Vấn đề tình dục trước hôn nhân của thanh niên và sự quan tâm của cha mẹ

TAP CHl KHOA HQC XA
HQl
s6 8 (192) 2014
VAN
Dg
TINH DUC
JRUOC
HON
NHAN
COA
THANH NIEN
VA
SIF
QUAN TAM
COA
CHA
WIE
PHAM QUYNH
HU-aNG
Dwai tic dgng cua qua trinh
Doi
mai. cung vai xu thi hien dai hoa va cong nghigp hoa.
quan he tinh
due
trwac hon nhan a Viet Nam dang co xu hwang tang
ten.
Trong qui
trinh phat then do, dang co nhwng xu hwang bien doi trong quan niem vi hanh vi cua
thanh nien ve quan he tinh
due
trwac hon nhin. Co nhiiu yiu td tic dgng den sw bien

doi nay, trong do cha me ddng vai trd quan trgng. Cha me khong
chi
truyin day cho
con cii nhwng chuan
mi/c,
va gia trj xa hgi mi cdn tic ddng din con cii bing nhwng
hoat dgng cu the nhw: quan tim, glim sat cic hoat dgng cua con; mong muon vi ky
vgng via con; kiem soat vi quyet dinh viec chon ban, chon va. chgn chong cua con.
Kit qui nghien ciru niy cho thiy cha mg cd the tac dgng din thai dg va hinh vi tinh
dijc
cua con thong qua sw quan tam vi ky vgng dii v&i con cii.
I.MdDAU
1.1.
Sy thay doi quan nipm ve quan hp
tinh due trude hdn nhan
Trong nhung nam gin day, nhdng thay
doi quan trgng trong kinh te, xa hdi, van
hda,
phdt sinh mgt phan td ty do hda
kinh te, da dnh hudng den nhung thay
dll ve hogt dpng tinh dgc trudc hdn
nhan.
Quan hp tinh
dye
trudc hdn nhan
dang tdng len d Vipt Nam (Ghuman vd
cgng su, 2005; Tong cgc Thong ke va
cgng sy, 2008). Hai cudc khdo sat quoc
gia vl thanh nien (SAVY 1 va 2) da eho
thiy rang d tit ea cdc

chi"
so, ty le thanh
nien cd quan hp tinh due trudc hdn nhan
deu cd xu hudng tang len. Cd 9,5%
thanh nien d SAVY 2 eho bilt hp da tung
cd quan
h$
tinh dye trude hdn nhan (ty
Ip ndy d SAVY 1 Id 7,6%). Ty le nam
Phgm Quynh Huang.
Th?c
sT.
Vi$n
Xa
hpi
hgc.
Vi§n
Hdn
l^m
Khoa hgc
Xa h<ii Vi^t
Nam.
thanh nien da tdng ed quan hp tinh dgc
khi chua lap gia dinh (ke ea nhung
ngudi hipn da
kit
hdn) la 13,6%, cao
han hai lan
so
vdi ty

Ip
ndy d nu
la
5,2%
(eon so tuang ung d SAVY 1 la
11,1%
vd 4%). Trong so nhung ngudi chua lap
gia
dinh,
6,4% da tung cd quan hp tinh
due vdi ngudi khac (ty le nay d SAVY 1
la 4,9%). CT dp tuoi 18-21 da c6 14,8%
nam va
2,1%
nu cho biet hg da cd quan
he tinh
dye.
Ty le nay tang len tuang
dng
Id
29,8%
eho nam vd
6,1%
eho
nu d
dg tudi 22-25. Tinh
hinh
d SAVY 1 cung
khdng khdc nhieu lam so vdi SAVY 2
(Tong

