Điều hành bộ ba bất khả thi - Bằng chứng thực nghiệm trên thế giới và thực trạng ở Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
****************


PHM THU TRANG


IU HÀNH B BA BT KH THI – BNG CHNG
THC NGHIM TRÊN TH GII VÀ THC TRNG
 VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




TP.H Chí Minh - Nm 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
****************

PHM THU TRANG


IU HÀNH B BA BT KH THI – BNG CHNG

THC NGHIM TRÊN TH GII VÀ THC TRNG
 VIT NAM

Chuyên ngành: Kinh t tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. NGUYN TH NGC TRANG



TP.H Chí Minh - Nm 2011
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s Kinh t vi đ tài “iu hành b ba bt
kh thi – Bng chng thc nghim trên th gii và thc trng  Vit Nam” là
công trình nghiên cu ca riêng tôi, di s hng dn ca PGS.TS Nguyn Th
Ngc Trang. Các s liu trong lun vn có ngun gc rõ ràng, đáng tin cy và
đc x lý khách quan, trung thc.

Thành ph H
 Chí Minh, tháng 11 nm 2011
Hc viên thc hin



Phm Thu Trang

1
MC LC
LI M U 4

DANH MC CÁC T VIT TT 7
DANH MC BNG BIU 8
DANH MC HÌNH V VÀ  TH 9
CHNG 1: LÝ LUN TNG QUAN V B BA BT KH THI 11
1.1
Mô
hình Mundell-Fleming 11
1.1.1 Các gi thit ca
mô
hình Mundell-Fleming 11
1.1.2 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa, chính sách tin t trong
nn kinh t nh, m di các ch đ t giá 12
1.1.2.1 Trong nn kinh t nh, m di ch đ t giá c đnh 12
Trong nn kinh t nh, m di ch đ t giá c đnh 12
1.1.2.1.1 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa 13
1.1.2.1.2 Phân tích tác đng ca chính sách tin t 14
1.1.2.2 Trong nn kinh t nh, m di ch đ t giá th ni 15
1.1.2.2.1 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa 15
1.1.2.2.2 Phân tích tác đng ca chính sách tin t 17
1.1.3 Tóm tt tác đng ca các chính sách 18
1.2 Thuyt b ba bt kh thi 18
CHNG 2: BNG CHNG THC NGHIM V B BA BT KH THI 21
2.1 Các ch s b ba bt kh thi (trilemma indexes) và mô hình “đ th kim cng” và

ca Aizenman, Chinn và Ito 22
2.1.1 Các ch s b ba bt kh thi (trilemma indexes) 22
2.1.1.1 c lp tin t (MI) 22
2.1.1.2 n đnh t giá (ERS) 23
2.1.1.3 Hi nhp/ m ca tài chính (KAOPEN) 23
2.1.2 Mô hình “đ th kim cng” 24

2
2.2 Phân tích các ch s b ba bt kh thi 25
2.2.1 S thay đi các ch s b ba bt kh thi qua các nhóm quc gia 25
2.2.2 S phá v cu trúc tài chính quc t 26
2.2.3 Tng quan tuyn tính gia các ch s b ba bt kh thi 28
2.3 Tác đng ca s la chn chính sách b ba bt kh thi đn hiu qu v mô ca nn
kinh t các nc đang phát trin 29
2.3.1 c lng mô hình tng quát 29
2.3.2 Kim đnh tác đng ca s la chn chính sách b ba bt kh thi đn
bin đng trong tng trng sn lng 30
2.3.3 Kim đnh tác đng ca s la chn chính sách b ba bt kh thi đn
bin đng trong t l lm phát 31
2.3.4 Kim đnh tác đng ca s la chn chính sách b ba bt kh thi đn t
l lm phát trung hn 31
2.4 D tr ngoi hi và mu hình trung gian ca b ba bt kh thi  các quc gia th
trng mi ni 32
CHNG 3: IU HÀNH B BA BT KH THI  VIT NAM 39
3.1
Thc trng các chính sách tài chính v mô
 Vit Nam
39
3.1.1 Chính sách tin t
39

3.1.2 Chính sách t giá hi đoái
45
3.1.3 Chính sách kim soát dòng vn
48
3.1.3.1
Kim soát vn đu t trc tip
49
3.1.3.2
Kim soát vn đu t gián tip
50
3.1.3.3 Kim soát vn h tr phát trin chính thc ODA
52
3.1.4 Chính sách d tr ngoi hi
53
3.1.5 Chính sách tài khóa 56
3.1.5.1 Thâm ht ngân sách đang  mc cao 56
3.1.5.2 N công tng rt nhanh trong thp k va qua 57
3.2 Tng quan v các ch s b ba bt kh thi  Vit Nam thi gian qua
58
3.2.1 Tình hình các ch s b ba bt kh thi  Vit Nam
58

