Phân tích lợi ích và chi phí của dự án nhà máy điện phân nhôm đắk nông

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



VăNHTăPHNG



PHÂN TÍCH LI ÍCH VÀ CHI PHÍ D ÁN
NHĨăMỄYăIN PHÂN NHỌMăK NÔNG


LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG






Thành ph H ChíăMinh,ănmă2015



B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

CHNGăTRÌNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

VăNHTăPHNG


PHÂN TÍCH LI ÍCH VÀ CHI PHÍ D ÁN
NHĨăMỄYăINăPHỂNăNHỌMăK NÔNG

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402

LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. DAVID O. DAPICE
NGUYN XUÂN THÀNH


Thành ph H ChíăMinh,ănmă2015
i

LIăCAMăOAN

Tôi cam đoan lun vn nƠy hoƠn toƠn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun vƠ có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn nƠy không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc Kinh
t Thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.

Tp. H Chí Minh, ngày 07 tháng 7 nm 2015
Tác gi lun vn

V Nht Phng

ii

LI CMăN

 hoƠn thƠnh đc lun vn nƠy, tôi xin gi li cm n chơn thƠnh nht đn Thy David
O. Dapice và Thy Nguyn Xuân Thành đư đnh hng, h tr tôi rt nhit tình trong quá
trình thc hin.
Tôi xin gi li cm n đn Thy  Thiên Anh Tun đư góp Ủ, chnh sa đ lun vn đc
hoàn thin hn.
Tôi xin đc bày t lòng bit n đn tt c các Quý Thy Cô cùng các cán b nhân viên
trong Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright và tp th lp MPP6 đư to nhng điu
kin tt nht đ tôi hoƠn thƠnh đc chng trình hc và sn phm nghiên cu này.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n chơn thƠnh đn V Vn Hóa vƠ Giáo dc trc thuc B
Ngoi Giao Hoa K, t chc đư tƠi tr hc bng cho tôi trong sut quá trình theo hc ti
Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.
Thành ph H Chí Minh, ngày 07 tháng 7 nm 2015
Hc viên Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright



V Nht Phng

iii

TÓM TT

D án nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông là d án luyn nhôm đu tiên  Vit Nam. D
án đc thc hin theo chin lc phát trin ngành công nghip khai thác bô-xít, nhm

cung cp nhôm nguyên liu thay th nhp khu, đng thi tn dng trit đ ngun tài
nguyên thiên  các tnh khu vc Tây Nguyên.
D án do Công ty TNHH Luyn kim Trn Hng Quân làm ch đu t, đc cp phép thc
hin vào cui nm 2014 vƠ hin đang trong quá trình xơy dng theo chin lc khai thác bô-xít
đư đc Chính ph thông qua trc đó. Vi các chính sách u đưi v giá đin, giá alumina
nguyên liu, h tr mt bng, thu ch đu t cam kt s bt đu cung cp sn phm
trong QuỦ 1 nm 2016.
Vi các thông s đu vào do ch đu t cung cp, kt hp thêm các ngun thông tin, tác
gi đư thit lp kch bn c s đ thm đnh tính kh thi v mt kinh t và tài chính ca d
án. Do sn phm đu ra ca d án là nhôm thi, vn đc bán theo giá nhôm trên Sàn giao
dch kim loi Luơn ôn (LME), nên tc đ bin đng giá nhôm LME s nh hng trc
tip ti tính kh thi ca d án.
Có 3 phng án giá nhôm đc đt ra, theo ch đu t d báo, theo Ngân hàng th gii d
báo vƠ phng án giá nhôm tng bng đúng tc đ lm phát đng USD. Qua phân tích cho
thy, ngay ti phng án giá nhôm lc quan nht do ch đu t d báo, d án vn không
kh thi v mt kinh t. NPV kinh t d án âm (-566.785.356 USD) trong kch bn kinh t
cha điu chnh. Nu điu chnh thêm chi phí vn chuyn máy móc thit b và b sung
khon mc vn lu đng, NPV kinh t tip tc gim xung -922.727.167 USD. Mô phng
Monte-Carlo cho thy, xác sut đ NPV kinh t dng ch 33,57% và 23,46% trong kch
bn đư qua điu chnh.
Xét v mt tài chính, nu b qua chi phí vn lu đng, d án ch kh thi khi có các chính
sách h tr đng thi ca NhƠ nc và giá nhôm LME tng trng đúng nh d báo ca
ch đu t. Ngc li, nu tính thêm vn lu đng, dù giá nhôm tng trng nh ch đu
t d báo vn không làm d án tr nên kh thi. Xác sut đ NPV tài chính d án dng
theo quan đim tng đu t qua mô phng Monte-Carlo ch 53,46% khi cha điu chnh và
42,17% khi kch bn đư điu chnh.
iv

Nh vy nu theo quan đim ca thm đnh d án đu t công, d án không nên đc cp
phép đu t, ít nht trong giai đon hin nay do gây ra nhng thit hi ròng cho nn kinh