cue
Thong ke va cdng sy, 2005 &
2008).
Tu ddu nhung nam 1990 d Vipt Nam,
djnh hudng cua ehinh phu chuyin sang
nln kinh te thj trudng vd tang cudng sy
tiep xuc vdi the
gidi
dugc eho la da tgo
ra mgt sy chip nhgn rpng rai han trong
xd hpi doi vdi quan hp tinh dye trudc hdn
PHAM
QUYNH
HLfONG
-
VANAETINH
DUC
JRUC/C
H6N
NHAN^
nhdn cua thanh
nien.
Tang trudng kinh
tl nhanh chdng vd nhung thay doi xa hpi
sau chinh sdch
Dii
mdi cuoi nhung nam
1980 da dan den nhdng thay doi
vl
tinh

dye
vd
hanh
vi
tinh
dgc. Rdt
nhieu
nghien cuu da eho thiy trong khi tuli
kit
hdn trung binh tang len, tuoi bat dau day
thi
Igi
giam xudng; them vao dd, thanh
nien cung
ty
do han da tao nen sy tang
len trong quan
hp
tinh
due
trudc
hdn
nhan.
Han nua, nhung ehuin
myc xa
hgi ed phan cdi md han vd su kilm soat
cua cha me giam
di
dd khiln eho nhung
hdnh vi quan he tinh

dye
trudc hdn nhan
dugc
xd hpi
chip nhgn nhilu hgn (Le,
2001;
Khuit, 1998
&
2003; Mensch
va
cpng sy 2002;
Gammeltoft
2002a & 2003;
Ting
cgc Thong
ke va
cdng su, 2005
&
2010;
Vu vd edng sy, 2006).
Ngay nay, nhung ngudi tre tuoi eho rang
tinh yeu nen thing
trj
hdn nhdn
vd
ehit
lugng cupc song tinh dye eua
ca
nhdn
dugc

dl
eao han so vdi ede
thi
he trudc.
Thai dp
dii
vdi tinh due va hdnh
vi
tinh
due
da duge coi Id trach nhipm ed nhan
miln
la
khdng
ed
hdnh
vi
pham
tpi
dii
vdi xd hdi vd anh hudng
din
Igi ieh cua
cae ca nhdn khdc; dieu nay ddn
din
vipc
cdng nhgn
sy
da dgng trong quan nipm
vl hdnh vi tinh dge (Khuit Thj Hai Oanh,

2004;
Gammeltol^,
2006). Nhung ngudi
tre tuoi
tin
rdng tinh
dge
Id
mpt
phin
quan trpng cua cudc
sing.
Quan he tinh
dye Id mdt nhu eau eg ban va mgt phan
ung the chit cua con ngudi binh thudng.
Quan hp tinh dge eung
la
mdt bieu hipn
cua tinh yeu vd dem Igi niem vui ed nhdn.
Mgc du hp cd the khdng cd quan hp tinh
dye trudc hdn nhan,
hp
eung khdng
cd
bit
ky y
kien ve vipc nhung ngudi khdc
tham gia vdo quan he
tinh dye tnj-de
hdn

nhan.
Hg cung khdng thao
lu^n
vd
dua
ra nhgn
^nh
ve
cugc sdng
tinh
dgc eua
ngudi khdc, ngay
ca khi hp
nghT rang
mpt
so
hdnh
vi
khdng dugc phep.
Hp
nhin manh tinh yeu, cam xuc va
su tin
tudng la cdc tieu ehi quan trgng nhit cho
hdn nhan, chu khong phai
la
trinh tilt
(Khuat
Thu
Hong, 2003, 2004;
Gammeltoft, 2001, 2002a, 2002b, 2003,