3
3.2.2 Quan h tuyn tính ca các ch s trong b ba bt kh thi  Vit Nam
62
3.3 D tr ngoi hi liu có th gây nh hng lên b ba bt kh thi  Vit Nam?
64
3.4 Kim đnh tác đng ca các yu t ca b ba bt kh thi đn nn kinh t ti Vit
Nam thi gian qua
66

3.4.1
Xem xét tác đng ca các nhân t đn lm phát
67
3.4.2 Xem xét tác đng ca các nhân t đn sn lng 68
3.5 Tóm tt kt qu phân tích và kim đnh các yu t b ba bt kh thi  Vit Nam 69
CHNG 4: MT S GI Ý HNG I CHO CHÍNH SÁCH QUN LÝ
B BA BT KH THI  VIT NAM TRONG THI GIAN TI 73
4.1 Chính sách t giá
73
4.2 Chính sách m ca tài chính kt hp kim soát dòng vn
75
4.2.1 i vi dòng vn vào
75
4.2.1.1
Các bin pháp thu hút và qun lý vn đu t trc tip nc ngoài
75
4.2.1.2
Các bin pháp thu hút và qun lý vn đu t gián tip nc ngoài
76
4.2.1.3 Các bin pháp thu hút và qun lý vn ODA
77
4.2.2 i vi dòng vn ra
78
4.3
Chính sách tin t
78
4.4 Chính sách tài khóa
80
4.5 Gi ý chính sách v d tr ngoi hi 81
KT LUN 84

TÀI LIU THAM KHO 86
PH LC 89


4
LI M U

1. Gii thiu
Lý thuyt b ba bt kh thi (trilemma hoc impossible trinity) là mt trong
nhng lý thuyt khá ph bin trong tài chính quc t. Theo đó, mt quc gia không
th đng thi cùng mt lúc đt đc ba mc tiêu n đnh t giá, dòng vn di chuyn
t do và đc lp tin t. B ba bt kh thi đã và đang đi t lý thuyt vào thc tin và
ngày càng có giá tr trong thc tin. Nhiu quc gia trên th gii, đc bit là mt s
nn kinh t mi ni nh n , Trung Quc, … đã vn dng khá thành công lý
thuyt này đ đa nn kinh t quc gia thoát khi sóng gió ca các cuc khng
hong kinh t và phc hi. Thc t cng cho thy rng, nhng quc gia nào đi
ngc li s đánh đi ca b ba bt kh thi điu tt yu là khó tránh khi khng
hong. Vit Nam cng không nm ngoài quy lut y.
Vic điu hành b ba bt kh thi ngày càng tr nên quan trng  mi quc
gia và là vn đ cn đc quan tâm nghiêm túc. Do đó, đ tài “iu hành b ba bt
kh thi - bng chng thc nghim trên th gii và thc trng  Vit Nam” là
nghiên cu mang tính cp thit. Trên c s tìm hiu các vn đ v b ba bt kh thi
t ngun gc lý lun sâu xa nht đn các bng chng thc nghim vi các mu hình
b ba bt kh thi theo thi gian  các nhóm quc gia khác nhau, tác gi phân tích
các chính sách tài chính v mô ca Vit Nam thi gian qua nhm hng đn mt
con đng chính sách phù hp cho Vit Nam thi gian ti.
2. Mc tiêu nghiên cu
Sau mt thi gian duy trì lm phát  m
c mt con s thì t cui nm 2003
đn nay, mc lm phát li có xu hng tng cao qua các nm. Lm phát cao đi đôi

vi t giá bin đng mnh là nhng vn đ đt ra bài toán nan gii cho các nhà làm
chính sách kinh t Vit Nam. Theo hàm ý ca b ba bt kh thi thì đ đt đc hai
mc tiêu lm phát thp và n đnh t giá thì ch còn cách duy nht là đóng ca th
trng vn, mà điu này hoàn toàn không phù hp vi xu th hi nhp tài chính
toàn cu hin nay. Nh vy, luôn là hai mc tiêu mong mun không th đt đc

