Đề án kinh tế phát triển Đào tạo nguồn nhân lực Việt Nam

ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

L im ñ u

V i dân s x p x 80 tri u ngư i như hi n nay, Vi t Nam ngồi khai thác
đư c th trư ng n i ñ a v i kh năng tiêu th l n, Vi t Nam cịn có m t ngu n
lao ñ ng tr , d i dào và khá r .Tuy nhiên quá trình phát tri n kinh t và h i
nh p kinh t th gi i khơng ch địi h i m t kh i lư ng lao ñ ng nhi u v m t
s lư ng, r , tr mà còn ph i cao v m t ch t lư ng.
Quá trình h i nh p s tác ñ ng ñ n s chuy n d ch cơ c u kinh t theo
hư ng tăng cư ng các ngành công nghi p, d ch v có kh năng c nh tranh, t p
trung

khu v c đơ th , khu cơng nhi p và gi m t tr ng nh ng ngành nông

nghi p, khu v c nông thôn.S phát tri n c a các ngành ñ c bi t là các ngành
ñ nh hư ng xu t kh u và s d ng nhi u lao đ ng: d t may, ni tr ng thu
s n…ði u này địi h i m t s lư ng l n lao đ ng có trình đ chun mơn, k
thu t, tay ngh .Trong khi đó lao ñ ng

nư c ta l i ch ñáp ng ñư c m t ph n

nh .V n ñ này bu c các ngành, các c p và toàn xã h i ph i nhìn nh n l i th c
tr ng ñào t o ngu n nhân l c

Vi t Nam và ñưa ra nh ng gi i pháp kh c ph c

v n đ đó.

ðó cũng chính là đ tài mà em xin nghiên c u sau ñây!

1
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

Chương I: Nh ng lí lu n chung
I)Ngu n nhân l c

Vi t Nam

1)Ngu n nhân l c và vai trò c a ngu n nhân l c ñ i v i phát tri n kinh
t -xã h i.
* Ngu n nhân l c
Có r t nhi u quan ni m khác nhau vè ngu n nhân l c nhưng ñ u t p
chung nh n m nh : ngu n nhân l c là dân s trong đ tu i lao đ ng có kh
năng lao ñ ng.Theo t ñi n thu t ng Pháp (1977-1985), quan ni m v ngu n
nhân l c h p hơn, nó khơng bao g m nh ng ngư i có kh năng nhưng khơng
có nhu c u làm vi c.Theo Quy đi nh c a Tơng c c Th ng Kê VN ,ngu n nhân
l c còn g m nh ng ngư i ngồi tu i lao đ ng ñang làm vi c trông các ngành
kinh t qu c dân.Còn theo quan ni m c a T ch c Qu c t v lao ñ ng (ILO)
và các nư c thành viên: LLLð là dân s trong ñ tu i lao đ ng th c t có vi c
làm và nh ng ngư i th t nghi p.
Tuy nhiên, vi c quy ñi nh v ñ tu i lao ñ ng có s khác nhau gi a các

qu c gia khác nhau,th m chí

các giai đo n khác nhau c a m t nư c.Nó ph

thu c vào tình hình phát tri n kinh t - xã h i c a m i nư c và mõi giai
đo n.Có nhi u nư c l y tư i t i thi u là 15 nhưng tu i t i ña thì có s khác
nhau: có nư c la 60,65 ,có nư c là 70,75.Nhi u nư c cịn khơng quy đi nh tu i
v hưu và cũng khơng có g i h n tu i t i đa như Ơxtrâylia…
Vi t Nam, theo quy ñ nh c a B lu t lao ñ ng (2002), ñ tu i lao
ñ ng quy ñi nh ñ i v i n là t ñ 15 tu i ñ n ñ 55 tu i và v i nam là t ñ
15 tu i ñ n đ 60 tu i.Nhưng khơng ph i tât c nh ng ngư i năm trong ñ tu i
2
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

lao ñ ng ñ u tham gia ho t ñ ng kinh t và tr c ti p góp ph n t o ra thu nh p
cho xã h i.
Ngu n nhân l c là m t trong nh ng ng n l c quan tr ng quy t ñ nh t i
s phát tri n c a m i qu c gia.Không gi ng v i các ngu n l c khác, ngu n
nhân l c có nh ng đ c đi m khac mà các ngu n khác khơng có.
Th nh t,trong n n kinh t hi n ñ i, các nhân t v Khoa h c –Công
Ngh phát tri n m nh m , s tham gian tr c ti p c a con ngư i vào quá trình
s n xu t ngày càng gi m nhưng hàm lư ng ch t xám trong t ng s n ph m,d ch
v và vai trò c a con ngư i ngày càng tăng.C th , t tr ng các ngành Công

ngh và Công ngh cao ngày càng tăng.

Thành ph H Chí Minh, t tr ng

ngành cơ khí năm 2006 là 15,4% t ng giá tr s n xu t Công nghi p, năm 2007
nên 16,6% và 6 tháng ñ u năm 2008 tăng lên 18,8%, theo k ho ch 2010 s ñ t
20%.Ngành ñi n t -công ngh thong tin năm 2006 t tr ng này là 3,4%, năm
2007 nên 3,6%, 6 tháng ñ u năm 2008 tăng nên 4,2% và k ho ch ñ n năm
2010 đ t 7%.M t s ngành Cơng nghi p có hàm lư ng ch t xám th p hơn có t
l giá tr s n xu t trong ngành Công nghi p gi m như d t may năm 2006 là
13,3%, năm 2007 gi m xu ng 12,9% ,6 tháng ñ u năm 2008 là 12,3%; ngành
da –giày năm 2006 là 6,65, năm 2007 là 5,9%,6 tháng ñ u năm 2008 là 6,8%.
Th hai,nói là ngng l c khó d đốn trư c đư c s n n ñ ng do ñó
ngu n l c con ngư i tr thành ngu n l c có r i ro ñ u tư cao nh t nhưng l i là
ngu n l c mang l i l i ích cao nh t. ð u tư cho các y u t v t ch t:máy móc,
trang thi t b , cơ s h t ng…có th d đốn đư c chi phí b ra ,doanh thu ,l i
nhu n thu l i.Nhưng ngu n l c con ngư i ch u nh hư ng c a nhi u nhân t :
ý chí, long quy t tâm, s say mê,văn hố, l i s ng,tình tr ng kinh t …m i
nhân t l i là t ng h p c a nhi u nhân t khác.Do đó vi c tính tốn và gi i
quy t m t cách ñ ng b các nhân t đó đ phát huy h t ti m năng c a ngu n
3
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

