BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHCM
NGUYNăVNăLUN
GIIăPHỄPăNÂNGăCAOăHIUăQUăHOTăNGăKểNHăTRUYNăHỊNHă
HTV3ăTIăCỌNGăTYăCăPHNăTRUYNăTHỌNGăTRệăVIT GIAIăONă
2014 - 2016
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.HCM ậ Nm 2013
BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHCM
NGUYNăVNăLUN
GIIăPHỄPăNÂNGăCAOăHIUăQUăHOTăNGăKểNHăTRUYNăHỊNHă
HTV3ăTIăCỌNGăTYăCăPHNăTRUYNăTHỌNGăTRệăVIT GIAIăONă
2014 - 2016
ChuyênăngƠnh:ăQUNăTRăKINHăDOANH
Mƣăs:ă60340102
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhngădnăkhoaăhc: PGS.TS. LÊ THANH HÀ
TP.HCM ậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan bài nghiên cu này hoàn toàn đc hình thành và phát trin
t chính quan đim cá nhân tôi, di s hng dn khoa hc ca PGS.TS Lê Thanh
Hà. Các s liu và kt qu có đc trong bài nghiên cu này là hoàn toàn trung
thc.
Tp. H Chí Minh, tháng 12 nm 2013
Tác gi
Nguyn Vn Lun
Lp Qun Tr Kinh Doanh – K20 – êm 1
MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc bng
Danh mc hình
LIăCAMăOAN 3
MCăLC 4
PHNăMăU 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 4
3. i tng và phm vi nghiên cu 4
4. Phng pháp nghiên cu 4
4.1 Ngun d liu 4
4.2 Phng pháp nghiên cu 5
5. Kt cu lun vn 5
Chngă1 CăSăLụăLUNăVăTRUYNăHỊNHăVĨăCỄCăVNăăLIểNă
QUANăNăHIUăQUăHOTăNGăKểNHăTRUYNăHỊNH 6
1.1 TngăquanăvătruynăhìnhăvƠăcácăyuătăđoălngăhiuăquăkênhătruynă
hình 6
1.1.1 Khái nim 6
1.1.2 Các loi kênh truyn hình 7
1.1.2.1 Phân loi theo góc đ k thut truyn ti 7
1.1.2.2 Phân loi theo góc đ thng mi 7
1.1.2.3 Phân loi theo tiêu chí mc đích ni dung 11
1.1.3 o lng hiu qu hot đng kênh truyn hình 13
1.1.3.1 Hiu qu kinh t 13
1.1.3.2 Hiu qu xư hi 14
1.2 Mtăs yuătănhăhngăđnăhiuăquăhotăđngăkênhătruynăhình 17
1.2.1 Ni dung chng trình truyn hình 17
1.2.2 H thng truyn dn phát sóng 18
1.2.3 Hot đng truyn thông – qung quá (Marketing) 18
1.2.4 Chính sách kinh doanh qung cáo trên truyn hình 18
Chngă2 PHÂNă TệCHă VĨă ỄNHă GIỄă THCă TRNGă HOTă NGă
KÊNH HTV3 20
2.1 GiiăthiuătngăquanăvăHTV3ăậ kênhătruynăhìnhădƠnhăchoăthiuănhiătiă
VităNam 20
2.1.1 Gii thiu chung v HTV3 20
2.1.2 Quá trình hình thành và phát trin 20
2.1.2.1 Giai đon 2002 – 2007: 20
2.1.2.2 Giai đon 2007 – trc tháng 6/2008 21
2.1.2.3 Giai đon tháng 6/2008 đn tháng 8/2010 (Giai đon hp tác vi
TVM – phát trin thc nghim) 22
2.1.2.4 Giai đon t tháng 8/2010 đn nay 24
2.2 ánhăgiáăhiuăquăphátăsóngăcaăKênhăHTV3ătăkhiăthƠnhălpăđnănay 25
2.2.1 Tóm lc kt qu kinh doanh ca kênh HTV3 25
2.2.2 So sánh th phn khán gi và hiu qu qung cáo ca kênh HTV3 cùng
vi mt các đi th cnh tranh trong ngành 26
2.2.2.1 So sánh th phn khán gi và th hng ca kênh HTV3 cùng vi
các đi th cnh tranh 26
2.2.2.2 So sánh th phn qung cáo ca HTV3 vi các đi th cnh tranh34
2.2.3 ánh giá thc trng hot đng ca HTV3 trong quá trình hình thành và
phát trin 37
2.2.3.1 ánh giá thc trng ca HTV3 trong thi gian qua 37
2.2.3.2 ánh giá li th cnh tranh ca HTV3 so vi các kênh đi th 39
2.3 PhơnătíchăktăquăkhoăsátăắThóiăquenăxemătruynăhìnhăcaăkhánăgi tă
4ătuiătrălên” 45
2.3.1 Mô t nghiên cu 45
2.3.2 S lc ni dung kho sát 45
2.3.3 Thit k nghiên cu 46
2.4 Ktăquănghiênăcu 46
2.4.1 Phân b nhóm đi tng khán gi t 4 tui tr lên 46
2.4.2 Mô t thói quen xem truyn hình ca khán gi 46
Chngă3 MTăSăGIIăPHỄPăNÂNGăCAOăHIUăQUăHOTăNGă
KểNHăTRUYNăHỊNHăHTV3ăTIăCỌNGăTYăCăPHNăTRUYNă
THỌNGăTRệăVIT 55
3.1 Xơyădngămcătiêu 55
3.2 Tng quan môiătrngăkinhădoanhătruynăhình 55
