BIỂU đồ XƯƠNG cá (fishbone diagram) kỹ NĂNG GIẢI QUYẾT vấn đề III

Prepare by Bui Viet Trung 1
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
1. ĐỊNH NGHĨA:
Biểu đồ Nhân quả(Xương cá) đơn giản chỉ là là một danh sách liệt kê
những nguyên nhân có thể có của vấn đề (đầu vào) dẫn tới hậu quả của
vấn đề (đầu ra).
Biểu đồ này được phát triển bởi Giáo sư Kaoru Ishikawa dùng trong nhóm
chất lượng Nhật Bản đầu những năm 50 . Do đó, biểu đồ này còn được gọi
là biểu đồ Ishikawa hay còn được gọi là BIỂU ĐỒ XƯƠNG CÁ do hình
dạng của nó giống chiếc xương cá
Prepare by Bui Viet Trung 2
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
2. Công cụ này đƣợc sử dụng nhằm mục đích:
- Xác định tại sao vấn đề cụ thể lại xảy ra?
- Nó sẽ giúp bạn hiểu đầy đủ vấn đề, xác định tất cả các
nguyên nhân có thể và đưa ra giải pháp trong quản lý, lãnh
đạo.
(tránh tình trạng đổ lỗi lòng vòng)

BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 3
3. Biểu đồ xƣơng cá đƣợc sử dụng
trong những trƣờng hợp nào, khi
nào?
• Khi có nhu cầu tìm hiểu một vấn đề, xác định nguyên nhân gốc.
• Khi cần tìm ra tất cả các lý do, những nguyên nhân có thể(kể cả các nguyên
nhân tiềm ẩn) phát sinh của một vấn đề, từ đó xác định nguyên nhân gốc rể.
• Khi muốn tìm hiểu lý do dẫn đến tiến trình không đưa đến kết quả mong

muốn.
• Đặc biệt là để tìm ra cốt lõi nguyên nhân (chính và phụ của vấn đề) => Nó
cho phép bạn đi tới gốc rễ của vấn đề chứ không phải là triệu chứng.
• Thường áp dụng để phân tích các vấn đề ở nhiều khía cạnh khác nhau.

BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 4
4. CÓ MẤY DẠNG BIỂU ĐỒ NHÂN
QUẢ ?
1. BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ KẾT HP LƯU ĐỒ QUÁ TRÌNH (
PHÂN TÍCH THEO TIẾN TRÌNH )
CÒN GỌI LÀ BIỂU ĐỒ LƯU CHUYỂN.
2. BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4 M (thông dụng )
( PHÂN TÍCH LIỆT KÊ NGUYÊN NHÂN )
3. BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ PHÂN TẦNG
Prepare by Bui Viet Trung 5
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ KẾT HP
LƯU ĐỒ QUÁ TRÌNH
Prepare by Bui Viet Trung
6
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
BIEÅU ÑOÀ NHAÂN QUAÛ PHAÂN TAÀNG
Prepare by Bui Viet Trung
7
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả

BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4M CƠ BẢN
( Tuỳ trường hợp có thể phân tích thêm thành 5M,1E
VẤN ĐỀ
Đo lường
(Measurement )
Máy móc
( Machine)
Nhân sự
(Men )
Phương pháp
( Method )
Nguyên vật liệu
( Materials )
Môi trường
(Environment )
Prepare by Bui Viet Trung
8
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
5. NỘI DUNG BĐ 4 M LÀ GÌ ?
1. Con người ( Men ) : Kiến thức , Kỹ năng ,Huấn luyện, tinh thần trách nhiệm , khả
năng thay thế khi vắng mặt,
2. Phương pháp ( Method ) : Có quy trình tiêu chuẩn hoá,thích hợp và được đònh nghóa
rõ ràng; tổ chức sắp xếp lao động; tổ chức giao nhận vật tư, nguyên liệu; chỉ thò kòp thời,
rõ ràng.
3. Máy móc ( Machine) : Năng lực thiết bò và khác biệt khi so sánh giữa các máy, tình
trạng hư hỏng ; công cụ đầy đủ, thích hợp; có chương trình bảo trì thích hợp .
4. Vật liệu ( Materials ) : có sự biến động của các đặc tính quan trọng nào không?, có sự
thay đổi nguyên vật liệu nào không?, có sự ảnh hưởng nào vào nhà cung cấp không?
NGOÀI RA , CÓ THẺ THÊM :

5. Đo lường( Measurement ): Có sẵn dụng cụ đo cần thiết không? , các đặc tính đo có
được đònh rõ không? , có đủ số lượng mẫu thử nghiệm không?, có sai lệch nào không ?
6. Môi trøng ( Environment) - tùy chọn : chu kỳ , nhiệt độ
Prepare by Bui Viet Trung 9
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 10
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 11
Bƣớc 1. Xác định vấn đề: ghi lại chính xác vấn đề một cách chi tiết:
Áp dụng 5W1H:
+ who (Ai): vấn đề này của ai? Ai chịu trách nhiệm?
+ what (Cái gì): Cái gì xảy ra (cái gì gây nên vấn đề này?)
+ Where (Ở đâu): Vấn đề này xảy ra ở đâu?
+ When (Khi nào): vấn đề này xảy ra khi nào?
+ Why (Tại sao): Tại sao lại bị xảy ra?
+ How (Làm như thế nào): Làm thế nào nó xảy ra? Khắc phục
làm sao?.
- Viết vấn đề vào ô bên phải tờ giấy.
- Sau đó kẻ một đường ngang, chia giấy của bạn ra làm 2.
=> Lúc này bạn đã có “đầu & xương sống” của con cá trong sơ đồ
xương cá
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 12
Bước 2. Xác định các nhân tố ảnh hưởng: ứng với mỗi nhân tố,
vẽ một nhánh “xương sườn”.