2006;
Nguyen, 2003;
Vu vd
cpng
su,
2006;
IPSR,
2007; Podhisita va cdng sy,
2001).
Tuy nhien, mdt mat thanh nien cd nhdng
thay
doi
trong quan nipm
vl
tinh
dye,
mat khac, phan
Idn
vdn
gid
eae gia
trj
bao thu
vl
tinh
due.
Ho
chip nhgn cgc
gid
trj

xa hdi truyen thong ve tinh dye va
tdn trpng ede quy tac va quy djnh xa hgi.
Mac du nhung ngudi tre
tudi,
vl
ed nhan
hp ed the khdng quan hp
tinh
dge trudc
hdn nhdn, vd hg khdng coi trgng trinh tilt
nhu
thi
hp cha me hp, nhung hg vdn tin
rang
cac cd gai
chua
lap gia
dinh
nen
giu trinh tiet. Nam thanh nien muon
cd
ddu cua minh vln edn
trinh.
Vi the, quan
niem xa hpi van cho rang mpt ngudi phg
nu ehi nen ed mpt ddi sdng tinh dye tich
cue va thu
vj
sau khi
kit

hdn (Khuit Thu
Hong,
2003, 2004; Gammeltoft 2001,
2002a,
2002b, 2003, 2006, Nguyen,
2003;
Vu vd cpng sy, 2006; IPSR, 2007;
Pohdishita vd cdng sy, 2001).
Khdng
chi
luu gid nhung gla
trj
cua trinh
tilt, nhung quan nipm cu ve tinh dgc edn
thi
hipn
d
mpt khia canh khde. Trong khi
tuoi quan hp tinh dye lin dau dang gidm
xuong
vd ty Ip
quan
hp
tinh due trudc
hdn nhdn dang cd xu hudng tang
ien,
thi
quan nipm
vl
quan hp tinh

dye
vdn cd
xu
TAP CHl KHOA HQC XA HQl so 8 (192)2014
hudng gin vdi moi quan hp lau dai vd
gan vdi hdn nhan. Cae
kit
qua nghien
cuu eho thiy nhdng ngudi cd quan hp
tinh dye trude hdn nhan nay
diu
id quan
hp tinh due vdi vg/chong chua
cudi.
Dgi
da so nam vd nu cd quan
h0
tinh dye
trong nhung mli quan hp on
djnh,
bin
vung (nhu ngudi yeu, hay vg ehua cudi)
(Teerawichitchainan,
2007; Vu va cdng
su,
2006; Tong cyc Thing ke va cpng sy,
2005 &
2010).
1.2. Cae ylu to cd nhan vd gia dinh anh
hudng

din
hanh vi tinh due trude hdn
nhdn eua thanh nien vd vj thdnh nien
Hdnh vi
tinh
dye eua thanh nien chju tde
dpng td nhilu ylu tl khae nhau, trong dd
edc nghien cuu da eho thiy nhung yeu
to chinh gom nhung ddc diem ed nhdn,
nhdm bgn be, truyen thdng, gia dinh vd
nhd trudng. Trong dd, gia dinh ddng mgt
vai trd ddng ke. Cd nhilu cdch thuc de
gia dinh cd
thi
tdc ddng
din
thanh
nien,
trong dd cd vai trd gido dge va giam sat
cua cha mp. Trong nghien cdu nay
nhung yeu to anh hudng eua
gia
dinh
dugc tap trung vdo sy kilm sodt, giam
sat cua cha mp doi vdi ede hdnh vi eua
con eai, su ddn doc vd ky vgng cua cha
me,
vd sy giao dgc ve cdc chuan myc
dgo
due

1.2.1.
Dge
diem ed nhan
Nhieu dgc
^Im
ed nhdn ed
thi
anh
hudng
din
nhgn thuc vd hdnh vi tinh
dye
eua thanh
nien.
Td nhung ylu to
gidi
tinh,
dg
tuoi,
hge vin, mue song,
cho
din
nhung yeu to vl djnh hudng
hgc hdnh, nghe nghipp, vipc
Idm
Nghien cdu cua
DilOrio
va
ding
nghipp

