Những đóng góp của ngành thương mại Việt Nam trong việc chống nguy cơ tụt hậu về kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế , quốc tế ở Việt Nam hiện nay

LỜI MỞ ĐẦU
Tụt hậu kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay là một nguy
cơ và là thách thức rất lớn đối với nước ta. Trong khi toàn cầu hóa đang là xu thế tất
yếu của thời đại, biểu hiện sự phát triển vượt bậc của nền kinh tế thế giới với tốc độ
tăng trưởng kinh tế cao, cơ cấu kinh tế có nhiều sự thay đổi thì một đất nước muốn
phát triển kinh tế, thoát khỏi tình trạng đói nghèo, tụt hậu so với thế giới không còn
con đường nào khác là phải chủ động hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên,
trong quá trinh hội nhập, không thể để sự tụt hậu mãi là một nguy cơ và là một vấn
đề thường trực. Nước ta đã lợi thế rất lớn là tình hình chính trị - xã hội cơ bản ổn
định, môi trường hoà bình, sự hợp tác, liên kết quốc tế và những xu thế tích cực trên
thế giới tiếp tục tạo điều kiện để ta phát huy nội lực và lợi thế so sánh, tranh thủ
ngoại lực. Tuy nhiên, chúng ta cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức rất lớn.
Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã từng chỉ rõ tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII
năm 1996 đến nay vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp, đan xen và tác động lẫn nhau.
Trong đó, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên
thế giới được nhắc đầu tiên. Như vậy có thể hiểu rằng thách thức lớn nhất cho đến
nay vẫn là nguy cơ tụt hậu xa hơn so với nhiều nước về trình độ phát triển kinh tế.
Có vượt qua được thách thức lớn nhất này mới có thể từ đó tạo ra sức mạnh vật chất
cần thiết, tiền đề cho sự vượt qua các thách thức lớn khác, bởi vì suy đến cùng kinh
tế vẫn luôn là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của chính trị, xã hội...
Đứng trước nguy cơ này, Đảng và Nhà nước đã cố gắng tìm ra những giải
pháp cụ thể cho mục tiêu phấn đấu thoát khỏi nguy cơ tụt hậu. Trong đó, ta không
thể không xuất, vừa đại diện cho sản xuất để tác động đến tiêu dùng, góp phần thúc
đẩy quá trình tái sản xuất mở rộng phát triển kinh tế. Và trước nguy cơ tụt hậu kinh
tế, ngành thương mại đã có nhiều đóng góp đáng kể. Trong phạm vi bài thảo luận
này, nhắc tới vai trò quan trọng của ngành thương mại Việt Nam trong tiến trình hội
nhập kinh tế quốc tế. Thương mại đã ra đời rất lâu đã trở thành một mắt xích trong
bộ máy kinh tế, vừa đại diện cho người tiêu dùng để tác động đến sản chúng em
muốn đề cập đến vấn đề tụt hậu kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế của
nước ta hiện nay và chủ yếu bàn về những đóng góp to lớn của ngành Thương Mại
Việt Nam với chống lại nguy cơ này thông qua đề tài:

1
“Những đóng góp của ngành thương mại Việt Nam trong việc chống
nguy cơ tụt hậu về kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế , quốc tế ở Việt
Nam hiện nay”
2
Những đóng góp của ngành thương mại Việt Nam trong
việc chống nguy cơ tụt hậu về kinh tế trong điều kiện hội nhập
kinh tế , quốc tế ở Việt Nam hiện Nay
I. Quan điểm của Đảng về Quan điểm của Đảng trong việc chống
nguy cơ tụt hậu về kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế , quốc tế ở Việt
Nam hiện nay
Những thành tựu đáng khích lệ đã khẳng định hướng đi đúng đắn và là cơ sở
vững chắc để VN tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới. Con đường phát triển phía
trước của VN vừa có nhiều cơ hội nhưng cũng phải đối mặt với không ít những
thách thức, mà thách thức lớn nhất là nguy cơ tụt hậu về kinh tế ngày càng trở nên
gay gắt.. Các nước đang phát triển đang phải đối mặt với nguy cơ tụt hậu phát triển
trong cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay
Năm 2006, nước ta phải thực hiện AFTA (Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN
(viết tắt là AFTA từ các chữ cái đầu của ASEAN Free Trade Area) là một hiệp định
thương mại tự do (FTA) đa phương giữa các nước trong khối ASEAN. Theo đó, sẽ
thực hiện tiến trình giảm dần thuế quan xuống 0-5%, loại bỏ dần các hàng rào phi
thuế quan đối với đa phần các nhóm hàng và hài hòa hóa thủ tục hải quan giữa các
nước.) cạnh tranh sẽ trở nên khốc liệt. Chính vì vậy, nước ta cân nâng cao sức cạnh
tranh để tránh nguy cơ tụt hậu nên kinh tế so với nước khác.
Đảng ta tiến hành công cuộc Đổi mới và vươn tới mục tiêu xây dựng một
nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, Đảng
và Nhà nước Việt Nam tiếp tục kiên trì thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự
chủ, rộng mở, đa dạng hoá, đa phương hoá quan hệ quốc tế, chủ động hội nhập quốc
tế với phương châm “Việt Nam sẵn sàng là bạn và là đối tác tin cậy của tất cả các
nước trong cộng đồng thế giới phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển."

