Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) các Ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiện nay

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

Lê S Tun


GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG MUA BÁN
VÀ SÁP NHP (M&A) CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 
VIT NAM HIN NAY




LUN VN THC S KINH T





Tp.H Chí Minh-Nm 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


Lê S Tun

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG MUA BÁN
VÀ SÁP NHP (M&A) CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 
VIT NAM HIN NAY

Chuyên ngành: Kinh t tài chính - ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS HOÀNG C


Tp.H Chí Minh-Nm 2011
1

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr và giúp
đ ca ngi hng dn khoa hc là PGS.TS Hoàng c. Các s liu s dng
trong lun vn đu có ngun gc, trung thc và đc phép công b. Kt qu
nghiên cu cha đc công b ti bt k công trình nào khác.


Tp.H Chí Minh, nm 2011


Lê S Tun

2

DANH MC CÁC T VIT TT
1. ATM : Máy rút tin t đng
2. CAR : T l an toàn vn
3. CAGR : T l tng trng hàng nm
4. FDI : u t trc tip nc ngoài
5. GDP :Tng sn phm quc ni
6. HTX : Hp tác xã
7. IMF : Qu tin t quc t
8. M&A : Merger and Acquisition: Sáp nhp và mua bán
9. NH :Ngân hàng
10. NHNN : Ngân hàng nhà nc
11. NPL :N
quá hn
12. NHTM : Ngân hàng thng mi
13. NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
14. ROA : T l sinh li tài sn
15. QTD : Qu tín dng
16. QTDNDT : Qu tín dng nhân dân trung ng
17. QTDNDCS : Qu tín dng nhân dân c s
18. TCTD : T chc tín dng
19. USD : ô la m
20. WTO : T chc thng mi th gii

3

DANH MC CÁC BNG S LIU

Bng 1.1 :ROA và NPL ca ngân hàng Hàn Quc thi k 1991-1997(đvt: %)
Bng 1.2 :N quá hn ca ngân hàng Hàn quc t 1998-2001(đvt: %)
Bng 1.3 :S hu nc ngoài trong các NH Hàn Quc nm 1997&2003, (đvt:
%)
Bng 1.4 :CARs ca 24 ngân hàng Hàn Quc cui nm 1997
Bng 1.5 :S lng ngân hàng sau khi M&A (tháng 1/1998 và tháng 10/2002)
Bng 2.1 :Mt s thng v M&A gia ngân hàng nông thôn và ngân hàng
đô th Vit Nam, giai đon 1999-2004
Bng 2.2 :Các thng v
 mua c phn gia nhà đu t nc ngoài và NHTM
CP Vit Nam
Bng 2.3 :Mt s thng v mua bán c phn gia các ngân hàng Vit Nam
Bng 2.4 : S lng ngân hàng thng mi Vit Nam tính đn 31/12/2010

4

MC LC

Li cam đoan
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng s liu
Mc lc
Phn m đu
Các chng
CHNG I: C S LÝ LUN 12

1.1 Mua bán và sáp nhp (M&A) 12
1.1.1 Khái nim v mua bán và sáp nhp ( M&A). 12
1.1.2 Phân loi mua bán và sáp nhp (M&A). 15
1.1.3 Hình thc mua bán và sáp nhp ( M&A) NHTM. 16
1.2 Các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A). 16
1.3 Xu hng tt yu ca hot đng mua bán và sáp nhp (M&A) các
NHTM ti Vit Nam. 18
1.3.1 áp ng các quy đnh v vn pháp đnh. 18
1.3.2 Xu hng toàn cu hóa nn kinh t: 20
1.3.3 Do yêu cu tái cu trúc h thng ngân hàng trong nn kinh t. 21
1.4 Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A) NHTM 22

1.4.1 i vi các NHTM. 22
1.4.2 i vi nn kinh t: 23
1.4.3 i vi khách hàng. 24
1.5 Kinh nghim ca Hàn Quc v hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A) các NHTM và bài hc cho Vit Nam. 25
1.5.1 Kinh nghim ca Hàn Quc v hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A) các NHTM. 25
5

1.5.2 Bài hc cho Vit Nam 31
KT LUN CHNG I 32
CHNG II: THC TRNG V HOT NG MUA BÁN VÀ SÁP
NHP (M&A) CÁC NHTM  VIT NAM. 33
2.1 Mt s đc đim ca h thng ngân hàng Vit Nam hin nay. 33
2.2 Nhng đim mnh và đim yu ca h thng ngân hàng Vit Nam
hin nay. 35
2.2.1 Nhng đim mnh. 35
2.2.2 Nhng đim yu. 37
2.3 Thc trng hot đng mua bán và sáp nhp (M&A) các NHTM ti
Vit Nam. 39
2.3.1 Din bin. 39
2.3.2 Nhng kt qu đt đc 45
2.3.3 Nhng tn ti 46
2.3.4 Nhng nhân t thúc đy và cn tr hot đng mua bán và sáp
nhp (M&A) các ngân hàng thng mi Vit Nam. 47
2.3.4.1 Nhng nhân t thúc đy. 47
2.3.4.2 Nhng nhân t cn tr. 51
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
MUA BÁN VÀ SÁP NHP (M&A) CÁC NHTM  VIT NAM N
NM 2015. 56

