Cuốn sách Cãi gì cũng thắng Madsen Pirie

Li gii thiu
(Cho bn ting Vit)
Bn đc thân mn,
Va qua ch’ng tôi đã ra mt bn đc cun sách đu tiên trong b sách v bin lun ca
Alpha Books, cun Vit gì cũng đúng ca Anthony Weston Đây là cun sách dn nhp cô
đng v ngh thut vit và cách đa ra nhng lp lun sc bén thông qua các nguyên tc c
th đc gii thích và minh ha đy đ, ngn gn. Vit gì cũng đúng đc xem nh cun
giáo khoa th ni ting đã đc dch sang  ngôn ng - vn là la chn đu tiên vi nhng
ai tìm kim mt cun sách hng dn d hiu v cách đa ra các lp lun vng chc.
Cun sách tip theo trong b sách này chính là n phm bn đang cm trên tay cun Cãi gì
cũng thng. Trong cun sách dí dm và mang tính truyn nhim này Madsen Pirie cung cp
mt hng dn đy đ cách s dng  mà thc ra là lm dng  lý lun đ giành chin
thng trong mi tranh lun Ông xác đnh tt c nhng ngy bin thông dng nht trong
tranh lun vi các ví d mang sc mnh hy dit Ch’ng ta đu cho rng mình là ngi có
suy nghĩ rõ ràng và hp lý nhng sau khi đc xong cun sách này ta s nhn ra nhng ngy
bin mà mình s dng Tác gi ch cho bn thy cách c‘ng l’c tăng cng sc mnh cho suy
nghĩ ca bn và tìm ra đim yu trong nhng lp lun ca ngi khác Và tinh quái hn
Pirie còn ch cho bn cách đ tr nên phi lý mt cách tinh t mà không b phát hin. Cun
sách này s bin bn tr thành mt ngi thông minh đn phát bc gia đình bn bè và các
đi th ca bn đu s c ao rng bn cha tng đc nó
Xin trân trng gii thiu ti bn đc cun sách hp dn này
(à Ni tháng  năm 
CÔNG TY C PHN SÁC( ALP(A
D án  ebook cho thit b di đng
Phát hành ebook

To ebook Tô (i Triu
Ebook thc hin dành cho nhng bn cha có điu kin mua sách
Nu bn có kh năng hãy mua sách gc đ ng h tác gi ngi dch và Nhà Xut Bn

Mc lc
Li gii thiu 2
Gii thiu 7
Suy lun gièm pha 9
Ngy bin trng âm 11
Ngy bin ngu nhiên 13
Khng đnh hu thc 15
Chi ch 17
Ngy bin loi suy 19
Ngy bin li mòn argumentum ad antiquitam 21
Ch nghĩa tiên nghim 23
Ngy bin đe da (argumentum ad baculum) 25
Ngy bin r đôi 27
Che đy bng khoa hc 29
Song đ gi (Bogus dilemma) 31
Lp lun lun qun (Circulus in probando) 33
Câu hi phc (plurium interrogationum) 35
Ngy bin tng th 37
Lng hóa che đy 39
Kt lun chi b tiên đ 41
Tiên đ mâu thun 43
Ngy bin sai nguyên nhân Cum hoc ergo propter hoc 46
Chê bai các la chn khác 48
Ngy bin r’t lui đnh nghĩa 50
Ph đnh tin kin 52
Th tiêu ngoi l (Dicto simpliciter) 54
Ngy bin phân hóa 56
Ngy bin cm tính 58
Ngy bin li nói lp l 61
Ngy bin hc sinh nào cũng bit 63

Ngoi l chng minh quy lut 65
Ngy bin khng đnh s tn ti 68
Thng kê sau s vic (ex post facto) 70
Ct xén ngoi diên 72
(oán v sai 74
Tính chính xác di trá 76
Ngy bin ca k c bc 79
Ngy bin di truyn 81
Lý l khut bán 83
Rào trc 85
Ngy bin Công kích cá nhân (ominem abusive argumentum ad 87
Ngy bin hoàn cnh (Hominem (circumstantial), argumentum ad)) 89
Ngy bin Bt kh tri (Ignorantiam, argumentum ad) 91
Thiu xác đáng )gnoratio elenchi 93
Suy lun sai cách 95
(ài hc thiu xác đáng 97
Ngy bin cng đu (Lapidem, argumentum ad) 99
Li dng nghèo khó Lazarum argumentum ad 101
Ngôn ng x’c cm 103
Lòng trc n (Misericordiam, argumentum ad) 106
Lp lun đip kh’c Nauseam argumentum ad 108
Thiu xét đoán 111
Lp lun cái mi (Novitam, argumentum ad) 113
Lp lun s đông Numeram argumentum ad 115
Nhìn phin din 117
Đip nguyên lun (Petitio principii) 119
Th đc ging nc (poisoning the well) 121
Kêu gi công lun (Populum, argumentum ad) 123
Kt lun khng đnh t tin đ ph đnh 125
Ngy bin nhân qu (post hoc ergo propter hoc) 126

Ngy bin bn điu kin (quaternio terminorum) 128
Ngy bin cá trích đ 130
Bác b ví d 132
Đ vt hóa 134
Chuyn tàu chy trn 136
Khái quát hóa vi vã Secundum quid 138
Dch chuyn căn c 140
Dch chuyn gánh nng bng chng 142
Lý lun tut dc 144
Bin h đc bit 146
Ngi rm 148
Ngy bin ôn hòa Temperantiam argumentum ad 150
Đ li kiu Thatcher 152
Phn bác vn vt 154
Anh cũng th (Tu quoque) 156
Tam đon lun gin c không chp nhn 158
Trung t phân b lch 160
S hoàn ho bt kh thi 162
Li dng quyn lc (Verecundiam, argumentum ad) 164
Vng tng 166
Phân loi các ngy bin 168


