Tác động của tự do kinh tế, chất lượng quy định và gánh nặng thuế lên thu nhập bình quân đầu người phân tích chi các quốc gia thuộc nhóm thu nhập trung bình và thu nhập cao

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM












OÀN TH BÍCH VÂN

TÁC NG CA T DO KINH T, CHT LNG QUY
NH VÀ GÁNH NNG THU LÊN THU NHP BÌNH
QUÂN U NGI: PHÂN TÍCH CHO CÁC QUC
GIA THUC NHÓM THU NHP TRUNG BÌNH VÀ THU
NHP CAO


Chuyên ngành : Tài chính Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. Nguyn Th Ngc Trang








TP. H CHÍ MINH – NM 2015


B GIÁO DC VÀ O TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

oàn Th Bích Vân
TÁC NG CA T DO KINH T, CHT LNG
QUY NH, VÀ GÁNH NNG THU LÊN THU NHP
BÌNH QUÂN U NGI: PHÂN TÍCH CHO CÁC
QUC GIA THUC NHÓM THU NHP TRUNG BÌNH
VÀ THU NHP CAO
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã S: 60340201

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS Nguyn Th Ngc Trang

Tp. H Chí Minh – Nm 2015



LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca bn thân, đc xut phát t
yêu cu phát sinh trong quá trình hc tp đ hình thành hng nghiên cu. Các s liu
có ngun gc rõ ràng tuân th đúng nguyên tc và kt qu trình bày trong lun vn
đc thu thp đc trong quá trình nghiên cu là trung thc và cha tng đc ai công
b trc đây.
Tp. H Chí Minh, 15 tháng 4 nm 2015
Tác gi lun vn
oàn Th Bích Vân













MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC

DANH MC T VIT TT
DANH MC BNG
Tóm tt 1

Chng 1 2
Gii thiu 2
1.1 t vn đ 2
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 4
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 Ý ngha thc tin ca đ tài 4
1.6 Kt cu ca lun vn 5
Chng 2 6
C s lý thuyt 6
2.1 Mt s khái nim 6


2.1.1 T do kinh t 6

2.1.2 Tng trng kinh t và thu nhp bình quân đu ngi 8
2.1.3 Th ch 8
2.1.4 Thc đo t do kinh t 9
2.1.5 o lng t do kinh t 12
2.1.6 Cách đo lng ca ch s t do tài khóa và mi quan h ca nó vi gánh
nng thu 13

T do tài khóa đo lng mc đ mà chính ph cho phép ngi dân t qun lý
tài sn vì li ích ca chính mình. Chính ph có th hn ch quyn này bng vic áp
đt gánh nng thu lên thu nhp và tài sn ca ngi dân, bi vì khi áp đt thu sut
thì bt c gì còn li sau thu là phn thng cho nhng n lc làm vic ca h. 13

2.1.7 Cách đo lng ca ch s t do kinh doanh và mi quan h ca nó vi
ch s cht lng quy đnh ca World Bank. 14

2.2.2 Mi quan h gia gánh nng thu và tng trng kinh t/ thu nhp bình
quân đu ngi. 24

2.2.3 Mi quan h gia cht lng quy đnh và tng trng kinh t/ thu nhp
bình quân đu ngi. 28

2.2.4 n đnh chính tr, thâm ht ngân sách và tng trng kinh t/ thu nhp
bình quân đu ngi. 31
Chng 3 33
D liu và phng pháp nghiên cu 33


3.1 Ngun d liu 33

3.2 Phng pháp nghiên cu 35
Chng 4 41
Kt qu 41
4.1 Kt qu hi quy vi tt c các quc gia 41
4.2 Kim đnh cng c: hi quy theo mc thu nhp 46
4.2.1 Kt qu hi quy vi các nc thu nhp trung bình 46
4.2.2 Kt qu hi quy vi các nc thu nhp cao 51
4.3 Kim đnh vi phm mô hình OLS 56
4.3.1 Hin tng đa cng tuyn 56
4.3.2 Hin tng t tng quan 56
4.3.2.1 Phng pháp 1: s dng đ th phn d 56
4.3.2.1.1 Mu toàn b các quc gia 57

4.3.2.1.2 Mu các quc gia thu nhp trung bình 59
4.3.2.1.3 Mu các quc gia thu nhp cao 60
4.3.2.2 Phng pháp 2: s dng kim đnh Lagrange (LM) 62
4.3.3 Hin tng phng sai thay đi 63
Chng 5 65