5
song song. Liu rng mt ch đ trung gian ca b ba bt kh thi t thành công ca
nhiu nn kinh t mi ni có phi là gii pháp thích hp cho tình hình kinh t nc
ta lúc này hay không?
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là đ tr li cho câu hi nghiên cu trên.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Lun vn tp trung nghiên cu các yu t ca b ba bt kh thi  Vit Nam
trong th
i gian qua, đc th hin qua các chính sách tài chính v mô nh chính
sách tin t, ch yu là vic s dng công c lãi sut, kim soát vn, chính sách t
giá và d tr ngoi hi, đt trong s so sánh tng quan vi th gii.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin thông qua nghiên cu đnh tính, phân tích da
trên c s d liu thu thp đc. ng thi, s dng phn mm Eviews 5.1 hi quy
các nhân t b ba bt kh thi đ kim đnh mô hình b ba bt kh thi ti Vit Nam
và các gi thuyt nghiên cu trong mô hình.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài
Nghiên cu v b ba bt kh thi và vic áp dng lý thuyt này  các quc gia
không phi là vn đ mi, đã thu hút s quan tâm và nghiên cu ca nhiu nhà kinh
t, nhà khoa hc trên th gii. S thành công ca vi
c áp dng lý thuyt này vào
thc tin ph thuc vào cách thc áp dng nó. Trc điu kin nn kinh t th gii
cng nh trong nc có nhiu bin đng, thay đi liên tc, lý thuyt b ba bt kh
thi nên đc vn dng nh th nào đ điu hành nn kinh t Vit Nam vn còn là

vn đ mi cn đc nghiên cu.
Lun vn c gng cung cp cái nhìn tng quát v các chính sách tài chính v
mô ca Vit Nam thi gian qua, tin hành phân tích nhng mt còn hn ch ca
nhng chính sách này. Thông qua đ tài nghiên cu, tác gi đ xut mt s gi ý
chính sách tài chính v mô áp dng cho Vit Nam trong giai đon hin nay vi

6
mong mun đa đt nc vt qua vòng khng hong, n đnh nn kinh t, phát
trin bn vng.

7
DANH MC CÁC T VIT TT

COMMOD-LDC: Các nc đang phát trin xut khu hàng hóa
EMG : Các nc th trng mi ni
EMG AD : Các nc th trng mi ni châu Á
FDI : u t trc tip nc ngoài
FII hay FPI : u t gián tip nc ngoài
IDC : Các nc công nghip hóa
IMF : Qu tin t quc t
IS : ng cân bng th trng sn phm
LDC : Các nc đang phát trin
LM : ng cân bng th trng tin t

NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTW : Ngân Hàng Trung ng
NX : Xut khu ròng
ODA : H tr phát trin chính thc

8
DANH MC BNG BIU

Bng 1.1: Nguyên lý ca b ba bt kh thi

Bng 3.1: Din bin lãi sut c bn VND t tháng 3/2004 đn nay
Bng 3.2: Lng vn FII rút ra khi các quc gia nm 2008
Bng 3.3: Mc d tr ngoi hi ca Vit Nam qua các nm
Bng 3.4: Tng hp ch s b ba bt kh thi  Vit Nam qua các thi k t 1970
đn 2010
Bng 3.5: Kt qu hi quy quan h tuyn tính gia các ch s trong b
ba bt kh thi
Bng 3.6: Tng hp các ch s b ba bt kh thi và d tr ngoi hi  Vit Nam qua
các giai đon
Bng 3.7: D tr ngoi hi Vit Nam và Trung Quc qua các thi k
Bng 3.8: Kt qu hi quy tác đng các nhân t b ba bt kh thi đn lm phát
Bng 3.9: Kt qu hi quy tác đng các nhân t b ba bt kh thi đ
n Bin đng sn
lng



9
DANH MC HÌNH V VÀ  TH

Hình 1.1: Tác đng ca chính sách tài khóa trong nn kinh t nh, m di ch đ
t giá c đnh
Hình 1.2: Tác đng ca chính sách tin t trong nn kinh t nh, m di ch đ t
giá c đnh
Hình 1.3: Tác đng ca chính sách tài khóa trong nn kinh t nh, m di ch đ
t giá th ni
Hình 1.4: Tác đng ca chính sách tin t trong nn kinh t nh, m di ch đ t
giá th ni
Hình 1.5: Tam giác b ba bt kh thi
Hình 2.1  th kim cng  nhóm các nc mi ni
Hình 2.2: D tr ngoi hi/GDP, giai đon 1980-2006
Hình 2.3: Argentina, Korea, Mexico (và các nc khác) trong và sau cuc khng
hong tài chính nhng nm 1990.
Hình 3.1: Tc đ tng trng GDP và t l lm phát ca Vit Nam giai đon 1990 –
2010
Hình 3.2: So sánh tc đ tng tr
ng cung tin và tng trng GDP ca ba nc,
ly mc nm 2000 bng 100%
Hình 3.3: Lãi sut cho vay và huy đng VND bình quân theo nm ti Vit Nam giai
đon 2000 – 2010
Hình 3.4: Din bin t giá chính thc do NHNN công b
Hình 3.5: Din bin biên đ dao đng ca t giá VND/USD theo quy đnh ca
NHNN
Hình 3.6: Din bin t giá VND/USD trên các th trng ti Vit Nam
Hình 3.7: Tài khon vn Vit Nam qua các nm