3.1 nh hng phát trin kinh t Vit Nam đn nm 2015. 56
3.2 nh hng phát trin ca h thng NH Vit Nam 2011- 2015 56
3.3 Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A) các NHTM Vit Nam đn 2015. 58
3.3.1 Nhóm gii pháp  cp vi mô. 58
3.3.1.1 i vi các NHTM phi mua bán và sáp nhp. 58
3.3.1.2 i vi các c quan, đn v có liên quan. 65
3.3.2 Nhóm gii pháp  cp v mô mang tính cht kin ngh 66
3.3.2.1 i vi Quc hi và Chính ph 66
6

3.3.2.2 i vi Ngân Hàng Nhà Nc 69
KT LUN CHNG III 72
PHN KT LUN 73
TÀI LIU THAM KHO 74

7

PHN M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Trong nhng nm 90 ca th k trc, h thng ngân hàng Vit Nam còn
khá khép kín và b chi phi bi khu vc nhà nc. Bc sang thp niên đu tiên
ca th k 21, th trng tài chính tin t đã có bc tng trng nhanh chóng
cùng vi s ra đi ca th trng chng khoán và hàng lot các ngân hàng
thng mi c phn t nhân đc thành l
p. Mc dù tng nhanh v s lng và
tng tài sn, h thng ngân hàng vn cha thc s phát trin, mt b phn ngân
hàng thng mi c phn là nhng ngân hàng quy mô nh, qun tr ri ro kém và
rt d b tn thng trc nhng cú sc. Bên cnh đó, h thng tài chính vn ly
ngân hàng thng mi làm trung tâm, theo đó, tín dng ngân hàng đóng vai trò
ch cht cung c
p vn cho s vn hành ca nn kinh t và gn vi khu vc
doanh nghip và các th trng tài sn. Nhng đc đim này khin h thng tài
chính – ngân hàng đang đi din vi mt s ri ro ln nh: Ri ro thanh khon;
ri ro đo đc đi kèm vi ri ro n xu; ri ro chéo vi các th trng tài sn….
Vi nhng ri ro trên h
thng ngân hàng Vit Nam hin nay tr nên rt nhy
cm và d tn thng trc nhng cú sc v mô bt li. Vì vy, vic phát trin h
thng ngân hàng lành mnh thông qua to môi trng thông tin minh bch và c
ch thanh lc nhng ngân hàng yu kém, cng quyt x lý nhng ngân hàng vi

phm pháp lut, gim thiu ri ro thông qua c ch giám sát an toàn h thng
ngân hàng và cnh báo sm có hiu qu… nh
m xây dng mt h thng bn
vng và an toàn là nn tng c bn v n đnh kinh t v mô…
Ti k hp th nht ca Quc hi khóa XIII va qua, có không ít ý kin đ
xut Chính ph rà soát toàn b h thng ngân hàng, gii th nhng ngân hàng
yu kém. Bi l, đây chính là tác nhân gây bt n và ri ro cho toàn h thng. Có
đi biu còn cho rng, cn có nhng bi
n pháp mnh đi vi các NHTM. Các
8

ngân hàng này đua nhau tng lãi sut huy đng, đã to ra s khan him tin mt,
kìm hãm phát trin sn xut….
Trong cuc hp mi đây vi lãnh đo mt s b, ngành trung ng và các
chuyên gia v kinh t ngày 20/08/2011, Th tng Nguyn Tn Dng khng
đnh nhim v trng tâm ca Chính ph t nay đn cui nm là tip tc thc hin
quyt lit, có hiu qu
 Ngh quyt 11 v tp trung kim ch lm phát, n đnh
kinh t v mô, đm bo an sinh xã hi gn vi đó là tái cu trúc nn kinh t.
Trc mt, Chính ph tp trung tái cu trúc: u t công gn vi n công, doanh
nghip Nhà nc, h thng ngân hàng, th ch (tài chính công, phân cp, quy
hoch), trong đó tip tc phân cp mnh m to nng đng sáng t
o ca các đa
phng đng thi phi đm bo hiu qu qun lý nhà nc v mô…
Theo thng đc NHNN Vit Nam Nguyn Vn Bình: “Qua quá trình khng
hong, chúng ta thy đc vai trò to ln ca chính sách tin t và tài khóa, đã
góp phn giúp Chính ph Vit Nam vt qua đc khng hong. Tuy nhiên,
đng trên bình din quc t và tng nc, nu không có ci cách h thng tài
chính và ngân hàng thì đó cng là nguyên nhân gây ra nhng cu
c khng hong

tip theo. ây là vic thng xuyên phi tin hành nhng đc bit là phi tin
hành mnh m ngay sau khng hong. Vit Nam cn nhanh chóng cng c li v
trí ca ngân sách, gim thâm ht ngân sách đ đm bo n đnh ngân sách giúp
cho quá trình tng trng và n đnh kinh t v mô. H thng ngân hàng trong
nc cng có nhng nét đc thù hn so vi nhng nc trong khu v
c do th
trng vn và chng khoán cha phát trin. Do vy,  chng mc nào đy các
chc nng đó do h thng ngân hàng đm nhim. Trong h thng tài chính, h
thng ngân hàng Vit Nam chim ti 70%, đây là con s ln, nên vic cng c
khu vc ngân hàng có ý ngha rt quan trng. Cn tái cu trúc h thng ngân
hàng đ làm tr ct cho nn kinh t trong thi gian ti”.
9