Kt lun 65

5.1 Tng kt các kt qu ca bài nghiên cu 65
5.2 Khuyn ngh cho Vit Nam 65
5.3 u nhc đim ca bài nghiên cu 66
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Ph lc 1: 10 thc đo đ đo lng t do kinh t theo Heritage Foundation
2014

Ph lc 2: Danh sách các quc gia
Ph lc 3: kim đnh Hausman

DANH MC T VIT TT

EFW Ch s t do kinh t th gii
GDP Tng sn phm quc gia
WB Ngân hàng th gii
OLS Phng pháp bình phng bé nht














DANH MC BNG
Bng 2.1.1 Các thành t ca ch s t do kinh t ca Heritage Foundation 12

Bng 3.1 Bng mô t các bin 33
Bng 3.1 Ma trn h s tng quan gia 10 thành t trong ch s t do kinh t 37
Bng 4.1.1 Ma trn h s tng quan. Thi kì 2003-2013. Mu 59 quc gia 42
Bng 4.1.2 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng ngu nhiên.
Giai đon 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP) 43

Bng 4.1.3 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng c đnh. Thi

kì nghiên cu 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP). 44

Bng 4.2.1.1 Ma trn h s tng quan. Giai đon 2003-2013. Mu 30 nc thu
nhp trung bình. 47
Bng 4.2.1.2 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng ngu nhiên.
Thi kì nghiên cu 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP).
Mu 30 nc thu nhp trung bình 48

Bng 4.2.1.3 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng c đnh.
Thi kì nghiên cu 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP).
Mu 30 nc thu nhp trung bình 49

Bng 4.2.2.1 Ma trn h s tng quan. Giai đon 2003-2013. Mu 29 nc thu
nhp cao 52
Bng 4.2.2.2 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng ngu nhiên.
Thi kì nghiên cu 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP).
Mu 29 nc thu nhp cao 53



Bng 4.2.2.3 Kt qu hi quy bng phng pháp OLS vi tác đng c đnh.
Thi kì nghiên cu 2003-2013. Bin ph thuc Thu nhp bình quân đu ngi (PPP).
Mu 29 nc thu nhp cao 54

Bng 4.3.2.2 Kt qu kim đnh t tng quan bng phng pháp LM 62
Bng 4.3.2 Kt qu kim đnh phng sai sai s thay đi bng phng pháp PG
(1979) 64


1

Tóm tt
Lun vn thc hin nhm nghiên cu tác đng ca t do kinh t, cht lng quy
đnh và gánh nng thu lên thu nhp bình quân đu ngi.
Phng pháp nghiên cu thc nghim đc thc hin da trên mô hình hi quy
đa bin, s dng bin ph thuc là thu nhp bình quân đu ngi theo ngang giá sc
mua. Các bin đc lp bao gm t do kinh t, cht lng quy đnh, gánh nng thu, t
l tht nghip, lãi sut thc dài hn, n đnh chính tr, và thâm ht ngân sách. Trong đó,
ch s t do kinh t đc ly t t chc Heritage Foundation và đc hiu chnh.
Phng pháp nghiên cu đc thc hin da trên mô hình hi quy OLS vi tác đng
ngu nhiên. D liu thu thp bao gm 59 nc có thu nhp trung bình và thu nhp cao
trong giai đon 2003-2013.
Bng vic thc hin c lng vi các mu khác nhau bao gm mu toàn b
các quc gia, mu các quc gia thu nhp trung bình và mu các quc gia thu nhp cao,
kt qu ca bài nghiên cu ch ra rng t do kinh t có tác đng tích cc đn thu nhp
bình quân đu ngi trong giai đon nghiên cu. Tuy nhiên tác đng ca bin này lên
thu nhp bình quân đu ngi  các nc thu nhp cao là không rõ ràng. Tác đng
dng ca cht lng quy đnh đi vi thu nhp bình quân đu ngi đc cng c 
c ba mu. Cui cùng bin gánh nng thu cho thy tác đng âm và n đnh nht  các
quc gia có thu nhp trung bình.