10
Hình 3.8: Vn FDI đu t vào Vit Nam
Hình 3.9: Vn FII đu t vào Vit Nam
Hình 3.10: Vn ODA đu t vào Vit Nam

Hình 3.11: D tr ngoi hi Vit Nam tr vàng
Hình 3.12: Thc trng tài khon vãng lai Vit Nam
Hình 3.13: Thc trng ngân sách chính ph Vit Nam 1998 – 2010
Hình 3.14: T l n công trên GDP (%)
Hình 3.15: So sánh ch s ERS gia Vit Nam vi nhóm các nc EMG châu Á
Hình 3.16: So sánh ch s KAOPEN gia Vit Nam vi nhóm nc EMG châu Á
Hình 3.17: So sánh ch s MI gia Vit Nam và các nc nhóm EMG châu Á
Hình 3.16: Tng có trng s ca 3 ch s b ba bt kh thi theo mô hình c lng
ca Vi
t Nam

11
CHNG 1: LÝ LUN TNG QUAN V B BA BT KH THI


Mc đích ca chng 1 là khái quát lý thuyt b ba bt kh thi. Kt cu ca
chng 1 gm: Mô hình Mundell-Fleming và thuyt b ba bt kh thi trên c s m
rng t mô hình Mundell-Fleming.
Trong tác phm ni ting “Chính sách tài khoá và tin t di các ch đ t
giá” (1963), Robert Mundell (1962, 1963) và J.M.Fleming (1962) đã xây dng “mô
hình Mundell-Fleming”. Mô hình Mundell-Fleming là s m rng ca nn tng lý
thuyt IS-LM khi có tính đn tác đng ca cán cân thanh toán. Trc đó, khi nghiên
cu tác đng ca chính sách tài khóa và chính sách tin t đi vi vic gia tng sn
lng quc gia trong mô hình IS-LM, James Meade (1951) và Jan Tinbergen (1952)
đã có nhng n lc đ đa các yu t nc ngoài vào mô hình. Tuy nhiên, phn ln
nhng đóng góp này đu ch dng li  mc là nhng tranh lun hp dn, cha thc
s tr thành mt lý thuyt vng chc. S ra đi ca mô hình Mundell-Fleming đc
xem là n lc thành công nht trong vic đa yu t nc ngoài vào h thng lý
thuyt Keyness hin đi và là đim khi đu cho lý thuyt b ba bt kh thi. Mô
hình này ch ra s hiu qu hay không hiu qu ca chính sách tin t và chính sách

tài khoá di các ch đ t giá khác nhau. Mô hình Mundell-Fleming cng đt nn
tng ý tng đ t đó các nhà kinh t nh Krugman (1979) và Frankel (1999) đã
m rng mô hình Mundell-Fleming thành “mô hình bt kh thi”.
1.1
Mô
hình Mundell-Fleming
1.1.1 Các gi thit ca
mô
hình Mundell-Fleming
Gi thit 1: Mô hình Mundell-Fleming là mô hình phân tích trong ngn hn
nên gi đnh giá (P) là bin ngoi sinh và c đnh. iu này cng có ngha là t giá
hi đoái danh ngha (e) và t giá hi đoái thc () bin thiên theo cùng mt t l c
đnh. Gi đnh t giá hi đoái đc niêm yt gián tip (ni t là đng tin yt giá và
ngoi t là đng tin đnh giá)

12
Gi thit 2: Phân tích cho nn kinh t nh và m; vn đc t do lu chuyn
gia các nc vi chi phí giao dch bng 0 (không có bt k ri ro nào). Lúc này lãi
sut trong nc (r) bng lãi sut th gii (r*).
Gi thit 3: Cung tin (Ms) là bin ngoi sinh đc kim soát hoàn toàn bi
NHTW.
1.1.2 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa, chính sách tin t trong nn
kinh t nh, m di các ch đ t giá
1.1.2.1 Trong nn kinh t nh, m di ch đ t giá c đnh
Di ch đ t giá c đnh, chính ph và NHTW chp thun duy trì s
chuyn đi đng tin ca h vi mt t giá c đnh. Trên th trng ngoi hi khi
cu đng ngoi t vt quá cung do hu qu ca mt s thâm ht trong cán cân
thanh toán, NHTW can thip bng cách cung ng đng ngoi t đ bù đp cho
khon thiu ht ngoi t trên th trng t qu d tr ngoi t ca quc gia. iu
này làm gim lng d tr ngoi t và mc cung tin trong nn kinh t tng lên. 

