A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
!"#$%&'"#$%!()*
)+%,'-./01234121
%$!)5!6789:78974'
%%;3)5<$3=>%6# %)?!@
%A1!'B4)512$$4C%
DE$40 %FGHI0>0=)=
>=J4! >=))/;3)5%K3LM=3
$ 890!%1!()5NO
P$312$6P$3"Q$O
R9!+Thương nhớ mười hai;3DSTU>)5%V6*
81!%6 =W>KB=W;3
RC$4"'91P$3=0%A1%>5%V>B
;3!(
R#6#X=%12DSTU8
Thương nhớ mười hai>B%X%!Q$12/6%
=DW#$>81!YZ$Y3;312
B13#$!C9+$ !()*
RC “Đặc trưng ngôn ngữ trong Thương nhớ mười hai của Vũ
Bằng”B1B3#$$*>.#*!C!12<$3
%6>B374%)?'"7-;3=F$ %'
T/>=N3$4!57%#B391 12
$O!-
1
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
EIVE90 %FGH12$ '
12$ 8%4L[ ! 4>%!+="*>=
$4O>=#$$49>\6FW)5Q$!2"W
!()*8"35!*KB%#81!%
Thương nhớ mười hai;3DSTU)5?1)9
[$4>-4;3C!(V%DI3>
!(DSTU)?)?8%]"T/9>
!Q$>81!8312!()*;3!(
81!-^DSTU!(()W)
không gặp may _=-`;3D)*[Iab=)5
/%Z$C!(K$%DI3!+8)?%c
R]">12Thương nhớ mười hai;3!(%)?%
347;3C!(VDI398dee[9)>=(
Z%4>5'H"U>$>!9341"W!(VLfgh>
ijklijgmS)%5DSTU%X%)?P$3>%
/C$1)*->7!'!()*
[J?10W!9!CDSTU;3Q$
(!$49>B 74K$73-QQ$>
%!C!(
* Những đánh giá, giới thiệu và hồi ức chung về Vũ Bằng:
:6#6>348K$7!(%!+=#$$49%Z$
34GMột mình trong đêm tối>Tội ác và hối hận>\DSTU%X4%)?
'BY+Q$>1"W!(V
DSIVn3)5%Z$+$83!CDSTU
[WNhà văn hiện đại>DSIVn3 Ko8P$!C!(
)*DSTUGH[#$$49;3DSTU7Z!+#$$49;3
2
I$4^:E3!C!! >-`V/!p8J
34$3>"35DSTUS"UV"B--,>%5
*%8Bq!C>d**>BV!
!74%;3$#$$49!4="
! fgi>irsm
[Mười khuôn mặt văn nghệ>[[t%X+$DSTU
)58$]!(J" B"745T!9Vũ Bằng, người
trở về từ cõi đam mê%X6!C'1;3!(!+"3$334!
(Z&'%661!+C>!%]%#!C!(1>\;3DS
TU
I$4^Du>;3Văn thi sĩ tiền chiến>+$!CDSTUG
HDSTU!9!(8>)!C9(>3388
Bv(!7$(Lfjk>jhsm[P$P$49G
HI)5316%9DSTU>!(VNDI398dee>DS
TU16%F3!FKQ%Lfjk>jhwm
I(jkkk>$%5!!(1;3DSTU+''%)?