2

Chng 1
Gii thiu
1.1 t vn đ
Trong nhng nm gn đây, các nhà nghiên cu quan tâm nhiu đn vic c gng

tìm ra các yu t quyt đnh tc đ tng trng kinh t ca mt quc gia. iu này
quan trng vì tc đ tng trng cao hn đng ngha vi sn lng quc gia ln hn,
tiêu chun sng cao hn, thu nhp bình quân cao hn và kh nng đ đt đc các mc
tiêu kinh t và xã hi đc tng cng. Các nghiên cu trc đó v nguyên nhân ca
s tng trng kinh t tp trung vào tm quan trng ca vic tng các yu t ngoi
sinh: các ngun lc vt cht (đt đai, lao đng, và vn) đ nâng cao tc đ tng trng,
trong khi bng chng gn đây cho thy s tng trng đc xác đnh bi mt tp hp
ln hn nhiu ca các bin ni sinh. Ni bt là công trình trên Bauer (1972) và North
(1990), đã đa ra mt "lý thuyt tng trng mi" nhn mnh tm quan trng ca mt

môi trng kinh t đó là: phù hp vi s phát trin và s dng hiu qu các ngun lc.
Nhiu nghiên cu đã tìm thy rng tin t và n đnh giá c, bo đm quyn s hu, và
s m ca đ thng mi quc t gây tác đng dng đn tng trng. Nhng ngi
ng h ca các lý thuyt tng trng mi cho rng các th ch và chính sách không
phù hp có th gây ra tng trng di mc tim nng ca nó.
Hin nay các quc gia đang ngày càng n lc tin gn đn t do kinh t - mt
môi trng xã hi mà trong đó ngi dân đc t do sn xut, buôn bán và tiêu th
hàng hóa hay dch v mà không b hà hip, ép buc, hoc gii hn bi các ngi khác,
các t chc khác, hay bi chính ph. Ch s t do kinh t hàng nm cho thy rng các
quc gia giàu mnh là các quc gia có nhiu t do kinh t, trong khi các quc gia
nghèo đa s là các quc gia có ít t do kinh t. Các quc gia thng sp hng đu v
3

t do kinh t là: Hng Kông, Singapore, Ireland, Úc, và Hoa K. Trong khi đó các
quc gia thng sp hng chót v t do kinh t là: Myanma, Libya, Zimbabwe, Cuba,
và Triu Tiên. Trong khi đó, Vit Nam đc đánh giá là nc thiu t do kinh t vi
đim t do kinh t ca Vit Nam nm 2014 là 51, xp hng th 140 trên tng s 177
nc trong bng xp hng ca Heritage. ây là mc thp hn so vi ch s trung bình
59,6 ca th gii, mc trung bình 57,4 ca khu vc và thua xa mc 84,5 ca mt nn
kinh t đc cho là t do. Tuy nhiên, trong n lc hi nhp vào kinh t th gii (Vit

Nam đang là thành viên ca ASEAN, WTO, và sp ti đây là AEC- cng đng kinh
t ASEAN ), vi các cam kt v mt môi trng thng mai t do, thu nhp bình quân
đu ngi ca Vit Nam gn đây đã đc công nhn  mc thu nhp trung bình trên
th gii, cùng vi mc tng trng kinh t suýt soát 6%, GDP bình quân đu ngi ca
Vit Nam đã chính thc vt ngng 2.000 USD trong nm 2014.
Nh vy, T do Kinh t có phi là chìa khóa dn đn thnh vng hay không.
ó chính là lý do tôi chn đ tài “Tác đng ca T do Kinh t, cht lng quy đnh, và
gánh nng thu lên thu nhp bình quân đu ngi: Phân tích cho các quc gia thuc
nhóm thu nhp trung bình và thu nhp cao” nhm đánh giá vai trò ca t do kinh t
trong vic ci thin thu nhp bình quân đu ngi và xem xét mc đ phát trin ca
các quc gia nh hng nh th nào đn vài trò ca t do kinh t lên thu nhp bình
quân đu ngi
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Trên c s nghiên cu thc nghim, đ tài này nhm gii quyt ba vn đ sau:
Th nht, đánh giá mi quan h gia Ch s t do kinh t theo Heritage
Foundation 2014 và thu nhp bình quân đu ngi  mi quc gia.
4

Th hai, đánh giá tác đng ca gánh nng thu ca mt quc gia đn thu nhp
bình quân đu ngi.
Th ba, đánh giá tác đng ca cht lng quy đnh đn thu nhp bình quân đu
ngi.
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
Bài nghiên cu tp trung vào 59 nc thuc nhóm thu nhp trung bình và thu
nhp cao trong giai đon 2003-2013.
1.4 Phng pháp nghiên cu
V mt c s lý lun và tng quan các nghiên cu trc, bài lun vn tng hp
mt cách có h thng kt qu ca các tác gi trên th gii.
V nghiên cu thc nghim, bài nghiên cu s dng hi quy đa bin s dng d
liu bng vi bin ph thuc là thu nhp bình quân đu ngi theo ngang giá sc mua.