3.2.1 Th trng truyn hình ti Vit Nam 55
3.2.2 Nng lc sn xut kinh doanh ca HTV3 56
3.3 Xơyădngăcácăgiiăphápăchinălc 56
3.3.1 im mnh (S) 56
3.3.2 im yu (W) 58
3.3.3 C hi (O) 59
3.3.4 Thách thc (T) 59
3.4 MaătrnăSWOT 61
3.5 ăxutăcácăgiiăphápănhmănơngăcaoăhiuăquăkinhătăcaăkênhăHTV3 62
3.5.1 Ti u hóa chng trình phát sóng. C th vi các gii pháp sau: 62
3.5.2 Tng cng hiu qu hot đng Marketing 65
3.5.3 Xây dng chính sách bán hàng cnh tranh 67
3.5.4 Tng cng đ ph sóng trên toàn quc 69
3.5.5 a dng các phng thc kinh doanh 70
3.6 KinănghăviăCăquanăNhƠănc 71
KTăLUN 73
TĨIăLIUăTHAMăKHO 1
DANHăMCăBNG
Bng 1.1 Ví d v cách tính t sut ngi xem truyn hình (rating) 15
Bng 1.2 Ví d v cách tính lng khán gi tip xúc đc (Reach) 16
Bng 2.1 So sánh t l chng trình trên kênh HTV3 t 6/2008 đn 8/2010 23
Bng 2.2 So sánh t l các chng trình phát chính và phát li trên kênh HTV3 23
Bng 2.3 Tóm lc kt qu kinh doanh kênh HTV3 bt đu t giai đon Công ty
TVM chính thc hp tác cùng HTV đu t vào HTV3. 25
Bng 2.4 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM nm 2011(khán gi 4 tui
tr lên) 27
Bng 2.5 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM nm 2012(khán gi 4 tui
tr lên) 27
Bng 2.6 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM nm 2013(khán gi 4 tui
tr lên) 28
Bng 2.7 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2011 (khán gi 4-14 tui)29
Bng 2.8 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2012 (khán gi 4-14 tui)29
Bng 2.9 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2013 (khán gi 4-14 tui)30
Bng 2.10 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2011 (khán gi 15 tui tr
lên) 31
Bng 2.11 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2012 (khán gi 15 tui tr
lên) 32
Bng 2.12 Bng so sánh th phn truyn hình ti TP.HCM 2013 (khán gi 15 tui tr
lên) 33
Bng 2.13 Bng doanh thu qung cáo các kênh truyn hình nm 2011 (n v tính:
USD) 34
Bng 2.14 Bng doanh thu qung cáo các kênh truyn hình nm 2012 (n v tính:
USD) 35
Bng 2.15 Bng doanh thu qung cáo các kênh truyn hình nm 2012 (n v tính:
USD) 36
Bng 2.16 So sánh HTV3 vi các kênh truyn hình có liên kt vi t nhân 42
Bng 3.1 Phân tích ma trn SWOT 61
Bng 3.2 So sánh giá qung cáo trung bình ca các kênh truyn hình 68
DANHăMCăHỊNH
Hình 2.1 T l đu t qung cáo vào các chng trình truyn hình 2013 37
Hình 2.2 Phân b đi tng kho sát theo nhóm tui 46
Hình 2.3 Tng quan so sánh thi đim xem truyn hình t th 2 đn th 6 ca
khán gi 4-14 tui so vi khán gi 15 tui tr lên 47
Hình 2.4 Tng quan so sánh thi đim xem truyn hình vào 2 ngày cui tun ca
khán gi 4-14 tui so vi khán gi t 15 tui tr lên 48
Hình 2.5 Th loi các chng trình truyn hình đc khán gi 4-14 tui yêu thích 49
Hình 2.6 Th loi các chng trình truyn hình đc khán gi 15 tui tr lên yêu
thích 50
Hình 2.7 Phân b v đi tng cùng xem tivi đi vi nhóm khán gi 4-14 tui 51
Hình 2.8 Phân b v đi tng cùng xem tivi đi vi nhóm khán gi 4-14 tui 52
Hình 2.9 T trng v thit b khán gi chn đ xem truyn hình ngoài TV 52
Hình 2.10 C cu s dng kênh truyn thông đ khán gi tip cn thông tin 53
Hình 3.1 Th phn khán gi theo tng nhóm tui, nm 2012 63
Hình 3.2 Hình nh m thut kênh HTV3 nm 2011 vi ch đ “Mưi mưi tui thanh
xuân” 67
Hình 3.3 Hình nh m thut kênh HTV3 nm 2012 vi ch đ “Dám c m, dám
thc hin” 67
1
PHNăMăU
1. LýădoăchnăđătƠi
Truyn hình ngày nay không ch gii hn mc đích là kênh thông tin,
cung cp các thông tin liên quan đn các vn đ v kinh t, chính tr xư hi.
