Đánh giá những quy định về cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài qua thực trạng các khu công nghiệp tỉnh bắc ninh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT



NGUYN BÌNH DNG


ÁNH GIÁ NHNG QUY NH V CP GIY PHÉP
LAO NG CHO NGI NC NGOÀI
QUA THC TRNG CÁC KHU CÔNG NGHIP
TNH BC NINH



LUN VN THC S CHÍNH SÁCH CÔNG




TP. H Chí Minh – Nm 2015


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT

NGUYN BÌNH DNG


ÁNH GIÁ NHNG QUY NH V CP GIY PHÉP
LAO NG CHO NGI NC NGOÀI
QUA THC TRNG CÁC KHU CÔNG NGHIP
TNH BC NINH



LUN VN THC S CHÍNH SÁCH CÔNG


Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. PHM DUY NGHA


TP. H Chí Minh – Nm 2015
-i-



Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc Kinh

t thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.
Ngày 08 tháng 06 














-ii-



u tiên, tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đi vi b m, v, con và nhng ngi thân
yêu trong gia đình ca tôi, nhng ngi đã luôn sát cánh ng h, to điu kin cho tôi
trong sut thi gian khóa hc.
Tôi xin gi li cm n chân thành đn Thy Phm Duy Ngha, Thy Hunh Th Du, Thy
inh Công Khi, Thy Cao Hào Thi, nhng ngi đã có nhng đóng góp trc tip hu ích,
trao đi chân thành, ci m vi tôi trong sut quá trình hc ti trng và cho tôi nhng li
khuyên b ích, giúp tôi hoàn thành đc lun vn này.
Tôi xin gi đn các đng nghip ca Ban qun lỦ các KCN Bc Ninh, các doanh nghip
hot đng trong các khu công nghip Bc Ninh li bit n sâu sc vì s giúp đ tn tình
trong tham gia tr li phiu điu tra, phng vn trc tip và cung cp thông tin giúp tôi

hoàn thành lun vn này.
Tôi xin chân thành cm  quỦ Thy Cô ca Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright đã
nhit tình giúp đ, truyn đt cho tôi nhng kin thc và kinh nghim quỦ báu, cng nh
to môi trng thun li cho tôi hc tp, nghiên cu ti trng.
Và sau cùng, tôi xin gi li cm n đn các bn hc viên F13, MPP7, nhng ngi đã luôn
quan tâm giúp đ tôi rt nhiu trong sut quá trình hc tp ti trng.
Ngày 08 tháng 06 





-iii-



Giy phép lao đng là chng nhn ca nhà nc cp cho ngi nc ngoài có đ điu kin
làm vic ti Vit Nam. Theo phn ánh ca hu ht các doanh nghip Khu công nghip Bc
Ninh thì nhng quy đnh hin hành ca nhà nc v cp giy phép lao đng đã gây khó
khn, tr ngi cho doanh nghip có nhu cu s dng lao đng nc ngoài.
Bc Ninh là mt trong nhng tnh thu hút vn FDI dn đu c nc. Cùng vi s tng
trng ca dòng vn FDI, s lng doanh nghip có nhu cu s dng lao đng là ngi
nc ngoài và ngi nc ngoài có nhu cu vào làm vic ti Bc Ninh cng tng dn theo
thi gian. Ngi nc ngoài làm vic ti các doanh nghip có vai trò rt quan trng,
thng là nm gi nhng v trí ch cht nh nhà qun lỦ, giám đc điu hành hay là
chuyên gia, lao đng k thut có tay ngh cao. V trí công vic ca ngi nc ngoài đm
nhim ngoài yêu cu v trình đ, kinh nghim còn yêu cu v ngoi ng, s am hiu quy
trình vn hành ca doanh nghip nên là nhân s ít có s la chn thay th và là nhân t cho
s thành công trong hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Ngun nhân lc này
gp khó khn trong vic tip cn công vic ti các doanh nghip Khu công nghip Bc

Ninh s nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, nh hng đn
đóng góp ca doanh nghip cho tnh và nh hng đn môi trng đu t ca Bc Ninh.
 gii quyt vn đ này, vic Chính ph phi rà soát li nhng quy đnh v cp giy phép
lao đng cho ngi nc ngoài và tin hành sa đi b sung là rt cn thit. Lun vn s tìm
ra nhng bt cp (nu có) trong quy đnh ca nhà nc v cp giy phép lao đng cho ngi
nc ngoài.  xut Chính ph nên sa đi nh th nào, đng thi đ ngh Chính quyn đa
phng h tr, to điu kin ra sao trong khi ch nhng sa đi t Chính ph đ to điu
kin thun li cho các doanh nghip có s dng lao đng nc ngoài.
Lun vn s dùng khung lỦ thuyt lp pháp đánh giá nhng quy đnh ca pháp lut đ tìm
ra nhng bt cp, kim chng khách quan nhng bt cp tìm ra bng phiu điu tra thu
thp t các doanh nghip. T nhng bt cp đc phát hin s đ xut gii pháp đi vi
Chính ph và Chính quyn đa phng.
-iv-



 i
 ii
 iii
 iv
 vi
M vii
 viii
 viii
TÀI 1
1.1. Bi cnh và s ra đi chính sách 1
1.2. Mc tiêu, câu hi nghiên cu và Ủ ngha thc tin 2
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4. Phng pháp nghiên cu: 4
1.5. Cu trúc d kin ca đ tài 4