vô hiu hoá lng ngoi t vào nn kinh t, NHTW có th đng thi mua ngoi t
vào và bán chng khoán chính ph ra trên th trng mt lng tng đng.
Trong trng hp lung ngoi t ra kéo dài buc NHTW phi phá giá đng ni t.
Mt khác, khi lng cung vt quá lng cu ngoi t do s thng d trong cán cân
thanh toán, chính ph can thip bng cách mua li đng ngoi t.
Ch đ t giá hi đoái c đnh ám ch rng chính sách tin t ca quc gia
ch có mt mc tiêu duy nht là gi cho t giá  mc đc quy đnh. NHTW có
nhim v là điu chnh cung tin sao cho t giá cân bng đúng bng t giá quy đnh.
Nu nh NHTW sn sàng mua và bán đng ngoi t theo yêu cu vi t giá quy
đnh thì mc cung tin trong nn kinh t s t điu chnh  mc cn thit đ duy trì
s cân bng trên th trng ngoi hi.
Ch đ t giá c đnh hot đng nh th nào? Gi s rng xut khu ròng
tng do chính sách tr giá xut khu. iu này s làm cho tng chi tiêu d kin và
tng thu nhp tng. Lúc này đng IS* s dch sang phi. Trên th trng ngoi hi

13
lúc này lng cu đng bn t tng lên và to áp lc tng giá đng bn t.  gi t
giá không đi NHTW sn sàng mua ngoi t theo yêu cu vi t giá c đnh. iu
này làm cho cung tin tng và đng LM* dch qua phi.
Ch đ t giá c đnh có điu chnh thnh hành  hu ht các quc gia trong
giai đon t nm 1944 đn nm 1971 sau hip c Bretton Woods. Trong thi k
này mc t giá đc thit lp và các chính ph đng thun cùng nhau thông qua
vic can thip ca h trên th trng ngoi hi đ duy trì mc t giá này. Qu Tin
T Quc T (IMF) cng đc thành lp nhm duy trì h thng này và h tr cho các
quc gia gp khó khn trong cán cân thanh toán. Các quc gia liên quan s t có
nhng bin pháp điu chnh nn kinh t ca h đ duy trì s cân bng trong cán cân
thanh toán. Tuy nhiên trong trng hp s mt cân bng trong cán cân thanh toán
kéo dài thì các cuc đàm phán quc t s đc t chc đ tha thun vic điu
chnh t giá (phá giá hoc nâng giá).
1.1.2.1.1 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa

Khi chính ph gia tng chi tiêu trong nc bng cách gia tng vic mua sm
hoc ct gim thu s làm gia tng tng chi tiêu d kin và làm cho đng IS* dch
chuyn sang phi, to áp lc đy giá đng bn t lên. Di ch đ t giá c đnh,
NHTW phi can thip bng cách mua ngoi t trên th trng ngoi hi vi t giá
quy đnh. Trong trng hp này, cung tin tng và đng LM* dch chuyn sang
phi. Di ch đ t giá c đnh chính sách m rng tài khoá làm tng tng cu và
thu nhp.

14
Hình 1.1: Tác đng ca chính sách tài khóa trong nn kinh t nh, m
di ch đ t giá c đnh









Ngun: N.G Mankiw (2000), Sách kinh t v mô, NXB Thng Kê
1.1.2.1.2 Phân tích tác đng ca chính sách tin t
Khi NHTW tng mc cung tin s làm cho đng LM* dch chuyn sang
phía bên phi. Lúc này lãi sut trên th trng tin t gim xung và to ra s chênh
lch vi lãi sut bên ngoài. Các nhà đu t tìm thy c hi đu t vào tài sn tài
chính nc ngoài sinh li cao hn và mang vn ra nc ngoài. Trên th trng
ngoi hi, cung đng bn t tng lên to áp lc gim giá đng bn t.  duy trì t
giá không đi, NHTW s bán ngoi t ra đ bù đp s thiu ht ngoi t trên th
trng. iu này li làm cho mc cung tin gim và đng LM* tr li v trí ban
đu nh đc th hin di đ th. Chính sách tin t trong trng hp này ch đóng

vai trò duy trì t giá n đnh, nó không có tác dng đi vi các mc tiêu khác.


