Đề án Kinh tế phát triển Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn mất việc do quá trình CNHHDH

2008
TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
KHOA K HO CH VÀ PHÁT TRI N

ð ÁN KINH T
PHÁT TRI N
ð TÀI: “GI I QUY T VI C LÀM CHO
LAO ð NG NÔNG THÔN M T ð T DO
QUÁ TRÌNH CNH-HDH”

Giáo viên hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m
Sinh viên th c hi n: L Minh Vũ
L p: Kinh T Phát Tri n B
Khóa: 47 – H chính quy

Hà N i
Tháng 11 năm 2008


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

L I NÓI ð U

N n kinh t nư c ta trong nh ng năm qua ñã ñ t ñư c nh ng thành
tích đáng k , nh t là kinh t nông nghi p và nông thôn. ð i s ng kinh t xã
h i nông thôn nư c ta ñã có nhi u thay ñ i. Bên c nh nh ng thành qu đ t
đư c đó, m t trong nh ng v n ñ xã h i b c xúc nh t v n là gi i quy t vi c
làm cho ngư i lao đ ng nơng thụn bị thu hồi đất trong quá trình CNH- HDH.
Khụng có vi c làm, ngu n nhân l c s b lãng phí, thu nh p c a ngư i

lao ñ ng gi m sút,tăng trư ng kinh t b kìm hãm ,t n n xã h i và t i ph m
phát tri n d n ñ n m t n đ nh v kinh t xã h i.
Chính vì v y, đ án này khơng có tham v ng trình bày t t c các khía c nh
liên quan đ n phát tri n nơng thơn nói chung mà ch có ý đ nh trình bày m t
v n ñ liên quan ñ n lao ñ ng và vi c làm cho ngư i lao đ ng nơng thơn đó
là “Gi i quy t vi c làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do quỏ trỡnh CNHHDH. V điển hình l ở tỉnh vĩnh phúc. Đây l một trong các tỉnh thực hiện
tốt quá trinh CNH-HDH v cũng l tỉnh có những giải pháp, chính sách đợc
đánh giá cao trong vấn đề giải quyết vấn đề việc lam cho ngời dân lao động
nông thôn trong quá trình thu hồi đất.

ỏn KTPT Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

1


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

PH N I
M T S KHÁI NI M V VI C LÀM
I/ M t s khái ni m cơ b n:
1. Vi c làm:
Vi c làm theo quy ñ nh c a B Lu t lao ñ ng là nh ng ho t đ ng có
ích khơng b pháp lu t ngăn c m và ñem l i thu nh p cho ngư i lao ñ ng
(ði u 13 - Chương II - B Lu t lao ñ ng).
2. Dân s ho t ñ ng kinh t :
Là nh ng ngư i đ 15 tu i tr lên đang có vi c làm ho c khơng có
vi c làm nhưng có nhu c u làm vi c.
3. Ngư i có vi c làm:

Là nh ng ngư i ñang ho t ñ ng trong n n kinh t qu c dân ñ nh n
ti n công - ti n lương, l i nhu n; Ngư i có vi c làm nhưng khơng có thu
nh p, l i nhu n đó là nh ng ngư i làm vi c trong gia đình mình và nh ng
ngư i trư c đó có vi c làm nhưng trong tu n l đi u tra khơng có vi c làm.
3.1. Ngư i đ vi c làm:
Bao g m nh ng ngư i có s gi làm vi c trong tu n l trư c ñi u tra
l n hơn ho c b ng 40 gi ; ho c nh ng ngư i có s gi làm vi c nh hơn 40
gi nhưng khơng có nhu c u làm thêm; ho c nh ng ngư i có s gi làm vi c
nh hơn 40 gi nh ng ñư c pháp lu t quy ñ nh (ñ i v i nh ng lao đ ng làm
cơng vi c n ng nh c, ñ c h i, nguy hi m).
3.2. Ngư i thi u vi c làm:
G m nh ng ngư i trong tu n l trư c ñi u tra có t ng s gi làm vi c
dư i 40 gi ; ho c có s gi làm vi c nh hơn quy ñ nh (ñ i v i nh ng ngư i
làm công vi c n ng nh c, ñ c h i, nguy hi m) nhưng có nhu c u làm thêm
gi và s n sàng làm vi c nhưng khơng có vi c đ làm.
4. Ngư i th t nghi p:
Là nh ng ngư i ñ 15 tu i tr lên trong nhóm dân s ho t ñ ng kinh
t mà trư c tu n l đi u tra khơng có vi c làm và h có ho t đ ng đi tìm vi c
làm ho c khơng đi tìm vi c làm vì lý do khơng bi t tìm vi c đâu; ho c
nh ng ngư i trong tu n l ñi u tra có t ng s gi làm vi c dư i 8 gi ho c
183 ngày trên 12 tháng mu n làm vi c nhưng khơng tìm đư c vi c làm.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

2


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

5. T l ngư i có vi c làm:
T l ngư i có vi c làm là ph n trăm c a s ngư i có vi c làm so v i
dân s ho t ñ ng kinh t .
S ngư i có vi c làm
T l ngư i có vi c làm =
x 100
Dân s ho t ñ ng kinh t
6. T l ngư i th t nghi p:
T l ngư i th t nghi p là ph n trăm c a s ngư i th t nghi p so v i
dân s ho t ñ ng kinh t .
S ngư i th t nghi p
T l ngư i th t nghi p =
x 100
Dân s ho t ñ ng kinh t
II. nh hư ng c a vi c làm nông thôn t i phát tri n kinh t xã h i.
Sau hơn 10 năm ñ i m i, dư i s lãnh ñ o c a ð ng nư c ta đã thốt
kh i tình tr ng kh ng ho ng kinh t - xã h i. M c dù ñi m xu t phát c a n n
kinh t cịn th p, s n xu t nơng nghi p còn l c h u, song nh phát huy n i
l c cùng v i tranh th s h p tác qu c t nên nông nghi p Vi t Nam ñã ñ t
ñư c nh ng thành t u quan tr ng.
S n lư ng tồn ngành nơng - lâm - ngư nghi p tăng trư ng nhanh và
n đ nh, đ t bình qn 4,3%/năm.năm 2007nơng nghi p tăng 17% so v i
năm trư c S n lư ng lương th c tăng bình quân 1,3 tri u t n/năm (tăng
5,7%/năm). Lương th c bình qn đ u ngư i tăng t 281 kg (1987) lên 398
kg (1997), t o kh năng ñ m b o an ninh lương th c qu c gia và ñưa Vi t
Nam thành m t nư c xu t kh u g o l n trên th gi i (xu t kh u trên 3 tri u
t n g o/năm, ñ ng th 2 trên th gi i).
ð có đư c nh ng thành t u quan tr ng đó thì v n đ phân cơng và s
d ng lao đ ng nơng thơn đóng vai trị vơ cùng to l n. Trong nh ng năm qua

chúng ta ñã t ng bư c gi i phóng ti m năng lao đ ng, ngư i lao ñ ng tr
thành ngư i ch th c s trong các ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a mình
trên cơ s l y h gia đình làm đơn v kinh t t ch s thay ñ i cơ c u kinh
t , phát tri n kinh t nhi u thành ph n ñã t o ra ñ ng l c to l n ñ phát tri n
kinh t , giúp cho quá trình gi i quy t vi c làm, s d ng lao đ ng có hi u qu
hơn. Bên c nh đó chúng ta ln khuy n khích ngư i lao đ ng nơng thơn l c
ch n các công vi c, ngành ngh phù h p v i kh năng c a h . ði u này giúp
cho chun mơn hố trong lao đ ng ngày càng sâu s c, ai th o vi c gì làm
vi c y. T t c nh ng ho t ñ ng đó đã giúp cho kinh t nơng thơn ngày càng
phát tri n góp ph n thúc đ y n n kinh t xã h i c nư c phát tri n.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