 5
2.1. Thit k nghiên cu 5
2.2. Khung lỦ thuyt áp dng đ tìm ra nhng bt cp 6
2.3. Thit k phiu điu tra 7
2.4. Phng pháp thu thp thông tin cho phiu điu tra 8
 9
3.1. Nhn din hành vi sai lut và ch th thc hin các hành vi này 9
3.2. So sánh vi bi cnh rng hn 11
3.3. Tìm ra nhng bt cp trong đo lut v cp GPL 15
 . 19
4.1. Bt cp t nhng điu kin (đu mc h s) cp GPL cho ngi
nc ngoài 20
4.2. Nhng bt cp khác trong quy đnh v cp GPL 24
-v-


4.3. Bt cp trong công tác phi hp qun lỦ ngi nc ngoài làm vic
trong các KCN Bc Ninh 26
 29
5.1. Giy khám sc khe 29
5.2. LỦ lch t pháp Vit Nam 30
5.3. LỦ lch t pháp nc ngoài 31
5.4. Vn bn chp thun ca UBND tnh 32
5.5.  hoàn thin GPL 33
5.6. Kt lun phn phiu điu tra 34
 35
6.1. Kin ngh đi vi Chính ph 35
6.2. Kin ngh đi vi UBND tnh Bc Ninh 37
6.3. Kin ngh đi vi Ban qun lỦ các KCN 37
 39

 42












-vi-







BQL

Ban qun lỦ các Khu công nghip Bc Ninh


B Lut Lao đng nm 2012
DN

Doanh nghip

FDI
Foreign Direct Investment
u t nc ngoài
GKSK

Giy khám sc khe


Giy phép lao đng
GTSXCN

Giá tr sn xut công nghip
KCN

Khu công nghip


Lao đng nc ngoài
LLTP

LỦ lch t pháp
NNN

Ngi nc ngoài
UBND

U ban nhân dân

-vii-


CÁC 
1. Phân cp qun lỦ Nhà nc: Là quá trình chuyn giao quyn hn, trách nhim t cp
Trung ng xung các c quan cp đa phng, hoc chuyn giao trách nhim đó cho khu
vc t nhân, nh đó các quy trình điu hành cng nh phc v có hiu qu cao hn và đáp
ng nhanh hn các yêu cu ca xã hi (Ninh Ngc Bo Kim và V Thành T Anh, 2008,
tr.10).
2. y quyn: Là vic trao cho chính quyn cp di quyn ra quyt đnh và qun lỦ trong
khuôn kh các hng dn do chính quyn cp cao hn ban hành (Ninh Ngc Bo Kim và
V Thành T Anh, 2008, tr.10).
3. Phân quyn: Là vic chuyn giao hoàn toàn chc nng ra quyt đnh, qun lỦ và tài
chính ca chính quyn cp trên cho các đn v chính quyn cp di (Ninh Ngc Bo Kim
và V Thành T Anh, 2008, tr.10).
4. Qun lỦ nhà nc: Là hot đng ca các c quan nhà nc thông qua công c pháp lut
tác đng vào các mi quan h trong xã hi đ qun lỦ và điu hành các lnh vc ca đi
sng xã hi.
5. Chính quyn đa phng: H thng các c quan nhà nc bao gm các c quan đi din
quyn lc nhà nc  đa phng do nhân dân trc tip  đa phng bu ra và các c
quan, t chc nhà nc khác đc thành lp theo quy đnh ca pháp lut nhm qun lỦ các
lnh vc đi sng xã hi  đa phng (Trng c Linh, 2001).
6. Khu công nghip: Là khu chuyên sn xut hàng công nghip và thc hin các dch v
cho sn xut công nghip, có ranh gii đa lỦ xác đnh, đc thành lp theo điu kin, trình

t và th tc do pháp lut quy đnh (Ngh đnh s 29/2008/N-CP ngày 14/3/2008 ca
Chính ph quy đnh v Khu công nghip, khu ch xut và khu kinh t).
7. Bt cp: iu cha phù hp (V Xuân Lng và cng s, 2009, T đin ting Vit, Nhà
xut bn à Nng, Hà Ni).

-viii-




Hì 5




 29
 30
 31
 32
 33





-1-



GI


B Lut Lao đng ln đu đc Quc hi nc Cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam khoá
IX, k hp th 5 thông qua ngày 23/6/1994, có hiu lc thi hành t 1/1/1995, đc sa đi
b sung 03 ln vào các nm 2002, 2006 và 2007, Chính ph đã ban hành trên 90 Ngh đnh
hng dn, các B ban hành trên 200 Thông t. B lut lao đng góp phn quan trng cho
vic s dng và qun lỦ lao đng linh hot trong các doanh nghip và thu hút doanh nghip
nc ngoài đu t ti Vit Nam và s dng lao đng Vit Nam, th trng lao đng tng
bc đc hoàn thin và phát trin, đng thi tng bc m rng th trng lao đng 
nc ngoài. Tuy nhiên, trong quá trình thi hành B lut lao đng cng đã phát hin mt s
đim cha phù hp nh: (i) mc dù B lut đã qua 03 ln sa đi b sung nhng mi ch là
sa đi đ đáp ng mt s yêu cu thc t phát sinh mà cha có điu kin rà soát, chnh
sa mt cách toàn din, (ii) vn bn hng dn ban hành chm, còn chng chéo, (iii) trong
điu kin nc ta đã tri qua gn 20 nm nn kinh t th trng, tham gia hi nhp kinh t
quc t và khu vc, gia nhp t chc thng mi th gii (WTO), công c ca T chc
lao đng quc t (ILO) thì mt s quy đnh ca B lut cn đc ni hoá cho phù hp
1
,
(iv) còn thiu nhng ni dung cha đa vào B lut nh quy đnh v lao đng nc ngoài
làm vic ti Vit Nam. Vì vy, vic ban hành mt B lut mi thay th là cn thit, Quc
hi nc Vit Nam đã thông qua B lut lao đng mi vào tháng 7/2012, có hiu lc thi
hành t 1/5/2013, có nhiu quy đnh mi trong đó đã đa quy đnh c th v cp giy phép
lao đng, điu kin, thi hn đi vi lao đng là ngi nc ngoài.
Tnh Bc Ninh đc tách ra t tnh Hà Bc c vào nm 1997, ngay t khi thành lp tnh
mi, vi v trí đa lỦ thun li gn Th đô Hà Ni, gn sân bay quc t Ni Bài (40 km),
gn cng nc sâu Cái Lân (90 km)
2
, chính quyn tnh Bc Ninh đã xác đnh hình thành
các KCN tp trung đ phát trin công nghip là mc tiêu và nhim v trng tâm ca tnh.
Tính đn ht nm 2014, Bc Ninh có 15 KCN tp trung đc Th tng Chính ph phê
duyt, tng din tích đt quy hoch 6.847 ha. Trong đó có 09 KCN đi vào hot đng, thu

