Vận tải hàng hóa đối với hợp đồng thuê tàu và vận đơn đường biển

BI TIU LUN
MÔN: LUT HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

ĐỀ TÀI:
VN TẢI HNG HÓA: HỢP ĐỒNG THUÊ TU
V VN ĐƠN ĐƯỜNG BIN


Giảng viên hướng dẫn: ThS. Vũ Kim Hạnh Dung
Nhm sinh viên thc hin: Nhóm 8
Lớp: K12504
Năm học: 2014 – 2015


TP. H Ch Minh, thng 5 / 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA THNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯNG ĐI HC KINH T – LUT
KHOA LUT

DANH SÁCH THÀNH VIÊN
Họ và tên
MSSV
Phần thực hiện
Đánh giá
1. Nguyễn Thị
Bảo Yên
( Nhóm trưởng)
K125042139
- Phần 2.1 và phần
2.4
- Tổng hợp Word
- Thuyết trình
+ Tham gia họp đầy đủ
+ Đóng góp tích cực
xây dựng nội dung
+ Hoàn thành tốt công
việc được giao
2. Bùi Thị Thắm
K125011721
- Phần 2.2, phần 2.3
và phần 3.5
- Làm Powerpoint
- Thuyết trình
+ Tham gia họp đầy đủ
+ Đóng góp tích cực
xây dựng nội dung

+ Hoàn thành tốt công
việc được giao
3. Lê Hoàng Mai
Thảo
K125042107
- Phụ trách nội dung
chương 1
- Thuyết trình
+ Tham gia họp đầy đủ
+ Đóng góp tích cực
xây dựng nội dung
+ Hoàn thành tốt công
việc được giao
4. Bùi Ánh Vinh
K125041756
- Phần 3.1, 3.2, 3.3.
và 3.4
- Thuyết trình
+ Tham gia họp đầy đủ
+ Đóng góp tích cực
xây dựng nội dung
+ Hoàn thành tốt công
việc được giao
5. Đỗ Thị Ngọc
Hiệp
L124020045
- Phụ trách làm phần
mở đầu, kết luận và
mục 1.1 chương 1.
+ Hoàn thành tốt công

việc được giao
Nhóm trưởng: Nguyễn Thị Bảo Yên
Email: - SĐT: 01649882376



MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VN TẢI HNG HÓA 2
1.1 Những vấn đề chung về vận tải hàng hóa 2
1.1.1 Khái niệm vận tải hàng hoá 2
1.1.2 Vai tr của vận tải hàng hoá 2
1.1.3 Các phương thc vận tải hàng hoá 2
1.1.4 Hợp đng vận tải hàng hoá 3
1.1.5 Khung pháp l điu chnh vận tải hàng hoá quốc tế 3
1.2 Khái quát về hp đng vận tải hàng hoá đưng bin 4
1.2.1 Khái niệm 4
1.2.2 Phân loi hợp đng vận chuyn hàng hoá bng đưng bin 5
1.2.3 Căn c pháp l của hợp đng vận chuyn hàng hoá bng đưng bin 6
1.2.3.1 Các điu ưc quốc tế 6
1.2.3.2 Các văn bản quy phm pháp luật Việt Nam 7
1.3 Khái quát về vận tải đa phương thc 8
1.3.1 Khái niệm 8
1.3.2 Nguyên nhân xut hiện vận tải đa phương thc 8
1.3.3 Sự khác biệt gia vận tải đa phương thc và vận tải đơn phương thc
8
1.3.4 Công ưc điu chnh vận tải đa phương thc quốc tế 9
1.3.5 Nhng quy định v nguyên tắc vận tải đa phương thc ở Việt Nam 11
1.3.6. Thực hiện vận tải đa phương thc ở Việt Nam 12
CHƯƠNG 2: HỢP ĐỒNG THUÊ TU 14

2.1 Những vấn đề chung về hp đng thuê tàu 14
2.1.1 Khái niệm 14
2.1.2 Khung pháp l v hợp đng thuê tàu 18
2.2. Nội dung của hp đng thuê tàu 20
2.2.1. Các điu khoản cơ bản của hợp đng thuê tàu 20
2.2.1.1. Chủ thể của hợp đng 20
2.2.1.2. Điều khoản về tàu (Ship clause) 21
2.2.1.3. Điều khoản về thời gian tàu đến cảng xếp hàng 21
2.2.1.4. Điều khoản về hàng ho 22
2.2.1.5. Điều khoản về cảng xếp dỡ 23
2.2.1.6. Điều khoản về cước ph thuê tàu 24
2.2.1.7. Điều khoản về chi ph xếp dỡ 25



2.2.1.8. Điều khoản về thời gian làm hàng 26
2.2.1.9. Điều khoản về thưởng, phạt xếp dỡ 27
2.2.1.10. Điều khoản về trch nhim và miễn trch của người chuyên chở 27
2.2.1.11. Cc điều khoản khc 28
2.2.2. Quyn và nghĩa vụ của ngưi chuyên chở 29
2.2.3. Quyn và nghĩa vụ của ngưi thuê vận chuyn 31
2.2.4. Chm dt hợp đng vận chuyn bng tàu chuyến 31
2.3. Sự khác nhau giữa phương thc thuê tàu chuyến và phương thc thuê tàu
ch 33
2.3.1. Phương thc thuê tàu chuyến 33
2.3.2. Phương thc thuê tàu chợ 34
2.4. Thực tiễn và kiến nghị về hp đng thuê tàu 34
2.4.1. Thực tiễn trong quá trình thực hiện hợp đng thuê tàu 35
2.4.2. Nhng kiến nghị v vận tải hàng hóa Việt Nam 44
CHƯƠNG 3: VN ĐƠN ĐƯỜNG BIN 46

3.1. Tổng quan về vận đơn đưng bin 46
3.1.1. Khái niệm 46
3.1.2. B/L có 3 chc năng cơ bản 46
3.1.3. Công dụng của B/L 46
3.1.4. Phân loi 47
3.1.6. Khung pháp l v vận đơn đưng bin 48
3.2. Nội dung và hình thức của vận đơn 49
3.2.1. V nội dung 49
3.2.2. V hình thc 51
3.2.3. Ngày của vận đơn 53
3.2.4. Mô tả hàng hóa trong vận đơn 54
3.2.5. Nhng lưu  khi sử dụng vận đơn đưng bin 55
3.3. Mối quan hệ giữa hp đng vận chuyn hàng hóa bằng đưng bin và các
văn kiện khác với vận đơn đưng bin 58
3.4. Một số quy tắc cơ bản của việc áp dụng và giải thích vận đơn đưng bin .
58
3.5. Thực tiễn và kiến nghị 60
3.5.1. Nhng vn đ liên quan ti vận đơn trong thực tiễn 60
3.5.2. Nhng lưu  khi sử dụng vận đơn đưng bin 71
KẾT LUN 77
DANH MỤC TI LIỆU THAM KHẢO 78


