BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHĨNHăPHăHăCHệăMINH
__________________
NGUYNăTNăPHONG
XỂYăDNGăCHăSăGIỄăGCăCNăHăCHUNGăCă
NGHIểNăCUăINăHỊNHăTIăQUNă2ăVĨă7ă
THĨNHăPHăHăCHệăMINH
Chuyên ngành: Kinh t Phát trin (Thm đnh giá)
Mƣ s: 60310105
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS, TS. Nguyn Ngc Vinh
Tp.ăHăChíăMinhăậ Nmă2015
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đơy lƠ bƠi nghiên cu ca chính tôi, bên cnh đó có s h tr ca
ging viên hng dn. Các trích dn vƠ s liu đu đc trích dn ngun. Nhng
ni dung vƠ kt qu nghiên cu cha tng đc công b trong bt k công trình
nghiên cu nƠo khác.
Tp.HCM, ngƠy 9 tháng 6 nm 2015
Nguyn Tn Phong
MCăLC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng
Chng 1 1
M U 1
1.1 C s hình thƠnh đ tƠi nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 Các gii hn nghiên cu 3
1.3.1 Phm vi không gian 3
1.3.2 Phm vi thi gian 3
1.4 Ý ngha đ tƠi nghiên cu 4
1.5 Kt cu bƠi nghiên cu 4
Chng 2 6
C S LÝ THUYT V CH S GIÁ VÀ MỌ HỊNH XÁC NH CH S GIÁ 6
2.1 C s lý thuyt v cn h chung c 6
2.1.1 Khái nim Cn h chung c 6
2.1.2 Phơn loi cn h chung c 7
2.2 C s lý thuyt v ch s giá 8
2.2.1 Khái nim v ch s giá 8
2.2.2 Thc trng ca vic xác đnh ch s giá ti Vit Nam 9
2.3 Phng pháp xác đnh ch s giá bt đng sn 10
2.3.1 Phng pháp gin đn 11
2.3.2 Vn dng phng pháp phơn tích giao dch lp li trong vic c lng ch s giá bt
đng sn
2.3.3 Phng pháp phơn tích đnh lng bng hi quy Hedonic 15
2.3.4 Lun gii v phng pháp xác đnh ch s giá ca đ tƠi 18
2.4 Xơy dng mô hình xác đnh ch s giá 18
2.4.1 Khung phân tích chung 18
2.4.2 Khung phơn tích đ ngh cho nghiên cu 20
2.4.3 Phơn tích vƠ la chn bin cho mô hình hi quy 22
Chng 3 29
PHNG PHÁP NGHIÊN CU 29
3.1 Phng pháp nghiên cu 29
3.1.1 Phng pháp phơn tích tng hp 29
3.1.2 Phng pháp chuyên gia 29
3.1.3 Phng pháp phơn tích đnh lng 29
3.2 Gii thiu v tng th vƠ mu nghiên cu 30
3.2.1 S lc v tng th nghiên cu 30
3.2.2 Phng pháp chn mu nghiên cu 31
3.2.3 C mu nghiên cu 31
3.2.4 Thông tin v d liu nghiên cu 32
3.3 Phng pháp phơn tích s liu 32
3.3.1 Thng kê mô t 32
3.3.2 Phơn tích hi quy 33
3.4 Mô hình nghiên cu 33
3.4.1Gii thích bin ph thuc 33
3.4.2 Gii thích bin đc lp 34
3.5 Danh sách bin cho mô hình vƠ k vng du 38
Chng 4 40
KT QU NGHIÊN CU 40
4.1 Phân khúc giá 1 (Cn h t 15-25 triu VND/
) 40
4.1.1 Thng kê mô t 40
4.1.2 Kim đnh mô hình hi quy 40
4.1.3 Mô hình hi quy cui cùng 43
4.2 Phơn khúc giá 2 (Cn h trên 25 triu VND/
) 45
4.2.1 Thng kê mô t 45
4.2.2 Kim đnh mô hình hi quy 45
4.2.3 Mô hình hi quy cui cùng 49
4.3 Xác đnh ch s giá cn h chung c đin hình 50
4.3.1 Tiêu chí xác đnh cn h đin hình 50
4.3.2 Vn dng c tính ch s giá cn h chung c đin hình 53
4.3.3 Kt lun 56
Chng 5 58
KT LUN VÀ KIN NGH 58
5.1 Kt lun 58
5.2 Hn ch ca nghiên cu 58
5.3 Nhng gi ý v hng nghiên cu tip theo 59
TƠiăliuăthamăkho
Ph lc 1: Danh sách bin ca các nghiên cu trc đơy
Ph lc 2: Thng kê v mu nghiên cu
Ph lc 3: Thng kê ý kin chuyên gia
Ph lc 4: Kt qu hi quy
Ph lc 5: Phiu kho sát
Danhămcăcácăchăvitătt
Tăvitătt
Tăvităđyăđ
APCOMP
Apartment Complex
BS
Bt đng sn
BXD
B Xơy dng
BUSYST
Busy Street
CRTYD
Courtyard
CUL
Cul-de-sac
GARAGESP
Garage Space
HISTDES
Historic Desinignted
LAKERIV
Lake River
LAKERIV
Lake River
PARKSQ
Park Square
Q-TTg
Quyt đnh ậ Th tng
SQFT
Square Feet
TG
Thm đnh giá
Tp. HCM
ThƠnh ph H Chí Minh
Tp. HƠ Ni
ThƠnh ph HƠ Ni
TS
TƠi sn
TT-BXD
Thông t ậ B Xơy Dng
OLS
Ordinary Least Square
UBND
U ban nhơn dơn
VND
Vit Nam ng
Danhămcăcácăbng
STT
TÊN BNG
1
Bng 2.3.3a Danh sách bin ậ Nghiên cu ca Chihiro Shimizu vƠ các cng s
2
Bng 2.3.3b Danh sách bin ậ Nghiên cu ca Richard J. Cebula
3
Bng 2.3.3c Danh sách bin ậ Nghiên cu ca Davor Kunovac vƠ các cng s
4
Bng 2.3.3d Danh sách bin ậ Nghiên cu ca Lc Mnh Hin
5
Bng 2.4.1 Khung phơn tích kinh t lng
6
