LUẬN VĂN THẠC SĨ : GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN AN BÌNH

BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHC KINHăT TP. HCM


ViăcăHip




GIIăPHỄP HNăCHăRIăROăTệNăDNGăTIă
NGÂNăHĨNGăTHNGăMIăCăPHNăANăBÌNH


Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mƣăsă:ăă60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TSăNGUYNăNGăDN


TP.H Chí Minh - Nm 2013


LI CAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca tôi. Nhng kt

qu phân tích và s liu trong lun vn cha đc công b di bt c hình thc
nào. Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim trc nhà trng v s cam đoan này.

TP.H Chí Minh, nm 2013
Hc viên thc hin



Vi c Hip


MCăLC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc nhng t vit tt
Danh mc các bng s liu
Li m đu
Chngă1: TngăquanăvăriăroătínădngătiăcácăngơnăhƠngăthngămi

1.1 Tng quan v tín dng ngân hàng 01
1.1.1 Khái nim tín dng ngân hàng 01
1.1.2 Hot đng tín dng ngân hàng 01
1.1.3 Mt s nghip v cho vay c th mà các ngân hàng thng mi đang thc hin .02
1.2 Ri ro tín dng trong hot đng kinh doanh ca NHTM 05
1.2.1 Ri ro tín dng 05
1.2.2 Phân loi ri ro tín dng 06
1.2.3 ánh giá mc đ ca ri ro tín dng 07
1.2.4 Nguyên nhân phát sinh ca ri ro tín dng 10

1.2.5 S cn thit phi hn ch ri ro tín dng ti NHTM 11
1.3 Nhn dng, đo lng và kim soát ri ro tín dng ngân hàng 12
1.3.1 Nhn dng ri ro qua các du hiu 12
1.3.2 o lng ri ro tín dng 12
1.3.3 Kim soát ri ro và tài tr ri ro 14
1.3.4 Áp dng các nguyên tc ca Basel II v qun tr ri ro tín dng 15
1.4 Kinh nghim hn ch ri ro tín dng ca quc t và ca các NHTM ti Vit Nam
1.4.1 Mt s bin pháp nhm gim thiu ri ro tín dng trên th gii 16
1.4.2 Bài hc kinh nghim v qun lý ri ro tín dng ca các ngân hàng Thái Lan 18
1.4.3 Bài hc kinh nghim v qun lý ri ro tín dng đi vi NHTM Vit Nam 21
Kt lun chng 1 22

Trang


Chngă2:ăThcătrngăriăroătínădngătiăNgơnăhƠngăTMCPăAnăBìnhă(ABB)

2.1 Gii thiu s lc v Ngân hàng TMCP An Bình 23
2.2 Thc trng hot đng tín dng ti ABB 25
2.2.1 Phân tích theo loi hình cho vay 25
2.2.2 Phân tích theo ngành ngh cho vay 26
2.2.3 Phân tích theo thành phn kinh t 26
2.2.4 Phân tích theo k hn cho vay 27
2.3 Thc trng ri ro tín dng ti ABB 25
2.3.1 Thc trng ri ro tín dng 28
2.3.2 Các nhân t nh hng đn ri ro tín dng 29
2.4 ánh giá thc trng ri ro tín dng và công tác qun lý ri ro tín dng ti ABB 38
2.4.1 ánh giá thc trng ri ro tín dng ti ABB 38
2.4.2 Công tác qun lý ri ro tín dng ti ABB 41
Kt lun chng 2 59

Chngă3:ăGiiăphápăhnăchăriăroătínădngătiăNgơnăhƠngăTMCPăAnăBình

3.1 Các gii pháp xây dng nn tng cho hot đng tín dng 60
3.1.1 Thc hin đánh giá li chính sách tín dng hin ti 60
3.1.2 Hoàn thin th tc, quy trình thc hin cp tín dng hiu qu 63
3.1.3 ánh giá tín dng và xp hng tín dng ni b 63
3.1.4 Hoàn thin cu trúc nhân s trong hot đng tín dng 64
3.2 Các gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng 65
3.2.1 Hoàn thin phng thc qun tr ri ro trong hot đng tín dng 65
3.2.2 Hoàn thin phng thc qun tr ri ro trong hot đng phê duyt tín dng 66
3.2.3 Nâng cao cht lng phân tích, thm đnh h s vay 67
3.2.4 Chú trng công tác qun lý, kim tra, giám sát cht ch vic gii ngân và tr n vay ca
khách hàng 68
3.2.5 Tip tc nâng cao vai trò ca b phn kim tra, kim soát ni b 70
3.3 Các gii pháp hn ch, bù đp tn tht khi phát sinh ri ro tín dng 71
Trang
Trang


3.3.1 Chú trng công tác x lý, thu hi n quá hn, n xu 71
3.3.2 Thc hin nghiêm túc vic phân loi n và trích lp d phòng x lý ri ro 71
3.3.3 Thc hin công c tài tr ri ro 72
3.4 Các gii pháp h tr nhân s làm công tác tín dng 73
3.4.1 Thng xuyên đào to nhân s 73
3.4.2 T chc thi kim tra nghip v đnh k mt cách nghiêm túc 74
3.4.3. Ban hành s tay tín dng 74
3.4.4 Thc hin ch đ lng, thng theo nng lc và hiu qu công vic 74
3.3.5 Các gii pháp khác 75
3.5 Mt s kin ngh vi Ngân hàng nhà nc và chính ph 76