Các bin đc lp bao gm t do kinh t, cht lng quy đnh, gánh nng thu, t l tht
nghip, lãi sut thc dài hn, n đnh chính tr, và thâm ht ngân sách. Trong đó, ch s
t do kinh t đc ly t t chc Heritage Foundation 2014 và đc hiu chnh.
Phng pháp nghiên cu đc thc hin da trên mô hình hi quy OLS vi tác đng
ngu nhiên.
1.5 Ý ngha thc tin ca đ tài
Bài nghiên cu nhn mnh rng mt mc đ tng th cao hn v t do kinh t
thúc đy mt mc đ cao hn ca hot đng kinh t và do đó mang li thu nhp (GDP)
bình quân đu ngi thc t cao hn ca nn kinh t đó, trong điu kin các yu t
khác không đi.
5

1.6 Kt cu ca lun vn
Da trên mc đích nghiên cu, bài lun vn đc b cc nh sau. Chng 1
gii thiu. Chng 2 tng quan các nghiên cu trc đây v t do kinh t và tng
trng kinh t, t do kinh t và thu nhp bình quân đu ngi. Chng 3 phng pháp
nghiên cu. Chng 4 trình bày kt qu hi quy. Chng 5 tng kt, khuyn ngh, ch
ra nhng mt hn ch và hng nghiên cu tip theo.

6

Chng 2
C s lý thuyt
2.1 Mt s khái nim
2.1.1 T do kinh t
T tng t do và nhng lý tng t bn ch ngha đã đc hình thành t thi
Adam Smith, John Locke, và gn đây là ca Milton Friedman. K t thi Adam Smith,
các nhà kinh t hc đã tin rng t do la chn ngun cung và cu, cnh tranh trong
kinh doanh, thng mi vi các nc khác, và đm bo quyn tài sn là thành phn
thit yu ca tin b kinh t (North và Thomas, 1973). Smith (1776-1937) nhn mnh
bàn tay vô hình ca th trng trong vic làm gia tng s giàu có ca các quc gia.
David Ricardo (1821-1912) ng h t do thng mi nh là phng tin ca vic to
ra tng trng kinh t. Milton Friedman khng đnh “Tôi tin rng các xã hi t do xut
hin và tn ti ch bi vì: t do kinh t mang li hiu qu v mt kinh t nhiu hn
nhiu so vi các phng pháp khác trong vic kim soát hot đng kinh t” (Li ta
trong Gwartney et al., 1996), nn tng ca khái nim t do kinh t.
Trong tác phm Hin pháp t do (1960) ca Friedrich Hayek, ông phân tích t
do kinh t nên đc hiu nh là s t do di pháp lut ca Chính ph, và t do không
phi là s vng mt ca tt c các hành đng ca chính ph. Nh vy, t do kinh t
không có ngha là t do theo ngha tuyt đi; mt s hành đng ca chính ph phi
đc tn ti. Do đó, cng ch là mt khái nim rt quan trng đ làm nên ý ngha ca
t do. Hayek lp lun, " t do đòi hi cng ch và bo lc, gian ln và di trá phi
đc ngn chn, ngoi tr vic s dng cng ch ca chính ph cho mc đích là đm
bo các điu kin tt nht, theo đó các hot đng ca mi cá nhân đc lin mch và
hiu qu. Nu cng ch nhà nc vt quá gii hn quy đnh, t do kinh t s
b tn
7