Truyn hình đư tr thành mt trong nhng công c đ con ngi gii trí, hc
tp, giao lu và kt ni vi cng đng trong nc và th gii. Không nhng
th, truyn hình còn là mt công c đ doanh nghip qung bá, gii thiu sn
phm đn vi khách hàng mc tiêu.Vì l đó, lnh vc truyn hình đư tr thành
mt trong nhng ngành có s đóng góp đáng k vào s nghip phát trin kinh
t xư hi ca mt quc gia.
Nm trong xu hng hi nhp vi th gii, ngành truyn hình Vit Nam
đư cho thy có nhng bc phát trin và s thay đi đáng k v quy mô ln
cht lng ni dung trong nhng nm qua. Xóa b th đc quyn, xư hi hóa
truyn hình ti Vit Nam đư to bc tin cho các doanh nghip, nhiu gii
đu t đư ln sân vào lnh vc truyn hình nh mt cuc chi vì li nhun. Có
th thy, li nhun t ngành truyn hình đư thu hút s quan tâm ca nhiu nhà
đu t. Hàng lot kênh truyn hình mi ra đi, mt mt đáp ng nhu cu ngày
càng cao ca khán gi, mt khác to ra hiu qu v mt kinh t xư hi, t đó
dn đn cnh tranh gay gt v th phn gia các kênh truyn hình là điu tt
yu.
Mi kênh truyn hình t chn cho mình mt đnh hng ni dung đ
thu hút khán gi và xác đnh phân khúc th trng riêng đ phát trin. Tuy
nhiên, trong s gn 200 kênh truyn hình ti Vit Nam có quá nhiu kênh dành
cho ngi ln, gii trí thun tuý hoc là mang nng tính chính tr, xư hi.
Ngc li rt ít chng trình dành cho thiu nhi, đi tng khán gi cn đc
đnh hng giáo dc rõ ràng, và nhu cu này là rt ln, do đó cn có mt kênh
truyn hình gii trí mang tính giáo dc thc tin cho thiu nhi là nhu cu cp
thit ca xư hi. HTV3 là mt trong nhng kênh truyn hình, đc qun lý bi
2
ài truyn hình Thành ph H Chí Minh (HTV), ra đi trong xu th nhu cu
v chng trình truyn hình dành cho thiu nhi không ngng tng lên.
T khi mi thành lp, đc đnh hng vi tiêu chí HTV3 là kênh
truyn hình dành cho thiu nhi, 100% ni dung phc v thiu nhi la tui
trc khi đn trng bao gm các th loi: ca nhc, hot hình, kch ri, kin
thc khoa hc ph thông, th gii,… do HTV sn xut, hoc đc HTV3 phát
li sau khi đư phát sóng trên HTV7 và HTV9. Tuy nhiên, điu này dn đn s
nhàm chán, nên không xây dng đc lng khán gi n đnh dành riêng cho
kênh HTV3.
Vi thc trng đó, ngay t đu nm 2007, Ban giám đc ài truyn
hình TP.HCM (HTV) đư có k hoch tái cu trúc Kênh HTV3 vi mc tiêu
phát trin Kênh HTV3 tr thành Kênh truyn hình qung bá dành cho Thanh
thiu nhi bên cnh vic duy trì đi tng phc v chính vn là Thiu nhi.
Theo đnh hng này, tháng 2/2007, HTV đư ký hp đng nguyên tc
hp tác vi Công ty C phn Truyên thông Trí Vit (TVM) đ xây dng Kênh
HTV3 hng đn đi tng khán gi Thiu nhi & Thiu niên.
T nm 2007 đn nay, vi s đu t v ni dung đc công ty Trí Vit
sn xut dành riêng cho kênh HTV3, phc v chính yu là đi tng khán gi
thiu nhi, HTV3 đư đt đc kt qu đáng ghi nhn: t mt kênh truyn hình
non tr, lng khán gi ít vi t sut ngi xem thp (rating), đn nay HTV3
đư tr thành kênh truyn hình dn đu dành cho đi tng khán gi thiu nhi
có đ tui t 4 đn 14 ti thành ph H Chí Minh, và lt vào tp 10 kênh
truyn hình đc khán gi (xét t 4 tui tr lên) yêu thích nht trên toàn quc.
(Theo kt qu đo lng ca Công ty nghiên cu th trng TNS Vit Nam,
tháng 6/2013).
Tuy nhiên, xét v hiu qu kinh t đt đc ca HTV3 trong nhng nm
qua, cha tht s tng xng vi hiu qu v mt s lng ngi xem. Da
theo kt qu đo lng ca TNS Vit Nam, doanh thu ca kênh HTV3, mà ch
yu t ngun thu qung cáo, mc dù nm trong danh sách các kênh có th phn
3
qung cáo cao, nhng so vi nhóm dn đu, th phn qung cáo ca HTV3 vn
còn thua xa mt s kênh, có th k đn nh: VTV3, THVL1, HTV7, HTV9,
HTV2,… Thc t, dù không có bt k mt s liu nào công b v kt qu lưi/l
ca các kênh truyn hình, nhng thông qua doanh thu t qung cáo ca các
kênh truyn hình (da theo s liu ca TNS) có th đánh giá hiu qu v mt
kinh t ca HTV3 cha xng tm vi giá tr ca kênh.