3.5.1 Kin ngh vi Ngân hàng nhà nc 76
3.5.2 Kin ngh vi chính ph 77
Kt lun chng 3 78

Kt lun chung 79
Tài liu tham kho






















DANHăMCăNHNGăTăVITăTT

ABB : Ngân hàng thng mi c phn An Bình
ATM : Automated Teller Machine (máy rút tin t đng)
BS : Bt đng sn
CN : Chi nhánh
CV GSTD : Chuyên viên Giám sát tín dng
CV PLCT : Chuyên viên Pháp lý chng t
CV QHKH : Chuyên viên Quan h khách hàng
CV QLTD : Chuyên viên Qun lý tín dng
CV TTS : Chuyên viên Thm đnh tài sn
EVN : Tp đoàn đin lc Vit Nam
HQT : Hi đng qun tr
HTD : Hi đng tín dng
KHCN : Khách hàng cá nhân
KHDN : Khách hàng doanh nghip
LD : Kh c nhn n
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
PGD : Phòng giao dch
SGD : S giao dch
TCTD : T chc tín dng
TG : Tng giám đc
TMCP : Thng mi c phn
TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
TSB : Tài sn bo đm

DANHăMCăCỄCăBNGăSăLIU


Bng 2.1: D n cho vay phân theo loi hình cho vay.
Bng 2.2: D n cho vay phân theo ngành ngh cho vay.
Bng 2.3: D n cho vay phân theo thành phn kinh t.
Bng 2.4: D n cho vay phân theo k hn cho vay.
Bng 2.5: Tình hình n xu ca ABB trong các nm 2010, 2011, 2012.
Bng 2.6: D n cho vay phân theo nhóm n.
Bng 2.7: Tình hình thu hi n.

LIăMăU

1. Lý do chnăđ tài
Ngân hàng là mt trong nhng đnh ch tài chính trung gian quan trng trong nn
kinh t ca mt quc gia. Thc t cho thy nu hot đng ca các ngân hàng càng minh
bch và n đnh thì nn kinh t ca quc gia đó ngày càng phát trin.
Hin nay thu nhp t hot đng tín dng luôn chim t trng cao trong tng thu
nhp ca các ngân hàng thng mi ti Vit Nam. Tuy nhiên, di tác đng ca tình hình
suy thoái kinh t toàn cu cng vi tác đng ca chính sách tht cht tin t ca NHNN, hot
đng ca đa phn các doanh nghip ti Vit Nam đang gp khó khn và thua l, nh hng ln
đn cht lng tín dng ca các NHTM. N xu có xu hng gia tng và d kin trong thi
gian ti ri ro tín dng vn tác đng mnh m đn hot đng ngân hàng và nn kinh t. Bên
cnh đó, ngân hàng TMCP An Bình (ABB) – n v tôi đang công tác là mt trong các
ngân hàng có t trng n xu cao. Vì vy tôi chn đ tài “Gii pháp hn ch ri ro tín
dng ti ngân hàng TMCP An Bình” làm lun vn bo v nhn hc v thc s kinh t vi
mong mun góp phn làm gim thiu các ri ro phát sinh và đm bo hot đng tín dng
ti ABB luôn an toàn, hiu qu.

2. Mc tiêu nghiên cu
ánh giá thc trng hot đng tín dng và qun lý ri ro tín dng ti ABB trong giai đon
t 2010-2012. Các tiêu chun qun lý ri ro theo chun mc quc t. Làm rõ các nguyên nhân
gây ra ri ro tín dng ti ABB.
 xut mt s gii pháp hn ch ri ro tín dng có hiu qu đ góp phn phc v cho các
mc tiêu phát trin ca ABB trong quá trình hi nhp kinh t quc t và trong khu vc.
3. iătng, phm vi và thi gian nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là các hot đng cp tín dng và ri ro tín dng ti
ngân hàng TMCP An Bình.
Phm vi nghiên cu: Các ri ro trong quá trình cp tín dng trong 03 nm 2010, 2011,
2012 ti ngân hàng TMCP An Bình. Tuy nhiên, hot đng tín dng ca ngân hàng TMCP An


Bình ch yu là cho vay (chim gn 98% hot đng tín dng) nên phm vi đ tài ch tp trung
nghiên cu các ri ro trong quá trình cho vay ca hot đng tín dng.
Thi gian nghiên cu: t nm 2010 đn nm 2012.
4. Phngăphápănghiênăcu
S dng phng pháp nghiên cu thng kê, so sánh, phân tích, … có tham kho ý kin
phn bin ca các chuyên gia trong lnh vc ngân hàng, cán b qun lý, điu hành có liên quan
đ hoàn thin gii pháp.
5. Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun và tài liu tham kho, lun vn ch yu gm 03 phn
sau:
Chng 1: Tng quan v ri ro tín dng ti các ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng ri ro tín dng ti ngân hàng TMCP An Bình.
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP An Bình.

1


CHNGă1:ăTNGăQUANăVăRIăROăTệNăDNGăTIăCỄCăNGÂNă
HĨNGăTHNGăMI


1.1 TngăquanăvătínădngăngơnăhƠng
1.1.1 KháiănimătínădngăngơnăhƠng
- Tín dng là quan h giao dch vay mn gia hai ch th, da vào c s tín
nhim và lòng tin ca c đôi bên. Tín dng bao gm 3 ni dung:
+ Ngi cho vay: chuyn giao cho ngi vay mt lng giá tr nht đnh biu hin