thng. Do đó, xã hi cn nhng quy phm mà áp đt các hn ch lên sc mnh cng

ch ca chính ph v cách thc mà chính ph thc hin sc mnh ca mình.
Trong báo cáo ca The Heritage Foundation mi nht nm 2014 mô t t do
kinh t (Economic Freedom) là: "quyn c bn ca mi con ngi có th kim soát tài
sn hoc lao đng ca mình. Trong mt xã hi t do kinh t, cá nhân đc t do làm
vic, sn xut, tiêu th và đu t trong bt k cách nào h mun. Trong xã hi t do v
kinh t, chính ph cho phép lao đng, vn và hàng hóa di chuyn t do, và và hoàn
toàn không có chèn ép hay gii hn t do kinh t ngoi tr nhng gii hn ti thiu cn
thit đ bo v và duy trì t do ". Ch s t do kinh t (Indices of Economic Freedom)
đo lng chính sách t do kinh doanh  các quc gia trên th gii.
Trong báo cáo ca Economic Freedom of the World 2014 ca James Gwartney,
Robert Lawson, Joshua Hall: T do kinh t tn ti khi cá nhân đc quyn la chn và
tham gia vào các giao dch min là h không gây tn hi v ngi hoc tài sn ca
ngi khác. Cá nhân có quyn vi thi gian, tài nng và ngun lc ca h, nhng h
không có quyn đ có nhng điu này t ngi khác hoc yêu cu ngi khác cung cp
cho h. Vic s dng bo lc, trm cp, la đo, và xâm phm vt cht là không đc
chp nhn trong mt xã hi t do kinh t, nhng bên cnh đó, cá nhân đc t do la
chn giao dch thng mi và hp tác, cnh tranh vi ngi khác khi h thy phù hp
Tóm li, t do kinh t liên quan đn trao quyn cho các cá nhân, không phân
bit đi x, và cnh tranh công khai. Tuy nhiên, nói nh vy không có ngha là t do
kinh t hoàn toàn không có s giám sát ca chính ph mà t do kinh t  đây ngha là
t ch và không có tình trng hn lon. Mc tiêu ca t do kinh t không ch đn gin
là vng mt s ép buc hoc hn ch ca chính ph, nhng là vic to ra và duy trì mt
cm giác v quyn t do cho tt c mi ngi. Là cá nhân đc hng các li ích ca
t do kinh t, h ln lt có trách nhim tôn trng các quyn và t do kinh t ca
8

nhng ngi khác trong các quy đnh ca pháp lut. Chính ph đc lp ra đ đm bo
công dân có đc nhng bo v c bn chng li s tàn phá ca t nhiên hoc s phá
hoi đn t công dân khác. Mt s hành đng ca chính ph là cn thit cho các công
dân ca mt quc gia nhm bo v bn thân, thúc đy s phát trin hòa bình ca xã hi,

và tn hng thành qu lao đng ca h (Heritage Foundation 2014).
2.1.2 Tng trng kinh t và thu nhp bình quân đu ngi
Tng trng kinh t là s tng lên ca sn lng hàng hóa và dch v đc duy
trì trong mt thi gian dài. Nh vy, tng trng kinh t là s bin đi kinh t theo
chiu hng tin b, m rng qui mô v mt s lng ca các yu t ca nn kinh t
trong mt thi k nht đnh.
Thu nhp tính theo đu ngi là ch tiêu đánh giá tng trng theo chiu sâu,
đc tính bng tng sn lng ( GDP/ GNP) chia cho dân s, vì vy giá tr ca tng
trng có th đc nhn thy rt rõ thông qua mc sng đc nâng cao.
GDP đu ngi ca các quc gia khác nhau có th so sánh bng cách chuyn
đi giá tr ca chúng theo ngang giá sc mua (PPP), ngha là GDP trên đu ngi ca
mi loi tin t đc tính tng đi theo mt chun chn la (thông thng là đng
đôla M) vi t l quy đi sao cho s lng hàng hóa mua đc là nh nhau  trong
nc và nc ngoài. Mt t giá hi đoái ngang giá sc mua s cân bng sc mua ca
hai loi tin t khác nhau ti mi quc gia vi mt gi hàng hóa nht đnh và do đó có
th so sánh mc sng ca ngi dân ti hai hay nhiu quc gia khác nhau.
2.1.3 Th ch
Th ch bao gm th ch kinh t và th ch chính tr. Trong đó:
9