1

LỜI MỞ ĐẦU
Toàn cầu hóa và thương mi hóa nn kinh tế đang diễn ra vi tốc độ ngày càng
cao trên mọi lĩnh vực đi sống kinh tế như thương mi, tổ chc sản xut, đầu tư trên
phm vi toàn thế gii.
Trong thi gian qua, Việt Nam đã từng bưc hội nhập quốc tế một cách vng

chắc bng việc gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), tham gia khu
vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), gia nhập diễn đàn kinh tế Châu Á Thái Bình
Dương (APEC), gia nhập tổ chc thương mi quốc tế (WTO),…
Hội nhập quốc tế, Việt Nam có điu kiện thâm nhập thị trưng quốc tế đng
thi có tiếng nói bình đẳng trong việc có tiếng nói bình đẳng, trong việc thảo luận các
chính sách thương mi thế gii, to điu kiện đ các doanh nghiệp trong nưc tiếp cận
dần dần vi các tiêu chuẩn quốc tế, trao đổi và tiếp thu các kỹ năng quản l, tiếp thu
các công nghệ của nưc ngoài, từ đó nâng cao năng lực cnh tranh của nn kinh tế và
thúc đẩy nn kinh tế Việt Nam phát trin.
Do đó, lượng hàng hóa sản xut ra ngày càng nhiu, nhu cầu vận chuyn hàng
hóa gia các vùng min trong nưc và xut nhập khẩu hàng hóa trong khu vực và quốc
tế cũng tăng lên là một yếu tố khách quan. Đây là cơ hội tốt và có tim năng rt ln
cho các ngành vận tải hàng hóa. Vậy vận tải hàng hóa là gì? Vị trí, vai tr của vận tải
hàng hóa như thế nào trong quá trình hội nhập, phát trin kinh tế ti Việt Nam? Pháp
luật Việt Nam cũng như Quốc tế có quy định ra sao v vận tải hàng hóa? Nhng mặt
hn chế trong quá trình hot động liên quan đến vận tải hàng hóa ra sao? Đ có câu
giải đáp cho nhng câu hỏi trên thì nhóm chúng tôi lựa chọn đ tài “VẬN TẢI HÀNG
HÓA: HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU VÀ VẬN ĐƠN ĐƯỜNG BIỂN” đ tiến hành nghiên
cu, phân tích đ từ đó đánh giá được tổng quan nht và có nhng đ xut, kiến nghị
phù hợp và cp thiết nht đối vi vận tải hàng hóa, đặc biệt đối vi thị trưng Việt
Nam trong giai đon hội nhập, phát trin kinh tế ngày nay.
Trong quá trình thực hiện đ tài, chúng tôi cũng không th tránh khỏi nhng
thiếu sót nên rt mong được nhận  kiến đóng góp từ giảng viên và các bn đọc đ
hoàn thiện hơn v đ tài.
Nhm chúng tôi xin chân thành cảm ơn!

2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VN TẢI HÀNG HÓA
Ngày nay, hàng ho là đi tượng của hợp đng mua bn hàng ho quc tế. Để

thc hin hợp đng này, hàng ho phải được vn chuyển t nước này qua nước khc
bng cc phương thc khc nhau như đường biển, đường không, đường b hoc kết
hợp cc phương thc này lại với nhau. Đ chnh là cc hnh thc của vn tải hàng
ho.
1.1 Những vấn đề chung về vận tải hàng hóa
1.1.1 Khi nim vận ti hàng ho
Vận tải hàng hoá là hot động di chuyn hàng hoá – đối tượng của hợp đng
mua bán hàng hoá từ nơi này đến nơi khác.
1.1.2 Vai tr của vận ti hàng ho
Từ khi nn kinh tế sản xut hàng hoá ra đi cho đến nay, vận tải hàng hoá luôn
đóng vai tr là một mắt xích chủ yếu trong quá trình sản xut, đảm trách khâu phân
phối và lưu thông hàng hoá. Các nhà kinh tế học đã ví rng: “Nếu nn kinh tế là một
cơ th sống, trong đó hệ thống giao thông là các huyết mch thì vận tải là quá trình
đưa các cht dinh dưng đến nuôi các tế bào của cơ th sống đó.” Do đó, trong quá
trình hội nhập, toàn cầu hoá, nn kinh tế không ch thu hp trong mối quan hệ sản
xut, lưu thông hàng hoá trong nưc, mà cn vận động, phát trin ra các nưc khác
trên toàn thế gii. Chính vì vậy, vận tải hàng hoá đóng vai tr quan trọng trong hợp
đng mua bán hàng hoá quốc tế.
Tóm li, vận tải hàng hoá đóng vai tr quan trọng trong hot động lưu thông
hàng hoá, góp phần phát trin nn kinh tế của đt nưc.
1.1.3 Cc phương thức vận ti hàng ho
Vận tải hàng hoá bao gm hai phương thc chính: đơn thc và đa thc. Trong
đó:
+ Vận ti đơn thức:
 Vận tải đưng bin
 Vận tải đưng hàng không

3

 Vận tải đưng sắt

 Vận tải đưng bộ
+ Vận ti đa phương thức: Hợp đng vận tải đa phương thc là một hợp đng
duy nht vận tải hàng hóa bởi ít nht hai phương thc vận tải khác nhau.
1.1.4 Hp đng vận ti hàng ho
Hợp đng vận tải hàng hoá là một hợp đng cung cp dịch vụ di chuyn hàng
hoá từ một nơi này ti một nơi khác bng nhng phương tiện nht định.
1

Bên cnh đó, ti Điu 535, Bộ luật Dân sự Việt Nam 2005 có quy định: “Hợp
đng vận chuyn tài sản là sự thỏa thuận gia các bên, theo đó bên vận chuyn có
nghĩa vụ chuyn tài sản đến địa đim đã định theo thỏa thuận và giao tài sản đó cho
ngưi có quyn nhận, cn bên thuê vận chuyn có nghĩa vụ trả cuc phí vận chuyn”.
1.1.5 Khung php l điu chnh vận ti hàng ho quc t
+ Đi vi vận ti hàng ho đường biển:
• Công ưc quốc tế v thống nht một số quy định của pháp luật liên quan đến
vận đơn 1924 (quy luật Hague)
• Nghị định thư Brussels sửa đổi Quy tắc Hague liên quan đến vận đơn 1968
(Rules Hague-Visby)
• Công ưc v vận chuyn hàng hoá bng đưng bin năm 1978 (quy luật
Hamburg)
• Công ưc Liên hợp quốc v vận tải hàng hoá quốc tế đa phương năm 1980
• Công ưc Liên hợp quốc v trách nhiệm pháp l của ngưi vận chuyn trong
thương mi quốc tế năm 1991
+ Đi vi vận ti hàng ho đường không:
 Công ưc v thống nht một số quy tắc liên quan đến vận chuyn quốc
tế bng đưng hàng không (Công ưc Warsaw) năm 1929
 Các công ưc sửa đổi