Bng 2.4.2 Khung phơn tích đ ngh cho nghiên cu
7
Bng 2.4.3a Thng kê ý kiên chuyên gia v các yu t nh hng đn giá cn h
8
Bng 2.4.3b Danh sách các bin ca mô hình hi quy
9
Bng 3.3.1a Thng kê s lng mu cn h ậ Phân khúc giá 1
10
Bng 3.3.1b Thng kê s lng mu cn h ậ Phân khúc giá 2
11
Bng 4.3.1a Thng kê danh sách các chuyên gia
12
Bng 4.3.1b Thng kê ý kin chuyên gia v cn h đin hình ậ Phân khúc giá 1
13
Bng 4.3.1c Thng kê ý kin chuyên gia v cn h đin hình ậ Phân khúc giá 2
14
Bng 4.3.2a c tính ch s giá ậ Phân khúc giá 1
15
Bng 4.3.2b c tính ch s giá ậ Phân khúc giá 2
1
Chngă1
MăU
1.1 CăsăhìnhăthƠnhăđătƠiănghiênăcu
Vi s minh bch v thông tin ca các giao dch BS vƠ mt th trng tƠi chính đƣ
phát trin tng đi hoƠn chnh, vn đ xác đnh ch s giá BS ti các nc phát
trin trên th gii đƣ và đang đc áp dng thng xuyên vƠ liên tc t nhiu nm
nay. Vic công b ch s giá BS ti các nc nƠy cng góp phn lƠnh mnh hóa
th trng BS nói riêng cng nh th trng hƠng hóa vƠ dch v nói chung, lƠm
đng lc cho s phát trin bn vng ca nn kinh t. Ti Vit Nam, ch s giá nói
chung và ch s giá BS nói riêng đóng mt vai trò chin lc trong vic minh
bch hóa th trng, h tr đc lc trong vic s dng hiu qu ngun lc, t đó
kích thích phát trin nn kinh t.
góc đ qun lý NhƠ nc, ch s giá BS đóng vai trò quan trng trong vic ban
hƠnh các vn bn, chính sách nhm đnh hng vƠ phát trin th trng BS trong
tng th nn kinh t. Vi s thiu ht v c s d liu, cng nh tính không đng
nht v quy hoch đt đai lƠ khá cao, vic thng kê vƠ qun lý các giao dch BS đƣ
vƠ đang lƠ mt thách thc ln vi các nhƠ qun lý. Bên cnh đó, th trng tƠi chính
mi ch đang trong tin trình phát trin da trên nn mt h thng vn bn pháp lý
chng chéo, điu nƠy luôn lƠ rƠo cn vô hình cho s phát trin vƠ lƠnh mnh hóa th
trng. Vic xác đnh ch s giá BS ti Vit Nam đƣ đc quy đnh, hng dn,
tuy nhiên vn còn đó nhng bt cp, vng mc vƠ ch có th áp dng mang tính thí
đim, th nghim.
góc đ doanh nghip, ch s giá BS đóng vai trò h tr, mt kênh tham kho tin
cy cho các doanh nghip hot đng trong lnh vc BS, các công ty TG trong
vic xác đnh giá bán cng nh hoch đnh chin lc phát trin ca công ty. Vi xu
hng hi nhp kinh t ngƠy mt sơu rng, th trng BS Vit Nam vi hn 90
triu dơn rõ rƠng lƠ ht sc tim nng, kéo theo đó lƠ s gia nhp th trng ca các
công ty, t chc, các nhƠ đu t nc ngoƠi, s cnh tranh trên th trng ngƠy mt
2
gt gao, thm chí mang tính sng còn. Khi đó, các doanh nghip BS trong nc
cn phi tìm cho mình đnh hng phát trin phù hp vƠ đúng đn. D nhiên, ch s
giá BS lƠ mt thông s không th b qua, các doanh nghip không nên ch da
vƠo ch s đc ban hƠnh, công b bi các c quan chc nng, mƠ còn phi t xơy
dng cho riêng mình các ch s nƠy da trên s thu thp vƠ phơn tích d liu th
trng.
Vi dòng chy đu t t vƠo th trng, đƣ vƠ đang tn ti nhng d án BS nói
chung cng nh nhng cn h chung c nói riêng vi các mc giá chênh lch ln,
hoƠn toƠn không phn ánh đúng giá th trng. Cho đn nay, th trng đƣ chng
kin nhiu đt st giá cn h chung c bên cnh nhng đt h giá to ra nhng cú
sc nht đnh, gơy ra tơm lý hoang mang, lo ngi cho các nhƠ đu t cng nh trong
b phn ngi dơn, nhng ngi có nhu cu tht s v nhƠ .
Chính vì vy, vic nghiên cu đ tƠi “Xơyădngăchăsăgiáăgcăcnăhăchungăcăậ
Nghiênăcuăđinăhìnhătiăqun 2 và 7 ThƠnhăph HăChíăMinh” có ý ngha quan
trng, góp phn vƠo vic tìm hiu, xác đnh mc giá gc tht s cng nh biên đ
bin đng giá ca cn h chung c nói riêng vƠ xa hn lƠ BS nói chung, qua đó
phn ánh th trng BS mt cách rõ nét nht. Nhu cu xác đnh ch s giá BS
luôn hin hu; đơy đng thi lƠ mt vn đ cn đc gii quyt trit đ, trong đó rt
cn s phi hp gia NhƠ nc, doanh nghip vƠ nhng chuyên gia đu ngƠnh
trong lnh vc BS.
1.2 Mcătiêuănghiênăcu
Tác gi thc hin đ tƠi nƠy vi mc tiêu nghiên cu là “Xơy dng ch s giá gc
cn h chung c”. thc hin mc tiêu nƠy, tác gi phi gii quyt đc nhng
cơu hi sau:
- Vn đ xác đnh ch s giá BS ti Vit Nam hin nay nh th nƠo ?