3


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

PH N II
Q TRÌNH CƠNG NGHI P HĨA VÀ VI C LÀM C A T NH
1. K t qu ñ t đư c c a q trình Cơng nghi p hóa – Hi n đ i hóa:
Trư c khi tái l p t nh (1997), Vĩnh Phúc là m t t nh r t nghèo, công
nghi p nh bé, nông nghi p l c h u, thu nh p bình quân ñ u ngư i ñ t th p,
kho ng hơn 100USD, cơ c u kinh t c a t nh là nông nghi p chi m 55,7%;
công nghi p và xây d ng 12,7%; d ch v 31,6%. Trư c th c t đó, Vĩnh
Phúc đã ch trương ưu tiên ñ u tư cho phát tri n công nghi p b ng cách thu
hút ngu n v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài và ngu n v n ñ u tư t các thành
ph n kinh t trong c nư c. ð th c hi n ch trương đó, Vĩnh Phúc đã t o

m i ñi u ki n ñ các khu công nghi p, c m cơng nghi p phát tri n.
Tính đ n nay, Vĩnh Phúc đã có 7 khu cơng nghi p ñư c Th tư ng
Chính ph cho phép thành l p v i t ng di n tích là 1809,15 ha. Các khu
cơng nghi p này đã l p đ y trên 60% di n tích, riêng khu cơng nghi p
Quang Minh I ñã l p ñ y 100%.
Nh ng k t qu ủ t ủ c:
Chuyển dịch cơ cấu kinh tÕ:

Ng nh

Chuy n d ch cơ c u kinh t c a t nh Vĩnh Phúc giai ño n1997-2007
ðơn v tớnh: %
Năm
1997
2000
2005
2006
2007

Nông
nghiệp

55.7

31.2

21.2

17.3

14.76

Công
nghiệp

12.7

38.97

52.3

57

60

Dịch vụ

31.6

29.83

26.5

25.7

25.24

Ngu n: Bỏo cỏo s 379/BC-BQLKCN Vnh Yờn, Vnh Phỳc

Từ một tỉnh thuần nông với nông nhiệp chiếm hơn 50% năm 1997 v

cơ cấu kinh tế của tỉnh l NN- DV-CN.từ một vùng công nghiệp lạc hậu
chiếm một tỷ lệ rất nhỏ 12.7% sau 10 năm đổi mới đ l m thay hết sứ tích cự
với cơ cấu CN-DV-NN.v công nghiệp chiếm đến 60% tỷ trong.
Cùng với hơng chuyển dịch cơ cấu ng nh kinh tế, Tốc độ tăng tr ng
kinh t liờn t c trong 10 năm m c cao, giá tr s n xu t công nghi p tăng
nhanh và chi m t tr ng khá l n, nên t ng thu ngân sách nhà nư c c a t nh
tăng cao.
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

4


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

So sánh t ng thu ngân sách Nhà nư c trên ủ a bn gi a cỏc nm t 1997-2007

Chỉ tiêu
Năm
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006

2007

T ng ngõn sỏch
(t ủ ng)
114
193
423
687
842
1651
1814
2563
3705
4476
5060

Mức tăng tyệt đối
(tỷ ủ ng)
79
230
264
155
809
193
749
1142
762
593

Tốc độ tămg

(%)
69.3
199,17
62.1
22,56
96
9,87
41,29
44,56
20,57
13,28

Ngu n: Niờn giỏm th ng kờ c a t nh Vĩnh Phúc các năm

Vĩnh Phúc là t nh có s thu n i đ a đ t t l cao, x p th hai các t nh
mi n B c sau Hà N i và x p th sáu trong c nư c. ð ng th i cũng là m t
trong 13 t nh, thành ph tr c thu c trung ương t cân ñ i ñư c ngân sách và
có đóng góp cao cho ngân sách trung ương.
Nh có tăng trư ng kinh t cao và n ñ nh, thu ngân sách ngày m t
cao nên t nh có đi u ki n gi i quy t các v n đ văn hố, xã h i. Trong 10
năm, t 1997 ñ n 2006, các doanh nghi p trong các KCN c a t nh ñã thu hút
hơn 27.000 lao đ ng, góp ph n gi i quy t vi c làm, gi m th t nghi p. ð i
s ng v t ch t và tinh th n c a ngư i dân ñư c nâng lên ñáng k , t l h
nghèo năm 2007 ch còn 11,9%. S đóng góp c a khu v c doanh nghi p có
v n đ u tư nư c ngồi là r t to l n, c th , năm 2001 chi m 28% GDP, ñ n
năm 2007 lên 30,79%; t ng giá tr s n xu t công nghi p do các doanh
nghi p có v n đ u tư nư c ngồi đóng góp 84% năm 2001 lên 84,4% năm
2007 và đóng góp vào t ng thu ngân sách trên ñ a bàn c a t nh cũng t 77%
năm 2001 lên trên 81% năm 2007.
Các khu công nghi p đã có đóng góp tích c c trong phát tri n kinh t xã h i, c i thi n đ i s ng nhân dân.

2. Q trình quy ho ch và thu h i đ t nơng nghi p t i các khu công
nghi p.
V i di n tích t nhiên 1.371,41 km2 (b ng 0,41% di n tích c a c
nư c) và dân s năm 2005 là 1.179.750 ngư i (b ng 1,4% dân s c a c
nư c), Vĩnh Phúc n m trong vùng chuy n ti p gi a vùng gị đ i trung du v i
vùng ñ ng b ng châu th sơng H ng. Do đó, đ a hình th p d n theo hư ng
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

5


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

t Tây B c xu ng ðơng Nam và đư c chia thành 3 vùng sinh thái: ñ ng
b ng, trung du và mi n núi. Vùng ñ ng b ng có di n tích 48.726 ha (chi m
35% di n tích t nhiên tồn t nh), trong đó có 32.000 ha đ t nơng nghi p;
vùng trung du có di n tích 24.823 ha (chi m 18,2%), trong đó có 14.000 ha
đ t nơng nghi p; vùng núi có di n tích 63.599 ha (chi m 46,3%), trong đó
di n tích đ t nơng nghi p là 20.018 ha.
T ng di n tích đ t đai t nhiên phân theo m c ủớch s d ng

Loại
đất

t nụng
nghi p

t

lõm
nghi p

ð t
chun
dùng

ð t
chưa s
d ng

ð t

T ng di n
tích đ t t
nhiên

DiÖn
tÝch 66.018,83 30.236,08 19.589,39 5.249,96 16.047,01 137.141,17
(ha)
Ngu n: Niên giám th ng kê t nh Vĩnh Phúc năm 2007
Di n tích đ t thu h i đ xây d ng các khu cơng nghi p

Khu
c«ng
ngiƯp

KCN
Quang
Minh I

KCN
Quang
Minh II

KCN
Kim
Hoa

KCN
Khai
Quang

KCN
Bình
Xun

KCN
Bá
Thi n

KCN
Ch n
Hưng

DiƯn
tÝch
(ha)

344,00

362,00

117,15

262,00

271,00

327,00

126,00

Theo qui ho ch ñư c duy t, Vĩnh Phúc ñang trình Chính ph cho
phép thành l p thêm 6 KCN m i, v i t ng di n tích là 1885,04 ha.
Di n tích các KCN đang trình Th tư ng chính ph phê duy t

KCN

KCN
Tam
Dương

KCN
Sơn Lơi

KCN
H p
Th nh

KCN
Phúc
n

Di n tích
(ha)

277,00

416,00

146,00

230,00

KCN
KCN
Tân Ti n
Bình
–nL p Xun II
116,04

700,00

Hi n t nh Vĩnh Phúc có 7 KCN đang ho t đ ng, 5 KCN khác đang
hình thành và 30 c m CN khác ñang quy ho ch. D ki n ñ n 2010 t nh này
s ph i thu h i 4.500 héc-ta ñ t nông nghi p ñ xây d ng KCN. Theo đó,
kho ng 10.000 h dân v i 40.000 nhân kh u ñã và s b nh hư ng t vi c
thu h i ñ t.
Nh n th c vi c phát tri n công nghi p là t t y u nhưng ñ m b o s n

xu t nơng nghi p là quan tr ng hàng đ u nên quan ñi m c a lãnh ñ o t nh
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