t. Tuy nhiên d án hin nay đư đc NhƠ nc cp giy phép đu t vƠ đang trong quá
trình xây dng. Vì vy, trong lun vn ca mình, tác gi đ xut hai kin ngh chính sách
nh sau:
- NhƠ nc cn nht quán quan đim không h tr u đưi cho nhng d án không
kh thi v mt kinh t. i vi d án đin phơn nhôm k Nông, không tip tc h
tr d án trong khong thi gian sau thi gian u đưi hin nay.
- Tng các khon thu tài nguyên, thu môi trng đi vi d án; yêu cu ch đu t
phi thc hin đúng các bin pháp x lý cht thi trong quá trình nhà máy vn hành
sn xut nhm bù đp li mt phn thit hi do d án gây ra cho nn kinh t.
Ngoài ra d án nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông còn có Ủ ngha nh mt nghiên cu
tình hung đ khuyn ngh NhƠ nc ch nên ra quyt đnh đu t vƠ h tr u đưi khi d
án kh thi v mt kinh t mà không kh thi v mt tài chính. T đó lun vn góp phn phn
ánh mt thc trng bt cp hin nay khi các d án ch mi đc xét trên quan đim tài
chính mà b qua các tác đng đn nn kinh t.
Xa hn, lun vn mun đ cp ti công tác quy hoch phát trin các ngành công nghip nng
 Vit Nam. Vic nóng vi mun phát trin đt nc theo hng công nghip bng cách
khai thác các ngun tƠi nguyên thiên nhiên mƠ không xét đn tính hiu qu kinh t s to ra
nhng tác dng ngc, gây thit hi lên nn kinh t, ít nht lƠ trong giai đon hin nay.


v

MC LC

LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC v
DANH MC T VIT TT vii
DANH MC BNG BIU viii

DANH MC S , BIU  ix
DANH MC PH LC x
CHNG 1. GII THIU  TÀI 1
1.1. Bi cnh nghiên cu 1
1.2. Vn đ chính sách 3
1.3. Mc tiêu nghiên cu 4
1.4. Câu hi chính sách 4
1.5. Cu trúc ca lun vn 4
CHNG 2. KHUNG PHỂN TệCH VÀ MÔ T D ÁN 6
2.1. Phân tích kinh t 6
2.2. Phân tích tài chính 9
2.3. Cu trúc d án 11
2.4. Cung và cu các yu t đu vào cho d án 12
2.5. Cung và cu các yu t đu ra cho d án 13
CHNG 3. PHÂN TÍCH KINH T 15
3.1. Li ích kinh t ca d án 15
3.2. Chi phí kinh t ca d án 16
3.2.1. Chi phí đu t ban đu ca d án 16
3.2.2. Chi phí kinh t trong quá trình hot đng ca d án 18
3.3. Thit lp ngơn lu kinh t và thm đnh tính kh thi v mt kinh t ca d án 20
3.4. Phơn tích đ nhy kinh t 22
3.5. Mô phng Monte-Carlo 23
CHNG 4. PHỂN TệCH TÀI CHệNH 26
4.1. Thông s v mô 26
4.2. Doanh thu tài chính 26
4.3. Chi phí tài chính 27
vi

4.3.1. Chi phí đu t ban đu 27
4.3.2. Chi phí lãi vay 28

4.3.3. Chi phí khu hao tài sn c đnh 29
4.3.4. Chi phí hot đng sn xut kinh doanh 29
4.4. Kt qu phân tích tài chính 30
4.5. Phơn tích đ nhy các yu t 33
4.6. Mô phng Monte-Carlo 36
4.7. Phân tích phân phi 38
CHNG 5. PHỂN TệCH CÁC CHệNH SÁCH CAN THIP CA NHÀ NC 40
5.1. Các chính sách h tr cho nhà máy đin phơn nhôm k Nông 40
5.2. Phân tích chính sách h tr giá đin cho d án 41
5.3. Phân tích chính sách h tr giá alumina đu vào cho d án 43
5.4.  xut chính sách can thip ca NhƠ nc 44
CHNG 6. KT LUN 46
TÀI LIU THAM KH`O 49
PH LC 53


vii

DANH MC T VIT TT

T vit tt

Tên ting Anh
Tên ting Vit
CAPM
:
Capital Asset Pricing Model
Mô hình đnh giá tài sn vn
CF
:

Conversion Factor
H s chuyn đi
CIF
:
Cost, Insurance, Freight
Chi phí tin hàng, bo him, cc phí
ECOC
:
Economic Cost Opportunity of Capital
Chi phí c hi kinh t ca vn
EPTC
:
Electric Power Trading Company
Công ty mua bán đin
EVN
:
Vietnam Electricity
Tp đoƠn in lc Vit Nam
FOB
:
Free On Board
Giao lên tàu
IRR
:
Internal Rate Of Return
Sut sinh li ni ti hoàn
LIBOR
:
London Interbank Offered Rate
Lưi sut liên ngơn hƠng Luơn ôn

LME
:
London Metal Exchange
Sàn giao dch kim loi Luơn ôn
NALCO
:
National Aluminium Company Limited
Công ty Nhôm Quc gia
NPV
:
Net present value
Giá tr hin ti ròng
TKV
:

Tp đoƠn Công nghip Than -
Khoáng sn Vit Nam
TNDN
:

Thu nhp doanh nghip
TNHH
:

Trách nhim hu hn
VAT
:
Value Added Tax
Thu Giá tr gia tng
WACC

:
Weighted Average Cost Of Capital
Chi phí vn bình quân gia quyn


viii

DANH MC BNG BIU

Bng 3.1: H s chuyn đi các chi phí đu t ban đu 18
Bng 3.2: Kt qu thm đnh d án v mt kinh t 21
Bng 4.1: Kt qu thm đnh d án v mt tài chính 33


ix

DANH MC Să, BIUă


1.ăSăđ
S đ 2.1: Cu trúc d án nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông 12

2. Biuăđ
Biu đ 1.1: Nhu cu nhp khu nhôm giai đon 2000-2008 1
Biu đ 2.1: Biu đ cung cu hàng hóa ngoi thng trc và sau khi có d án 7
Biu đ 3.1: Ngơn lu kinh t (kch bn cha điu chnh) qua các nm (triu USD) 20
Biu đ 3.2: Ngơn lu kinh t (kch bn đư qua điu chnh) qua các nm (triu USD) 21
Biu đ 3.3: C cu các khon mc chi phí hot đng ca d án qua các nm 22
Biu đ 3.4: C cu chi phí hot đng (kinh t) ca d án bình quân 22
Biu đ 4.1: Các dòng ngơn lu tƠi chính ca d án (kch bn cha điu chnh) 31