(2004) cho thiy rdng theo duli myc
ti6u
hpc vin duge coi Id mgt trong nhung
bien bao ve doi vdi hanh vi nguy ca.
Nhdng nghien cuu khdc (Laguna, 2001;
Schvaneveldt, 2001) da cho rang vipc
phin diu hpe hanh va theo duoi mgc tieu
eupe sdng Id yeu to quan trpng ngdn
chgn nhung hdnh vi nguy ca. Thanh nien
edng thdi hge sdm de di Idm thi cdng cd
nhieu khd ndng cd nhung hdnh vi nguy
ea.
Nghien cuu d Hong Kong cho thiy
rang
kit
qua cua sy nghipp hgc hdnh Id
mdt trong nhung ylu to cd y nghTa tdc
dpng
din
hanh vl
tinh due
(Lam vd cgng
sy, 2001). Song ehung vdi eha me hay
sing
rieng cung la mpt ylu to quan trgng
trong viec gido dgc thanh nien (Laguna,
2001). Nguy ca quan hp tinh due trudc
hdn nhan cung ed lien quan
din
vipc

song xa eha mp, it cd lien hp vdi cha mp
(Cruz vd cgng sy 2001; Podhisita vd
cpngsy,
2001).
1.2.2.
Dge dilm kinh tl-xa hgi cua cha
mp
Cd nhieu bang ehdng eho thiy ring dja
vj kinh tl xd hdi cua cha mp cd lien quan
din
quan he tinh
dye
trudc hdn nhan vd
mang thai v| thdnh men. Nhilu nghien
cuu eho thiy tre vj thdnh nien ed eha mp
ed trinh dp hgc vin eao han thudng cd
quan he
tinh
dye mudn han vd ty
Ip
su
dgng bien phap tranh thai cao han (Miller,
2002;
Podhisita vd cpng sy,
2001).
Cde nghien edu trude da do dugc dgc
diem gia dinh vd cha mp ed anh hudng
din
hdnh vi tinh dgc, nhung nhdng biln
khdc nhau se cd nhung mdc dp tde dgng

khac nhau. Trong khi yeu tl kinh tl xa
hgi cua gia dinh it cd anh hudng
din
hdnh vi tinh dgc cua thanh nien han Id
ciu true gia dinh (Laguna, 2001) thi eiu
true
gia dinh Igi khdng cd tac dgng thye
PHAM
QUtNH HU'ONG
- VAN
Bg TiNH Pgc TRifOC
HON
NHAN^
sy
din
tuli bat dau quan he tinh
due cOa
thanh nien (Davis &
Friel,
2001). Hgn
niJa,
nhin chung, gia dinh co mli lien he ylu
hon so vdi nhyng yeu tl cua chinh ca
nhan
nhu-
sy ty trpng va gia tri ca nhan
khi tac dpng
din
hanh vi tinh duo trydc
hIn

nhan (Podhisita va cpng sy, 2001).
Nhyng khap sat
gin
day cho thay rang
hiu
het cha me khong
chip
nhan quan
he tinh
due
trydc hon nhan. Cha me
cang co trinh dp hpc vln cao thi
mCrc
do
chip
nhan lai cang
thip.
Ngoai ra, thai
dp
cIJa
cha mp doi vdi quan he tinh
dye
trydc hon nhan co anh hydng
vu-ng
chac
din
viec chap nhan va thyc hanh
giao
due
gidi tinh trong gia dinh (Nguyin,

L.K. va cpng sy,
2003).
Xet tren gdc dp
gidi,
nhin chung xa hpi cho
ring
ngygi
cha CO cai nhin nghilm
khic
hon ngydi
me va cac em gai thydng bj quan ly chat
hgn so vdi cac em trai (Cruz va cpng sy,
2001).
1.2.3.
Giao
due
vl gidi tinh trong gia dinh
Hiu hit
cac nghiin
cCru
vl tac dpng cua
gia dinh den tinh
due
cua tre vj thanh
nien cho
thiy
gia dinh la ylu to rat quan
trpng trong vipc dy doan tuoi quan he
tinh
due