6


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

Vĩnh Phúc là h n ch t i ña vi c thu h i đ t nh ng di n tích màu m , mà
t p trung các vùng gị đ i, khó canh tác. Do đó, t nh này đã l p quy ho ch
KCN xa m t ñư ng qu c l , ti n sâu vào các khu dân cư khó khăn, đ t đai
khơ c n. Tiêu bi u cho ý chí này chính là KCN m i quy ho ch, r ng hơn
300 héc-ta, t i vùng ñ t ñ i Bá Thi n (huy n Bình Xuyên), cách Qu c l 2
g n 20 km.
Cùng v i s hình thành các khu cơng nghi p, Vĩnh Phúc đã có nhi u
chính sách c i m , cùng ch u trách nhi m v i các nhà ñ u tư, cùng các nhà
ñ u tư tháo g nh ng vư ng m c trong th t c hành chính, gi i phóng m t
b ng,…Chính đi u này đã làm cho Vĩnh Phúc có nh ng bư c phát tri n
nhanh và v ng ch c trong hơn 10 năm qua, c th .
Các ngành và lĩnh v c kinh t phát tri n khá ñ ng đ u, có t c đ tăng
trư ng cao. T ng s n ph m trong nư c (GDP) giai ño n 1997-2000 tăng
75,7%; giai ño n 2001-2005 tăng bình quân m i năm 23%, năm 2006 tăng
15,9% và năm 2007 tăng 20,4%.
Cơ c u kinh t chuy n d ch theo hư ng ti n b , h p lý phù h p v i
yêu c u công nghi p hố, hi n đ i hố và h i nh p kinh t qu c t và khu
v c.
3. Thưc tr ng v lao ñ ng vi c làm v cc sèng cđa ng−êi n«ng dân b
thu h i ủ t.

Trớc những quả to lớn m tỉnh đ đạt đợc nhng bờn c nh ủú cng
cũn khụng ớt v n ñ ñang ñ t ra, c n ph i gi i quy t như:
Di n tích đ t nơng nghi p b thu h i đ phát tri n các khu công nghi p
Vĩnh Phúc là r t l n, kho ng 3694,19 ha, ñã nh hư ng tr c ti p ñ n ñ i
s ng c a 18.250 h nông dân và 47.450 ngư i trong ñ tu i lao ñ ng. Trong
ñó, có 4220 ngư i trong ñ tu i t 15 ñ n 18, chi m 8,9%; 12.760 ngư i t
18 ñ n 25 tu i, chi m 26,9%; 10.060 ngư i t 25 ñ n 35 tu i, chi m 23,3%;
19.100 ngư i t 35 ñ n 45 tu i, chi m 21,3% và 9.310 ngư i trên 45 tu i,
chi m 19,6%. S ngư i có đ tu i t 35 tu i tr lên, chi m 40,9%, ñây là
ñ i tư ng khó đào t o đ chuy n đ i ngh nghi p, do h có trình đ văn hố
th p. Chính vì v y, gi i quy t vi c làm và n ñ nh ñ i s ng cho ñ i tư ng
này là v n ñ nan gi i địi h i ph i có nhi u bi n pháp t ng h p.
ð i s ng c a nơng dân b thu h i đ t nông nghi p ph c v phát tri n
các khu cơng nghi p có đư c nâng lên do ti n ñ n bù, cơ s h t ng k
thu t, h t ng xã h i nơng dân đư c c i thi n nhưng khơng có vi c làm n
đ nh, khơng có thu nh p thư ng xun nên nhi u gia đình có đ y đ ti n
nghi sinh ho t song l i r t nghèo khó, cu c s ng khơng n đ nh.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

7


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

Các t n n xã h i d thâm nh p, làm cho l i s ng thu n phác c a
ngư i nơng dân khơng cịn n a, mà thay vào đó là s bon chen, đua địi, d
h p th nh ng m t trái c a xã h i th i kinh t th trư ng.

các khu công nghi p m c dù đã có nhi u c g ng trong vi c gi i
quy t và kh c ph c ô nhi m môi trư ng, song trên th c t v n gây nh
hư ng ñ n ñ i s ng và s c kho ngư i dân do khí th i, nư c th i, rỏc th i
cụng nghi p.
Lấy ví dụ điển hình về gi¶i qut viƯc l m cđa x Quang Minh (Mê
Linh, Vĩnh Phúc), m t trong nh ng xã ñã th c hi n thu h i ñ t ph v phát
tri n cơng nghi p; c xã có 1.300ha đã GPMB đư c 540ha, trong đó có
1.600/3.700 h m t ñ t hoàn toàn. D án thu h i ñ t trong khu v c xã Quang
Minh cho hơn 100 doanh nghi p; tuy nhiênñ n nay m i ch có 20-30 doanh
nghi p xây d ng cơ s . ði u đó có nghĩa, m i ch có kho ng hơn 1.000
ngư i lao ñ ng làm vi c trong khu cơng nghi p, trong khi đ i tư ng c n vi c
làm là dân b thu h i ñ t lên ñ n... 7.000 ngư i.
Nh ng quy ñ nh c a nha nư c m i ch quan tâm b o v quy n l i c a
Nhà nư c, c a doanh nghi p, mà khơng quan tâm đ m b o quy n l i c a
nông dân, v n coi vi c gi i quy t b t h p lý là "nghĩa c " đ i v i nơng dân,
mà khơng ph i là trách nhi m c a mình. Nơng dân b m t đ t đư c đ n bù
khơng tho đáng, khơng tương x ng v i giá tr th t c a ñ t, ñư c ñ n bù ñ t
nh ng nơi v a xa, v a x u, v a khơng có ho c thi u th n cơ s h t ng,
ch ng nh ng khó v cu c s ng, mà cịn nh hư ng tiêu c c ñ n h c hành
c a con cái, khó làm ăn n đ nh.Trư c khi giao ru ng GPMB dân r t ph n
kh i v i hy v ng con em có vi c làm, l i có ti n đ n bù; cu c s ng khá lên,
ăn ngon, m c ñ p hơn. Nhưng nhà máy ít, tiêu chí tuy n ngư i l i k ; ru ng
h t, lao ñ ng thành th a thãi. Nhà nào có con em làm trong khu cơng nghi p
cịn đ ; các h chưa có ngư i đi làm ng i tiêu h t ti n, ch ng bi t trông c y
vào đâu.
VÊn ®Ị b c xúc hiƯn nay l ®èi víi nh ng ngư i trên 35 tu i khơng
đư c nh n vào làm vi c trong khu công nghi p trong khi con cái c a h m i
hơn 10 tu i. ð i b m khơng đư c làm cơng nhân, nhưng con cái v n c n
đư c nâng ñ ; T nh nên m trư ng ñào t o công nhân ñ các th h sau
ñư c vào h c và làm vi c nuôi b m . ''Chúng tơi ch mong mu n có vi c

làm n đ nh'' ơng L i mong
Trong chính sách thu h i đ t cịn th hi n r t rõ tình tr ng “quy t đ nh
t trên”, chưa tơn tr ng vai trị tham gia c a các t ch c XHDS và ngư i
dân.Theo đóc n xem xét m t cách cơ b n nh ng khía c nh liên quan đ n
“quy n s h u” ñ t ñai theo hư ng t o thu n l i cho công cu c phát tri n
b n v ng nông thôn.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

8


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

Nh ng quy ñ nh v “Quy n s h u ñ t” trong Lu t ð t ñai hi n nay
đang gây nh ng khó khăn, b t l i cho ngư i nông dân v quy n t ch và
t o l p sinh k b n v ng.Nhà nư c c n có chính sách đ ngư i dân b thu
h i ñ t ñư c th hư ng m c chênh l ch do “giá cơ h i” ñem l i, mà h u như
ñ n nay ch y u dành cho ch ñ u tư; C n ch nh s a m t lo t các m c h
tr v tái đ nh cư, tìm ki m vi c làm, chuy n ñ i ngành ngh ñ cu c s ng
nông thôn n ñ nh và phát tri n.
C n xây d ng m t cơ ch c th khuy n khích s tham gia c a các t
ch c XHDS và ngư i dân trong vi c ra các quy t ñ nh c a các cơ quan l p
chính sách đ t đai và mơi trư ng, đ c bi t là các chính sách có nh hư ng
tr c ti p đ n sinh k , môi trư ng, s c kh e và c ng ñ ng ñ a phương.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