1

Theo TS.Ngô Huy Chương, Khoa Luật, Đi học Quốc Gia Hà Nội

4

+ Đi vi vận ti hàng ho đa phương thức: Công ưc Liên hợp quốc v vận
tải hàng hoá quốc tế đa phương năm 1980.
1.2 Khái quát về hp đng vận tải hàng hoá đưng bin
1.2.1 Khi nim
Vận tải bin trưc đây và hiện nay được coi là hình thc vận chuyn hàng hoá
chủ yếu và chiếm 90% tổng số hàng hoá được chuyên chở trên thế gii. Vận chuyn
hàng hoá quốc tế bng đưng bin được thực hiện trên cơ sở hợp đng. Hợp đng vận
chuyn hàng hoá đưng bin là hợp đng l kết gia ngưi vận chuyn và ngưi thuê
vận chuyn. Theo đó, ngưi vận chuyn có nghĩa vụ phải chở hàng và giao hàng đến
cảng quy định và giao cho ngưi nhận, cn ngưi gửi hay ngưi thuê vận chuyn có
nghĩa vụ phải trả cưc phí vận chuyn. Trong đó:
Ngưi vận chuyn là ngưi k hợp đng vận chuyn hàng hoà vi ngưi gửi
hay ngưi thuê vận chuyn và dùng tàu bin thuộc sở hu của chính mình hoặc thuê
tàu của ngưi khác đ thực hiện vận chuyn hàng hoá.
Ngưi thuê vận chuyn là ngưi nhân danh mình hoặc nhân danh ngưi khác
k hợp đng vận chuyn hàng hoá.
Ngưi gi hàng có th là ngưi bán, có th là ngưi mua hàng hoặc là ngưi
do ngưi thuê vận chuyn ch định thực hiện việc giao hàng cho ngưi vận chuyn.
Ngưi gửi hàng cũng có th là ngưi trực tiếp k kết vi ngưi vận chuyn hợp đng
vận chuyn hàng hoá nhân danh chính mình.
Cước phí vận tải là tin thù lao mà ngưi thuê vận chuyn phải trả cho ngưi
vận chuyn do việc chuyên chở an toàn, bảo đảm và chở hàng đến cảng quy định.
Cưc phí vận tải ch được trả trong nhng trưng hợp hàng hoá chở đến cảng ch định
trong tình trng an toàn, được bảo quản tốt. Nếu hàng hoá bị mt mát, hư hỏng trong
quá trình vận chuyn thì cưc phí không phải trả hay không phải trả đủ. Cưc phí vận
chuyn do các bên thoả thuận trên cơ sở khối lượng, th tích hay tính theo t lệ phần

trăm trên giá trị hàng hoá, cht lượng dịch vụ vận chuyn và thi gian vận chuyn.
Thông thưng tàu hay ngưi chuyên chở có quyn lựa chọn phương thc thanh toán
có lợi cho họ.

5

Trong nhiu trưng hợp, hợp đng có th quy định rng, nếu ngưi gửi không
chuẩn bị đúng và đầy đủ t khai hàng hoá thì chủ tàu hay ngưi vận chuyn có quyn
thu cưc vận chuyn gp đôi, cưc này được tính toán trên cơ sở nội dung thực tế, giá
trị thực tế, hay được coi là đặc đim của hàng hoá. Trong trưng hợp này, loi cưc
phí nói ở trên được coi là thiệt hi được tính trưc.
Thanh toán cước phí vận chuyn có th thực hiện bng một trong hai hình
thc sau:
- Cưc phí trả trưc (Freight prepaid): Theo hình thc này thì sau khi hàng hoá
đã được xếp lên tàu, ngưi thuê chở phải trả tin cưc phí ri ngưi chuyên chở mi
giao bộ vận đơn.
- Cưc phí trả ti cảng bến (Freight collect at destination): Theo hình thc này thì
sau khi tàu đến cảng quy định và trưc khi nhận hàng ngưi chuyên chở phải trả tin
cưc phí.
2

1.2.2 Phân loi hp đng vận chuyển hàng ho bng đường biển
Việc vận tải hàng hoá bng đưng bin có th thực hiện bng hai hình thc: hợp
đng thuê tàu (trong thực tiễn cn có th sử dụng thuật ng thuê tàu chuyến – charter
party) và hợp đng lưu khoang (trong thực tiễn cn sử dụng thuật ng: thuê tàu chợ,
hợp đng vận chuyn hàng hoá trên cơ sở vận đơn):
V hp đng thuê tàu:
Ngưi vận chuyn phải dành cho ngưi thuê vận chuyn toàn bộ tàu hoặc một
phần tàu cụ th đ vận chuyn hàng hoá theo chuyến hoặc trong thi hn nht định.
Hợp đng thuê tàu chuyến thưng được áp dụng đ chuyên chở hàng hoá có khối

lượng ln như ngũ cốc, than, sắt, thp…Hiện nay có một số hợp đng thuê tàu chuyến
chủ yếu: thuê theo chuyến, theo thi gian, ch thuê tàu không thuê thu thủ. Các hình
thc thuê tàu này quy định các môi quan hệ ln nhau gia các bên trong việc chuyên
chở hàng hoá trong thương mi quốc tế.
V hp đng chuyên ch hàng ho bng tàu ch:
Theo hợp đng vận chuyn hàng hoá loi này, ngưi chuyên chở dành một phần
của tàu (khoang tàu, hầm tàu) đ chở hàng của ngưi thuê từ cảng này đến cảng khác,


2
Giáo trình Luật hợp đng thương mi quốc tế, NXB Đi học quốc gia Thành phố H Chí Minh, tr.410-411

6

cn ngưi thuê chở phải trả cưc phí. Theo hình thc này, sau khi hàng đã được xếp
lên tàu, ngưi chuyên chở hay đi l của ngưi chuyên chở cp cho ngưi thuê chuyên
chở một bộ vận đơn, theo thông lệ bộ vận đơn gm ba bản gốc và ba bản chính.
3

1.2.3 Căn cứ php l của hp đng vận chuyển hàng ho bng đường biển
1.2.3.1 Cc điều ước quc tế
Công ưc Brussels
Một trong nhng văn bản pháp l đầu tiên quy định cơ chế quốc tế của vận đơn
là Công ước Brussels v tiêu chuẩn hoá một số quy tắc v vận đơn được U ban quốc
tế v vận tải bin thông qua ngày 24/8/1924. Công ưc này được gọi là Quy tắc Hague
và có hiệu lực từ ngày 2/6/1931. Quy tắc Hague quy định v một số nghĩa vụ của
ngưi vận chuyn.
Ngh đnh thư Brussels (Quy tc Hague Visby)
Bên cnh đó, quy tắc hague được bổ sung bởi Nghị định thư Brussels ngày
13/3/1968 có hiệu lực từ ngày 13/6/1977. Nghị định thư này được gọi là Quy tắc

Visby. Quy tắc Hague cùng vi Quy tắc Visby gọi gọi là Quy tắc Hague Visby. Nội
dung của Quy tắc này liên quan đến trách nhiệm của ngưi chuyên chở, thi gian khởi
kiện, gii hn bi thưng và đng tin bi thưng.
Công ưc Hamburg 1978
Quy tắc hague Visby được thay đổi một cách cơ bản bởi Công ưc Liên hợp
quốc v vận chuyn hàng hoá bng đưng bin được thông qua ngày 30/3/1978 và có
hiệu lực ngày 1/11/1992. Tt cả các quy định của Công ưc mang tính mệnh lệnh bắt
buộc. Công ưc Hamburg 1978 được áp dụng cho tt cả các loi hợp đng vận tải bin
gia hai quốc gia khác nhau nếu:
- Cảng nhận hàng và cảng giao hàng nm trên lãnh thổ của một trong các quốc
gia thành viên của Công ưc;
- Một trong các cảng d hàng được quy định trong hợp đng vận tải bin là cảng
d hàng thực tế và cảng này nm trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên
của Công ưc;