lan dau cua tre vi thanh
nien.
Cac quan he gia dinh tich cyc va
ciu
true
gia dinh
bin vO'ng
la yeu tl tyong
quan manh vdi tuoi quan he tinh
due
lan
diu
mupn hgn. Dac biet trong mpt so
hoan canh, yeu to gia dinh quan trpng
hon SP vdi nhyng ylu tl khac. Sy gan
bo giya cha me va con cai,
ciu true
gia
dinh,
sy kilm scat cua cha mp, tam
thi
va sy giao tilp cua cha me la nhiing ylu
to anh hydng den hanh vi quan he tinh
due
trydc hon nhan cua tre vj thanh nien
(Lammers
va cpng sy, 2000).
Sy trap ddi gi&a cha mp va cpn cai trcng
gia dinh vl chd dl gidi tinh thydng la
dieu dang dygc quan tam va la mpt

each
hyu hipu nham khuyin cao thanh nien
cd trach nhiem vdi hanh vi tinh dgc cua
minh (DilOrio va cpng sy, 2004). Tuy
nhien,
cha mp dydng nhy cd tac dpng
nhieu den thai dp, nilm tin hgn la tdi
hiiu
bilt cua thanh nien vl tinh
due,
dac
bilt trong
vile
day dl cpn ve sy chung
thuy, dao
dye
va gia tri (Fisher, 1986;
Sander & Mullis, 1988; dan lai bdi
Regnerus, 2005). Tren thyc tl, nhilu cha
me tin rang trach nhipm chinh cua hp la
truyln day chp con cai nhirng chuin myc
dao
dye,
hoac nhyng dilu cam ky chy
khong phai la chuyin tai nhyng thong tin,
kiln thyc vl hanh vi tinh
due,
hoac lam
each
nao dl kiem che

nhO-ng
tinh cam
khong mong muon (Sanders & Mullis,
1988;
din lai bdi Regnerus, 2005).
Giao
due
vl gidi tinh hoan toan bi ngan
dm trong gia dinh Viet Nam. Tinh cam
yeu
du-ong
va nci chuyen cdi md vl
nhu'ng khia canh cua tinh
due
dygc coi
ia tac dpng xau cua van hoa phyong Tay
(Khuit Thu Hing, 1998). Thyc tl giao
dye
gidi tinh trong gia dinh thydng tap
trung vao dao
dCrc,
tiet hanh, cy xy nhy
thi
nao vdi ban khac gidi va kieng tranh
quan hp tinh
due.
Kien
thCrc
ve syc khoe
sinh san hilm khi dygc ndi

din
trong gia
dinh.
Cha mp e so rang giao
due
gidi
tinh cd
thi
khuyen khich thanh
niin
sdm
cd quan he tinh dgc (Nguyin va cpng sy,
2003;
Khuit 2004; Tong
cue
Thong ke va
cpng sy, 2005, 2010).
H/lpc
dii
gia dinh
khong phai la
nguIn
thdng tin chinh cho
kiln thyc ve
SLTC
khoe sinh san cua
thanh
nien,
dd vln la
nguIn

trg
giup va
TAP
CHl KHOA HQC XA
HQl
so
8 (192)
2014
39
dpng vien thanh
nien.
Khi thanh
nien
gap
phai nhdng van de rac rli vl
sue
khde
sinh san thi sy trg giup diu tien hp cd
thi
dya vao chinh la cha mp (Nguyen va
cpng sy, 2003).
- Sy diiu chlnh vi glim sit cua cha mg
Tuy cha mp it giao tiep vdl eon cdi ve
chu de gidi tinh vd
tinh
dgc, nhung cha
mp van cd nhung cdch thuc khdc de tdc
•dpng
den quan nipm vd hdnh vi cua eon
cdi vl tinh dgc. Mgt trong nhdng edeh