- Có nhng phng pháp nƠo đ xác đnh ch s giá BS ?
- Các yu t nƠo nh hng đn giá ca cn h chung c ?
- Mô hình nƠo lƠ phù hp đ xác đnh ch s giá cn h chung c ?
3
1.3 Cácăgiiăhnănghiênăcu
1.3.1 Phmăviăkhôngăgian
Cn h chung c đƣ vƠ đang tr thƠnh mt trong nhng phơn khúc th trng đin
hình, phù hp vi thu nhp bình quơn ca ngi dơn Vit Nam. LƠ mt trong nhng
trung tơm kinh t hƠng đu, Tp.HCM chim t trng ln trong tng GDP ca c
nc; bên cnh đó, th trng BS ti thƠnh ph nƠy có nh hng không nh đn
sc khe ca c nn kinh t. Ti Tp.HCM, cn h chung c đc phơn b ri rác
khp các qun, huyn vi nhiu phơn khúc th trng khác nhau, t cao cp, trung
cp cho đn cn h dành riêng cho ngi có thu nhp thp. Trong s 19 qun và 5
huyn ca Tp.HCM, mt đ cn h chung c tp trung cao nht vƠ đin hình nht
ti qun 2 và qun 7. Vì l đó, tác gi đƣ quyt đnh chn 2 qun ni thƠnh này đ
tin hƠnh thu thp s liu phc v cho vic nghiên cu ch s giá ca đ tƠi.
1.3.2 Phmăviăthiăgian
Th trng BS ti Vit Nam ch thc s có nhng bc phát trin đáng k t
nhng nm 2000. T đó đn nay, th trng nƠy đƣ tri qua nhiu cú sc (nhng đt
đóng bng kéo dƠi, nhng cn st giá, nhng giai đon bong bóng nhƠ đt). Vi
nhng hiu ng tích cc ca nn kinh t nh vƠo nhng chính sách điu tit v mô
kp thi ca Chính ph, th trng BS đang ngƠy cƠng tt dn lên vƠ cho thy s
n đnh trong nhng nm gn đơy.
Thông qua vic điu tra, kho sát trc tip ngi dơn sng ti các khu cn h ti
qun 2 và qun 7, tác gi đƣ thu thp đc c s d liu phc v cho bƠi nghiên
cu. T b d liu ban đu, tác gi lc ra d liu v giá cn h trong giai đon t
06/2013 - 06/2014 đ tin hƠnh phơn tích vƠ nghiên cu. ơy lƠ giai đon mƠ th
trng BS nói chung cng nh th trng cn h chung c nói riêng ti Tp.HCM
ít có bin đng bt thng v giá. iu nƠy giúp gim thiu sai lch v mt c
lng, tránh trng hp vic bin đng ln v giá ca các giai đon th trng nh
4
hng đn kt qu nghiên cu. Thi đim tác gi tin hƠnh kho sát vƠ thu thp d
liu lƠ t tháng 01/2015-03/2015.
Phmăviănghiênăcu:
Vi thi gian vƠ kinh phí thc hin hn hp, do vy vic nghiên cu nƠy ch tp
trung xơy dng mô hình hi quy tt nht có th, nhm lƠm nn tng cho vic c
lng giá tr gc vƠ giá tr ca dng cn h cn nghiên cu trong các k tip theo.
1.4 ụănghaăđătƠiănghiênăcu
V mt khoa hc cng nh thc tin, đ tƠi nƠy đu có nhng ý ngha quan trng.
- Trên phng din khoa hc, đ tƠi nƠy đƣ đi sơu phơn tích nhng u, nhc
đim ca tng phng pháp xơy dng ch s giá BS trên th gii. T đó,
tác gi k vng đ tƠi nƠy s góp phn hoƠn thin hn c s lý lun v xơy
dng ch s giá BS ti Vit Nam.
- Trên phng din thc tin, đ tƠi nƠy cung cp mt công c hu hiu h tr
vic xác đnh ch s giá cn h chung c ti Tp.HCM, đng thi có th m
rng ra phm vi c nc đi vi các loi hình BS khác nhau.
1.5 KtăcuăbƠiănghiênăcu
tƠi nghiên cu ca tác gi gm có 5 chng.
Chng 1: M đu
Chng 2: C s lý thuyt v ch s giá vƠ mô hình xác đnh ch s giá
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun vƠ kin ngh
5
Trong chng 1, tác gi ch rõ v lý do chn đ tƠi, mc tiêu, phm vi cng nh đi
tng nghiên cu, đng thi khái quát v phng pháp nghiên cu. Phn c s lý
thuyt lƠm nn tng cho bƠi nghiên cu đc tác gi trình bƠy trong chng 2.
Trong chng nƠy, tác gi cng đi vƠo m x, phơn tích nhng mô hình nghiên cu
trc đơy đ t đó, chn ra mt mô hình phù hp đ nghiên cu. Tác gi giƠnh hn
chng 3 đ đi sơu vƠo phơn tích phng pháp nghiên cu. Cui cùng, kt qu
nghiên cu vƠ phn kt lun, kin ngh ln lt đc trình bƠy trong chng 4 vƠ 5.
6
Chngă2
CăSăLụăTHUYTăVăCHăSăGIỄăVĨăMỌăHỊNHăXỄCăNHăCHăSăGIỄ
2.1 CăsălỦăthuytăvăcnăhăchungăc
2.1.1 Kháiănimăcnăhăchungăc
NhƠ dng chung c vi tên gi ban đu lƠ “insula”, và ngi La Mƣ đc xem
nh nhng ngi tiên phong trong vic xơy dng loi nhƠ nƠy dƠnh cho ngi
nghèo vƠ tng lp di nghèo (pleb). Mi mt nhƠ chung c (insula) có din tích
tng trt vƠo khong 400
vƠ cha ti hn 40 ngi; tng cao có khi lên ti 6-7
tng. VƠo thi hoƠng đ Augustus, sau nhng trn ha hon, ngi La Mƣ đƣ gii
hn chiu cao ti đa ca insula còn khong 20,7 m vƠ đn thi hoƠng đ Nero, chiu
cao ti đa nƠy ch còn khong 17,75 m. Trong nhng thi k cc thnh, ti Roma,
s lng nhƠ chung c (insula) có khi lên đn 50.000.