Gii thiu
ý lun hp lý là nn tng đ chin thng mi cuc tranh lun Các ngy bin hy hoi nhng
cuc tranh lun Ch’ng có sc h’t đy quyn rũ và đã đc nghiên cu ít nht trong hai
thiên niên k ri tr li đây (iu bit v ch’ng rt hu ích cho c mc đích tránh đc
nhng ngy bin vô tình đc ngi khác s dng hay thm chí là s dng vài ngy bin
này vi mc đích la di ai đó Tuy nhiên không nên đ sc h’t quyn rũ và tính hu dng
ca các ngy bin che m nim vui thích khám phá s tn ti ca ch’ng

Trong cun sách này tôi đa ra cái nhìn rt rng v các ngy bin. Bt kỳ mánh li nào
trong lý lun hay ngôn ng cho phép mt phát biu hay yêu sách đc nhìn nhn nh cái gì
đó không phi thc s là nó đu đc cp phép đ tin vào khu vc dành cho các ngy
bin. Rt thng xy ra tình trng trong đó cái có v là mt lp lun ym tr cho mt lun
đim nào đó không h tr cho lun đim đó ch’t nào Thnh thong nó có th là mt suy
lun t các bng chng không có giá tr h tr cho suy lun kia.
Rt nhiu ngy bin đc nhng ngi thc tình không bit gì v lý lun hp lý bn cht
ca bng chng, hay nhng th đc xem là t liu liên quan đa ra Tuy nhiên cũng có
nhng ngy bin khác b các cá nhân mang toan tính la di s dng. Nu mt lp lun và
bng chng không đ sc thuyt phc các ngy bin có th tăng thêm trng lng cho
ch’ng
Cun sách này đc vit ra nh mt ch dn thc hành vi nhng ai mong mun giành
chin thng trong tranh lun Nó cũng dy bn cách to ra các ngy bin qu quái và him
ác mt cách có ch ý Tôi mô t tng ngy bin đi kèm vi ví d và lý gii vì sao ch’ng mang
tính di la. Sau tng đon miêu t tng quan v lch s hay s xut hin ca mt ngy
bin tôi đu ch cho ngi đc nhng khuyn ngh v cách thc và tình hung s dng đ
ngy bin kia phát huy hiu qu di la cao nht.
Tôi đã lit kê các ngy bin theo th t ch cái an-pha-bê d‘ rng bn có th tìm thy mt
bng phân loi đy đ các ngy bin vi năm nhóm chính  cui quyn sách này Vic ghi
nh nhng cái tên trong ting Latin đy phin toái cũng rt bõ công Khi bn buc ti ai đó
đang phm mt li ngy bin bng mt cái tên Latin nghe có v nh anh này đang mc mt
căn bnh nhit đi him thy Cách làm này còn gi’p to ra hiu ng cng thêm nh th
ngi buc ti rt uyên bác và am hiu tng tn vn đ.
Ri vào tay không đ’ng ngi t liu này s tr thành mt vũ khí ch không đn thun ch
là mt cun sách và tôi son ra nó vi suy nghĩ dè chng con ngi sai trái kia Nó s dy
ngi này cách tranh lun hiu qu, thm chí là khi không trung thc Trong quá trình hc
cách tranh lun và trong quá trình thc hành cũng nh đánh bóng các ngy bin ngi đc
s bit cách nhn din và xây dng h thng min nhim trc các ngy bin kia. Hiu bit
nhun nhuyn nhng ngy bin này s cung cp cho bn mt kho t vng đ đi thoi vi
các chính tr gia và nhng tay bình lun truyn thông Cái thay th cho s hoài nghi m h

ca vic nói mt đng làm mt no s là vic xác đnh chính xác các li chng li phép lý
lun.
Do đó hiu bit v ngy bin cung cp cho bn kh năng phòng th cũng nh tn công Kh
năng phát hin ra các ngy bin s gi’p bn bo v bn thân khi ch’ng đc nhng ngi
khác s dng và kh năng s dng các ngy bin tài tình s cho phép bn thành công và 
th công kích khi bn hng tranh lun theo cách ca mình
-MADSEN PIRIE

Suy lun gièm pha
Ngy bin suy lun gièm pha là mt phiên bn chuyên bit ca lp lun công kích cá nhân
(ad hominem) Thay vì trc tip s nhc ngi tranh lun, mt suy lun đc r’t ra vi toan
tính đy ngi này vào trng thái b khinh r hay mang ting xu Đi th hay hành vi ca
ngi này đc so sánh vi th gì đó khin ngi nghe có phn ng bt li cho anh ta.
Smith đã đ ngh ch’ng ta nên chèo thuyn ra bin trong kỳ ngh mc d‘ hiu bit ca anh
ta v tàu thuyn ch ngang vi nhc trng ngi Lào
Có l bn không cn phi bit quá nhiu đ tham d mt kỳ ngh chèo thuyn ra bin.
Smith luôn có th hc đc Đim mu cht  đây là s so sánh trên đc r’t ra mt cách
tinh vi khin Smith trông tht ngu xun. Thm chí có th có nhiu v nhc trng ngi Lào
là nhng ngi đi bin gii d‘ rng đt nc đó không giáp bin.)
Suy lun gièm pha thm chí có th là mt suy lun có giá tr xét theo cách so sánh đc đa
ra Điu này khin nó hiu qu hn nhng vn đy tính di la vì mc tiêu  đây là đa ra
mt t liu b sung không th chi cãi đ gây nh hng lên mt đánh giá
Nu khoa hc tha nhn rng không tn ti s chc chn thì mt nhà khoa hc s chng có
nhiu tri thc chc chn v vũ tr hn mt ngi kém thông minh đang chy xung quanh
bi cây
Đây là s tht nhng nó đc vit vi mc đích gièm pha đ t đó ngi nghe s ng h
nhng tri thc chc chn.)
Ngy bin này rt tinh vi vì nó da trên nhng liên tng v mt bc tranh trong tâm trí
ca ngi nghe Ngi phm ngy bin không cn nói gì sai s tht anh ta có th da vào
các liên tng ca ngi nghe đ lp đy s gièm pha kia Suy lun gièm pha là mt ngy