Bng mt phép so sánh đn gin, ta nhn thy giá tr ca mi spot dành
cho qung cáo trên HTV3 r hn nhiu so vi nhóm các kênh đi th trong tp
dn đu t đó cng hiu đc vì sao doanh thu qung cáo ca HTV3 thp hn.
(so sánh bng giá qung cáo ca HTV3 so vi các kênh đi th nm trong tp
các kênh dn đu.)
Có th nói, s không tng xng trên đây là điu bt hp lý nu xét v
mt giá tr ca mt kênh trong nhóm dn đu th phn truyn hình, tuy nhiên,
thc t th phn qung cáo t nhóm nhưn hàng tiêu dùng dành cho đi tng
thiu nhi ch chim mt phn nh trong tng doanh s qung cáo ca toàn th
trng, phn ch yu còn li đu hng đn đi tng là thanh thiên tr, ph
n ni tr. iu đó phn nào lý gii đc vn đ bt tng xng trên khi mà
các chng trình phát sóng trên kênh HTV3 ch gii hn đ tui 4-14. Vn
đ đt ra, làm sao đ mt kênh truyn hình dành cho thiu nhi đ ngun lc t
phát trin, đm bo v mt hiu qu kinh t đ tái đu t v mt ni dung phc
v cho nhu cu khán gi.
Thông qua mt s nghiên cu đc đim ngành truyn hình ti Vit Nam
cng nh thói quen xem truyn hình ca khán gi, mà th trng chính là
TP.HCM, lun vn này tp trung ch yu vào vn đ hiu qu đu t các ni
dung ca kênh truyn hình dành cho thiu nhi HTV3, t đó đa ra các đnh
hng và gii pháp đ phát trin kênh HTV3 đt hiu qu c v mt xư hi ln
hiu qu kinh t. Chính vì vy, tác gi chn đ tài lun vn ắGiiăphápănơngă
caoă hiuă quă hotă đngă kênhă truynă hìnhă HTV3ă tiă Côngă tyă Că Phnă
TruynăThôngăTríăVit”
4
2. Mcătiêuănghiênăcu
Da trên thc trng hot đng ca kênh truyn hình HTV3 ti Công ty C
phn Truyn thông Trí Vit, t đó đ tài nghiên cu nhm đt đc mc tiêu
sau:
Tìm gii pháp nâng cao hiu qu hot đng ca kênh truyn hình HTV3 ti
th trng TP. H Chí Minh.
3. iătngăvƠăphmăvi nghiênăcu
- i tng nghiên cu: gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kênh truyn
hình HTV3 ti Công ty C phn Truyn thông Trí Vit
- i tng kho sát: khán gi xem truyn hình ti th trng TP.HCM
- Phm vi kho sát: Nghiên cu này đc thc hin trên đa bàn TP.HCM
4. Phngăphápănghiênăcu
4.1. Ngunădăliu
tài s dng ngun đa d liu:
4.1.1 Ngun d liu th cp: dùng đ đánh giá hiu qu hot đng ca kênh
truyn hình HTV3
- Ngun d liu ca tng cc thng kê, Công ty TNHH Nghiên cu th trng
TNS Media Vit Nam, các tp chí kinh t, các lun vn và nghiên cu trc,
…
- Ngun d liu t phòng kinh doanh, phòng k toán – tài chính, phòng
chng trình, phòng truyn thông tip th… ti Công Ty C Phn Truyn
Thông Trí Vit
4.1.2 Ngun d liu s cp: dùng đ tìm hiu thói quen và nhu cu ca khán
gi xem truyn hình ti TP. H Chí Minh
- i tng: Khán gi ca xem truyn hình ti khu vc Thành ph H Chí
Minh
- Phng pháp:
5
Gi bng câu hi kho sát trc tip hoc qua email đn ngi xem truyn
hình ti Thành ph H Chí Minh và các thành ph khac
- a đim kho sát:
323 ngi xem truyn hình ti Thành ph H Chí Minh và các thành ph
khác
4.2 Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đnh tính:
- Nghiên cu trng hp (case study) đ tìm ra nguyên nhân ca vn đ và
thu hiu đc nguyên lý gc r, c bn; thc hin quan sát hành vi thc t,
thu thp thông tin đ làm sáng t hn đi tng nghiên cu.
- S dng phng pháp tng hp, phân tích, din gii, quy np
- Phng pháp thng kê bng phn mm Microsoft Excel 2007
5. Ktăcuălunăvn
Kt cu lun vn gm:
- Phn m đu
- Chng 1: C s lý lun v truyn hình và các vn đ liên quan đn hiu
qu hot đng kênh truyn hình
- Chng 2: Phân tích và đánh giá thc trng kênh HTV3 đc qun tr bi
Công ty C phn Truyn Thông Trí Vit
- Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kênh truyn hình
HTV3 ti Công ty C phn Truyn Thông Trí Vit
- Tài liu tham kho
- Ph lc
6
Chng 1 CăSăLụăLUNăVăTRUYNăHỊNHăVĨăCỄCăVNă
ă LIểNă QUANă Nă HIUă QUă HOTă NGă KểNHă
TRUYNăHỊNH
1.1 Tngă quană vă truynă hìnhă vƠă cácă yuă tă đoă lngă hiuă quă kênhă
truynăhình
1.1.1 Kháiănim
Thut ng truyn hình (Television) có ngun gc t ting Latinh và
ting Hy Lp. Theo ting Hy Lp, t “tele” có ngha là “ xa”, còn “videre” là
“thy đc”, ghép hai t đó li “Televidere” có ngha là xem đc xa; còn
ting Latinh có ngha là “xem đc t xa”. Ting Anh là “Television, ting
Pháp là “Television”. Nh vy, dù có phát trin bt c đâu, quc gia nào
thì tên gi truyn hình cng có chung mt ngha.