P$3'K;3TP$1R4-7$P$3
V%!+"!(!)5>""p/3]%)5
++1"W>Q$S)%6%C$8X*
!+$>W#$!CDSTU
[Lời giới thiệu$Tạp văn Vũ Bằng>I$4^xI
8#GH[8Q;3!(%)*5>DSTU%)?O%9!+
W$9!C$R6!(3]CK3
P$%3$%$>!C$%5 `31 c)/P$8Q$
fgj>rrm
[[Z[)5Từ điển tác gia văn học Việt Nam thế
kỉ XX %F>DSTUH!(3>"J96
3
=>=9>=9Z]'1
3;3[JP$>;3-Lfgy>gjrjm
[Chân dung các nhà văn hiện đại;36>I$4^R(
R1%X1!C$%5!=o12;3
!(:WS%C 1%9=%3Z;3)5!C
!()+%4:3!9Cuộc dấn thân đẹp đẽ và mang tính phiêu
lưufi>jrhm>Người chung thân với lao động chữ nghĩa fi>jirm>Lõi trầm
đã kết trong câyfi>jiym%C$611Z8z%F(!=%6
61+;3DSTUC!(V)+
I(jkkw>I$4^IV[!+Phong cách và Đời văn%X8
+58{?GH[!'!()*>DSTU!(%
%>33-7$71|}3#
#$$49!8>%]"!Cc8!`4"B>1!(fgh>ijkl
ijgm
:S(4>!([$e$%X3O"%VVũ Bằng
toàn tập[W>!(%X"4,'%c$O;3W
)++GH:$%534!()*>%54$
)+)*>! 4DSTU1F$P$C$3Q8J%3$~
[)*348@=$%5%*34%7)+P$)*
WLfjg>jkm
* Các bài viết, công trình nghiên cứu sâu hơn về Vũ Bằng và tùy bút
“Thương nhớ mười hai”:
:6#6>'1;3DSTU8%c)J"
!+""3GBốn mươi năm nói láo>Miếng ngon Hà Nội!Thương nhớ mười
hai
[{Từ điển văn học_"+a>H\:`!+Bốn mươi năm nói láo !
Miếng ngon Hà Nội>Thương nhớ mười hai%X611Z%FW8#$c8
4
=W%%:6#K{%4%661P$3V;3!(DS
TU!#86!C!(V%6$Lfgg>jkjkm
I!([E!+HDSTU, Thương nhớ mười haiL%X$
;3WGH3!(;3DSTU$$2>)+
8$8+%)?>8"35+%)?>8#Z$%)?)+
74Lf•>jjwm
D+I$4^R(R1> 74DSTU$9
+535EI)*4$!&M[{
I$4^R(R1>HThương nhớ mười hai>Miếng ngon Hà Nội!
128%30!5)*+!5!?`>%*
8O8[%66 C$3!(3>%A1%96%3$
} '+%X7$khúc nhạc hồn non nước$49
7;3%5WLfi>jskm
[$e$716086!CThương nhớ mười haiG
H:6)5">B%%!()*>,GSắp sang thế kỷ
21 rồi, nếu chỉ được phép mang mười cuốn sách văn học vào thế kỷ mới, ông
mang những cuốn nào€[534GMột trong những cuốn tôi mang theo
là “Thương nhớ mười hai” của Vũ Bằng!\Lfjg>ggm
I(jkkw>1Văn học và tuổi trẻ_ra>[E9$!+
"!9 Nghệ thuật so sánh trong tùy bút “Thương nhớ mười hai” ;3DS
TUW 124/6%$ [ %FGHDS
TU! -.9Q>$4#$4#!"963_\a>DSTU%X
)5%V!c ;3=I=%A1
!+C$)/B!F)Q{34%>%#cB?
d>V1.UG66#?!34*%)?=3L
fgk>gglgjm
5
M)EI)3%X-]Thương nhớ mười hai=
5% %A1Lời nói đầu;312GH\:774
%X`!+"B3;3DSTUF!()*;3
124I671-B30->03\Lfg>wm
IW$>W>"!9;49$ 1$%!W#$
$%5!!(1;3!(DQ$>%12
;3DSTU%3/")+%Z$;3]%)5W#$!
)•R]">Thương nhớ mười haiX4%7$•
%35)5831:6W%X%!%
=34>%A1!F;312I)%934>!)3#
X9%)?9+"2!%A1%3Q3`4"B4
R6=868(%!+B8W)$%C
;3W
R#63'"7';3">B%X)?%99W3
863ngôn từ:N3;39+$ -Z%)?o/!'"7'
1Z%)?63
D+7+@;3%C>B!VU611Z,
"o!!W#$34>%A1;3=Thương nhớ mười
hai%#74%)?'3;3!([74%)?'$l%A1;3
=-
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
l Đối tượng nghiên cứu: [8$8J;3%C>B9
Q$=%])!C=DSTU%X#
12Thương nhớ mười hai
lPhạm vi nghiên cứuGRC;3B-'3!`4"BThương
nhớ mười hai;3DSTU-K$7"D(63l>EI7
(jkkw
6
4. Phương pháp nghiên cứu
HR])=Thương nhớ mười hai;3DSTUL
%C71-!+@&>874-^-%#7$#$9D
Q$%C4>B9"U1)*113$G
‚ƒn)*118l8
‚ƒn)*111„
…
lJ?1
‚ƒn)*11l%9$
‚ƒn)*11=V
D! -.89?11)*11U1.!.!
