vi)
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
CHUYÊN NGÀNH KINH T LAO NG VÀ QUN LÝ NNL
CHUYÊN TT NGHIP:
NÂNG CAO HIU QU CÔNG TÁC GI CHÂN
NHÂN VIÊN GII TI CÔNG TY C PHN
CÔNG NGH MI ECOTEC
SVTH : HOÀNG TH THANH PHNG
LP : NL001 – K35
GVHD : THY TRN ÌNH VINH
TP. HCM, 2013
vii)
MC LC
LI M U 1
CHNG I: C S LÝ LUN V GI CHÂN NHÂN VIÊN GII 4
1.1) Mt s khái nim liên quan ti vic gi chân nhân viên gii. 4
1.1.1) ng lc làm vic 4
1.1.2) Nhu cu và s tha mãn 4
1.1.3) Th nào là gi chân nhân viên gii và s cn thit phi gi chân nhân
viên gii. 5
1.1.4) Ti sao nhân viên gii mun ra đi 6
1.1.5) Làm th nào đ gi chân nhân viên gii 6
1.2) Mt s lý thuyt v mô hình duy trì, đng viên 7
1.2.1) Thuyt nhu cu ca Maslow 7
1.2.2) Thuyt E.R.G ca Clayton Alderfer 8
1.2.3) Thuyt hai nhân t ca F. Herzberg 9
1.2.4) Thuyt X và Y ca MC. Gregor, thuyt Z ca William Ouchi 10
1.2.5) Thuyt mong đi ca Victor Vroom 12
1.2.6) Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây) 13
1.3) Duy trì và đng viên nhân viên 15
1.3.1) Duy trì và đng viên bng vt cht 15
1.3.1.1) Tin lng 15
1.3.1.2) Tin thng 16
1.3.1.3) Ph cp lng 16
1.3.1.4) Phúc li 17
1.3.2) Duy trì và đng viên bng tinh thn 17
1.3.2.1) Môi trng làm vic 17
1.3.2.2) ào to, c hi thng tin 18
1.3.2.3) Thit k công vic 19
1.3.2.4) ánh giá nhân viên 19
1.4) Nhng thành công đin hình trong vic gi chân nhân viên gii. 20
viii)
CHNG II: THC TRNG CÔNG TÁC GI CHÂN NHÂN VIÊN GII TI
CÔNG TY C PHN CÔNG NGH MI ECOTEC 22
2.1) Gii thiu khái quát v Công ty C phn Công ngh mi ECOTEC 22
2.1.1) Gii thiu chung v công ty 22
2.1.1.1) Ý tng thành lp 22
2.1.1.2) Mc đích hot đng 23
2.1.1.3) Lnh vc kinh doanh 23
2.1.2) Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca công ty 24
2.1.3) Mc tiêu và chin lc phát trin ca công ty 25
2.1.4) C cu t chc ca công ty 26
2.1.4.1) S đ t chc 26
2.1.4.2) C cu t chc phòng hành chính nhân s 27
2.2) Thc trng gi chân nhân viên gii ti Công ty C phn Công ngh mi
ECOTEC 28
2.2.1) Tng quan ngun nhân s ti công ty 28
2.2.1.1) Gii tính 28
2.2.1.2) tui 29
2.2.1.3) Trình đ 30
2.2.1.4) Thâm niên làm vic 31
2.2.2) Phng pháp gi chân nhân viên gii bng vt cht 32
2.2.2.1) Tin lng 32
2.2.2.2) Tin thng 34
2.2.2.3) Ph cp 36
2.2.2.4) Phúc li 37
2.2.3) Phng pháp gi chân nhân viên gii bng tinh thn 38
2.2.3.1) Môi trng làm vic 38
2.2.3.2) ánh giá nhân viên 39
2.2.3.3) ào to, c hi thng tin 40
2.2.3.4) Mi quan h trong công ty 41
ix)
2.2.4) ánh giá 42
2.2.4.1) u đim: 42
2.2.4.2) Nhc đim 43
CHNG III: MT S GII PHÁP VÀ KIN NGH NHM NÂNG CAO
HIU QU CÔNG TÁC GI CHÂN NHÂN VIÊN GII TI CÔNG TY C
PHN CÔNG NGH MI ECOTEC. 45
3.1) Nguyên nhân khin nhân viên gii không gn bó lâu dài vi công ty 45
3.2) Các gii pháp 46
3.2.1) Gii pháp v vt cht 46
3.2.1.1) Tin lng 46
3.2.1.2) Tin thng 47
3.2.1.3) Ph cp 49
3.2.1.4) Phúc li 50
3.2.2) Gii pháp v tinh thn 51
3.2.2.1) Môi trng làm vic 51
3.2.2.2) ánh giá nhân viên 52
3.2.2.3) ào to, c hi thng tin 53
3.2.2.4) Mi quan h trong công ty 55
3.3) Mt s kin ngh 56
KT LUN 60
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 61
PH LC
DANH SÁCH CÁC BNG S DNG
Bng 2.1: Bng ngành ngh kinh doanh 23
Bng 2.2: S lng lao đng trong công ty 28
Bng 2.3: tui nhân viên 29
Bng 2.4: C cu lao đng theo trình đ hc vn 30
Bng 2.5: C cu lao đng theo thâm niên công tác 31
Bng 3.1: Kt qu kho sát nguyên nhân khin nhân viên gii ra đi 45
Bng 3.2: Kt qu kho sát v tin lng 46
Bng 3.3: Kt qu kho sát v cách tính thng 47
Bng 3.4: Kt qu kho sát v ph cp 49
Bng 3.5: Kt qu kho sát v phúc li 50