0
LM
1
* LM
2
*
e
IS
2
*
IS
1
*
T giá c đnh
e
0

Y
Y
0
Y
1

15
Hình 1.2: Tác đng ca chính sách tin t trong nn kinh t nh, m di
ch đ t giá c đnh

Ngun: N.G Mankiw (2000), Sách kinh t v mô, NXB Thng Kê
1.1.2.2 Trong nn kinh t nh, m di ch đ t giá th ni
Di ch đ t giá th ni, chính ph và NHTW không can thip trên th
trng ngoi hi. T giá cân bng đc điu chnh bi các lc cung và cu trên th
trng ngoi hi. Nh vy, ít nht v mt lý thuyt, ch đ t giá này t đng loi
b mt cân bng trong thanh toán quc t.
1.1.2.2.1 Phân tích tác đng ca chính sách tài khóa
Gi s rng chính ph gia tng chi tiêu trong nc bng cách gia tng vic
mua sm hoc ct gim thu. Vic làm này s làm gia tng tng chi tiêu d kin và
làm cho đng IS* dch chuyn sang phi. Kt qu đc th hin trên đ th là giá
đng bn t (e) s tng lên nhng thu nhp thc (Y) vn gi nguyên nh c.
0
LM
1
* LM
2
*
e
IS*
T giá c đnh
e
0

Y
Y
1
Y
2

16

Hình 1.3: Tác đng ca chính sách tài khóa trong nn kinh t nh, m
di ch đ t giá th ni

Ngun: N.G Mankiw (2000), Sách kinh t v mô, NXB Thng Kê
Kt qu này có th đc gii thích nh sau: Khi chính ph gia tng mua sm
hoc gim thu, tng thu nhp trong nn kinh t s tng lên theo mô hình s nhân
(ẤY=(1/(1-mpc)*ẤG vi mpc là xu hng tiêu dùng biên). Quá trình này không
dng li  đây, mt khi thu nhp tng s làm tng cu tin thc trong nn kinh t.
Vi gi thit cung tin không đi, s gia tng cu tin thc s kéo theo s gia tng
lãi sut trên th trng tin t. Tuy nhiên, vi nn kinh t m nh ch cn mt s gia
tng lãi sut trong nc so vi lãi sut nc ngoài, các nhà đu t nhn ra rng đu
t vào tài sn tài chính trong nc có li hn. Khi đu t vào tài sn tài chính trong
nc (đc đnh giá bng đng bn t) tng s làm tng cu đng bn t trên th
trng ngoi hi và đy giá đng bn t lên. Mt khi giá đng bn t tng, kh nng
cnh tranh ca khu vc xut khu s gim xung, xut khu ròng gim đúng bng
mc tng mua sm ca chính ph đ cho sn lng không đi nh trên hình 1.3 
trên.
0
LM*
e
IS
2
*
IS
1
*
e
1

Y

Y
1
e
2


17
1.1.2.2.2 Phân tích tác đng ca chính sách tin t
Gi s rng NHTW tng mc cung tin bng nghip v mua vào chng
khoán trên th trng m. Vi gi thit giá c đnh, gia tng cung tin cng có ngha
là tng cung tin thc và làm cho đng LM* dch chuyn sang bên phi nh hình
1.4 phía di. Kt qu là giá đng bn t gim xung và thu nhp tng lên.
Hình 1.4: Tác đng ca chính sách tin t trong nn kinh t nh, m d
i
ch đ t giá th ni

Ngun: N.G Mankiw (2000), Sách kinh t v mô, NXB Thng Kê
iu này có th đc gii thích nh sau: Khi tng mc cung tin s làm gim
lãi sut, mt khi lãi sut trong nc thp hn so vi lãi sut nc ngoài s to ra c
hi cho vic đu t vào tài sn tài chính  nc ngoài. Vic đu t vào tài sn tài
chính  nc ngoài, mà nó đc đnh giá bng đng ngoi t, s làm cho cu ngoi
t tng lên cùng vi s gia tng ca cung đng bn t. Lúc này giá đng bn t gim
xung. Mt khi đng bn t gim giá s làm cho giá hàng hoá trong nc tr nên r
hn và vì vy gia tng xut khu ròng. iu này cho thy trong mt nn kinh t m
0
LM*
e
IS
2
*

IS
1
*
e
2

Y
Y
1
e
1


18
nh mt s gia tng mc cung tin s làm cho giá đng bn t gim xung và thu
nhp tng lên.
1.1.3 Tóm tt tác đng ca các chính sách
Chính sách Ch đ t giá hi đoái
Th ni C đnh
Y e NX Y e NX
M rng tài khóa Không điTng GimTng Không đi Không đi
M rng tin t Gim GimTng Không đi Không đi Không đi