Th ch kinh t là h thng nhng quy phm pháp lut nhm điu chnh các ch
th kinh t, các hành vi sn xut kinh doanh và các quan h kinh t. Th ch kinh t
bao gm các yu t ch yu: các đo lut, lut l, quy đnh, quy tc, v kinh t gn vi
các ch tài x lý vi phm; các t chc kinh t; c ch vn hành nn kinh t. Cht lng
th ch kinh t liên quan đn thc đo ch s t do kinh t vì các nhà kinh t cho rng
t do kinh t ci thin cht lng th ch kinh t.
Th ch chính tr (hay còn gi là th ch dân ch) bao gm ch đ pháp quyn,
bo v quyn s hu, t do cá nhân nhm phát huy sáng to nng lc hot đng trong
các ngành công nghip, thng mi, dch v Các nhà nghiên cu thng s dng
thc đo t do quyn chính tr và t do dân ch ca Gastil đ đo lng cht lng ca

th ch chính tr. Trong đó, t do chính tr có mt khi ngi dân đc t do tham gia
vào tin trình chính tr (bu c, vn đng hành lang, và chn trong s các ng c viên),
các cuc bu c công bng và cnh tranh, và các bên khác đc phép tham gia mt
cách t do. T do dân s bao gm quyn t do báo chí và quyn ca các cá nhân đc
tp hp, gi quan đim tôn giáo, và bày t quan đim ca mình mà không s b tr đa
(Gwartney et al. 1996).
2.1.4 Thc đo t do kinh t

Có bn b các thc đo t do kinh t: i) the Fraser Institute, ii) the Heritage
Foundation, iii) Freedom House, và iv) Scully và Slottje (1991). Hai thc đo đu tiên
đc duy trì trên c s liên tc cho đn hôm nay.
The Fraser Institute -Gwartney et al. (1996) đc coi là toàn din nht vì
khong thi gian ca d liu. Báo cáo mi nht (2014) trình bày d liu cho giai đon
1970-2012. Ch s này đc công b ln đu tiên nm 1996 trong Economic Freedom
of the World, đo lng mc đ mà các chính sách và th ch ca các quc gia ng h
10

t do kinh t. Nhiu nghiên cu đã s dng d liu này đ kim tra tác đng ca t do
kinh t lên đu t, tng trng kinh t, mc thu nhp bình quân đu ngi và t l đói
nghèo. Trong đó, các nn tng ca t do kinh t là s la chn cá nhân, trao đi t
nguyn, t do gia nhp th trng và cnh tranh, và đm bo quyn s hu t nhân. Ch
s t do đc tóm tt trên nm lnh vc rng.: (1) kích thc ca Chính ph: chi tiêu,
thu và các doanh nghip; (2) c cu pháp lý và đm bo quyn s hu; (3) quyn đi
vi tin t; (4) t do trao đi vi ngi nc ngoài; và (5) quy đnh, tín dng và kinh
doanh.
Các thc đo ca Heritage Foundation đc công b thng niên bi tp chí
The Wall Street Journal và Qu Di sn (The Heritage Foundation). Thc đo này cng
có u đim v đ liên tc ca d liu tng t nh các thc đo ca The Fraser
Institute, nhng nó đc xây dng bt đu vào nm 1995, bao gm 161 quc gia và
đc xut bn hàng nm. D liu s b gián đon nu mt đt nc tri qua chin

tranh, bo lc, hoc bt k s bt n nghiêm trng khác. Ch s T do Kinh t có cái
nhìn bao quát và toàn din v kinh t ca các nc, nó đo lng 10 mng riêng bit ca
t do kinh t. Mt s nhng khía cnh ca t do kinh t đc đánh giá là có liên quan
vi s tng tác ca mt quc gia vi phn còn li ca th gii, chng hn nh mc đ
ci m ca nn kinh t đi vi đu t hoc thng mi toàn cu. Hu ht còn li, tp
trung vào các chính sách trong mt quc gia, đánh giá s t do ca cá nhân trong vic
s dng lao đng hoc tài chính ca h mà không có s hn ch quá mc và s can
thip ca chính ph. Chúng đc nhóm li thành bn loi ln: (1) Quy đnh ca pháp
lut (quyn t hu, t do không b tham nhng); (2) Vai trò gii hn ca chính quyn
(t do tài khóa, đ ln ca nhà nc); (3) Hiu qu qun lý (t do kinh doanh, t do lao
đng, t do tin t); (4) M ca th trng (t do thng mi, t do đu t, t do tài
chính).
11