l c ph i địi h i m t chi phí r t l n và khó xác ñ nh ñư c hi u qu cũng như
kh năng đ t đư c hi u qu đó.
*Vai trị c a ngu n nhân l c v i phát tri n kinh t - xã h i
Trong các nhân t quan tr ng c a quá trình s n xu t: v n, lao đ ng, k
thu t cơng ngh ..thì nhân t con ngư i là quan tr ng nh t.Và ñi u này cũng
ñư c kh ng ñ nh trong quan ñi m c a ð ng và Nhà nư c ta: “con ngư i là
m c tiêu ñ ng l c c a s phát tri n”, “ngu n nhân l c và con ngư i Vi t Nam
là l i th , ngu n l c quan tr ng nh t c a s phát tri n kinh t - xã h i

nư c

ta”
Con ngư i là ch th c a m i ho t đ ng qu n lí đ n ho t đơng t ch c
s n xu t kinh doanh, nghiên c c, phát minh, sang ch …Do đó khi nói đên vai
trò c a ngu n nhân l c v i s phát tri n kinh t - xã h i là nói đ n vai trị c a
con ngư i trong s phát tri n.Vai trò c a con ngư i v i s phát tri n th hi n
hai m t:Th nh t, con ngư i v i tư cách là ngư i tiêu dùng s n ph m,d ch
v …là m c tiêu ph c v mà các doanh nghi p và xã h i hư ng t i.T đó tác
đ ng vào t ng c u c a n n kinh t , tác ñ ng t i tăng trư ng kinh t .
Giá

AS

AD’
AD
O

S n lư ng
4

Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

Th hai, con ngư i v i tư cách là ngư i lao ñ ng, y u t đ u vào c a
q trình s n xu t t o ra t t c các s n ph m v i s c l c và óc sang t o vơ h n
c a mình…là đ ng l c cho s thành cơng trong ho t đ ng s n xu t c a doanh
nghi p và n n kinh t .Ngu n nhân l c mà ñ c bi t là ch t lương ngu n nhân
l c nh hư ng t i kh năng s n xu t c a Doanh nghi p và n n kinh t do đó nó
nh hư ng t i t ng cung c a nên kinh t và nh hư ng t i tăng trư ng và phát
tri n kinh t .
Giá

AS
AS’

AD

S n lư ng

Trong b t kỳ m t trình đ văn minh s n xu t nào, lao đ ng c a con
ngư i v n đóng vai trị quy t đ nh.Tuy nhiên cùng v i s phát tri n c a văn
minh s n xu t, cơ khí hố, t đ ng hố, áp d ng các Công ngh sinh h c,
ngư i máy Công nghi p, k thu t vi tính… s d n ñ n s thay ñ i v trí c a lao
ñ ng chân tay (s d ng th l c) và lao đ ng trí tu ( s d ng ch t xám), trong

đó lao đ ng trí tu ngày càng có vai trị quy t đ nh.

5
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

*Nh ng d c ñi m ch y u c a ngu n nhân l c Vi t Nam
•

Vi t Nam có ngu n nhân l c d i dào, tr và tăng nhanh.
B ngI:S ngư i ñ 15 tu i tr nên chia theo nhóm tu i
2000

2001

2002

2003

2004

2005

T ng

54284481

54909999 56623472 58498758 60556738 62441446

15-19

9022389

883152

9010587

9166245

9410994

9665116

20-24

620856

6296520

6504565

6729202

7112660

7356109

25-29

5733105

5967112

5849102

5707965

5587122

5487107

30-34

5955211

6056443

6268997

6261870

6186795

6043363

35-39

6113057

6271214

6239968

6317628

6222309

6454239

40-44

5518915

5435689

5701632

595022

633013

6443693

45-49

398574

4110715

4443005

4907086

5309062

5749246

50-54

2843668

2849855

3144241

3408456

3884536

4042003

55-59

1944284

1915169

2024186

2257585

2489368

2873462

60-64

2093232

2005937

2016356

2027565

2082668

2063438

>64

4866298

5138194

5420835

5764919

5940207

6263670

Ngu n: T ng c c Th ng kê
S

ngư i ñ

15 tu i

64000000
62000000
60000000
58000000
Ngư i

T ng
56000000
54000000
52000000
50000000
2000

2001

2002

2003

2004

2005

Năm

6
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

ð ng th 13 trên th gi i và ñ ng th 2 trong khu v c ASEAN
Lao đ ng làm bi c trơng n n kinh t các nư c ASEAN
2000

2001

2002

Brunay

141

146

151

Indonexia

89838

90807

91600

Malaĩxia

9322

9535

Philipin

27775

30085

30257

Thailan

33001

33484

34262

VietNam

36702

37676

Xingapo

2095

2047

Mianma

2018

Ngu n: T ng c c Th ng kê

Ngu n nhân l c d i dào,tr , tăng nhanh là m t l i th ñ i v i s phát
tri n kinh t - xã h i c a nư c ta.Nó t o đi u ki n cho ñ u tư phát tri n theo
chi u r ng- xu hư ng ñ c trưng trong phát tri n c a Vi t Nam trong giai đo n
hi n nay.Và nó cũng t o thu n l i cho vi c phát tri n ho t ñ ng xu t kh u lao
ñ ng.Lao ñ ng tr ,có s c kho kh năng ti p thu, h c h i nhanh thu n l i cho

s phát tri n chun mơn, k thu t, trình ñ c a h nh m nâng cao năng su t
lao đ ng.
Bên c nh đó,ngu n nhân l c d i dào cũng ñ t ra m t s thach th c trong
v n ñ gi i quy t vi c làm trong ñi u ki n ñ t nư c ta cịn kém phat tri n,v n
đ u tư cho phát tri n kinh t - xã h i,t o vi c làm cịn h n h p.
•

T l s d ng lao ñ ng ñào t o k thu t , chun mơn v n cịn th p, ph n

l n là lao đ ng th cơng,lao ñ ng ph thông.