Theo Encyclopedia Britanica 2006, công trình chung c trong ting Anh hin đi
đc bit đn vi tên gi “condominium”, vit tt lƠ “condo”. NgƠy nay,
“condominium” không phi lƠ hình thc tƠi sn nguyên vn mƠ lƠ mt hình thc
quyn s hu. Mt “condominium” đc to ra di mt kh c v quyn s hu,
đng thi vi vic ghi nhn khuôn viên khu đt vƠ mt bng công trình trên v trí
xơy dng. Các cn h đc to ra đng thi vƠ nm bên trong khuôn viên khu đt
chung c. Khi mt ngi s hu cn h chung c “condominium”, anh ta có quyn
s hu đi vi không gian nm gia các bc tng, sƠn vƠ trn cn h ca mình.
Bên cnh đó còn lƠ mt quyn s dng chung không th chia s (undivided share)
đi vi tt c không gian chung (common areas) thuc khuôn viên d án chung c
cha cn h đó. T th k th 6 trc Công nguyên, khái nim v chung c
(condominium). Trong ting Latin, “con” có ngha lƠ “ca chung” vƠ “dominium”
có ngha lƠ “quyn s hu” hay “s dng”.
Ti Singapore, khái nim chung c nhm mô t s phát trin nhng nhƠ , cn h
vƠ bung đc xơy dng nhm mc đích khai thác ti đa qu đt. Khái nim nƠy
đc s dng nh mt khái nim quy hoch hn lƠ mt khái nim pháp lý.
7
Ti Vit Nam, NhƠ chung c lƠ nhƠ có t hai tng tr lên, có li đi, cu thang vƠ
h thng công trình h tng s dng chung cho nhiu h gia đình, cá nhơn. NhƠ
chung c có phn s hu riêng ca tng h gia đình, cá nhơn vƠ phn s hu chung
ca tt c các h gia đình, cá nhơn s dng nhƠ chung c. (iu 70 ca Lut nhà
2005).
Ti điu 3, Ngh đnh 71/2010/N-CP cng có quy đnh NhƠ chung c phi thit k
cn h khép kín, có din tích sƠn xơy dng mi cn h không thp hn 45
.
2.1.2 Phơnăloiăcnăhăchungăc
Theo Development Control, Urban Redevelopment Authority-URA, Singapore
2005, ti Singapore, cn h chung c đc chia thƠnh 2 loi: Chung c dng Flat vƠ
Chung c dng Condominium. Chung c dng Flat lƠ loi d án nhƠ không s
hu đt; trong đó, mi cn h ch dùng cho mc đích vƠ có li đi riêng tách t
din tích chung ca khu nhƠ chung c. Loi hình chung c nƠy đc t chc vi
din tích không gian m cng đng ti thiu vƠ thuc quyn s hu chung ca cng
đng dơn c ca khu nhƠ đó. Tuy nhiên, vic b trí không gian m cng đng lƠ
không bt buc, cng nh không có quy đnh v quy mô din tích ti thiu. Khác
vi Chung c dng Flat thì Chung c dng Condominium lƠ loi d án nhƠ phi
có tin ích công cng vƠ gii trí ngh ngi bên trong khuôn viên; đng thi, các tin
ích công cng thuc quyn s hu chung ca toƠn cng đng vƠ phc v cho nhu
cu ca h. Loi hình chung c nƠy đòi hi quy mô din tích khu đt ln hn vi
din tích ti thiu đc quy đnh c th lƠ 4,000
vƠ mt đ xơy dng tng trt ti
đa lƠ 40% (bao gm c phn sơn bƣi đu xe). Vic b trí không gian m cng đng
bên trong khu đt cng không bt buc.
Theo Thông t s 20/2010/TT-BXD ngày 27/10/2010, ti Vit Nam, cn h chung
c đc chia thƠnh 4 hng (1,2,3 và 4). Tuy nhiên, thông t nƠy không ch ra đc
tiêu chí c th nƠo đ phơn hng cn h chung c.
Thc t nghiên cu cho thy, cn h chung c đc phơn loi da theo mt s tiêu
chí nh mc giá bán, ch đu t, các tin ích đi kèm, môi trng cnh quan vƠ quy
hoch h tng xƣ hi xung quanh. in hình nh ti Colliers International Vietnam,
mt trong nhng công ty hot đng trong lnh vc BS nc ngoƠi hƠng đu ti th
8
trng Vit Nam, vic phơn hng các tòa nhƠ cng nh cn h chung c đc da
trên nhng tiêu chí nh đa đim, ngƠy hoƠn tt, dch v, tui th tòa nhƠ, kh nng
tip cn vƠ tiêu chun qun lý. .
2.2 CăsălỦăthuytăvăchăsăgiá
2.2.1 Kháiănimăvăchăsăgiá
Theo Bách khoa toƠn th (Wikipedia), ch s giá (Price index) đc hiu lƠ mt giá
tr trung bình (hoc bình quơn có trng s) ca giá c tng ng ti mt khu vc
cho trc, trong mt khong thi gian tách bit. Nó lƠ mt s liu thng kê đc
thit k đ h tr cho vic so sánh giá c ca nhng hƠng hóa nƠy khác nhau nh
th nƠo v tng th khi có s khác bit v thi gian hay v trí đa lý. Ch s giá cng
hu ích trong vic h tr quyt đnh đu t. Có mt s loi ch s giá tiêu biu nh:
Ch s giá tiêu dùng (CPI), Ch s giá sn xut (PPI), Ch s gim phát GDP (GDP
Deflator).