Biu đ 4.2: Các dòng ngơn lu tƠi chính ca d án (kch bn đư điu chnh) 31
Biu đ 4.3: Kt qu thm đnh d án v mt tài chính (kch bn cha điu chnh) 32
Biu đ 4.4: Kt qu thm đnh d án v mt tài chính (kch bn đư điu chnh) 32
Biu đ 4.5: Kt qu mô phng Monte-Carlo NPV tài chính ca tng đu t d án 37
Biu đ 4.6: Kt qu mô phng Monte-Carlo NPV tài chính ca ch đu t d án 37


x

DANH MC PH LC

Ph lc 1: Giá tr nhp khu nhôm kim loi ca Vit Nam giai đon 2000-2008 53
Ph lc 2: Quy trình hot đng ca nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông 54
Ph lc 3: D báo ca Ngân hàng Th gii giá nhôm giai đon 2016 - 2025 (cha điu
chnh lm phát) 56
Ph lc 4: Ba kch bn giá bán nhôm (tài chính) trên th trng Luơn ôn, Anh giai đon
2015 - 2045 57
Ph lc 5: Xác đnh giá bán nhôm kinh t ti ca nhƠ máy theo ba phng án giá: 58
Ph lc 6: Li ích kinh t ca d án theo ba phng án bán giá nhôm 61
Ph lc 7: Chi phí đu t ban đu (theo giá danh ngha nm 2014, USD, cha điu chnh) 62
Ph lc 8: Chi phí đu t ban đu (theo giá danh ngha nm 2014, USD, đư điu chnh) 65
Ph lc 9: H s chuyn đi chi phí thit b 66
Ph lc 10: nh mc tiêu hao các khon mc chi phí hot đng (giá danh ngha nm 2015) 67
Ph lc 11: Chi phí biên sn xut đin không k khâu phân phi nm 2015 69
Ph lc 12: Chi phí kinh t hot đng ca d án 70
Ph lc 13: Ngơn lu kinh t ca d án (theo phng án giá nhôm LME do ch đu t d báo) 71
Ph lc 14: Phơn tích đ nhy kinh t (kch bn cha điu chnh) 73
Ph lc 15: Giá bán nhôm trên th trng th gii, giai đon 1990 - 2015 74
Ph lc 16: Kt qu mô phng Monte Carlo NPV kinh t (kch bn cha điu chnh) 76
Ph lc 17: Kt qu mô phng Monte Carlo kch bn kinh t (đư điu chnh) 78

Ph lc 18: Bng ch s giá danh ngha, lưi vay vƠ khu hao tài sn c đnh trong kch bn
tài chính 80
Ph lc 19: Doanh thu tƠi chính (theo giá danh ngha) ca d án theo ba phng án giá
nhôm LME 81
Ph lc 20: Chi phí hot đng (tài chính) ca d án 82
Ph lc 21: Chi phí vn tài chính (WACC) theo kch bn đư điu chnh 83
Ph lc 22: Kt qu mô phng Monte Carlo kch bn tƠi chính (cha điu chnh) 85
Ph lc 23: Kt qu mô phng Monte Carlo kch bn tƠi chính (đư điu chnh) 89
Ph lc 24: Kt qu phân phi 93

1

CHNGă1. GII THIUă TÀI


1.1. Bi cnh nghiên cu
Nhôm là nguyên liu quan trng trong lnh vc sn xut công nghip và ch to. Ti Vit
Nam trong nhng nm qua, nhu cu v nhôm ngày càng tng lên. Ch tính riêng giai đon
2000 - 2008, khi lng nhp khu nhôm đư tng gn gp 4 ln, trung bình mi nm tng
19,4% (Tng Cc thng kê, 2013). iu này chng t nhu cu tiêu th nhôm nguyên liu
ca Vit Nam hin nay rt ln. Nu không tính sn lng nhp khu nhôm qua các đng
tiu ngch và các hàng hóa đư đc gia công, riêng nm 2008, Vit Nam đư nhp khu gn
300.000 tn nhôm vi giá tr c khong 734,6 triu USD (Ph lc 1). Con s này qua các
nm chc chn s còn đc tip tc tng lên theo đƠ tng trng và phát trin kinh t ca
Vit Nam.
Biuăđ 1.1: Nhu cu nhp khuănhômăgiaiăđon 2000-2008

Ngun: Tng Cc thng kê, 2013, trích trong S Công thng k Nông, 2013, Quy hoch thm
dò, khai thác và ch bin qung bôxit giai đon đn nm 2020, có xét đn nm 2030.
Nhu cu tiêu th ln, nhng cho đn nay tt c nhôm nguyên liu trong nc ch đc tái

ch hoc nhp khu t nc ngoài. Trong khi đó, Vit Nam li là quc gia có tr lng
72
97
117
156
203
188
198
254
280
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Nm
Triu USD
Giá tr nhp khu (triu USD) Khi lng nhôm nhp khu (ngƠn tn)
2

bô-xít ln - nguyên liu chính đ sn xut ra nhôm kim loi. Theo đánh giá ca Chính ph
trong Quy hoch thm dò vƠ khai thác bô-xít ti Quyt đnh s 167/2007/Q-TTg, tr lng
bô-xít  Vit Nam c gn 2,4 t tn qung tinh (tng ng khong 5,5 t tn qung nguyên
khai), đc tp trung ch yu  các tnh khu vc Tơy Nguyên nh Lơm ng (463 triu tn),
Gia Lai, Kon Tum (284,8 triu tn). Ti k Nông, tr lng bô-xít đc đánh giá lên ti