Trên cơ sở đường lối đối ngoại đó, Việt Nam chủ trương mở rộng quan hệ
hợp tác nhiều mặt, song phương và đa phương với các nước và vùng lãnh thổ, trong
đó ưu tiên cho việc phát triển quan hệ với các nước láng giềng và khu vực, với các
nước và trung tâm chính trị, kinh tế quốc tế lớn, các tổ chức quốc tế và khu vực trên
3
cơ sở những nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp
Quốc. Trong những năm qua, Việt Nam đã chủ động đàm phán và ký kết với nhiều
nước trong và ngoài khu vực những khuôn khổ quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn
diện cho thế kỷ 21. Nhiều Hiệp định, thoả thuận quan trọng đã được ký kết như
Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ, Hiệp định về biên giới
trên bộ, Hiệp định về phân định Vịnh Bắc Bộ và Hiệp định nghề cá với Trung Quốc,
Hiệp định về phân định thềm lục địa với In-đô-nê-xia... Các mối quan hệ song
phương và đa phương đó đã góp phần không nhỏ vào việc không ngừng củng cố
môi trường hoà bình, ổn định và tạo mọi điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc
xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Chủ động hội nhập quốc tế, trước hết là hội nhập kinh tế quốc tế là nội
dung quan trọng trong đường lối và hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước
Việt Nam trong bối cảnh thế giới toàn cầu hóa và cách mạng khoa học kỹ thuật diễn
ra rất mạnh mẽ hiện nay. Trong tiến trình hội nhập này, Việt Nam đặt ưu tiên cao
cho việc mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, mở rộng và đa dạng hoá thị trường,
tranh thủ vốn, kinh nghiệm quản lý và khoa học công nghệ tiên tiên cho sự nghiệp
công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước.
Một trong những chỉ đạo của Đảng về chống nguy cơ tụt hậu nền kinh tế đố
là tiếp tục thúc đẩy mạnh các biện pháp làm giảm đói nghèo và khuếch trương các
cơ hội tạo việc làm hiệu quả. chủ trương tiếp tục phát huy cao độ nguồn nội lực giàu
tiềm năng, đồng thời tranh thủ có hiệu quả các nguồn lực quốc tế, trong đó tập trung
vào các nhiệm vụ lớn sau đây:
Thứ nhất: Một trong những việc làm quan trọng nhất là tạo môi trường thể
chế ổn định, nhất quán để các nhà đầu tư trong và ngoài nước yên tâm làm ăn lâu
dài. Chính phủ VN đang trình Quốc hội ban hành Luật cạnh tranh và kiểm soát độc

