Chuyển Hóa Acid Amin

PHÁÖN 2
PHÁÖN 2
CHUYÃØN HOÏA ACID
CHUYÃØN HOÏA ACID
AMIN
AMIN


I. Sặ THUY PHN VAè HP THU PROTID
I. Sặ THUY PHN VAè HP THU PROTID


1. Sổỷ thuớy phỏn protid ồớ ọỳng tióu hoùa:
Caùc lión kóỳt peptid bở cừt õổùt nhồỡ caùc enzym õổồỹc tióỳt ra tổỡ ọỳng tióu hoùa
(proteinase -protease hay peptidase)
Peptidase : endopeptidase vaỡ exopeptidase
HN CH CO
R
HN CH CO
R'

HN CH COOH
R'
+
H
2
N CH CO

R'
+
H

2
O
peptidase
-Endopeptidase: pepsin, trypsin vaỡ chymotrypsin
-Exopeptidase: coù 3 loaỷi:
* Carboxypeptidase cuớa dởch tuỷy thuớy phỏn lión kóỳt peptid cuọỳi chuọựi
polypeptide vóử phờa C tỏỷn, giaới phoùng caùc acid amin tổỷ do.
* Aminopeptidase cuớa dởch ruọỹt, thuớy phỏn lión kóỳt peptid tỏỷn cuỡng coù nhoùm
amin õỏửu, giaới phoùng caùc acid amin tổỷ do.
* Dipeptidase cuớa dởch ruọỹt, thuớy phỏn caùc dipeptid giaới phoùng caùc acid
amin tổỷ do.
2. Sổỷ hỏỳp thuỷ caùc acid amin

A. amin loaỷi L õổồỹc hỏỳp thuỷ theo cồ chóỳ hỏỳp thuỷ õọỹng, vồùi sổỷ tham gia cuớa
pyridoxal phosphat

A. amin loaỷi D õổồỹc hỏỳp thuỷ theo cồ chóỳ khuóỳch taùn
Coù sổỷ caỷnh tranh hỏỳp thu khi n nhióửu a.amin

Hióỷn tổồỹng dở ổùng hay mỏựn caớm: protein hay chuọựi peptid lồùn coù thóứ õổồỹc hỏỳp
thu qua maỡng ruọỹt maỡ khọng bở thuớy phỏn, Vd. tọm, cua, caù

Tờnh mióựn dởch cuớa treớ: Maỡng ruọỹt treớ coù thóứ hỏỳp thu õổồỹc protein troỹng lổồỹng
phỏn tổớ tổồng õọỳi lồùn. Nhồỡ vỏỷy maỡ caùc khaùng thóứ cuớa meỷ theo sổợa õổồỹc hỏỳp thu
3. Sổỷ thuớy phỏn protein ồớ tóỳ baỡo
Trong lysosom coù catepsin A, B, C phọỳi hồỹp vồùi nhau thuớy phỏn hoaỡn
toaỡn protein thaỡnh acid amin.
Khi lysosom bở phaù vồợ, chuùng õổồỹc giaới phoùng vaỡ taùc duỷng lón
protein tóỳ baỡo gỏy ra hióỷn tổồỹng tổỷ tióu tóỳ baỡo
II. THOẠI HỌA ACID AMIN

II. THOẠI HỌA ACID AMIN
1. Cạc quạ trçnh thoại họa chung:
1. Cạc quạ trçnh thoại họa chung:


Trao âäøi amin: xục tạc l aminotransferase (transaminase) cọ coenzym l
pyridoxal phosphat
Vê dủ:
R CH COOH
NH
2
+
R
1
CO COOH
R CO COOH
+
R
1
CH COOH
NH
2
Transaminase
Aspartat + Glutarat Oxaloacatat + Glutamat
GOT
Alanin + Glutarat Puruvat + Glutamat
GPT
1.2. Khổớ amin: Coù 4 con õổồỡng :
- Khổớ amin hydro hoùa: taỷo ra NH3 vaỡ acid tổồng ổùng.
- Khổớ amin nọỹi phỏn tổớ : taỷo thaỡnh acid khọng no vaỡ NH3