Truyn hình xut hin vào đu th k th XX và phát trin vi tôc đ nh
v bưo nh s tin b ca khoa hc k thut và công ngh, to ra mt kênh
thông tin quan trng trong đi sng xư hi.Ngày nay, truyn hình là phng
tin thit yu cho mi gia đình, mi quc gia, dân tc. Truyn hình tr thành
công c sc bén trên mt trn t tng vn hóa cng nh các lnh vc kinh t -
xư hi, an ninh, quc phòng.
thp k 50 ca th k XX, truyn hình ch đc s dng nh là công c
gii trí, ri thêm chc nng thông tin. Dn dn truyn hình đư trc tip tham
gia vào quá trình qun lý và giám sát xư hi, to lp và đnh hng d lun,
giáo dc và ph bin kin thc, phát trin vn hóa, qung cáo và các dch v
khác.
S ra đi ca truyn hình đư góp phn làm cho h thng truyn thông đi
chúng càng thêm hùng mnh, không ch tng v s lng mà còn tng v cht
lng. Công chúng ca truyn hình ngày càng đông đo trên khp hành tinh.
Vi nhng u th v k thut và công ngh truyn hình đư làm cho cuc sng
nh đc cô đng li làm giàu thêm ý ngha, sáng t hn v hình thc và
7
phong phú hn v ni dung. (G.V. Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki,
2004, trang 8)
1.1.2 Cácăloiăkênhătruynăhình
1.1.2.1 Phơnăloiătheoăgócăđăkăthutătruynăti
Xét di góc đ k thut truyn ti có truyn hình sóng (wireless TV) và
truyn hình cáp (CATV).
a. Truyn hình sóng (vô tuyn truyn hình – Wireless TV) đc thc
hin theo nguyên tc k thut nh sau: hình nh và âm thanh đc mư hóa
di dng các tín hiu sóng và phát vào không trung. Các máy thu tip nhn
các tín hiu ri gii mư nhm to ra hình nh đng và âm thanh trên máy thu
hình (ti vi). Còn sóng truyn hình là sóng phát thng, vì th ngten thu bt
buc phi ''nhìn thy'' đc ngten máy phát và phi nm trong vùng ph sóng
thì mi nhn đc tín hiu tt. T nhng đc đim k thut trên, nên truyn
hình sóng ch có kh nng đáp ng nhu cu ca công chúng bng các chng
trình cho mi đi tng; không có kh nng đáp ng mi nhu cu hay dch v
cá nhân. (G.V. Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki, 2004, trang 20)
b. Truyn hình cáp (hu tuyn – CATV- vit tt ting Anh là
Community Antenna Television) đáp ng nhu cu phc v tt hn cho công
chúng. Nguyên tc thc hin ca truyn hình cáp là tín hiu đc truyn trc
tip qua cáp ni t đu máy phát đn tng máy thu hình. T đó, truyn hình
cáp trong cùng mt lúc có th chuyn đi nhiu chng trình khác nhau đáp ng
theo nhu cu ca ngi s dng. Ngoài ra truyn hình cáp còn phc v nhiu
dch v khác mà truyn hình sóng không th thc hin đc. (G.V.
Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki, 2004, trang 20)
1.1.2.2 Phơnăloiătheoăgócăđăthngămi
Xét di góc đ thng mi có truyn hình công cng (Public TV) và
truyn hình thng mi (commercial TV)
a. Kênh truyn hình công cng (Public TV), có 2 loi:
8
- Free-to-air (FTA): truyn hình phát sóng di dng không mư hóa
Free-to-air là loi hình kênh truyn hình đc phát sóng di dng không
mư hóa, theo đó ngi xem có th bt sóng đ theo dõi ni dung mà không
cn phi đng ký thuê bao vi đn v ch qun, tr phí đnh k hoc tr phí
1 ln (Pay-per-view). (G.V. Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki, 2004,
trang 22)
Bên cnh đó, các kênh truyn hình free-to-air cng có th kt hp phc v
ngi xem bng mt s dch v đòi hi vic đng ký thuê bao s dng nh
truyn hình cáp, v tinh hoc internet.
- Free-to-view (FTV): truyn hình xem min phí
Free-to-view là dng kênh truyn hình s dng không cn đng ký thuê
bao nhng có th b gii hn phát sóng mt s khu vc đa lý.
Các loi hình kênh truyn hình công cng hay còn gi là kênh truyn
hình qung bá thng ly doanh thu t các phng thc sau:
Trc tip thông qua các hình thc:
Tin bn quyn: Bn quyn phát sóng là s cho phép tip nhn các chng
trình phát sóng truyn hình, hoc s hu mt chng trình truyn hình nào đó .