Bng 3.6: Kt qu kho sát v môi trng làm vic 51
Bng 3.7: Kt qu kho sát v đánh giá nhân viên 52
Bng 3.8: Kt qu kho sát v hình thc đào to 53
Bng 3.9: Kt qu kho sát v mi quan h gia nhân viên và sp 55
DANH SÁCH CÁC HÌNH, S , BIU S DNG
Hình 1.1: Tháp nhu cu ca Maslow 7
Hình 1.2: hình Ng – Hành 13
Hình 1.3: Tác đng ca đng viên – khuyn khích 15
S đ 1.1: C cu h thng tr lng trong doanh nghip 20
S đ 2.1: C cu t chc công ty ECOTEC 26
Biu đ 2.1: C cu lao đng theo gii tính 28
Biu đ 2.2: C cu lao đng theo đ tui 29
Biu đ 2.3: C cu lao đng theo trình đ hc vn 30
Biu đ 2.4: C cu lao đng theo thâm niên công tác 31
Biu đ 3.1: T l v nguyên nhân khin nhân viên gii ra đi 45
Biu đ 3.2: Mc đ hài lòng ca nhân viên v mc lng hin ti 47
Biu đ 3.3: Mc đ hài lòng ca nhân viên v cách tính thng 48
Biu đ 3.2: Mc đ hài lòng ca nhân viên v mc ph cp 49
Biu đ 3.2: Mc đ hài lòng ca nhân viên v phúc li 50
Biu đ 3.2: Mc đ thích thú vi môi trng làm vic ca nhân viên 51
Biu đ 3.2: Mc đ khách quan trong vic đánh giá nhân viên 52
Biu đ 3.2: Mc đ hài lòng ca nhân viên v hình thc đào to 54
Biu đ 3.2: Mi quan h gia nhân viên và sp
55
Chuyên đ tt nghip1)
LI M U
TÍNH CP THIT CA TÀI
T xa ông cha ta đã dy rng “Phi nông bt n, phi thng bt phú, phi trí
bt hng”. Vy đâu là con đng đ đa đt nc tr nên hng thnh, hùng cng?
Vy đâu là con đng đ đa đt nc ta ti bn b ca hnh phúc? iu này chc
hn phi ph thuc rt nhiu đn n lc s dng và gi chân hin tài ca các doanh
nghip không ch đi vi các doanh nghip Vit Nam mà còn đi vi các doanh
nghip trên th gii. Nn kinh t Vit Nam đang ngày càng tng trng mnh, đang
ngày càng có nhiu doanh nghip nc ngoài mun đu t vào nc có tim nng
ln v mt kinh t và n đnh v mt chính tr nh nc ta. Mt khác, nhng
doanh nghip này li có lng vn đu t di dào và c s vt cht hin đi nên dn
dn đã chim lnh th trng Vit Nam trên mi lnh vc. Vì vy, trên cuc đua
thng trng thc s khc lit, con ngi tr thành li th đáng k ca doanh
nghip so vi các đi th cnh tranh. Công ngh, k thut, quy trình sn xut có th
mua nhng tuyn dng đc mt ngi tài là mt điu không h d dàng mt chút
nào, không phi lúc nào cng mua đc bng tin. Thành công trong vic tuyn
dng ca bn li to ra mt thách thc mi: gi chân nhng nhân viên này li
công ty.
Gi chân nhân viên là mt trong nhng vn đ mà hu ht các doanh nghip
hin nay đang quan tâm. Bi công tác này giúp cho các doanh nghip s dng và
phát huy nhng ngun lc hin có, khc phc đc hin tng chy máu cht sám
đng thi khc phc đc nhng khó khn trc mt cng nh lâu dài.
Là mt công ty đang trong quá trình khng đnh thng hiu và v trí trên th
trng, vn đ gi chân nhân viên càng tr nên quan trng hn bao gi ht đi vi
Công ty C phn Công ngh mi ECOTEX. Vi đi ng k s có kinh nghim và
công nhân có tay ngh cao cùng vi thit b máy móc hin đi s đóng vai trò quyt
đnh cho s thành công hay tht bi ca công ty. Ngay t khi thành lp, lãnh đo
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip2)
công ty đã rt chú trng ti công tác gi chân nhân tài. Mt lot các ch đ và chính
sách đã đc xây dng.
Trc s nhìn nhn v tm quan trng ca vic gi chân ngi tài, ngi vit
xin chn đ tài “Nâng cao hiu qu công tác gi chân nhân viên gii ti Công ty
C phn Công ngh mi ECOTEC”.
MC TIÊU NGHIÊN CU
Do mt s hn ch v mt kin thc chuyên môn cng nh thi gian và
không gian nghiên cu nên ngi vit ch tp trung ch yu:
Tìm hiu c s lý thuyt v vic gi chân nhân viên gii.
Phân tích trung thc và chính xác công tác gi chân nhân viên gii ti công
ty.
a ra mt s gii pháp cng nh nhng kin ngh đ nâng cao hiu qu
công tác gi chân nhân viên gii ti công ty.