3
Giáo trình Luật hợp đng thương mi quốc tế, NXB Đi học quốc gia Thành phố H Chí Minh, tr.411-413

7

- Vận đơn hay môt chng từ vận chuyn khác xác nhận hợp đng vận tải bin
được xác lập, k trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên;
- Vận đơn hay một chng từ vận chuyn khác xác nhận hợp đng vận tải bin
quy định rng, hợp đông phải đu được điu chnh bởi nhng quy định của Công ưc
hay luật pháp của bt k một quốc gia thành viên nào.
Các quy định của Công ưc 1978 được áp dụng không phụ thuộc vào quốc tịch
của tàu bin, của ngưi vận chuyn và của ngưi vận chuyn thực tế, của ngưi gửi
hàng và ngưi nhận hàng hay bt k ngưi nào khác liên quan.
Công ưc Hamburg 1978 quy định một cách r ràng trách nhiệm của ngưi

chuyên chở và ngưi gửi hàng. Trách nhiệm của ngưi vận chuyn được áp dụng dựa
trên nguyên tắc suy đoán có lỗi. Điu này có nghĩa là ngưi vận chuyn phải chng
minh mình không có lỗi.
Theo Điu 4 của Công ưc Hamburg 1978 thì ngưi vận chuyn ch chịu trách
nhiệm đối vi hàng hoá nm dưi sự quản l của ngưi vận chuyn ở cảng xếp hàng,
trong thi gian chuyên chở và ở cảng d hàng.
Ngưi vận chuyn chịu trách nhiệm do sự mt mát, hư hỏng cũng như chậm trễ
trong vận chuyn nếu không chng minh được rng, nhân viên của họ đã áp dụng tt
cả nhng biện pháp có th, hợp l, kịp thi đ tránh nhng hậu quả nói trên.
Ngưi vận chuyn không chịu trách nhiệm trong nhng trưng hợp khi mà sự
mt mát hay hư hỏng hàng hoá hay sự trả hàng chậm là kết quả của việc áp dụng các
biện pháp đ cu ngưi hay nhng biện pháp hợp l đ cu hàng hoá trên bin.
Ví dụ: tàu chở hàng gặp bão trên bin và có nguy cơ bị chìm, thuyn trưởng ra
lệnh vt bt hàng hoá xuống bin đ tàu không bị chìm.
Ngoài ra, chuyên chở hàng hoá bng đưng bin cn có th được điu chnh bởi
tập quán quốc tế v hàng hải.
Ví dụ: hợp đng thuê tàu mu của các tổ chc hàng hải quốc tế như Tổ chc
Hàng hải Ban-tích.
4

1.2.3.2 Cc văn bản quy phạm php lut Vit Nam


4

4
Giáo trình Luật hợp đng thương mi quốc tế, NXB Đi học quốc gia Thành phố H Chí Minh, tr.413-415

8

Ngoài các điu ưc quốc tế điu chnh v vận tải hàng hoá đưng bin, ở Việt
Nam, cn có Bộ luật hàng hải được thông qua ngày 14/6/2005.
1.3 Khái quát về vận tải đa phương thc
1.3.1 Khi nim
Vận tải đa phương thc (Multimodal transport) quốc tế hay cn gọi là vận tải
liên hợp (Combined transport) là phương thc vận tải hàng hóa bng ít nht hai
phương thc vận tải khác nhau trở lên, trên cơ sở một hợp đng vận tải đa phương
thc từ một đim ở một nưc ti một đim ch định ở một nưc khác đ giao hàng.
1.3.2 Nguyên nhân xut hin vận ti đa phương thức
Trong công cuộc phát trin vận tải chuyên chở hàng hóa giao lưu quốc tế, ngưi
ta ngày càng nâng cao, hoàn thiện các phương thc vận tải riêng lẻ, vận tải đưng
bin, đưng bộ, đưng sắt, vận tải đưng hàng không (một số nơi cn vận tải đưng
ống). Đó là nhng phương thc vận tải đơn lẻ, vận tải đơn phương thc (Unimodal
transport). Nhưng hoàn cảnh thực tế đi hỏi phải liên kết nhng phương thc đó li
vi nhau đ thu được hiệu quả ln hơn, lợi nhuận cao hơn. Ngưi ta gọi đó là tổ chc
vận tải liên hợp (Intermodal transport).
Vận tải liên hợp là vận tải hàng hóa bng nhiu phương thc vận tải từ một
đim xut phát qua một hay nhiu đim xen gia đến một đim cuối cùng do một
ngưi chuyên chở (hay một ngưi giao nhận) đng ra tổ chc cho toàn bộ hành trình.
1.3.3 S khc bit gia vận ti đa phương thức và vận ti đơn phương thức
a) Vận tải liên hợp dựa trên một hợp đng đơn nht, cn vận tải riêng lẻ từng
chặng thì ngưi có hàng phải kí kết nhiu hợp đng, mỗi hợp đng cho một chặng
đưng chuyên chở.
b) Chng từ vận tải mà ngưi kinh doanh vận tải liên hợp (ngưi giao nhận hay
ngưi chuyên chở) cung cp cho chủ hàng là một chng từ đơn nht th hiện cả quá
trình vận tải qua nhiu cung đon.
c) Ngưi kinh doanh vận tải liên hợp hot động như một bên chính (principal)
ch không đóng vai tr đi l của ngưi gửi hàng hay ngưi chuyên chở tham gia vận
tải liên hợp.

9

d) Ngưi kinh doanh vận tải liên hợp có trách nhiệm v tổn tht hàng hóa xảy ra
bt c lúc nào hoặc ở bt c cung đon nào trong quá trình vận tải liên hợp cũng như
v chậm giao hàng.
e) Ngưi gửi hàng phải trả cho ngưi kinh doanh vận tải liên hợp tin cưc chở
suốt, bao gm tin cưc của tt cả các phương thc vận tải đã sử dụng theo một giá
chung do hai bên thỏa thuận.
Tóm li, có th hình dung vận tải liên hợp là vận tải trên cơ sở một hợp đng
đơn nht, một chng từ vận tải đơn nht, một trách nhiệm đơn nht và một giá cưc
đơn nht.
1.3.4 Công ưc điu chnh vận ti đa phương thức quc t
Ngày 24/8/1980 một hội nghị của Liên hiệp quốc họp ti Geneva đã thông qua
công ưc của Liên hợp quốc v vận tải hàng hóa đa phương thc quốc tế.
Tiếp sau UNCTAD (Ủy ban của liên hợp quốc v thương mi và phát trin) đã cùng
ICC (Phng thương mi quốc tế) đưa ra bản quy tắc chung v chng từ vận tải đa
phương thc (UNTACD ICC Rules for Multimodal Transport Documents) có hiệu lực
từ 1/1/1992.
Tiếp sau UNCTAD (Ủy ban của liên hợp quốc v thương mi và phát trin) đã
cùng ICC (Phng thương mi quốc tế) đưa ra bản quy tắc chung v chng từ vận tải đa
phương thc (UNTACD ICC Rules for Multimodal Transport Documents) có hiệu lực
từ 1/1/1992.
Công ưc đã định nghĩa vận tải đa phương thc là việc chuyên chở bng ít nht
hai phương thc vận tải khác nhau trên cơ sở một hợp đng vận tải đa phương thc,
theo đó hàng hóa được ngưi vận tải đa phương thc nhận trách nhiệm đ đưa từ một
địa đim đến giao ở một địa đim thuộc một nưc khác.
Công ưc cũng định nghĩa ngưi vận tải đa phương thc là “Một ngưi tự mình
hoặc thông qua một ngưi khác thay mặt mình kí một hợp đng vận tải đa phương
thc và hot động như là một bên chính ch không phải là một đi lí hay là ngưi thay
mặt ngưi gửi hàng hay nhng ngưi chuyên chở tham gia vận tải đa phương thc và

chịu trách nhiệm thực hiện hợp đng”.
Có cc loi người kinh doanh vận ti đa phương thức sau :