7
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

B ng III:T ng s ngư i ñ 15 tu i tr nên có vi c làm theo trình đ h c v n
T ng s có vi c làm

Dư i
THCS

THCS

THPT

Trung hoc
Cð-ðH
CN

2000

38367592

19164310 11990480 4082658 1820577 1309567

2001

39000278

20551847 11250841 4294445 1487573 1415572

2002

40162318

20638403 11797099 4522267 1551656 1652893

2003

41175717

32080314 1209813 4406362 1674109 1805119

2004

42315616

20309629 13403475 4729332 1789897 2083283

2005

44352401

25451996 13985051 564075 2057928 2293351
Ngu n:B Lð-TB-XH

Do v y s nghi p giáo d c, ñào t o

nư c ta đóng m t vai trị, m t s

m ng r t to l n và cũng r t khó khăn.
•

Cơ c u ngu n nhân l c Vi t Nam còn r t l c h u so v i th gi i ñ c bi t

là các nư c phát tri n.
2)Hai m t bi u hi n c a ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c có vai trị r t l n quy t ñi ng ñ n s phát tri n kinh t
c a m t qu c gia.tuy nhiên ñ ngu n nhân l c phát huy t t vai trị ch đ o c a
mình trong q trình phát tri n kinh t địi h i ngu n nhân l c ph i ñ t ñư c
các tiêu chu n nh t ñ nh c v s lư ng và ch t lư ng.
a)V s lư ng
Ngu n nhân l c là t ng s ngư i trong ñ tu i lao ñ ng có kh năng lao
ñ ng,nó ph thu c vào cá y u t :

• Dân s : là cơ s hình thành ngu n nhân l c.S bi n ñ ng c a dân s có
tác đ ng đ n ngu n nhân l c.Nó có th là s bi n đơng ngay nhưng cũng có
th bi n đ ng sau m t th i gian (bi n ñ ng tr ).Bi n ñ ng dân s t nhiên do
8
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

tác ñ ng c a sinh ñ và t vong có tác đ ng tr (sau 15 năm).Cn bi n đ ng
dân s cơ h c do tác đ ng c a di dân(di cư) có tác ñ ng ngay do.

các nư c

ñang ph t tri n : ngư i di cư ph n l n là thanh niên ( đ tu i 15-24) và có
trình đ h c v n;ngư i nghèo chi m t l cao trong s ngư i di cư.
• T l tham gia l c lư ng lao ñ ng
b)V ch t lư ng
S lư ng ngu n nhân l cm i ch ph n ánh m t m t s đóng góp c a
ngu n nhân l c vào phát tri n kinh t ,bên c nh đó cịn có ch t lư ng c a
nó.Ch t lư ng ngu n nhân l c đư c đánh giá qua trình đ h c v n, trình đ
chun mơn, k năng c a ngư i lao ñ nh cũng như s c kho c a h .M t
ngu n nhân l c ñư c coi là có ch t lư ng khi cá nhânngư i lao ñ ng ñ t ñư c
các yêu c u v ki n th c, k năng, năng l c,có đư c các đ c đi m v tinh th n
ý th c t t. ði u này ph thu c vào các ho t ñ ng giáo d c ñào t o và các d ch
v y t chăm sóc s c kho .

• Giáo d c v i vi c nâng cao ch t lư ng ngu n nhân l c
Giáo d c là t t c các d ng h c t p c a con ngư i nh m nâng cao ki n
th c và k năng c a con ngư i trong c đ i đ chu n b cho mình bư c vào
m t ngh nghi p ho c chuy n sang m t ngh nghi p m i thích h p hơn trong
tương lai.
Giáo d c bao g m: giáo d c cơ b n (giáo d c ph thông) cung c p ki n
th c cơ b n ñ phát tri n năng l c cá nhân; giáo d c ngh và giáo d c ð i h c
(ñào t o) cung c p ngh , k năng, chuyên mơn.
Giáo d c có vai trị r t quan tr ng ñ i v i vi c nâng cao ch t lư ng
ngu n nhân l c.Nó là cách th c đ tăng tích lu v n con ngư i, ñ c bi t là tri
th c t ñó t o ra m t l c lư ng lao ñ ng có trình đ , có k năng làm vi c, có
chun mơn cao, có s c kho t t.
9
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

• D ch v y t , chăm sóc s c kho
S c kho có tác đ ng t i ch t lư ng ngu n nhân l c c

hi n t i và

trong tương lai.Ngư i lao đ ng có s c kho t t có th nâng cao s c b n b , d o
dai và kh năng t p trng cao trong khi làm vi c.
• Tác phong Cơng Nghi p, tính k lu t c a ngư i lao ñ ng

II)ðào t o ngu n nhân l c
Xã h i ngày càng phát tri n, hàm lư ng ch t xám trong s n ph m ngày
càng tăng, kinh t tri th c ngày càng phát tri n…càng ch ng t con ngư i có
m t v trí quan tr ng như th nào ñ i v i s phát tri n c a đ t nư c.Tuy nhiên
khơng ph i là nh ng con ngư i khơng có tri th c mà ph i là nh ng con ngư i
ñư c ñào t o, có k năng, tay ngh , ki n th c, kinh nghi m, năng l c sáng
t o…Do v y, ñào t o ngu n nhân l c chi m vai trò khá quan tr ng trong xã
h i ngày nay và tương lai.
1) ðào t o ngu n nhân l c và vai trò c a nó
ðào t o ngu n nhân l c là quá trình trang b nh ng ki n th c nh t đ nh v
chun mơn, nghi p v cho ngư i lao ñ ng nh m giúp cho h nâng cao đư c
trình đ , k năng c a mình ñ h làm t t công vi c nh t ñ nh.
ðào t o ngu n nhân l c có vai trị quy t đ nh đ n ch t lư ng ngu n nhân
l c.Nó khơng ch th hi n vai trị c a mình đ i v i tồn b n n kinh t qu c
dân mà cịn th hi n ñ i v i doanh nghi p và đ i v i chính b n thân ngư i lao
ñ ng.ð i v i ngư i lao ñ ng, ho t ñ ng ñào t o t o ra tính chuyên nghi p ,
nhanh nh y c a ngư i lao ñ ng, giúp cho ngư i lao đ ng d dàng thích ng
v i cơng vi c hi n t i cũng như công vi c trong tương lai.Nó đáp ng đư c
nhu c u, nguy n v ng phát tri n mình c a ngư i lao đ ng, t đó t o cho ngư i
lao ñ ng cách nhìn, cách tư duy m i trong cơng vi c.Là cơ s đ phát huy tính
10
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