bin vì nó da trên t liu không liên quan gì đ tác đng đn lp lun.
Đ ch’c mng đng nghip ca tôi trên cng v mi hãy đ tôi ch ra rng anh này không
có nhiu kinh nghim cho công vic này chng khác nào mt ch’ bé con run ry trong ngày
đu tiên đn trng.
(Li mt ln na phát biu trên là đ’ng Nhng ai đang run ry?)
Trong khi các chính tr gia thích th’ vi nhng gièm pha và suy lun, ngc nhiên thay là suy
lun gièm pha có vài công dng hu ích Mt suy lun gièm pha hiu qu phi cha đng
yu t chính xác trong phép so sánh và gi ra s gièm pha thông qua nhng liên tng v
nó Nu tt c mi yu t khác đu gi nguyên nhng so sánh sai s tht rt d tr nên
chng tai gai mt so vi vic khéo léo s dng các yu t chính xác Ch có vài ngi đt
đn trình đ miêu t đáng nh nh Daniel OConnell khi nói v Sir Robert Peel:
n ci nh tm kim loi bc trên chic quan tài
Đ’ng là n ci đó có s lp lánh nhng miêu t này khin ch’ng ta nghĩ đn cái gì đó khá
lnh l‘ng n sau n ci kia.)
Ngòi b’t đy nanh đc ca các nhà phê bình văn hc ngh thut là nhng sui ngun đy
ha hn cho các suy lun gièm pha
Anh ta bn chn đi lên sân khu nh th mt trinh n đang ch v vua Th Nhĩ Kỳ tip kin.
Và cht ngay sau đêm đu tiên
Các lý lun gièm pha đòi hi phi đc chun b tt. Nu bn s dng ch’ng khi cha chun
b, bn s thy bn thân mình đang r’t các so sánh t mt kho so sánh đã cũ sn không còn
s mi m đ gi lên nhng hình nh sng đng Mô t đi th ca bn nh bà hiu trng
kh hnh hay các tay ch câu lc b thoát y s không nâng bn lên tm cao hn Mt
khác mt so sánh gièm pha đc son tho cn thn có th cht cha s giu ct lên tình
hung tiêu biu nht mà bn có th tìm đc bài nói chuyn dài nh cái sng bò Texas
đây mt đu nhn, kia mt đu nhn nhng  gia thì toàn bò
Ngy bin trng âm
Ngy bin trng âm phát huy tác dng da trên kh năng thay đi nghĩa ca phát biu
thông qua nhng ch nhn ging khác nhau trong t ng Đt trng âm vào mt s t ng
hay cm t nht đnh có th mang li mt ý nghĩa khá khác bit so vi d đnh ban đu và
có th thêm vào đó nhng n ý bao hàm không nm trong nghĩa đen ca câu t:

Đt điu thuc ca bn đi
Không có trng âm câu này ging nh mt ch dn hay li mi đn gin.)
Đt điu thuc ca bn đi.
(Ch không phi đt tm tri bàn hay bt kỳ gì khác bn mun đt.)
Đt điu thuc ca bn đi
(Ch không phi đt điu thuc ca ngi khác
Đt điu thuc ca bn đi
(Ch không phi gài nó lên tai bn.)
Thm chí vi mt cm t rt đn gin thay đi trng âm có th to ra s thay đi ng
nghĩa đáng k.
Ch’ng ta bit rng con ngi sinh ra đu bình đng nhng đó không phi là lý do đ trao
cho h tt c các lá phiu bu bình đng.
(Thc ra, chc hn ch’ng ta bit rng con ngi sinh ra bình đng. Sinh ra bình đng hàm ý
ngi ta không duy trì đc s bình đng đó lâu
Trong hu ht các trng hp rõ ràng s dng trng âm là hình thc ngy bin bng li
nói Trong văn bn, s nhn mnh thng th hin di dng in nghiêng và nhng ngi
s dng trích dn li ngi khác thng phi ghi rõ ngun Tuy nhiên trong văn nói các
trng âm thiu chính đáng d dàng xâm nhp hn đánh thc nhng n ý thiu chính đáng
Ngy bin này đi c‘ng nhng n ý b sung đc đa ra bi phép nhn mnh Ch’ng không
hình thành phn nào trong phát biu đc chp thun kia và đc mang vào mt cách lén
l’t mà không có công dng h tr lp lun.
Ngy bin trng âm thng đc s dng đ bin mt s cm đoán tr nên thoi mái hn
Bng cách nhn mnh s vic b loi tr nó hàm ý rng nhng s vic khác đc chp
thun.
M nói ch’ng ta không đc ném đá vào ca s.
Ch’ng ta d‘ng tng kim loi này thì không sao c.
Và m ngi đã ha s không đng tay đn ch’ng có th s phn ng bng cách đá lũ tr.)
Trong rt nhiu câu chuyn c xa các anh h‘ng gan d chin thng bng cách s dng
ngy bin trng âm đ tìm ra k h trong nhng li nguyn hay hun th. Perseus bit rng
ai nhìn vào Medusa s b bin thành đá Ngay c nhng k hung ác cũng s dng ngy bin