I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
Không gian: Công ty C phn Công ngh ECOTEC - S 7, Nam Quc Cang,
P. Phm Ng Lão, Qun 1, TP. H Chí Minh.
Thi gian: 2007 – 2012.
i tng nghiên cu: Cán b nhân viên khi vn phòng và khi công nhân
ti công ty.
PHNG PHÁP NGHIÊN CU
thc hin ni dung ca chuyên đ tt nghip, ngi vit đã áp dng mt
s phng pháp sau đây:
• Phng pháp nghiên cu lý thuyt thông qua sách v.
• Phng pháp nghiên cu các tài liu th cp và s cp (do công ty cung cp)
liên quan ti đ tài nghiên cu.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip3)
• Phng pháp thc nghim, phng pháp quan sát trong nhng ngày thc tp
thc t ti công ty.
• Phng vn: phng vn trc tip nhân viên ti công ty.
• iu tra bng bng câu hi: kho sát nhân viên toàn công ty.
• Phng pháp tng hp phân tích, x lý s liu.
KT CU S B CA TÀI
Li m đu
Mc lc
Chng 1: C s lý lun v gi chân nhân viên gii.
Chng 2: Thc trng công tác gi chân nhân viên gii ti Công ty C phn
Công ngh mi ECOTEC.
Chng 3: Mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu công tác
gi chân nhân viên gii ti Công ty C phn Công ngh mi ECOTEC.
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip4)
CHNG I: C S LÝ LUN V GI CHÂN NHÂN VIÊN GII
1.1) Mt s khái nim liên quan ti vic gi chân nhân viên gii.
1.1.1) ng lc làm vic
Mi hành vi ca con ngi đu đc thúc đy bi mt hay nhiu đng lc
nào đó. Không phi lúc nào chúng ta cng có th gii thích đc ti sao mình li
hành đng nh vy. Bn hãy hình dung rng h thng đng c ca con ngi nh
mt tng bng trôi, phn ni thì nhiu mà phn chìm thì li ít. Nói chung, con ngi
không bao gi hành đng mt cách vô t mà là do nhng đng lc nào đó thúc đy.
Vy đng lc và đng lc lao đng đc hiu nh th nào?.
“ng lc là mong mun làm cái gì đó, xác đnh bi kh nng làm vic đ
tha mãn nhu cu cho các cá nhân”(Qun tr hành vi t chc, lu hành ni b).
ng lc to bi nhu cu cha tha mãn. Trong mi thi đim nào đó, chúng ta có
th tn ti nhiu nhu cu nhng nhu cu nào mnh nht s đóng vai trò thúc đy.
“ng lc lao đng chính là s khao khát và t nguyn ca ngi lao đng
đ tng cng n lc nhm đt đc các mc tiêu ca t chc”(TS Nguyn Vân
im, 2006). ng lc lao đng có th thay đi và gn vi các thái đ chuyn hành
vi ca con ngi vào trong công vic và ra khi trng thái ngh ngi hoc các lnh
vc khác trong cuc sng.
1.1.2) Nhu cu và s tha mãn
Trong cuc sng, đôi khi chúng ta có c hai hay nhiu đng lc mnh nh
nhau buc chúng ta phi đu tranh t tng đ thc hin hành đng này và hy sinh
hành đng khác. Trong nhng lúc nh vy thì ý chí và nhn thc ca con ngi s
quyt đnh phn thng nghiêng v đng lc nào. Vy cái to ra đng lc thúc đy
hành đng là cái gì?. ó chính là nhu cu.
“Nhu cu là cái tt yu, t nhiên, là thuc tính tâm lý ca con ngi, là
nhng đòi hi cn phi đc tha mãn đ tn ti và phát trin”(TS Thái Trí
Dng,1994).
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip5)
Hay “Nhu cu là trng thái tâm lý mà con ngi cm thy thiu thn không
tha mãn v mt cái gì đó và mong đc đáp ng nó” (PGS.TS oàn Th Thu Hà,
PGS.TS Nguyn Th Ngc Huyn, 2002).
Tùy theo tng thi đim và mi con ngi c th thì nhu cu cng rt khác
nhau. Tuy vy, đ tha mãn tt c các nhu cu là mt điu không h d dàng mt
chút nào. Bao gi cng xut hin nhiu hn ít nht mt nhu cu cha đc đáp ng.
ây chính là khong cách gia nhu cu và s tha mãn nhu cu. Chính khong cách
này s to đng lc cho con ngi làm vic hng say và công vic s đt đc hiu
qu cao nht có th.
1.1.3) Th nào là gi chân nhân viên gii và s cn thit phi gi chân nhân
viên gii.
Mt doanh nghip có nhng nhân viên tài nng, làm vic vi tinh thn trách
nhim cao và luôn hng ti nhng giá tr chân, nhân, thin, m ca con ngi thì
tng lai ca doanh nghip đó chc hn s ti sáng vô cùng. ó chính là nhng
nhân t to nên bc đt phá và dn đng cho doanh nghip đi ti thành công.
Nu thiu nhng nhân t này thì doanh nghip không th tn ti và phát trin đc.
Và mt câu hi đt ra đây: th nào là mt nhân viên có chuyên môn gii?.
Nhân viên có chuyên môn gii trong doanh nghip là nhng cá nhân luôn
mun khng đnh bn thân mình, bit cân bng gia cuc sng và công vic, luôn
hoàn thành tt mi mc tiêu đã đ ra và luôn gn li ích cá nhân vi li ích tp th.