1,44 t tn, đc xem là mt trong nhng m qung bô-xít tt nht th gii. ơy lƠ điu kin
thun li đ Vit Nam phát trin ngành công nghip luyn kim ch xut nhôm kim loi, thay
th mt phn nhp khu t nc ngoài nh hin nay.
Ti Quyt đnh s 73/2006/Q-TTg, Th tng Chính ph đư phê duyt quy hoch tng
th phát trin các ngành công nghip Vit Nam theo các vùng lãnh th đn nm 2010, tm
nhìn đn nm 2020. Theo đó, Vit Nam có 6 vùng công nghip, trong đó, vùng công
nghip th 4 gm các tnh k Lk, k Nông, Gia Lai, Kon Tum đc tp trung đnh
hng phát trin thy đin, công nghip, ch bin nông lâm sn và khai thác, ch bin
khoáng sn, đc bit là qung bô-xít  k Nông.
NgƠy 01 tháng 11 nm 2007, Th tng Chính ph ban hành Quyt đnh s 167/2007/Q-
TTg, phê duyt ch trng lp d án bô-xít - alumina Nhân C vi công sut khai thác
alumina 600.000 tn/nm. Vic khai thác bô-xít ti k Nông đc giao cho Tp đoƠn
Công nghip Than - Khoáng sn (TKV) làm ch đu t vi nhà thu xây dng nhà máy
khai thác là công ty Chalieco (Trung Quc), thc hin tt c các công đon t thit k -
mua thit b - xây dng - đƠo to. Quá trình khai thác đc tin hành làm ba giai đon:
- Giai đon I, khai thác qung bô-xít t các m đư thm dò đc  huyn Bo Lâm,
tnh Lơm ng và xã Nhơn C, huyn k R’Lp, tnh k Nông.
- Giai đon II, chit xut qung bô-xít khai thác đc đ tách ra alumina, nguyên liu
chính trong luyn kim nhôm.
- Giai đon III, xây dng nhƠ máy đin phân nhôm, đin phân qung alumina đ sn
xut nhôm kim loi, phc v cho các ngành công nghip và tiêu dùng.
Hin nay, hai d án khai thác bô-xít Tân Rai (Lơm ng) vƠ Nhơn C (k Nông) đu đư
đi vƠo giai đon hoàn thin và bt đu thu hoch sn phm. Vì vy quy trình khai thác
đc chuyn sang giai đon th ba, xây dng nhƠ máy đin phân nhôm đ làm đu ra tiêu
th sn phm cho hai nhà máy  Tơn Rai vƠ Nhơn C.
3

Do sn lng alumina tp trung phn ln ti k Nông nên Chính ph, y ban nhân dân
tnh k Nông và Tp đoƠn Công nghip Than - Khoáng sn Vit Nam đư thng nht, xây
dng nhƠ máy đin phơn nhôm trên đa bƠn xư Nhơn C di hình thc kêu gi đu t t

nhân. Qua quá trình tuyn chn, Công ty TNHH Luyn kim Trn Hng Quân đư đc
Chính ph đng ý cp phép làm ch đu t xây dng nhƠ máy đin phân nhôm. Khu vc
xây dng nhƠ máy đc đt ngay bên cnh đa đim khai thác alumina nhm tit kim thi
gian và chi phí vn chuyn cho ch đu t.
1.2. Vnăđ chính sách
Vi li th hai m qung bô-xít tr lng ln cha đc khai thác, vic xây dng nhà máy
đin phân nhôm  k Nông tr thành mt d án quan trng, va gii quyt đu ra cho
nhà máy khai thác alumina, va đáp ng mt phn nhu cu tiêu th nhôm trong nc đang
ngày càng nhiu hn. ng thi, d án s góp phn làm gim tình trng xut khu thô tài
nguyên ra nc ngoài, vn không thu đc giá tr li nhun cao; t đó đem li li ích kinh
t xã hi không ch đi vi đa bàn tnh k Nông mà còn khu vc các tnh Tây Nguyên
nói chung.
Vi lỦ do đó, ngƠy 13/12/2012 ti vn bn s 10203/VPCP-KTN, Chính ph đư đng ý ch
trng xơy dng nhƠ máy đin phân nhôm  k Nông do Công ty TNHH Thng mi
Trn Hng Quân làm ch đu t. Tuy nhiên, do đơy là d án khai thác nhôm đu tiên 
Vit Nam, đc thc hin bi mt công ty t nhơn vi s vn đu t ln, nên c nhƠ đu t
vƠ c quan qun lỦ NhƠ nc đu đ xut nhiu chính sách u đưi cho d án. c bit vic
tr giá đin, giá qung alumina đu vào s nh hng rt ln đn tính hiu qu ca d án.
Tính ti thi đim hin nay, d án đư đc NhƠ nc cp phép đu t vƠ đư trin khai xây
dng nhà máy. Các c ch, chính sách u đưi đi vi d án đư đc Chính ph thông qua
và ban hành theo Quyt đnh s 822/Q-TTg ngày 30/5/2014.
Nu theo nhng chính sách u đưi đó, khi d án đi vào hot đng, chi phí h tr hƠng nm
cho d án s rt ln. Vì vy, vic thm đnh tính kh thi ca d án v mt tài chính và kinh
t, t đó phơn tích nhng chính sách u đưi hp lý s có Ủ ngha đc bit quan trng, nh
hng ti ngun thu ngân sách, hiu qu hot đng b máy NhƠ nc và kh nng tƠi tr
cho các d án khác ca nn kinh t trong thi gian lâu dài.
4