Q$%C$>C$C$!%%)?$P$
7W81>J|%])=Thương
nhớ mười hai;3DSTU
5. Giá trị khoa học và thực tiễn của đề tài
[)+9>%C%X")+%Z$J?1%)?=o%]O
$ !()*;3DSTUP$3`4"B Thương nhớ mười hai /
1)*-=DQ$6196,!W
81!8z%F(;3DSTU"B6!F8
,C!(K$%DI3
E*=3>!W#$611Z1.!.P$WV 1>
Q$/)5%V34MB1)5Q$/389Q>
3#$"9!C>12>\R]"> %)?'$6
!!@%A1! ;3=!()*l=-
R4P$3VB1)5Q$ )/
b3%#")+!%5
6. Bố cục đề tài
I1Z/%Z$>89$ !$38>%C;3B
c"3)*G
7
:)*gG:-$!(DSTU
:)*jG:1)*Q$ 0 Thương nhớ
mười hai;3DSTU
:)*rGThương nhớ mười hailn=%]O;3
`4"BDSTU
8
B. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CHÂN DUNG NHÀ VĂN VŨ BẰNG
1.1. Cuộc đời và sự nghiệp
1.1.1. Vũ Bằng - Người con Bắc Việt xa xứ
[-4;3C!(VDI3>DSTU">
!*9!((/C$1)*
-&>53->$%5!%)5!()*
$ ;3DSTU)/)W!P$X!-)5)"F1;
"/H-L>H!CL>HP$34)!+89L>H-)!
I3{]L>\I=%C$)! 4%X89"`
=12$ ;3!343%W1F$C$o{>
$:-`X3$4' +%)?,>
)"U6G8O%99=!(C9D
I3>O%9=)5%X3%5=!($4"B
]3]W!CP$)*>!C=W$% ;3
)5\!*9!C=F%';3$ W8#
8 DSTU3!(V$
DSTU DSR(TU}4`krkw>
(g•grEI_Vũ Bằng toàn tập>[$e$UDSTU
(g•giaDSTU3!+3%WIV>6
$4C83"C$%5/C%7IV:.>$4b)*IV>
34TWM3>dE†)*DSTU%X{V[)5b4o{
v"{&33$l)5[$Vn1J9B"745d-
{)5n1!=3%W)5DH6$]L['3
3%WDSTUS8$6W>)-3%W6N3
9
"$"74!_<$[Fa6P${!
)5n1!5P${"94DSTU%X%)?!V
I348,%X34!9!(>"D=(
$)5$Vv"{&33$>DSTU%X3X!V%#
{C!9"I(gw$J%X6$4%("!C3$%6
3!C!(>C"!+7C34I=""%Z$
;3DSTU%)?%( An Nam tạp chí !3$%65 Đông Tây\
I=()+>DSTU!9!(!"!+7C$"B
-383$)GVũ Bằng, Tiêu Liêu, Vịt Con, Thiên Thư, Vạn Lý Trình,
Lê Tâm, Vũ Tường Khanh, Hoàng Thị Trâm…!!/7C$5"G
An Nam tạp chí, Đông Tây, Trung Bắc Tân văn, Công dân, Ích hữu, Tiểu
thuyết thứ bảy, Phổ thông bán nguyệt san,…
(g•ri‡g•rs> 13%W!+"I$4^[F<$ˆ>
)5[$ [>TOI:$;33)5]1C$'
1%;33%W>"p"-"<$ˆ%XP$3%5c!6
)5[$43$%6DSTU!)51.=4!%9!+
3$!%)?)5DSE[$7M3%WDSTU
71B+8DSTU!I3
:$(g•iw>DSTU`3%W)3!`893$
%6H-L!CEI>"O%Z$33%)+W
"_8$(g•ihaI(g•si>%)?'1;3
JQ%%#!?!3_DSE[$7!)5
;3!?a/EI%#!I3!.