sáng t o c a ngư i lao ñ ng, giúp ngư i lao ñ ng nâng cao đư c đ i s ng c a
mình thơng qua vi c nâng cao ti n lương thu ñư c.
ð i v i các Doanh nghi p s d ng lao ñ ng như m t y u t ñ u vào quan
tr ng cho quá trình s n xu t.Q trình đào t o làm cho năng l c, k năng,
chun mơn c a ngư i lao đ ng đư c nâng cao t đó làm gia tăng năng su t
lao ñ ng và hi u qu th c hi n công vi c.Không nh ng th ch t lư ng cơng
vi c cũng đư c nâng cao, ngư i lao ñ ng khi ñư c ñào t o s nâng cao ñư c
kh năng t giám sát, nâng cao tính k lu t, tác phong Cơng nghi p, ý th c t
giác…do đó s gi m b t đư c chi phí giám sát cho các Doanh nghi p.Khi
lư ng lao đ ng có trình đ chun môn nghi p v chi m t tr ng cao thì s
nâng cao đư c tính n đ nh và năng đ ng c a Doanh nghi p.Do đó ngư i lao
đ ng càng d thích ng đư c v i nh ng yêu c u m i c a mơi trư ng và s đ i
m i c a Khoa h c cơng ngh .
Tác đ ng c a q trình đào t o ngu n nhân l c ñ i v i ngư i lao ñ ng và
ñ i v i Doanh nghi p ñã tác ñ ng ñ i v i toàn b n n kinh t qu c dân.ðào
t o có vai trị quy t đ nh ñ n ch t lư ng ngu n nhân l c c a toàn b n n kinh
t c a m t qu c gia và góp ph n gi i quy t nh ng khó khăn v kinh t c a
qu c gia đó.
Ho t đ ng đào t o có vai trị quan tr ng như v y cho nên c n ñư c quan tâm
ñúng m c trong các t ch c và toàn b n n kinh t qu c dân.
2) Các hình th c ñào t o
a) Giáo d c ngh
Giáo d c ngh là q trình d y m t ngh hồn ch nh cho ngư i lao
đ ng.Chương trình đào t o b t ñ u b ng vi c h c lý thuy t trên l p sau đó các
h c viên ñư c ñưa ñ n làm vi c dư i s hư ng d n c a công nhân lành ngh
trong m t vài năm cho t i khi thành th o t t c các k năng c a ngh .
11
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân

ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

Phương pháp này th c ch t là s kèm c p c a công nhân lành ngh ñ i v i
ngư i h c.Ngư i h c s ñư c trang b tương ñ i ñ y ñ c ki n th c lý thuy t
và k năng th c hành.
Giáo d c ngh bao g m các hình th c:
• Trung h c chun nghi p: ñào t o các nhân viên k thu t có trình đ
tương đương v i trung h c ph thong.Th i gian ñào t o t 3 ñ n 4 năm.
• Trung c p ngh : đào t o các cơng nhân lành ngh trình đ trung c p,
th i gian ñào t o t 3 ñ n 4 năm.
• Trư ng d y ngh : đào t o các lo i công nhân lành ngh sau ph thông
cơ s , th i gian ñào t o t 1 ñ n 2 năm.
b) ðào t o Cð-ðH
ðào t o Cao ñ ng- ð i h c ch cho nh ng ngư i ñã t t nghi p Trung
h c ph thơng.Giáo d c Cao đ ng th i gian ñào t o là 3 năm.Giáo d c ð i h c
th i gian ñào t o là t 4 ñ n 6 năm, trong ñó chia làm hai giai ño n: giai ño n
1 là t 1,5 ñ n 2 năm ñào t o ñ i cương; giai ño n 2 t 2 ñ n 3năm sau là ñào
t o chuyên ngành.
Sau khi ra trư ng ngư i h c s ñư c trang b ñ y ñ c v lý thuy t và
k năng th c hành, k năng giao ti p… đ có th đáp ng đư c công vi c th c
t mà h s làm.

12
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân

ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

Chương II: Th c tr ng ñào t o ngu n nhân l c
Vi t Nam
Lao ñ ng, m t trong nh ng y u t quan tr ng trong q trình s n xu t.Nó
quy t ñ nh ñ n kh năng s n xu t c a m t Doanh nghi p, m t n n kinh t t
đó nó nh hư ng t i kh năng c nh tranh c a Doanh nghi p, c a qu c gia trên
th trư ng.
Vi t Nam là m t nư c đơng dân, đ ng th ba

khu v c ðông Nam Á và th

13 trên th gi i.Dân s nư c ta thu c lo i tr nên ngu n nhân l c c a nư c ta
chi m kho ng 50% t ng dân s .Hàng năm xã h i có thêm kho ng 1,1 tri u lao
ñ ng m i.M c dù ngu n nhân l c c a nư c ta r t d i dào xong t l lao ñ ng
ñã qua ñào t o

nư c ta v n còn quá th p.M t trong nh ng nguyên nhân ch

y u là v n ñ ñào t o ngu n nhân l c

nư c ta v n còn y u kém.

1)Cơ c u đào t o khơng h p lý
• Cơ c u trình đ đào t o m t cân đ i

Theo B Lao ñ ng- Thương binh –Xã h i, t năm 2008 ñ n 2012 nhu c u
lao ñ ng trong các khu Công nghi p,khu ch xu t, t i các t p đồn Cơng
nghi p l n (d u khí, than – khống s n, Vinashen…) tăng m nh.Trong đó
Cơng nghi p đóng tàu c n kho ng 47.000 lao ñ ng k thu t, ngành hàn c n
10.600 lao ñ ng…nhưng m i ch ñáp ng ñư c kho ng 50% .Nguyên nhân là
do t l lao ñ ng k thu t trong l c lư ng lao ñ ng gi m m nh trong khi đó t
l lao đ ng có trình đ Cð-ðH l i tăng nhanh d n đ n tình tr ng th a th y

13
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

thi u th (th y nhi u nhưng th ít).C th , t l s lao đ ng có trình đ Trung
h c chun nghi p trên s lao đ ng có trình đ Cð-ðH gi m d n.
B ng :T l s lao đ ng có trình đ Trung h c chun nghi p trên s lao đ ng
có trình đ Cð-ðH

2000
2001
2002
2003
2004
2005

T l lao đ ng THCN/
lao ñ ng Cð-ðH
1.39021
1.05086
0.93875
0.92742
0.85917
0.89735
Ngu n:B Lð-TB-XH

Bi u ñ :

T l

lao ñ ng THCN/ lao ñ ng Cð-ðH

1.60000
1.40000
1.20000
1.00000
T l

0.80000

T l lao ñ ng
THCN/ lao ñ ng CððH

0.60000
0.40000
0.20000

0.00000
2000

2001

2002

2003

2004

2005

Năm

S ngư i t t nghi p Cð-ðH nhi u hơn s ngư i t t nghi p các trư ng
Trung c p chuyên nghi p do đó h cũng ph i làm cơng nhân như nh ng ngư i
14
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

có trình đ Trung c p chun nghi p, h c ngh .Trong khi đó th i gian đào t o
thì lâu hơn, kinh phí đào t o thì t n kém hơn.Như v y có chăng nên ñào t o
ngh nhi u hơn?