1
B T pháp (2011).
2
Cc thng kê Bc Ninh (2000).
-2-


hút 799 d án (484 d án nc ngoài), tng vn đu t đng kỦ 8,6 t USD (trong đó vn
FDI là 7,3 t USD). ã có 448 doanh nghip đi vào hot đng sn xut kinh doanh (trong
đó có trên 300 doanh nghip FDI), giá tr sn xut công nghip 23,8 t USD, tng giá tr
xut khu 23,6 t USD, giá tr nhp khu đt 24,3 t USD. Thu hút 172.461 lao đng,
trong đó 1.991 lao đng nc ngoài
3
.
Ban qun lỦ các KCN Bc Ninh đc thành lp theo quyt đnh ca Th tng Chính ph,
hin nay là c quan trc thuc UBND tnh, thc hin chc nng qun lỦ trc tip đi vi
các KCN tp trung trên đa bàn tnh theo Ngh đnh s 29/2008/N-CP ngày 14/3/2008
ca Chính ph. Ni dung qun lỦ nhà nc v lao đng trong KCN trong đó có nhim v
cp giy phép lao đng cho ngi nc ngoài đc cp có thm quyn u quyn thc hin
t 1/1/2012. Vic thay đi nhng quy đnh cp Giy phép lao đng cho ngi nc ngoài
làm cho nhiu doanh nghip KCN có s dng lao đng nc ngoài gp nhiu khó khn,
vng mc trong quá trình thc hin th tc xin cp phép lao đng cho ngi nc ngoài.
Khó khn này nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, qua đó nh
hng đn môi trng đu t ca đa phng.
T thc tin công tác ti Ban qun lỦ các KCN Bc Ninh, đ tài này nghiên cu nhng bt
cp trong nhng quy đnh v cp giy phép lao đng cho ngi nc ngoài làm vic trong
các KCN Bc Ninh, qua đó đ xut Chính ph sa đi, b sung nhng quy đnh cho phù
hp và đ xut Chính quyn đa phng c ch h tr trong ngn hn đ to điu hin cho
doanh nghip KCN hot đng thun li hn, to môi trng đu t tt cho tnh.



Lun vn đánh giá nhng bt cp trong nhng quy đnh ca nhà nc đ ngi nc ngoài
đc làm vic ti Vit Nam, c th là trong các doanh nghip KCN tnh Bc Ninh.
Qua đó, lun vn đ xut Chính ph sa đi, b sung nhng quy đnh cho hp lỦ, hiu qu
hn. Trong khi ch Nhà nc sa đi quy đnh, lun vn cng đ xut các gii pháp ngn
hn trong thm quyn ca đa phng đ trc mt tháo g khó khn ca doanh nghip.

3
Ban qun lỦ các KCN Bc Ninh (2014).
-3-


1.2.2. ách
Câu hi 1: Trong nhng quy đnh ca Nhà nc v cp giy phép lao đng (GPL) cho
ngi nc ngoài làm vic ti các KCN Bc Ninh có nhng bt cp gì?
Câu hi 2:  sa cha nhng bt cp trong vic cp GPL cho ngi nc ngoài cn có
nhng gii pháp chính sách c th gì t phía chính quyn Trung ng và chính quyn đa
phng?
 
 tài không ch giúp các doanh nghip trong các KCN Bc Ninh đc thun li hn trong
th tc đ ngh cp GPL cho ngi nc ngoài mà còn cho toàn b các doanh nghip có
s dng lao đng ngi nc ngoài trong toàn quc nu các quy đnh hin nay đc sa
đi. ng thi, các đa phng khác cng có th áp dng gii pháp h tr doanh nghip
nh đa phng tnh Bc Ninh trong khi ch đi Chính ph sa đi nhng quy đnh hin
hành.
1.3. 

i tng nghiên cu: các quy đnh ca nhà nc v cp GPL cho ngi nc ngoài.
Khách th nghiên cu: ngi nc ngoài có nhu cu làm vic ti Vit Nam, doanh nghip

có nhu cu s dng lao đng nc ngoài, c quan cp GPL cho ngi nc ngoài.
1.3.2. Ph
Gii hn đa lỦ: Lao đng nc ngoài làm vic trong các doanh nghip KCN ca tnh Bc
Ninh.
Gii hn thi gian: s liu phân tích t nm 2011 đn ht nm 2014.
-4-