9


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

PH N III
CÁC GI I PHÁP T O VI C LÀM CHO NGƯ I DÂN B THU H I ð T
1. Xây d ng qui ho ch không gian phát tri n kinh t - xã h i.
Qui ho ch không gian s xác ñ nh ñư c các ti u vùng kinh t , làm căn c ñ
xác l p các d án đ u tư. Vĩnh Phúc có 3 ti u vùng: mi n núi, trung du và
ñ ng b ng thì nên có các d án phát tri n cơng nghi p vùng trung du, nơi
đó đ t ñai ít màu m , m t ñ dân cư thưa th t. Như v y, s lư ng lao ñ ng
nông nghi p b m t vi c làm do b thu h i ñ t canh tác cũng ít đi, m t khác
duy trì đư c di n tích tr ng cây lương th c có h t ñ m b o ñư c an ninh
lương th c. ðây là gi i pháp cơ b n v a ñ m b o phát tri n công nghi p,
v a b o v đư c di n tích tr ng lúa và s lư ng lao ñ ng dư th a do b thu
h i đ t nơng nghi p cũng ít hơn.
Nh− mét sè giai ph¸p m tØnh ® tiÕn h nh. t nh ñã l p quy ho ch KCN xa
m t ñư ng qu c l , ti n sâu vào các khu dân cư khó khăn, đ t đai khơ c n.
Tiêu bi u cho ý chí này chính là KCN m i quy ho ch, r ng hơn 300 héc-ta,
t i vùng ñ t ñ i Bá Thi n (huy n Bình Xuyên), cách Qu c l 2 g n 20 km.
Tuy nhiên, trên th c t c Vĩnh Phúc và nhi u ñ a phương khác v n chưa
quan tâm ñúng m c v n ñ n y.
2. Ưu tiên tuy n d ng cho ngư i lao đ ng trong vùng.
Víi nhiỊu phơng pháp giải quyết việc l m V i nhi u hình th c nh m
gi i quy t vi c làm cho s lư ng l n lao ñ ng m t vi c làm do b thu h i ủ t,
thỡ hớng u tiên giải quyêt lao động trong vïng trong ®ã nhà nư c c n có
qui ñ nh c th v trách nhi m c a các doanh nghi p có s d ng đ t chuy n

đ i m c đích s d ng trong vi c tuy n d ng, s d ng lao ñ ng c a các h b
thu h i ñ t nơng nghi p.
Tr−íc tiªn hồn thi n h th ng pháp lu t, chính sách, g n trách nhi m
c a doanh nghi p trong các khu công nghi p v i vi c gi i quy t vi c làm
cho lao đ ng nơng nghi p b thu h i ủ t canh tỏc.mặc dù đa số lao động
nông thôn có trình độ thấp nhng các doanh nghiệp có thể giải quyết đợc
một số lao đông đó do các doanh nghi p cơng nghi p có đ c thù riêng và có
tiêu chu n cho cơng nhân k thu t, nhưng đơn v nào cũng có m t b ph n
công nhân làm nh ng công vi c ph c v mà khơng địi h i ph i có chun
mơn k thu t. Nh ng v trí lao ñ ng ñó, nh t thi t ph i dành ñ tuy n ch n
nh ng nông dân ñã như ng ñ t ñ xây d ng nhà máy. M t khác, doanh
nghi p ph i ưu tiên vi c nh n con em nơng dân cịn tr , có văn hố, có
chun mơn vào làm vi c và đào t o h thành l c lư ng lao ñ ng lâu dài c a

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

10


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

doanh nghi p. ði u này không ch gi i quy t vi c làm cho lao đ ng mà cịn
tăng thêm s g n bó lâu dài gi a doanh nghi p v i đ a phương.
Mét sè doanh nghiƯp đ thực hiên khá nghiêm chỉnh trách nhiệm cua
mình đối với vấn đề trên nh ,Doanh nghi p Eurowindow cú 168 cơng nhân;
68% ngư i lao đ ng là con em ñ a phương, 10% lao ñ ng là con em khu v c
GPMB.
Công ty TNHH ð u tư xây d ng Long Vi t có kho ng 300 lao ñ ng

trên công trư ng. 100% các h b thu h i đ t đ u có con em làm t i công ty;
nh ng ngư i trên 35 tu i đư c b trí làm t p v .
M i nhà ñ u tư ph i cam k t s d ng m t s lư ng lao ñ ng nh t ñ nh
c a ñ a phương b thu h i ñ t. Dĩ nhiên, ñ làm ñư c đi u này, c nhà đ u tư
và chính quy n ñ a phương ph i cùng nhau t o ñi u ki n ñào t o nhân l c
ngay khi b t ñ u tri n khai d án. ð c bi t, n u có th , có chính sách khuy n
khích các nhà đ u tư ñào t o nhân l c t i ch .
3. C p ñ t d ch v cho các h dân b thu h i đ t.
Ngo i viƯc t o ñi u ki n cho m t b ph n nhân kh u có kh năng lao
đ ng trong các h dân b thu h i ñ t ñư c tuy n vào làm vi c trong khu công
nghi p; Vnh Phỳc cũn tạo điều kiên cho nh ng ngư i khơng đ đi u ki n
làm vi c trong khu cơng nghi p thì làm d ch v thông qua mô hình " đổi đất
dịch vụ ".Nh v y, ngư i dân b thu h i ñ t ñư c tham gia các d ch v ph c
v ln cho khu cơng nghi p và khu đơ th , làm nhà cho cơng nhân th.
cho th, đ i tư ng th chính là cơng nhân lao đ ng trong các khu cơng
nghi p. Theo ơng Ơng Tr nh ðình Dũng, Bí thư T nh u Vĩnh Phúc, cơ ch
này xu t phát t yêu c u c a t nh Vĩnh Phúc: l y ñ t c a dân đ làm cơng
nghi p nhưng khơng làm b n cùng hóa ngư i dân. B i ngư i dân n u ch
nh n ti n ñ n bù GPMB thì r t thi t thịi, s d ng chưa ch c đã hi u qu h p
lý. Mơ hình "ñ i ñ t d ch v " c a Vĩnh Phúc là m t sáng ki n, ñư c nhi u
ngư i, nhi u ñ a phương th a nh n, ng h . Mơ hình này r t có ý nghĩa,
nh t là đã góp ph n gi i quy t công ăn vi c làm cho các lao đ ng t 35 tu i
tr lên, khó tìm ñư c vi c làm sau khi b thu h i ñ t.
ðư c bi t, hi n Vĩnh Phúc ñang quy ho ch g n 20 khu d ch v li n k
các KCN, KðT ñ th c hi n phương th c "ñ i ñ t d ch v " cho các h nông
dân b thu h i ñ t. Theo chính sách này, các h dân b thu h i ñ t (nh t là
các h b thu h i h t ñ t canh tác) s ñư c ñ i l y các ki t kinh doanh. Các
ki t này có di n tích 50 m2 - 100 m2.
Vĩnh Phúc là m t t nh xu t phát ñi m nghèo, ngu n l c c a dân r t
nh nên b t bu c ph i thu hút đ u tư t bên ngồi đ phát tri n. Mu n có

ngu n l c bên ngồi nhi u ph i có m t mơi trư ng ñ u tư h p d n, m t
trong nh ng y u t mơi trư ng đ u tư là ñ t xây d ng, Vĩnh Phúc thu h i
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