H tâm huyt vi s phát trin ca doanh nghip, không chp nhn s áp đt mt
cách vô lý.
Gi chân nhân viên có chuyên môn gii là chin lc lâu dài ch không phi
là mt bin pháp nht thi. Vì vy, đ tp hp đc lc lng, đ có th đa mi
ngi lên cùng mt chic thuyn, chèo cùng mt nhp và đi cùng v mt hng thì
các nhà lãnh đo doanh nghip phi làm th nào đ cho nhân viên cm thy tha
mãn vi công vic hin ti ca mình. T đó, h s có đng lc chèo lái doanh
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip6)
nghip vt qua nhng sóng gió ni thng trng khc lit đ doanh nghip có
th đng vng và ngày càng hùng mnh hn.
1.1.4) Ti sao nhân viên gii mun ra đi
Nhân viên gii ri khi công ty vì nhiu lý do khác nhau:
• S thay đi v cách lãnh đo ca công ty.
• Thiu nhng chng trình hun luyn, đào to đ nâng cao chuyên môn.
• Nhân viên không đc tôn trng và không có c hi thng tin.
• Môi trng làm vic thiu tính th thách và quan h đng nghip không rõ
ràng.
• Thng pht không công khai, minh bch gây bc xúc trong nhân viên.
• Công vic không phù hp, chng chéo, không có k hoch rõ ràng.
• Mc tiêu chin lc và chính sách phát trin ca công ty không rõ ràng và
hiu qu.
1.1.5) Làm th nào đ gi chân nhân viên gii
o nhân viên có s khi đu tt: tuyn ngi phù hp vi công vic, giúp h
hòa nhp vào môi trng ca doanh nghip, đnh hng cho nhân viên mi.
o Xây dng mt môi trng làm vic tt vi các cp lãnh đo.
o Chia s thông tin: thông tin đc cung cp công khai v kinh doanh, nng
lc tài chính, chin lc phát trin,…đ nhân viên hiu rng bn tin tng và
tôn trng h.
o Thách thc nhân viên t duy: giao cho nhân viên nhng công vic buc h
phi đng não và h tr h nhng gì cn thit.
o Linh đng: cân bng trong công vic và cuc sng ca nhân viên.
o Thit k công vic đ khuyn khích duy trì nhân viên: làm cho công vic
đc đa dng hn, tng tính th thách,…
o Xác đnh sm nhng nhân viên có th ri b công ty: xác đnh đúng nhng
nhân viên có th ri b công ty và có nhng bin pháp đi phó hiu qu.
o Là nhà qun lý có đnh hng duy trì nhân viên.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip7)
1.2) Mt s lý thuyt v mô hình duy trì, đng viên
1.2.1) Thuyt nhu cu ca Maslow
Thông thng có hai loi nhu cu chính là nhu cu vt cht và nhu cu tinh
thn nhng đ xác đnh mi nhu cu đó đi vi mi con ngi là bao nhiêu thì đó là
c mt vn đ ln. giúp chúng ta tr li câu hi này, hc gi Abraham Maslow
đu nhng nm 1960 đã đa ra mô hình tháp nhu cu có tên gi là tháp nhu cu
Maslow.
Hình 1.1: Tháp nhu cu Maslow
Theo Maslow, nhu cu c bn chính là nhu cu n, mc, . C th là nhu cu
v lng thc, thc phm, nc ung, qun áo và nhà . Nhu cu an toàn là nhu cu
có cm giác đc an tâm, đc bo v khi bt k mi nguy him nào. Nhu cu
đc công nhn là nhu cu đc tn ti gia mi ngi xung quanh và đc mi
ngi công nhn. Không ch dng li đó, s tha mãn ca con ngi cha bao gi
là mt gii hn và nhu cu ca con ngi li tin thêm mt nc na đó chính là
đc mi ngi kính trng, luôn hoàn ho và có đng cp trong con mt ca mi
ngi. Khi bc qua nhng gii hn nào đó, chúng ta luôn có ý thích đc sng
nh mình mong mun, đc t do th hin kh nng, s sáng to mà không b ràng
Nhu cu đc sng
theo s thích
Nhu cu đc tôn
trng
Nhu cu đc công nhn
Nhu cu đc an toàn
Nhu cu c bn, thit yu nh n, mc,
c t do sáng
to, đi mi
c giao công vic quan
trng, b trí ch ngi đng cp,
…
Có đng nghip tt, bn
tt, khách hàng tt,…
c an toàn
khi lao đng
Lng,
ch làm,
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip8)
buc bi bt k s gò bó nào – ch có khi đó con ngi ta mi đc gii phóng và
t ch chính bn thân mình.
Lý thuyt tháp nhu cu ca Maslow có mt ý ngha vô cùng to ln trong vic
gii thích ti sao con ngi li hành đng, nhng thi đim khác nhau con ngi
li có nhu cu khác nhau t đó có nhng đng c khác nhau. Tuy nhiên, đi sâu phân
tích tháp nhu cu Maslow, chúng ta s thy mt điu lý thú đó là càng đi ngc lên
phía trên thì nhu cu v vt cht càng gim và nhu cu v tinh thn li càng tng. Vì
vy, nu nm bt đc các đc đim nh th này thì s giúp các nhà lãnh đo, qun
lý la chn đc phng pháp gi chân nhân viên phù hp và đt đc hiu qu
cao nht. Ngi lãnh đo có th dùng yu t vt cht nh lng, thng,… cng
nh các yu t tinh thn nh khen ngi, công nhn, thng chc,…đ đng viên
khuyn khích cp di. Vic s dng yu t vt cht hay yu t tinh thn tùy thuc
vào tng trng hp c th. S kt hp hài hòa gia các yu t đng viên, khuyn
khích đn mt mc nào đó s đt ti trình đ truyn cm hng.
