Nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học bằng phương tiện dạy học hiện đại ở Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông

  (2014) 41-47

41
Nghiên cu gii pháp nâng cao hiu qu
dy hc bn dy hc hii 
Hc vin Công ngh n thông
Lê Th Minh Thanh
*
3*


30 T Phú, 
014
; c9 9  2014
Tóm tắt: Qua phân tích s lic t phiu tra thc trng dy hc bn
dy hc  Hc vin Công ngh n thông, kt hp vi phng vn ging viên và sinh
ng hn ch ca các ging viên khi s dn dy hc hin
i và các gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dn dy hc hii.
T khóa: n dy hc, s liu, câu hu tra, gii pháp.
1. Mở đầu
*

Trong nh    y hc bng
n hiu,
mng internet, các phn mm mô phng dy
h c nghiên cu trên phm vi
toàn quc. Ti Hc vin Công ngh 
Vin thông (PTIT), các ging viên s dng
 n hi i ngày càng nhi 
chng gi gin nay còn nhiu ý kin
ng nhc thù ca Hc

vi   i h    o và
nghiên cu công ngh thông tin & truyn thông
(ICT) nê sinh viên Hc vin có k 
s dng ICT tng
khác, thm chí kh a sinh
viên tng viên dy các môn khoa hc
n (ging viên môn Lí lun chính tr, ging
viên Vt lí, gi     
thun lt thách thi vi
_______
*
 84-904801508
Email:
ging viên khi s dng ICT trong dy hc. Vì
nu ging viên lên lp ch  n bài
gin t, thì vi kh 
sinh viên s tìm kin thc  nhng ngun thông
tin khác thú v  không còn
mun tp trung nghe ging viên chiu slide mt
cách bun t trên lp. Thc trt ra cho
Hc vin ph nâng cao hiu qu dy
hc bn dy hc (PTDH) hii
và thu hút s tham gia ca sinh viên vào vic s
dng ICT trong hc tp.
c ht cn phi tr li nhng câu
hi sau:
      dy ca ging
viên s dng PTDH ra sao? Ging viên s dng
 nào cho hiu qu?
2. Nc trang b n dy

hc hii cho tt c phòng hn
thit pho cho ging viên cách s dng

L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

42
3. Ging viên ph có k t,
có th la chn, thit k ch to và s dng các
PTDH hii?
4. Th   ánh giá hiu
qu dy hc bng Slide nhm nâng cao hiu qu
dy hc?
 tr li các câu hi trên mng
minh, tác gi ng th
pháp sau:
- nh mnh tính nhng sai sót
mà ging viên gp phi khi dy hc bng các
PTDH hii, t  khoa hc
hình thành các phiu tra thc trng dy hc
bn trên.
- Dùng bng h kho sát thc trng dy
hc bng các PTDH hii. S dng kt hp
c hai phi u tra dành cho ging viên và
sinh viên trong mt th thng nh 
khách quan c
- Tác gi trc tip phng vn ging viên và
 làm rõ nhng s lic t
kt qu bng hi.
2. Cơ sở khoa học của việc sử dụng phương
tiện dạy học (PTDH) hiện đại [1, 2]

- ng v mt n    
dy h tr tích cc.
Vì có PTDH tt thì mi có th t chc quá
trình dy hc khoa hi hc tham gia
thc s vào quá trình t khai thác và tip nhn tri
th i s ng dn c i dy. PTDH
ph  và phù hp mi tri  c các
y hc mt cách hiu qu.
- Xut phát t c tr
duy c th ci, trong quá trình dy
và hc, s tri
vi vic  i kin thc ca ngi hc.
Không ít ni dung hc tp phc tp cn s
h tr tích cc cn trc quan mi
gii quy  nh lut, hin tng tru
ng trong Vt lí i hc rt cc
trc tip làm thí nghic lp ráp, thao tác,
quan sát, nhn xét bng vic s dng các dng
cn có thc bng hành.
- S dng PTDH phi phù hng,
phm và kh n thc
ci hc, phù hp kh m
   i hc. Ví d, trong quá trình
hc t ng g   v tru
ng,     c s h tr ca các
 v phc tp tr nên d hiu, v
trc th hin bng các hình thc trc
quan. S dc hin
li hc mong mui dung,
a bài ging cn nó.