Ti l b mc hi ngh Trung ng 3 khóa XI ban chp hành Trung ng
đng, bài phát biu b mc ca Tng Bí th Nguyn Phú Trng cho thy: ba lnh
lc tái cu trúc then cht, đó là: Tái cu trúc đu t vi trng tâm là đu t công;
C cu li th trng tài chính vi trng tâm là tái cu trúc h thng ngân hàng
thng mi và các t chc tài chính; Tái cu trúc doanh nghip nhà nc mà
tr
ng tâm là các tp đoàn kinh t, các tng công ty nhà nc. Trong đó cu trúc
li h thng NHTM theo hng sáp nhp, hp nht các đn v nh l đ có s
lng các NHTM phù hp, có quy mô, uy tín, hot đng lành mnh, bo đm
tính thanh khon và an toàn h thng.
Nh vy, tái cu trúc h thng ngân hàng thng mi hin đang đc xem là
mt nhim v cp bách hin nay. Có nhiu gii pháp
đ c cu li h thng ngân
hàng, trong đó hot đng mua bán sáp nhp (M&A) là mt trong nhng gii pháp
quan trng hin nay. Hn na gii pháp này đc các nc trên th gii thng
hay áp dng. C th nh Hàn Quc, đ c cu li h thng ngân hàng mt trong
nhng gii pháp ca Chính ph Hàn Quc lúc by gi là ch đng thc hin

M&A các ngân hàng yu kém. Hin ho
t đng M&A các ngân hàng ti Vit Nam
tuy cha theo thông l quc t, nhng đã xut hin di các hình thc mua c
phn vn góp đ tr thành c đông ln, c đông chin lc. Vi mong mun tái
cu trúc h thng ngân hàng nhm nâng cao hiu qu hot đng ca h thng ngân
hàng thng mi ti Vit Nam, đ tài “ Gii pháp nâng cao hiu qu hot
đng
mua bán và sáp nhp (M&A) các ngân hàng thng mi  Vit Nam hin nay” đã
đc ra đi.
2. Mc tiêu nghiên cu
 tài tp trung làm rõ các vn đ sau:
Th nht: Tp trung làm rõ các khái nim hc thut v hot đng M&A,
phân loi M&A, các hình thc thc hin. a ra các ch tiêu đánh giá hiu qu
hot đng M&A. Làm rõ xu hng tt yu ca hot đng M&A ngân hàng. Nêu
10

lên ý ngha ca hot đng M&A ngân hàng đi vi nn kinh t, h thng ngân
hàng và khách hàng, đng thi xem xét trng hp M&A các ngân hàng ca
Hàn Quc đ rút ra bài hc kinh nghim cho Vit Nam.
Th hai: Tìm hiu, phân tích đánh giá thc trng hot đng M&A ngân hàng
đ thy nhng vn đ đc và cha đc, tìm ra nguyên nhân thúc đy và cn
tr hot đng M&A các ngân hàng.
Th ba: xác đnh bi cnh kinh t, xu hng phát trin c
a h thng NHTM
Vit Nam, đ xut các nhóm gii pháp thúc đy hot đng M&A các ngân hàng
thng mi Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Hot đng M&A ngân hàng thng mi ti Vit Nam
Phm vi nghiên cu: Lun vn nghiên cu thc trng hot đng M&A các
ngân hàng thng mi Vit Nam, qua đó ch rõ bn cht, đc đim, cng nh

nhng khó khn, thun li đ t đó đa ra các gii pháp nâng cao hiu qu hot
đng M&A các ngân hàng. Lun vn không đi vào vn đ nh: đnh giá ngân
hàng, quá trình đàm phán, tìm kim đi tác….
4. Phng pháp nghiên cu
S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp phng pháp thng kê, so
sánh, phân tích, tng hp… đ làm rõ vn đ nghiên cu
Phng pháp thu thp s liu: S li
u đc thu thp t báo cáo thng niên,
báo chí, internet, tp chí…
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, danh mc các ch vit tt, danh mc bng s, danh mc
tài liu tham kho, lun vn đc trình bày theo kt cu ba chng:
 Chng 1: C s lý lun.
 Chng 2: Thc trng v hot đng mua bán và sáp nhp ( M&A) các
NHTM  Vit Nam.
11

 Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng mua bán và sáp
nhp (M&A)các NHTM  Vit Nam đn nm 2015.
 Phn kt lun.