Dùng khung phân tích 07 phm trù Roccipi đ phân tích tìm ra các bt cp trong các quy
đnh ca nhà nc (sau đây gi tt là đo lut) v cp GPL cho ngi nc ngoài.
Dùng khung phân tích 08 tiêu chí ca OECD
4
đ đánh giá hiu qu thc tin qua đó tìm ra
nhng bt cp ca đo lut v cp GPL cho ngi nc ngoài sau mt thi gian thi hành.
Kim chng nhng bt cp đc phát hin qua phiu điu tra thu thp t các doanh nghip
s dng lao đng nc ngoài.
Ngoài ra có tham kho kinh nghim ca mt s nc trên th gii.
1
 tài d kin s gm 05 chng: Chng 1 gii thiu v  tài. Chng 2 trình bày thit
k nghiên cu và khung lỦ thuyt. Chng 3 nhn bit nhu cu ci cách qua đánh giá bt
cp trong đo lut cp GPL cho ngi nc ngoài. Chng 4 đánh giá hiu qu ca đo
lut v cp GPL cho ngi nc ngoài sau mt thi gian thi hành đ tìm ra nhng bt cp
trong thc t. Chng 5 thng kê và mô t phiu điu tra các doanh nghip KCN đ kim
chng khách quan cho nhng bt cp đã đc phát hin. Chng 6 kt lun và đa ra
nhng đ xut kin ngh hoàn thin đo lut v cp GPL cho ngi nc ngoài.

4
Phm Duy Ngha (2014).
-5-





 
Quy trình nghiên cu đc tác gi thit k c th nh hình di đây:



Ngun: Tác gi t v.
Hình 1.1 th hin tóm tt quy trình tác gi thc hin lun vn. T nhn bit trc trc ca
đo lut v cp GPL qua tri nghim công vic và phn ánh ca doanh nghip, tác gi
xác đnh mc tiêu nghiên cu ca lun vn, la chn phng pháp nghiên cu, tìm khung
DN phn ánh khó khn
Tri nghim công vic
Phát hin vn đ chính sách
Mc tiêu nghiên cu
Phát hin nhng bt cp
ca đo lut
Phát hin bt cp
trong thc t trin khai
07
phm
trù
Roccipi

08 tiêu
chí ca
OECD

Phân tích kt qu Phiu điu tra
Kim chng
Xây dng bng hi,
các tiêu chí phng vn
Ly mu
Phiu điu tra
Kin ngh gii pháp
-6-


phân tích cho lun vn, xây dng phiu điu tra đn các doanh nghip, chn mu đ phát
phiu điu tra, và cui cùng kin ngh gii pháp đ hoàn thin đo lut.
Cn c vào mc tiêu nghiên cu, tác gi tp trung nghiên cu các bt cp trong quy đnh
v cp GPL cho ngi nc ngoài. Chin lc nghiên cu gm 2 bc: (i) dùng lý
thuyt lp pháp đ tìm ra nhng bt cp và chng minh nhng bt cp phát hin ra là có c
s lỦ lun chc chn; (ii) thit k phiu điu tra và ly mu đ kim chng khách quan
nhng bt cp đã đc phát hin.
2.2
Ba tác gi Ann Seidman, Robert Seidman, Nalin Abeysekere
5
là nhng chuyên gia v lỦ
thuyt lp pháp và có nhiu kinh nghim thc tin trong vic giúp đ các nc nghèo và
các nc đang phát trin (trong đó có Vit Nam) son tho và thc thi mt đo lut hiu
qu. Theo khung lỦ thuyt ca 03 tác gi trên xây dng thì nhng bt cp ca mt đo lut
đc phát hin qua hai phng pháp: (i) nhn bit nhu cu ci cách ca đo lut ngay khi

đc hiu đo lut, (ii) nhng bt cp đc phát hin khi tin hành đánh giá hiu qu thc
tin ca đo lut đó sau mt thi gian thc thi nht đnh.
(i) Nhn bit nhu cu ci cách ca đo lut đc Ann Seidman và các cng s xây dng
thành 04 bc: (1) nhn din hành vi sai lut và ch th ca hành vi này, (2) so sánh vi
bi cnh rng hn, (3) dùng các phm trù Roccipi
6
tìm ra nguyên nhân ca nhng hành vi
sai lut; (4) t vic nhn din các nguyên nhân, quy đnh chi tit trong đo lut phi nh
th nào đ thay đi đc nguyên nhân gây ra các hành vi sai lut trên. Nu các quy đnh
ca đo lut không làm thay đi nguyên nhân ca hành vi sai lut thì chính là bt cp ca
đo lut đó.

5
Ann Seidman và Robert Seidman là nhng hc gi có kinh nghim trên 40 nm giúp đ các nc Trung
Quc, Lào, Xri lanca, Butan, Nepan, Nam Phi, Indonexia, Vit Nam … bng vic tham gia vào d tho
nhng đo lut có thc đ truyn đt lỦ thuyt, phng pháp lun và k thut d tho. Nalin Abeyesekera là
hc gi chuyên nghiên cu lỦ thuyt lp pháp, là nhà son tho Lut cho Xri Lanca, c vn Tng thng
(1990), thành viên sáng lp ca Hip hi c vn lp pháp Khi thnh vng (Ann Seidman, Robert Seidman,
Nalin (2004), Xem xét d án lut: Cm nang cho các nhà lp pháp).
6
Lý thuyt lp pháp theo xu hng th ch xây dng trên tin đ cho rng, không phi mt yu t đn l to
ra hành vi. Nó đa ra by phm trù rng góp phn to ra tt c nhng gi thit có th đi vi nguyên nhân
ca mt tp hp nhng hành vi ca ch th thc hin hành vi trái lut: quy tc, c hi, nng lc, truyn đt,
li ích, quy trình và nhn thc (vit tt theo ting Anh nhng ch cái đu ca by phm trù này là Roccipi)
(Xem xét d án lut: Cm nang cho các nhà lp pháp, Ann Seidman và các cng s, 2004).
-7-