1.3. Mc tiêu nghiên cu
Trong phm vi lun vn ca mình, tác gi s tin hành thm đnh tính kh thi v mt kinh

t và tài chính ca d án nhng không đ khuyn ngh NhƠ nc có nên cp phép đu t
cho ch d án hay không. MƠ thông qua đó, tác gi s phân tích li ích, chi phí đ khuyn
ngh nhng điu chnh v chính sách ca NhƠ nc đi vi d án trong quá trình đu t vƠ
vn hành sau này.
Mc đích th hai, tác gi s dùng d án nh mt nghiên cu tình hung đ phân tích ý
ngha chính sách ca vic NhƠ nc u đưi cho các doanh nghip đu t công nghip nng
hin nay; phn ánh mt thc trng khi NhƠ nc thc hin công cuc công nghip hóa,
hin đi hóa, ch tp trung khai thác các ngun tƠi nguyên thiên nhiên mƠ không xét đn
tính kh thi v mt kinh t, phân tích phân phi, t đó xác đnh các bên đc li hay thit
hi khi tin hành d án. Hu qu là khi d án không kh thi, Nhà nc buc phi đa ra
hàng lot các chính sách u đưi đ tng tính kh thi cho d án nhng li gây ra nhng thit
hi ròng cho nn kinh t.
1.4. Câu hi chính sách
Vi Ủ ngha nh trên, tác gi đt ra trong lun vn 2 câu hi chính sách nh sau:
- Th nht, d án có kh thi v mt kinh t và tài chính hay không?
- Th hai, trên c s ca khung phân tích li ích và chi phí kinh t cng nh tƠi chính
thì nhng u đưi v thu, tin thuê đt và tr giá đu vƠo mƠ NhƠ nc trao cho ch
đu t hp lý hay không?
1.5. Cu trúc ca lunăvn
 tin hành phân tích d án, tác gi s thc hin trong 6 chng nh sau:
- Chng 1, trình bƠy v bi cnh nghiên cu, vn đ chính sách liên quan đn d án
và các câu hi nghiên cu ca lun vn.
- Chng 2, tác gi s trình bày khung phân tích đc s dng đ tr li các câu hi
chính sách đư nêu ra trc đó. ơy s lƠ c s lý thuyt da trên nhng khung phân
tích c bn đ tác gi vn dng phân tích, lp lun da trên các s liu thc t ca d
án. ng thi trình bày cu trúc d án và các mc thi gian quan trng đ có cái nhìn
tng quát v d án đin phơn nhôm k Nông.
5

- Chng 3, tác gi s trình bày các kt qu thu thp, tính toán v tính hiu qu và

kh thi v mt kinh t ca d án.
- Chng 4, tác gi s lp các kch bn c s đ phân tích tính kh thi v mt tài
chính trên quan đim tng đu t vƠ ch đu t ca d án.
- Chng 5, tác gi s tng hp li các kt qu đư phơn tích trong chng 3 và
chng 4, t đó đi đn kt lun và khuyn ngh nhng chính sách hp lý ca Nhà
nc đi vi d án.
- Cui cùng, trong chng 6, tác gi s tóm tt, h thng li các lun đim phân tích và
kt lun ca lun vn, đ xut nhng kin ngh chính sách quan trng đi vi d án.

6

CHNGă2. KHUNG PHÂN TÍCH VÀ MÔ T D ÁN

D án đc phân tích da trên hai phng din, kh thi v mt kinh t và kh thi v mt tài
chính. Nu d kh thi v mt kinh t đng thi kh thi v mt tƠi chính, NhƠ nc nên
khuyn khích ch đu t thc hin d án. Trong trng hp d án kh thi v mt kinh t
nhng không kh thi v mt tƠi chính thì NhƠ nc nên có các chính sách can thip đ h
tr d án nh u đưi lưi sut cho vay, h tr min gim thu thu nhp doanh nghip, thu
s dng đt hoc các chi phí nguyên nhiên liu đu vào đ tng kh nng sinh li ca d
án. Ngc li, nu d án không kh thi v mt kinh t thì NhƠ nc nên t chi cp phép
thc hin. Vì dù d án đem li li nhun cho các ch đu t, nhng xét trên tng th ca
nn kinh t, d án s gây thit hi cho toàn xã hi, nh hng đn kh nng thc hin ca
các d án khác có sut sinh li kinh t cao hn (Belli, Phân tích kinh t các hot đng đu
t: công c phân tích và ng dng thc t, 2002, tr. 1 - 10).
2.1. Phân tích kinh t
D án NhƠ máy đin phơn nhôm k Nông là mt mt xích quan trng trong chin lc
khai thác bô-xít đư đc Chính ph phê duyt. Khi đi vƠo hot đng, d án s gii quyt
đu ra sn phm cho hai nhà máy khai thác bô-xít ti Nhơn C vƠ Tơn Rai, góp phn
chuyn hóa qung bô-xít trong lòng đt thành nhôm kim loi, cung cp nguyên liu cho
các ngành công nghip sn xut ch bin. D kin, nu hot đng ht công sut, nhà máy

s đáp ng đc khong 25% lng nhôm tiêu th trong nc, vn đang phi nhp khu
100% nh hin nay (Nguyn Hi, 2015). Nh vy, nu xét v mt nhu cu, d án đư đáp
ng đúng nhu cu ca các nhà sn xut ni đa, đng thi là mt d án thay th cho hàng
nhp khu nhôm kim loi.
Trên c s đư phơn tích, tác gi s thm đnh d án da trên khung phân tích li ích và chi
phí kinh t hàng ngoi thng (Glenn Jenkins & Arnold Harberger, 1995). Li ích kinh t
d án thu đc là giá tr nhôm thi đc sn xut ra, đc tính bng sn lng nhôm thu
đc nhân vi giá tr kinh t ca nhôm.


