Bài Giảng Hóa Sinh Protein

09/14/15
HOAẽ HOĩC VAè CHUYỉN HOAẽ
HOAẽ HOĩC VAè CHUYỉN HOAẽ
PROTID
PROTID


Bĩ MN HOAẽ SINH
AI HOĩC Y DặĩC HU
09/14/15
Muỷc tióu:
Muỷc tióu:


1. Phỏn loaỷi õổồỹc acid amin.
2. Trỗnh baỡy õổồỹc 4 bỏỷc cỏỳu truùc cuớa phỏn tổớ
protein. Nóu õổồỹc nhổợng tờnh chỏỳt vaỡ vai
troỡ sinh hoỹc quan troỹng cuớa peptid, protein.
3.Vióỳt õổồỹc caùc phaớn ổùng thoaùi hoùa chung
cuớa acid amin.
4. Mọ taớ õổồỹc caùc quaù trỗnh vỏỷn chuyóứn
amoniac trong cồ thóứ vaỡ vióỳt õổồỹc sồ õọử
tọứng hồỹp uró.
5. Bióỷn luỏỷn õổồỹc sổỷ thay õọứi mọỹt sọỳ chố tióu
sinh hoaù do rọỳi loaỷn chuyóứn hoaù protid
09/14/15
PHÁÖN 1
PHÁÖN 1
HOAÏ HOÜC PROTEIN
HOAÏ HOÜC PROTEIN
09/14/15

I. AI CặNG
I. AI CặNG



ồn vở cỏỳu taỷo cuớa protein laỡ caùc acid
amin, protein chióỳm tyớ lóỷ hồn 50% troỹng
lổồỹng khọ cuớa tóỳ baỡo; laỡ thaỡnh phỏửn cỏỳu
taỷo chờnh cuớa enzym, mọỹt sọỳ hormon coù
baớn chỏỳt laỡ protein, nucleoprotein. coù thóứ
noùi noù laỡ cồ sồớ vỏửt chỏỳt cuớa sổỷ hoaỷt õọỹng
trong moỹi cồ thóứ sọỳng
09/14/15
II. ACID AMIN
II. ACID AMIN


1. Cáúu taûo: cäng thæïc chung

Phán loaûi
* Nhoïm Acid amin trung tênh :Glycin
(Gly), αAlanin (Ala), Valin (Val), Leucin
(Leu), Isoleucin (Ile), Serin (Ser),
Threonin (Thr), Cystein (Cys, Methionin
(Met)

R
C
H
C

O
O
H
N
H
2

09/14/15

Glycin (Gly)

αAlanin (Ala)

Valin (Val)

Leucin (Leu)

Isoleucin (Ile)

Serin (Ser)
H CH COOH
NH
2
CH
3
CH COOH
NH
2
CH
3

CH CH COOH
CH
3
NH
2

C

H

3

C

H

C

H

2

C

H

C

O

O

H

C

H

3

N

H

2

CH
3
CH
2
CH CH COOH
CH
3
NH
2
CH
2
CH COOH
NH
2

OH
09/14/15

Threonin (Thr)

Cystein (Cys)

Methionin (Met)
CH
3
CH CH COOH
NH
2
OH
CH
2
CH COOH
NH
2
SH
CH
2
CH
2
CH COOH
NH
2
S
CH
3

09/14/15
*
*
Acid amin acid vaì caïc amid cuía
Acid amin acid vaì caïc amid cuía
chuïng
chuïng

Acid aspartic
(Asp)

Asparagin (Asn)

Acid glutamic
(Glu)

Glutamin (Gln)

HOOC CH
2
CH COOH
NH
2
CH
2
CH COOHOCHN
NH
2
CH
2

CH
2
HOOC CH COOH
NH
2
CH
2
CH COOH
NH
2
CH
2
OCH
2
N
09/14/15
*
*
Acid amin kiãöm
Acid amin kiãöm



Arginin (Arg)

Lysin (Lys)
*Acid amin coï nhán thåm

Phenylalanin (Phe)


Tyrosin (Tyr)
H
2
N C NH CH
2
CH
2
CH
2
CH COOH
NH NH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH COOH
NH
2
CH
2
NH
2
CH
2
CH COOH
NH
2

CH
2
CH COOH
NH
2
HO
09/14/15
*Acid amin dë
voìng

Histidin (His)

Tryptophan (Trp )

Prolin (Pro)