†7;3!W"!S-
53/CI3>DSTU%X 13%W!+)51.=I3
Tb)*[Fn7P$/:Z[*E3)56!+3$$]
[$4$;33%W8%)?$@!4
10
4B!9Bốn mươi năm nói láo>DSTU%X1!9!03Hc
Q0 $)+%J!"#Q3!?7$*!]S_\aT$J
)3%94K(Cống bà xếpc=3*K(!%-Z$•!9L
[=(/&M>6BDSTU%X8Y"b
[!9=-.) Gái dậy thì nên biết\%#89C
3$3%W:=!H1!1374
%X;48(!8!V;3)5!938'"9L
[6!?/CI3)DSTU!$
)+W!CCTO>!C)5!?S*)*I(g•wy>
%)?)5!?I$4^[F<$ˆ7)!8#!C(
]-`7%3$8J)!(DSTU!!.;3
WK$7O
I(g•ys>%7)+7)DSTU!C
I3:6-3%W>]-]!78
1 ;3!)3%)?9!38#P$34!C
TODl*$U)+/!C:$B9$!
" 8o-%9=4%Z$)(g•hiW7-Q%
!+DSTU!W%X%!|!U>8%6%Xyk$J
DWC$$4>%66'%Q%%)5-4>X
%93$4+%)? )5%!%)?
$4]E$)*)+I4kgƒkrƒjkkk>[J.‰‰;3T<$
1%XK DSTU!(l9W";33%
%F{'1;371R94grkj(
jkky>!(DSTU%X%)?$4]M)/I)+!C!(V
$
1.1.2. Những bước đường văn nghiệp
11
DSTU8d"!(7'
3[08P$49%FO$%5W!+4"B>Q!9;3!
`-c->11B>$QC$!'!+C$#>B
V%9=83163KX!%8$ZB4!(
&%Z$$%5Z"B;3DSTU$4OCon
ngựa già%(.Bút mới"Đông Tây(g•rk[0%6%9$
%5>DSTU%X.3O8)?12+){
WW'9W%934+1%)?*N3
[0=()+$Cách mạng tháng Tám>DSTU%X34
1!(>1"[12!(V%Z$34;3 1`4"B
"9Lọ văn3%58+gw$J)%X%6 '4$
0V)5
[ 1#$$49Một người trong đêm tối_g•rya!9!C$%5;3
3.4!9$1.3->P$3%6$
1*"4*+1;3"1 Z+13B"745
[#$$49Truyện hai người _g•ika!9!C$4!)8
E34%9[
[ 1$4OĐể cho chàng khỏi khổ_g•iga#|7!(
1--,>!7;3DSTU
[03$(g•is%9g•si>DSTU!9$4-)GChớp
bể mưa nguồn _g•i•a>Thư cho người mất tích _g•ska>Bến cũ _g•ska!
.$4O8%(Tiểu thuyết thứ BảybB4DSTU 1
$$!C$!`%F9EIP$3%6"W
;3W%!+89;3-
&3$(g•si>DSTU91.!+C$5"/CI3
)GHòa bình, Dân chúng, Đồng Nai, Sài Gòn, Mai, Tiếng dân, Vịt vịt, Tin
điện, Sao trắng, Thế giới. ]8>3%5C$12!+#
12
83$)GKhảo về tiểu thuyết_#$$ >g•ssa>Miếng ngon Hà Nội
_8Y>g•wka>Món lạ miền Nam_8Y>g•wka>Bốn mươi năm nói láo _8Y>g•w•a>
Thương nhớ mười hai_8Y>g•yga> Mê chữ _ 1$4>g•yka> Nhà văn lắm
chuyện _3>g•yga>Cái đèn lồng_ 1$4>g•yga>Bát cơm _ 1$4
8Y>g•yga> Bảy đêm huyền thoại _$48Y>g•yja> Người làm mả vợ _ 1
$48Y>g•yra> Bóng ma nhà mệ Hoát_$4>g•yra\I)%6
K$7O*""3128YGBốn mươi năm nói láo_g•w•a>Miếng
ngon Hà Nội_"O%Z$!9(g•sj!d(g•w•a!Thương nhớ
mười hai _g•yga
Bốn mươi năm nói láo$%Z$!9!C!"/D