- Mi loi PTDH có m s dng khác
nhau. Nu kéo dài vic trình din PTDH hoc
dùng l  p li mt lo  n quá
nhiu ln trong mt bui ging, hiu qu ca nó
s gim sút. Theo nghiên cu ca nhng nhà
sinh lí hc, nt dng hoc
kéo dài quá 15 phút thì kh c s b
gim sút rt nhanh.
- Vic áp d    
tin nghe nhìn  trên lp s dn s quá ti
v thông  i hc không kp tiêu th
ht khng kin thc cung cp. S quá
ti ln v th giác s n ch
ca mt, gim th lc và  ng x n
vic dy và hc.
- PTDH không ch làm cha
mà quan tr DH, ging viên có
th t chu khin các hong dy hc,
có th t chc các bài tp v nhn thc và xây
dng các tình hung nêu v. Tuy nhiên nu
gia PTDH
s d n tình trng ging viên luôn luôn b
ng, kng sáng
to ca ging viên và ci hc.
Tóm li, mun s dng PTDH mt cách
hiu qu phi bm các nguyên t
tích trên. S dng PTDH không khoa hc s
gây phn tác dng, khin gi hc tr nên nng
L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

43
n  hng. M ng hc, ngành hc,
môn h        c
nghiên cu s dng PTDH cho tng môn hc
c th phc nghiên cu mt cách chi tit
  i có tác d     i
my h
khoa hc  trin khai xây dng các phiu
tra thc trng dy hc bng các PTDH hii
 PTIT.
3. Phân tích số liệu thu được
3.1. Phân tích s lic t 30 ging viên [3]
- Theo kt qu u tra t 30 ging viên thì t l
cán b tr dy hc bng các PTDH hii chim
      n không s dng
PTDH hii là do ni dung môn hc không phù
hp, mt thn và lt máy.
- Ch có 5/30 th   o v k
 o dng và s dng PTDH hi i và
25/30 thy /cô cho rng cn thit pho
các k  các thu
ý th   dy hc hiu qu bng các
PTDH hii cn thit pho các
k 
- V lí do dy hc bng các PTDH hii:
Lí do
Tỉ lệ phần trăm
A. Ni dung nhiu mà
qu thi gian ít
14/30

B. Không phi hc
thuc bài ging
15/30
C. Bài gi ng,
i hc d tip thu
23/30
D. Có nhiu thi gian
i hc
19/30
Lí do chn C & D chim trên 50% chng t
ging viên  n thy th mnh ca các
PTDH hi     phát huy th
mnh này, các ging viên phi tin hành biên
son bài ging và t chc các ho ng dy
hc sao cho phù hp & khoa hc nht.
- Hu ht ging viên mi ch quan tâm th
hin ni dung truy n cách
t chc các ho ng trên lp, th hin qua
vic 28/30 ging viên b c thit k kch
b p dn ca bài hc
và kh i hc, bài ging
không ch hàm cha ni dung mà phi th hin
c nh m nhn, trng tâm, cách thc
trin khai hong ca thy và trò. Vì b qua
  c thit k kch bn) mà 15/30
gi bài ging ca mình
và lí do chính là thiu tính hp dn và hn ch
i hc.
- Ging viên ít s dng các hiu ng trong
bài ging, nu có s dng ch y xut hin