11


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

360m2 thì c p khơng q 20m2 đ t d ch v , nhưng có nơi khơng rõ ràng v
vi c này. mu n có đ t xây d ng thì ph i có m t b ng nhanh, giá ti n GPMB
ph i h p lý. Chính vì v y, ngồi vi c tính sao cho nhà đ u tư khơng th y b
thi t thịi, đi u quan tr ng nh t Vĩnh Phúc tính là l y đ t c a dân làm công
nghi p nhưng không làm b n cùng hóa ngư i nơng dân.
ð chính sách trên có hi u qu , Nhà nư c c n h tr b ng ngân sách
ñ ñào t o con em ngư i nơng dân có trình đ vào lao ñ ng trong các KCN,
h tr ngân sách ñ ñ u tư h t ng c a khu v c ngư i dân ñã s ng, t o ra
vi c làm m i cho s lư ng không nh nh ng ngư i không th vào làm vi c
các nhà máy xí nghi p do đã q 35 tu i ho c không ngh . vi c c p ñ t
d ch v cho dân sau thu h i ñ t ñ ph c v phát tri n công nghi p ñư c coi
là ñ ng l c thúc đ y cơng tác đ n bù gi i phóng m t b ng (GPMB) c a t nh
Vĩnh Phúc hi n
ði m nh n Quang Minh
Khu công nghi p Quang Minh (Mê Linh) - Mơ hình ki u m u c a t nh
Vĩnh Phúc v tri t lý "l y công h nông" - l y l i nhu n t cơng nghi p đ
tái đ u tư cho nông nghi p, nông thôn.
Theo th ng kê c a t nh Vĩnh Phúc, hơn 1.400 h dân trong xã Quang
Minh ñã b Nhà nư c thu h i g n 600 héc-ta (tương đương 70% di n tích ñ t

canh tác). Khi ñó, ngư i dân xã Quang Minh r t h t h ng, băn khoăn vì
khơng bi t s sinh s ng ra sao, khi mà ñ t canh tác ñã b thu h i g n h t, ñ c
bi t ñ i v i nh ng h dân khơng cịn t c đ t nông nghi p nào.
Nhi u cu c h p t c p thôn, xã, huy n r i t nh ñã ñư c t ch c ñ bàn
bi n pháp gi i quy t. Hàng lo t ý ki n trái chi u t i các cu c h p này, khi n
cho tình hình càng thêm căng th ng. ðơn t khi u ki n ñư c g i ñ n nhi u
cơ quan ch c năng.
Dù còn m t s b t c p chưa ñư c gi i quy t k p th i (m c b i thư ng
đ t cịn chênh l ch gi a các khu v c l n, t l lao ñ ng th t nghi p v n cịn
cao, đ u tư cơ s h t ng chưa ñ ng b ...) nhưng cách làm m nh d n c a
Vĩnh Phúc - l y cơng h nơng, "đ i đ t d ch v " - bư c ñ u ñã kh ng ñ nh
ñư c hi u qu . ðó cũng là mơ hình mà nhi u đ a phương có th tham kh o
đ đ m b o hơn n a quy n l i c a ngư i nơng dân khi b thu h i đ t.
Dù cịn m t s b t c p chưa đư c gi i quy t k p th i (m c b i thư ng
đ t cịn chênh l ch gi a các khu v c l n, t l lao đ ng th t nghi p v n cịn
cao, ñ u tư cơ s h t ng chưa ñ ng b ...) nhưng cách làm m nh d n c a
Vĩnh Phúc - l y cơng h nơng, “đ i ñ t d ch v ” - bư c ñ u ñã kh ng ñ nh
ñư c hi u qu . ðó cũng là mơ hình mà nhi u ñ a phương có th tham kh o
ñ ñ m b o hơn n a quy n l i c a ngư i nông dân khi b thu h i ñ t.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

12


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

4. ðào t o ngh cho ngư i dân nâng cao trình đ đáp ng nhu c u ch t

lư ng lao ủ ng.
Theo số liêu cua bộ lao động cho bi t, 60% s h b thu h i ñ t v n
s ng ch y u vào nông nghi p, 9% s h làm d ch v , 6% làm làm công
nghi p-ti u th công nghi p, 2% làm xây d ng, thương m i.
Như v y, nông nghi p v n là ch d a c a ph n l n s h b m t ñ t.
S lao ñ ng b m t vi c làm do m t ñ t r t nhi u: Hà Tây 35.703 ngư i,
Vĩnh Phúc 22.800 ngư i, ð ng Nai 11.295 ngư i, Qu ng Ninh 7.043 ngư i,
Nam ð nh 4.130 ngư i, H i Dương 9.357 ngư i, làm gi m sút thu nh p c a
53% s h nơng dân, ch có 13% s h có thu nh p tăng hơn trư c.
ð i s ng c a nơng dân v n đã th p kém, nay b m t đ t l i càng khó
khăn thêm, thi u ñi u ki n s ng ( ñi n, nư c, y t , văn hoá, giao thông...).
Kh o sát c a B Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn đưa ra k t qu : 36,5%
s h có đi u ki n s ng như cũ, 29% có đi u ki n cao hơn trư c, 34,5% có
đi u ki n s ng th p hơn trư c.
ð y là h qu t t y u c a q trình thu h i đ t b t bình đ ng, duy ý
chí, khơng có s tham gia t ñ u c a ngư i dân b thu h i đ t, có s chênh
l ch đ a tơ b t h p lý tương t như trong c ph n hố doanh nghi p.
Ngồi ra, ñ t thu h i thu c ñ t canh tác t t, cơ s h t ng thu n l i; nhưng
ñ t ñ n bù l i x u, xa khu dân cư, h t ng y u kém. "H i ch ng" khu cơng
nghi p đã phát tri n kh p nơi qui ho ch treo, nhi u nơi khơng thu hút đư c
đ u tư, nhi u khu dân cư qui ho ch tuỳ ti n ph i b hoang, trong khi dân
thi u ñ t canh tác do b thu h i.
M t trong nh ng v n đ nóng b ng nh t, là đào t o ngh cho lao đ ng
nơng nghi p b m t đ t. Có th nói, chưa có đâu làm t t, làm chu đáo cơng
vi c này, khơng ít doanh nghi p h a h n to tát, nhưng không m n mà ti p
nh n con em nông dân. K c nh ng ngư i ñã qua ñào t o, nhưng ch làm
dăm b a n a tháng là b sa th i, v i 1001 lý do "chính đáng".
Nhưng ph i th a nh n th c t là, Nhà nư c ñã ñ u tư r t l n cho cơng
tác đào t o, c v phương ti n d y và h c, c v cơ s h t ng, h th ng
chính sách ưu đãi. Cho nên khơng th quy h t trách nhi m vào các doanh

nghi p trong khu cơng nghi p, ho c cho các đ a phương, mà trách nhi m
trư c h t ph i thu c v c m t h th ng ñào t o ngh c a Nhà nư c.
Sau khi ñ xu t v n ñ mi n, gi m thu l i phí, trên cơ s nghiên c u
ch trương c a Vĩnh Phúc, B Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn l i đ
xu t các gi i pháp cho v n ñ thu h i ñ t ñ xây d ng khu công nghi p.
H tr chuy n đ i lao đ ng nơng nghi p sang các ngành ngh phi
nơng nghi p, thơng qua đào t o, hư ng nghi p, truy n ngh , xu t kh u lao
ñ ng.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

13


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

Theo Ban Qu n lý b i dư ng ngh cho nông dân (thu c S
NN&PTNT Vĩnh Phúc), m c tiêu c a t nh là ñ n năm 2010 s ñào t o ngh
cho kho ng 200.000 ngư i, v i m c h tr 250.000 đ ng/ngư i/tháng.
Cùng đó, theo cam k t c a UBND t nh, khi nh n lao ñ ng vào làm
vi c, doanh nghi p s ñư c h tr 100.000 - 200.000 ñ ng/ngư i đ đào t o
ngh cho cơng nhân. T nh cũng h tr cho lao ñ ng t ñi tìm vi c, v i m c
300.000-700.000 đ ng/ngư i.
Vĩnh Phúc là t nh đã có khá nhi u chính sách h tr đào t o ngh và
có nhi u d án c th cho các vùng có đơng nơng dân khơng có vi c làm do
b thu h i ñ t canh tác cho phát tri n các khu cơng nghi p. Nhưng các d án
đào t o ngh v n chưa phát huy ñư c hi u qu , b i vì, đ i b ph n nh ng
lao đ ng khơng th ki m đư c vi c làm đ u đ tu i trên 35, trình đ văn