di hình thái tin t hoc hin vt.
+ Ngi đi vay: s dng tm thi tài sn trên trong mt thi gian nht đnh, ht thi
gian tho thun, ngi đi vay phi hoàn tr li cho ngi vay.
+ Giá tr đc hoàn tr li phi ln hn giá tr lúc cho vay. Phn chênh lch đó có th
xem là li tc ca ngi cho vay.
- Trong quan h tín dng có yu t thi gian, vì vy s bt trc và ri ro có th xy
ra cho c hai bên ngi cho vay ln ngi đi vay.
- Tín dng biu hin mi quan h kinh t gn lin vi quá trình to lp và s
dng qu tín dng nhm mc đích tha mãn nhu cu vn tm thi cho quá trình tái
sn xut và đi sng theo nguyên tc hoàn tr và có lãi.
- Tín dng có đc đim:
+ Quyn s hu và quyn s dng tài sn không đng nht vi nhau.
+ Phân phi ca tín dng mang tính hoàn tr. Quá trình vn đng ca tín dng bao
gm ba giai đon: phân phi tín dng di hình thc cho vay, s dng tín dng và hoàn
tr tín dng.
1.1.2 HotăđngătínădngăngơnăhƠng
- Hot đng tín dng là phng thc t chc tín dng s dng ngun vn t có,
ngun vn huy đng đ cp tín dng.
+ Vn t có: bao gm giá tr thc có ca vn điu l, các qu d tr, mt s tài sn n
khác ca t chc tín dng theo quy đnh ca Ngân hàng Nhà nc. Vn t có là cn c
đ tính toán các t l bo đm an toàn trong hot đng ngân hàng.
2


+ Ngun vn huy đng là ngun vn ngân hàng có đc t vic nhn tin gi ca các cá
nhân, t chc kinh t, t chc xư hi, t chc tín dng khác hoc ngân hàng phát hành
các giy t có giá nh trái phiu, k phiu. Hoc ngân hàng vay t các t chc tín dng
khác, t Ngân hàng Nhà nc, đng thi ngân hàng phi chi tr mt khon chi phí
nht đnh gi là tin lãi huy đng, cng nh phi hoàn tr vn gc cho khách hàng khi
đn hn.

+ Cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin hoc cam
kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng nghip v cho
vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lưnh ngân hàng và các nghip v
cp tín dng khác. Trong các ngip v này thì nghip v chính và ch yu mà các ngân
hàng thng mi s dng hin nay là nghip v cho vay. ây chính là nghip v mà
gn lin vi nó là ri ro cho vay hay ri ro tín dng thng phát sinh mà ngân hàng
thng mi cn quan tâm và phi qun lý cht ch.
1.1.3 MtăsănghipăvăchoăvayăcăthămƠăcácăngơnăhƠngăthngă miăđangăthcă
hin
- Cho vay tng ln: là phng thc cho vay có các đc đim sau:
+ Mi ln vay vn, khách hàng và ngân hàng thc hin các th tc vay vn, ký kt, gii
ngân, thu n theo tng hp đng tín dng.
+ Vic rút vn vay có th thc hin mt ln hay nhiu ln phù hp vi tin đ s dng
vn vay thc t ca khách hàng, nhng tng s tin ca các ln rút vn không đc vt
quá s tin cho vay ghi trong hp đng tín dng.
+ Trong trng hp khon vay đc gii ngân nhiu ln, mi ln rút vn khách hàng
phi ký kh c nhn n và gi kèm theo các bn sao tài liu chng minh mc đích s
dng vn (nu trong hp đng tín dng không có quy đnh nào khác).
- Cho vay theo hn mc: là phng thc cho vay có các đc đim sau:
+ Phng thc cho vay này áp dng cho các khách hàng có nhu cu vay b sung vn lu
đng thng xuyên, quá trình vay vn, tr n đan xen và xy ra nhiu ln trong thi hn
ca hp đng tín dng.
+ Theo phng thc cho vay này khách hàng đc ngân hàng cp cho mt hn mc tín
3


dng đc duy trì trong mt khon thi gian nht đnh (ti đa 12 tháng). Trong thi
hn này khách hàng có th rút vn và/hoc tr vn nhiu ln nhng tng mc d n vay
ti bt k thi đim nào cng không vt quá hn mc tín dng đư đc cp.
+ Mi ln rút vn khách hàng phi ký k c nhn n và gi kèm theo các bn sao tài

liu chng minh mc đích s dng vn. Thi hn cho vay ca hp đng hn mc là
khon thi gian đc tính t ngày khon vay đc gii ngân ln đu tiên đn ngày tr n
cui cùng đc ghi trên kh c nhn n.
- Cho vay theo d án đu t: là phng thc cho vay có các đc đim sau:
+ Phng thc cho vay này áp dng đi vi khách hàng vay có nhu cu vay đ thc hin
các d án đu t phát trin sn xut, kinh doanh, dch v và các phng án phc v đi
sng. Tng nhu cu vn ca d án đc tài tr cho tài sn c đnh và nhu cu vn lu
đng ca d án.
+ Thi hn cho vay không quá thi gian hot đng ca d án, bao gm c thi hn ân
hn (nu có) và thi hn tr n.
+ Ngun vn t có ca khách hàng phi có theo mt t l nht đnh và phi đc đa
vào d án trc khi s dng vn vay.
+ Trong thi hn rút vn ghi trên hp đng tín dng, khách hàng có th rút vn nhiu ln
phù hp vi tin đ thc hin d án và tng s tin rút vn không quá s tin vay ghi
trên hp đng tín dng. Nu ht thi hn rút vn mà khách hàng cha rút ht vn thì
khách hàng phi gii trình và đc ngân hàng chp nhn gia hn thi hn rút vn.
- Cho vay hp vn: Phng thc cho vay này áp dng khi s tin cho vay ti đa
đi vi mt ngân hàng theo quy đnh ca Ngân hàng Nhà nc không đ tài tr cho
nhu cu vay vn ca khách hàng đ thc hin d án đu t, phát trin sn xut kinh
doanh, dch v hoc d án phc v đi sng. Khi đó, ngân hàng này có th liên kt
cùng ngân hàng kia đ tài tr cho khách hàng vay vn, trong đó tho thun cho
phép mt ngân hàng làm đu mi dàn xp. Vic cho vay này cng có tác dng nhm
phân tán ri ro.
- Cho vay tr góp: là phng thc cho vay có các đc đim sau:
+ Phng thc cho vay này áp dng đi vi các khách hàng có ngun thu nhp đnh k
4


(hàng tháng, hàng quý, 06 tháng, khác) có nhu cu vay vn đ thc hin các phng án
sn xut, kinh doanh, dch v hoc đ tiêu dùng.