1.2.2) Thuyt E.R.G ca Clayton Alderfer
Clayton Alderfer – giáo s đi hc Yale đã tin hành sp xp li nghiên cu
ca A.Maslow đ đa ra kt lun ca mình. Cng ging nh các nhà nghiên cu
khác, ông cho rng hành đng ca con ngi bt đu t nhu cu song con ngi
cùng mt lúc theo đui ba nhu cu c bn: nhu cu tn ti (Existence Needs), nhu
cu quan h (Relatedness Needs), nhu cu phát trin (Growth Needs).
• Nhu cu tn ti: Bao gm nhng đòi hi vt cht ti thiu cn cho s tn ti
ca con ngi. Nhóm nhu cu này có ni dung ging nh nhu cu sinh lý và
nhu cu an toàn ca Maslow.
• Nhu cu quan h: Là nhng đòi hi quan h tng tác gia các cá nhân. Nhu
cu quan h bao gm nhu cu đc công nhn và nhu cu đc tôn trng ca
Maslow.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip9)
• Nhu cu phát trin: Là đòi hi bên trong ca mi con ngi cho s phát trin
cá nhân. Nó bao gm nhu cu đc sng theo s thích và mt phn nhu cu
đc tôn trng.
Con ngi đng thi theo đui c ba nhu cu đó và nu mt nhu cu nào đó
b cn tr thì ngi ta dn n lc vào đ tha mãn nhng nhu cu khác. Tc là nu
nhu cu tn ti b đe da thì ngi ta tp trung theo đui nhu cu quan h và nhu
cu phát trin.
Thuyt E.R.G ca Clayton Alderfer đã ch ra rng vào cùng mt thi gian
thng xuyên có nhiu hn mt nhu cu nh hng và tác đng vào bên trong mt
con ngi. Nu nhng nhu cu mc cao không đc tha mãn thì khao khát tha
mãn nhu cu mc di s tng cao. Ti thi đim này có điu gì xy ra đe da
công vic hin ti, nhng nhu cu c bn ca cá nhân s b đe da nghiêm trng.
Nu các nhà lãnh đo không có nhng bin pháp kp thi gii ta nhng lo lng thì
nhân viên ca h s ri vào tình trng tuyt vng và khng hong. iu đó dn đn
hiu qu công vic s không đt mc cao nht.
1.2.3) Thuyt hai nhân t ca F. Herzberg
Nm 1959, F. Herzberg sau khi tin hành các cuc phng vn ngi lao đng
nhiu ngành khác nhau ti nhng thi đim khác nhau, khi h đc kích thích cao
đ đ làm vic và nhng lúc h không đc kích thích đng thi xem xét s tác
đng ca nhng kích thích này đi vi h. T đó, đa ra nhng kt lun vô cùng b
ích và đó là ni dung c bn ca hc thuyt hai nhân t ca ông.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip10)
Các nhân t duy trì
Các nhân t đng viên
• Phng pháp giám sát
• iu kin làm vic
• Cuc sng cá nhân
• Quan h liên nhân cách
• a v
• …
• S thách thc trong công vic
• Các c hi thng tin
• Ý ngha ca các thành tu
• S tha nhn thành tích
• Ý ngha ca các trách nhim
• …
Ngun:TS Thái Trí Dng (2012)
Nhng nhân t duy trì liên quan ti s không tha mãn ca nhân viên đi vi
công vic. Khi các yu t duy trì không đc thc hin thì nhân viên không đc
tha mãn. Nhng nhân t đng viên liên quan ti nhu cu cp cao. Khi không có
đng lc thúc đy thì nhân viên vn làm vic bình thng nhng khi có hin din
ca yu t thúc đy thì nhân viên tích cc và tha mãn hn.
T lý thuyt này, các nhà qun lý cn lu ý:
- Nhng nhân t làm tha mãn nhân viên khác vi nhân t làm bt mãn. Vì
vy, chúng ta không th mong đi s tha mãn ca h đn gin bng cách
xóa đi nhng nhân t gây ra s bt mãn.
- Vic đng viên nhân viên đòi hi phi chú ý ti c hai nhóm duy trì và đng
viên ch không chú trng vào mt nhóm nào c.
1.2.4) Thuyt X và Y ca MC. Gregor, thuyt Z ca William Ouchi
Thuyt X
Thuyt Y
Thuyt Z
Các nhìn nhn và đánh giá v con ngi
- Li bing là bn tính - Li nhác không phi là - Chìa khóa dn ti
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip11)
ca con ngi, h ch
mun làm vic ít.
- H thiu chí tin th,
không dám gánh vác trách
nhim và cam chu đ
ngi khác lãnh đo.
- Bn tính ca con ngi là
chng s đi mi.
- H không đc lanh li
và d b ngi khác la
đo.
- T khi sinh ra, con ngi
đã t coi mình là trung
tâm, không quan tâm ti
nhu cu ca t chc.
bn tính bm sinh ca con
ngi.