1.2 Thuyt b ba bt kh thi
T nhng hàm ý ca mô hình Mundell-Fleming  trên ta thy rng: hiu qu
ca chính sách tin t và chính sách tài khoá ph thuc vào c ch t giá hi đoái và
mc đ kim soát vn. Ví d, quc gia nào có chuyn dch dòng vn t do và t giá
c đnh, thì các nhà qun lý tin t không th theo đui mt chính sách tin t đc
lp. Trong mt quc gia có c ch t giá c đnh thì không có ri ro t giá, và lãi
sut trong nc bin đng cùng vi lãi sut nc ngoài. T nhng nhn đnh trên,

các nhà kinh t nh Krugman (1979) và Frankel (1999) đã m rng mô hình
Mundell-Fleming thành “mô hình bt kh thi”. Frankel (1999) cho rng, mt quc
gia phi t b mt trong 3 mc tiêu: chính sách tin t đc lp, s n đnh ca chính
sách t giá, và hi nhp th trng tài chính. Các ni dung này đc tóm tt trong
bng 1.1.
Hình 1.5 là s minh ha v nguyên tc hot đng ca b ba bt kh thi. Mi
cnh th hin cho các mc tiêu tt nht, ln lt là: chính sách tin t đc lp, s n
đnh ca t giá, và hi nhp tài chính hoàn toàn. i nghch vi mi cnh (hay mi
mc tiêu) là các công c chính sách ti các đnh. Mc tiêu hi nhp tài chính đi
ngc v
i đnh kim soát vn; mc tiêu n đnh t giá đi ngc vi đnh th ni
hoàn toàn; mc tiêu chính sách tin t đc lp đi ngc vi đnh liên minh tin t.
Bt k cp mc tiêu nào cng có th đt đc bi mt đnh nm gia. Ví d, mc

19
tiêu chính sách tin t đc lp và t giá n đnh đt đc bi đnh kim soát vn
hoàn toàn. Mc tiêu chính sách tin t đc lp và hi nhp tài chính hoàn toàn có
th kh thi vi đnh th ni hoàn toàn. Cui cùng, mc tiêu t giá n đnh và hi
nhp tài chính đt đc bi đnh liên minh tin t. Hoàn toàn không kh thi đ đt
đc đng thi c ba mc tiêu.
Bng 1.1: Nguyên lý ca b ba bt kh thi

Dòng vn
lu đng
hoàn toàn
Chính sách
tin t đc
lp
H thng
t giá c

đnh
Ví
d


Kim soát vn

Không
Có

Có
Trung Quc trc
tháng cuc
ci
cách
tháng
7/2005


Liên minh tin t

Có

Không

Có
Hng Kông, EU

T giá th ni

Có

Có
Không Nht,
Úc

Ngun: tác gi tng hp
Toàn cu hóa đang tr thành xu hng chung ca th gii. iu này càng gia
tng áp lc cho các quc gia khi buc phi chn mt trong hai: hoc là t b n
đnh t giá hoc là t b đc lp tin t. Tuy nhiên, Frankel cng cho rng mt quc
gia vn có th la chn c ch t giá bán n đnh (half-stability) và chính sách tin
t bán đc lp (half-independence). Và lý thuyt b ba bt kh thi không th ngn
cn mt quc gia theo đui c ch t giá th ni có qun lý, di bng t giá, t giá
c đnh có th điu chnh hay bt c c ch t giá trung gian nào. Hn na, không
có mt ch đ tin t duy nht nào là tt nht cho tt c các quc gia và thm chí
ngay trong chính quc gia đó thì cng không có mt chính sách tin t duy nht nào
phù hp cho mi thi k. Mt quc gia có th có nhng phi hp mc tiêu khác
nhau và không phi chp nhn s đánh đi hoàn toàn nh tam giác b ba bt kh thi
kinh đin mà thay vào đó có th thc hin mt c ch trung gian ca ba mc tiêu.


20
Hình 1.5: Tam giác b ba bt kh thi

KT LUN CHNG 1
Trong phn đu tiên, lun vn trình bày nhng lp lun nn tng ca
Mundell-Fleming vi thành tu ln nht là vic đa cán cân thanh toán vào xem xét
hiu qu ca vic thc thi chính sách tài khóa và chính sách tin t nhm đt đc
s cân bng bên trong (tng cung - tng cu) và cân bng bên ngoài (cân bng
trong cán cân thanh toán), c th là chính sách tin t và chính sách tài khóa ph
thuc vào c ch t giá hi
đoái và mc đ kim soát vn  mi quc gia. Sau đó,
t mô hình Mundell-Fleming, các nhà khoa hc Krugman và Frankel đã phát trin
thành lý thuyt b ba bt kh thi.
Hi nhp tài chính hoàn toàn
Luân chuyn dòng
vn gia tng
Chính sách tin t đc lp

A1 - Kim soát
vn hoàn toàn
A3 - Liên minh tin t
A2 - Th ni hoàn toàn
T giá n đnh
Ngun: Jeffrey A.Frankel, “No single currency regime is right for all
countries or at all times”. Essays in International Finance (i hc
Princeton), s 215 (1999).