(ii) Phát hin nhng bt cp khi tin hành đánh giá hiu qu thc t ca đo lut sau thi
gian trin khai nht đnh. Phng pháp đánh giá này yêu cu thu thp chng c đ chng

minh nhng lun đim phân tích ca tác gi. Dùng khung lỦ thuyt 08 tiêu chí ca OECD
7

đ đánh giá mt đo lut là chng c đ chng minh nhng lun đim phân tích ca tác
gi. Ngoài ra nghiên cu cng áp dng mt s lỦ thuyt khác ca Chng trình Ging dy
Kinh t Fulbright trong quá trình phân tích nhng bt cp xy ra trong thc tin thi hành
đo lut.
Lun vn dùng đng thi 02 khung phân tích (Roccipi và 08 tiêu chí ca OECD) cho 02
phn khác nhau: Roccipi dùng đ nhn bit nhu cu ci cách pháp lut ngay trong quá trình
đc hiu mt đo lut đ khám phá ra nhng l hng mà cha đc vn bn quy phm
pháp lut quy đnh, đ t đó kin ngh hoàn thin lp pháp. 08 tiêu chí OECD đa ra các
tiêu chí đ đánh giá cht lng pháp lut sau khi mt đo lut đi vào trin khai thc tin.
Vi nhng phng pháp khác nhau, 02 khung lỦ thuyt này s b sung, h tr ln nhau đ
tìm ra nhng l hng, nhng đim cha phù hp trong đo lut mt cách hiu qu nht và
hoàn toàn phù hp đ s dng đng thi trong lun vn.
2.3
Tác gi xây dng phiu điu tra phc v  tài lun vn vi mc tiêu kim chng nhng
phân tích  trên. Vì vy, nó phi đt đc nhng tiêu chí sau: (i) cp nht hu ht các khó
khn ca doanh nghip gp phi khi tin hành th tc xin GPL, (ii) ly Ủ kin đánh giá
ca các doanh nghip v cm nhn đ khó, phc tp ca tng đu mc th tc qua cách
thc thc hin, chi phí ca th tc hay thái đ ca nhân viên tip nhn th tc, (iii) ly kin
ngh ca các doanh nghip đ các th tc đó đc tin hành thun li, đn gin hn.

7
08 tiêu chí OECD gm: (i) phc v mc tiêu chính xác, rõ ràng, đã n đnh trc; (ii) có c s pháp lut,
thc tin chc chn; (iii) mang li li ích nhiu hn là chi phí, có tính ti tác đng phân b trên toàn xã hi,
các yu t kinh t, xã hi và môi trng; (iv) gim thiu chi phí và tác đng lch lc ti th trng; (v)
khuyn khích cnh tranh, thông qua khuyn khích th trng và các phng pháp tip cn da trên c s các
mc tiêu đã đnh; (vi) rõ ràng, đn gin, thit thc đi vi ngi s dng; (vii) phù hp, tng thích vi các
chính sách pháp lut khác; (viii) tng thích  mc đ ti đa đi vi các nguyên tc v khuyn khích cnh

tranh, thng mi trong pháp lut quc gia và điu c quc t (Phm Duy Ngha (2014), Phng pháp
nghiên cu Lut hc).
-8-


Khung lỦ thuyt xây dng phiu điu tra da vào các tiêu chí ca Chính ph đánh giá v
kim soát th tc hành chính
8
.  đt hiu qu cao trong vic ly thông tin t các doanh
nghip và đn gin d hiu cho ngi đc điu tra, tác gi quy v 02 ch tiêu chính là
“thi gian” và “chi phí”. Các tiêu chí đánh giá gm: thi gian, chi phí, chm đim đ khó
theo cm nhn ca doanh nghip khi tin hành th tc vi thang đim t 1-5 ln lt là: rt
khó, khó, bình thng, d và rt d.
Phiu điu tra đc thit k thành 03 phn: Phn mt là bng hi các chi phí (tính bng
tin), thi gian dài nht, trung bình, ngn nht đ hoàn thin các đu mc h s, bng chm
đim đánh giá đ khó ca tng đu mc h s vi thang đim t 1 đn 5 nh đã nêu  trên;
Phn hai là câu hi m nhm điu tra sâu v nhng khó khn c th doanh nghip gp phi
khi tin hành các th tc xin GPL ti Vit Nam, đng thi đ ngh doanh nghip nêu Ủ
kin đ xut (nu có) đ ci thin th tc cho nhanh gn, đn gin, tin li hn cho doanh
nghip cng nh ngi nc ngoài. Phn ba là hng dn cách đin phiu điu tra. (Tham
kho Phiu điu tra  Ph lc 4).
2.4.  thông tin cho 
Phiu điu tra đc phát ti các doanh nghip có s dng lao đng nc ngoài, các công ty
t vn dch v làm GPL.  đt hiu qu cao trong vic thu thp thông tin, phiu điu tra
khuyn khích các doanh nghip cp nht đy đ các khó khn thc tin đ làm cn c đ
ngh cp có thm quyn sa đi cho phù hp.
Giai đon 1: Phiu điu tra đc phát ti th nghim ti 05 doanh nghip đi din, có s
dng nhiu lao đng nc ngoài, tham vn Ủ kin ca ngi đin phiu nhm điu chnh
li bng hi cho phù hp.
Giai đon 2: Thc hin trên din rng, gi ti tt c các doanh nghip trong KCN có s

dng lao đng là ngi nc ngoài.
Tóm tt li, chng 2 ca lun vn trình bày quy trình nghiên cu, thit k nghiên cu, khung
phân tích, thit k phiu điu tra và phng pháp thu thp thông tin cho phiu điu tra.

