Bài giảng tổng quan về tài chính công

I. Sự cần thiết của NSNN
II. Khái niệm và bản chất NSNN:
III. Vai trò của NSNN:
IV. Nguyên tắc xây dựng NSNN:
V. Nhiệm vụ cơ bản của NSNN trong giai đoạn
hiện nay:
I. Sự cần thiết của NSNN
NSNN là 1 phạm trù kinh tế mang tính chất
lịch sử, vì NSNN ra đời do 2 nguồn gốc:
- Nguồn gốc xã hội: do Nhà nước xuất hiện.
- Nguồn gốc kinh tế: do sự xuất hiện của SP
thặng dư, nền sản xuất hàng hóa ra đời.
Nhận xét:
- Nhiệm vụ bộ máy nhà nước càng mở
rộng, đòi hỏi phải có 1 ngân sách lớn.
- Xã hội càng phát triển, ngân sách nhà
nước ngày càng hoàn thiện
II.Khái niệm và bản chất NSNN:

NSNN là công cụ huy động nguồn tài chính của
nhà nước nhằm hình thành quỹ tiền tệ tập trung của
nhà nước để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà nước

NSNN là một đạo luật tài chính cơ bản do Quốc
Hội quyết định, thông qua các khoản thu chi tài chính
của nhà nước được thực hiện trong một tài khoá.

NSNN là toàn b các kho n thu chi c a nhà n c ộ ả ủ ướ
đã đ c c quan nhà n c có th m quy n quy t ượ ơ ướ ẩ ề ế
đ nh và đ c th c hi n trong m t năm đ đ m b o ị ượ ự ệ ộ ể ả ả
các ch c năng, nhi m v c a nhà n cứ ệ ụ ủ ướ


Mang tính áp đặt, bắt buộc các chủ thể kinh
tế xã hội có liên quan phải tuân thủ: Nhà
nước ban hành các luật thuế, các qui định
pháp lý về các khoản thu trong nước, qui định
chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu ngân
sách.

Là một bản dự toán thu – chi được các đơn
vị có trách nhiệm lập và đề ra các thông số
quan trọng có liên quan đến chính sách mà
chính phủ phải thực hiện trong năm tài khoá
tiếp theo.

B n ch t c a NSNN do b n ch t c a giai c p th ng ả ấ ủ ả ấ ủ ấ ố
tr quy t đ nh.ị ế ị

Ho t đ ng c a NSNN th hi n m i quan h gi a 1 ạ ộ ủ ể ệ ố ệ ữ
bên là Nhà n c v i 1 bên là xã h i ( t ch c kinh t , ướ ớ ộ ổ ứ ế
các đ n v thu c lĩnh v c phi s n xu t, các h gia đình ơ ị ộ ự ả ấ ộ
và các t ng l p dân c , n c ngoài )ầ ớ ư ướ

V hình th c v t ch t bi u hi n: NSNN là 1 qu ti n ề ứ ậ ấ ể ệ ỹ ề
t t p trung l n nh t c a Nhà n cệ ậ ớ ấ ủ ướ

V pháp lý: NSNN là 1 KHTC c b n.ề ơ ả

V qu n lý v n: NSNN là 1 b ng d toán thu chi c a 1 ề ả ố ả ự ủ
qu c gia trong 1 th i kỳ nh t đ nh.ố ờ ấ ị
Quỹ Ngân sách Nhà nước

Chi về
an ninh
quốc
phòng
Chi sự
nghiệp
kinh tế
văn hóa
xã hội
Chi đầu
tư phát
triển
kinh tế
Chi
cho
bộ
máy
nhà
nước
Các khoản thu từ nước ngoài Các khoản thu trong nước
Chi thường xuyên
Chi tiêu dùng
Chi đầu tư phát triển
Tích lũy
1. Huy động nguồn tài chính nhằm
đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà
nước:
Thuế Phí, lệ phí Thu khác

công cụ điều tiết thị trường


bình ổn giá cả và chống lạm phát
a/. Thị trường hàng hóa:
Cung
Cầu
Thu
mua,trợ
giá
Dự
trữ
hàng
hoá
b/. Thị trường tiền tệ, thị trường vốn:
phát hành trái phiếu CP:
- Trái phiếu ngắn hạn: bù đắp bội chi
 thị trường tiền tệ
- Trái phiếu trung hạn, dài hạn: huy
động vốn chi ĐTPT  thị trường vốn
*
c/. Thị trường SLĐ: chi GDĐT, chi tài
trợ  cung ứng nguồn nhân lực cho
nền kinh tế.
Bù đắp bội chi Ngân sách
-
Phát hành trái phiếu
-
Tăng thuế
-
Cắt giảm chi ngân sách
-