Nguyên nhân c a vi c “th a th y ,thi u th ” này là do cơ c u ñào t o c a
ta chưa h p lý.S trư ng Cð-ðH thì ngày m t tăng trong khi đó s trư ng đào
t o ngh thì g n như là khơng đ i.S sinh viên t t nghi p các trư ng Cð-ðH
g n như g p đơi s sinh viên t t nghi p trư ng Trung h c chuyên nghi p.
B ng: S sinh viên t t nghi p các trư ng Cð-ðH ,Trung h c chuyên nghi p

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

Sinh viên t t
162,5 168,9 166,8 165,7 195,6 210,9 233,5
nghi p Cð-ðH
Sinh viên t t
nghi p THCN

72,3

76,9 119,4 115,8 138,8 180,4 163,5

(Ngu n :T ng c c Th ng kê)

nư c ta, xu hư ng chung là ph n ñ u m i t nh có m t trư ng ð i h c
và đó cũng chính là th hi u c a các nư c nghèo.ðó là làm m i cách đ có
đư c m t t m b ng ð i h c mong thốt kh i đ ng r ng.Ngư i ta s làm
ngh , làm cơng nhân vì lương th p l i v t v cho nên ít ngư i nghèo nào thích
vào h c trư ng ngh mà ch mu n nên th ng ð i h c.Trong khi th c t s
lư ng sinh viên Cð-ðH ra trư ng th t nghi p ngày cành nhi u, n u tìm đư c
vi c nhi u khi lương còn th p hơn c nh ng ngư i t t nghi p các trư ng
ngh .Theo s li u kh o sát t d án giáo d c ðH v vi c làm cho sinh viên sau
khi t t nghi p, ch có kho ng hơn 45% sinh viên tìm đư c vi c làm sau khi t t

15
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

nghi p.Và theo th ng kê c a B Lð-TB-XH cho bi t t l sinh viên ðH ra
trư ng làm trái ngành, trái ngh kho ng 40%.
Chênh l ch gi a t l lao ñ ng có trình đ Cð-ðH và l c lư ng k thu t
viên và cơng nhân k thu t có xu hư ng ngày càng giãn r ng.Năm 1979 t l
này là 1/12,5/7,1 ; năm 1989 là 1/1,7/2,3 ;năm 1997 là 1/1,5/1,7.Theo kinh
nghi m c a các nư c ñang phát tri n thì t l h p lí là 1/4/10 , t c là c 1 lao
đ ng có trình ñ Cð-ðH c n 4 lao ñ ng k thu t viên và 10 công nhân k
thu t.Như v y nư c ta chưa t ng ñ t ñư c t l h p lí này và ngày càng khó ñ t

ñư c t l h p lí v i xu hư ng ñào t o như hi n nay.T l này có xu hư ng
ngày càng giãn r ng ra theo hư ng ngư c,nghĩa là t l lao đ ng có trình đ
Cð-ðH nhi u cịn t l lao đ ng k thu t viên và cơng nhân k thu t ít.
M c dù Vi t Nam là m t trong nh ng nư c có t l ngư i bi t ch vào lo i
cao trên th gi i (ñã ph c p xong bâc ti u h c và ñang ph c p b c trung h c)
nhưng t l l c lư ng lao ñ ng ñư c ñào t o và t l lao đ ng có chun mơn
k thu t có s chuy n bi n ch m.L c lư ng lao ñ ng g m công nhân, sơ c p,
Trung h c chuyên nghi p, Cð-ðH, sau ðH còn th p và bi n ñ i ch m.Năm
1989 t l này là 10,4%, năm 1997 là 12,3%, năm 1999 là 13,9%, năm 2000 là
18,37%,năm 2007 ñ t 27%,trong khi các nư c ñang phát tri n trong khu v c là
50%-60% còn v i các nư c phát tri n thì h u như là 100% l c lư ng lao ñ ng
đã qua đào t o.Ngun nhân c a tình tr ng trên là do m c dù m ng lư i cơ s
d y ngh là các trư ng Cð-ðH đang lan nhanh nhưng s lư ng cịn ít ( hi n
còn phân n a s qu n huy n,th xã chưa có trung tâm d y ngh ) quy mơ nh .
Lao đ ng c a ta “dân trí th p, tay ngh kém” d n ñ n năng su t, ch t
lư ng cũng kém làm kh năng c nh tranh c a Doanh nghi p, qu c gia kém.Do
đó B Lð-TB-XH đã xây d ng đ án ñào t o ngh ph n ñ u ñ n 2010 nư c ta
có 50% lao đ ng đã qua ñào t o.
16
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

• Cơ c u ngành ngh đào t o chưa sát v i th trư ng
Nư c ta là m t nư c nông nghi p l c h u v i 80% là lao ñ ng nông nghi p,

m t khác nư c ta cũng là m t nư c có l i th trong vi c xu t kh u các s n
ph m nông lâm nghi p: g o ,cà phê…ð ng và nhà nư c ta cũng coi nông
nghi p là m t tr n hàng ñ u trong phát tri n kinh t .Tuy nhiên ,lư ng h c sinh,
sinh viên trong các trư ng công nhân k thu t trong các lĩnh v c nông nghi p
r t th p và có xu hư ng gi m, s lư ng h c sinh ,sinh viên trong lĩnh v c công
nghi p, s n xu t cũng th p và gi m.Ph n l n h c sinh, sinh viên Trung h c
chuyên nghi p, Cð- ðH ñ u t p trung trong các lĩnh v c phi s n xu t: kinh t ,
tài chính, ngân hàng….
Xu hư ng c a nh ng nư c nghèo và ñ c bi t là

Vi t Nam là đã khơng đi

h c thi thơi cịn n u đi h c thì ph i làm sao cho sau này ñi làm ñ v t v cho
nên ña s h ñ u t p trung vào các lĩnh v c phi s n xu t còn lĩnh v c Công
nghi p, s n xu t, Nông nghi p thì h cho r ng cơng vi c thì v t v , lương th p
mà khi đã nói đ n Nơng nghi p thì dù có đi h c cũng khơng thốt kh i c nh
“chân l m tay bùn”.Theo nhu c u ñào t o c a dân tình như v y các trư ng
thu c kh i ngành phi s n xu t: kinh t , tài chính, ngân hàng… thi nhau m c
nên.L y ví d như: ngành k tốn, các trư ng Trung c p, Cao đ ng…k tốn
m c nên r t nhi u “li mít”,trư ng nào cũng đào t o k tốn.Khơng ch nh ng
trư ng thu c kh i ngành kinh t m i đào t o k tốn mà c nh ng trư ng
thu c kh i ngành k thu t cũng ñào t o….Trong khi nhu c u v cơng nhân k
thu t, lao đ ng trong lĩnh v c s n xu t…thì nhi u mà khơng đư c đáp ng.
S lư ng đào t o ñã ít v y ch t lư ng ñào t o thì sao?Li u có đáp ng
đư c các u c u c a các Doanh nghi p và th trư ng không?