12

CHNG I: C S LÝ LUN
1.1 Mua bán và sáp nhp (M&A)
1.1.1 Khái nim v mua bán và sáp nhp ( M&A).
Theo thut ng tài chính thì Merger (sáp nhp)
xy ra khi hai công ty
(thng là các công ty có cùng quy mô) đng ý tin ti thành lp mt công ty
mi mà không duy trì s hu và hot đng ca các công ty thành phn. Còn
Acquisition (Mua li hay thâu tóm) là hot đng thông qua đó các công ty tìm
kim li nhun kinh t nh quy mô, hiu qu và kh nng chim lnh th trng.
Khác v
i sáp nhp, các công ty thâu tóm s mua công ty mc tiêu, không có s
thay đi v chng khoán hoc s hp nht thành công ty mi.
T góc đ kinh t: hot đng M&A đc hiu nh hot đng tp trung kinh
t gn vi quá trình mà s lng các doanh nghip đc lp cnh tranh trên th
trng b gim đi thông qua các hành vi sáp nhp, mua li. Bn cht ca M&A
nh hot đng tp trung kinh t là t

ng thêm t bn do hp nht nhiu t bn li
hoc mt t bn này thu hút mt t bn khác.
T góc đ pháp lý: hot đng M&A  ngha kinh t đc xem xét di nhiu
góc đ: nh mt trong các hành vi tp trung kinh t đc điu chnh bi pháp
lut cnh tranh, nh mt trong nhng hình thc t chc li doanh nghip đc
điu ch
nh theo pháp lut v doanh nghip và nh mt trong nhng hình thc
đu t trc tip đc điu chnh theo pháp lut v đu t. Liên quan đn vic sáp
nhp, mua li c phn ca công ty đi chúng, công ty đã niêm yt trên sàn giao
dch chng khoán, hot đng M&A còn đc điu chnh bi pháp lut v chng
khoán, c th nh:
 iu 16, 17 lut cnh tranh thì các hình thc tp trung kinh t bao gm:
sáp nhp doanh nghip, hp nht doanh nghip, mua li doanh nghip, liên
doanh và các hình thc khác, c th:
13

+ Sáp nhp doanh nghip: là vic mt hoc mt s doanh nghip chuyn
toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp ca mình sang mt
doanh nghip khác, đng thi chm dt s tn ti ca doanh nghip b sáp
nhp.
+ Hp nht doanh nghip là vic hai hoc nhiu doanh nghip chuyn toàn
b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp ca mình đ hình thành
mt doanh nghip mi, đng thi chm dt s tn ti ca các doanh
nghip b hp nht.
+ Mua li doanh nghip là vic mt doanh nghip mua toàn b hoc mt
phn tài sn ca doanh nghip khác đ đ kim soát, chi phi toàn b hoc
mt ngành ngh ca doanh nghip b mua li.
 Khon 5; 6 điu 21 lut đu t tha nhn mt s hot đng M&A nh là
hot đng đu t trc tip, điu 25 quy đnh quyn đi vi nhà đu t thc hin
M&A, điu 26 to hành lang pháp lý cho vic thc hin M&A thông qua các

giao dch trên sàn chng khoán.
 iu 152, 153, 145 lut doanh nghip: quy đnh v hp nht doanh nghip,
sáp nhp doanh nghip và bán doanh nghip, c th:
+ Hp nht doanh nghip: Hai hoc mt s công ty cùng loi (sau đây gi là
công ty b hp nht) có th hp nht thành mt công ty mi (sau đây gi là
công ty hp nht) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v và li
ích hp pháp sang công ty hp nht, đng thi chm dt tn ti ca các
công ty b hp nht.
+ Sáp nhp doanh nghip: Mt hoc mt s công ty cùng loi (sau đây gi là
công ty b sáp nhp) có th sáp nhp vào mt công ty khác (sau đây gi là
công ty nhn sáp nhp) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v
và li ích hp pháp sang công ty nhn sáp nhp, đng thi chm dt s tn
ti ca công ty b sáp nhp.
14

+ Bán doanh nghip: Ch doanh nghip t nhân có quyn bán doanh nghip
ca mình cho ngi khác. Chm nht mi lm ngày trc ngày chuyn
giao doanh nghip cho ngi mua, ch doanh nghip phi thông báo bng
vn bn cho c quan đng ký kinh doanh. Thông báo phi nêu rõ tên, tr
s ca doanh nghip; tên, đa ch ca ngi mua; tng s n cha thanh
toán ca doanh nghip; tên, đa ch, s n và thi hn thanh toán cho tng
ch n
; hp đng lao đng và các hp đng khác đã ký mà cha thc hin
xong và cách thc gii quyt các hp đng đó.
Nh vy, có th thy, thut ng “sáp nhp” mergers theo ngha kinh t bao
hàm chung c “sáp nhp” và “hp nht” nhng tip cn t gc đ pháp lý thì
đc phân bit rt rõ ràng.
 Khái nim v M&A ngân hàng đc quy đnh trong thông t s
04/2010/TT-NHNN ngày 11 tháng 02 nm 2010 Quy đnh vic sáp nhp, hp
nht, mua li t chc tín dng, c th nh sau:

+ Sáp nhp t chc tín dng là hình thc mt hoc mt s t chc tín dng
(sau đây gi là t chc tín dng b sáp nhp) sáp nhp vào mt t chc tín
dng khác (sau đây gi là t chc tín dng nhn sáp nhp) bng cách
chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp sang t chc tín
dng nhn sáp nhp, đng thi ch
m dt s tn ti ca t chc tín dng b
sáp nhp
+ Hp nht t chc tín dng là hình thc hai hoc mt s t chc tín dng
(sau đây gi là t chc tín dng b hp nht) hp nht thành mt t chc
tín dng mi (sau đây gi là t chc tín dng hp nht) bng cách chuyn
toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp sang t chc tín dng
hp nh
t, đng thi chm dt s tn ti ca các t chc tín dng b hp
nht.
15

+ Mua li t chc tín dng là hình thc mt t chc tín dng (sau đây gi là
t chc tín dng mua li) mua toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích
hp pháp ca t chc tín dng khác (t chc tín dng b mua li). Sau khi
mua li, t chc tín dng b mua li tr thành công ty trc thuc ca t
chc tín dng mua li.
1.1.2 Phân loi mua bán và sáp nh
p (M&A).
D vào mi liên h gia các bên liên quan, hot đng M&A có th đc
phân loi theo 3 nhóm.
M&A theo chiu ngang: Hot đng M&A theo chiu ngang là s kt hp
gia hai doanh nghip cùng kinh doanh và cùng cnh tranh trc tip, chia s
cùng dòng sn phm, cùng th trng. Kt qu t vic M&A theo hình thc này
s mang li cho bên sáp nhp c hi m rng th trng, tng hiu qu trong vic
kt hp th

ng hiu, gim chi phí c đnh, tng cng hiu qu h thng phân
phi….Rõ ràng, khi hai đi th cnh tranh trên thng trng kt hp vi nhau,
dù sáp nhp hay thâu tóm, h không nhng gim bt cho nhau mt đi th, mà
còn to nên mt sc mnh ln hn đ đng đu vi các đi th còn li.
M&A theo chiu dc: Hot đng M&A theo chiu dc là s k
t hp gia hai
doanh nghip nm trên cùng mt chui cung ng, dn ti s m rng v phía
trc hoc phía sau ca doanh nghip trên chui giá tr đó. Hình thc M&A này
đc chia làm hai nhóm nh, gm M&A tin và lùi. Trong đó M&A tin là
trng hp doanh nghip mua li doanh nghip là khách hàng ca mình, ví d
doanh nghip giày dép mua li ca hàng bán l giày dép. M&A lùi là trng hp
doanh nghip mua li nhà cung cp ca mình, ví d: doanh nghip sn ph
m
đông lnh mua li doanh nghip bao bì, đóng gói. M&A theo chiu dc đem li
cho doanh nghip tin hành M&A li th v đm bo và kim soát cht lng
ngun hàng hoc đu ra ca sn phm, gim chi phí trung gian, khng ch ngun
hàng hoc đu ra ca đi th cnh tranh.
16

M&A t hp: đc chia thành 3 nhóm, gm: M&A t hp thun túy là khi
hai doanh nghip không có mi quan h nào vi nhau, nh mt công ty g mua
mt công ty thi trang. M&A t hp bành trng v đa lý là khi hai doanh
nghip cùng sn xut mt loi sn phm nhng tiêu th trên hai th trng hoàn
toàn cách bit v mt đa lý, nh công ty bia  Hà Ni mua công ty bia ti
Tp.HCM. M&A đa dng hóa sn phm khi hai doanh nghip sn xut hai lo
i
hàng hóa khác nhau nhng cùng ng dng mt công ngh sn xut hoc tip th
gn ging nhau, nh doanh nghip bt git mua doanh nghip sn xut thuc ty
v sinh.
1.1.3 Hình thc mua bán và sáp nhp ( M&A) NHTM.

Các hình thc M&A ca các NHTM gm:
Góp vn trc tip vào ngân hàng thông qua vic góp vn đ tng vn điu l
hoc mua c phn phát hành đ tng vn đi
u l ca ngân hàng.

Mua li phn vn góp hoc c phn đã phát hành ca thành viên hoc c
đông ca ngân hàng. Không ging nh hình thc góp vn trc tip vào vào ngân
hàng, đây là hình thc đu t không làm tng vn điu l ca ngân hàng nhng
có th làm thay đi c cu s hu vn góp/c phn ca ngân hàng.

Ngân hàng, công ty tài chính, t chc tín dng hp tác sáp nhp vào m
t
ngân hàng.
Ngân hàng đc hp nht vi ngân hàng, công ty tài chính, t chc tín dng
hp tác đ thành mt ngân hàng.
1.2 Các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A).
 đánh giá hiu qu hot đng M&A cn s dng các báo cáo tài chính,
các báo cáo hàng nm ca các ngân hàng nhng nm trc và sau khi thc
hin M&A. Thông qua tính toán các nhóm ch tiêu nh: ch tiêu li nhun,
ch tiêu hiu qu, ch tiêu hot đng, ch tiêu thanh kho
n, chi tiêu kh nng
17

thanh toán ca nhng nm trc và sau hot đng M&A. Trên c s đó so
sánh các nhóm ch tiêu đã đc tính toán đ đánh giá hiu qu hot đng
M&A.
Di đây là các nhóm ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng hot đng
M&A.
 Th nht: Nhóm ch tiêu sinh li