thde pho bien nhu sy giam sat, dilu
chinh cua cha mp
dii
vdi cac hogt dpng
hang ngdy cua con; sy ky vpng eua eha
mp doi vdi tuang lai eua eon; tham gia
quylt djnh chpn ban, chgn vg, chgn
chong;
gido dgc long
hiiu
thdo, tdn trgng
•^
kiln cua cha mp; gido dgc eon ve gid trj
cOa trinh tilt, gid trj eua nhdn edeh
Trong hodn canh
hi$n
nay, cin phdi
nhin mgnh rang gia trj gia dinh vd nhung
hudng
din
cua eha mp tilp tyc cd anh
hudng Idn, khdng chf la yeu tl bao trg
khdi nhdng hanh vi nguy ca, md cdn ed
thi
gid thanh nien trdnh khoi nhung tdc
dpng xiu td truyln thdng va bgn be. Vai
trd cua cha mp Id trung tdm doi vdi su
phdt triln lanh mgnh vd an toan cua
thanh
ni^n.

Khdng
chi
cha me cho rang
gia
dinh
ddng vai trd quan trgng md
chlnh thanh nien cung tin tudng rang gia
dinh Id
mOt
trong nhung ylu to cd anh
hudng nhit den thai dg dll vdi tinh dye
cua thanh nidn (Laguna, 2001; Chang vd
cdng sy, 1997; Phgm, 2010).
Thdi dp cua cha mp khdng chip nhgn
quan hp tinh
dye
trudc hdn nhan se cd
dnh hudng tryc tilp
din
thanh
nien,
Idm
giam hdnh vi quan
h0
tinh
dye,
mang thai
ngoai y muon va so ban tinh (He vd cpng
su,
2004). Them vao dd, mae du sy kilm

soat cua cha me doi vdi con cdi dd giam
di trong thai gian gan day, vd nhung anh
hudng khac, dac biet Id td bgn be,
truyen thdng da ddng vai trd chu yeu, thi
mpt gia dinh vung ehae, dn djnh vd gan
kit
vln cd xu hudng giup giam nhung
tde dpng xiu tu ben ngodi doi vdi eon cai.
Dae biet su kilm sodt eua eha me cd tdc
dpng mgnh nhit Idm giam nhdng hdnh vi
nguy ca. Cde nghien cuu ve tinh dye
thanh nien da khang djnh ring cha me
cd vai trd Idn trong vipc giao dgc ve tinh
dye,
dgc bipt khi thanh nien hinh thdnh
hiiu
bilt va thai do ve
tinh
due
(Cnjz
vd
cgng su, 2001; Li, X.M. va cdng sy, 2000;
Shek, 2005; Phgm, 2010). Hiu het cac
nghien edu da eho thiy rang nhung quy
djnh eua gia
dinh,
nhung thdi gian bilu
gia
dinh,
nhung gdp y cua eha mp cung

nhu sy kilm sodt cua cha mp cd lien
quan
din
hogt dgng tinh dgc cua thanh
nien,
chang hgn nhu khdng quan hp
tinh
dye trudc hdn nhdn, ldm cham tuoi bat
diu quan he tinh due, vd cd it bgn
tinh.
Viee tu vin gdp y vd kilm soat cua cha
mp eung cd tac dgng Idm giam cd thai d
tuli vj thdnh nien thdng qua vipc giam
nhung hdnh vi nguy ca nhu chai vdi bgn
xau,
uong rugu vd quan he
tinh
dgc khdng
bao ve (Danziger,
1995;
Ku, Sonenstein,
&
Pleck,
1993; Hogan & Kitagawa, 1985;
Luster & Small, 1994 & 1997; Upehurch
va cdng sy, 1999; din Igi bdi Miller,
2002). Tuang ty, nhdng nghien cdu d
Thai Lan, Philipin, vd Viet Nam cho thiy
rang,
muc dp kilm soat cua gia dinh cao