+ Tiêu dùng là các nhu cu nh: mua sm vt dng gia đình, trang trí ni tht, xây
dng và sa cha nh nhà , sa cha xe c gii, mua xe, làm kinh t h gia đình,
chi phí hc tp, tr thu/phí trc b, ci hi du lch, thc hin các phng án phc v
nhu cu đi sng và các nhu cu thit yu khác trong cuc sng.
+ Lãi sut có th áp dng lãi sut thông thng theo d n gim dn hoc lãi sut c
đnh theo vn gc ban đu (add-on).
-
Cho vay theo hn mc tín dng d phòng: là phng thc cho vay nhm đáp ng
nhu
cu mt s khách hàng vay vn có nhu cu d phòng ngun
vn tín dng trong mt
khon thi gian nht đnh đ đm bo kh nng ch đng v tài chính khi thc hin
d án đu t, phát trin sn xut, kinh doanh, dch v, đi sng. Ngân hàng s cam
kt đm bo sn sàng cho khách hàng vay vn trong phm vi hn mc tín dng d
phòng cp cho khách hàng và trong khon thi gian nht đnh. Khách hàng phi tr phí
cho vic này đng thi vn tr lãi vay nu tin hành rút vn.
- Cho vay
thông
qua nghip v phát hành và s dng th tín dng: là phng thc
mà theo đó ngân hàng cho khách hàng vay mt khon tin nht đnh, khon tin vay này
khách hàng có th rút bt k lúc nào khi cn thông qua th tín dng nhm thanh toán tin
mua hàng hoá, s dng dch v và rút tin mt ti máy rút tin t đng ATM (automatic
teller machine) hoc ti các đim có dch v ng tin mt (cash advance). Khon vay
này có th có tài sn đm bo hoc đc ngân hàng cho vay tín chp. i vi các khon
cho vay này ngân hàng thng xem xét k uy tín, mc đ n đnh trong thu nhp, công
ty khách hàng làm vic, đ xét cho vay tín chp. Khách hàng có th rút tin vay ti
các đim ng tin mt hoc thông qua th ATM.
- Cho vay theo hn mc thu chi: tng t nh cho vay thông qua phát hành th
tín dng, tuy
nhiên

trng hp này không cn s dng th tín dng. Ngân hàng cn c
vào uy tín, mc đ n đnh trong thu nhp, công ty khách hàng làm vic, đ cp
cho khách hàng mt hn mc tín dng nht đnh, hn mc này nm trong tài khon
tin gi thanh toán ca khách hàng vay. Khách hàng có th chi vt s tin có trong tài
5


khon ca khách hàng nhng không vt quá mc tín dng thu chi đc ngân hàng
cp.

- Các
phng
thc cho vay khác tu theo nhu cu thc t ca khách hàng mà
pháp lut không cm.
1.2 RiăroătínădngătrongăhotăđngăkinhădoanhăcaăNHTM
1.2.1 Riăroătínădng
- Ri ro tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca t chc
tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca
mình theo cam kt.
- Có th hiu c bn ri ro tín dng là ri ro ngân hàng (bên cho vay) khi thc hin
các nghip v cp phát tín dng cho khách hàng (bên đi vay), nhng đn hn thanh
toán (n lãi hoc n gc hoc c hai), khách hàng không tr n hoc tr n không đy đ
và đúng hn theo các hp đng tín dng mà khách hàng đư ký kt vi ngân hàng. T đó
phát sinh nguy c ngân hàng b mt vn do không thu hi n đúng hn và đy đ.
- Trong nn kinh t th trng hay nn kinh t Vit Nam hin nay thì ri ro tín
dng đã, đang và s phát sinh trong các ngân hàng thng mi và các t chc tín dng
khác. Thc t ri ro tín dng là yu t khách quan và không th không phát sinh vì rt
nhiu nhng nguyên nhân ch quan ln khách quan gây ra, khin mt s ngân hàng nu
phát sinh nhiu ri ro tín dng s gp khó khn v tài chính, v thanh khon và có kh
nng phá sn do mt vn. Do vy các ngân hàng cn phi có bin pháp qun lý ri ro

hu hiu nhm hn ch ti đa phát sinh ri ro tín dng cng nh gim thiu ti đa kh
nng mt vn.
1.2.2 Phơnăloiăriăroătínă dng:ă Da vào nguyên nhân phát sinh thì ri ro tín dng
đc phân loi nh sau:
6



+ Ri ro danh mc là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là do
nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng. Ri ro danh mc gm ri
ro ni ti và ri ro tp trung.
++ Ri ro ni ti là ri ro xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính
riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t
đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
++ Ri ro tp trung là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu đi vi
mt khách hàng, cho vay nhiu doanh nghip cùng hot đng trong cùng mt ngành,
ngh, lnh vc kinh t hay cùng v trí đa lý nht đnh,
+ Ri ro giao dch là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát sinh là
do nhng hn ch trong quá trình giao dch, xét duyt cho vay và đánh giá khách hàng.
Ri ro giao dch gm:
++ Ri ro la chn: là ri ro liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín dng,
khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt đnh cho vay.
++ Ri ro bo đm: phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon trong hp
đng cho vay, các loi tài sn đm bo và giá tr đm bo, t l cho vay trên giá tr tài
sn đm bo,
++ Ri ro nghip v: là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và hot đng
cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý các
7