21
CHNG 2: BNG CHNG THC NGHIM V B BA BT KH THI


Trên th gii đã có nhiu nghiên cu v lý thuyt b ba bt kh thi nh các
nghiên cu ca Maurice Obstfeld & Jay C. Shambaugh & Alan M. Taylor (2005,
2008), W. Jos Jansen (2008), John C. Bluedorn & Christopher Bowdler (2010). Các
nghiên cu v lý thuyt b ba bt kh thi hu ht đu mang cùng mt ý ngha, cho
thy con đng phát trin ca mi quc gia đu phi tuân theo mt quy lut. ó
chính là quy lut đánh đi gia các bin trong b ba bt kh thi, vì không th đt
đng thi c ba mc tiêu. Chng hn hi nhp tài chính cao hn, đi li n đnh t
giá thp hn, hoc đc lp tin t thp hn. Tuy nhiên, các nghiên cu đó đu
không đ cp đn cách thc làm sao đ bit mt quc gia đang la chn c ch nào
cng nh nhng u tiên ca h trong n lc phát trin đt nc. T nm 2008,
nhóm tác gi gm Aizenman, Menzie D. Chinn và Hiro Ito đã công b các nghiên
cu v bng chng thc nghim ca lý thuyt b ba bt kh thi, cho thy cách thc
la chn và u tiên chính sách trong b ba bt kh thi ca mt quc gia. Mt ni bt
khác trong các nghiên cu ca nhóm tác gi này đó là ln đu tiên mi quan h
tuyn tính gia các yu t b ba bt kh thi đc xem xét mt cách nghiêm túc, t
đó đa ra kt lun mt cách chc chn v s đánh đi gia các yu t trong b ba
bt kh thi là bt buc. Các nghiên cu này sau đó liên tc đc cp nht d liu và

thông tin hàng nm, to thành mt chui các nghiên cu đáng tin cy v b ba bt
kh thi. Do đó, lun vn đc phát trin trên c s s dng các kt qu t các
nghiên cu ca nhóm tác gi Aizenman, Menzie D. Chinn và Hiro Ito v b ba bt
kh thi.
Nhóm tác gi Aizenman, Chinn và Ito đã phát trin ba thc đo đ đánh giá
mc đ đc lp tin t, n đnh t giá và hi nhp tài chính và da trên ba thc đo
đó đ tìm hiu v s phát trin theo thi gian ca tng ch s, cng nh cu trúc
mu hình b ba bt kh thi s thay đi nh th nào sau mi s kin ca tng nhóm
các quc gia cng nh nn kinh t tài chính toàn cu. T các bng chng thc
nghim, nhóm tác gi đã vch ra mt con đng mi cho chính ph các nc đang

22
phát trin trong vic la chn mu hình b ba bt kh thi. Các nghiên cu này cng
ch ra rng, các nc đang phát trin, đc bit nhng nc mi ni đã th hin mt
xu hng mi khi đt ti trng thái trung gian gia ba chính sách mc tiêu: hi nhp
tài chính nhng không quên kim soát vn, đc lp tin t va phi và c ch t giá
bin đng trong mt biên đ mc tiêu cho phép bng cách tng cng kho d tr
ngoi hi nh mt công c đ qun lý t giá.
2.1 Các ch s b ba bt kh thi (trilemma indexes) và mô hình “đ th kim
cng” và ca Aizenman, Chinn và Ito
2.1.1 Các ch s b ba bt kh thi (trilemma indexes)
2.1.1.1 c lp tin t (MI)
Mc đ đc lp tin t đc đo lng da trên phn bù ca mc tng quan
hng nm ca lãi sut hàng tháng gia quc gia s ti và quc gia c s. Lãi sut th
trng tin t
 đc s dng.
Ch s mc đ đc lp tin t đc xác đnh bng:
corr(i
i
, i

j
)-(-1)
MI = 1-
1-(-1)
Trong đó: i: quc gia s ti, j : quc gia c s. Vi công thc nh trên, giá tr
ti đa, ti thiu tng ng là 1 và 0. Ch s có giá tr càng cao phn ánh đc lp v
chính sách tin t càng cao.
 đây, quc gia c s đc đnh ngha nh là quc gia mà chính sách tin t
ca quc gia s ti có mi liên kt gn bó, đnh ngha c
a Shambaugh (2005).
Nhng quc gia c s nh là nc Úc, B, Pháp, c, n , Malaysia, Nam Phi,
Anh và Hoa K. Mt s quc gia c s đc xác đnh theo c s d liu có sn ca
Sambaugh, nhng quc gia c s còn li khác đc xác đnh da trên báo cáo hng
nm v c ch t giá và hn ch ngoi hi ca IMF (Annual Report on Exchange
Restrictions - AREAER) và CIA Factbook.