Theo Bách khoa toƠn th Britanica, ch s giá đo lng s thay đi tng đi v
giá, bao gm mt lot các con s đc sp xp đ so sánh giá tr gia hai giai đon
bt k hoc gia hai phm vi không gian khác nhau, t đó, din t s thay đi trung
bình v giá. u tiên, ch s giá đc xơy dng đ đo lng nhng thay đi trong
chi phí sinh hot, qua đó xác đnh mc tng lng cn thit đ duy trì mt tiêu
chun v mc sng. Ch s giá đc tip tc áp dng rng rƣi trong vic c tính s
thay đi v giá theo thi gian, đng thi cng đc s dng đ đo lng s khác
bit v chi phí gia các vùng min khác nhau hoc gia các nc vi nhau.
Theo Quyt đnh s 43/2010/Q-TTg ngày 2/6/2010, trong h thng ch tiêu thng
kê quc gia ca Vit Nam, ch s giá BS lƠ mt hng mc đc B xơy dng ban
hƠnh hƠng nm (hng mc th 190, mƣ s 1206, thuc phơn t loi BS).
Ti Mc 5 và 7, iu 3, Thông t s 20/2010/TT-BXD, ch s giá giao dch bt đng
sn lƠ ch s phn ánh mc đ bin đng v giá ca bt đng sn thông qua các giao
dch thƠnh công theo thi gian. Trong đó, giá giao dch bt đng sn lƠ giá ca bt
đng sn đc giao dch thƠnh công trên th trng trong giai đon tính toán, không
phi lƠ giá giao dch ln đu ca bt đng sn mi đc hình thƠnh hay mi đc
to lp.
9
Trên phng din thng kê hc, ch s giá lƠ ch s tính theo phn trm đ phn ánh
mc thay đi tng đi ca giá c mt loi hƠng hóa nƠo đó theo thi gian.
Nh vy, ch s giá BS (Real Estate Price Index) có th hiu đn gin lƠ ch tiêu
tng đi phn ánh xu hng vƠ mc đ bin đng giá c theo thi gian ca BS.
ơy lƠ t l phn trm cho thy mc đ mƠ giá mt loi hình BS (hoc giá ca
mt phơn khúc BS) đƣ thay đi trong khong thi gian (tháng, quý, nm) so vi
giá tng ng trong mt nm nƠo đó (nm c s) vƠ đc xác đnh nh mt mc
giá ti thi đim gc.
2.2.2 ThcătrngăcaăvicăxácăđnhăchăsăgiáătiăVităNam
Cho đn nay, vn đ xác đnh ch s giá BS ti Vit Nam đc đ cp ti Quyt
đnh ca Th tng chính ph s 43/2010/Q ngày 2/6/2010 và đc c th hóa
bng Thông t ca B xây dng s 20/2010/TT-BXD ngày 27/10/2010. Nhng vn
bn pháp lý nƠy có đ cp đn vic ban hƠnh ch s giá, s lng vƠ giá tr (doanh
thu) giao dch, doanh thu kinh doanh, s lng sƠn giao dch BS; trong đó quy
đnh c th k công b, l trình thc hin vƠ c quan chu trách nhim.
Thông t s 20/2010/TT-BXD ngày 27/10/2010 đc B xơy dng ban hƠnh nhm
hng dn thí đim xơy dng vƠ công b mt ch s đánh giá th trng BS. Theo
đó, vic xác đnh ch s nƠy đc tin hƠnh c th qua 4 bc:
Bc 1: Phơn khu vc vƠ la chn bt đng sn đi din
Bc 2: Xơy dng các d liu gc
Bc 3: Xơy dng các d liu so sánh
Bc 4: Tính toán xác đnh các ch s đánh giá th trng bt đng sn
i vi ch s giá giao dch BS, Thông t s 20/2010/TT-BXD có đ cp đn
phng pháp xác đnh ch s giá giao dch bt đng sn chung ca đa phng và
xác đnh ch s giá giao dch bt đng sn ca tng khu vc, trong đó xác đnh ch
s giá ca tng loi cng nh tng phơn loi BS.
Theo hng dn ca Thông t s 20/2010/TT-BXD, ch s giá cn h chung c
đc tính bng phng pháp so sánh; trong đó, chn ra 1 BS đi din vƠ tin hƠnh
điu chnh các BS tng đng vi BS đi din. Sau đó, tin hƠnh tính giá tr
10
trung bình cng ca các BS so sánh đ có giá giao dch cho phơn hng BS cn
tính ch s giá.
D thy, vic tính toán vƠ điu chnh theo phng pháp nƠy có quá nhiu bt cp.
Th nht, vic chn ra cn h đi din vi mt mc giá cho sn (22.790.000
đng/
) lƠ cha đc phù hp. Trong quá trình xác đnh ch s giá BS, đơy
chính lƠ giá tr mƠ chúng ta cn tìm trc tiên. NgoƠi ra, vic tính toán ch s giá
BS ch da trên mc giá ca mt cn h đi din s gp phi nhng trc trc nht
đnh khi mƠ giá ca cn h luôn có s thay đi theo thi gian. Th hai, tiêu chí đ
chn ra 5 cn h chung c so sánh lƠm đi din cho cn h chung c phơn hng 2 lƠ
cha rõ rƠng vƠ còn đó nhng đim cha hp lý. Mt trong nhng đim bt cp
khác đó chính lƠ các t l % điu chnh trong phng pháp so sánh. Trong quá trình
tính toán, đơy lƠ nhng ch s cn phi da trên d liu, chng c th trng thay vì
đc xác đnh mt cách cm tính nhm đm bo tính khách quan cng nh tng
tính thuyt phc.