- T l sinh li vn ch (ROE), công thc tính: ROE = li nhun sau
thu/vn ch s hu bình quân
- T l sinh li tài sn(ROA), công thc tính: ROA= li nhun sau thu/tng
tài sn bình quân.
- T l sinh li trên tng tài sn cng vi các khon mc ngoi bng, công
thc tính: = lin hun sau thu/tng giá tr tài sn và các khon mc ngoi
bng bình quân.
- H s biên li nhun ròng (NPM), công thc tính: NPM = li nhun sau
thu/tng doanh thu.
- T l lãi biên (NIM), công thc tính: NIM= doanh thu ròng t lãi/tng tài
sn có sinh li bình quân.
 Th hai: Nhóm ch tiêu hiu qu

- Tng tài sn/tng s lao đng, công thc tính: = Tng tài sn/tng s lao
đng.
- Li nhun sau thu/tng s lao đng, công thc tính: = Li nhun sau
thu/tng s lao đng.
- Tng doanh thu/tng d n, công thc tính: = Tng doanh thu/tng d n.
- T l phn trm thay đi tng tài sn hàng nm, công thc tính: =(tng tài
s
n cui k-tng tài sn đu k)/tng tài sn đu k.


18

 Th ba: Nhóm ch tiêu hot đng

- Hiu qu hot đng tng quát, công thc tính: = Tng chi phí hot
đng/tng doanh thu hot đng.

- Tng doanh thu/chi phí qun lý và nhân viên, công thc tính: = Tng
doanh thu/chi phí qun lý và nhân viên.
- Tng chi phí/ chi phí qun lý và nhân viên, công th tính: = Tng chi phí/
chi phí qun lý và nhân viên.
- Tng chi phí/tng tài sn, công thc tính: = Tng chi phí/tng tài sn.
- Tng chi phí tr lãi/tng tài sn, công thc tính: = Tng chi phí tr lãi/tng
tài sn.
- Tng chi phí tr
chi phí tr lãi/tng tài sn, công thc tính: = Tng chi phí
tr chi phí tr lãi/tng tài sn.
 Th t: Nhóm ch tiêu thanh khon

- Tng cho vay/tng tin gi, công thc tính: = Tng cho vay/tng tin gi.
- Tng cho vay/tng tài sn, công thc tính: = Tng cho vay/tng tài sn.
- T l tin mt cng d tr cng chng khoán/tng tài sn, công thc tính:
= Tin mt cng d tr cng chng khoán/tng tài sn.
 Th nm: Nhóm ch tiêu thanh toán

- Tng vn ch s hu/tng tài sn, công thc tính: = Tng vn ch s
hu/tng tài sn
1.3 Xu hng tt yu ca hot đng mua bán và sáp nhp (M&A) các
NHTM ti Vit Nam.
1.3.1 áp ng các quy đnh v vn pháp đnh.
Là mt ngành đc thù có nh hng sâu rng đn nn kinh t nên ngành ngân
hàng hot đng di s qun lý, giám sát ch
t ch và thc hin nghiêm ngt các
quy đnh ca nhà nc, trong đó có quy đnh v vn pháp đnh.
Theo ngh đnh s 141/2006/N-CP ngày 22 tháng 11 nm 2006 v vic ban
hành danh mc mc vn pháp đnh ca các t chc tín dng thì các NHTMCP
19


phi đáp ng mc vn pháp đnh là 1.000 t đng vào nm 2008 và 3.000 t
đng vào nm 2010. Trong tin trình ci cách và hoàn thin h thng ngân hàng,
nâng cao nng lc cnh tranh, đc bit khi nn kinh t Vit Nam hi nhp ngày
càng sâu, hàng rào bo h trong hot đng tài chính ngân hàng đã b d b. Vic
tng cng đ an toàn và bn vng trong hot đng thì vn điu l có vai trò
quan trng không nh
ng đi vi vic chng đ ri ro mà còn đi vi vic m
rng hot đng kinh doanh. Do đó vic tng vn điu l là cn thit nhm nâng
cao nng lc tài chính là điu tt yu.
Tuy nhiên trong vài nm qua nn kinh t Vit Nam đã gp nhng thách thc
ln, không ch đi mt vi nhng din bin khó lng ca kinh t
th gii, mà còn
phi đng đu vi nhng khó khn ni ti nh: lm phát tng mnh, thâm ht
cán cân thng mi ln, nm 2008 là 14% ca GDP, đây là mc cao k lc trong
hn 20 nm đi mi. Th trng chng khoán liên tc st gim. H thng ngân
hàng phi thích nghi vi vic thay đi chính sách lãi sut, t giá ca Nhà nc
nhm kim ch l
m phát và đi phó vi suy thoái kinh t Do đó yêu cu tng
vn điu l đi vi các ngân hàng có b dy hot đng, vn ln thì yêu cu nay
không quá khó khn, nhng đi vi ngân hàng nh thì đây thc s là thách thc
ln không d gì vt qua, nht là trong giai đon th trng chng khoán kém hp
dn, các đt phát hành chng khoán ln đu ra công chúng, phát hành b sung
tng vn không hút đc nhi
u s quan tâm ca nhà đu t. Do đó đ nâng cao
nng lc cnh tranh ca các ngân hàng Vit Nam, mt trong các gii pháp đc
đa ra nh: mt là kêu gi các nhà đu t chin lc trong và ngoài nc góp vn
mua c phn đ tr thành c đông chin lc. Hai là cho phép sáp nhp, hp nht,
mua li các ngân hàng nói chung, nht là các ngân hàng nh đ to sc cnh tranh,
gia tng th phn, qua đó hình thành ngân hàng ln, th