10

- VO.MTOs (Vessel operating Multimodal Transport Operators-Ngưi kinh
doanh vận tải đa phương thc có tàu bin). Đây là nhng ngưi chủ tàu, từ khi vận tải
containner phát trin đã làm thêm việc gửi tiếp đưng bộ, máy bay sau hành trình
đưng bin của mình.
- NVO-MTOs (NonVessel Operating Multimodal Transport Operators-Ngưi
kinh doanh vận tải đa phương thc không có tàu bin). Đây là nhng ngưi kinh
doanh một hay nhiu phương thc vận tải khác, ngoài kinh doanh tàu bin kí hợp đng
thuê tàu bin tham gia vận tải đa phương thc.
- Loi th ba là loi không có phương tiện vận tải nào, trong số đó có th là
ngưi giao nhận, ngưi môi gii hải quan, đôi khi có ngưi kinh doanh kho hay công
ty bốc xếp. Nhng ngưi này kí hợp đng thuê tàu bin tham gia vận tải đa phương
thc nên ngưi ta đưa vào loi NVO-MTOs.
- Loi cuối cùng giống loi th ba nhưng không có phương tiện vận tải nào (đôi
khi có xe vận tải đưng ngắn) chuyên làm vận tải đa phương thc, chuyên kí kết hợp
đng kết nối các phương tiện vận tải, cũng được gọi là NVO-MTO.
Chứng từ vận ti đa phương thức đưc cc tổ chức giao nhận vận ti son
tho theo bn mẫu quy tc của UNCTAD và ICC. Nhng mẫu thường dùng là:
- COMBIDOC (Combined Transport Document, chng từ vận tải hỗn hợp) do
BIMCO, hội Hàng hải quốc tế và Bin Ban tích xây dựng.
- Vận đơn FIATA FBL (Negotiable Multimodal Transport Bill of Lading FBL)
do FIATA son thảo cho các hội viên FIATA sử dụng.
- Chng từ MULTIDOC do Liên hợp quốc son thảo ít được sử dụng.
Trong vận ti đa phương thức, trch nhim của MTO, người kinh doanh vận
ti đa phương thức như sau:
- Thi hn trách nhiệm là từ khi nhận hàng đ chở đến khi giao xong hàng.

Công ưc quy định MTO có th nhận hàng đ chở từ ngưi chở hàng hay ngưi thay
mặt anh ta hoặc một cơ quan có thẩm quyn hay một bên th ba khác mà theo luật lệ
nơi nhận hàng, hàng hóa phải được gửi đ vận chuyn. MTO có th giao hàng cho
ngưi nhận hàng hoặc đặt hàng hóa dưi quyn định đot của ngưi nhận hàng phù
hợp vi hợp đng vận tải đa phương thc hay luật lệ nơi giao hàng.

11

- Theo Công ưc, gii hn trách nhiệm của MTO là 920SDR cho mỗi kiện hay
đơn vị hoặc 2,75 SDR cho mỗi kilo hàng hóa cả bì bị mt hoặc hư hỏng. Nếu hành
trình vận tải đa phương thc không bao gm vận tải đưng bin hoặc đưng thủy nội
địa thì trách nhiệm MTO không vượt quá 8,33 SDR cho mỗi kilo hàng bị mt, hỏng.
Đối vi việc chậm giao hàng thì gii hn trách nhiệm là một số tin tương đương vi
2,5 lần tin cưc của số hàng giao chậm nhưng không vượt qua tổng số tin cưc theo
hợp đng vận tải đa phương thc.
1.3.5 Nhng quy đnh v nguyên tc vận ti đa phương thức  Vit Nam
Ở Việt Nam, Chính phủ ban hành Nghị định số 125/2003/NĐ-CP v vận tải đa
phương thc quốc tế. Ngày 29/10/2009, Chính phủ li ban hành nghị định mi v vận
tải đa phương thc, Nghị định 87/2009/NĐ-CP thống nht quản l Nhà nưc v vận
tải đa phương thc quốc tế và vận tải đa phương thc nội địa có hiệu lực từ ngày
15/12/2009.
Ngh đnh đã gii thích:
- “Vận tải đa phương thc quốc tế” là vận tải đa phương thc từ nơi ngưi vận
tải kinh doanh vận tải đa phương thc tiếp nhận hàng hóa ở Việt Nam đến một địa
đim được ch định giao trả hàng ở nưc khác và ngược li”.
- “Vận tải đa phương thc nội địa” là vận tải đa phương thc được thực hiện
trong phm vi lãnh thổ Việt Nam. Ngưi kinh doanh vận tải đa phương thc là doanh
nghiệp hoặc hợp tác xã giao kết và tự chịu trách nhiệm thực hiện hợp đng vận tải đa
phương thc”.
Về điều kin kinh doanh vn tải đa phương thc, nghị định cũng quy định cụ

thể:
Điu kiện kinh doanh vận tải đa phương thc quốc tế:
a) Có giy chng nhận đăng k kinh doanh trong đó có đăng k ngành ngh
kinh doanh vận tải đa phương thc quốc tế.
b) Duy trì tài sản tối thiu tương đương 80000 SDR hoặc có bảo lãnh tương
đương.
c) Có bảo him trách nhiệm ngh nghiệp hoặc có bảo lãnh tương đương.

12

d) Có giy php kinh doanh vận tải đa phương thc quốc tế.
Về điều kin kinh doanh vn tải đa phương thc ni địa, chỉ doanh nghip hợp
tc xã Vit Nam, doanh nghip nước ngoài đầu tư tại Vit Nam mới được kinh doanh
vn tải đa phương thc ni địa và phải đp ng cc điều kin sau:
a) Có giy chng nhận đăng kí kinh doanh trong đó có đăng kí ngành ngh kinh
doanh vận tải đa phương thc.
b) Có hợp đng bảo him trách nhiệm ngh nghiệp vận tải đa phương thc.
V thi hn trách nhiệm, nghị định quy định ngưi kinh doanh vận tải đa
phương thc phải chịu trách nhiệm v hàng hóa từ khi tiếp nhận hàng cho đến khi giao
trả hàng cho ngưi nhận hàng.
Ngoài nhng nguyên nhân gây mt mát, hư hỏng được quy định miễn trừ,
ngưi kinh doanh vận tải đa phương thc phải bi thưng hàng hóa mt hỏng trong
gii hn trách nhiệm 666,67 SDR cho một kiện hàng hay một đơn vị, hoặc 2.00 SDR
cho một kilo trọng lượng cả bì của hàng hóa mt hỏng. Trưng hợp vận tải đa phương
thc không bao gm việc vận chuyn bng đưng bin hoặc đưng thủy nội địa thì
trách nhiệm của ngưi kinh doanh vận tải đa phương thc được gii hn bởi số tin
không quá 8,33 SDR cho một kilo trọng lượng cả bì của hàng hóa mt hỏng.
Nếu ngưi kinh doanh vận tải đa phương thc phải chịu trách nhiệm v tổn tht
do việc giao trả hàng chậm thì trách nhiệm được gii hn trong số tin không vượt quá
số tin tương đương vi tin cưc vận chuyn theo hợp đng vận tải đa phương thc.