Bn quyn phát sóng là mt hình thc tài tr cho đài truyn hình s ti (ni
bán bn quyn) đ chi tr cho chi phí sn xut và to ra li nhun cho kênh, nó
đng thi cho phép các kênh truyn hình mua bn quyn có th phát sóng,
truyn ti các chng trình mà đài không có đ b sung cho s đa dng ca
kênh, cng nh to ra li nhun, thng là t qung cáo. nhn đc bn
quyn phát sóng, các đài truyn hình phi tr mt khon phí, giá c ph thuc
vào đ dài, cht lng, chi phí sn xut và mc đ yêu thích t khán gi ca
chng trình đc mua.
Các khon đóng góp t nguyn, h tr ca Nhà nc: Các kênh truyn
hình quc gia đc nhn s h tr ca nhà nc v kinh phí sn xut và phát
9
sóng bên cnh vic thu li nhun t qung cáo, tài tr, phí thuê bao nh các
kênh t nhân và đa phng khác. Các kênh truyn hình quc gia thng tp
trung phát sóng các tin tc v chính tr, xư hi cng nh các chng trình v
giáo dc và nâng cao dân trí.
Gián tip thông qua các hình thc:
Qung cáo: Qung cáo truyn hình s dng phng tin thuyt phc là
hình nh, âm thanh và các yu t tính hiu khác đ tác đng vào nhn thc ca
ngi xem đ thông báo s có mt ca 1 sn phm/dch v mi hoc nhc nh
vi ngi tiêu dùng 1 sn phm/dch v đư có mt trên th trng, thuyt phc
h mua sn phm/dch v. đc phát sóng 1 đon (spot) qung cáo, doanh
nghip cn qung cáo phi tr phí phát sóng cho đn v truyn hình ch qun,
chi phí cho hot đng này cao hay thp ph thuc vào đ dài ca spot qung
cáo, khung gi đc chn phát sóng ca đài, qung cáo đc phát sóng vào
nhng khung gi tp trung nhiu khán gi hoc nhng chng trình đc khán
gi yêu thích thì có giá càng cao.
Tài tr: Tài tr là hành vi cung cp tài nguyên, thng là di hình thc
tin hoc các giá tr khác (nhân lc, vt lc…) cho 1 hot đng, 1 d án hoc 1
doanh nghip nào đó đ đi li nhng li ích nht đnh. Tài tr truyn hình
thng đc các doanh nghip áp dng đ qung bá hình nh, thng hiu, sn
phm ca mình đn vi ngi xem thông qua 1 s hình thc qung bá nh
logo ca doanh nghip xut hin trong chng trình, đc vinh danh, cm n
đu hoc cui chng trình,… Bên cnh đó, doanh nghip tài tr đc gim
giá qung cáo và u tiên là đi tác ca đài khi xut nhng chng trình phù
hp. ài truyn hình qua đó s đc nhn mt khon tin, tùy theo hp đng
giao dch gia 2 bên, nhà đài s dùng khon tin đó đ sn xut, qung bá, phát
sóng cho chng trình và mt s hot đng bên l khác.
Kt hp c 2 phng thc trc tip và gián tip:
10
Hot đng da trên h tr t tin thu ca nhà nc kt hp vi doanh
thu qung cáo thng mi
b. Kênh truyn hình thng mi (Commercial television/ Pay
television/ Premium Television/ Premium Channels)
Pay TV là loi hình kênh truyn hình mà ngi xem phi đng ký,
thng phát sóng di dng analog (dng kênh thu tín hiu t mt đt-ví d:
ng ten), k thut s hoc v tinh, internet.
Loi hình này xut hin t khi xư hi đòi hi s đa dng hn v ni dung
và s lng kênh cùng vi s phát trin ca k nguyên công ngh và internet.
mt s ni trên th gii, đc bit là M và các nc châu Âu cng đư cung
cp dng dch v thu sóng t mt đt có th đng ký thuê bao. (G.V.
Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki, 2004, trang 25)
ăcóădoanhăthu,ăcácăloiăhìnhăkênhătruynăhìnhăthngămiăthngă
thôngăquaăcácăphngăthcăsau:
Thanh toán 1 ln (One-time payment) hay còn gi là phí thuê bao
(Subscription): Loi hình này còn gi là truyn hình thuê bao, trong đó
ngi xem s tr phí theo đnh k mi tháng/ nm tùy theo chính sách ca
đn v cung cp dch v truyn hình.
Pay-per-view (PPV) – truyn hình tr tin: Loi hình Pay-per-view cng
tng t truyn hình đng ký thuê bao (one-time payment/subscription)
trong đó ngi xem phi tr tin đ xem đc kênh, tuy nhiên, ngi xem
ch phi tr tin cho mi ln xem hoc có gii hn v thi gian. Chng
trình s dng hình thc PPV hu ht là các phim hay s kin th thao, âm
nhc và thm chí là các chng trình dành cho ngi ln. Ti M, ý tng
tr tin cho mi ln xem và công ngh truyn hình đu đc phát trin đu
tiên vào nhng nm 1950, trong đó có c b gii mư tín hiu thô trên không
trung nhng không bao gi đc s dng ti đó thi gian đó. Phi mt bn
11
thp k khi các đài truyn hình cáp mi bt đu s dng hình thc PPV trên
din rng.