N
H
C
H
2

C
H
C
O
O
H
NHN
CH

2
CH COOH
NH
2

C
O
O
H
N
H
09/14/15
2. Tờnh chỏỳt lyù hoỹc
2. Tờnh chỏỳt lyù hoỹc


2.1. Tờnh hoỡa tan
- Dóự tan trong nổồùc, khọng tan hoỷc tan ờt
trong alcol
- Khọng tan trong ete, trổỡ prolin vaỡ
hydroxyprolin tan trong alcol vaỡ ete
- Caùc acid amin thổồỡng tan trong acid vaỡ
kióửm loaợng taỷo thaỡnh caùc muọỳi cuớa acid
amin.
09/14/15
2.2. Vở
- a sọỳ acid amin coù vở ngoỹt kióứu õổồỡng:
Gly, Ala, Val, Ser, His
- Ngoỹt kióứu õaỷm: muọỳi natri cuớa acid
glutamic.

- ừng: Arg, Ile.
- Khọng vở: Leu.
09/14/15
3. Tờnh chỏỳt hoùa hoỹc
3. Tờnh chỏỳt hoùa hoỹc

Phaớn ổùng Ninhydrin: Ninhydrin taùc duỷng vồùi
acid amin trong õióửu kióỷn õun noùng taỷo
thaỡnh CO
2
, NH
3
, aldehyt vaỡ taỷo nón saớn
phỏứm maỡu xanh tờm. Prolin vaỡ hydroxyprolin
cho maỡu vaỡng nhaỷt

Caùc phaớn ổùng do gọỳc R: Gọỳc R quyóỳt õởnh
phaớn ổùng õỷc hióỷu cuớa acid amin.
- Sakaguchi: tỗm Arginin.
- Pauly (Diazo): Tyrosin, Histidin.
- Xanthoproteic: Acid amin nhỏn thồm.
- chỗ Sulfur: Cystein, Cystin.
- Hopkinscole: Tryptophan.
09/14/15
4. Tờnh chỏỳt Acid-Base cuớa
4. Tờnh chỏỳt Acid-Base cuớa
AA
AA
(lổồợng
(lổồợng

tờnh)
tờnh)



mọi trổồỡng kióửm, acid amin phỏn ly nhổ
mọỹt acid vaỡ thaỡnh anion, mọi trổồỡng acid,
acid amin hoaỷt õọỹng nhổ mọỹt base vaỡ
thaỡnh cation .

Trong dung dởch nổồùc, acid amin bao giồỡ
cuợng coù 3 daỷng ion: cation, ion lổồợng cổỷc
vaỡ anion.

Tờnh chỏỳt naỡy õổồỹc ổùng duỷng trong kyợ
thuỏỷt õióỷn di acid amin
09/14/15

mäi træåìng acid

mäi træåìng kiãöm

Trong dung dëch næåïc
R CH COOH
NH
2
OH
-
R CH COO
-

NH
2
+
H
+
Anion

R CH COOH
NH
2
R CH COOH
NH
3
+

H
+
Cation
R CH COOH
NH
2
R CH COOH
NH
3
+

H
+
Cation
H

+
R CH COO
-
NH
2
Anion
Ion læåîng cæûc
09/14/15
III. PEPTID
III. PEPTID
1. Cỏỳu taỷo
1. Cỏỳu taỷo



Peptid laỡ nhổợng chỏỳt õổồỹc cỏỳu taỷo bồới caùc
acid amin nọỳi vồùi nhau qua lión kóỳt
peptid, coù phỏn tổớ lổồỹng <10.000. Caùc
lión kóỳt:

1.1. Lión kóỳt peptid :
Laỡ lión kóỳt õọửng hoùa trở giổợa nhoùm
-COOH cuớa acid amin naỡy vồùi nhoùm -NH
2

cuớa acid amin kia
09/14/15
Aa-N táûn Aa-C táûn
H
2

N CH CO OH
R
1
H HN CH CO OH
R
2
H HN CH COOH
Rn
H
2
O
H
2
N CH CO NH CH CO NH CH COOH
R
1
R
2
Rn
Liãn kãút peptid
Liãn kãút peptid
09/14/15

1.2.Liãn kãút hydro (H O): Laì læûc huït ténh
âiãûn giæîa nguyãn tæí hydro vaì nguyãn tæí
oxy. Liãn kãút hydro duy trç cáúu truïc báûc
II.
N
C
C