khon vay có vn đ.
1.2.3 ánhăgiáămcăđăcaăriăroătínădng
Phân loi n
- Ri ro tín dng nh đư trình bày ti phn 2.1 nêu trên cho thy tm quan trng
trong vic cn phi qun lý tht tt các khon vay sao cho hn ch ti mc thp nht
phát sinh ri ro tín dng. Vy đ đo lng và đánh giá mc đ xy ra ri ro tín dng hay
đánh giá nng lc qun lý ri ro tín dng thì da trên nhng tiêu chí nh th nào?
- Trên thc t ti Vit Nam, vic đánh giá ri ro tín dng cng nh kim soát
hot đng tín dng chung ca nn kinh t, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam đư ban
hành quy đnh đánh giá ri ro tín dng. Trong đó ch yu là quy đnh vic phân loi
ri ro và yêu cu trích lp mt khon tin gi là d phòng x lý ri ro. Vic đánh giá ri
ro tín dng ch yu da trên vic phân loi n cho vay gm: n trong hn và n quá
hn.
+ N trong hn là khon n mà ngân hàng đư gii ngân cho khách hàng vay và khách
hàng vn tr n lãi và/hoc n gc đu đng theo đúng hp đng tín dng đư ký kt gia
ngân hàng và khách hàng.
+ N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lãi đư quá hn.
Mt cách tip cn khác, n quá hn là nhng khon tín dng không hoàn tr đúng
hn, không đc phép và không đ điu kin đ đc gia hn n.
- Phân loi n theo các nhóm n:
+ Nhóm 1 (N đ tiêu chun), bao gm:
++ Các khon n trong hn và t chc tín dng đánh giá là có kh nng thu hi đy đ
c gc và lãi đúng hn;
++ Các khon n quá hn di 10 ngày và t chc tín dng đánh giá là có kh nng thu
hi đy đ gc và lãi b quá hn, thu hi đy đ gc và lãi đúng thi hn còn li.
+ Nhóm 2 (N cn chú ý), bao gm:
++ Các khon n quá hn t 10 ngày đn 90 ngày;
++ Các khon n điu chnh k hn tr n ln đu (đi vi khách hàng là doanh nghip,
t chc thì t chc tín dng phi có h s đánh giá khách hàng v kh nng tr n đy đ
8

n gc và lãi đúng k hn đc điu chnh ln đu).
+ Nhóm 3 (N di tiêu chun), bao gm:
++ Các khon n quá hn t 91 ngày đn 180 ngày;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu;
++ Các khon n đc min hoc gim lãi do khách hàng không đ kh nng tr lãi đy
đ theo hp đng tín dng.
+ Nhóm 4 (N nghi ng), bao gm:
++ Các khon n quá hn t 181 ngày đn 360 ngày;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn di 90 ngày theo thi hn
tr n đc c cu li ln đu;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai;
+ Nhóm 5 (N có kh nng mt vn), bao gm:
++ Các khon n quá hn trên 360 ngày;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn t 90 ngày tr lên theo thi
hn tr n đc c cu li ln đu;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th hai quá hn theo thi hn tr n đc
c cu li ln th hai;
++ Các khon n c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên, k c cha b quá hn hoc
đư quá hn;
++ Các khon n khoanh, n ch x lý.
T lănă
quá
hn

T
trng
n xu/Tngăd năcho vay
- N xu là nhng khon n quá hn trên 90 ngày mà không đòi đc và

không đc tái c cu. Ti Vit Nam, n xu bao gm nhng khon n quá hn có hoc
không th thu hi, n liên quan đn các v án ch x lý và nhng khon n quá hn
không đc Chính Ph x lý ri ro. N xu (hay n có vn đ, n không lành mnh, n
9


khó đòi, n không th đòi, …) là nhng khon n mang các đc trng:
+ Khách hàng đư không thc hin ngha v tr n vi ngân hàng khi các cam kt này
đư ht hn.
+ Tình hình tài chính ca khách hàng đang và có chiu hng xu dn đn có kh nng
ngân hàng không thu hi đc c vn ln lãi.
+ Tài sn đm bo (th chp, cm c, bo lãnh) đc đánh giá là giá tr phát mãi
không đ trang trãi n gc và lãi.
Hăsări ro tínădng
- H s này cho thy t trng ca các khon mc tín dng trong tài sn có, khon
mc tín dng trong tng tài sn càng ln thì li nhun s ln nhng đng thi ri ro
tín dng cng rt cao. Thông thng tng d n cho vay ca ngân hàng đc chia thành
03 nhóm:
+ Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng xu: là nhng khon cho vay có
mc đ ri ro ln nhng có th mang li thu nhp cao cho ngân hàng. ây là khon tín
dng chim t trng thp trong tng d n cho vay ca ngân hàng.
+ Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng tt: là nhng khon cho vay có
mc đ ri ro thp nhng có th mang li thu nhp không cao cho ngân hàng. ây là
khon tín dng cng chim t trng thp trong tng d n cho vay ca ngân
hàng.

+
Nhóm
d n ca các khon tín dng có cht lng trung bình: là nhng khon
cho vay có mc đ ri ro có th chp nhn đc và thu nhp mang li cho ngân hàng là

va phi. ây là khon tín dng chim t trng đa s trong tng d n cho vay ca
ngân hàng nên ta có công thc sau:

- H s này cho ta thy t trng ca khon mc tín dng trong tài sn có. Khon
mc tín dng trong tng tài sn có càng ln thì li nhun càng ln nhng đng thi
ri ro tín dng cng rt cao.
1.2.4 Nguyênănhơnăphátăsinhăcaăriăroătínădng
10