Tuy tn dng ngun thu t hot đng ly phí ca ngi xem nhng
không có ngha là các kênh dng này không có qung cáo. Hình thc qung
cáo thng mi vn đc s dng trên loi hình kênh truyn hình tr tin này
(Ad-supported network), dù rt hn ch và đa phn là các đon qung cáo cho
chính chng trình ca kênh đ tránh gây phin hà cho ngi xem. Mt s
kênh truyn hình tr tin áp dng hình thc này nh TBS, ABC Family, Star
World, …
1.1.2.3 Phơnăloiătheoătiêuăchíămcăđíchăniădung
Ngày nay, truyn hình đnh hng phát sóng các chng trình đn vi
nhng đi tng c th, nhng chng trình hng đn nhng đi tng khán
gi đc bit nh các chng trình ca tr em, chng trình dành cho ph n,
các chng trình thanh niên và giáo dc, Vi đi tng mc tiêu rõ ràng, các
chng trình này đc đc bit hoch đnh và thc hin theo mong mun ca
các nhóm khán gi c th. Vic phân chia kênh theo th loi vi ni dung
hng đn đi tng c th không ch giúp cho khán gi truyn hình có s la
chn đa dng hn mà còn giúp cho kênh có nhng đnh hng chính xác, hiu
rõ đi tng mc tiêu t đó phát trin ni dung theo hng làm hài lòng khán
gi, tng thêm doanh thu và sc mnh thng hiu.
Mtăsădngăkênhătruynăhìnhăphăbinăhinănay:
Kênh tin tc: Loi hình kênh truyn hình tp trung phát sóng các s kin,
thông tin trong nc và th gii, thông thng có th kèm theo mt s ni
dung v th thao, d báo thi tit, tình hình giao thông, …
Ban đu các kênh tin tc thng ch phát sóng 1 bn tin có thi lng 30 phút
đn 1 ting vào khung gi chính, bao gm nhng thông tin, câu chuyn
nóng nht trong ngày. Ngày nay, đnh ngha ca mt kênh tin tc đư thay
đi khá nhiu, có rt nhiu chng trình có đnh dng, ni dung và cách
thc đa tin khác nhau đang đc phát sóng.
12
Ví d : kênh CNN (M), BBC (Anh)
Kênh th thao: Kênh th thao là nhng kênh truyn hình chuyên phát sóng
các s kin th thao, thng tng thut trc tip các trn đu và khi không
phát sóng các s kin trc tip kênh s cung cp tin tc th thao và các
chng trình khác có liên quan. Có mt s kênh tp trung vào ch mt môn
th thao, trong mt khu vc c th c th hoc mt trong mt quc gia, hoc
ch phát sóng các trn đu ca đi th thao đa phng.
Ví d : Kênh ESPN, Fox Sports, Star Sports, Bóng á TV, Th Thao TV, K+1
Kênh hot hình: Dng kênh phát sóng ch yu là th loi phim hot hình,
bao gm c phim hành đng hay phim hài, đôi khi phát sóng mt s phim
ngi đóng (live-action) dành cho thiu nhi. Kênh hng đn đi tng mc
tiêu chính là thiu nhi và thiu niên (4-14 tui).
Ví d: Disney Channel, Cartoon Network, Animax, The HUB, PBS Kid,
SaoTV
KênhăgiiătríăvƠăcucăsng: Hình thc kênh gii trí & cuc sng cung cp
mt lot các chng trình nhm tng thut, nâng cao điu kin, các phong
cách sng khác nhau kt hp vi gii trí . Kênh cha đng các ni dung v
làm đp, trang trí ni tht, th công m ngh, du lch, v.v nhìn chung là
hng đn mt cuc sng khoa hc hn, tt đp hn cho khán gi xem đài.
Ví d : Discovery’s Travel, BBC Lifestyle, TLC
KênhăkhoaăhcăvƠăkhámăphá: Cng ging nh các kênh truyn hình th
thao cung cp mt lot các chng trình liên quan đn th thao, các kênh
khoa hc và khám phá thng xuyên đem đn nhng chng trình liên quan
đn khoa hc. Thi gian phát sóng mi ngày đc hoch đnh cho mt ch
đ khoa hc c th nh thi tit, công ngh và không gian, th gii đng
vt, phát minh khoa hc, v.v…
Ví d: National Geographic, Discovery Channel, Animal Planet
Kênhă tngă hp: loi kênh truyn hình bao gm tt c các ni dung trên,
hng đn nhiu đi tng khán gi.
13
(G.V. Cudonhnetxop, X.L Xvich, A.La.Iuropxki, 2004, trang 28)
1.1.3 oălngăhiuăquăhotăđngăkênhătruynăhình
1.1.3.1 Hiuăquăkinhăt
a. Khái nim v hiu qu kinh t
Hiu đn gin và nhanh nht v hiu qu kinh t ca mt hin tng
(hoc quá trình) kinh t là mt phm trù kinh t phn nh trình đ s dng các
ngun lc (nhân lc, tài lc, vt lc, tin vn) đ đt đc mc tiêu xác đnh.