m chí là các tp đoàn tài
chính ngân hàng Vit Nam đ sc cnh tranh trong nc và khu vc.

20

1.3.2 Xu hng toàn cu hóa nn kinh t:
Hin này là xu hng hi nhp kinh t quc t, nn kinh t Vit Nam đã hi
nhp sâu và rng vào nn kinh t th gii, ngành ngân hàng cng không nm
ngoài xu hng trên, thm chí còn là ngành tiên phong. Quá trình toàn cu hóa
đã dn đn s lng các ngân hàng nc ngoài tng lên, đc bit theo cam kt
gia nhp WTO, Vit Nam đã chính thc tin đn mc thc hin đ
i x quc gia
gia các ngân hàng ni đa và ngân hàng nc ngoài k t ngày 01 tháng 01 nm
2011, trong khi các t chc tài chính Vit Nam còn nhiu yu kém, trình đ
chuyên môn và trình đ qun lý còn bt cp, hiu qu hot đng và sc cnh
tranh thp, n quá hn cao, kh nng chng đ ri ro còn kém. Vì th, các
NHTM Vit Nam s mt dn li th cnh tranh v qui mô, khách hàng và h
thng kênh phân phi. Do mc đ c
nh tranh tng cao, s làm gim li nhun
ca ngân hàng.
Theo cuc điu tra đc thc hin bi nhóm t vn làm vic trong chng
trình phát trin Liên hp quc nhm tìm hiu v s thích, quan đim ca khách
hàng khi s dng dch v ngân hàng và phn ng ca khách hàng khi có nhiu
la chn hn nh t do hóa trong lnh vc ngân hàng, trong điu kin các ngân
hàng nc ngoài đ
c đi x bình đng vi ngân hàng trong nc. Thì có ti
45% khách hàng đc hi gm c doanh nghip và cá nhân s chuyn sang vay
vn ti ngân hàng nc ngoài, nu chn s dng dch v thì gn mt na s
đc hi s chuyn sang s dng dch v ca ngân hàng nc ngoài, nu đc
la chn gi tin thì hn mt na có ý đnh gi tin vào ngân hàng n

c ngoài,
đc bit là tin gi bng ngoi t. Rõ ràng trong mt môi trng cnh tranh nh
vy thì ch có các ngân hàng hot đng có hiu qu cao thì mi có th tn ti
trong dài hn và hot đng M&A là h qu tt yu đ tn ti.
Mt khác khi các ngân hàng nc ngoài vào Vit Nam h thng chn hot
đng M&A đ tip cn th trng vi các lý do nh sau: Th nht, vi
c thành lp
21

ngân hàng liên doanh hoc 100% vn nc ngoài còn gp rt nhiu khó khn v
th tc pháp lý, quy đnh vn điu l ti thiu, chng minh tài sn và tim lc tài
chính. Th hai, ngay c khi đã thành lp đc các chi nhánh ngân hàng 100%
vn nc ngoài, mc dù đc đánh giá là nhng t chc làm vic chuyên nghip,
nhng các ngân hàng này cha thc s am hiu tng tn th trng ni đa, rt
khó khn trong vic tip cn khách hàng, đc bit là khách hàng cá nhân. Th ba,
vic m rng mng li chi nhánh cng không d dàng đ có th nhanh chóng
chim đc th phn vn là th mnh ca các ngân hàng ni đa.
1.3.3 Do yêu cu tái cu trúc h thng ngân hàng trong nn kinh t.
Mt ni dung mi rt quan trng đc Hi ngh Trung ng ng khóa XI
xem xét và quyt đnh là phi tái c c
u nn kinh t gn vi đi mi mô hình
tng trng. Cng theo Hi ngh trong nm nm ti, cn tp trung vào 3 lnh vc
quan trng nht: Tái cu trúc đu t vi trng tâm là đu t công; c cu li th
trng tài chính vi trng tâm là tái cu trúc h thng ngân hàng thng mi và
các t chc tài chính; tái cu trúc doanh nghip nhà nc mà trng tâm là các tp
đoàn kinh t và t
ng công ty nhà nc. Trong đó đ c cu li th trng tài
chính vi trng tâm là tái cu trúc h thng ngân hàng thng mi, các t chc
tài chính, cn đi mi, nâng cao hiu lc, hiu qu qun lý nhà nc đi vi th
trng chng khoán, th trng bt đng sn, th trng tin t, đc bit là th