hóa th p, h khơng mu n h c và cũng khơng có kh năng h c. ð i tư ng
ñào t o ngh ch y u là lao ñ ng trong ñ tu i t 15 ñ n 35, chi m 49,1%
t ng s lao ñ ng trong ñ tu i trên ñ a bàn t nh. Các cơ s đào t o ngh cũng
cịn nhi u h n ch v cơ s v t ch t, chương trình, giáo trình, giáo
viên,…nên ch t lư ng đào t o so v i yêu c u c a doanh nghi p v n chưa
ñư c ñáp ng m t cách tho ñáng.
ð c ng c h th ng cơ s ñào t o ngh , nâng cao ch t lư ng và qui
mơ đào t o, c n huy ñ ng các ngu n ñ u tư cho ñào t o ngh t Nhà nư c,
t doanh nghi p, t nhân dân, t các t ch c chính tr xã h i trong và ngồi
nư c đ đ u tư xây d ng cơ s v t ch t k thu t, chương trình, giáo trình,
phịng thí nghi m, đ i ngũ giáo viên có trình đ cao. ð c bi t, ph i chuy n
hư ng t ñào t o các ngành ngh theo năng l c c a các cơ s ñào t o sang
ñào t o theo nhu c u c a các doanh nghi p, c a xã h i và t nh c n có cơ ch
khuy n khích xã h i hố đào t o ngh .
V phía các cơ s đào t o ngh c a t nh, c n t p trung gi i quy t các
v n ñ sau:
Xác ñ nh ñúng m c tiêu, nhi m v ñào t o thơng qua vi c tìm hi u, d
báo nhu c u th trư ng, nhu c u c a các doanh nghi p và xã h i ñ xác ñ nh
ngành, ngh ñào t o.
C i ti n n i dung, chương trình, s a đ i l i giáo trình, giáo án c a các
cơ s đào t o theo phương châm lý thuy t m t, th c hành ba; coi tr ng và
phát huy tính sáng t o c a ngư i h c.
Nâng cao ch t lư ng ñ i ngũ giáo viên và tăng cư ng trang b các
phương ti n gi ng d y hi n đ i, các phịng thí nghi m, tránh tình tr ng h c
chay.
T ch c liên k t ñào t o v i các trư ng h c, cao ñ ng và ñ i h c; h p
ñ ng ñào t o v i các doanh nghi p, làng ngh , trang tr i, các cơ s kinh t ,
các h kinh doanh…nh m gi i quy t vi c làm cho h c viên khi ra trư ng.
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

14


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

M ng lư i ñào t o ngh ph i ñư c phân b đ u, th t c hành chính
thu n l i. Cơ s ñào t o ngh ph i đáp ng đư c qui mơ đào t o, lo i hình
ch t lư ng ngh đào t o ñ sau khi t t nghi p, h c viên có th tìm đư c vi c
làm ngay trong các khu công nghi p, khu ch xu t. Chú tr ng nâng cao ch t
lư ng ñào t o ngh b ng cách thu hút ñ i ngũ các nhà chuyên môn - k
thu t, nhà khoa h c c a các trư ng, vi n nghiên c u, trung tâm ng d ng
khoa h c cơng ngh ... đóng trên ñ a bàn ñ m i tham gia ñào t o nhân l c
lao ñ ng ch t lư ng cao.
Ngoài vi c th c hi n các bi n pháp nâng cao ch t lư ng ñào t o m i
c n ph i hình thành cơ ch , hình th c thích h p đào t o l i, ñào t o nâng cao
ki n th c, tay ngh thư ng xuyên cho ngư i lao ñ ng. M ng lư i ñào t o l i,
ñào t o nâng cao ph i ñáp ng ph bi n, thu n l i cho nhu c u c a t t c
nh ng ngư i lao ñ ng có th tham gia h c tâp. ðào t o l i, ñào t o nâng cao
ph i bao trùm t t c các c p trình đ : trên ñ i h c, ñ i h c, cao ñ ng, trung
h c chuyên nghi p và sơ c p, cơng nhân k thu t.
L p qu đào t o ngh , th c hi n xã h i hóa vi c huy ñ ng các ngu n
qu t : ngân sách nhà nư c trung ương và ñ a phương, đóng góp c a các
doanh nghi p, đóng góp c a các ch d án s d ng ñ t và s đóng góp c a
các t ch c xã h i, Hi p h i ngh nghi p, c a Chính ph và t ch c qu c
t ...
5. Phát tri n các ngành ngh try n th ng tao cơng ăn vi c làm cho ngư i
dân.
§ y m nh cơng nghi p hố, hi n đ i hố nơng nghi p, nơng thơn. Dù

có qui ho ch h p lý và có các bi n pháp s d ng đ t có hi u qu thì di n tích
đ t canh tác nơng nghi p cũng v n b thu h p, bình qn đ u ngư i s th p.
Xu hư ng di chuy n dân cư t nông thôn ra thành th s tăng lên. Do đó phát
tri n ti u th cơng nghi p và các làng ngh là gi i pháp tích c c, t o ñi u
ki n cho ngư i lao đ ng có vi c làm và có thu nh p n ñ nh ngay t i làng, xã
c a mình nh m th c hi n phương châm "ly nông không ly hương". Th c
hi n t t gi i pháp này s gi i quy t ñư c vi c làm t i ch cho lao ñ ng nông
nghi p dư th a do b thu h i ñ t canh tác và s làm gi m áp l c lao ñ ng t
do tràn vào các ñô th ki m vi c làm.
Mu n v y, Nhà nư c và chính quy n đ a phương c n t o ñi u ki n
ñ u tư phát tri n k t c u h t ng k thu t, h t ng xã h i các làng, xã; có
chính sách ưu đãi, h tr các cơ s s n xu t v v n, k thu t, cơng ngh , đào
t o cơng nhân k thu t cũng như kinh nghi m t ch c qu n lý và th trư ng
tiêu th s n ph m. V i m c tiêu gi¶i qut viƯc l mv khôi ph c các làng
ngh truy n th ng, xây d ng nhân c y m t s ngh m i trong khu v c nông
nghi p nông thôn nh m t o công ăn vi c làm, tăng thu nh p cho ngư i lao
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

15


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

ñ ng trong nơng nghi p nơng thơn, góp ph n XðGN, t o ti n ñ cho s phát
tri n b n v ng.
Vĩnh Phúc ti p t c ñ u tư ñ th c hi n t t chương trình tác đ ng h
tr các làng ngh , cùng v i khôi ph c các làng ngh truy n th ng là xây
d ng các làng ngh m i trong ph m vi toàn t nh như: ngh mây tre ñan xu t

kh u, thêu ren xu t kh u, ch bi n nông s n th c ph m, ngh m c m
ngh ... trong đó t p trung m t s ngh có th s d ng ñư c nhi u lao ñ ng,
nhi u ñ i tư ng, l a tu i khác nhau, có th tham gia h c và làm ngh , t o
ñi u ki n cho ngư i lao ñ ng khu v c nơng thơn, s d ng t i đa th i gian
lao đ ng nơng nhàn chuy n đ i ngành ngh và tăng thu nh p cho ngư i lao
đ ng.
Tuy nhiên, trong q trình th c hi n cịn g p nhi u khó khăn như:
Nh n th c v v n ñ phát tri n TTCN c a ngư i dân chưa t t, còn mang
n ng tính l i, trơng ch vào s h tr c a Nhà nư c; thi u ngư i ñ ng ra
t ch c s n xu t sau ñào t o thêm ki n th c v qu n lý th trư ng... ð kh c
ph c nh ng khó khăn trong q trình th c hi n c n ph i làm t t m t s v n
đ Làm t t cơng tác tun truy n khơng ch trong ngư i dân mà c các
c p, các ngành đ có s đ ng nh t nh n th c v v n ñ phát tri n ngành
ngh nơng thơn. Trên cơ s đó thu hút s quan tâm c a các c p, các ngành,
ñ c bi t là các t ch c đồn th ; các t ch c khuy n cơng ph i có trách
nhi m cung c p, tư v n m t cách ñ u ñ n các thông tin liên quan ñ n ngành
ngh TTCN, ch ra nh ng cơ h i, thách th c, thu n l i, cũng như nh ng d
báo cho các doanh nhân, ngư i dân làm ngh n m b t đư c tình hình đ yên
tâm s n xu t...; t ch c ñào t o, hu n luy n ki n th c qu n lý kinh t , qu n
lý doanh nghi p và b i dư ng ki n th c v th trư ng cho cơ s , xây d ng
ch doanh nghi p; và h là ngư i ñ ng ra t ch c SXKD sau ñào t o (t t
nh t là ngư i ñ a phương); h tr ñào t o ngh trên cơ s Nhà nư c, nhân
dân và doanh nghi p cùng làm; cung c p, t o m i liên h tin c y gi a làng
ngh v i doanh nghi p làm xu t kh u đ h có ch d a trong th i gian m i
vào ngh , t o s n ñ nh v ñ u ra c a s n ph m ngay t nh ng ngày ñ u; t
ch c h th ng khuy n cơng viên đ n cơ s ho c c ng tác khuy n công.chú
tr ng và làm t t công tác quy ho ch và phát tri n các làng ngh truy n
th ng. Vi c này c n ñư c th c hi n v a trên cơ s ñào t o ngh cho lao
ñ ng m i, v a di chuy n ñ a ñi m làng ngh . T c là chúng ta không nh t
thi t phát tri n làng ngh ngay t i nơi ngh đó đang t n t i, mà có th t o ra

nh ng làng m i cho ngh .