7


Biuăđ 2.1: Biuăđ cung cu hàng hóa ngoiăthngătrc và sau khi có d án

Trc khi có d án, 100% nhôm s dng  trong nc đu đc nhp khu, nên đng
cung sn xut trc khi có d án s bng 0. Lng nhp khu bng Q
D
0
.
Khi có d án, đng cung sn xut s dch chuyn t tung đ sang đng S
1
. Nh vy,
lng nhôm nhp khu  trong nc s đc gim t Q
D
0
xung còn (Q
D
0
- Q

S
1
). Phn Q
S
1

chính là sn lng do d án sn xut ra. Giá tr kinh t do d án to ra chính là phn ngun
lc tit kim đc nh vic ct gim mc nhp khu đc biu hin bng phn din tích
OP
M
CQ
S
1
. Tuy nhiên nu d án đi vƠo hot đng, giá tr kinh t s b gim xung do nn
kinh t phi hao tn thêm ngun lc đ sn xut lng nhôm thay th nhp khu trên.
Vit Nam là mt quc gia nh, không thay đi đc giá, nên d án phi chp nhn giá bán
theo giá th gii. Mt khác, do mc thu sut thu nhp khu đi vi mt hàng nhôm
nguyên liu hin nay bng 0%, nên giá bán nhôm  trong nc s bng đúng giá trên th
trng P
M
(Tng cc Hi quan, 2015).
Chi phí kinh t đc xác đnh da trên chi phí đu t tƠi chính đc chuyn đi theo giá
thc kinh t ti tng thi đim xác đnh và h s chuyn đi gia chí phí tài chính và chi phí
P
P
M

D
S
1

C
A
Q
S
1

Q
D
0

Q
D
O
8

kinh t. T các li ích kinh t và chi phí ca d án, ngơn lu kinh t s đc xác đnh trong
sut vòng đi ca d án. Chit khu theo sut chit khu kinh t (ECOC), giá tr hin ti
ròng (NPV) và sut sinh li ni hoàn (IRR) ca d án s đc xác đnh. Nu NPV kinh t ≥
0, d án kh thi v mt kinh t. Ngc li nu NPV < 0, d án không kh thi.
Theo Belli vƠ các đng s (2002), đ xác đnh đc các dòng ngơn lu kinh t, tác gi s xác
đnh li các khon li ích và chi phí tài chính sau đó chuyn đi sang giá kinh t nh sau:
V các khon li ích kinh t, thu nhp ca d án đc xác đnh bng giá tr ca sn lng
nhôm sn xut đc tính theo giá bán kinh t ca d án. Do d án s thay th mt phn
nhp khu nên giá bán nhôm ca d án phi ph thuc giá th gii. Theo thông l, giá bán
nhôm trên th trng hin đc xác đnh da trên c s giá bán nhôm trên sàn giao dch
kim loi Luơn ôn, Anh (LME). Nh vy, t giá nhôm th gii, quy trình xác đnh giá bán
kinh t ca nhôm ti ca nhà máy d án nh sau:
- Nu không có d án, giá nhôm ti cng đc tính theo giá CIF nhp v đn cng,
cng thêm thu Nhp khu, thu tiêu th đc bit, thu VAT. Tuy nhiên, thu đc
coi nh mt khon chuyn giao nên giá kinh t ca nhôm đc tính bng chính giá

CIF nhôm nhp khu, tính theo t giá hi đoái kinh t.
 Giá CIF kinh t ca nhôm:
P
CIF
e
=P
CIF
f
* T giá hi đoái kinh t
- Khi vn chuyn nhôm v đn cng, ngi tiêu dùng phi chu thêm mt khon phí
bc xp, lu kho bưi ti cng.
 Giá kinh t ti cng:
P
Cng
e
= P
CIF
e
+ Chi phí bc xp, lu kho kinh t
- T cng, nhôm nhp khu s đc vn chuyn ti th trng đ tiêu th.
 Giá nhôm kinh t ti th trng:
P
Th trng
e
= P
Cng
e
+ Chi phí vn chuyn kinh t t cng đn th trng
- Nu d án sn xut ra nhôm và vn chuyn ti th trng, bán cùng mt mc giá
vi nhôm nhp khu:

9

 Giá nhôm kinh t ti ca nhà máy:
P
Ca nhƠ máy
e
= P
Th trng
e
- Chi phí vn chuyn kinh t t nhƠ máy đn th trng
Riêng trong trng hp thm đnh kinh t, đi vi các chi phí dch v (vn chuyn, bc
xp ), tác gi s tin hành xác đnh h s chuyn đi CF, t l ngoi thng vƠ t giá hi
đoái kinh t t đó điu chnh chi phí tài chính ca chi phí bc xp vƠ lu kho thành chi
phí kinh t.
Ví d chi phí bc xp s đc tính bng chi phí cu (chi phí ngoi thng) và chi phí lao
đng, lãi vay, li nhun kinh t (chi phí phi ngoi thng). i vi chi phí cu, do máy
móc thit b phi nhp khu t nc ngoài nên h s chi phí ngoi thng là 100%. Các
chi phí li nhun kinh t là mt khon chuyn giao nên h s chuyn đi bng 0. Các
khon chi phí còn li (tin lng nhơn công, lưi vay) phi đc điu chnh theo h s
chuyn đi CF.
Nh vy, giá kinh t s đc xác đnh bng công thc tng quát:
P
e
= Giá kinh t cha điu chnh + Phí bù ngoi hi
= (Giá tài chính * H s chuyn đi CF) +
+ [Giá tƠi chính * HƠm lng ngoi thng * (H s t giá hi đoái kinh t - 1)]
i vi các khon chi phí đu t vƠ chi phí hot đng ca nhƠ máy đc chuyn t giá tài
chính sang giá kinh t tng t nh trên.
2.2. Phân tích tài chính
Vic phân tích tài chính nhm xác đnh d án có kh thi v mt tài chính da trên quan