8
Chính ph (2010).
-9-


CH
  
Cn c vào lỦ thuyt lp pháp, thì nhng bt cp trong nhng quy đnh ca lut có th
đc phát hin ngay trong quá trình đc hiu và phân tích. Khung lỦ thuyt phát hin bt
cp trong đo lut ca ba tác gi (Ann Seidman, Robert Seidman, Nalin Abeysekere) đc
xây dng thành 04 bc: (i) nhn din hành vi sai lut và ch th ca hành vi này, (ii) so
sánh vi trong bi cnh rng hn, (iii) dùng các phm trù Roccipi tìm ra nguyên nhân ca
nhng hành vi sai lut; (iv) t vic nhn din các nguyên nhân, quy đnh chi tit trong đo
lut phi nh th nào đ thay đi đc nguyên nhân gây ra các hành vi sai lut trên. Nu
các quy đnh ca đo lut không làm thay đi nguyên nhân ca hành vi sai lut thì chính là
bt cp ca đo lut đó.
3.1. 
 nhn din đc các hành vi sai lut, lun vn s tóm tt nhng thông tin quan trng
trong quy đnh cp GPL cho ngi nc ngoài.
i) Trc khi B Lut lao đng đc ban hành mi nm 2012, có hiu lc t 1/5/2013 thì
nhng quy đnh v cp GPL cho ngi nc ngoài quy đnh ti Ngh đnh s
34/2008/N-CP ngày 25/3/2008 ca Chính ph, đc sa đi b sung mt ln là Ngh
đnh s 46/2011/N-CP ngày 17/6/2011 ca Chính ph, Thông t s 08/2008/TT-
BLTBXH ngày 10/6/2008 hng dn thc hin Ngh đnh trên. iu kin đ ngi cp
nc ngoài đc cp GPL gm 08 đu mc h s
9

. Sau khi B Lut lao đng đc ban
hành thì nhng quy đnh v cp GPL cho ngi nc ngoài quy đnh ti Ngh đnh s
102/2013/N-CP ngày 5/9/2013 ca Chính ph (sau đây gi tt là Ngh đnh 102), Thông
t s 03/2014/TT-BLTBXH ca B Lao đng Thng binh và xã hi ngày 20/1/2014.

9
08 đu mc gm: đn đ ngh, giy khám sc khe, lỦ lch t pháp Vit Nam hoc nc ngoài, 02 nh, kinh
nghim làm vic 05 nm tr lên hoc bng cp t i hc tr lên, thông báo tuyn dng trên 01 t báo trong
nc hoc vn bn điu chuyn ni b, h chiu công chng.
-10-


iu kin đ ngi nc ngoài đc cp GPL gm 7-8 đu mc h s
10
. Có mt s thay
đi trong quy đnh mi so vi quy đnh c:
- B sung thêm đi tng cp phép: thêm đi tng là “lao đng k thut”, quy đnh trc
đây ch có 02 đi tng: “chuyên gia” và “nhà qun l Ủ”.
- B đu mc h s là “thông báo tuyn dng trc 30 ngày trên 01 t báo Trung ng
hoc đa phng”, thay vào đó là “vn bn chp thun ca UBND tnh”.
- Thêm mc “lỦ lch t pháp”, trc đây ch yêu cu lỦ lch t pháp (LLTP) Vit Nam hoc
nc ngoài, hin nay yêu cu c 02 loi trên đi vi đi tng là ngi nc ngoài đã tng
sang Vit Nam.
- V loi hình cp phép: b 01 loi là “gia hn”, ch còn li “cp mi” và “cp li”.
ii) Mc tiêu ca nhà lp pháp v cp GPL (Ngh đnh 102) cho ngi nc ngoài: 04
mc tiêu
11

- Nâng cao vai trò hiu qu qun lỦ nhà nc đi vi lao đng nc ngoài.
- To điu đin thun li hn trong th tc cp GPL cho ngi nc ngoài.

- Kim soát lao đng nc ngoài làm vic ti Vit Nam, không chp nhn lao đng gin
đn, lao đng ph thông.
- Khuyn khích lao đng nc ngoài chuyn giao công ngh bng vic đào to ngi Vit
Nam thay th.
iii) Xác đnh hành vi trái lut và ch th thc hin hành vi này:

10
08 đu mc gm: đn đ ngh, giy khám sc khe, lỦ lch t pháp vit nam, lỦ lch t pháp nc ngoài, 03
nh, kinh nghim làm vic hoc bng cp, vn bn chp thun ca UBND tnh, h chiu công chng, vn bn
điu chuyn ni b (nu có).
11
Nhng mc tiêu trên đc nêu ti báo cáo đánh giá tác đng ca d lut ca B L TBXH, là c quan
đc Chính ph giao ch trì son tho Ngh đnh 102, có mc tiêu đc nêu rõ ràng, có mc tiêu n nhng
lun vn din gii ra theo kinh nghim qun lỦ lao đng lâu nm ca tác gi lun vn và qua trao đi vi
nhng nhà lp pháp ca B L TBXH.