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

16


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

6. § y m nh xu t kh u lao ñ ng.
Nh ng năm g n ñây, t nh Vĩnh Phúc ñã t o ñi u ki n, h tr kinh phí
cho xu t kh u lao đ ng đi làm vi c có th i h n nư c ngồi, nên ch tính t
2001-2006, đã đưa đư c 8.157 lao ñ ng ñi làm vi c nư c ngoài, trong ñó
có 5.421 ngư i ñã m tài kho n và ñã g i v nư c 31,247 tri u USD tương
ñương v i 500 t ñ ng).
ð ti p t c ñ y m nh xu t kh u lao đ ng, chính quy n c n tăng cư ng
cơng tác qu n lý các trung tâm, các cơ s , t ch c ñưa ngư i ñi xu t kh u
lao ñ ng th c hi n ñúng cam k t v i ngư i lao ñ ng; th c hi n nghiêm các
qui ñ nh, lu t pháp c a Nhà nư c; c n có s k t h p có hi u qu gi a chính
quy n các c p v i các cơ s t ch c xu t kh u lao ñ ng, cơ s ñào t o ngh
và các cơ quan ban, ngành có liên quan đ t o đi u ki n thu n l i cho ngư i
ñi lao ñ ng có th i h n nư c ngồi.
§Ĩ cã thĨ thực hiện tốt đơc cụng tỏc xu t kh u lao ủ ng cần khắc
phục các m t cũn h n ch , như: Do lao đ ng có trình ñ th p, chưa quen v i
tác phong công nghi p và không quen xa nhà nên x y ra nhi u trư ng h p
b vi c hay không ti p c n v i công vi c theo nhu c u c a ñơn v s d ng
lao ñ ng. Vi c tuy n d ng chưa k d n ñ n m t s trư ng h p vi ph m h p
ñ ng b tr v nư c, t o nên dư lu n x u, gây khó khăn trong vi c tuy n

d ng lao ñ ng m i; công tác thông tin, tư v n cho ngư i lao đ ng có lúc cịn
ch quan, sơ sài, chưa ph bi n, phân tích rõ ñi u ki n tuy n d ng, phí d ch
v , ñi u ki n cho vay, m c cho vay, công vi c ph i làm, thu nh p, ăn ...
Ngu n v n cho vay còn l thu c vào ch tiêu phân b c a Trung ương, cơ
ch chưa thống, chưa đáp ng k p th i làm nh hư ng ñ n th i gian c a
ng i lao ủ ng.
Ngo i các yêu cầu xu t kh u lao đ ng ë trªn, tØnh c n m r ng sù
tham gia cña các doanh nghi p tham gia xu t kh u lao ñ ng nhưng ph i
qu n lý ch t nh m ñ m b o quy n l i thi t th c cho ngư i lao ñ ng.
7. Phát tri n các trung tâm thông tin d ch v v vi c làm.
Gi i quy t vi c làm chúng ta khơng th ph nh n đư c vai trị c a các
h th ng trung tâm xúc ti n vi c làm đ có th nhanh chóng đáp ng ñư c
yêu c u c a th trư ng lao ñ ng.
Thông qua các trung tâm xúc ti n vi c làm, m t l c lư ng l n lao đ ng
nơng thơn có th tìm đư c vi c làm và thu nh p phù h p v i kh nng c a
mỡnh.
Hiện nay, vĩnh phúc đ xây dựng đợc mạng lới các trung tâm giới
thiệu việc rộng khắp trên các mang lới thông tin nh: T nh Vĩnh phúc đang
trong q trình cơng nghi p hố, ngày càng nhi u các doanh nghi p ñ u tư
s n xu t kinh doanh, hi n nay và trong nh ng năm t i nhu c u s d ng
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

17


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

ngu n nhân l c r t l n. ð ñáp ng nhanh hi u qu nhu c u lao ñ ng c a

các doanh nghi p, nâng cao ch t lư ng tư v n, gi i thi u vi c làm, cung ng
lao ñ ng - ðào t o ngu n nhân l c c a t nh ñư c s ch ñ o c a S lao ñ ng
- TB&XH t nh Vĩnh phúc, Trung tâm gi i thi u vi c làm Vĩnh phúc xây
d ng Website “Ngư i tìm vi c - Vi c tìm ngư i” ñ a ch trên Internet là
http:// WWW.vieclamvinhphuc.net . Website là c u n i gi a Ngư i lao ñ ng
- Doah nghi p - Cơ s d y ngh và tuyên truy n chính sách pháp lu t c a
nhà nư c v Lao ñ ng - Vi c làm - D y ngh góp ph n thúc ñ y th trư ng
lao ñ ng phát tri n phù h p v i s nghi p CNH - HðH.
Ngồi ra Website góp ph n b o đ m l i ích h p pháp cho ngư i lao
đ ng, ngư i s d ng lao ñ ng v v n ñ Lao ñ ng - Vi c làm, gi m thi u
tranh ch p v lao ñ ng.
G n k t cung - c u lao ñ ng là vai trị chính c a các trung tâm d ch v
vi c làm. ñây xu t hi n hai khách hàng ch y u là ngư i th t nghi p ho c
thi u vi c làm và ngư i s d ng lao ñ ng.
Hi n nay vi c quy ho ch h th ng trung tâm ñã hoàn t t và theo văn
b n hư ng d n c a B lao ñ ng thương binh xã h i, ch nh ng trung tâm có
quy t đ nh ñ ng ý thành l p c a B m i ñư c phép th c hi n d ch v vi c
làm, kiên quy t ch m d t ho t ñ ng c a nh ng cơ s làm công vi c này m t
cách không h p pháp trên lãnh th c a mình.
Sau khi s p x p l i trên ph m vi c nư c hi n còn 125 trung tâm d ch
v vi c làm chính th c đư c th a nh n ho t ñ ng h p pháp. M c dù tu i ñ i
và tu i ngh chưa cao, “già nh t” trên 10 năm, tr nh t m i chưa ñ y 1 tu i
song ph n l n các trung tâm ñã ho t ñ ng có k t qu x ng đáng là đ a ch tin
c y c a c ngư i c n vi c l n ngư i s d ng lao ñ ng.
Tuy nhiên không hi m các trung tâm làm vi c khá th ñ ng. Cán b
d ch v vi c làm như ñ ng gi a, ch ch hai khách hàng ñ n ñ t v n ñ
v i mình thì m i móc n i h v i nhau. C n lưu ý r ng, ngư i s d ng lao
ñ ng là ñ i tác c c kỳ quan tr ng chính h là ngư i t o ra vi c làm, chính h
là ngư i thông báo cho các trung tâm bi t s làm vi c còn tr ng hi n t i và
c trong tương lai. Chính vì v y mà vi c quan h t t v i các doanh nghi p là

ho t ñ ng quan tr ng c a các trung tâm d ch v vi c làm.
ð i v i khách hàng th hai - ngư i tìm vi c - thì đi u quan tr ng là
ph i làm sao cho h bi t v s t n t i c a trung tâm, cũng như ch c năng
nhi m v c a trung tâm. Ph i làm sao cho trung tâm là m t ñ a ch tin c y,
m t nơi mà ngư i tìm vi c có th d dàng tìm đ n đ nh n nh ng l i khuyên
h u ích v ngh nghi p, ñ ñư c cung c p nh ng hành trang c n thi t trên
con đư ng tìm ki m vi c làm.
Nhà nư c thông qua các cơ quan có nhi m v qu n lý và th c hi n
chương trình m c tiêu qu c gia v vi c làm c n có s ch ñ o xít xao hơn
ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