- Lao đng trí óc, lao đng
chân tay cng nh ngh
ngi, gii trí…là hin
tng ca con ngi.
- Con ngi s làm vic tt
nu đt đc s tha mãn
cá nhân.
- Khi dy tim nng tim
n ca con ngi.
- iu khin và đe da
không phi là bin pháp
duy nht thúc đy con
ngi đt đc mc tiêu.
nng sut lao đng
cao là nhân viên tha
mãn.
- Yu t dn ti thành
công ca nhà lãnh đo
là s tin tng, s t
nh và sc mnh tp
th.
Phng pháp qun lý
- Ngi qun lý cn kim
tra, giám sát cht ch ngi
lao đng.
- Phân chia công vic
thành nhng phn nh d
làm, d thc hin, thao tác
đc lp li nhiu ln.
- cp di có quyn t
ch và kim soát cá nhân.
- To mi quan h gn gi
và s thông cm l
n nhau
gia cp trên và cp di.
- Ngi qun lý phi
quan tâm và lo lng
cho nhân viên ca
mình.
- To điu kin cho
nhân viên hc hành,
phân chia quyn li
công bng và có c
hi thng tin.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip12)
Cách tác đng ti nhân viên
- Làm cho nhân viên luôn
cm thy s hãi và lo lng.
- Chp nhn c nhng công
vic nng nhc, nhàm chán
min sao là đc tr công
xng đáng.
- Lm dng sc khe và
thiu tính sáng to.
- Làm cho nhân viên cm
thy h đc tôn trng và
có vai trò nht đnh. T đó,
h càng có trách nhim
hn.
- Làm cho nhân viên t
nguyn làm vic và khai
thác tim nng ca h.
- Tin tng, trung
thành và dn ht tâm
lc vào công vic.
- ôi khi li, th
đng và trông ch.
Ngun:Nguyn Trn Minh Thành (2012)
1.2.5) Thuyt mong đi ca Victor Vroom
Con ngi s đc thúc đy trong vic thc hin công vic đ đt ti mc
tiêu nu h tin tng vào giá tr ca mc tiêu đó và h cng có th thy đc con
đng đ đa h đi đn thành công. Hay nói cách khác đng c thúc đy là kt qu
ca giá tr mong đi mà con ngi đt vào mc tiêu.
Thuyt mong đi ca Victor Vroom đc xây dng theo công thc:
Hp lc * S mong đi * Phng tin = S đng viên
- Hp lc (phn thng): Sc hp dn cho mt mc tiêu nào đó.
- Mong đi (thc hin công vic): Nim tin ca nhân viên rng công vic s
đc hoàn thành nu n lc ht mình.
- Phng tin (nim tin): Nim tin ca nhân viên khi h hoàn thành công vic
s nhn đc nhng phn thng xng đáng.
Mt khi nhân viên mun thng tin trong công vic thì thng chc có hp lc
cao đi vi nhân viên đó. Mt khi nhân viên tin tng mình có th hoàn thành tt
mi công vic và đc mi ngi đánh giá cao thì nhân viên đó có s mong đi
cao. Tuy nhiên, nu nhân viên đó bit đc rng công ty s tuyn ngi bên ngoài
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip13)
đ lp đy v trí trng mà không phi đ bt ngi trong công ty thì nhân viên đó s
có mc phng tin thp và công ty khó có th khuyn khích nhân viên làm vic
mt cách hiu qu hn. Vì vy, mun nhân viên có đng lc hng ti mc tiêu
chung thì các nhà lãnh đo phi to nim tin cho nhân viên rng nhng n lc ca
h s không b ra mt cách vô ích mà s đc bù đp bng nhng phn thng
xng đáng. Mun vy, trc ht phi to s tha mãn cho nhân viên v môi trng
và điu kin làm vic cng nh là mi quan h và s h tr ca cp trên, đng
nghip. Thng pht mt cách công khai, minh bch và công bng cng to nên giá
tr nim tin ca nhân viên vào công ty và khin h tin tng rng thành qu ca h
chc chn s đc công ty ghi nhn.
1.2.6) Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây)
Hình 1.2: hình Ng Hành
Ngun: www.tailieu.vn
Hin nay, không rõ tác gi và ngun gc ca hc thuyt Ng hành, ch bit là
Ng hành đã có t th k XX trc Công nguyên. Trong sách “Xuân Thu Phn L”
HA
THY
MC
TH
KIM
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip14)
có ghi: “Âm dng sinh Ng Hành”, nh th Ng Hành đc xây dng trên c s
hc thuyt Âm dng.
Tng sinh: Kim Thu Mc Ha Th Kim.
Tng khc: Kim > Mc > Th > Thy > Ha > Kim.