đim tng đu t vƠ ch đu t hay không. Vic phơn tích tƠi chính cng da trên các dòng
ngơn lu ca chi phí tài chính và doanh thu tài chính mà d án đem li. Chit khu v giá
danh ngha (hoc giá thc) ca nm gc theo sut chit khu WACC đ xác đnh NPV.
Nu NPV tài chính ≥ 0, d án kh thi v mt tƠi chính. Ngc li nu NPV tài chính < 0,
d án không kh thi.
Hin nay mt hàng nhôm kim loi trong nc đang phi nhp khu hoƠn toƠn. Nh vy,
nu d án đi vƠo hot đng (sn phm là hàng hóa thay th nhp khu) s phi bán vi mc
giá không vt quá giá bán ca nhôm nhp khu t nc ngoƠi đang đc bán trên th
10

trng trong nc hin nay. Xut phát t quan đim đó, tác gi s xác đnh các khon ngân
lu tƠi chính, giá bán nhôm danh ngha ti ca nhà máy da trên giá nhôm giao dch ti sàn
kim loi Luơn ôn, Anh nh sau:

- Nu không có d án, giá CIF tài chính nhôm nhp khu v đn cng ca Vit Nam:
P
CIF
f
= P
FOB
f
+ Chi phí CIF
f

- Giá ti cng ca nhôm sau khi đư đc nhp khu và bc xp vào trong cng:
P
Cng
f
= P
CIF

f
+ Chi phí tƠi chính bc xp, lu kho + Thu nhp khu nhôm +
 Thu tiêu th đc bit nhôm + Thu GTGT tính trên giá tr nhôm nhp khu
- Sau khi nhp khu v đn cng, nhôm s đc vn chuyn đn các th trng tiêu
th nhôm trong nc. Nh vy, giá nhôm ti th trng:
P
Th trng
f
= P
Cng
f
+ Chi phí tƠi chính vn chuyn t cng đn th trng
- Nu có d án, sn phm nhôm đc bán ra ti th trng phi bng vi mc giá
đang đc tiêu th. Vy giá nhôm ti ca nhà máy s đc xác đnh:
P
Ca nhƠ máy
f
= P
Th trng
f
- Chi phí tƠi chính vn chuyn nhƠ máy đn th trng -
 Thu GTGT nhôm bán ra trong nc
T giá nhôm tài chính ti ca nhà máy, doanh thu tài chính ca d án đc xác đnh bng
giá bán (có tính yu t trt giá) nhân vi sn lng sn xut đc qua các nm.
Kt hp vi các khon mc chi phí khác ca d án bao gm chi phí đu t, chi phí khu
hao, chi phí lãi vay và các chi phí hot đng trong sut vòng đi d án theo giá thc hoc
giá danh ngha, các dòng ngơn lu vƠ ngơn lu ròng ca d án s đc xác đnh. Chit
khu theo sut chit khu WACC v nm gc, mô hình s tr v giá tr hin ti ròng
(NPV), t đó lƠm cn c đ kt lun tính kh thi ca d án. Nu NPV tài chính ≥ 0, d án
kh thi v mt tƠi chính. Ngc li nu NPV < 0, d án không kh thi.

Trên đơy là nhng c s lý lun đc tác gi s dng đ làm cn c tính toán, phân tích và
kt lun v tính kh thi ca d án. Qua nhng kt lun rút ra đc, tác gi s đ xut nhng
chính sách phù hp vi tình hình thc t ca d án hin nay.
11

2.3. Cu trúc d án
Sau khi Chính ph có quy hoch khai thác bô-xít  k Nông nm 2006, quá trình thm
dò, khai thác đư đc trin khai. n nm 2012, khi nhà máy khai thác bô-xít  Tơn Rai đư
bt đu cho sn phm, Chính ph đư phê duyt ch trng cho phép Công ty TNHH Luyn
kim Trn Hng Quơn đc thc hin xây dng nhƠ máy đin phân nhôm  k Nông. Sau
khi đc B Công thng, B Giao thông Vn ti, B K hoch vƠ u t, B Khoa hc
và Công ngh, B Tài chính, B TƠi nguyên vƠ Môi trng, B Xây dng và Ngân hàng
NhƠ nc Vit Nam thm đnh và đng Ủ các chính sách u đưi cho d án; y ban nhân
dân tnh k Nông đư tin hành cp Giy chng nhn đu t d án đin phơn nhôm k
Nông vi ni dung c th nh sau:
- Tên d án: D án đu t xơy dng nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông
- a đim thc hin d án: Xư Nhơn C, huyn k R'Lp, tnh k Nông
- Din tích s dng: 114 ha
- Mc tiêu và quy mô d án: xây dng nhƠ máy đin phân nhôm công sut 300.000
tn nhôm/nm
- Thi gian hot đng: 70 nm (k t ngày cp Giy chng nhn đu t ln đu)
- D án thuc din đc bit u đưi đu t
- Tng mc đu t thc hin d án 549.968.895 USD (giá ti thi đim nm 2014),
trong đó:
o Vn ch s hu do do công ty TNHH Thng mi Trn Hng Quân và cá nhân
ông Trn Hng Quân cùng bà Nguyn Th Bích góp chim 20% tng vn đu t.
o Các khon đi vay ngơn hƠng thng mi trong nc vƠ ngoƠi nc chim
80% vn đu t.
- Tin đ xây dng nhƠ máy đc chia lƠm 4 giai đon theo kiu cun chiu:
o Giai đon 1: t 2014 đn 2015, công sut thit k 80.000 tn nhôm/nm.