- Trong thc t có rt nhiu nguyên nhân làm phát sinh ri ro tín dng, nu nhóm
chúng li thì thy có 02 nhóm nguyên nhân: nguyên nhân bên trong và nguyên nhân bên
ngoài.
+ Nguyên nhân bên trong: bao gm các yu t nh: ban qun lý ngân hàng yu kém
thiu chuyên môn hoc chuyên môn không theo kp s thay đi ca các bin đng
v kinh t, chính sách ca Chính ph hay quy mô phát trin ca nn kinh t hay
s tng trng quá nhanh ca bn thân ngân hàng thng mi; thiu s kim soát v
tài chính và vn hành mt cách đy đ; áp lc v doanh s, li nhun cho c đông;
cha đa dng v danh mc và c cu cho vay hp lý;pPhân tích tài chính khách hàng
vay vn không đy đ; quy trình, quy ch còn cha hoàn thin đ khách hàng la đo
hoc nhân viên c ý làm sai vì li ích cá nhân; vic theo dõi, kim tra, kim soát khon
vay sau gii ngân còn yu hoc lng lo đ khách hàng s dng sai mc đích,
+ Nguyên nhân bên ngoài: bao gm các yu t nm ngoài s kim soát ca ngân hàng
thng mi nh: s thay đi nhanh chóng kinh t trong và ngoài nc và tác đng ca
các yu t kinh t v mô, vi mô; s thay đi điu chnh chính sách, quy đnh ca pháp
lut ca Chính ph, Ngân hàng Nhà nc quá nhanh và có tác đng mnh đn kinh t,
pháp lý; s phát sinh các thiên tai thm ha; ri ro ni ti vn có ca mt ngành kinh t
– xã hi nht đnh; s xut hin công ngh mi hay đi th cnh tranh; s c tình
la đo ca khách hàng, trm cp công ngh cao,
1.2.5 SăcnăthităphiăhnăchăriăroătínădngătiăNHTM

Các NHTM bt buc phi hn ch ri ro tín dng đn mc thp nht, bi vì, nu ri ro tín
dng xy ra s gây nên nhng tác đng rt ln đn chính bn thân NHTM cng nh đn nn
kinh t xã hi, c th nh:
i vi ngân hàng
- Khi gp ri ro tín dng, ngân hàng không thu đc vn tín dng đư cp và lãi cho vay,
nhng vn phi chi tr lãi và gc tin gi khi đn hn, dn đn ngân mt cân đi trong vic thu
chi, vòng quay vn tín dng gim nên kinh doanh không hiu qu. Thm chí dn đn tình trng
mt kh nng thanh khon, làm mt lòng tin ngi gi tin, nh hng đn uy tín ca ngân
hàng.
11


- Nu mt khon vay nào đó b mt kh nng thu hi, thì ngân hàng phi s dng các
ngun vn ca mình đ tr cho ngi gi tin, đn mt chng mc nào đy, ngân hàng không
có đ ngun vn đ tr cho ngi gi tin thì s ri vào tình trng mt kh nng thanh toán,
dn đn nguy c gp ri ro thanh khon. Kt qu làm thu hp qui mô kinh doanh, nng lc tài
chính gim sút, uy tín, sc cnh tranh gim không nhng trong th trng ni đa mà còn lan
rng ra các nc, kt qu kinh doanh ngày càng xu, có th dn ti thua l và phá sn nu
không có bin pháp x lý, khc phc kp thi.
i vi nn kinh t xã hi
- Khi mt ngân hàng gp ri ro tín dng vi mc đ ln, s làm ngi gi tin hoang
mang, lo s và kéo nhau đn rút tin, không nhng  ngân hàng có s c mà  nhng ngân
hàng khác, làm cho toàn b h thng ngân hàng gp phi khó khn. Khng hong thanh khon
xy ra và nh hng rt nghiêm trng đn s tn ti và phát trin ca h thng ngân hàng. H
thng ngân hàng b nh hng, hot đng không hu hiu s nh hng đn toàn b nn kinh
t - xã hi. Nó có th làm cho nn kinh t b suy gim, lm phát tng, sc mua gim, tht
nghip tng, xư hi mt n đnh.
- Tóm li, ri ro tín dng xy ra  nhng mc đ khác nhau,  cp đ nh cng làm cho
ngân hàng b gim li nhun,  cp đ nng làm cho ngân hàng không thu đ vn lãi, hoc b
mt c vn ln lãi, dn đn b thua l. Nu tình trng này kéo dài và không khc phc đc,

ngân hàng s b phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân
hàng nói riêng. Chính vì vy đòi hi các nhà qun lý ngân hàng phi ht sc thn trng và có
nhng bin pháp thích hp đ ngn nga và hn ch ri ro tín dng.
1.3 Nhnădng,ăđoălngăvƠăkim soátăriăroătínădngăngơnăhƠng
1.3.1 Nhnădngăriăroătínădngăquaăcácăduăhiu
- Vic nhn dng ri ro thông thng ngân hàng tin hành các bc nh xem xét
và theo dõi các du hiu biu hin bên ngoài và biu hin bên trong đi vi tng
khon vay c th. Ngoài ra, ngân hàng còn nghiên cu quy trình, quy ch cho vay ban
hành ni b t đó thng kê các dng ri ro tín dng, du hiu nhn bit nó, nguyên nhân
trong tng thi k đ t đó d báo đc nhng du hiu tim n đ có bin pháp x lý
thích hp.
12