Nhìn vào đ hình Ng Hành sinh khc ta thy, Ng Hành liên h vi nhau
mt cách cht ch, bin chng. S xáo trn, thay đi ca mt hành thng dn ti
s thay đi, xáo trn ca bn hành kia, ngha là gây ra bn hu qu ln. Ví d nh
ngi đang gin d (Mc vng) cm thy mình mt bng nóng, mt đ (Ha
vng), ngi run ry (Thy vng) cm thy nhói đau vùng thng v (Th suy)
và khó th (Kim suy),…
Trong mt doanh nghip, khi nhân viên đã tha mãn nhu cu này ri thì s
ny sinh nhu cu khác cao hn. Tuy nhiên, đã tha mãn nhu cu cao hn đó ri, vn
đ đt ra là phi duy trì nhu cu trc đó. Nhu cu và đng c kt hp vi mc tiêu
mà h đã đt ra s to thành hành vi ca h. Vì th, nu trong mt doanh nghip ch
đ chính sách đm bo tt cho nhân viên v vt cht cng nh tinh thn thì s kích
thích nhân viên hng say làm vic. Hành vi ca h s tác đng tích cc ti hot
đng ca doanh nghip. Mt khác, nu chính sách ca doanh nghip không tha
mãn (tng khc) nhu cu ca nhân viên thì s không kích thích h hng say làm
vic đc.
Hu nh mi lý thuyt v duy trì đng viên đu c gng đa ra nhng nhu
cu quan trng nht ca con ngi và tìm cách tha mãn chúng đng thi hng s
tha mãn đó hoàn thành mc tiêu ca t chc. Chúng ta có th hoàn toàn nht trí
vi li dy ca D. Carnegie “Mun dn d ai làm vic gì theo ý ta, ch có cách là
làm cho ngi y phát khi cái ý mun làm vic đó”. Vi nhng đc đim riêng có
ca mình, đng viên khuyn khích chính là chìa khóa giúp nhà lãnh đo gi chân
nhân viên, to nhit huyt, t đó làm cho h dc ht tâm huyt ca mình cho t
chc.
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip15)
Hình 1.3: Tác đng ca đng viên khuyn khích
Khi dy Làm tng
1.3) Duy trì và đng viên nhân viên
1.3.1) Duy trì và đng viên bng vt cht
1.3.1.1) Tin lng
Theo quan đim ca ci cách tin lng nm 1993, “Tin lng là giá c sc
lao đng, đc hình thành qua tha thun gia ngi s dng lao đng và ngi
lao đng phù hp vi quan h cung cu sc lao đng trong nn kinh t th
trng”(Tng Vn ng, 1995).“Tin lng ca ngi lao đng do hai bên tha
thun trong hp đng lao đng và đc tr theo nng sut lao đng, cht lng và
hiu qu công vic” (B lut lao đng. Chng 6, điu 5).
S dng tin lng đ khuyn khích nhân viên là mt trong nhng phng
pháp c bn giúp cho nhân viên làm vic không ch vì mc tiêu ca cá nhân mà còn
vì mc tiêu chung ca t chc. Tin lng luôn là vn đ đc mi ngi quan tâm
và nó đc coi nh là mt công c hu hiu giúp doanh nghip gi chân nhân viên
và khuyn khích nhân viên làm vic đt hiu sut cao nht có th.
Vi s phát trin ca nn kinh t th trng hin nay, có rt nhiu hình thc
tr lng song vn ch có hai hình thc tr lng c bn: tr lng theo thi gian và
tr lng theo sn phm.
“Hình thc tr lng theo thi gian là hình thc tr lng cho công nhân
đc tính toán theo mc tin công đã đc xác đnh cho công vic và s đn v thi
gian (gi hoc ngày) làm vic thc t vi điu kin h phi đáp ng các tiêu chun
thc hin công vic ti thiu đã đc xây dng trc đó”(TS Nguyn Vân im ,
PGS.TS Nguyn Ngc Quân, 2006). Hình thc này thng đc áp dng cho nhng
ng
viên
N
lc
Hiu qu
công vic
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip16)
công vic khó đnh mc c th, nhng công vic đòi hi cht lng cao không mun
nhân viên chy theo nng sut, nhng công vic ph thuc vào máy móc thit b.
“Hình thc tr lng theo sn phm là hình thc tr lng cho ngi lao
đng cn c trc tip vào s lng và cht lng (hoc dch v) mà h đã hoàn
thành” (PGS.TS Nguyn Tip, TS Lê Thanh Hà, 2003). Hình thc tr lng này đã
gn kt thu nhp ca nhân viên vi kt qu thc hin công vic ca h, có kích
thích mnh và mang li hiu qu công vic cao. Nhân viên s n lc hc tp, nâng
cao tay ngh, tìm mi bin pháp đ nâng cao nng sut lao đng. Ngoài ra, tr lng
theo sn phm cng góp phn giáo dc ý thc t giác, tích cc trong công vic và
tinh thn thi đua gia các nhân viên trong doanh nghip.
Tin lng giúp nhân viên tha mãn nhu cu ti thiu trong cuc sng. Khi
tin lng quá thp hoc không n đnh thì nhân viên rt d dàng ri b công ty. Vì
vy, yêu cu trc tiên là tin lng phi tha mãn các nhu cu v cuc sng cho nhân
viên đ h có th tái sn xut sc lao đng. Ngoài ra, tin lng phi thc s hp lý,
công bng và xng đáng vi nhng công sc mà nhân viên đã b ra cho doanh nghip.
1.3.1.2) Tin thng
“Tin thng là mt loi kích thích vt cht có tác dng tích cc đi vi
ngi lao đng trong vic phn đu thc hin công vic tt hn”(PGS.TS Trn Kim
Dung, 2011).Trong thc t, doanh nghip có th áp dng mt hoc mt s các loi
thng sau: thng nng sut, thng tit kim, thng sáng kin, thng theo kt
qu hot đng chung ca doanh nghip, thng bo đm ngày công,…Tin thng
là mt trong nhng công c góp phn to đng lc cho nhân viên, có tác dng làm
tng thu nhp cho nhân viên, kích thích h làm vic hiu qu hn. Nó cng góp
phn ci thin mi quan h gia cp trên và cp di và cho thy s tôn trng ca
doanh nghip đi vi nhng nhân viên ca mình.