Xét trên góc đ doanh nghip, đc bit lƠ nhng doanh nghip hot đng trong các
lnh vc liên quan đn BS cng nh các t chc có nhu cu xác đnh ch s giá
BS nói chung, công tác tính toán ch yu da trên kinh nghim lƠm vic. Mi
công ty luôn có mt c s d liu riêng, t đó, h tính toán mt cách gin đn ch
s giá BS cho tng khu vc cng nh tng hng mc BS vƠ ly nhng kt qu
nƠy đ áp dng. NgoƠi ra, nhng công ty nƠy thng tham kho thêm nhng ch s
nƠy thông qua các báo cáo đnh k ca mt s công ty nghiên cu th trng hoc
nhng công ty BS nc ngoƠi có uy tín nh Savills, CBRE, Colliers. Nhng ch
s giá BS đc ban hƠnh ti các vn bn, thông t rt ít khi đc nhng công ty
nƠy s dng vì nhiu lý do khác nhau mƠ rõ rƠng nht đó chính lƠ tính thuyt phc
không cao cng nh d liu th trng không đc cp nht.
2.3 Phngăpháp xácăđnhăchăsăgiáăbtăđngăsn
Trên th gii, đ xơy dng ch s giá BS, ngi ta s dng nhiu phng pháp mƠ
ta có th phơn chia thƠnh 3 phng pháp chính: phng pháp gin đn, vn dng
11
phng pháp phơn tích giao dch lp li vƠ phng pháp phân tích hi quy Hedonic.
Ti mi quc gia, các ch s có th đc xơy dng theo nhng phng pháp khác
nhau bi nhng c quan khác nhau.
2.3.1 Phngăphápăginăđn
Phng pháp nƠy đo lng giá bình quơn gin đn, bình quơn có trng s hoc bình
quơn gia (giá tr trung v) ca giá BS trong mt khong thi gian nht đnh. Vic
giám sát các ch s nh vy không cho phép (không giúp ích) phơn bit gia giá c
vƠ đc tính ca s thay đi. NgoƠi ra, nhng đc tính không mang tính đi din ca
các giao dch BS qua thi gian có th lƠm méo mó xu hng giá c, đc bit khi
nhng giao dch liên quan đn nhng loi hình BS khác nhau gia thi đim nƠy
vi thi đim khác. Phng pháp nƠy đc áp dng ti nhiu nc, trong đó bao
gm c, Úc, Tơy Ban Nha, vƠ HƠ Lan, vì tính đn gin ca nó cng nh không
đòi hi ngun d liu chi tit v tng đc tính ca BS.
2.3.2 Vnădng phngăphápăphân tích giaoădchălpăli trongăvicăcălngă
chăsăgiáăbtăđngăsn
a. NghiênăcuăcaăChaitraăH.ăNagaraja,ăLawrenceăD.ăBrown,ăSusanăM.ă
Wachter (2011).
Nhóm tác gi nƠy tin hƠnh so sánh 4 loi ch s giá truyn thng da trên giao dch
lp li đ phát trin mt ch s giá t hi quy, trong đó vn s dng phơn tích giao
dch lp li nhng có kt hp thêm nhng giao dch đn l vƠ tác đng ca yu t v
trí. Nghiên cu nƠy so sánh thng kê v mt đnh lng nhng nh hng ca
khong cách thi gian gia các giao dch, vn dng thêm nhng thông tin ca mô
hình Hedonic cng nh gii quyt vn đ kt hp gia phơn tích giao dch đn l vƠ
giao dch lp li.
Tính nng d báo đc s dng nh mt thc đo đnh lng trong vic phơn tích
bng cách s dng d liu t nhng giao dch nhƠ ca 20 khu vc đô th ti M.
C th, d liu đc s dng bao gm nhng giao dch nhƠ đc bán t tháng
12
7/1985 cho đn tháng 9/2004. i vi mi giao dch, nhng thông tin đi kèm gm
có: đa ch, thi đim ca giao dch (tháng, nm), vƠ giá giao dch. Các ch s thu
đc có xu hng ging nhau qua thi gian; tuy nhiên, vn có s khác bit đ ln
đ nhn đc s quan tơm. Bên cnh đó, ch s t hi quy din t tng th mt cách
khá tt.
b. NghiênăcuăcaăElăMahmahăAssilă(Thángă06/2012).
Ti Marc, nhm kim tra s bin đng trong th trng BS cho mc đích gim
thiu ri ro ca Ngơn hƠng trung ng, mt ch s giá BS đƣ đc xơy dng và
công b vƠo nm 2010 bi Ngơn hƠng Trung ng nc nƠy, theo tng vùng min
vƠ theo tng thƠnh ph đi vi BS nhƠ , đt vƠ BS thng mi.
BƠi nghiên cu nƠy giúp nhn ra nhng phng pháp chính đc áp dng mang
tính toƠn cu trong vic xơy dng ch s giá BS, t đó, phơn tích tính cht kh thi
ca nhng phng pháp nƠy đ áp dng cho th trng Marc. Tác gi cng tho
lun v nhng khía cnh có liên quan đn d liu, phng pháp lun vƠ kt qu
nghiên cu.
Trong nghiên cu nƠy, d liu dùng đ xơy dng ch s giá BS đc ly t c s
d liu ca Phòng đng ký đt đai. C quan nƠy có khong 75 chi nhánh ti các đa
phng, lu gi thông tin v các cuc chuyn giao ch s hu TS vƠ quyn liên
quan đn đt đai cho ngi mua. Nó bao gm nhng đc đim vƠ giá c ca TS
đc mô t trong chng th v TS. Có khong 3 triu TS đc đng ký, trong đó
bao gm c nhng TS cha tng đc bán. Sau khi sƠn lc d liu, loi b nhng
mu có s sai khác ln t 700.000 quan sát, tác gi đƣ la chn ra 586.000 mu
dùng cho mô hình xác đnh ch s giá ti Marc. Theo đó, ch s giá BS Ma-rc
có s tng lên so vi cùng k nm ngoái, th hin qua 03 giai đon riêng bit: T
nm 2006 đn nm 2008, giá bt đng sn đƣ đng ký có xu hng tng, vi mc
tng trng trung bình 1,3 đim phn trm. Sau đó, giá bt đu có xu hng gim
cho đn quý đu ca nm 2010, vi s st gim 1,2 đim phn trm ca giá trung
13
bình. T quý II nm 2010, giá đƣ tng tr li, tc đ tng trng trung bình ca
BS đƣ tng lên 2,3 đim phn trm.
c. NghiênăcuăcaăXiaoyangăGuo, Siqi Zheng, David Geltner và Hongyu Liu
(Tháng 01/ 2013)
Nhóm tác gi nƠy phát trin mt ch s giá da trên mô hình gi giao dch lp li
cho nhng khu vc quy hoch mi ti Trung Quc. Ch s nƠy có li th hn so vi
ch s giá Hedonic vƠ ch s giá da trên phơn tích giao dch lp li trong trng
hp ca Trung Quc.