lt ni hc tin theo dõi.
MS powerpoint là phn m c thit k
chuyên dùng cho trình chiu, tuy nhiên khi s
d thit k bài ging phi bit khai thác tt
a powerpoint. S hiu
qu u s dng các hiu  thc hin
kch bm ca gim ln
nht ca PTDH hi   nh
ng vào bài ging, làm bài ging và
trp di vi hc.
Tuy nhiên s ging viên khai thác hình nh
ng (mô phng còn
ít (5/30 ging viên). Có 27/30 ging viên chn
s dng các hình ng trong bài ging
 minh ha tr    có 3/30
ging viên chn u quan tr- s dng
các hình   có th t ch  u khin
hong nhn thi hc.
- Có 30/30 ging viên ch  
thuyt trình khi dy hc, 13/30 ging viên chn
   , rt ít ging
viên chng pháp tho lun nhóm và dy
hc tình hung, chng t gi
cc hóa các hong ci hc, cn kt
hp các PTDH hii v   
dy hc tích c phát huy tt nht các chc
a PTDH.
ss
L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

44

dy hc
A.
Thuyt trình
B.
V
C.
Nêu v
D.
Tho lun nhóm
E.
Dy hc tình hung
T l chn
30/30
26/30
13/30
8/30
3/30
s
- Có 28/30 ging viên ch 
dng phn b ghi l mc và dàn ý
chính, ch có 3/30 chn s dng phn b
minh ha, làm rõ các ni dung mà máy chiu
không th thc hic. Mi PTDH có mt
vai trò, chy, có nhng
ni dung ch hiu qu nu dy b
tin truyn thng. Chính vì vy trong quá trình
dy hc phi kt hp hài hòa các lo
phát huy th mnh và hn ch m yu ca

t dy hc hiu qu cn da
vào m   la chn PTDH thích hp.
Ngoài phn bng còn cn s dng thêm các
t tht, phiu bài t
3.2. Phân tích s lic t các câu tr
li ca 100 sinh viên
Qua thng kê cho thy: hu ht ging viên
c gi
hc. Tài lic in t bài ging ca ging
    u bi c ni dung
ging viên s dy. Vic phát tài liu c khi
dy giúp sinh viên t hc, t nghiên cu, giúp
sinh viên ch ng tip thu bài ging. Tuy
nhiên do bic ni dung và câu hi nên nu
ging viên mun t chc ho ng nhóm thì
kt qu tho luu, sinh viên
s s dng tài li    ng nhóm s
không có hiu qu. Thm chí khi sinh viên có
tài liu trong tay mà ging viên li gi
lii hc s không mun lp vì
toàn b ni dung bài gi
Gii pháp khc ph vic phát tài liu
cho sinh viên không làm mu t bt ng
và gây hng thú vi hc thì ni dung có
trong tài liu phát cho sinh viên cc thc
hin theo kch bm mà ginh
thc hin trên l    nm b c
 i hc buc phi tp trung
theo dõi gi ging, ghi chép và tham gia các
hong ca lp hc.

- Kênh thông tin s dng nhiu nht trong
bài ging vn là ch vit
ít dùng u này phù hp vi s liu
u tra t giáo viên.

Nhiu
Trung
bình
Ít
Không s
dng
Ch
vit
89/100
7/100
4/100
0/100
Hình

(tranh
 
,
biu
)
43
12
25
20
Hình
nh

ng
(phim,
mô
phng)
3
5
12
80
- V y hc, thng kê s liu
t 100 sinh viên  câu này khá trùng vi câu
hi do giáo viên thc hin.
e

dy hc
A.
Thuyt trình
B.
V
C.
Nêu v
D.
Tho lun nhóm
E.
Dy hc tình hung
T l chn
93/100
82/100
54/100
27/100
6/100


- Có 87/100 sinh viên cho rng ni dung mi
tit ging bng các PTDH hii là quá nhiu,
gây cn tr kh p thu ca sinh viên.
- Ch       
ging khi s dng PTDH hi hp
dn  m c 3 hoc 4.
Tác gi c tip phng vn mt s sinh
L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