N
C
C
N
C
R H O R
H
H
H
O R H
ROR
OR
C
C
N
C
C
N
C
C
O
H
H
H
H
Liãn kãút hydro
09/14/15
1.3.Lión kóỳt disulfua (-S-S-)
- Lión kóỳt õọửng hoùa trở taỷo thaỡnh do sổỷ kóỳt
hồỹp giổợa hai phỏn tổớ cystein

- Cỏửu disulfua õoùng vai troỡ quan troỹng
trong vióỷc duy trỗ cỏỳu truùc bỏỷc III cuớa
protein.
1.4.Lión kóỳt muọỳi (hay lión kóỳt ion)
- Lổỷc huùt tộnh õióỷn giổợa caùc nhoùm -COO
-

vaỡ caùc nhoùm -NH
3
+
(-COO
-
. . . NH
3
+
)
Ngoaỡi ra coỡn coù tổồng taùc giổợa caùc nhoùm
khọng phỏn cổỷc, tổùc caùc nhoùm kyủ nổồùc
09/14/15
2.
2.
Danh phaùp
Danh phaùp
2.1.Theo sọỳ lổồỹng acid amin
Dipeptid (2 Aa), Tripeptid (3 Aa),
Tetrapeptid (4 Aa), Polypeptid (Nhióửu
Aa).
2.2.Theo nhổợng gọỳc acid amin
óứ nguyón tón acid amin C-tỏỷn, nhổợng acid
amin khaùc õổồỹc õọứi õuọi thaỡnh yl.

Vd: seryl - glycyl - tyroxyl - alanyl - leucin.
2.3.Goỹi theo tón rióng
- Glutathion: Tripeptid glutamyl-Cysteyl-
Glycin
- Glucagon: polypeptid gọửm 29 acid amin
- Insulin: 51 acid amin.
09/14/15
3.
3.
Tờnh chỏỳt
Tờnh chỏỳt


3.1.Tờnh chỏỳt acid - base
Coù tờnh lổồợng tờnh vaỡ coù 3 daỷng ion trong
d/ dởch.
3.2.Tờnh chỏỳt hoùa hoỹc:
Tổồng tổỷ A. Amin. Ngoaỡi ra peptid coỡn
cho phaớn ổùng Biuró.
C
H
2
N
2
HN
C
H
2
N
O

O
Cu
++
/OH
-
NH
C
C
O
NH
NH
Cu
++
NH
O
-
NH C
C
O
-
NH
O
Biure phổùc chỏỳt tờm họửng
09/14/15
3.2.4. Phaín æïng Biurã
NH CH CO N CH CO NH CH CO
R
1
R
2

R
3
Cu
++
/OH
-
NH CH CO N CH CO
R
1
R
2
N
Cu
++
NN CH CO
R
2
R
1
COCHNH
CH CO
R
3
R
3
CO CH
phæïc cháút têm häöng
09/14/15
4.
4.

Mọỹt sọỳ peptid coù hoaỷt tờnh sinh
Mọỹt sọỳ peptid coù hoaỷt tờnh sinh
hoỹc
hoỹc


4.1. Glutathion: Tripeptid glutamyl-
Cysteyl-Glycin
Glutathion coù ồớ caùc mọ vaỡ cồ quan: gan,
thỏỷn, laùch, tim, phọứi vaỡ õỷc bióỷt laỡ baớo vóỷ
họửng cỏửu (tham gia qt oxy hoùa khổớ )
G SH G S
SG
-2H
G SH
+2H
Daỷng lhổớ Daỷng oxyhoùa
09/14/15
4.2. Peptid hormon

Hormon hỏỷu yón ocytocin , vasopressin

ACTH laỡ homon tióửn yón , coù taùc duỷng
kờch thờch sổỷ tọứng hồỹp hormon voớ thổồỹng
thỏỷn .

Insulin coù taùc duỷng haỷ õổồỡng huyóỳt.

Glucagon coù taùc duỷng laỡm tng õổồỡng
huyóỳt.

4.3. Peptid khaùng sinh
Mọỹt sọỳ khaùng sinh coù baớn chỏỳt laỡ peptid :
Penicillin, tyrocidin
09/14/15
IV. PROTEIN
IV. PROTEIN

Protein gọửm haỡng trm õóỳn haỡng nghỗn
acid amin nọỳi vồùi nhau bũng lión kóỳt
peptid.

Coù nhổợng lión kóỳt hydro, lión kóỳt disulfur,
lión kóỳt muọỳi, lión kóỳt ion taỷo thaỡnh mọỹt
chuọựi hay nhióửu chuọựi polypeptid.

Troỹng lổồỹng phỏn tổớ >10.000