18


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

n a ñ i v i h th ng trung tâm, k p th i gi i quy t nh ng khó khăn ách t c
mà h th ng trung tâm g p ph i khi tri n khai ho t ñ ng; M t khác ñòi h i
s năng ñ ng và tinh th n sáng t o hơn n a c a m i m t trung tâm d ch v
vi c làm - đơn v xung kích trên m t tr n ch ng th t nghi p.
Tóm l i, gi i quy t vi c làm cho lao đ ng nơng nghi p b thu h i ñ t
canh tác là v n ñ nan gi i, ph c t p nên c n ph i có s quan tâm c a Nhà
nư c và chính quy n đ a phương, có các chính sách phù h p và có các gi i
pháp đ ng b thì m i có th đ t đư c m c tiêu đ .
8. C n hình thành qu h tr gi i quy t vi c làm vµ tư v n phương
pháp s d ng v n cho ngư i dân khi h ñ n nh n ti n ñ n bù.
Qu này đư c hình thành t m t ph n c a kho n ti n s d ng ñ t, ti n
thuê ñ t n p ngân sách Nhà nư c c a doanh nghi p khi s d ng ñ t, ti n

chênh l ch gi a giá ñ t ñ n bù ñ i v i đ t nơng nghi p trư c khi b thu h i
và giá ñ t chuyên d ng ñã ñư c chuy n ñ i sau khi thu h i. Qu s làm
nhi m v h tr chi phí cho nơng dân h c ngh , đ u tư xin vi c làm.
Mu n t o ñư c s lư ng l n vi c làm nh m thu hút l c lư ng lao
đ ng nơng thơn, c n phát huy n i l c, trư c h t là ngu n v n.
Hi n nay, các ngu n v n đ u tư cho nơng thơn và nơng nghi p có t
ngân sách Nhà nư c, t v n tín d ng đ u tư ưu đãi, t v n c a doanh nghi p
Nhà nư c, doanh nghi p tư nhân, c a dân cư và v n đ u tư nư c ngồi.
M c dù g p nhi u khó khăn nhưng các ngân hàng thương m i, các t
ch c tín d ng đã m r ng cho vay t 1993 - 1998 t c ñ cho vay h s n xu t
tăng 30% bình quân hàng năm. Năm 1998 dư n là 34.000 t ñ ng v i hơn 8
tri u h ñư c vay v n. V n ngân hàng cùng v i v n t có đã giúp hàng tri u
h nơng dân m r ng đ u tư thâm canh, chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, v t
ni, đánh b t thu h i s n, phát tri n ngành ngh t o ra nhi u cơng ăn vi c
làm cho ngư i lao đ ng, giúp c i thi n ñ i s ng c a ngư i nơng dân.
M c đ u tư này tuy chưa cao nhưng đã có nh hư ng l n t i phát
tri n kinh t h gia đình nơng thơn. Bên c nh đó c n ph i huy ñ ng v n
ñ u tư phát tri n cơ s h t ng nông thôn, trư c h t đ t o s liên thơng gi a
nơng thơng v i th trư ng bên ngoài, sau n a là kích thích s n xu t, t o vi c
làm, t ng bư c hi n đ i hố nơng thơn.
C n có s tư v n phương pháp s d ng v n cho ngư i dân khi h ñ n
nh n ti n ñ n bù, ði u này s có tác d ng đ nh hư ng tiêu dùng cho bà con,
tư v n v m t s r i ro có th x y ra n u không bi t qu n lý, s d ng v n
h p lý. Tránh hiện tơng chúng ta thờng thấy ở những khu vực thu hồi đất,
ngời dân không biết sử dụng hợp lý khoản tiền đền bù.sau khi nhận tiền b
con xây dựng nh cửa sắm trang thiết bị ,đồ dùng ,phơng tiện tiêu s i hoang
phí m không sinh lời.nhất l con em gia đình họ sẵn tiền ăn chơi đua đòi xa
ỏn KTPT Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

19

L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

v o các tệ nạn x hôi cờ bạc nghiện hút ....v sau thời gian thì không còn
đồng n o , mất đất không có việc l m họ không biết l m gì để kiếm sống.
Nên việc t vấn về quản lý tiền đền bù th nh vốn l m ¨n cho b con l rÊt
cÇn thiÕt.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

20


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

K T LU N

ð t nư c ñang trong th i kỳ h i nh p kinh t , nhân dân ta cùng v i
nhân lo i ñang bư c vào th k 21, v i tinh th n l c quan, t tin, quy t tâm
th c hi n thành công s nghi p CNH-HðH nư c nhà.
Mu n th c hi n thành cơng s nghi p CNH-HðH đ t nư c thì đưa
nơng nghi p và kinh t nông thôn lên s n xu t l n là nhi m v hàng ñ u, v n
ñ lao ñ ng và gi i quy t vi c làm cho ngư i lao đ ng nơng thơn c n đư c
coi tr ng trong b i c nh n n kinh t nư c ta hi n nay.
ð án nh ny nhăm nói thờm m t l n n a góp ph n nói rõ lên th c

tr ng lao ñ ng và vi c làm nông thôn nư c ta hi n nay, ñ ng th i ñưa ra
m t s gi i pháp cơ b n ñ gi i quy t v n ñ này.
Do th i gian và trình đ có h n nên khơng th tránh kh i nh ng sai
xót, r t mong đư c s quan tâm, góp ý c a th y cơ và các b n.

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t ñ t do CNH-HðH

21


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

TÀI LI U THAM KH O

1-/ T p chí lao đ ng xã h i (các 2006,2007,2008,2009)
2-/ T p chí kinh t và d báo 2007,2008
3-/ T p chí kinh t và phát tri n 2006,2007,2008
4-/ Báo cáo v vi c làm và xố đói gi m nghèo B lao đ ng thương binh và
xã h i.
5-/ Giáo trình kinh t phát tri n.
6-/ Laodong.com.vn
7-/ Thannienonline: www.thanhnien.com.vn
8-/ Trang WWW.vieclamvinhphuc.net
9-/ Tu i tr online: www.tuoitre.com.vn
10-/ Vietnamnet: www.vietnamnet.vn
11-/ VnEconomy( Báo ñi n t th i báo kinh t Vi t Nam).......

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao ñ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

22


L Minh Vũ

Kinh t phát tri n B – K47

M CL C
trang

L i nói đ u
Ph n I: M t s khái ni m v vi c làm.
I/ M t s khái ni m cơ b n
1. Vi c làm
2. Dân s ho t ñ ng kinh t
3. Ngư i có vi c làm
3.1. Ngư i đ vi c làm
3.2. Ngư i thi u vi c làm
4. Ngư i th t nghi p
5. T l ngư i có vi c làm
6. T l ngư i th t nghi p
II. nh hư ng c a vi c làm nông thôn t i phát tri n kinh t
xã h i.
Ph n II: Q trình Cơng Nghi p Hóa và vi c làm c a t nh.
1. K t qu ñ t ñư c c a q trình Cơng nghi p hóa – Hi n đ i hóa
2. Q trình quy ho ch và thu h i đ t nơng nghi p t i các khu
công nghi p
3. Thưc tr ng v lao ñ ng vi c làm v cuéc sèng cña ng−êi n«ng
dân b thu h i đ t

Ph n III: Các gi i pháp t o vi c làm cho ngư i dân b thu h i
ñ t.
1. Xây d ng qui ho ch không gian phát tri n kinh t - xã h i
2. Ưu tiên tuy n d ng cho ngư i lao ñ ng trong vùng
3. C p ñ t d ch v cho các h dân b thu h i ñ t
4. ðào t o ngh cho ngư i dân nâng cao trình đ đáp ng nhu c u
ch t lư ng lao ñ ng
5. Phát tri n các ngành ngh try n th ng tao công ăn vi c làm cho
ngư i dân
6. § y m nh xu t kh u lao ñ ng
7. Phát tri n các trung tâm thông tin d ch v v vi c làm
8. C n hình thành qu h tr gi i quy t vi c làm và tư v n
phương pháp s d ng v n cho ngư i dân khi h ñ n nh n ti n ñ n
bù
K t lu n
Tài li u tham kh o
M cl c

ð án KTPT – Gi i quy t viêc làm cho lao đ ng nơng thơn m t đ t do CNH-HðH

1
2
2
2
2
2
2
2
3
3

3
4
5
7

10
10
11
13
15
17
17
19
21
22
23
23