này Samson đã b làm m‘ mt bi vua x Philistines  ngi ha rng không đng vào anh
này
Có th bn thng s dng ngy bin trng âm nhiu nht vi mc đích h thp đi th
bng cách thay đi trng âm lch vi d đnh ca ngi này khi trích dn li nói ca h.
Ông y nói s không bao gi nói di ngi dân M. Bn s nhn ra tt c nhng th còn li
ông y có th làm Richelieu cn sáu dòng t li nói ca ngi trung thc nht đ tìm ra
th gì đó có th treo c anh này lên vi kh năng s dng ngy bin trng âm khéo léo bn
thng ch cn na dòng đ làm vic đó
Ngy bin này đc bit hu ích khi bn đang bo v mt hành đng nhìn chung thng
không đc chp thun. Ngy bin trng âm cho phép bn bào cha rng hành đng mà
bn đ ngh d dàng chp nhn hn Tôi bit ch’ng ta đã cam kt không tham gia vào
chin tranh vi tr‘ng chng li c dân  nhng v‘ng đt xa xôi nhng ngi Ailen thì không
xa xôi gì c
Khi son tho nhng quy tc hay lut l hãy luôn ghi nh trong đu rng có rt nhiu lut
s khôn khéo s dng ngh thut ngy bin trng âm đ bác b các d đnh ca bn. Li
nói ca bn s kt th’c vi ý nghĩa hn hp nh s đc quyn ca h thng bu chính cũ
trong đó h thng này quy đnh rng ai la li trên đng ph s b khép vào ti vi phm s
đc quyn bu chính D‘ sao thì h cũng ch quy đnh trên đng ph.)
Ngy bin ngu nhiên
Ngy bin ngu nhiên gi đnh rng các đc trng kỳ l ca mt tình hung ngoi l là đ đ
bác b mt quy lut tng quát Các đc trng ca vn đ có th mang tính ngu nhiên
không liên quan gì đn lun đim và d dàng đc xác đnh là mt ngoi l bt thng có
th chp nhn đc.
Ch’ng ta nên bác b suy nghĩ ch cn tr cái mình n. Gi s mt ngi cho bn mn vũ
khí và sau đó b điên thì sao Chc chn không th ch đn thun là đt vũ khí vào tay ngi
điên kia đc phi không
(Ngy bin này tng đc Plato s dng tinh quái  ch nó không nhìn nhn rng tình
trng điên ch là mt tai nn ngu nhiên và ch là mt trng hp quái đn không liên
quan gì đn ch đ và thc s rt ít xy ra.)
Hu nh tt c nhng khái quát hóa đu có th b bác b da trên lun điu rng còn có

nhng trng hp ngu nhiên khác có th xy ra. Hu ht nhng phát biu chung chung
v h qu theo sau hành đng nào đó có th đc ph nhn da trên lun điu rng ch’ng
không bao quát trng hp ngi đa ra lun điu kia b thiên thch ri tr’ng trc khi h
qu kp xy ra. Bo v lun đim này chính là phm phi ngy bin ngu nhiên
Ngy bin này xem mt phát biu khái quát nh mt tng th không hoàn ho vì chp nhn
nhng ngoi l Đ làm điu đó bn phi cp cho nó mt ý nghĩa và tính chính xác mà phát
biu này cha bao gi s hu. Hu ht nhng phát biu khái quát hóa đu hàm cha ý nim
rng tt c mi th đu ging nhau. Nu có gì đó không nh vy, chng hn s tn ti ca
trng thái điên r hay thiên thch các ngoi l vn có th đc chp nhn mà không làm
mt đi giá tr ca phát biu khái quát kia
Anh nói anh cha bao gi gp tên gián đip này Anh có chc là hn cha bao gi đng gn
anh ví d nh trong mt đám đông xem bóng đá không
m tôi không chc
Ln anh gp hn là khi nào và hai ngi đã chuyn cho nhau giy t gì
(Nu tôi có gp hn thì đó cũng ch là s ngu nhiên
Ngy bin ngu nhiên là ngy bin thng gp  nhng ngi theo đui s khái quát Nu
bn đang c đa ra nhng đnh nghĩa không th phn bác cho nhng th nh s tht
công lý và ý nghĩa bn đng ngc nhiên khi nhng ngi khác giành rt nhiu công sc
c gng tìm ra nhng điu ngu nhiên đ tn công xuyên qua tm khiên bo v ca bn.
Plato tìm kim công lý John Stuart Smith ngi c gng chng minh rng công lý là s t
do nhng không đc gây ra thit hi hay ri ro nghiêm trng cho nhng ngi khác luôn
thy lun điu ca mình b phn đi vi nhng câu bt đu bng Nhng còn trng hp
mà Đây là mt s may ri ngh nghip. Nu bn mun tránh các ngy bin ngu nhiên
hãy tránh s khái quát
Không phi l’c nào cũng nên gi li ha. Gi s bn b mc kt  mt hoang đo vi mt bá
tc ngi Áo đang thc hin s mnh do thám quc t ca mình và gi s ch còn đ thc
ăn cho mt ngi và bn ha vi ông này
Tình tit gây sng st duy nht trong nhng câu chuyn ghê rn kiu này là vic có ai đó
cho rng các ngoi l quái đn có th khin mt quy lut chung ít đc chp nhn hn
Mt trong nhng ví d ni ting nht ca loi ngy bin này là giai thoi v câu nói đ‘a ca

cu hc sinh:
(ôm qua bn mang cái gì đn thì hôm nay bn ăn nó (ôm qua bn mang tht sng đn thì
hôm nay bn ăn tht sng.
(Vi s khái quát hóa bt chp trng hp ngu nhiên riêng  đây
Ngy bin ngu nhiên hu dng cho nhng ngi theo ch trng vô chính ph vì nó có v
nh phn bác li mi lut l chung. Khi b cáo buc phm lut hãy tìm kim nhng trng
hp ngoi l quái d nht trong kh năng tng tng ca bn. Nu lut l kia không áp
dng cho trng hp này ti sao nó li áp dng vi bn? (Tt c ch’ng ta đu đng ý rng
vic đt mt văn phòng thu là đ’ng nu đó là cách duy nht đ gii thoát nhng góa ph
và tr m côi b nht di hm ru Do đó cái tôi làm vn dĩ đã không sai
Khng đnh hu thc
Vi nhng ngi ri m‘ trong vô vng gia nga và xe th, khng đnh hu thc là mt
ngy bin xut hin rt t nhiên Đây là mt ri ro cho nhng ngi chn phng pháp lp
lun có điu kin, ngy bin này không th nhn ra rng có nhiu hn mt cách đ git mèo
Nhng con mèo s cht khi b loài nhím Âu mc bnh di cn Con mèo này cht, hin nhiên
con nhím Âu là th phm.
Trc khi đóng np chic quan tài cho con mèo ca bn hãy nh rng con mèo quá c đó
có th b đin git cht, b sit c cht, b m bng hay b xe cán Có kh năng chính con
nhím Âu đã git con mèo nhng ch’ng ta không th xem nó là nguyên nhân duy nht.)
Ngi đa ra lp lun đã trn ln tiên đ vi hu thc. Trong cu tr’c Nuthì nu là
tiên đ và thì là hu thc Không sai khi khng đnh tiên đ đ chng minh hu thc,
nhng không th làm ngc li.
Nu tôi làm ri mt qu trng nó s v Tôi làm ri mt qu trng vì th nó v.
Đây là mt lp lun hoàn toàn hp lý Nó đc gi là lý lun din dch (modus ponen) mà
ch’ng ta vn s dng hàng ngày (ãy so sánh ví d trên vi phiên bn di đây
Nu tôi làm ri mt qu trng nó s v. Qu trng này v, do đó tôi đã làm ri
Đây là mt ngy bin khng đnh hu thc Có th có rt nhiu kh năng khác dn đn vic
trng b v nh có th gì đó ri tr’ng nó ai đó khác làm ri nó hay con gà con chui t qu
trng ra
Đ suy lun có căn c ch’ng ta phi khng đnh tiên đ đ t đó suy ra hu thc. Trong