han se khiln giam nhung nguy ca cua
quan hp tinh dgc trudc hdn nhan, dge
PHAM
QUYNH
HLfONG
-
VAN
B£
TJNH
DUC
TRUO'C
HQN
NHAN
biet vdi eon
trai.
Nhung thanh nien ed
cha me nghiem khac cd xu hudng kilm
ehe trong ede hogt dgng xa hdi ed nguy
ca.
Ngugc lai, nhdng cha me cd quan
^em
ty do se khien con cai dl dang
tham gia nhung hoat dpng cd nguy ca.
(Cruz va cdng sy, 2001; Podhisita vd
cgng sy, 2001; Pham, 2010). Podhisita
vd edng sy (2001) da eho thiy kilm sodt
gia
dinh,
nlu biet dp dung phu hgp, vln
Id mdt bipn phdp huu hieu giup thanh

nien ed hanh vi an todn tinh due. Quan
niem dl dai eua cha me se khiln thanh
nien cd thdi dd khdng nghiem tuc, vd se
sdm cd hanh vi quan he tinh
dye
trudc
hdn nhan (Regnerus, 2005).
- Vai trd
ciia
cha me trong viec chgn va
chgn chong
Theo truyln thong, cha me cd trdch
nhipm vdi hdn nhdn eua con eai va hdn
nhdn sap dgt da tdng la phd biln trong
xa hdi Viet Nam (Ddo, 2002; Tran, 1991).
Ngdy nay hdn nhan sap dgt da chuyin
sang hinh thuc hdn nhan mdi trong dd
hdn nhdn id sy quylt djnh eua ea eon edi
va eha mp.
Kit
qua nghien edu tren quy
md toan quoc eho thiy chf mdt phdn
mudi thanh nien Viet Nam tu quylt djnh
trong chpn vg/ehpn chong, cdn dgi da sl
thanh nien cd hdi y kiln gia
dinh,
cha mp
(Tong cgc Thdng ke va cpng sy,
2008).
Sy chuyin tilp vai trd cha mp trong hdn

nhan cua eon cai la bieu tugng vdn hda
va chju tae dgng eua ylu td kinh tl gia
dinh (Khuit, 1998; Le Nggc Van, 2007).
Viee duy tri vai trd eua cha mp doi vdi
hdn nhan cua eon edi da tgo eho eha me
ed mdt sy anh hudng
din
thai dp va
hdnh vi cua con cai trong hdn nhdn va
tinh
dye.
Thdi do cua eha me doi vdi tinh
yeu va quan hp tinh
due
trudc hdn nhan
cd the chuyen tai thdng qua vai tro cua
eha me trgng vipc chpn vg/chpn chong
eho con cdi (Pham, 2010). Nhung nghien
edu gin day da cho thiy rang hp gia trj
eua eha mp, khi giao tiep vdi con cai, cd
tdc dgng rat quan trpng
din
hogt dpng
tinh
due
cua thanh nien (Miller, 2002).
2.
PHLTCTNG
PHAP
Bai viet ndy su dyng so lipu dilu tra tinh

dgc vd sue khop sinh san cua vj thdnh
nien vd thanh nien tgi Hd Npi do
Vi$n
Xd
hgi hpe va Vien Gia dinh tiln hdnh nam
2004,
nham phdn tieh tac dgng cua mdc
dg quan tam, ky vpng cua eha mp doi vdi
eon;
va vai trd eua cha mp trong vipc
chgn vg chgn chong cho con doi vdi thai
dp vd hanh vi tinh due trude hdn nhdn
cua thanh
nien.
Su quan tam, ky vgng cua cha mp dugc
ddnh gid td 1 den 4 dilm (1 = khdng bao
gid,
4 = ludn ludn) tren eac ITnh vyc: Cha
me tin rang con se thanh cdng; Cha mp
tin rang con se co ging
hit
sue de dgt
dugc myc dich cua minh; Cha mp the
hien tinh yeu thuang vdi con; Cha mp
quan tam den con vd biet nhung viec Idm
cua con; Trd chuypn vdi eha me ve
nhung dieu con lo lang khi eon
13-14
tuli.
Biln so nhan gia trj cao han tuang ung