1.3.6. Thc hin vận ti đa phương thức  Vit Nam
Việt Nam đã tiến hành vận tải liên hợp, hỗn hợp, một hình thc vận tải đa
phương thc quốc tế, có kết quả tốt, không có trưng hợp nào xảy ra tranh chp hư
hỏng, mt mát hàng hóa, không có khi nào phải bi thưng. Tuy nhiên, hầu hết
các dịch vụ vận chuyn liên hợp, hỗn hợp chưa thực sự là vận tải đa phương thc quốc
tế vì:

13

Th nhất, chủ hàng thưng ch yêu cầu vận chuyn từng chặng, không ủy thác
vận chuyn cả quá trình. Theo nhng phương thc mua bán quốc tế FCA, CPT, CIP
5
thì vận tải đa phương thc rt thích hợp nhưng chủ hàng không quen dùng.
Th hai, ngưi giao nhận vận tải không thuyết phục được ngưi có hàng ủy
thác vận chuyn toàn bộ hành trình đ kí một hợp đng đơn nht trong đó ngưi kinh
doanh vận tải đa phương thc (ngưi giao nhận vận tải) chịu trách nhiệm đơn nht thu
một giá cưc đơn nht cho cả hành trình.


5
Theo Incoterm 2000

14

CHƯƠNG 2: HỢP ĐỒNG THUÊ TÀU
Vận tải bin trưc đây và hiện nay được coi là hình thc vận chuyn hàng hóa
chủ yếu và chim 90% tổng số hàng hóa được chuyên chở trên thế gii. Vận chuyn
hàng hóa quốc tế bng đưng bin được thực hiện trên cơ sở hợp đng. Hợp đng vận
chuyn hàng hóa bng đưng bin là hợp đng được k kết gia ngưi vận chuyn và
ngưi thuê vận chuyn. Việc vận tải hàng hóa bng đưng bin có th thực hiện bng

hai hình thc: Hợp đng thuê tàu (trong thực tiễn cn có th sử dụng thuật ng thuê
tàu chuyến – charter party) và hợp đng lưu khoang ( trong thực tiễn cn sử dụng thuật
ng: thuê tàu chợ, hợp đng vận chuyn hàng hóa trên cơ sở vận đơn). Ở đây, chúng ta
ch xt v hợp đng thuê tàu.
2.1 Những vấn đề chung về hp đng thuê tàu
2.1.1 Khái nim
Trưc hết, chúng ta cần xem xt đến Thuê tàu là gì?
Thuê tàu (thuê tàu chuyến) là việc ngưi thuê tàu / chủ hàng (Affreighter /
Cargo Owner) có nhu cầu chuyên chở đàm phán và k kết vi ngưi chở thuê / chủ tàu
(Carrier / Ship’s owner) một hợp đng thuê tàu (contract of affreightment) mà theo đó
ngưi chở thuê cam kết vận chuyn hàng hoặc cung cp một phần hay toàn bộ con tàu
cho ngưi thuê sử dụng đ chở hàng và ngưi thuê phải trả số tin cưc nht định đã
được thỏa thuận trưc.
Trong phương thc thuê tàu chuyến, mối quan hệ gia ngưi thuê tàu ( chủ
hàng) vi ngưi cho thuê tàu ( chủ tàu hoặc ngưi chuyên chở) được điu chnh bng
một văn bản gọi là hợp đng thuê tàu chuyến ( Voyage Charterparty)
Từ khái niệm trên đây, ta dễ dàng nhận thy phưng thc thuê tàu chuyến khác
biệt so vi các phương thc thuê tàu khác ở chỗ:
+ Tàu chuyến không chy theo một hành trình hoặc một lịch trình sẵn.
+ Văn bản điu chnh gia các bên gm: hợp đng thuê tàu chuyến và vận đơn
đưng bin.
+ Các bên trong hợp đng thuê tàu chuyến được tự do thỏa thuận các điu
khoản, điu kiện chuyên chở, giá cưc,

15

+ Cưc phí: khác vi tàu chợ, cưc tàu chuyến do ngưi đi thuê và ngưi cho
thuê thỏa thuận và được ghi r trong hợp đng thuê tàu.
Hp đng thuê tàu: là một loi hợp đng chuyên chở hàng hóa bng đưng
bin, trong đó ngưi chuyên chở cam kết chuyên chở hàng hóa từ một hay nhiu cảng

này và giao cho ngưi nhận ở một hay nhiu cảng khác, cn ngưi đi thuê tàu cam kết
trả tin cưc phí thuê tàu đúng như hai bên đã thỏa thuận trong hợp đng.
Do vậy, hợp đng thuê tàu chuyến là văn bản pháp l điu chnh trực tiếp quyn
và nghĩa vụ ngưi chuyên chở và ngưi thuê chở. Nếu như bên nào không thực hiện
đúng như nhng thỏa thuận đã cam kết trong hợp đng thì coi như là vi phm hợp
đng và phải gánh chịu trách nhiệm đối vi hậu quả do hành vi vi phm của mình gây
ra.
Hợp đng thuê tàu bao gm các điu khoản quy định quyn lợi, nghĩa vụ của
ngưi thuê và ngưi cho thuê; là hợp đng thuê chuyến hoặc định hn (Voyage or time
Charter-Party), vận đơn đưng bin (Bill of Lading) và đơn lưu khoang (Booking
note).
Mi quan h gia hp đng thuê tàu chuyn vi vận đơn
Khi chuyên chở hàng hoá bng tàu chuyến, chúng ta cần phân biệt hợp đng
thuê tàu (C/P) vi vận đơn theo hợp đng thuê tầu. Hai loi chng từ này đu liên
quan ti hàng hoá chuyên chở nhưng có sự khác nhau. Theo thông lệ Hàng hải quốc
tế và bộ luật Hàng hải của Việt nam (điu 61-1), hợp đng thuê tàu là cơ sở pháp lý
xác định trách nhiệm và nghĩa vụ gia ngưi thuê tàu và ngưi chuyên chở. Sau khi
hàng hoá được xếp lên tàu, ngưi chuyên chở hoặc đi diện của họ có nghĩa vụ ký
phát vận đơn (B/L) cho ngưi giao hàng. Ngưi giao hàng (ngưi bán) dùng vận
đơn đ có cơ sở đi tin ngưi mua. Trong luật Hàng hải quốc tế cũng như khoản 3,
Điu 81 Bộ luật Hàng hải Việt Nam thì vận đơn là cơ sở pháp lý đ điu chnh quan
hệ gia ngưi chuyên chở và ngưi nhận hàng ở cảng đến. Như vậy, khi chuyên chở
hàng hoá được bán theo điu kiện CIF hay CFR ngưi chuyên chở trở thành chủ th
của hai mối quan hệ pháp lý khác nhau và độc lập vi nhau. Theo cuốn “Carriage by
sea” (trang 350 - London 1973) của luật sư ngưi Anh (Carver) thì ngưi nhận hàng
nhận vận đơn từ ngưi bán hàng và vận đơn đó quy định trách nhiệm của chủ tàu vi
ngưi cầm gi vận đơn (ở cảng đích), nó độc lập vi hợp đng thuê tàu, trừ trưng