ngy bin này ch’ng ta khng đnh hu thc trc nhm suy ra tiên đ Phép khng đnh
hu thc mang tính di la vì mt s kin có th do nhiu nguyên nhân khác nhau gây ra
Ch vi vic nhìn thy s kin ch’ng ta không th chc chn nó đc gây ra bi nguyên
nhân c th nào
Nu ngi Trung Quc mun hòa bình h s ng h các chng trình trao đi văn hóa và
th thao Vì h ng h nhng chng trình trao đi này ch’ng ta bit h mun hòa bình
Có th là th. Kt lun này nghe có v hp lý nhng cũng có th có nhng lý do khác đáng
ngi hn đ Trung Quc ng h các chng trình trao đi quc t Cũng nh vic con mèo
có th b git bng rt nhiu cách ch không phi ch mt.)
Ngy bin này đc s dng rt nhiu trong các phiên tòa vì nó là nn tng ca chng c
gián tip Khi không có nhân chng ch’ng ta thng đi ngc li đ tìm ra nhng gì có th
gây ra các hành vi đó
Nu anh ta lên k hoch git v, anh ta s mua thêm bo him cho v Anh ta đã làm vy.
Nu anh ta đnh đu đc, anh ta phi mua thuc đc Anh ta đã mua mt ít thuc dit c.
Nu anh ta mun ct xác anh ta cn có mt cái ca ln. Mt cái ca nh vy đc tìm thy
trong nhà kho ca anh ta.
Có th có nhng lý gii khác nhng lý gii vô ti cho tt c các hành đng trên S là ngy
bin khi nói rng bt kỳ lp lun nào trên đây có th chng minh anh ta có ti Nhng khi
kt hp ch’ng li, s d dàng hn nhiu cho mi hai thành viên bi thm đoàn đ loi b
nhng nghi ng hp lý v s tr‘ng hp Không nghi ng gì thnh thong nhng lp lun th
này cũng sai và do đó đã x lm nhng ngi vô ti.)
Đây là mt ngy bin rt ph‘ hp khi bn mun quy kt đng c phm ti cho ai đó Đng
c không th hin ra bên ngoài nhng hành đng th’c đy bi đng c thì có Bn luôn có
th giành đc s ch’ tâm ca ngi khác thông qua nhng lý l v đng c không chính
đáng qua vic s dng khéo léo ngy bin khng đnh hu thc.
Cô ta là mt  lng l Đàn bà kiu này luôn phi bày trc mt đàn ông và cô ta đã xut
hin trong bui tic văn phòng vi chic váy gn nh trong sut!
(Tt c ch’ng ta đu có th nhìn xuyên qua nó 
Ti thêm ebook

Chi ch
Chi ch là hình thc ngy bin trên các cu tr’c ti nghĩa Nó xut hin khi ý nghĩa tng
th ca mt phát biu có th đc hiu nhiu hn mt nghĩa và thng là do li bt cn
trong s dng ng pháp
N công tc có mt chic tàu rt tt nhng bà ta li có nhiu đng vt giáp xác bám di
đáy tàu
(N công tc này đòi hi phi đc chăm sóc đc bit cn thn.)
Dng ngy bin này có kh năng thay đi vô hn. Rt nhiu ví d tuyt vi v ngy bin
chi ch tn dng đi t ti nghĩa t she  đây ý nói v con tàu hay n công tc? S
nhm ln tng t cũng có th xy ra  đng vt.
Tôi đã gp ngài đi s ci con nga ca ông ta Con nga kht mũi và th phì phò do đó tôi
cho nó mt cc đng.
(Liu tt c nhng nhà ngoi giao đu có th b đem ra làm trò tiêu khin r tin vy sao?)
C vic s dng sai t mà which và loi b nó đ r’t ngn câu li đu to ra nhng ví d
kinh đin Trong phiu khai tôi đã đin chi tit v chn thng ct sng mà tôi đang phi
chu đng Có vô s nhng phiên bn ca ngy bin chi ch trong mu qung cáo di
đây
XE BÁN xe đc s hu bi mt quý bà đng tui vi thân xe mi và bánh d phòng
Li sai thng do ngi nói không nhn ra đc còn tn ti mt cách hiu khác Đôi khi
chm câu b đt sai ch đôi khi không có đ chm câu đ xóa tan s ti nghĩa Các tiêu đ
báo cái đòi hi sc so và ngn gn là nhng bãi c dài a thích mà t đó ngy bin chi
ch th’ v thi thong đp vào mt bn. Nhng kit tác tiêu đ báo trong Chin tranh Th
gii ln II bao gm:
TNG MACART(UR BAY NGC TR LI TIN TUYN
[MACARTHUR FLIES BACK TO FRONT]
(Vn còn rt nhiu bin th nu t fly đc d‘ng nh danh t.)
QUÂN P(ÁP ĐY MNH VIC KÌM C(ÂN NG) ĐC!
[FRENCH PUSH BOTTLES UP GERMANS!]
Đ’ng là đánh giáp lá cà Nhng cách vit  đây tht bun ci.)
S dng ngy bin chi ch vi toan tính la di ai đó là phng pháp yêu thích ca các