Mt s tác gi nói rng s la chn tt nht cho các nhà nghiên cu là thc đo
đc cung cp bi Heritage Foundation, vì nó ch yu da trên các bin s chính sách
mà chính ph có th thc s kim soát (Heckelman 2000). Mt khác, các ch s đc
cung cp bi Vin Fraser hu ht là nhng n lc đy tham vng đ đnh lng t do
kinh t. Trong bài báo này, tôi xem xét các thành phn ca t do kinh t đc cung cp
bi Heritage Foundation 2014. Ch s t do Heritage Foundation không ch cung cp
d liu ca nhiu nc hn so vi các ch s khác, mà còn có mà còn có đ dài ca d
liu bt đu t nm 1995. Ch s này cng c gng đ duy trì tính liên tc ca d liu
theo thi gian bng cách liên tc áp dng sa đi và ci tin trong vic s dng các
phng pháp mi và d liu mi hi t đ tp hp thành b d liu hin ti. Mt khác,
ch s Heritage còn có u đim là báo cáo d liu hàng nm trong khi ch s Fraser cp
nht nm nm mt ln s gây khó khn trong vic xem xét các đóng góp ca các ch s
t do kinh t trong ngn hn.
Freedom House có mt lot các ch s, đc xây dng không liên tc (trong đó
R. Gastil là ni ting nht) t nm 1982 đn nm 1996. u tiên n lc xây dng các
thc đo t do kinh t đc thc hin bi Wright (1982) và các thc đo mi nht

đc xây dng bi Messick (1996). Ch s này tip cn t do kinh t và chú trng
nhiu hn vào quyn chính tr và t do dân s so vi the Fraser và Heritage, trong đó
nhn mnh các hot đng tùy nghi nh chính sách tin t và kích thc ca chính ph.
Scully và Slottje (1991) là mt c gng đ xây dng các thc đo đu tiên ca
Freedom House. Nó ch có sn cho nm 1980, bao gm 144 quc gia, và có 15 thuc
tính khác nhau, đó là: i) t do ch đ ngoi t; ii) s t do t d tho quân s; iii) t do
tài sn; iv) t do di chuyn; v) t do thông tin; vi) Ch s quyn t do dân s ca
Gastil; vii) phân loi Gastil - Wright các loi h thng kinh t; viii) quyn t do in n,
truyn thông; ix) t do phát sóng; x) t do du lch ni b; xi) t do đi du lch bên ngoài;
12

xii) t do tp hp hòa bình; xiii) t do giy phép lao đng; xiv) t do t tìm kim mà
không cn giy phép; và xv) t do gi bt đng sn.
Ngoài ra còn có ch s v quyn s hu đa ra bi Knack và Keefer (1995) đ
đánh giá ri ro quc gia, chng hn nh thc thi hp đng và ri ro b chim đot tài
sn.
2.1.5 o lng t do kinh t
1

Bng 2.1.1 Tóm tt các thành t ca ch s t do kinh t đc đo lng bi t
chc Heritage Foundation.
Bng 2.1.1 Các thành t ca ch s t do kinh t ca Heritage Foundation
1. Quy đnh ca pháp lut
A. Quyn s hu
B. Kim soát tham nhng
2. Vai trò gii hn ca Chính Quyn
A. T do tài khóa
B.  ln ca chính ph
3. Hiu qu điu tit
A. T do kinh doanh

B. T do lao đng
C. T do tin t
4.  m ca th trng
A. T do thng mi
1
( xem ph lc 1)

13

B. T do đu t
C. T do tài chính
2.1.6 Cách đo lng ca ch s t do tài khóa và mi quan h ca nó vi
gánh nng thu
T do tài khóa đo lng mc đ mà chính ph cho phép ngi dân t qun lý
tài sn vì li ích ca chính mình. Chính ph có th hn ch quyn này bng vic áp đt
gánh nng thu lên thu nhp và tài sn ca ngi dân, bi vì khi áp đt thu sut thì bt
c gì còn li sau thu là phn thng cho nhng n lc làm vic ca h.
Hay nói cách khác, t do tài khóa là mt thc đo ca các gánh nng thu ca
chính ph. Nó bao gm các loi thu trc thu, gm mc thu sut cn biên đu vào thu
nhp cá nhân và doanh nghip, và tng thu bao gm tt c các hình thc đánh thu
trc tip và gián tip  tt c các cp chính quyn, tính bng t l phn trm ca GDP.
Vì vy, các thành phn t do tài chính bao gm ba yu t đnh lng:
• Các mc thu sut cn biên thu nhp cá nhân.
• Các mc thu sut cn biên thu nhp doanh nghip.
• Tng gánh nng thu tính theo t l phn trm ca GDP.
Trong đim s t do tài khóa, mi bin s có trng s bng nhau là mt phn
ba. Trng s này cho phép mt quc gia đ đt đc mt đim s cao nht là 67 da
trên hai yu t ngay c khi nó nhn đc mt đim s 0  yu t th ba.
im t do tài khóa đc tính toán vi mt hàm chi phí bc hai đ phn ánh li
nhun suy gim khi mc thu càng cao. Các d liu cho mi yu t đc chuyn đi