quyền, Luật doanh nghiệp và Luật khuyến khích và bảo hộ đầu tư áp dụng chung
cho các doanh nghiệp (DN) thuộc mọi thành phần kinh tế cả trong và ngoài nước.
Thứ hai: VN tiếp tục đẩy mạnh việc sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao
hiệu quả DN nhà nước, khuyến khích phát triển mạnh mẽ các thành phần kinh tế
ngoài nhà nước; nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, của DN và của cả nền kinh
tế...
4
Đảng và nhà nước đang đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa DN nhà nước, kể cả
các DN lớn trong lĩnh vực điện lực, luyện kim, cơ khí, hóa chất, phân bón, ximăng,
xây dựng, vận tải, hàng không, viễn thông, ngân hàng, bảo hiểm; kiểm soát đặc
quyền và độc quyền kinh doanh của DN nhà nước; xóa bỏ các bảo hộ bất hợp lý
không phù hợp với lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong thời gian tới Chính phủ sẽ ban
hành một số chính sách và giải pháp cụ thể nhằm tạo chuyển biến cơ bản trong thu
hút vốn đầu tư nước ngoài, nhất là các tập đoàn xuyên quốc gia; hướng mạnh vào
những ngành, những lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, đặc biệt là công nghệ cao,
công nghệ nguồn; đa dạng hóa các hình thức đầu tư, mở rộng lĩnh vực thu hút đầu
tư phù hợp với lộ trình cam kết quốc tế.
Thứ ba: VN tiếp tục thúc đẩy việc xây dựng đồng bộ thể chế kinh tế thị
trường và phát triển các loại thị trường. Chúng tôi chủ trương hoàn thiện và mở rộng
nhanh các hoạt động của thị trường vốn, nhất là thị trường chứng khoán, để sớm trở
thành một kênh huy động vốn có hiệu quả cho đầu tư phát triển. Thị trường tiền tệ
sẽ được tiếp tục đổi mới để nâng cao tính cạnh tranh, tạo điều kiện cho mọi thành
phần kinh tế tiếp cận được các nguồn vốn. Phù hợp với Luật đất đai (sửa đổi), thị
trường bất động sản cũng sẽ được khuyến khích phát triển và tạo điều kiện cho các
nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia.
Thứ tư: VN tiếp tục hội nhập và thực hiện có hiệu quả các cam kết và lộ trình
hội nhập kinh tế quốc tế, chuẩn bị tốt các điều kiện trong nước để sớm gia nhập
WTO. Để thực hiện tốt việc này, một mặt chúng tôi sửa đổi và xây dựng các văn
bản pháp luật phù hợp với yêu cầu hội nhập, nâng cao chất lượng cạnh tranh của DN

và sản phẩm; mặt khác xây dựng chiến lược tổng thể về hội nhập kinh tế quốc tế,
đẩy mạnh hợp tác song phương và đa phương với các đối tác có vị trí quan trọng và
lâu dài.
Ngoài ra, VN tập trung đầu tư cải thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc
biệt là viễn thông và công nghệ thông tin; thực hiện tốt chương trình tổng thể cải
cách hành chính hướng tới mục tiêu xây dựng một nền hành chính trong sạch, vững
mạnh, có hiệu lực và hiệu quả, để phục vụ tốt hơn cho dân và cộng đồng DN.
5
II. Đóng góp của ngành thương mại Việt Nam trong việc chống
nguy cơ tụt hậu về kinh tế trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế .
1. Những đóng góp của ngành thương mại Việt Nam
Thương mại hình thành và phát triển thành một ngành kinh tế độc lập tương
đối,một bộ phận cấu thành của nền kinh tế,chuyên đảm nhậnviệc tổ chức lưu thông
hàng hoá.Nó có vai trò quan trọng đốivới sự phát triển của nền kinh tế ở mỗi quốc
gia.Trong điều kiện ở nước ta nền kinh tế thị trường được xây dựng dựa trên nền
tảng của một nước kém phát triển kinh tế nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu,trình độ
quản lý điều hành còn hạn chế.Vì thế theo định hướng của Đảng và Nhà nước ta là
xoá bỏ cơ chế quản lýkế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang quản nền kinh
tế thị trường vận hành theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà thương mại sẽ đóng vai
trò quan trọng trong guồng máy vận hành.
a) Thương mại tạo các điều kiện chuyển nền kinh tế tự cung tự cấp sang
nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước
Trong lịch sử phát triển xã hội loài người,thương mại đã từng đóng vai trò
khá quan trọng đó là xoá bỏ nền sản xuất nhỏ tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy ra đời
nền sản xuất hàng hoá (hàng hoá sản xuất ra để trao đổi).Trong thời kỳ chuyển đổi
cơ cấu nền kinh tế này vai trò của thương mại lại được khẳng định như một mắt
xích không thể thiếu được trong quá trình vận hành nền kinh tế theo cơ chế thị
trường.Thương mại tác động tích cực thúc đẩy quá trình phân công lại lao động xã
hội ở nước ta,chuyên môn hoá và hợp tác sản xuất,hướng sản xuất theo nền sản
xuất hàng hoá lớn,tạo ra nguồn hàng lớn cung cấp cho chu cầu đa dạng trong nước