-  nhn dng ri ro tín dng, ngân hàng cn phi lên chi tit đc các dng ri ro
đã, đang và s xut hin. Nhn bit du hin biu hin bt thng ca khon vay là gì
bng cách: tin hành điu tra, phân tích các h s tín dng, lp bng câu hi kho sát đ
hiu đc các tình hung phát sinh n xu xy ra nh th nào, Kt qu phân tích s
cho ngân hàng thy đc nhng du hiu biu hin có th d đoán đc ngay khon vay
đang có vn đ và cn đa vào din kim soát. Mt vài du hiu biu hin khon vay
đang có vn đ nh: s chm tr bt thng trong vic tr n vay theo các k hn đư
tho thun; s chm tr cung cp các báo cáo tài chính đnh k và không có lý do hp
lý; khon vay phát sinh mt vài khon vay nh cn phi c cu li k hn tr n; mt
s ch tiêu tài chính thay đi theo chiu hng xu nh: s mt cân đi trong c cu
ngun vn và n phi tr, giá c phiu công ty gim nhiu, doanh thu và li nhun gim,
thu hp quy mô hot đng,
1.3.2 oălngăriăroătínădng
1.3.3.1 oălngăriăroătínădngădaătrênănguyênătcă6C
- V mt lý thuyt nguyên tc 6C có th giúp ngân hàng đo lng cht lng khon
vay tng đi hiu qu. Nguyên tc 6C ch yu giúp ngân hàng đánh giá khon vay ca

khách hàng thông qua 6 khía cnh nh:
+ T cách ca ngi đi vay (Character): ngân hàng cn xem xét k v t cách ca
khách hàng vay nhm đo lng yu t uy tín và thin chí tr n, lý lch nhân thân, hoàn
cnh gia đình,
+ Nng lc ca ngi đi vay (Capacity): ngi đi vay cn hi đ yu t v nng lc,
đm bo tính t chu trách nhim khi đi vay, đm bo đ kh nng vay vn theo quy
đnh pháp lut. i vi Vit Nam hin ti nng lc này đc xác đnh ch yu da
vào nng lc pháp lut và nng lc hành vi dân s.
+ Thu nhp ca ngi đi vay (Cashflow): ngi đi vay cn th hin rõ các chng c cho
ngân hàng thy h có đ ngun thu nhp đ tr n vay cho ngân hàng. Ngun tr n
càng di dào và tính n đnh ca nó s hn ch kh nng khách hàng vay không tr
đc n vay cho ngân hàng. Ngc li cho thy khon vay khách hàng cha đng
ri ro tín dng.
13


+ Bo đm tin vay (Collateral): là nhng tài sn có giá tr và có th thanh lý đ đm bo
cho khon tin khách hàng đi vay. ây đc xem là ngun đ ngân hàng thu hi n vay
nu khon vay khách hàng vì lý do nào đó không tr n đc. Tuy nhiên trng hp yu
t t cách ngi đi vay và thu nhp ngi đi vay đc đánh giá rt cao và ngân hàng
đo lng rng ri ro khách hàng không tr n là rt thp thì ngân hàng có th không cn
xem xét đn yu t bo đm tin vay này. Trên thc t ngi ta còn gi là cho vay tín
chp.
+ Các điu kin (Conditions): là các tiêu chí ràng buc khi cho vay do ngân hàng
ban hành và quy đnh trong tng thi k theo đnh hng chính sách tín dng.
+ K i m soát (Control): là quá trình kim tra theo dõi tình hình tr n, tình hình tài
chính, tình hình tng gim ca giá tr tài sn th chp, sau khi ngân hàng đư gii
ngân tin ra đ đm bo khách hàng s dng vn vay đúng mc đích và hoàn tr n
đy đ cho ngân hàng.
- u đim: k thut đo lng ri ro tín dng rt đn gin và d áp dng.

- Nhc đim: do thiu thông tin phân loi tng trng hp khác nhau trong
các khách hàng vay vn khác nhau, nên vic đánh giá trên vn da vào yu t ch
quan ca ngi đánh giá. Cùng mt vn đ nhng có th đc xp vào nhiu mc đ
khác nhau và ngi đánh giá khác nhau s có kh nng đánh giá khác nhau. Vì vy, vic
đánh giá cha hoàn toàn đy đ.
1.3.3.2ăoălng ri ro tín dngădaătrên mô hình đim săZ
- Vic tính đim s Z xem coi khách hàng đt đc bao nhiêu làm thc đo tng
hp đ phân loi ri ro tín dng đi vi khách hàng vay vn. Mô hình này ph thuc vào
các yu t nh:
+ Các ch s phân tích v tài chính ca ngi vay.
+ Tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác xut mt kh nng tr n
ca khách hàng vay trong quá kh.
Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 +0,6X4 + 1,0X5
Trong đó:
X1: h s “Vn lu đng ròng/Tng tài sn”.
14


X2: h s “Lãi cha phân phi/Tng tài sn”.
X3: h s “Lãi trc thu và lãi vay/Tng tài sn”.
X4: h s “ Th giá c phiu/Giá tr ghi s ca n dài hn”.
X5: h s “ Doanh thu/Tng tài sn”.
Kt qu:
Z > 3: khách hàng không có kh nng v n
1,8 < Z < 3: không xác đnh đc
Z < 1,8: khách hàng có kh nng v n cao.
- u đim: k thut đo lng ri ro tín dng rt đn gin và d áp dng.
- Nhc đim: mô hình này phân loi khách hàng vay thành hai nhóm: nhóm có
ri ro và nhóm không có ri ro. Nhng li cha tính đn các yu t khó đnh lng trong
thc t: uy tín và kh nng tr n ca khách hàng, s thay đi bt thng ca nn kinh t

trong và ngoài nc tác đng tc thì đn khách hàng vay, chính sách tài chính và các
ràng buc pháp lý có thay đi,
1.3.3 Kim soát ri ro và tài trări ro
- Kim soát ri ro: là vic s dng các bin pháp k thut, công c, chin lc và
các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh, gim thiu ri ro. Cn c vào các
mc đ ri ro đư đc tính toán, các h s an toàn tài chính và kh nng chp nhn
ri ro mà có nhng bin pháp phòng chng khác nhau đ gim mc đ tn tht khi ri
ro xy ra. Vic kim soát ri ro đôi khi có th là chp nhn ri ro đi vi nhng
khon vay nh vì chi phí cho vic phòng tránh còn cao hn vic chp nhn chu tn
tht. Nhng đôi khi có th là né tránh ri ro bng cách hn ch cho vay hoc t chi cho
vay. Vi nhng khon vay ln hn vic tn tht mang li s là cao hn so vi các chi
phí phòng tránh thì ngân hàng s cn thit s dng mt s công c đc bit đ ngn nga
hay bù đp tn tht khi có ri ro đin hình nh: phân tán ri ro, bán n, qun lý ri ro
vi các công c phái sinh.
- Tài tr ri ro: nhm có ngun tin bù đáp cho tn tht đi vi mt s loi ri ro
đc bit khi xy ra, ngân hàng có th tài tr cho ri ro này bng các bin pháp nh: mua
bo him cho khon vay, trích lp qu d phòng x lý ri ro cho khon vay, chng
15