16

hợp hai bên quy định rõ trong vận đơn có ghi chú và đưa nội dung hợp đng thuê tàu
vào đó. Chính vì vậy, mặc dù ngưi cầm gi vận đơn có th nhận biết qua vận đơn
rng có tn ti một hợp đng thuê tàu như thế nhưng vận đơn khi đã chuyn cho
ngưi nhận hàng (ngưi cầm gi vận đơn) thì nó sẽ to ra một hợp đng mi ràng
buộc chủ tàu vi ngưi có vận đơn theo các điu kiện ghi trên vận đơn. Thông
thưng, trong hợp đng thuê tàu quy định nếu có tranh chp sẽ giải quyết ti Trọng
tài nưc nào. Ngược li trong vận đơn cũng có điu khoản trọng tài nói rõ khi có
tranh chp gia ngưi chuyên chở và ngưi nhận hàng, tranh chp đó sẽ được giải
quyết ở đâu, theo luật nào (thưng dn chiếu ti quy tắc Hague -Visby).
Như vậy, không th ly điu khoản trọng tài trong hợp đng thuê tầu đ giải
quyết tranh chp phát sinh từ vận đơn và ngược li (trừ vận đơn có quy định áp dụng
điu khoản của hợp đng thuê tầu) vì điu khoản trọng tài trong hai chng c pháp
lý này điu chnh hai loi quan hệ và chủ th pháp lý khác nhau.
Thực tế trong quá trình chuyên chở, nếu có tranh chp phát sinh thì ngưi ta
sẽ giải quyết tranh chp đó dựa vào vận đơn hoặc dựa vào hợp đng thuê tàu tu
theo các trưng hợp sau đây:
+ Trường hp 1: Ngưi nhận hàng đng thi là ngưi ký hợp đng thuê tàu,
khi có tranh chp phát sinh đối vi ngưi chuyên chở sẽ ly hợp đng thuê tàu đ
giải quyết tranh chp.
+ Trường hp 2: Ngưi nhận hàng không phải là ngưi ký hợp đng thuê
tàu, khi có tranh chp phát sinh đối vi ngưi chuyên chở sẽ ly vận đơn đ giải
quyết tranh chp.
+ Trường hp 3: Vận đơn đã chuyn nhượng cho ngưi khác, khi có tranh
chp phát sinh gia ngưi chuyên chở vi ngưi cầm vận đơn sẽ ly vận đơn đ giải
quyết tranh chp.
+ Trường hp 4: Vận đơn có dn chiếu đến các điu khoản của hợp đng
thuê tàu thì sẽ ly các điu khoản của hợp đng thuê tàu đ giải quyết tranh chp.
Ðối vi loi vận đơn này thưng trên vận đơn ngưi ta ghi rõ “vận đơn dùng vi
hợp đng thuê tàu” - Bill of lading to be used with charter party,.

17

Phân loại
Hiện nay có một số loi hợp đng thuê tàu chủ yếu: thuê theo chuyến, thuê theo
thi gian, ch thuê tàu không thuê thủy thủ. Các hình thc thuê tàu này quy định các
mối quan hệ ln nhau gia các bên trong việc chuyên chở hàng hóa trong thương mi
quốc tế.
+ Thuê tàu chuyn (Voyage charterparty): Theo loi hợp đng này ngưi vận
chuyn có nghĩa vụ phải chuyên chở một loi hàng hóa cụ th trên một tàu xác định
bng một chuyến hay nhiu chuyến. Ví dụ: một công ty ở Việt Nam thuê tàu trọng tải
200.000 tn của Viettrans đ chở 600.000 tn go sang Indonesia, việc vận chuyn sẽ
được thực hiện ba chuyến.
Ngưi thuê tàu
Chủ tàu
Thuê tàu cho một hoặc một số hành trình
đ vận tải hàng hóa.
Cam kết vận tải hàng hóa đến cảng được
ch định trong hợp đng.
Gi quyn quản l hàng hải và khai thác
thương mi con tàu.

Một s hp đng mẫu:
+ Gencon 1994 do Bimco thông qua
+ Norgrain 89 đ chở ngũ cốc
+ Orevoy đ chở quặng
+ Ferticon đ chở phân bón
+…
+ Hp đng thuê tàu theo thời gian (Time charterparty): Đây là loi hợp đng
vận chuyn hàng hóa bng đưng bin, theo đó chủ tàu có nghĩa vụ phải giao tàu cho

ngưi thuê vận chuyn trong một khoảng thi gian nht định đ chuyên chở hàng hóa
theo hợp đng quy định. Chẳng hn chúng ta thưng thy trong thực tiễn là thuê tàu
thi hn 2 năm,

18

Ngưi thuê tàu
Chủ tàu
+ Thuê tàu kèm theo thuyn bộ trong một
thi hn nht định.
+ Khai thác con tàu: hành trình và số
lượng hành trình.
Chủ tàu vn gi quyn quản l hành hải
đối vi con tàu.
+ Thuê tàu trần (Ch thuê tàu không thuê thủy thủ _ Bare boat/ Demise
charterparty):
Theo hợp đng thuê tàu chuyến và thuê theo thi gian, chủ tàu được quyn
chiếm hu tàu, cung cp dịch vụ vận chuyn vi sự trợ giúp của thuyn trưởng và toàn
bộ thủy thủ. Cn trong loi hợp đng này, ngưi thuê vận chuyn có quyn chiếm hu
và giám sát mọi hot động của tàu. Trên thực tế thì ngưi thuê chuyên chở đã trở thành
chủ tàu trong thi gian hợp đng có hiệu lực. Thuyn trưởng và thủy thủ đoàn trở
thành ngưi làm công của ngưi thuê vận chuyn và ngưi thuê vận chuyn chịu mọi
trách nhiệm v quản l, khai thác và hành trình của tàu.
Ngưi thuê tàu
Chủ tàu
Thuê toàn bộ con tàu không cùng vi
thuyn bộ ( tc là, ngưi thuê tàu được
chiếm hu tm thi con tàu)
Quyn đối vi cưc phí thuê ( chartered
freight)

Quản l hàng hải và khai thác thương mi
nhân danh chính mình ( tc là, ngưi thuê
tàu được thực hiện quyn và nghĩa vụ của
chủ sở hu)
Không có quyn can thiệp đến quản l
hàng hải

2.1.2 Khung pháp lý v hp đng thuê tàu
Hợp đng thuê tàu chuyến là kết quả đàm phán gia ngưi thuê và ngưi cho
thuê tàu. Trong hợp đng ngưi ta quy định rt rõ và cụ th quyn lợi và nghĩa vụ
của ngưi thuê và ngưi cho thuê bng các điu khoản ghi trên hợp đng. Chính vì

19

thế, trong quá trình thực hiện hợp đng nếu có tranh chp xảy ra gia ngưi chuyên
chở và ngưi thuê ngưi ta sẽ ly hợp đng đ giải quyết các tranh chp. Tt cả các
điu khoản quy định trong hợp đng đu có giá trị pháp lý đ điu chnh hành vi
gia các bên. Các điu khoản này buộc các bên ký kết phải thực hiện đúng như nội
dung của nó. Bên nào thực hiện không đúng nhng quy định của hợp đng có nghĩa
là vi phm hợp đng. Khi vi phm nhng điu khoản đã cam kết, bên vi phm sẽ
phải chịu hoàn toàn trách nhiệm đối vi nhng hậu quả do hành động vi phm của
mình gây ra.
Ngun luật điu chnh CP là luật quốc gia ch không phải các quy tắc quốc tế
điu chnh vận đơn.
Trong các mu hợp đng thuê tầu chuyến đu có điu khoản quy định rng
nếu có nhng tranh chp phát sinh ngoài hợp đng thì sẽ tham chiếu đến luật hàng
hải của nưc nào đó; tham chiếu đến luật hàng hải nưc nào và xử ti hội đng
Trọng tài nào do hai bên thoả thuận. Thưng các mu hợp đng thuê tầu chuyến dn
chiếu đến luật hàng hải Anh hoặc Mỹ.