Phát hành tiền
-
Vay nợ (chủ yếu )

là công cụ định hướng phát triển sản xuất,
thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng: Chi đầu tư
xây dựng cơ sở hạ tầng, trợ giá, bù lỗ, bù lãi
suất, vay ưu đãi…

Chính sách thuế……

là công cụ điều chỉnh thu nhập đảm bảo
công bằng xã hội:
1. Nguyên tắc niên hạn:
Quốc Hội
phải
thông qua
Mỗi năm
một lần
Chính Phủ chấp hành NS
Trong thời hạn 1 năm
Tuỳ theo quan đi m m i qu c gia, năm ngân sách có ể ỗ ố
th b t đ u t ngày 1-1 c a năm d ng lich…ể ắ ầ ừ ủ ươ
Tên quốc gia Ngày bắt đầu năm NS
Pháp, Bỉ, Hà Lan, TQ,
Lào, Triều Tiên…
Ngày 1/1
Anh, Nhật, Canada,
HK, Ấn Độ…
Ngày 1/4

Ý, Na Uy, Úc, ĐL… Ngày 1/7
Mỹ Ngày 1/10
Apganixtan Ngày 21/3
Năm
đầu
Ngân sách
năm n
Dự toán
năm n+1
Dự toán
năm n+2
Dự toán
năm n+3
Ngân sách
năm n+1
Dự toán
năm n+2
Dự toán
năm n+3
Năm tiếp
theo
Ngân sách
năm n+2
Dự toán
năm n+3
Năm tiếp
theo
Lưu ý:
Cân đối NSNN trung
hạn, khuôn khổ cân đối

NSNN niên hạn vẫn tồn
tại.
Lưu ý: Năm ngân sách ( năm tài chính, tài
khóa ) khác với chu trình ngân sách.
Năm ngân sách:
Chu trình ngân sách: lập, chấp hành và
quyết toán ngân sách.
2. Nguyên tắc đơn nhất:
3. Nguyên tắc toàn diện
Toàn diện, bao quát
Một tài liệu duy nhất
1. Xây dựng một cơ chế quản lý NS tích cực:
Phân định thu chi NSTƯ &
NSĐP
Mở rộng quyền huy động vốn
cho đầu tư phát triển ở địa
phương
2. Xây dựng chính sách động viên hợp lý:

Về mặt kinh tế: kích thích sự tăng tưởng kinh tế

Về mặt tài chính: động viên cao độ mọi nguồn
thu cho NSNN

Về mặt XH: đảm bảo tính công bằng XH

Về mặt kỹ thuật: phải đơn giản, dễ hiểu, dễ
kiểm tra
3. Phân ph i và s d ng v n ti t ki m và có hi u qu : ố ử ụ ố ế ệ ệ ả


Ti t ki m ế ệ  ch a ch c có hi u quư ắ ệ ả

Hi u qu ệ ả  ti t ki mế ệ
Các gi i pháp nâng cao hi u qu :ả ệ ả

Đ u t theo chi u sâu: ngành tích lũy cao, thu h i ầ ư ề ồ
v n nhanh, sd nhi u lđố ề

T p trung đ u t vào các ngành mũi nh n: d u khí, ậ ầ ư ọ ầ
đi n, ph ng ti n v n t i…ệ ươ ệ ậ ả

Đ u t xd k t c u h t ng: sân bay, b n c ng, ầ ư ế ấ ạ ầ ế ả
đ ng xá…ườ

Ti t ki m trong lĩnh v c hành chính s nghi pế ệ ự ự ệ

Ti t li m trong tiêu dùng ế ệ