Công thc biu din khái quát phm trù hiu qu kinh t nh sau:
H = K/C (1)
Vi H là hiu qu kinh t ca mt hin tng (quá trình kinh t) nào đó
K là kt qu thu đc t hin tng (quá trình) kinh t đó
C là chi phí toàn b đ đt đc kt qu đó
Nh vy cng có th khái nim ngn gn: hiu qu kinh t phn ánh cht
lng hot đng kinh t và đc xác đnh bi t s gia kt qu đt đc vi
chi phí b ra đ đt đc kt qu đó. (Võ Th Tuyt & Trng Hòa Bình,
2010)
b. Hiu qu kinh t ca kênh truyn hình
V c bn kênh truyn hình có liên kt vi công ty t nhân, cng là mt
trong s nhng d án ca doanh nghip, mang đy đ bn cht ca mt t chc
kinh t: có tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng ký kinh
doanh theo quy đnh ca pháp lut nhm mc đích thc hin các hot đng
kinh doanh. Kênh truyn hình cung cp các dch v gii trí thông qua vic sn
xut, mua bn quyn các chng trình truyn hình t nhiu ngun đn cho
khán gi xem truyn hình, s dng các ngun lc bao gm nhân viên các cp,
máy móc thit b và tin vn đ to ra hoc trung gian phân phi sn phm là
các chng trình truyn hình, nhm đt đc mc tiêu v doanh thu và li
nhun thông qua hot đng qung cáo, thu tin bn quyn và mt s hot đng
khác. Vì vy, hiu qu kinh t ca kênh truyn hình cng đc đánh giá qua
14
các ch tiêu c bn nh doanh thu, li nhun đt đc và chi phí phát sinh
trong sut quá trình hot đng.
i vi mt kênh truyn hình qung bá (public TV) thì doanh thu đn t
ngun doanh thu qung cáo là chính, vì vy đ đt đc doanh thu mc tiêu,
cn phi đm bo đc các yu t liên quan đn hiu qu phát sóng ca kênh
truyn hình, hay chính là hiu qu xư hi (đáp ng đc nhu cu khán gi và
đm bo lng ngi xem)
1.1.3.2 Hiuăquăxƣăhi
Hiu qu xư hi t kênh truyn hình bên cnh vic gii quyt công n
vic làm cho nhân viên các cp trong b máy hot đng thì nâng cao trình đ,
đi sng vn hóa, tinh thn xư hi là mt trong nhng mc tiêu xư hi quan
trng bc nht. Vi bn cht ca truyn hình là vic truyn tri thông tin trên
din rng và đi trà, thông qua vic chn lc các chng trình mang tính nhân
vn, có giá tr giáo dc to ln đ phc v khán gi, kênh truyn hình góp phn
nâng cao ph cp kin thc, nhn thc xư hi và nâng cao đi sng ngi dân
bên cnh ý ngha gii trí khi xem truyn hình. Hiu qu xư hi ca kênh truyn
hình đc đo lng bng s lng ngi xem chng trình ca kênh thông
qua mt s ch s riêng bit ca ngành truyn hình và cht lng cm nhn ca
khán gi thông qua các ý kin phn hi đc thu thp qua nhng đt kho sát
quy mô t nh đn ln. C th hiu qu xư hi đc tính theo các ch tiêu nh
sau:
- Tăsutăkhánăgiă(rating)
Kháiănimăvătăsutăkhánăgi:
T sut khán gi (Rating) là s lng khán gi trung bình mi phút thuc
nhóm khán gi mc tiêu đư xem 1 kênh, 1 chng trình hoc mt mu qung
cáo (khán gi mc tiêu là mt b phn dân s trong tng th mà mt chin dch
truyn thông (qung cáo) hay mt chng trình truyn hình mun nhm ti).
Rating đc bin din bng phn trm (%) (Rtg%) hoc s lng tuyt đi
Rtg(000).
15
Nh vy, ch s rating dùng đ c tính kích thc ca mt lng khán gi có
xem truyn hình trên tng th dân s , c tính phn trm các h gia đình có
xem TV hoc s lng ngi xem mt kênh truyn hình hay mt chng trình
truyn hình c th. (TNS Media Vietnam, 2013)
Cách tính:
Tng dân s mc tiêu trên th trng X = 100 ngi
Chng trình A phát sóng t 20:00 – 20:04
Không phân bit khán gi trong tng khong thi gian (time interval) là
khán gi mi hay c
Bngă1.1 Ví d v cách tính t sut ngi xem truyn hình (rating)
Thiăgian
Sălngăkhánăgi
Rating (%)
20:00 – 20:01
15
15%
20:01 – 20:02
10
10%
20:02 – 20:03
5
5%
20:03 – 20:04
10
10%
Bình quân
10
10%
Nh vy, trung bình mi phút trong khong thi gian t 20:00 – 20:04, có 10%
dân s xem chng trình A
ngădngăvƠăsăcnăthit:
i vi đài phát thanh, truyn hình: dùng đ đánh giá mc đ ph bin,
a chung ca công chúng đi vi mt chng trình, kênh truyn hình đ đa
ra nhng quyt đnh hp lý (tip tc hay không tip tc phát sóng, nhu cu thay
đi/ ci tin ni dung hoc khung chng trình, ).
i vi ch qung cáo và các công ty qung cáo: là c s đ mua các
chng trình phát thanh, truyn hình, đt ch qung cáo. Xác đnh lng khán
gi tip xúc vi các thông đip qung cáo, tn sut tip xúc.
i vi nhà sn xut hoc cung cp chng trình: dùng đ thit lp mc
giá cho các chng trình thng mi. Nói chung, chng trình có rating cao thì
mc giá s cao.