Trưc hết phải k đến công ưc Hamburg 1978 được áp dụng cho tt cả các
loi hợp đng vận tải bin gia hai quốc gia khác nhau nếu:
a. Cảng nhận hàng và cảng giao hàng nm trên lãnh thổ của một trong các quốc
gia thành viên của Công ưc.
b. Một trong các cảng dở hàng được quy định trong hợp đng vận tải bin là cảng
dở hàng thực tế và cảng này nm trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên
của Công ưc.
c. Vận đơn hay một chng từ vận chuyn khác xác nhận hợp đng vận tải bin
được xác lập, k phát trên lãnh thổ của một trong các quốc gia thành viên.
d. Vận đơn hay một chng từ vận chuyn khác xác nhận hợp đng vận tải bin
quy định rng, hợp đng phải được điu chnh bởi nhng quy định của Công ưc hay
luật pháp của bt k một quốc gia thành viên nào.
Các quy định của Công ưc 1978 được áp dụng không phụ thuộc vào quốc tịch
của tàu bin, của ngưi vận chuyn và của ngưi vận chuyn thực tế, của ngưi gửi
hàng và ngưi nhận hàng hay của bt k ngưi nào khác liên quan.

20

Công ưc Hamburg 1978 quy định một cách r ràng trách nhiệm của ngưi
chuyên chở và ngưi gửi hàng. Trách nhiệm của ngưi vận chuyn được áp dụng trên
nguyên tắc suy đoán có lỗi. Điu này có nghĩa là ngưi vận chuyn phải chng minh
rng mình không có lỗi.
Theo Điu 4 của công ưc Hamburg 1978 thì ngưi vận chuyn ch chịu trách
nhiệm đối vi hàng hóa trong khoảng thi gian hàng hóa nm dưi sự quản l của
ngưi vận chuyn ở cảng xếp hàng, trong thi gian chuyên chở và ở cảng d hàng.
Ngưi vận chuyn chịu trách nhiệm do mt mát, hư hỏng cũng như chậm trễ
trong vận chuyn nếu không chng minh được rng, nhân vien họ đã áp dụng tt cả
các biện pháp có th, hợp l, kịp thi đ tránh nhng hậu quả nói trên.
Ngưi vận chuyn không chịu trách nhiệm trong nhng trưng hợp khi mà sự
mt mát hư hỏng của hàng hóa hay sự trả hàng chậm là kết quả của việc áp dụng

nhng biện pháp đ cu ngưi hay nhng biện pháp hợp l đ cu hàng hóa trên bin.
Ví dụ: tàu chở hàng gặp bão bin và có nguy cơ bị chìm nếu không vt bt hàng hóa.
Bên cnh các điu ưc quốc tế v vận chuyn hàng hóa bng đưng bin, nhiu
quốc gia trên thế gii có luật hàng hải của mình. Chẳng hn, Bộ luật hàng hải của Việt
Nam được thông qua ngày 14-6-2005, luật vận chuyn hàng hóa bng đưng bin của
Anh năm 1971, của Hoa K năm 1936, Bộ luật Hàng hải của Liên Bang Nga năm
1999,
Chuyên chở hàng hóa bng đưng bin cn có th được điu chnh bởi tập quán
quốc tế v hàng hải. Ví dụ: hợp đng thuê tàu mu của các tổ chc hàng hải quốc tế,
của tổ chc hàng hải bin Ban Tích.
Hợp đng vận chuyn theo chuyến được quy định khá chi tiết trong Bộ luật
Hàng hải Việt Nam 2005 ( từ điu 98 đến điu 118).
2.2. Nội dung của hp đng thuê tàu
2.2.1. Cc điu khon cơ bn của hp đng thuê tàu
Nội dung của hợp đng thuê tàu thưng rt phc tp, bao gm nhiu điu khoản
khác nhau, song nhìn chung thưng có nhng điu khoản chủ yếu sau:
2.2.1.1. Chủ thể của hợp đng

21

Các bên của hợp đng là chủ tàu (ngưi chuyên chở) và ngưi thuê tàu. Chủ tàu
và ngưi thuê tàu có th tự mình hoặc thông qua một ngưi khác (ngưi đi l hoặc
môi gii) đ k hợp đng thuê tàu. Trong hợp đng thuê tàu phải ghi r tên và địa ch
của ngưi chuyên chở, tên và địa ch của đi l (Agent) hay môi gii (Broker). Ngay
cả khi ngưi đi l hay môi gii thay mặt ngưi chuyên chở k kết hợp đng thuê tàu
thì cũng phải ghi r tên và địa ch của ngưi chuyên chở, của chủ tàu đ khi hàng hóa
bị tổn tht có th khiếu ni được.
2.2.1.2. Điều khoản về tàu (Ship clause)
Đây là điu khoản rt quan trọng vì tàu là công cụ đ vận chuyn hàng hóa, do
vậy nó liên quan trực tiếp đến sự an toàn của hàng hóa nói riêng và sự an toàn, ổn định

trong kinh doanh nói chung. Dưi góc độ là chủ hàng cần quan tâm đến việc thuê một
con tàu vừa thích hợp vi việc vận chuyn hàng ha và đảm bảo vận chuyn hàng hóa
an toàn, vừa tiết kiệm được chi phí thuê tàu.
Hai bên thỏa thuận thuê và cho thuê một chiếc tàu nht định. Ở điu khoản này
ngưi ta quy định một cách đặc trưng cơ bản của con tàu như: tên tàu, quốc tịch tàu,
năm đóng, nơi đóng, c tàu, trọng tải toàn phần, dung tích đăng kí toàn phần, dung tích
đăng kí tịnh, dung tích cha hàng ri, hàng bao kiện, mn nưc, chiu dài tàu, chiu
ngang tàu, vận tốc tàu, hô hiệu, cu trúc của tàu (một boong hay nhiu boong), số
lượng thuyn viên, vị trí của con tàu lúc k hợp đng, số lượng cần cẩu và sc
nâng…và yêu cầu phải có bảo him trách nhiệm.
Trưng hợp chủ tàu muốn giành quyn thay thế tàu, thì bên cnh tên con tàu
thuê nên ghi thêm đon “hoặc một con tàu thay thế khác” (Ship name and/or Substitute
Sister Ship). Khi thay thế con tàu bng một con tàu khác, chủ tàu phải báo trưc cho
ngưi thuê tàu biết và phải đảm bảo rng con tàu thay thế đó cũng có nhng đặc đim
kỹ thuật tương tự như con tàu đã quy định trong hợp đng.
2.2.1.3. Điều khoản về thời gian tàu đến cảng xếp hàng
Thi gian tàu đến cảng xếp hàng (Laydays) là thi gian tàu phải có mặt ti cảng
và sẵn sàng xếp hàng. Có nhiu cách quy định v thi gian tàu đến cảng xếp hàng.
Ví dụ:
- Quy định v ngày cụ th: “tàu sẵn sàng bc hàng vào ngày 30/5/2003”;