45
viên tìm hiu lí do bài gin t 
t c s hp d i vi sinh viên, s
c trình bày  m
3.3. Nh nh chung t phân tích kt qu s
liu thng kê ca ging viên và sinh viên
Da trên phân tích các kt qu s liu thu
c và trc tip phng vn ging viên và sinh
viên, tác gi t s sai lm mà ging
viên gp phi khi dy hc bng PTDH hii:
- Lí do chính khin bài gin t 
hp dn sinh viên là vic ging viên không có
   thit k nhng bài hc
thú v         
 c bài ging lên website cho sinh
viên xem.
- Chuyn t c - chép sang nhìn - chép, có
ging viên nói gi     thuc
slide. Nhiu ging viên b ph thuc vào thit b
h tr ging dy, s dng bài gin t 

nhc bài, bin gi hc thành bui trình chiu
powerpoint.
- Hình th   p, ch quá nh,
quá nhiu dòng ch trong mt slide, mu ch
và màu nn không phù hp, không nhn mnh
c trng tâm ca mt slide.
- Dùng máy chi chc dy
hi di hc ít
     t hp tt PTDH
hii vi các PTDH khác.
- S dng PTDH hip vi
ni dung bài ging. Không phân bic ni
dung nào cn s dng PTDH hii, ni dung
nào cn kt hp, ni dung nào ch nên thuyt
gin thng.
Qua nh nh trên cho thy, thit k bài
ging và khâu t chc quá trình dy hc ca
gi ng hn ch các
bài ging truyn th ng các bài
gii sinh viên qua các
phn m    t hp dy hc tích
hp gia online và trc tip.
Kt lun chung: Tt c các lu
xut phát t nguyên nhân: Gi
k trong la chn, thit k, ch to và s
dn dy hc hii.
 có k i ging viên phi có
k hoch t nghiên cu hc hi cách s dng
các phn mm thit k bài gin t. Hoc
hc ving phi có k hoch m lp

ào to. Chúng ta có thể trang bị máy tính cho
tất cả các phòng học, nhưng nếu không đào
tạo cho các giảng viên cách sử dụng máy tính
một cách hiệu quả thì việc đầu tư sẽ không đạt
mục đích.
4. Một số giải pháp
4.1. Gii pháp chung
- Áp d   phm gn vi
ICT và khuyn khích sinh viên cùng tham gia
s dng công c ICT xây dng bài gin
t thay cho vi     h tng công
ngh  và tn kém. C th là to
u ki  sinh viên PTIT s dng k 
ICT cùng tham gia to các hiu ng trong bài
gin t các môn hi s ng dn
ca ging viên b môn. Các công c m 
Moodle hay các công c  c cung cp
b      
c s dng.
- Gio  dng
ICT và khuyn khích s dng các phn mm
min phí.
- Vic tuyn chn ging viên ngoài nhng
tiêu chí bng cp, ngoi ng
to cách s dng ICT trong ging dy.
- Chuy i bài ging thành nhng khóa
hc trc tuyn min phí, chia khóa hc truyn
thng thành nhng phn kinh nghim hc tp
nh  sinh viên có th chn la t lot kinh
nghi

L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

46
- Hc vin cn xây dng b 
giá hiu qu ca bài ging s d
th nào là t
4.2. T chc các khóa hc v k a chn,
thit k, ch to và s dng các PTDH hii
Các k t giáo viên nên có là:
- La chn các PTDH
- Thit k ch to PTDH
- Phát trin PTDH
- Th nghi
Ví d: các khóa hc v s dng công c
thit k bài gi n t t chun m 
phm, s dng công c biên son câu hi trc
nghim khách quan, s dng công c tách-ghép