I3R4$!03"8!CFN">FNDI3
S!03$1!C")+30B+")+
!"EI_g•jh‡g•j•a%9$%5&M
_g•yka<$3124>%)?9W"DI3!+
"/CTO_)+(g•sia!"/CI3_)+g•ysa
&;3DSTUC$#)$4O>
$4!03>#$$49>\!+8)?8+12!9$
0=(rk%987"B0X$%5DSTU%X%#
'1!(V9$86 +3>WSJ" 5
C9
1.2. Vị trí của Vũ Bằng trong dòng chảy lịch sử văn học dân tộc
DSTU!(+~&$$%5">!9!(>%X
9"$>3>%6617P$3VC!(V>
")+
Vũ Bằng là người có nhiều đóng góp quan trọng cho lĩnh vực lí luận về
tiểu thuyết Việt Nam những năm đầu thế kỉ XX đến 1945
13
&'3%5;3#$$49%DI3=(%Z$98dee
%X-7$P$3VP$W%63C!(V
[3%467C$126F3%5&!C
1)*-$ 6W!)36WQ$$4
$!C#$$49%0$ Khảo về tiểu thuyết ;3DS
TU['3>B4Q$$ ‡1"W!(V;3)+
38181#>)?%X%%)?C$'$
%8#!%)33"!96$ !C!()*6$
UB%24'1#;3!(V>\!+$J+)[9$
&*>[)*:>E[3>DSIVn3>R][33>\
D+Khảo về tiểu thuyết>DSTU%X9!3!6Y
3P$3V%!+$ !(V6$!#$$496
DSTU)5%Z$%)3!7%C#$$493"$ 6
P$3!91"8$491.=3#$$49
%!$4C>K%F!7%C! >=#$$49
%R!+!1"3#$$49_$4C!%a>
DSTUUG#$$49$4CH$4P$%7
8L>H3P$|%54%L\)$4-^3;33![$>
$4*3`3;3n1_np{{1P${lNa>$43
%)5!#$$49%HZ%59'L\!(>
1"WQ$!(VUG I340=("3)*>DS
TU=)56+#$$49DI3>
%63C!(K$DI3
Trong lĩnh vực báo chí, Vũ Bằng là một nhà báo xông xáo, hoạt động
sôi nổi, góp phần to lớn trong việc phát triển nền báo chí nước nhà.
I34053@%X!+C$5"/EI
1rk>ik:;"B5Tiểu thuyết thứ bảy>)8Y35Trung
14
Bắc chủ nhật>%98$J;3P${$">C$
5>C$.%C$6DSTUHD9">!9">Z$"3%Z$-"3
"5Bv!9%;Q>0)?!>01)>
!]>!$)5>"93'%9$4O>$4-%(08WL
_[Ea
[12Văn học miền Nam>D|n9%C 1%9(
";3GHDSTU6B34Z45";3DSRWb>3483
58;3I$4^†XD)?q6BW"35
"/&M_RcI3>&M3![9†q6B!03!9
†B>[J)8Y"[R>!03?1!+)5Q"3
"DFDFLDSTU-7!1"!+%3>
!+C$#%6615">%C$%]C$
12
Vũ Bằng không chỉ là một nhà báo mà còn là một nhà văn rất mực tài
hoa với những đóng góp đáng kể cho sự thành công của nền văn học nước
nhà.
&$"4)*(-$%5>DSTU%X%#%5
'111BC$!'G">!9!(>-F
$ >\!+C$#G`4"B>"B8>$4O>#$$49>\D(
1;311B>%3-C!(V)+"$J
%Z$83
D!([$e$%GHD(c8Y;3!(=
W>$7*>)+!"#$>)+!C1
"`3KQ/:$!(%Z4KB>9:`
!+Thương nhớ mười hai>Miếng ngon Hà Nội>\%X611Z%FW8#$
c8Y=W%%:6#K{%4%661P$3V;3DS
TU!#8Y6!C!(V%6$L
15
I!([$e$8#GHD=(g•rjlg•is>DSTU%X
%•>)+1>-W$-O7C$!(@>3$4/=
!($J40q!=)53#$DSTU08!