và xuất khẩu.Thương mại là yếu tố trực tiếp thúc đẩy lưu thông hàng hoáphát
triển,cung ứng hàng hoá và dịch vụ thông suốt trong vùng các trọng điểm kinh tế
của đất nước.Sự hoạt động của thương mại bên cạnh chịu sự chi phối của các quy
luật nền kinh tế hàng hoá,còn thực hiện cácchính sách kinh tế xã hội,cung ứng tư
liệu sản xuất,vật phẩm tiêu dùng và mua các sản phẩm ở vùng kém phát triển,kinh tế
khó khăn để thúc đẩy kinh tế hàng hoá ở các vùng này phát triển,đẩy lùi kinh tế tự
nhiên rút ngắn khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng,cân bằng lại các hoạt động
kinh tế.
6
b) Thương mại góp phần xoá bỏ cơ chế kế hoạch hoá tập trung quan liêu
bao cấp từng bước xây dụng nền kinh tế thị trường
Mặc dù,có nhiều hạn chế nhất định nhưng trong những năm thực hiện đường
nối đổi mới vừa qua,ngành thương mại nước ta đã đạt được những thành tựu đáng
khích lệ.Nghị quyết hội nghị lần thứ 12 Ban chấp hành trung ương khoá VII đã
khẳng định “ Ngành thương mại cùng các ngành và địa phương đã đạt được những
thành tựu bước đầu quan trọng ở lĩnh vực lưu thông hàng hoá và dịch vụ,góp phần
tạo nên những biến đổi sâu sắc trên thị trường trong nước và thị trường ngoài
nước”Trong việc thực hiện đường lối đổi mới kinh tế cho thấy thương mại là
nghành đi đầu trong việc xoá bỏ nền kinh tế tự cung tự cấp chuyển sang nền kinh tế
thị trường.Nhờ sự đổi mới trong hoạt động thương mại mà việc mua – bán trên thị
trường được thực hiện tự do theo quan hệ cung cầu,giá cả được hình thànhtrên thị
trường dựa trên cơ sở quy luật giá trị,cung – cầu,sức cạnh tranh…tất cả những điều
đó đã góp phần xoá bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp và chuyển sang nền kinh
tế thị trường hiện đại theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
c) Thương mại thúc đẩy sản xuất phát triển cung ứng các nhu cầu cho
nhân dân và đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước ( Xây dựng
chủ nghĩa xã hội)
Là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng thương mại cung ứng các tư liệu sản
xuất cần thiết,tạo điều kiện cho tái sản xuất tiến hànhmột cách thuận lợi mặt khác
thương mại tiêu thụ sản phẩm làm cho sản phẩm được thực hiện. Hàng hoá được

tiêu thụ nhanh sẽ rút ngắn được chu kỳ tái sản xuấtvà tốc độ tái sản xuất.Thông qua
nhiệm vụ hoạt động của mình trên thị trường rộng lớn,thương mại mở con đường
tiêu thụ cho sản phẩmcông nông nghiệp,thúc đẩy công nghiệp phát triển. Trong thời
kỳ thực hiện cơ chế quản lý hành chính tập trung quan liêu bao cấp mọi sản phẩm
hàng hoá đều được nhà nước phân chia theo một cách nhất định,thương mại chỉ thực
hiện cung cấp dịch vụ,hàng hoá do nhà nước định trước.Nền kinh tế có sức ì lớn các
thành phần kinh tế không được khuyến khích phát triển,quan hệ cung cầu vốn đã
mất cân đối lại càng mất cân đối hơn.Nhưng từ khi chuyển sang nền kinh tế thị
trường hoạt động thương mại chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế thị trường đã
góp phần kích thích sản xuất phát triển,cung ứng hàng hoá và dịch vụ cho nhân
dân .Thương mại đã có nhiều những đóng góp tích cực trong việc ổn định và nâng
7