+
NH
3
CH COOH
NH
2
CH
2
R
R CH CH COOH
+
NH
3
CH COOH
NH
2
R
R CH
COOH
OH
+
H
2
O
- Khæí amin thuíy phán: taûo thaình acid ræåüu vaì NH3.
- Khæí amin oxy hoïa: taûo acid
α
cetonic vaì NH3 .
+
NH

3
CH COOH
NH
2
R
R CH
COOH
OH
+
H
2
O
R CH COOH
NH
2
+
R CO COOH
+
NH
3
1/2
O
2

Trao õọứi amin vaỡ khổớ amin oxy hoùa luọn kóỳt hồỹp vồùi nhau, caùc acid
amin trao õọứi nhoùm amin vồùi

cetoglutarat taỷo glutamat, sau õoù
glutamat dehydrogenase khổớ amin dổồùi daỷng NH3.

Acid amin cetoglutarat NH3
Transaminase Glutamat dehydrogenase

Acid cetonic Glutamat
1.3. Khổớ carboxyl

Laỡ mọỹt quaù trỗnh phọứ bióỳn, õỷc bióỷt ồớ vi sinh vỏỷt õóứ chuyóứn thaỡnh amin tổồng ổùng
Nhióửu Aa bở khổớ CO2 thaỡnh nhổợng chỏỳt coù õỷc tờnh sinh hoỹc

Histamin coù taùc duỷng daợn maỷch, co cồ trồn, tng tờnh thỏỳm thaỡnh maỷch vaỡ gỏy dở ổùng
+
CH COOH
NH
2
R
R CH
2
NH
2
CO
2
Decarboxylase
NHN
CH
2
CH COOH
NH
2
NHN

CH
2
CH
2
NH
2
CO
2
Histidin decarboxylase
Histidin Histamin

Caùc amin tióỳp tuỷc thoaùi hoùa dổồùi taùc duỷng cuớa: Monoamino oxydase (M.A.O) vaỡ
Diamino oxydase (D.A.O) taỷo thaỡnh aldehyt vaỡ NH2

Aldehyt tióỳp tuỷc oxy hoùa taỷo thaỡnh acid carboxylic.

Acid carboxylic seợ thoaùi hoùa theo con õổồỡng thoaùi hoùa cuớa acid beùo õóứ taỷo thaỡnh
CO2 vaỡ H2O.
R CH
2
NH
2
1/2
O
2
(M.A.O)
RCHO
+
NH
3

R CHO
+
H
2
O
NAD
+
NADHH
+
RCOOH
2. Chuyóứn hoùa NH3 vaỡ chu trỗnh uró
2. Chuyóứn hoùa NH3 vaỡ chu trỗnh uró
2.1. Sổỷ taỷo thaỡnh glutamin vaỡ sổỷ vỏỷn chuyóứn NH3

Quaù trỗnh khổớ amin oxy hoùa Aa taỷo thaỡnh Amoniac ồớ caùc mọ, ngoaỡi ra
coỡn laỡ saớn phỏứm cuớa quaù trỗnh thoaùi hoùa cuớa base N purin vaỡ pyrimidin.
Amoniac õọỹc vỗ vỏỷy noù phaới õổồỹc chuyóứn thaỡnh chỏỳt khọng õọỹc:NH3 +
Glutamat Glutamin
- ngổồỡi vaỡ cồ thóứ õọỹng vỏỷt sọỳng trón caỷn coù xổồng sọỳng: NH3
chuyóứn thaỡnh uró taỷi gan rọửi õổồỹc õaỡo thaới qua nổồùc tióứu.
- chim vaỡ loaỡi boỡ saùt: NH3 õổồỹc thaới dổồùi daỷng acid uric .
- Nhióửu loaỡi õọỹng vỏỷt sọỳng dổồùi nổồùc nhổ caù: NH3 õổồỹc õaỡo thaới trổỷc
tióỳp ra ngoaỡi mọi trổồỡng
2.2. Chu trçnh urã (Ct. Ornithin cuía Krebs vaì Henseleit)
3. Chuyóứn hoùa cuớa acid
3. Chuyóứn hoùa cuớa acid


cetonic

cetonic
* Tọứng hồỹp trồớ laỷi thaỡnh acid amin tổồng ổùng nhồỡ quaù trỗnh trao õọứi amin
vồùi caùc acid amin khaùc hoỷc kóỳt hồỹp vồùi NH3
* Taỷo glucid: nhổợng acid

cetonic nhổ pyruvat, oxaloacetat,

cetoglutarat
coù thóứ taỷo thaỡnh glucose.
NH
3
+
R C COOH
O
NADHH
+
NAD
+
R CH COOH
NH
2
+
H
2
O
Dehydrogenase