- Đối với sản xuất: 5M’s + Man (con người)
+ Mechine (máy móc)
+ Method (phương pháp)
+ Meterial (nguyên vật liệu)
+ Measurement (sự đo lường)
- Đối với dịch vụ: 5P’s
+ People (con người)
+ Process (quá trình)
+ Place (địa điểm),
+ Provision (sự cung cấp)
+ Patron (khách hàng)
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 13
Bƣớc 3. Tìm ra nguyên nhân có thể có, thuộc về
từng nhân tố (đã tìm ra trong bước 2) , ứng với mỗi
nguyên nhân, lại vẽ một “nhánh xương con”.
Nếu nguyên nhân của bạn quá phức tạp, có thể chia
nhỏ nó thành nhiều cấp.

Áp dụng kỹ thuật 5 Whys
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 14
Bƣớc 4. Phân tích sơ đồ:

Sơ đồ đã xây dựng là một danh sách đầy đủ các nguyên
nhân có thể xảy ra, bạn có thể kiểm tra, khảo sát, đo lường

.v v để xác định đâu là các nguyên nhân chính,
Khoanh tròn những nguyên nhân này.
rồi từ có có những kế hoạch cụ thể để sửa chữa.
(Cần có thêm công cụ đo lường, tính toán, các thông số
thống kê… để loại bỏ các dữ liệu bị nhiễu và xác định các
nguyên nhân chính).
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 15
Bước 5: Kiểm tra thực tế các nguyên nhân chủ yếu đã tìm
ra- kể các nguyên nhân khác khi cần thiết để xác nhận kết
quả, từ đó lên kế hoạch hành động.
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Nguyên nhân-Kết quả
VÍ DỤ: TIẾN HÀNH LẬP MỘT BIỂU ĐỒ NHÂN
QUẢ 4M

BƯỚC 1.
p dụng 5W1H để tím vấn đề.
Vẽ mũi tên trục chính và Ghi vấn đề cần giải quyết
vào ô ở phía bên phải đầu mũi tên
Vấn đề
Hậu quả
Prepare by Bui Viet Trung 16
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH LẬP MỘT BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4M

BƯỚC 2 :
Vẽ 04 ( hoặc 06 ) mũi tên nhánh chính hướng vào mũi tên trục chính -
ghi nội dung 04 M ( hoặc 05 M,1E ) đại diện cho 04 ( 06 ) nguyên nhân
chính hoặc nhân tố ảnh hưởng chính vào vò trí đuôi của các mũi tên
nhánh chính này .
VẤN ĐỀ
Đo lường Máy móc
Nhân sự
Phương pháp Nguyên vật liệu
Môi trường
Prepare by Bui Viet Trung
17
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH LẬP MỘT BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4M
BƯỚC 03 :
Dùng kỹ thuật vận dụng trí tuệ tập thể ( brainstorming ) để liệt
kê tất cả các nguyên nhân phụ cho các nguyên nhân chính. Nếu
nguyên nhân quá phức tạp, có thể chia nó thành nhiều cấp.
Dùng kỷ thuật 5 Whys
VẤN ĐỀ
Đo lường Máy móc
Nhân sự
Phương pháp
Nguyên vật liệu
Môi trường
Prepare by Bui Viet Trung
18
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:

BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
BƯỚC 4:
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH LẬP MỘT BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4M
 Xác đònh những nguyên nhân chủ yếu quyết đònh lớn nhất đến
mục tiêu hay vấn đề cần giải quyết, khoanh tròn những nguyên
nhân này
VẤN ĐỀ
Đo lường
Máy móc
Nhân sự
Phương pháp
Nguyên vật liệu
Môi trường
Prepare by Bui Viet Trung 19
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH LẬP MỘT BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ 4M
VẤN ĐỀ
Đo
lường
Máy
móc
Nhân
sự
Phương pháp
Nguyên vật
liệu
Môi trường

Bước 5 : Kiểm tra thực tế các nguyên nhân chủ yếu đã tìm
ra -kể cả các nguyên nhân khác khi cần thiết để xác nhận
kết quả
Prepare by Bui Viet Trung 20
6. Các bƣớc xây dựng biểu đồ xƣơng cá:
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả
6. LI THẾ VÀ BẤT LI CỦA PHÂN TÍCH DÙNG
BIỂU ĐỒ NHÂN QUẢ
LI THẾ :
1. Bắt buộc phải xem xét những yếu tố chính của những quá trình có liên
quan đến vấn đề .
2. Có thể dùng được khi không biết nhiều về quá trình
3. Tập trung vào quá trình chứ không phải sản phẩm hoặc thiết bò
BẤT LI :
1. Có quá nhiều nguyên nhân có thể có của vấn đề có thể được tìm ra
trong một nhánh đơn
2. Thường hay bò sa lầy vào những chi tiết
Prepare by Bui Viet Trung 21
BIỂU ĐỒ XƢƠNG CÁ (Fishbone diagram)-
Biểu đồ Ngun nhân-Kết quả