Thi gian bt đu thu hoch sn phm: QuỦ I nm 2016.
o Giai đon 2: t 2016 đn 2017, công sut thit k 200.000 tn nhôm/nm.
Thi gian bt đu vn hƠnh giai đon 2: QuỦ III nm 2017.
12

o Giai đon 3: t 2016 đn 2017, hoàn thin tng công sut thit k 300.000
tn nhôm/nm. Thi gian bt đu vn hƠnh giai đon 3: QuỦ I nm 2018.
o Giai đon 4: t 2017 đn 2018, hoàn thin các hng mc tin ích ca d án
và xây dng nhà máy sn xut cc carbon thay th nguyên liu nhp khu.
Thi gian bt đu vn hƠnh: QuỦ I nm 2019.
Săđ 2.1: Cu trúc d ánănhƠămáyăđinăphơnănhômăk Nông
Ngun: Tng hp ca tác gi.
2.4. Cung và cu các yu t đu vào cho d án
D án xây dng nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông là d án khai thác và ch bin khoáng
sn, sn xut sn phm nhôm kim loi đu tiên ti Vit Nam. Vì vy d án nhn đc s h
tr ln v ch trng cng nh các chính sách u đưi cao nht ca NhƠ nc. Theo Quyt
đnh phê duyt c ch, chính sách đi vi d án nhƠ máy đin phơn nhôm k Nông đư đc
Chính ph phê duyt ngày 30/05/2014, d án đc hng các chính sách u đưi sau:
- V đt đai, d án đư đc y ban nhân dân tnh k Nông bƠn giao đt sch toàn
b din tích s dng 114 ha; min tin thuê đt theo din d án thuc lnh vc đc
bit u đưi đu t.
- V h tr đu t xơy dng kt cu h tng k thut, d án đc nhƠ nc h tr
đu t các h tng đng giao thông, cp đin, cp nc, thông tin liên lc ngoài
Công ty TNHH luyn
kim Trn Hng Quân
Công ty TNHHTM
Trn Hng Quân
Ông
Trn Hng Quân
Bà

Nguyn Th Bích
Tho
(95%)
(3%)
(2%)
(20%) (VCSH)
Vay n
Các ngân hàng
trong nc
Vay tín dng
quc t
(80%)
UBND
k
EVN
TKV
t, thu
Giá đin
Alumin
Th trng
Ni đa
Nhôm kim loi
13

hàng rào nhà máy. Tnh k Nông h tr đu t các hng mc trong hàng rào nhà
máy (theo chính sách ca tnh và kh nng h tr ca đa phng).
- Min thu nhp khu các tài sn c đnh, máy móc, thit b vt t, nguyên vt liu,
công c dng c trong nc cha sn xut đc đ xây dng nhà máy và min thu
nhp khu cho các nguyên liu, vt t, linh kin trong nc cha sn xut đc đ
phc v sn xut trong thi hn 5 nm k t ngày bt đu sn xut.

- Chp nhn b sung công ngh và sn phm ca d án đin phân nhôm vào danh
mc công ngh cao và sn phm công ngh cao.
- V ngun đin cung cp cho d án, Tp đoƠn in lc Vit Nam (EVN) s cam kt
cung cp đ và liên tc cho d án theo giá u đưi đư đc tha thun. Trong 10
nm đu, k t thi đim NhƠ máy đin phơn nhôm đa vƠo hot đng, d án s
đc cung cp đin vi giá 1.052 đng/kWh (cha bao gm thu giá tr gia tng,
tng đng 5,0 cent/kWh). Sau giai đon trên, giá đin s áp dng theo nguyên
tc giá th trng có tính đn đc thù ca ngành công nghip đin phân nhôm đ
đm bo d án thu hi đc chi phí và có mc li nhun hp lý.
- V qung alumina, Tp đoƠn Than - Khoáng sn Vit Nam (TKV) đư cam kt s
cung cp lâu dài và n đnh nguyên liu qung alumina cho d án. Vi ngun cung
alumina t hai nhà máy khai thác alumina Tân Rai (công sut thit k 650.000
tn/nm, đư thu sn phm t nm 2013) vƠ nhà máy alumina Nhơn C (công sut
thit k 650.000 tn/nm, d kin s thu sn phm t quý IV/2015), d án s đc
đáp ng đ nhu cu nguyên liu alumina đu vào (600.000 tn alumina cho
300.000 tn nhôm).
2.5. Cung và cu các yu t đu ra cho d án
Hin nay Vit Nam đang phi nhp khu kim loi đ sn xut các mt hàng gia dng và
phc v sn xut công nghip. Nhu cu tiêu th nhôm qua các nm không ngng tng lên,
trung bình mi nm tng khong 19,4% (Tng Cc thng kê, 2013). Ch tính trong nm
2014, sn lng nhp khu nhôm ca Vit Nam c tính khong 800.000 tn nhôm nguyên
liu. Nu tính c các thit b, ph kin (có th thay th bng sn xut trong nc), tng sn
lng nhôm tiêu th có th đt 1,2 triu tn (Nguyn Hi, 2015).