Nghiên cu nƠy đ xut phát trin mt bin th mi ca mô hình phơn tích giao dch
lp li ậ mô hình giao dch lp li gi. V c bn, nhóm tác gi nƠy đ xut mt tiêu
chun kt hp mi, đc bit thích hp cho các thƠnh ph ca Trung Quc. Phng
pháp nƠy có th đc áp dng các nc đang phát trin nhanh khác.
Vi s hn ch v mt d liu cng nh hn ch v phng pháp, có nhng thiu
ht nht đnh trong vic kim soát cht lng ch s giá nhƠ ti Trung Quc.
Nhng tƠi khon giao dch nhƠ mi chim mt phn khá ln trong tng doanh s
bán nhà ti các thƠnh ph Trung Quc (87% trong nm 2010). Kt qu lƠ, tiêu
chun đ áp dng phng pháp tip cn giao dch lp li thun túy không th s
dng đc, khi mà mt cn nhƠ mi ch xut hin mt ln trên th trng. Phng
pháp Hedonic có th phù hp hn v mt lý thuyt, nhng nó d dn đn vic b sót
nhng bin có nh hng quan trng hn ti các thƠnh ph ca Trung Quc do s
phát trin cu trúc không gian đô th cc k nng đng và nơng cao cht lng xây
dng nhanh chóng.
Nhóm tác gi nƠy đƣ tn dng quy mô ln vƠ tính cht đng nht ca s phát trin
dân c ti các thƠnh ph ca Trung Quc, đ phát trin mt mô hình gi giao dch
lp li (ps-RS) đ xơy dng ch s giá có kim tra v mt cht lng và đáng tin cy
hn cho ngôi nhà mi đc xơy dng. Ch s giá theo cách tip cn nƠy (ps-RS)
không ch gii quyt vn đ thiu ht d liu giao dch lp li, s lng giao dch và
14
vn đ b sót bin trong mô hình Hedonic, mà còn gii quyt các vn đ truyn
thng vi mô hình giao dch lp li c đin v c mu nh và la chn mu thiên v,
nh chúng ta có th s dng mt cách hiu qu tt c giao dch. Mt u đim khác
ca ch s nƠy là tính minh bch và s d hiu trong trng hp Trung Quc, do đó
cho phép các đi tng không chuyên (chính ph vƠ các nhƠ hoch đnh chính sách
khu vc t nhơn, các nhƠ đu t và các nhà phân tích) có th tip cn tt hn.
Nghiên cu nƠy tin hƠnh th nghim cách tip cn bng cách s dng mt quy mô
ln d liu giao dch vi thit lp ca doanh s bán nhƠ mi t tháng 01/2005 đn
tháng 6/2011 (444.596 quan sát) ThƠnh ô, tnh T Xuyên. Nhóm tác gi c
tính ch s ps-RS và so sánh chúng vi ch s giá Hedonic chun tng ng. Hai
loi ch s cho thy s ging nhau v xu hng cng nh nhng thay đi bc
ngot. Cách tip cn ps-RS có th phù hp cho bt k quc gia đô th hóa nhanh
chóng, trong đó doanh s bán nhƠ mi chim lnh th trng nhƠ vƠ ni mƠ các c
phiu nhƠ mi đc xơy dng trong khu phc hp quy mô ln bao gm nhiu đn
v cá nhân tng đi đng nht.
Ktălun
Qua nhng nghiên cu trên, tác gi nhn thy rng, phng pháp phân tích giao
dch lp li bao hƠm vic xơy dng mt ch s giá da trên các TS đc bán trong
khong thi gian gn nht, ch không da trên các TS đc bán trong mt khong
thi gian dƠi. Nó gii quyt đc s bin đng giá c đi vi s thay đi bình quơn
trong các giao dch lp li. Phng pháp phơn tích giao dch lp li khc phc (gii
quyt) vn đ v tính không đng nht ca BS. Phng pháp nƠy không áp dng
cho các TS mi, nhng TS mƠ khó có th tác đng trong mt phm vi thi gian
ngn bi vì s lng các TS rao bán lƠ ít.
15
2.3.3 Phngăphápăphơnătíchăđnhălngăbngăhiăquy Hedonic
a. Nghiênă cuă caă Chihiroă Shimizu,ă Kyohikoă G.ă Nishimuraă vƠă Tsutomuă
Watanabe (2010)
Nhóm tác gi nƠy nghiên cu ch s giá da trên vic phơn tích d liu v giá nhƠ
trong khong thi gian t nm 1986 đn 2008, trong đó bao gm c nhng thi k
bong bóng nhƠ đt cng nh khi bong bóng v. B d liu gm 473.418 mu; trong
đó, có khong 157.627 mu cn h chung c (condominiums) vƠ 315.791 mu nhƠ
đn l (single family houses) đc thu thp t các tp chí thông tin hƠng tun v
khu dơn c (Residential Information Weekly) ti Nht Bn.
Theo nghiên cu nƠy, có đn 5 phng pháp đo lng giá nhƠ, c th nh sau:
- Ch s giá Hedonic chun (Standard Hedonic Index)
- Ch s giá da trên giao dch lp li chun (Standard Repeat Sales Index)
- Ch s giá da trên giao dch lp li có hiu chnh theo nghiên cu ca
Shiller (Case-Shiller Adjustment to the Repeat Sales Index)
- Ch s giá da trên giao dch lp li có hiu chnh yu t tui đi (Age-
Adjustment to the Repeat Sales Index).
- Ch s giá Hedonic có hiu chnh s thay đi v cu trúc (Structural-Change
Adjustment to the Hedonic Index).