khoán hoá tài sn đm bo là bt đng sn, phát mãi tài sn đm bo đ thu hi n, yêu
cu bên th ba bo lãnh bng uy tín hoc tài sn cho bên vay,
1.3.4. Áp dng các nguyên tcăca Basel II vări ro tín dng
- Basel II là hip c ca nhóm 10 nc, gm: B, Canada, Pháp, c, Italy, Nht,
Luxembua, Hà Lan, Tây Ban Nha, Thy in, Thy S, Anh và M tha thun thng
nht v đo lng vn và các tiêu chun mc đ vn ca các ngân hàng trong nhóm đc
ký kt vào nm 2004. Basel II hng ti các phng pháp và nguyên tc v qun lý ri
ro tín dng và kim soát n xu nh:
+ Xây dng môi trng tín dng thích hp: yêu cu xem xét, đánh giá ri ro tín dng
phi là chin lc xuyên sut trong hot đng ngân hàng (t l n xu, mc đ chp

nhn ri ro, ). Trên c s đó phát trin các chính sách nhm phát hin, theo dõi và
kim soát n xu trong mi hot đng đi vi nhng khon cp tín dng c th t đó
nâng lên kim soát ri ro cho toàn b danh mc đu t.
+ Thc hin cp tín dng lành mnh: các ngân hàng cn xác đnh rõ ràng các tiêu chí
cp tín dng lành mnh (xác đnh đi tng khách hàng, các điu khon và điu kin
cp tín dng, xác đnh th trng mc tiêu, ) nhm xây dng các hn mc tín dng
phù hp cho tng loi khách hàng trên c s các thông tin đnh lng, đnh tính, kt qu
xp hng tín dng ni b đi vi khách hàng. Ngân hàng phi có quy trình rõ ràng trong
đ xut tín dng, phê duyt và sa đi tín dng, và có s phân đnh, tách bch nhim v
gia các b phn có liên quan đn công tác tín dng. Vic cp tín dng cn đc thc
hin công bng gia các bên trong đó chú ý đánh giá hp lý đi vi các khon tín dng
cp cho khách hàng có quan h liên quan.
+ Duy trì quá trình qun lý và theo dõi tín dng phù hp: các ngân hàng cn xây dng h
thng qun lý phù hp quy mô ngân hàng mình đ cp nht các danh mc đu t có
ri ro tín dng đng thi nm bt và kim soát đc tình hình tài chính khách hàng, mc
đ thc hin các cam kt, đ phát hin kp thi các khon vay có vn đ. T đó
ngân hàng cn có bin pháp qun lý và khc phc các khon n xu cng nh ngân hàng
cn có chính sách qun lý các khon n có vn đ vi cách thc qun lý c th.
- Basel II khuyn khích các ngân hàng xây dng và hoàn thin h thng xp hng
16


tín dng ni b, to điu kin phân loi đánh giá khách hàng vay da trên nhiu tiêu chí
giúp phân bit các mc đ ri ro tín dng cho ngân hàng.
1.4ăKinhănghimăhnăchăriăroătínădngăcaăqucătăvƠăcaăcácăNHTMătiăVită
Nam
1.4.1 Mt s bin pháp nhm gim thiu ri ro tín dng trên th gii
Thc t cho thy, hàng thp k qua các ngân hàng trên th gii đư ng dng mt
cách hiu qu nhiu bin pháp khác nhau nhm gim thiu ri ro tín dng cho mình, có
th nêu ra mt s bin pháp nh:

- Qun lý ri ro bng bin pháp trích lp d phòng :
+ Trích lp d phòng là cách thc hu hiu đ qun lý ri ro do tn tht tín dng. Vic
trích lp d phòng phi cn c vào thc t tr n vay thay vì cn c vào kh nng tr n
trong quá kh ca khách hàng. Các nc chia s kinh nghim rng h áp dng các nguyên
tc d phòng khác nhau da theo vic phân loi n vay có kh nng gây tn tht  mc đ
khác nhau.
++ Hng Kông: xp loi ri ro cho khách hàng và trích lp d phòng tng ng.
++ Singapore: d phòng tn tht khon vay c tính t danh mc vay đc áp dng cho
các khon vay tiêu dùng.
++ Thái Lan: phân loi khon vay đc đa vào lut. Các c quan giám sát ngân hàng có
quyn yêu cu trích lp d phòng cho các khon vay cn chú ý.
- Qun lý ri ro tín dng bng bin pháp tuân th nhng nguyên tc tín dng
thn trng.
+ Hng Kông: gii hn cho vay các đi tác  mc 5% giá lý ròng doanh nghip. Tng d
n vay cho các đi tác không vt quá 10% vn t có ngân hàng.
+ Hàn Quc: gii hn cho vay c đông  mc 25% vn t có ngân hàng hoc t l mà h
s hu. Gii hn cho vay các đi tác liên quan  mc 10% vn t có ngân hàng.
+ Singapore: ngân hàng không đc phép tham gia vào các hot đng phi tài chính. Cng
không đc phép đu t hn 10% vn vào các công ty hot đng phi tài chính. Mc đu t
vn vào mt công ty đn l gii hn  2% vn t có ngân hàng. Tng vn đu t gii hn
 10% vn t có ngân hàng.