1.3.1.3) Ph cp lng
“Ph cp lng là khon tin b sung cho lng cp bc, chc v, lng cp
hàm khi điu kin lao đng, mc đ phc tp công vic và điu kin sinh hot có
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip17)
các yu t không n đnh” (PGS.TS Nguyn Tip, TS Lê Thanh Hà, 2003).Trên thc
t, có rt nhiu loi ph cp nh: ph cp ý thc, ph cp trách nhim, ph cp khu
vc, ph cp sáng kin hoàn thành h thng công vic,…Phn ln các loi tin ph
cp thng đc tính trên c s đánh giá nh hng ca môi trng làm vic không
thun li ti sc khe, s thoi mái ca nhân viên ti ni làm vic. Tin ph cp có
ý ngha kích thích nhân viên thc hin tt công vic trong nhng điu kin khó
khn, phc tp hn bình thng.
1.3.1.4) Phúc li
Phúc li là khon bù đp thêm cho nhân viên mt phn các chi phí thng
xuyên hay không thng xuyên trong cuc sng nh: bo him sc khe, bo him
xã hi, lng hu, ngh mát, nhà , phng tin đi li,…Phúc li th hin s quan
tâm ca doanh nghip đn đi sng ca nhân viên, kích thích nhân viên trung thành,
gn bó lâu dài vi doanh nghip. Dù cng v cao hay thp, hoàn thành công vic
tt hay không tt, đã là nhân viên ca doanh nghip đu đc hng phúc li. Duy
trì mc sng, nâng cao tinh thn cho nhân viên, đm bo cho nhân viên có n đnh,
đy đ, an toàn luôn là mc tiêu mà chng trình phúc li hng ti.
Ngoài ra, đ duy trì và đng viên nhân viên bng vt cht còn có nhng bin pháp:
- Chia li: Chia mt phn li nhun cho nhân viên da trên doanh thu mà h đem
li cho doanh nghip. T đó, doanh nghip và nhân viên s gn kt vi nhau hn.
- Bán c phn cho nhân viên: Bán c phn cho nhân viên có ngha là cho nhân
viên s hu mt phn doanh nghip. Nhân viên s có cm giác mình đc
tôn trng và tin tng rng công sc ca mình b ra là không vô ích và đc
mi ngi công nhn.
1.3.2) Duy trì và đng viên bng tinh thn
1.3.2.1) Môi trng làm vic
Ngày nay, nhiu doanh nghip không ngng đu t phí và con ngi nhm
xây dng nên môi trng làm vic lý tng vi nhng nét đc trng ca bn sc
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh
Chuyên đ tt nghip18)
vn hóa doanh nghip. Môi trng làm vic bt k lnh vc nào cng có nhng
khó khn nht đnh. Mi cá th đu có cái tôi ca riêng mình nhng không phi ai
cng bit dung hòa cái tôi đó vi tp th đ to nên mt môi trng làm vic thoi
mái nh ý mun. Vy làm th nào đ xây dng mt môi trng làm vic hiu qu?
Hãy to dng nim tin: Trong công vic, không phi lúc nào chúng ta cng
đc mi ngi yêu mn, đôi khi chúng ta li còn b cun vào trong cuc chin
tranh giành quyn lc. iu quan trng là chúng ta phi bit to dng nim tin vi
nhng ngi xung quanh, đc bit là đi th ca mình bi khi đó nhân cách và li
sng ca chúng ta luôn đc ngi ta tôn trng.
Hãy ch đng và ci m: Lng nghe, trao đi nhng suy ngh mi ngi s
th hin s tôn trng ca mình vi đi phng. Nh vy, quan h đng nghip s
đc ci thin và to nên mt môi trng làm vic thoi mái không áp lc.
Hãy to nên tinh thn đng đi: n gin là nhng li hi thm sc khe cá
nhân, gia đình, bn bè hay t chc nhng bui n ung, du lch tp th đ tng tình
đng nghip trong doanh nghip.
Hãy gn gi và quan tâm ti đng nghip hoc nhân viên trong môi trng
làm vic tp th.
Hãy đánh giá, công nhn và thng cho nhng đóng góp tích cc: iu đó
giúp cho hiu qu công vic cao hn và nhân viên có đng lc làm vic tích cc hn.
to nên môi trng làm vic thì cn rt nhiu các yu t khác nhau. ó
không phi là trách nhim ca riêng ai mà đó là s đóng góp ca tt c các cá nhân
trong t chc. Dù bn là nhân viên hay là sp thì hãy cùng nhau chung tay to nên
mt môi trng làm vic tích cc và hiu qu.
1.3.2.2) ào to, c hi thng tin
ào to đ cùng đng hành vi s phát trin công ty đc xem nh là chính
sách vô cùng quan trng. Công tác đào to không ch không ch nhm ti mc tiêu
cung cp cho doanh nghip nhng nhân viên có tài mà còn đ h tr nhân viên phát
SVTH: Hoàng Th Thanh Phng GVHD: Thy Trn ình Vinh