R
C
H

2

C
O
O
H
Decarboxylase
C
C
O
O
H
C
H
2

R
O
1/2
O
2

C
O
2

* Mọỹt sọỳ acid

cetonic bở khổớ carboxyl oxy hoùa taỷo acid carboxylic
4. Caùc con õổồỡng thoaùi hoùa cuớa acid

4. Caùc con õổồỡng thoaùi hoùa cuớa acid
amin dỏựn õóỳn chu trỗnh Krebs
amin dỏựn õóỳn chu trỗnh Krebs



Mọỹt sọỳ acid amin sau taỷo thaỡnh caùc acid

cetonic, chuùng coù thóứ laỡ saớn
phỏứm trung gian cuớa chu trỗnh Krebs, hoỷc caùc gọỳc R cuớa acid amin seợ
chuyóứn hoùa theo nhổợng con õổồỡng rióng õóứ taỷo thaỡnh saớn phỏứm trung
gian trong chu trỗnh Krebs.
Så âäö thoaïi hoïa cuía khung carbon cuía caïc
Så âäö thoaïi hoïa cuía khung carbon cuía caïc
A.amin
A.amin


III. TỉNG HĩP ACD AMIN
III. TỉNG HĩP ACD AMIN



ọỹng vỏỷt coù xổồng sọỳng chố coù thóứ tọứng hồỹp õổồỹc mọỹt sọỳ acid amin tổỡ
caùc saớn phỏứm chuyóứn hoùa cuớa glucid vaỡ lipid, goỹi laỡ acid amin khọng cỏửn
thióỳt.

Caùc acid amin khọng tọứng hồỹp õổồỹc, phaới lỏỳy tổỡ thổùc n, õổồỹc goỹi
laỡ acid amin cỏửn thióỳt .
Acid amin cáön thiãút Acid amin khäng cáön thiãút


Valin Glycin

Leucin Alanin

Isoleucin Serin

Lysin Cystein

Threonin Glutamin

Methionin Acid glutamic

Phenylalanin Acid aspartic

Tryptophan Asparagin

Arginin Tyrosin

Histidin Prolin

Våïi ngæåìi låïn arginin vaì histidin laì 2 aa khäng cáön thiãút, nhæng våïi treí
em laì 2 aa cáön thiãút
1. Glutamat âæåüc täøng håüp theo 2 caïch sau
*
*
Glutamin + H2O Glutamat + NH3
Glutaminase
2. Alanin vaì aspartat âæåüc täøng håüp tæì pyruvat vaì oxaloacetat nhåì trao âäøi
amin våïi glutamat

3.Tyrosin âæåüc täøng håüp tæì phenylalanin nhåì phaín æïng hydroxyl hoïa

Pyruvat + Glutamat Alanin + Cetoglutarat
Oxaloacetat + Glutamat Aspartat + Cetoglutarat

GPT
GOT
α
α
Phenylalanin Tyrosin
Phenylalanin hydroxylase
NADHH+ NAD+
O2 H2O
4. Glycin âæåüc täøng håüp tæì CO2 vaì NH3 våïi sæû tham gia cuía N5N10
methylen FH4 vaì NADHH
+

Glycin synthetase
N
5
N
10
methylen FH
4
FH
4
CO
2
+ NH
3

NADHH
+
NAD
+
CH
2
COOH
NH
2
5. Prolin âæåüc täøng håüp tæì glutamat
6. Cystein õổồỹc taỷo thaỡnh tổỡ quaù trỗnh chuyóứn hoùa cuớa methionin
Methionin S-adenosyl Met. S-adenosyl homocystein
Cystein Cystathionin Homocystein
CH
3
H
2
O
Adenosin
H
2
O Serin
Homoserin
Cystathionin Synthetase