trng vàng và ngoi t, khc ph
c tình trng đô la hoá; kim soát cht ch n
công, n xu ca doanh nghip nhà nc, vay tr n nc ngoài, các ngun vn
đu t nc ngoài, nht là đu t vào lnh vc bt đng sn, th trng chng
khoán và các ngun vn nóng khác; tng bc gim t l cung cp vn cho đu
t phát trin t h thng ngân hàng thng mi; nâng cao cht l
ng các hot
đng dch v ngân hàng. Cu trúc li h thng ngân hàng thng mi và các t
chc tài chính theo hng sát nhp, hp nht các ngân hàng thng mi, các t
chc tài chính nh đ có s lng phù hp các ngân hàng thng mi và t chc
22

tài chính có quy mô và uy tín, hot đng lành mnh, bo đm tính thanh khon
và an toàn h thng.
1.4 Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu hot đng mua bán và sáp nhp
(M&A) NHTM.
1.4.1 i vi các NHTM.
Hot đng M&A mang li các li ích sau cho các NHTM nh:
Tng hiu qu hot đng: Hot đng M&A s tng hiu qu hot đng ca
ngân hàng, khi thc hin hot đng M&A s có nhiu bin pháp đ gi
m hoc
hn ch các b phn ging nhau hoc các chc nng chng chéo nhau, kém hiu
qu. Vic gim thiu v trí công vic, tinh gim nhân s cng đng thi vi vic
đòi hi tng nng sut lao đng. Thêm vào đó, thông qua vic hot đng M&A
ngân hàng có th tn dng công ngh ca nhau đ to li th cnh tranh, nâng
cao hiu qu hot đ
ng kinh doanh.
a dng hóa sn phm, dch v: Thông qua hot đng M&A các ngân hàng
có th kt hp các sn phm, dch v b sung nhm mc đích đa dng hoá các
sn phm và dch v ca mình.

Thâm nhp th trng: ây ch yu là li ích ca các ngân hàng nc ngoài
khi mun vào thâm nhp vào th trng Vit Nam. Thay vì thành lp ngân hàng
mi vi chi phí thành lp, chi phí c hi cao do mt th
i gian xây dng h thng,
trin khai mng li, có th thc hin chin lc mua li mt ngân hàng trong
nc vi h thng, con ngi sn có đ đt đc mc tiêu. c bit,  nhng th
trng có s điu tit mnh ca Chính ph, vic gia nhp th trng đòi hi ngân
hàng phi đáp ng nhiu điu ki
n kht khe, hoc ch thun li trong mt giai
đon nht đnh, thì nhng ngân hàng đn sau ch có th gia nhp th trng đó
thông qua thâu tóm nhng ngân hàng đã hot đng trên th trng. Nh theo cam
kt ca Vit Nam vi WTO, nhà đu t nc ngoài ch đc lp ngân hàng con
100% t tháng 4 nm 2007, lp chi nhánh nhng không đc lp chi nhánh ph,
23

không đc huy đng tin gi bng đng Vit Nam t ngi Vit Nam trong 5
nm. Vì vy, nhiu ngân hàng nc ngoài, đã s dng chin lc M&A.
M rng th phn và danh ting trong ngành: Khi thc hin hot đng M&A
các ngân hàng s m rng th trng, tng th phn, m rng các kênh marketing,
tng trng doanh thu và li nhun. Bên cnh đó, v th ca ngân hàng mi sau
khi sáp nhp s tng lên trong mt các nhà đu t, đc bit thun li cho ngân
hàng nh khi cn kêu gi góp vn đu t. Các nhà qun tr thc hin các v mua
li nh mt cách thc đ gia tng, m rng th trng. Vic tng cng áp dng
các quy trình ti u trong các b phn khác nhau đã làm cho mt t chc ca ngân
hàng tr nên mnh hn và đc th
 trng đánh giá cao. Chin lc “tp đoàn
hóa” ca nhiu doanh nghip là đng lc cho vic đi thâu tóm li các doanh
nghip khác.
Hot đng M&A ngân hàng khi có s tham gia ca ngân hàng nc ngoài thì
các hot đng ca ngân hàng trong nc s đc ci thin tt hn.

Ngoài ra, hot đng M&A còn giúp ngân hàng tip cn và có đc mt đi
ng nhân viên cùng vi nhng bn quyn, sáng ch ca các ngân hàng khác.
Gim bt
đi th cnh tranh trên th trng: chc chn s lng tham gia th
trng s gim đi khi có mt v sáp nhp vn là đi th ca nhau trên thng
trng.
1.4.2 i vi nn kinh t:
Hot đng M&A ngân hàng vi hình thc tp trung t bn làm tng cng
sc mnh tài chính, quy mô hot đng ln hn…, hình thành các tp đoàn tài
chính ngân hàng, góp phn làm cho h thng ngân hàng phát tri
n vng mnh và
hiu qu, có th cnh tranh trên th trng khu vc và toàn cu. Hn na vi mt
v trí quan trng có th nói là bc nht trong h thng tài chính ca Vit Nam
hin nay, s lành mnh và hiu qu ca h thng ngân hàng có vai trò to ln
trong vic thúc đy phát trin kinh t và đm bo an sinh xã hi.