I3%X]1%C$8z%FGDSTU)5>
!(4$)+>67O!+EIL
b)563+!+'1)5
03$4$)*P$)*%7)+:6#6>DS
TU)?%]">-7$6V-48
0;3FN!(V-
1.3. Thương nhớ mười hai - Đỉnh cao của tùy bút Vũ Bằng
["'1!()*;3DSTU>Thương nhớ mười
hai6!F9QP$3VThương nhớ mười hai126
F!()*+3>'!)?!C1)*-8u$
`4"B!0
[`4"BThương nhớ mười hai3%5%7)+%3
W"%TDSTU!3%WS6o{
)$;3-B4D++%%Z44$
)*;3)5K3KQ>DSTU%X-`"B;3W%#!9!C
EI
Thương nhớ mười hai !9!C)53!+8$
>%75>! >)5>!(63;3EI!;3CTODS
TU%X-V124%#!9!C!(63EI!+C$$;3
FN!!@%A1;3EI-3-9[$b$DSTU
%X7)5(X%#`4"B)5(d%#
!9!C+(R;%#B374+%68O8
%9)5
16
Thương nhớ mười hai;3DSTU`4"B%)?!98
%3/&M>+!CCTO‡EI!!C)5!?4$;3
W3%]);3#[`4"B613Ec8>12%)?3
)53%>%)*QF;3
(<$3%6>o!(63>=1. 1P$>=6P${>=
c;3%7EI6!;3!`%7TOT6
$7|o
:`)5sànhEI>`)56W4$EI%]
")!(6QKN>W8!CEI
:6#6>`!+I$4^[$![b3>DSTU!+Thương nhớ
mười hai%Xo!>o+$>'-3-9
!"W3+EI
:6)5U> Thương nhớ mười hai c8_[Ea>
)S6=Y89"B8>\:B36#Ko74>DS
TU!9124B%3K3P$)*>/&M%W"
I!(8#%%5%XP$3!+"38d12S6
7;3c8]8>Thương nhớ mười hai!9!C>
)5>!(63>\%7TO!W+)*39;3!(
S6#K{"B8I)>12#7$%
>)W;33%];3`4"B[$4
>B3%C$#$|>DSTU!9Thương nhớ mười hai%#
=-KB;P$3$4$P$X%5K3P$Š%4>
[$b$DSTU86;%F!9c8>"B834`4"B
:(Q%F3!C`4"Bfy>rhkm>B3 74 Thương nhớ
mười hai7Z!+#46#K{%4`4"BI)! 4>
3412;3DSTU%X6'89?17%%>%3K{
DSTU!+1"†`c8>"B834`4"B
17
WS%C$U#$I!(%X7
!89?1B:'89?13>%]O%6%X%)3%9=
%]O!C-$!%%!C$ ;312
[ 9612%)3%93!@%A1;3O
!039QP$49S>!037%P${>6Q$B34
%O)5)Thương nhớ mười hai[12''%d3;3
`4"BDSTU
18
CHƯƠNG 2: CÁC PHƯƠNG THỨC NGHỆ THUẬT NGÔN TỪ
TRONG THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI CỦA VŨ BẰNG
2.1. Cách dùng từ ngữ của Vũ Bằng
Thương nhớ mười hai"Q3.%A1$/P$
)*CTO>!`!(6389%Z4%;"Oc)5
D&Q71-;3128d/W4$P$)*%7)+
93"/!@%A1>%%;3$ 0
I=?>$7*81o";3
Thương nhớ mười hai%]%#>4$Z$$;3#`4"B
I=3%X%V`4"B;3e$†$>I$4^[$>En;IV
[)5O8P$=$*!(K$3>34)5
%6I)>%]O;3DSTU!(%X12
=$!(>=W3!@%A1%%>+P$30
{;3W!+3>83
2.1.1. Hệ thống các từ loại
Thương nhớ mười hai34)5"U=0-F
%Z4KBDSTU!9!C! >)5P$)*"U
W4$9c[ 8>:KB
;3!(%)?"7 >=%3-$KB>3
2.1.1.1. Tính từ
R4";3DSTU!! -.'%33>%3
3>11B;3=-[0%)?N-.!+Z3
Thương nhớ mười hai%#d!C$O>!@%A1>\;3)5!
! *%7TODN-.06$P$%{3!(
"#$>!$W>$7*GH\‹4! 4"$JC$
/683>cBK$%#,$4W>3)6
19