17
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân

ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

2)Ch t lư ng ñào t o không theo k p yêu c u c a th c t
Nhu c u c a xã h i v lao đơng có trình đ k thu t, chun mơn ngày
càng tăng.Theo B

Lð-TB-XH cho bi t năm 2007 Vi t Nam có kho ng

50.000 Doanh nghi p ra đ i và d

ki n t i 2008 có thêm 52.000 Doanh

nghi p.Bên c nh đó, s gia nh p WTO làm tăng lư ng v n ñ u tư vào Vi t
Nam, nhi u cơng ty, t p đồn kinh t ñ n ñ u tư làm ăn v i Vi t Nam v i quy
mô ngày càng l n trên nhi u ngành ngh , lĩnh v c khác nhau ñ c bi t là lĩnh
v c Công ngh cao.Do ñó làm gia tăng nhu c u v lao ñ ng đ c bi t là lao
đ ng có trình ñ k năng, tay ngh .
Tuy nhiên, v n ñ ñ t ra là chưa có s chu n b trư c v ngu n cung lao
ñ ng, cung v n chua b t k p ñư c v i c u.M c dù cung lao đ ng thì th a
nhưng c u lao đ ng thì thi u.Hi n nay ñang t n t i m t ngh ch lí: trong khi
viêc tuy n d ng lao đ ng c a các cơng ty đang ngày càng khó khăn thì lư ng
sinh viên ra trư ng th t nghi p ngày càng tăng.Theo s li u kh o sát t d án
giáo d c ðH v vi c làm cho sinh viên sau khi t t nhi p c a B GD-ðT, ch
có kho ng hơn 45% sinh viên tìm đư c vi c làm sau khi t t nghi p và theo
Th ng kê c a B Lð- TB-XH t l sinh viên ðH ra trư ng làm trái ngành trái
ngh chi m kho ng 40%.

Nguyên nhân c a th c tr ng này là do h th ng GD-ðT chưa b t k p ñư c
v i s phát tri n kinh t , yêu c u c a các Doanh nghi p.T trư c ñén nay, v
cơ b n, t trư ng ngh ñ n Cð-ðH ch y u đào t o cái gì mình có ch chưa
chú tr ng ñ n cái th trư ng c n, nhu c u c a th trư ng .H ch bi t đào t o ra
mà khơng bi t “ s n ph m “ c a mình làm ra có đư c th trư ng, xã h i ch p
nh n ñ n ñâu.
M t th c tr ng ñáng bu n là ph n l n sinh viên t t nghi p khơng đáp ng
đư c nhu c u c a nhà tuy n d ng, trong t ng s sinh viên sau khi ra trư ng thì
18
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

ch có kho ng 30% là đáp ng ñư c nhu c u c a nhà tuy n d ng.Do thi u
nh ng ki n t c và k năng c n thi t : k năng th c hành ngh nghi p, lúng
túng khi áp d ng lý thuy t vào th c t .Sinh viên ph i h c nhi u th nhưng ít
đư c th c hành nên khi ñi làm ñ ng ñ n cơng vi c đ u ph i h c l i nên th i
gian đ thích ng v i cơng vi c là tương đ i dài.
M t cân ñ i gi a lý thuy t và th c hành, ngun nhân là t đâu?T c hai
phía: nhà trư ng và sinh viên.
T phía nhà trư ng, khi th trư ng lao ñ ng ngày càng thay ñ i m nh địi
h i ngư i lao đ ng ph i ñáp ng nhanh yêu c u th c t cơng vi c thì chương
trình h c t i các trư ng v n cơ b n theo l i: n ng lý thuy t, nh th c hành
.Nhi u trư ng đã có nh ng thay đ i trong n i dung ñào t o sát v i th c t hơn
nhưng do thi u ñi u ki n , phương ti n ñ sinh viên th c hành, thi u s liên k t

trong ñào t o gi a nhà trư ng và cơ s s n xu t kinh doanh.bên c nh đó , cơ s
v t ch t, k thu t, ñi u ki n gi ng d y
so v i trình đ hi n đ i.

các trư ng còn y u kém, v a l c h u

nhi u trư ng, có ngành sinh viên th c hành trên

nh ng thi t b ñư c s n xu t cách ñây 30-40 năm.Các lo i d ng c , v t li u
ñang cho nghiên c u, th c nghi m cũng ñ u là nh ng lo i mà các nư c phát
tri n ñã t b t lâu…Tài li u tham kh o, nghiên c u, giáo trình, giáo án đư c
so n th o và s d ng t nhi u năm , trong khi ti n b v Khoa h c k thu t,
Khoa h c qu n lí bi n ñ i rr t nhanh l i không ñư c c p nh t , b sung, ñi u
ch nh hàng năm.Do đó khơng cho phép v n d ng nh ng phương pháp gi ng
d y m i, chưa t o ñi u ki n cho sinh viên t h c t nghiên c u.Bên c nh đó t
l giáo viên trên h c sinh q ít.
Trư ng thì v y cịn sinh viên c a ta thì thi u ý th c trong vi c c p nh t k
năng th c hành, tìm tịi nh ng cái m i.H ch y u chú tr ng ñ n b ng t t
nghi p, k t qu h c t p mà ít quan tâm đ n các y u t th c hành, k năng ngh
19
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

nghi p, k năng giao ti p…Phương châm h c là ra trư ng ch ñ l y m t t m

b ng ñi xin vi c, ra làm vi c lai ph i h c l i t ñ u nên ch h c ñ thi ch
khơng ph i h c đ bi t.Do đó nhiêu sinh viên ra trư ng nh n b ng khá gi i có
khi có đ n 2,3 b ng mà v n th t nghi p.
Bên c nh đó, s ch ñ ng ph i h p s tham gia c a m t s Doanh nghi p
ñơn v s d ng lao đ ng vào q trính đào t o trong nhà trư ng còn nhi u h n
ch .Nhi u DN chưa quan tâm ph i h p v i nhà trư ng, h tr sinh viên ñ làm
th nào có đư c nh ng s n ph m ñào t o ưng ý nh t ph c v s phát tri n c a
Doanh nghi p.ði n hình là vi c th c hành , th c t p c a sinh viên.Nhi u
Doanh nghi p không nh n sinh viên ñ n th c t p ho c n u có cũng ch th c
hi n mang tính hình th c.Sinh viên đ n các Doanh nghi p th c t p khơng
đư c đơn v DN cho tham gia, h c h i quá trình s n xu t c a DN như m t
nhân viên th c th thì khó có th áp d ng ñư c nh ng ki n th c ñã hoc vào
th c t .Do đó sinh viên khi ra trư ng khó có kh năng x lý nh ng cơng vi c
th c t mà các DN địi h i.
“H c đi đơi v i hành” là kh u hi u c a ngành Giáo d c.Tuy nhiên vi c ph n
đ u th c hi n nó chưa ñ t ñư c hi u qu ñáng k làm cho hàng năm s sinh
viên ra trư ng th t nghi p ho c làm trái ngành ,trái ngh v n chi m t l
cao.Trong khi nhu c u lao đ ng có trình đ , k năng, tay ngh …chưa đáp ng
đư c.Ta c n ph i có nh ng gi i pháp ñ gi i quy t v n đ này trong q trình
h i nh p kinh t th gi i n u khơng trong q trình m c a h i nh p lao ñ ng
Vi t Nam s khơng có đ s c đ c nh tranh v i lao đ ng nư c ngồi tràn vào.