nhà tiên tri và thy bói Mt ngy bin chi ch đ’ng l’c cho phép nhà tiên tri rào li tiên
đoán ca mình đ theo cách nào thì nó cũng đ’ng Sau khi kt qu xy ra, nhà tiên tri luôn
có th ln trn vi lp lun rng ý nghĩa li nói ca mình đã thành hin thc. Khi vua
Croesus hi nhà tiên tri chuyn gì s xy ra nu ông đánh Ba T câu tr li Mt đ ch
h‘ng mnh s b hy dit là mt câu tr li mang đy tính tiên tri Nhng thc ra chính đt
nc ca Croesus mi b hy dit.
Đ tr thành ngi s dng ngy bin chi ch khéo léo bn buc phi h hng trc s
chính xác trong chm câu đc bit là vi nhng du phy. Bn phi hc cách nói nhng câu
nh Tôi nghe thy ting chuông nhà th khi đang do chi qua nhng con hm  Bn phi
có mt kho t vng danh t có th d‘ng làm đng t và mt văn phong ng pháp d dàng
điu tit trc nhng đi t đt sai ch và nhng ch  v m h. Mc chiêm tinh hc trên
báo là mt ngun t liu tuyt vi.
Ngy bin loi suy
Ngy bin loi suy gi đnh rng nhng th ging nhau  khía cnh này cũng ging nhau 
khía cnh khác Ngy bin này đa ra phép so sánh trên c s nhng phn đã bit ca s
vt và t đó suy ra nhng phn cha bit cũng ging nhau tng t.
B máy chính tr cũng tng t nh c th con ngi làm vic hiu qu nht khi đc não
b trc tip điu khin Đây là lý do ti sao các chính ph chuyên ch li hiu qu hn
Không suy lun loi suy sai lm nào li so sánh chính ph vi c th con ngi có v nói
nhiu v gan, tuyn ty hay c ch thi cht đc.)
Phép loi suy là mt cách hu hiu đ truyn ti thông tin Ch’ng cho phép ch’ng ta tho
lun v các khái nim mi bng nhng thut ng nm trong kh năng hiu bit ca ngi
nghe. Ngy bin loi suy đa ra suy đoán rng s có thêm nhng yu t khác tng t nhau
da trên nn tng ca nhng yu t tng t nhau đã đc xác đnh.
Tr em cũng bt đoán nh thi tit.
Ch’ng cũng m t và thng  hi 
Đây là mt ngy bin vì phép loi suy là mt công c giao tip ch không phi mt ngun
kin thc. Mt loi suy có th gi ý cho ch’ng ta nhng truy vn đ tìm ra vn đ nhng
ch’ng không cung cp nn tng cho vic kin lp các khám phá
Cô ta có làn da nh hàng triu đô-la.

Xanh hay nhăn nheo
Ngy bin loi suy tn ti đy ry trong nhng din dch lch s. Trong n lc kin to ý
nghĩa cho các s kin lch s đ các kiu so sánh xut hin. Tt c các nn văn minh trong
quá kh đu tng đng nhau  đim ch’ng đã tng là mt nn văn minh nhng trc đó
ch’ng không tn ti. Ba thc t hoàn toàn cũ rích này khin nhiu s gia ri vào mt loi
suy vòng đi Câu mô t đn gin không tn ti, tn ti không còn tn ti gi ra so sánh
vi nhng c th sng Trc khi ch’ng ta kp bào cha ch’ng ta đã bt đu bng nhng
nn văn minh phát trin rc r và n hoa ri sm ri vào tình trng héo tàn và cht
đi
Khi nn văn minh ca ch’ng ta bt đu chín mui, theo quy lut t nhiên cũng nh bt kỳ
c th hu c nào nó s gi đi nhng ht ging đ tái to bn thân  mt ni xa xôi khác
Đây là mt lp lun ca ch nghĩa thc dân cn phi b loi tr ngay lp tc.)
Thc t là các nn văn minh không phi nhng bông hoa Nu bn ri vào cái by loi suy,
bn s sm làm cho các nn văn minh này ly sc mnh t đt và có th còn phô trng s
ra hoa kt qu ca ch’ng
Trong cun sách Đi thoi v tôn giáo t nhiên David Hume đ cp đn vic trit gia
Cleanthes so sánh vũ tr vi mt vt th cu to tinh t nh chic đng h Và t s tn ti
ca chic đng h ch’ng ta có th suy ra ngi làm đng h do đó t s tn ti ca vũ
tr Nhng trit gia đy hoài nghi Philo đã bác b lp lun này bng cách nói rng vũ tr
ging mt cái bp ci hn
Ngy bin loi suy có hiu qu sc bén khi d‘ng đ đi phó vi ngi s dng phép loi suy
trc D‘ ai d‘ng bt kỳ kiu loi suy nào tt c nhng gì bn phi làm là nm ly mt phép
loi suy mà đi th kia s dng và tip tc phát trin nó theo hng có li cho lp lun ca
bn. Nu bn may mn đi th ca bn s buc phi tha nhn rng lp lun loi suy ca
anh ta không thc s thuyt phc và s mt đim trc ngi nghe.
Khi con thuyn ca ch’ng ta tip tc khi hành di s dn dt ca y ban mi tôi hy
vng tt c ch’ng ta s có mt chuyn đi thun bum xuôi gió
Ch tch nói đ’ng Nhng hãy nh rng nhng ngi chèo thuyn thng b đt di k
lut và hình pht. Nu thuyn chìm h cũng chìm theo nó
Bn s tin rt xa  bt kỳ t chc nào nu liên tng t chc nh mt gia đình Cuc sng