-11-


Quan h xã hi này là quan h lao đng, ch th xã hi có liên quan gm: (i) Ngi nc
ngoài đ điu kin và có nhu cu làm vic ti Vit Nam, (ii) Doanh nghip có nhu cu s
dng lao đng nc ngoài .
Các hành vi sai lut gm: (i) Ngi nc ngoài trn cp GPL hoc Doanh nghip s
dng lao đng nc ngoài không có GPL, (ii) Ngi nc ngoài không đ điu kin cp
phép, gi mo h s đ đt yêu cu; (iii) ngi nc ngoài không chu chuyn giao công
ngh bng vic đào to li cho ngi Vit Nam.
3.2
Phn này mc tiêu là sau khi nhn din đc hành vi sai lut thì hc tp kinh nghim nc
ngoài đ cung cp thêm hiu bit sâu sc hn cách thc các nc đa ra gii pháp cho
nhng hành vi đó. Theo nhn đnh ca tác gi thì mi nc có đc thù khác nhau nên mc

tiêu cng khác nhau. Thêm vào đó do ngun lc có hn nên không th nghiên cu đc chi
tit đc thù ca tng quc gia đ phát hin hành vi sai lut và cách thc các quc gia đó x
lý. Lun vn ch có th nghiên cu quy đnh ca mt s nc v cp GPL cho ngi
nc ngoài đ thy đc mt mu s chung gia các nc và so sánh vi nhng quy đnh
ca Vit Nam.
Lun vn chn ra 06 quc gia đ nghiên cu, trong đó có 02 quc gia có nn kinh t khá
phát trin trong khu vc ông Nam Á là Singapore và Thái Lan, 03 quc gia có nn kinh
t phát trin ti Châu Á là Nht Bn, Hàn Quc và quc gia láng ging Trung Quc (ngi
nc ngoài làm vic ti doanh nghip KCN Bc Ninh hu ht đu là quc tch 03 quc gia
trên). Quc gia còn li là Hoa K, nn kinh t hàng đu th gii.
i) Thái Lan
12
:
Ti Thái Lan các tài liu ngi np đn cn cung cp đ xin cp GPL bao gm: (i) Bn
gc và bn sao h chiu - trang có hình, trang th thc B không c trú, trang du đn mi
nht và trang có th đi mi nht; (ii) Bn sao chng ch trình đ hc vn cao nht bng
ting Anh; (iii) Bn sao th tuyn dng ca công ty; (iv) S yu lỦ lch cp nht; (v) Chc

12
Bangkok Base (2015).
-12-


v công vic và mô t công vic chi tit; (vi) Giy khám sc khe do mt bác s Thái Lan
cung cp đc phát hành không mun hn sáu tháng gn đây ch rõ ngi nc ngoài
(NNN) không mc các loi bnh nh: bnh phong, bnh lao phi, nghin ma túy, nghin
ru mãn tính, bnh sùi da, giang mai; (vii) Ba nh ging nhau 3x4 ca ngi np đn
(đc cung cp bi mt ca hàng chp hình);
Phân tích u mc h s trên chúng ta có th thy h s có mt s yêu cu khác so vi
Vit Nam:

- Không có đu mc xác nhn LLTP.
- Có mt mc yêu cu cht hn so vi Vit Nam là giy khám sc khe: do mt bác s
ngi Thái lan cung cp, đc phát hành không mun hn sáu tháng gn đây ch rõ ngi
np đn không mc các loi bnh nh: bnh phong, bnh lao phi, nghin ma túy, nghin
ru mãn tính, bnh sùi da, giang mai. iu này cht hn bi Vit Nam ch cn kt lun là
đ sc khe làm vic, ch không quy đnh c th chi tit các loi bnh không đc cp
GPL làm vic ti Vit Nam.
ii) Ti Singapore
13
:
Ni th lỦ h s là B Lao đng (MOM), ngi lao đng có th trc tip gi h s qua
email hoc doanh nghip s dng lao đng np h s. u mc h s xin GPL gm có:
(i) Bn sao h chiu; (ii) Bn sao các chng ch hc vn; (iii) Bn đng kỦ ca công ty s
dng lao đng (có đóng du); (iv) Bn sao giy đng kỦ kinh doanh ca công ty. H s ch
đn gin nh vy và không cn LLTP, giy khám sc khe hay các đu mc gì khác. Thi
hn x lỦ h s t 1-3 tun vì B Lao đng s xem xét riêng tng h s. Thi gian ca
GPL cng không quy đnh cng, có th tùy theo lch s kinh doanh ca công ty s dng
lao đng, công vic ca ngi xin cp GPL, mc lng, trình đ hc vn, hu ht các
trng hp thì thi hn ln đu s là 02 nm. Ngi lao đng ch đc làm vic chính thc
khi đã nhn đc GPL.
iii) Nht Bn
14
:

13
Ministry of Manpower (2015); Contact Singapore (2015); Hawksford (2015); Expat Singapore (2015).
-13-


Nht Bn s cp Giy chng nhn đ điu kin làm vic, Các loi Chng nhn đ điu

kin ph thuc vào các hot đng ca ngi np đn ti Nht Bn. Cc c trú s xem xét
các chi tit làm vic ca ngi np đn  Nht Bn và trình đ hc vn/kinh nghim làm
vic. Trình đ hc vn s phi liên quan đn chi tit làm vic ca ngi np đn ti Nht
Bn.
Trình đ: mt s chng nhn đ điu kin yêu cu chng nhn hc vn/chuyên môn/k
thut/kinh nghim làm vic chính và tng đng, nu áp dng đ th hin nng lc/s
phù hp vi v trí/chc v mà ngi np đn d đnh s đm nhn.
Ngun thông tin trên Internet không lit kê đu mc h s Ngi nc ngoài phi chun b
đ đ điu kin làm vic ti Nht Bn, theo nhng thông tin trên Cc c trú s xem xét h
s đ chng minh trình đ, kinh nghim ca Ngi nc ngoài phù hp vi công vic là
chính. Cha thu thp đc thông tin v các loi đu mc h s khác.
iv) Hàn Quc
15
:
u mc h s xin cp th thc làm vic D-8 (không gi là GPL nh Vit Nam) gm có:
h chiu gc; ba nh ca ngi np đn; s yu lí lch; bn sao các loi bng cp; đn đ
ngh; th mi ca công ty s dng lao đng; các giy t khác chng minh công ty s dng
lao đng hot đng hp pháp. Thi gian th lỦ h s khong 3 tun. Ngi lao đng có th
làm vic chính thc sau khi đã np h s. Trong thi gian th lỦ h s thì ngi lao đng
không đc s dng h chiu đ đi du lch, nu cn đi công tác thì phi báo trc.
v) Bc Kinh - Trung Quc
16
:
Tùy tng tnh thành khác nhau s có yêu cu khác nhau. Ngun thông tin Internet, tác gi
ch nghiên cu đc  Bc Kinh. u mc h s xin GPL gm có: giy t chng minh t
cách pháp nhân ca công ty; h chiu gc (cn tránh đi du lch trong thi gian này); bn
gc h s khám sc khe; ba nh màu; tên Trung Quc đy đ; các mu đn; bn sao hp

14
Ministry of Foreign Affairs of Japan (2015); Workpermit.com (2015); Embassy of the United States

(2015); Embassy of Japan in the UK (2015).
15
Angloinfo (2015); Korea Immigration Service (2015).
16
China Visa Service (2015).
-14-


đng đã kỦ kt vi công ty; cung cp đa ch c trú ti Bc Kinh. Thi gian th lỦ h s 06
ngày làm vic.
vi) Ti Hoa K
17
:
 Hoa K không có giy phép gi là GPL. S có th thc làm vic. Có 6 loi th thc liên
quan đn rt nhiu lnh vc và loi th thc liên quan đn công vic đc gi là Th thc
Vic làm L1 (L1 Visa)
Các giy t yêu cu nh sau:
Ngi xin cp th thc vic làm phi là nhân viên ca công ty ít nht mt nm t nc
ngoài: (1) H chiu; (2) LỦ lch cá nhân; (3) Bn tng trình công vic hin ti; (4) Bn
tng trình công vic s làm vic ti M; (5) Bng lng 12 tháng; (6) Bng cp; (7) Bng
đim Ting Anh; (8) V trí chc danh đm nhn ca công vic hin ti (S đ v trí); (9) V
trí chc danh đm nhn ca công viêc s làm ti M (S đ v trí); (10) Vn bn chp
thun v trí qun lỦ cho L1A hoc L1B; (11) 2 nh h chiu; (12) Không yêu cu LLTP khi
nhp cnh M
T đu mc trên, có th thy mt s yêu cu khác so vi Vit Nam:
- Không yêu cu LLTP; không yêu cu Giy khám sc khe
- Gii trình c th công vic đang đm nhim ti Hoa K, c th đn v trí công vic, vn
bn chp thun v trí qun lỦ cho L1A hoc L1B: đu mc này gn giông vi đu mc h
s “Vn bn chp thun ca UBND tnh” trong đu mc cp GPL ti Vit Nam, nhng
ch v trí qun lỦ phi có vn bn chp thun, còn các v trí khác thì không.

vii) Tng hp li và nhn xét quy đnh v cp GPL ca mt s nc trên th gii:



17
Workpermit.com (2015).
-15-


Stt

Thái
Lan
Singa
-pore


Hàn

Trung

Hoa




Nam
1
Bn sao h chiu
1

1
1
1
1
1
6
1
2
Bn sao bng cp
1
1
1
1

1
5
1
3
Th tuyn dng ca công ty
1
1

1
1
1
5
1
4
S yu lỦ lch cp nht
1

1

1
3

5
Chc v và mô t công vic chi
tit
1

1


1
3

6
Giy khám sc khe
1



1
1
3
1
7
nh

1


1
1

3
1
8
Bn sao giy đng kỦ kinh doanh

1

1
1

3

9
Tên Phiên âm đy đ




1

1

10
Cung cp đa ch c trú

1

1

11
Bng lng 12 tháng





1
1

12
Bng đim ting anh





1
1

13
Vn bn chp thun v trí qun lỦ

1
1

14
Vn bn chp thun ca UBND
tnh






0
1
15
LỦ lch t pháp nc ngoài






0
1
16

LỦ lch t pháp Vit Nam






0
1

Tng hp
7
4
3
6
7
9

8
Do đc thù ca nn kinh t khác nhau nên điu kin tip nhn lao đng nc ngoài cng
khác nhau. Nht Bn và Hàn Quc là nhng nc có nn kinh t phát trin, trình đ cao,
công nghip phát trin nên h to điu kin đ thu hút lao đng ph thông, Hoa K là nn
kinh t hàng đu th gii, yêu cu ca các doanh nghip đi vi ngun nhân lc rt cao nên
h dành quyn ch đng nhiu hn cho doanh nghip, nhìn chung thì điu kin cp GPL
ca Vit Nam tng đi ging vi Trung Quc và Thái Lan. Nhng có mu s chung là 06
nc đu không yêu cu LLTP nhng Vit Nam li có, thm chí yêu cu c  2 quc gia,
ti Vit Nam và nc s ti.
3.3. 
Dùng các phm trù Roccipi đ lỦ gii nguyên nhân ca nhng hành vi sai lut.
: câu hi đt ra là nhng quy tc (quy đnh hin ti) có cm đc nhng hành vi

sai lut nêu trên hay không.
Câu tr li là cha cm đc toàn b các hành vi sai lut, c th là hành vi “chuyn giao
k thut, công ngh bng vic đào to li cho ngi Vit Nam”.