20
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam

Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

Chương III: ð nh hư ng và gi i pháp cho v n ñ
ñào t o ngu n nhân l c

Vi t Nam

I)ð nh hư ng cho v n ñ ñào t o ngu n nhân l c

Vi t Nam

Ngày 11/1/2007, Vi t Nam chính th c gia nh p WTO.M c dù gia nh p
WTO nhưng nư c ta chưa ph i m c a th trư ng lao đ ng do khơng có đi u
kho n nào c a WTO yêu c u chúng ta v v n ñ này, nhưng s c nh tranh
ch c ch n s tăng nên b i các gói d ch v do các nhà ñ u tư nư c ngồi cung
c p có kèm theo đi u ki n s d ng lao ñ ng.Th c t
nghi p hi n nay, nh t là

các khu s n xu t Cơng

các DN có v n đ u tư nư c ngồi cho th y, lao đ ng

Vi t Nam đang ph i như ng nh ng v trí có thu nh p cao cho ngư i nư c
ngoài.Lý do là cùng v i thu nh p h p d n cũng ñ t ra nhu c u r t cao v trình
đ năng l c s n xu t tr c ti p cũng như trong qu n lý mà lao đ ng Vi t Nam
khơng có kh năng ñáp ng ñư c ho c ñáp ng

m c ñ quá th p.Theo th ng

kê t i nhà máy xi măng Nghi Sơn (Thanh Hoá) t ng qu lương c a 20 ngư i

Nh t b ng t ng qu lương c a g n 2000 ngư i Vi t Nam đang làm vi c
đây.(T p chí C ng s n s 15(135) năm 2007).N u xét v lư ng, s đ u tư
nư c ngồi đã t o ra nhi u ch làm vi c m i nhưng nhìn vào ch t lư ng thì s
hư ng l i c a ngư i lao ñ ng Vi t Nam t s ñ u tư này là chưa ñáng k .
Hi n nay, m t trong nh ng th m nh c a Vi t Nam trong s n xu t Công
nghi p là giá công nhân r , song giá công nhân r l i xu t phát t s h n ch
v trình đ tay ngh c a ngư i lao d ng.Do đó gánh n ng gi i quy t vi c làm
ñang ñ t nên vai các cơ quan ch c năng xuát phát t s dư th a LLLð gi n
21
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

đơn khơng có tay ngh ho c tay ngh quá th p không phù h p v i nhu c u c a
th trư ng lao ñ ng.Hơn 20% LLLð ñã qua ñào t o t sơ c p tr nên cho th y
ngu n lao ñ ng c a Vi t Nam tuy nhi u nhưng s lư ng ñáp ng ñư c nhu c u
l i quá ít.ð l p kho ng tr ng cung c u này thì t t y u dịng lao ñ ng nư c
ngoài s ch y vào trong nư c.Vì th trong tương lai,ch t lư ng lao đ ng th p
s h n ch kh năng c nh tranh c a n n kinh t Vi t Nam trong quá trình h i
nh p sâu hơn vào n n kinh t th gi i.ð kh c ph c tình tr ng này cách t t
nh t là nâng cao ch t lư ng lao đ ng có đ kh năng ñáp ng ñư c yêu c u
c a các nhà cung c p d ch v .Thay vì ñưa lao ñ ng t nư c ngoài vào làm
vi c,các nhà cung c p d ch v s tuy n lao ñ ng b n x ñ ti c ki m chi
phí.Theo ngun t c minh b ch, bình ñ ng và không phân bi t ñ i x c a
WTO, nh ng bi n pháp hành chính nh m h n ch nh p kh u lao ñ ng nư c

ngồi s khơng đư c ch p thu n thay vào đó lao đ ng Vi t Nam ph i ch ng
minh đư c r ng h hồn tồn có đ kh năng làm vi c,th m chí cịn t t hơn lao
đ ng ngư i nư c ngồi khi đư c tr cùng m t m c lương.ð th c hi n ñư c
ñi u này gánh n ng ñư c ñ t nên vai ngư i lao đ ng, nhà trư ng, doanh
nghi p, chính ph …và tồn xã h i là làm th nào đ nâng cao ch t lư ng ng n
nhân l c trong nh ng năm t i c n có nh ng ñ nh hư ng m t cách c th v
đào t o ngu n nhân l c t đó ñưa ra nh ng gi i pháp h u hi u.
Theo B Lao ð ng - Thương Binh - Xã H i trong giai ño n 5 năm (20062010) m c tiêu c a Vi t Nam là gi i quy t vi c làm cho 8 tri u ngư i lao
ñ ng, h t l th t nghi p xu ng dư i 5%.Năm 2010 t l lao ñ ng ñã qua ñào
t o là 40%.Tuy nhiên theo ch ñ o c a chính ph c n ñ y nhanh ti n ñ và
nâng cao t l lao ñ ng đã qua đào t o lên 50% trong đó 32% ñư c d y ngh ,
18% ñư c ñào t o qua các hình th c khác vào năm 2010.Trong đó m c tiêu
22
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

tr ng tâm là d y ngh cho l c lư ng lao ñ ng làm vi c trong các khu Công
Nghi p,khu Ch Xu t.
ð th c hi n ch đ o c a chính ph , B Lð-TB-XH ñ ra m c tiêu cho ph n
d y ngh trong 3 năm t i (2008-2010) ph i ñ t ñư c t l ngư i lao ñ ng ñã
qua ñào t o vào kho ng 1/3.Mu n th c n có 120 trư ng Cð ngh (trong đó có
50 trư ng đ t ch t lư ng cao và 3 trư ng ti p c n trình đ khu v c) và 300
trư ng Trung c p ngh cho ñ n năm 2020 là 300 trư ng Cð ngh (100 trư ng
ch t lư ng cao) c 15 h c sinh có 1 giáo viên, đưa t l ñã qua ñào t o nên

phân n a t ng s lao ñ ng,ñ nh m gi i quy t tình tr ng thi u lao đ ng có tay
ngh ,trình đ ,k thu t.
M c tiêu thì ñã ñ ra nhưng vi c ñ t ñư c nó khơng ph i là m t ch c m t
lát là đ t đư c.Nó c n ph i tr i qua m t th i gian dài và c n ph i có nh ng
bi n pháp c th địi h i s tham gia th c hi n c a nhi u bên và toàn xã h i.