4.3. La chn, s dng PTDH hii phù hp
vi mc tiêu, n
Mc tiêu quy nh ni dung. Mi ni
dung li có mt hoc nhi  y
h  thc hi      quy
nh cn phi s dng các PTDH nào. PTDH
hii phy hc
tích cc. Nu s dng các PTDH hi i
y hc v
pháp truyn thng thì s làm hn ch ch
ca PTDH hii. C th, các PTDH lúc này
ch có th thc hin ch  trc

quan mà m chu khin
các hong hc ti hc s th ng
và do vy làm gim hiu qu ca hong dy
hc. Kt hp hài hòa PTDH hii vi PTDH
truyn thng. Mi PTDH có các nhim v khác
nhau, thc hin nhng mc tiêu khác nhau ca
bài hc. Có nhng mc tiêu ch hiu qu khi s
dng các PTDH truyn thng, vì vy, cn phi
phi hp hài hòa các PTDH c truyn thng và
hi t hiu qu cao nht trong quá trình
dy hc.
4.4. Thành lp trung tâm h tr ging dy cho
ging viên
Nhân s c   này là các ging viên
thuo cc tp hp
li, va tham gia ging dy  các khoa va làm
nhim v nghiên cu v dy và hc i s ch
o trc tip cc Hc vin. Vic
ging dy và nghiên cu phi luôn gn kt vi
nhau không tách ri thoát li công tác
ging dy thì không th hong  nhóm này.
Ch   v này có ch 
chính sau:
- Thit k ng
d    dng công ngh dy hc,
thit k và ng dng các phn mm phc v
 o h tr nghip v  m cho tt c
ging viên c ng. Nghiên cu cách s
dng H  hc tp trc tuyn (ePortfolios) và
Ma tr   Rubrics) -  là hai th

mnh trong nghiên cu ng dng v ging dy
i hc hin nay.
- H tr ging viên các khoa, b môn trong
   o: thit k   
giá, s dng công ngh và phn mm dy hc,
cung cn và t chc tp hun
v nghip v m. Có riêng mt phòng máy
 h tr bt c ging viên nào có nhu cu
tìm hiu v các phn mm phc v dy hc.
- Giúp ging viên phát trin và s dng
  ng d    
  c tích c  h có th trình
bày tài liu môn hc theo các cách và quan
m khác nhau.
5. Kết luận
T phân tích s lic kt hp vi
phng vn gi
ng hn ch ca các ging viên khi s
dng PTDH hi i và các gii pháp nhm
nâng cao hiu qu s dng PTDH hi
L.T.M. Thanh 3 (2014) 41-47

47
thc hin các gii pháp này cn s quan tâm
co Hc vin và s ng thun ca các
ging viên trong vic thc hin gii pháp.
Trong các gii pháp trên, gii pháp  chc
các khóa hc v k a chn, thit k, ch
to và s dng các PTDH hi
cht, là gii pháp giúp ging viên bit xây dng

quy trình son bài gin t vi s tr giúp
ca máy tính. Do khuôn kh ca bài báo có hn
nên tác gi s trình bày quy trình biên son bài
ging vi s tr giúp ca máy tính  mt bài
báo khác.
Tài liệu tham khảo
[1] Nguy 
 n dy hc k thut, ng i hc
m Hà Ni, 2004.
[2] Phm Hng Hnh, Bài ging k y hc,
ng i hc Bách khoa Hà Ni, 2013.
[3] Lê Minh Thanh, Nghiên c xut gii pháp
nâng cao ch ng s d n dy
hc  Hc vin Công ngh   n
 tài khoa hc cp Hc vi
[4] Ngô T Thành, Mt s gii pháp khuyn khích
gii mng dy, Báo
Giáo dc online, ngày 11/7/2011.

Solutions to Enhance Quanlity with
Modern Teaching Facilities at the Post and
Telecommunications Technology Institute
Lê Th Minh Thanh
3*

Post and Telecommunications Technology Institute,
30 T Phú, Hanoi, Vietnam
Abstract: From the analysis of the data obtained from the survey of the status of teaching by
means of teaching at the Post and Telecommunication Technology Institute, combined with the
interviews of teachers and students, the article highlights the limitations of teachers using the modern

teaching facilities and the solutions to enhance the efficiency in using the modern teaching facilities.
Keywords: Teaching facilities, data, questions, investigation, solution.