gia đình gi lên cm giác d chu và lp lun loi suy này trong thc tin cho phép bn
tranh lun đ bo v bt kỳ th gì bao gm c vic thng thêm cho các thành viên có k
lut và b đói nhng thành viên h đn.
Ngy bin li mòn argumentum ad
antiquitam)
Các sinh viên ngành khoa hc chính tr nhn ra thut ngy bin c xa trong ct lõi các lp
lun ca Edmund Burke  Nói đn gin đây là ngy bin cho rng th gì đó tt hay đ’ng ch
đn thun vì nó đã có t lâu
Đây là cách tôi luôn làm và đây s là cách ch’ng ta tip tc làm
Cách này mang li s nghèo kh và bt hnh trc đây và nó s tip tc mang li nhng h
qu đó
Vic mt nim tin hay mt s xác nhn khng đnh có tui không khin nó tr nên chính
xác (iu theo nghĩa đn gin nht, ngy bin li mòn là thói quen gim thiu ti đa suy
nghĩ Ngy bin này ch ra cách thc hoàn thành mi vic mà không cn phi tn công suy
nghĩ đ đa ra quyt đnh khó khăn Khi đc nâng lên tm cao nht nó tr thành mt trit
lý Các th h trc đã làm theo cách này và tn ti đc do đó ch’ng ta cũng s nh th.
Ngy bin này đc tô son đim phn bng vic nói v tính liên tc và s u ái dành cho
nhng gì đã thân quen
D‘ s tui ca mt nim tin chng nhn kinh nghim trong quá kh nó không phn ánh
s đ’ng đn ca nim tin đó Đánh đng cái thân thuc hn vi cái tt hn là đang mo
him đi vào v‘ng đt ngy bin Nói cho c‘ng s tin b ca loài ngi đc thc hin
bng cách thay th nhng cái cũ k bng nhng cái tt hn Đôi khi con ngi làm vic theo
mt cách nht đnh hay có nhng nim tin nht đnh kéo dài hàng nghìn năm Điu này
không có nghĩa là cách thc hay nim tin đó đ’ng cũng nh không có nghĩa rng nó sai
Anh không có xe hi Tôi cha bao gi có xe hi cha tôi cha bao gi có và ông tôi cũng
vy.
Đây chc hn là lý do vì sao không ai trong bn h đi đâu c.)
Đng Bo th là ngôi nhà ca ngy bin li mòn H đa ra nó và kh kh gi ly nó Nhng
giá tr quen thuc chc chn phi đ’ng Ch nghĩa yêu nc, s vĩ đi ca quc gia tính k
lut  là mt s ví d. Nu nó quen thuc nó chc chn phi tt.

Th gii kinh doanh thng rt nhy cm trc s vn hành ca ngy bin này và da vào
đó đ điu chnh hành vi Nhãn hiu thuc lá có th phn rng ln Woodbine lo s rng hình
nh ca mình s tr nên cũ k nhng h li không mun phá v s u ái mang tính bn
năng ca ngi tiêu d‘ng vi thng hiu truyn thng. Mt tp chí khoa hc vin tng
mang tên Kinh hoàng (Astounding) s rng tên tp chí s phn ánh mt k nguyên trc
đây và có th gim đà tăng trng ca tp chí này Trong c hai trng hp hai công ty đu
quyt đnh thay đi dn thit k ca v bao thuc lá và tên ca tp chí theo hng mà
ngi tiêu d‘ng khó nhn thy trong nhiu tun. T Kinh hoàng đi tên thành t Tng t
Analog nhng cái tên Woodbine có v nh bin mt không mt du vt Có l các khách
hàng mua thuc bo th hn đc gi ca tp chí vin tng chăng
Đ s dng thut ngy bin li mòn đòi hi bn phi có kin thc cn k v Trung (oa Lý
do rt đn gin. Nn văn minh Trung (oa đã tn ti hàng chc nghìn năm và bao quát nhiu
khu vc đn ni hu nh tt c mi th đu đã đc th qua mt hai ln. Kho kin thc này
cho phép bn ch ra rng cái bn đang bin h là mt phong tc c xa đáng kính  tnh
Shin Shan và  đó phong tc này đã mang li tâm hn tĩnh lng, s thanh bình và m no
hàng th k.
Ch’ng tôi làm ra nhng vt dng trong nhà bng phng pháp tt nht theo cách thc cũ
Và nó cũng không thoi mái y nh nó luôn vy.)
Ch nghĩa tiên nghim
Thông thng ch’ng ta d‘ng d kin đ kim tra nguyên tc. Khi thy đc d kin ch’ng
ta có th gi hay chnh sa nhng nguyên tc ca mình Bt đu vi nhng nguyên tc
trc tiên (mt s tiên nghim  a priori) và s dng ch’ng làm c s đ t chi hay chp
thun d kin là cách x lý sai lch (ành đng này khin ch’ng ta phm phi ngy bin
ch nghĩa tiên nghim.
Ch’ng tôi không cn nhìn qua cái kính vin vng ca ông Galileo  Ch’ng tôi bit rng
không th có hn by thiên th đc.
Đây là mt cách nhìn rt thin cn.)
Mi quan h gia d kin và nguyên tc rt phc tp Ch’ng ta cn mt loi nguyên tc nào
đó nu không s không có th gì là d kin ngay t ban đu c. Ngy bin này cu thành t
vic căn c quá nhiu vào các quy tc và không cho phép chnh sa ch’ng da trên nhng