II)Gi i pháp
Vi c gi i quy t v n ñ ch t lư ng ngu n nhân l c không ph i nhi m v c a
riêng m t ai,riêng m t ngành nào,c p nào mà nó là v n đ chung c a tồn xã
h i, địi h i toàn xã h i ph i cùng nhau gi i quy t.
Chúng ta có đ n 3 nhóm nhu c u: nhà nư c, doanh nghi p và nhà trư ng
ngư i h c thư ng xuyên bi n ñ ng, thay ñ i theo t ng giai ño n và m i nhóm
này l i có vai trị, trách nhi m khác nhau đ i v i q trình đào t o ngu n nhân
l c cho h p v i nhu c u th c t cho nên ñ fi i quy t v n ñ này ta c n có bi n
pháp c th đ i v i t ng nhóm nhu c u.
ð i v i nhà nư c, Phó th tư ng đã ch đ o B Lð-TB-XH ch trì,
ph i h p v i B GD-ðT xây d ng ñ ñưa trung tâm d báo nhu c u lao ñ ng
vào ho t ñ ng nh m n m b t, d báo nhu c u lao đ ng t đó s m hoàn thi n
23
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

quy ho ch m ng lư i cơ s d y ngh m t cách c th theo ngành ngh , theo
vùng trong đó quy ho ch các trư ng d y ngh có ch t lư ng cao, trư ng tr ng

đi m, khuy n khích doanh nghi p t ch c cơ s d y ngh theo quy đ nh nh ng
doanh nghi p có dư i 5000 lao đ ng có th t ch c ñư c trư ng trung c p d y
ngh , sơ c p ngh , nh ng doanh nghi p có trên 10.000 lao đ ng có th l p
trư ng cao ñ ng ngh .
Xây d ng c i ti n danh m c ngh sao cho phù h p v i t ng th i kỳ m i
và cho h i nh p sâu qu c t .ð c bi t ưu tiên xây d ng ngay nh ng danh m c
ngành ngh mà trong nư c có th m nh là lao đ ng tr , s lư ng lao ñ ng, th i
gian ñào t o ng n, đ gi i quy t ngay cơng ăn vi c làm cho thanh niên và phát
tri n kinh t - xã h i như: du l ch, d ch v ăn u ng, văn hố…Qua đó t o đà
cho các ngành ngh cơng ngh cao như: Cơng ngh thơng tin, t đ ng hố, cơ
khí ch t o máy…T đó đáp ng đư c s d ch chuy n cơ c u lao ñ ng theo
hư ng tăng

các ngành Cơng Nghi p, d ch v có kh năng c nh tranh, gi m

các ngành nông nghi p khu v c nông thôn,sau khi gia nh p WTO.
Nâng cao nh n th c v công tác quy ho ch, giáo d c ñào t o lao ñ ng
k thu t

nư c ta.M i ñ a phương, khu v c c n rà soát phương hư ng phát

tri n, xác ñ nh nhu c u nhân l c trên t ng lĩnh v c ngành ngh ; tìm ngh nhân,
tho lành ngh , doanh nghi p ,cơ s s n xu t…đã và đang có kh năng đào t o
ngh cho thanh niên v nh ng lĩnh v c ngành ngh nào đó đ vaanj đ ng h p
tác.C n m i nh ng ngh nhân gi i, th lành ngh giàu kinh nghi m t ch c
thành h i ñ ng tư v n ñào t o ngh cho đ a phương mình, ngư i nào có đ
đi u ki n có th m i b sung cho ñ i ngũ giáo viên d y ngh t i các cơ s đào
t o ngh chính quy.
ð i v i nhân dân, ngư i h c và là ngư i lao ñ ng sau này v n ñ ñ t ra là
c n gi i quy t v n ñ nh n th c tư tư ng v lao ñ ng k thu t b ng c p.C n

24
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân


ðào t o ngu n nhân l c

Viêt Nam
Vũ Th Thu n-KTPT 47 B

tăng cư ng tuyên truy n, giáo d c, giúp ngư i dân có nh n th c ñúng v v n
ñ ñào t o và h c ngh trong b i c nh h i nh p kinh t hi n nay ñ c ñi m n i
b t c a ngư i Vi t Nam là tâm lý trong khoa c , trong b ng c p nên h u h t
các h c sinh ñ u l a ch n ñ i h c mà khơng mu n đi h c ngh .Nhưng khi
nư c ta gia nh p WTO nhu c u tuy n d ng lao ñ ng s r t cao, ngư i lao ñ ng
b t c ngành ngh lĩnh v c nào n u có trình đ , k năng ngh nghi p đ u có
cơ h i r t l n tìm đư c vi c làm và có thu nh p tho đáng.Th c t hi n nay
h c viên c a các trư ng d y ngh sau khi t t nghi p v cơ b n là có vi c làm
n đ nh trong khi đó ph n đơng các sinh viên các trư ng đ i h c khó tìm đư c
vi c ho c làm trái v i chun mơn đư c đào t o.Chính t th c ti n sinh đ ng
trên ñã và ñang tác ñ ng m nh m ñ n nh n th c c a các b c ph huynh, h c
sinh trong vi c l a ch n ngh nghi p th c s phù h p.Bên c nh đó h c sinh,
sinh viên trong các trư ng d y ngh , Cao ð ng, ð i H c cũng c n nâng cao ý
th c t

h c, t

trau d i, c p nh t ki n th c cu c s ng, ki n th c chun

ngành…đ có th đáp ng nh ng u c u c a doanh nghi p, th trư ng sau khi

r i gh nhà trư ng.
ð i v i nhà trư ng c n thay ñ i n i dung, phương pháp ñào t o, g n h c
t p nghiên c u v i th c t .T o ñi u ki n cho sinh viên t h c, t tìm tịi
thư ng xun c p nh t nh ng ti n b khoa h c k thu t, công ngh máy móc
m i phù h p v i th c t s n xu t ñ sinh viên ra trư ng có th đáp ng đư c
v i nhu c u c a các doanh nghi p bên ngoài.Tăng cư ng xã h i hoá d y ngh ,
m r ng m ng lư i d y ngh ngoài công l p.
ð i v i doanh nghi p c n h tr cho sinh viên trong công tác nghiên
c u, h c t p th c t .

25
Khoa K Ho ch và Phát tri n
ð i h c Kinh t Qu c Dân