D thy, vic phơn loi nƠy, v mt bn cht cng da trên 2 phng pháp chính, đó
lƠ Phng pháp phơn tích giao dch lp li vƠ Phng pháp phơn tích đnh lng
bng hi quy Hedonic. Trong đó, ch s giá đc nhóm tác gi nƠy xơy dng theo
phng pháp phơn tích hi quy Hedonic da trên các bin s chính nh Din tích
sƠn, Din tích tng trt, Tui đi ca công trình, Thi gian đi đn trm xe buýt gn
nht, vƠ Thi gian đi đn trung tơm thng mi ca qun. Ni dung c th v các
bin ca mô hình trong nghiên cu nƠy đc th hin Bng 2.3.3a Danh sách các
bin – Nghiên cu ca Chihiro Shimizu và các cng s - Ph lc 1.
16
b. NghiênăcuăcaăRichardăJ.ăCebulaă(2009)
Nghiên cu nƠy áp dng mô hình giá Hedonic cho th trng nhƠ ti thƠnh ph
Savannah, Georgia. D liu bao gm 2.888 mu nhƠ đn l (single-family homes)
đc thu thp trong giai đon t nm 2000 đn 2005. im ni bt đơy đó chính
lƠ vic tác gi đƣ s dng thêm nhng bin s đ gii quyt vn đ thay đi theo
mùa ca giá nhƠ .
Tác gi nƠy đƣ xơy dng ch s giá theo phng pháp phơn tích hi quy Hedonic
da trên 24 bin đc lp đ phc v cho bƠi nghiên cu. Danh sách vƠ ni dung c
th ca nhng bin s nƠy đc th hin ti Bng 2.3.3b Danh sách các bin –
Nghiên cu ca Richard J. Cebula ậ Ph lc 1.
c. NghiênăcuăcaăDavorăKunovac,ăEnesăozovic,ăGoranaăLukiniaăvƠăAndrejaă
Pufnik (2008)
BƠi nghiên cu nƠy đƣ xơy dng đc ch s giá bt đng sn bng phng pháp
phơn tích đnh lng bng mô hình hi quy Hedonic (Hedonic Real Estate Price
Index) da trên vic phơn tích 14.349 mu d liu bt đng sn đƣ đc bán ti 4
vùng min khác nhau ca Croatia (ThƠnh ph ca Zagreb, Duyên hi Adriatic, vùng
nông thôn khác vƠ vùng thƠnh th khác).
D liu v các đc đim ca bt đng sn đc nhóm tác gi chia thƠnh hai nhóm:
đa lý/v trí vƠ cht lng. Kt qu phơn tích cho thy có 6 bin đc lp phù hp cho
mô hình bao gm: Din tích sƠn, S phòng, S tng, Thi đim xơy dng, Thi gian
bán vƠ loi hình s dng. Ni dung c th ca các bin nƠy đc th hin ti Bng
2.3.3c Danh sách các bin – Nghiên cu ca Davor Kunovac và các cng s - Ph
lc 1.
d.ăNghiênăcuăcaăThcăsăLcăMnhăHină(2013)
Tác gi nƠy đƣ đ xut vic ng dng mô hình Hedonic cho vic đnh giá nhƠ
thng mi xơy dng mi vƠ tin hƠnh nghiên cu tình hung nhƠ chung c ti Tp.
HƠ Ni. NgoƠi bin ph thuc lƠ n giá trên 1 mét vuông, nghiên cu nƠy cng
17
bao gm 18 bin đc lp đc cho lƠ các yu t có nh hng đn giá cn h.
Nhng bin nƠy đc xơy dng da trên vic phơn tích đnh tính ban đu v các yu
t ph bin có tác đng đn giá cn h ti Vit Nam nói chung cng nh ti Tp. HƠ
Ni nói riêng. Mô hình hi quy đc xơy dng da trên 300 mu cn h chung c
đc tác gi này tin hƠnh thu thp ngu nhiên t hn 10 d án ti mt s qun
khác nhau trên đa bƠn Tp.HƠ Ni. Kt qu hi quy cho thy có 5 bin đc lp phù
hp vi mô hình nghiên cu, bao gm: Khong cách trung tơm, giá thƠnh, khong
cách đn ni mua sm, an ninh và môi trng sinh thái.
Ni dung c th ca các bin nƠy đc th hin ti Bng 2.3.3d Danh sách các bin
– Nghiên cu ca Lc Mnh Hin ca phn Ph lc 1.
Ktălun
Phng pháp nƠy da trên mt nguyên tc rng giá ca mt BS ph thuc vƠo các
đc tính cng nh v trí ca nó. Ch có nhng thay đi trong giá ca BS vi nhng
đc tính tng t nhau t mt thi đim nƠy đn thi đim khác mi phn ánh tình
trng thay đi trong cung cu BS trên th trng. Xem nh (gi đnh) b qua tính
không đng nht ca các tƠi sn mua bán trên th trng BS, vic thc hin
phng pháp Hedonic đòi hi s c lng tác đng ca các đc đim lên giá BS
thông qua nhng phng trình kinh t lng áp dng tng đi đng nht cho tng
khu vc vƠ cho tng loi hình tƠi sn.
Sau đó, các h s ca nhng phng trình nƠy s đc gi c đnh trong sut thi
k tính toán ch s giá vƠ thng loi b tác đng cá bit nhm xác đnh mc đ
bin đi ca mc giá thc mƠ nó phn ánh s thay đi ca tình trng cung cu trên
th trng. i vi tng khu vc đc thù, ch s giá BS đc đnh ngha (đc
hiu) nh mt t l gia giá tr ca mt TS nƠo đó trong thi gian hin ti vƠ giá tr
ca nó ti thi k gc (thi k c s). NgoƠi ra, vic thc hin phng pháp này
còn đòi hi s tn ti (s sn có) ca mt c s d liu bao hƠm các đc đim ca
TS vi mt khong thi gian dƠi ca các giao dch BS đ c tính tác đng ca
yu t cht lng.