gì ch’ng ta quan sát đc Nó to thành mt suy đoán không có c s trong vic ng h mt
lý thuyt không đc minh chng bng các chng c và do đó bác b nhng chng c liên
quan đn tình hung thc.
Mi bác sĩ đu hành đng vì bn thân Nu anh thc s dành toàn b thi gian đó không
công thì tôi ch có th nói là chc chn phi có mt khon th‘ lao nào đó mà ch’ng tôi cha
bit.
Bên cnh cái ngy bin đc che giu kém hn mà ch’ng tôi bit.)
Li suy lun tiên nghim đc nhng ngi mà nim tin ca h rt ít tính thc t s dng
rng rãi Ngy bin này là mt cây chi quét tt c nhng d kin ba bn xung di tm
thm đnh kin Đây là mt vt dng gia đình thit yu dành cho nhng ngi quyt tâm
gi căn phòng tâm trí ca mình sch s khi bi bm ca th gii thc Trên cán chi và
trong tâm trí ca ngi d‘ng luôn khc sâu câu nói Trí óc tôi đã đc sp xp gn gàng
ri Đng làm tôi ri trí vi nhng d kin na
Rt nhiu ngi trong ch’ng ta có th không n tng vi mt th thuc có đăng ký bn
quyn đc tuyên b là nu ngi bnh hi phc chng t thuc đó có tác dng, còn không
thì chng t ch’ng ta cn tăng liu lng s dng Ch’ng ta có th ch ngay ra rng d kin
kia đc d‘ng đ bao bin cho loi thuc trên bng mi cách Nhng hàng ngày chính
tuyên b kiu đó đc đa ra trong nhng chng trình vin tr phát trin quc t vi các
nc nghèo Nu đt nc đó phát trin, tc là chng trình phát huy tác dng. Nu không
tc là ch’ng ta cn vin tr nhiu hn Mt nga h thng, mt sp lý lun thua.
Ngy bin tiên nghim cũng có th đc d‘ng đ h tr mt quyt đnh đc đa ra trc
nhm chng li nhng chng c. Nu chính khách yêu thích ca ch’ng ta b bt khi đang
gian ln trong phòng thi hay đang quan h vi mt bác sĩ ni tr’ đây là nhng tình hung
cn phi ci to nhân cách Ngi ta đã tôi luyn và th thách ông này đ khin ông tr
thành ng viên sáng giá hn cho v trí ca mình Tt nhiên vi bt kỳ ai khác nhng tình
hung này khin h không đ t cách gi v trí đó na.
Vì không có mèo  Tây Tng loài chó Tây Tng vi đc đim tai mèo đuôi mèo lông mèo và
móng mèo là nhng din viên khá tài tình
Không ch vy ch’ng còn bt chut và ung sa trong đĩa nh na.)
S dng ngy bin tiên nghim đ gt b ngay lp tc các d kin vi lý do ch’ng không

đ’ng là mt vic vô ích Xét cho c‘ng ngi nghe bn nói có th đã  đó tn mt chng kin
ch’ng Bn s thành công hn bng cách ct nghĩa li các d kin này đ cho thy thc t
ch’ng không nh b ngoài Ch’ng không mâu thun vi lun điu ca bn mà thc ra còn
ng h nó
Tôi vn nh rng nhng cun sách tôi khuyên bn đc là nhng cun ph bin nht. Tt
nhiên tôi không ph nhn rng ch’ng là nhng cun sách ít đc đc nht trong th vin;
nhng tôi xem đó là mt du hin th hin tính đi ch’ng ca ch’ng Bn nghĩ xem khi mt
quyn sách thc s ph bin, mi ngi s mua hay mn bn bè h không th ch đ
mn nó  th vin.
Ít ra ngy bin này cũng ph bin.)
Ngy bin đe da (argumentum ad
baculum)
Khi không th d‘ng lý l hãy d‘ng roi Ngy bin đe da s dng quyn lc nh mt công
c đ thuyt phc và nó thng đc nhng ngi sp sa thua trong cuc tranh lun s
dng.
S tt hn nu anh nói ra cái ch’ng tôi mun bit. Rt cuc thì ch’ng ta đâu có mun bà m
già ca anh hay cô em gái tàn tt ca anh phi kh s đ’ng không
(Chc chn là không ri.)
Sc mnh mang tính đe da không nht thit phi  dng vũ lc. Ngy bin đe da xy ra
bt c khi nào có các ha hn v nhng hu qu không d chu nu không làm theo ý mun
ca ngi nói Nu anh không ly cho ch’ng tôi các k hoch ch to tên la mi tôi tic
rng tôi s phi gi nhng tm hình này cho các báo
Ngy bin đe da s dng nhng t liu không liên quan Nói cho đ’ng nó b mc lp lun
li và d‘ng sc mnh nh cách thc đ thuyt phc D‘ sc mnh không nghi ng gì đôi
khi rt hiu qu đ lch s hng s ch’ ý đn ý mun ca ngi nói mt khi s dng nó
bn đã tht bi và phá hoi phng pháp lý lun.
Than ôi k thut đe da li luôn din ra trên các sân khu quan h quc t. Nhng nc
h‘ng mnh khi tht bi trong đi thoi hp lý chn cách s dng k thut đe da đ gây nh
hng lên các cuc đi thoi. Ngay c khi cách này tht bi, h li s dng cái gì đó ln hn
mt ch’t

Joseph Stalin là bc thy s dng k thut đe da. Thc t ông đã gây dng kh năng ngy
bin đe da ca mình đn mc tên tui ca ông tr nên bt t trong câu nói ca Krushchev
khi tóm lc uy quyn ca nó Khi Stalin nói nhy ngi thông minh phi bit nhy
Bn thân Stalin có v nh gi quan nim rng ngi nào không có sc mnh đe da thì
không th tham gia vào các vn đ quc t Câu hi ni ting ca Stalin Đc Giáo (oàng có
bao nhiêu phân khu là câu đáp tr cho đ xut Đc Giáo (oàng nên tham d mt hi ngh
quc t. K th‘ ca Stalin có th thng xuyên nhn ra rng lp lun không phi là cách đi
phó hiu qu vi ngy bin đe da.
Các đng phái chính tr thành lp da trên cái nhìn lý tng hóa v bn cht con ngi
thng cáo buc đi th ca mình vi ti danh quá thng xuyên s dng chính sách ngoi
giao đe da Ngài William Browne đã vit mt bài th trào ph’ng sc nét v ch đ này
Đc vua gi đn Oxford mt đi mã binh,
Vì Đng Bo th chng có lý l gì ngoài vũ lc.