sang thang đim 100 đim bng cách s dng phng trình sau đây:
14

Fiscal Freedomij = 100 - (Factorij)
2

Trong đó, Fiscal Freedom đi din cho s t do tài khóa trong nc i đi vi
yu t j; Factorij đi din cho các giá tr (da trên thang đim t 0 đn 100) trong nc
i cho yu t j; và  là h s thit lp bng 0,03. im s ti thiu cho mi yu t là s
không.
2.1.7 Cách đo lng ca ch s t do kinh doanh và mi quan h ca nó vi
ch s cht lng quy đnh ca World Bank.
T do kinh doanh là mt ch s tng th nói lên hiu qu ca các quy đnh ca
chính ph v kinh doanh. im s đnh lng bt ngun t mt lot các phép đo ca s
khó khn khi bt đu, điu hành, và đóng ca mt doanh nghip. im s t do kinh
doanh cho mi quc gia là mt s t 0 đn 100, vi 100 bng vi môi trng kinh
doanh t do. T s đc da trên 10 yu t, tt c trng s bng nhau, s dng d liu
t nghiên cu ca World Bank v ch s cht lng quy đnh – mt ch s phn ánh
kh nng chính ph cung cp các quy đnh đúng đn cho phép và khuyn khích khu
vc t nhân:
• Bt đu mt doanh nghip-th tc (s lng)
• Bt đu mt doanh nghip-thi gian (ngày)
• Bt đu mt doanh nghip-chi phí (% trên thu nhp bình quân đu ngi)
•
Bt đu mt doanh nghip-vn ti thiu (% trên thu nhp bình quân đu
ngi)
• Ly đc giy phép- th tc (s lng)
• Ly đc giy phép-thi gian (ngày)
• Ly đc giy phép-chi phí (% thu nhp bình quân đu ngi)
• óng ca mt doanh nghip-thi gian (nm)

15

• óng ca mt doanh nghip-chi phí
• óng ca mt doanh nghip-t l doanh nghip phc hi
Mi nhân t liu đc chuyn đi sang thang đim t 0 đn 100, sau đó ly
trung bình ca các giá tr chuyn đi đc kt qu đi din cho ch s t do kinh doanh
ca đt nc.
2.2 Các nghiên cu trc đây
Nh đã đ cp  trên, ch tiêu GDP/ ngi là ch tiêu ca tng trng kinh t
theo chiu sâu, nói lên mc sng và phúc li ca ngi dân. Ngc li, GDP bình quân
đu ngi cng đc xác đnh bi t l tng trng bn vng. Mt s tng trng kinh
t bn vng là yu t quan trng nht đ thay đi tiêu chun sng ca ngi dân. Do
đó, các phn sau đây gii thiu các nghiên cu trc đây s đ cp đn mi quan h
gia các bin quan sát chính lên c hai phng din tng trng kinh t và tng trng
thu nhp bình quân đu ngi đc xem là có tác đng nh nhau.
2.2.1 Mi quan h gia t do kinh t, tng trng kinh t/ thu nhp bình
quân đu ngi
Các nhà kinh t t lâu đã có s quan tâm đn các vn đ nh quyn s hu, t
do kinh t và th trng t do. Tuy nhiên, các nghiên cu thc nghim trên t do kinh
t và tng trng là tng đi mi, ch có mt vài nghiên cu cho đn cui nhng nm
1990, sau đó đã xut hin nhiu s quan tâm hn v vn đ này. Hu nh tt c các
nghiên cu đu công b mt mi quan h tích cc gia t do kinh t và tng trng
kinh t và trong khi xây dng các thc đo t do kinh t , c s lý thuyt ca nó vn
còn tng đi m h, và cuc "Tranh lun" đã thiu mt lý thuyt chính thc.