vdi cha mp quan tdm nhieu han vd co
k\(.
vpng Idn han.
Vai trd cua cha me khi ehgn vg/ chong
duge do bdng edu hdi: "Khi ehgn ngudi
chong hogc vg, bgn nghT ai nen dug ra
quyet djnh?" vdi 1 con cdi ty quylt
djnh;
2 = con edi lya chpn cd tham khao
y kien eha mp ; 3 = cha mp quyet
d\nh,
cd tham khao y kiln con
cdi;
4 =
Cha
mp quylt
djnh.
hogc mai moi.
TAP CHl KHOA HQC XA HQl sl 8
(192)
2014
B^
xem xet quan ni$m vd thai dp cua
thanh nien dll vdi quan hp tinh
due
trudc hdn nhan, nghien cuu nay xay
dyng 3
bien:
khdng cd quan he
tinh

dgc
trydc hdn nhdn vl gia trj, sg mdc bpnh
lay truyln qua dudng tinh
dye,
hogc
mang
thai;
tam quan trpng eua tnnh tiet;
vd thdi dp khdng chip nhan quan hp tinh
due
trude hdn nhan. Phdn tich hoi quy
tuyln tinh da biln dugc su dgng dl xem
xet cac yeu to ed nhdn, gia dinh vd hdnh
vi nguy ca tdc dgng nhu
thi
ndo
din
3
biln nay. Phan tieh hoi quy logistic dugc
su dyng de phan tieh tae ddng cua edc
yeu to ve cd nhdn, hdnh vi nguy ea, gido
dge cua eha mp, gid trj cd nhan, vd gid trj
gia dinh den hdnh vi quan hp tinh dgc
trudc hdn nhdn.
3.
K^T
QUA
NGHIEN Cl>U
3.1.
Mpt so thong ke md td

Hgc vin cua cha mp
g - ^g ^. ^^^ vin
cua cha mp
trong mau dieu tra
chilm ty le tren mgt
nua Id nhung ngudi
cd hpc van trung
hgc pho thdng hogc
cao han. Nhung
ngudi ed hpc van
trung hpe ea sd
ho^e
thip han
chilm ty ip dudi
50%
(Bang 1).
Nghi
nghipp
cCia
cha mp trong mdu
dilu tra ehiem ty Ip
eao Id nhung ngudi
Idm lao dgng thu
edng hogc Id ndng
ddn (xip
XI
60%).
Tilp den Id nhung ngudi lam
nghi
vl ky

thugt, chuyen mdn, hodc Idm quan
ly.
Culi
cDng
Id nhung ngudi lam djch vu
hogc ty kinh doanh (Bang 2).
Trong khao sat nay, todn bd nhung
ngudi tra Idi d vung ndng
thdn,
ngoai vi
Hd Npi
diu
song eung vdi cha me.
Nhung ngudi tra ldi hien song d dd thi
cd nhilu each cu
tru.
Trong dd, chilm da
so (66,2%) van Id song cung vdi eha mp.
Sd song trong nha trp, va sdng trong ky
tuc xd Id nhung ngudi hodc
din
td cac
tinh
khde, hoae tu ngogi vi Ha Npi. Trong
do,
sing
trong nhd trg chiem 22,7%, vd
song trong ky tue xd chilm ty le nhd nhat:
11,1%
(Bang 3).

Trong
miu
khao sat ndy chiem dgi da so
hdn nhdn Id do con cai ed
hdi
y kiln cha
mp khi quylt djnh (83,2%). Cd mpt ty Ip
cung ddng ke Id eon eai ty quylt djnh
Trung hpc ca
sd
va thap han
Piio
thong trung hpc va cao han
Tong
Hpc van cua
ciia
So
lu-ang
2.521
3.440
5.961
Ty le %
42,3
57,7
100,0
Hoc
v^n
cOa
me
So

lirang
2.836
3.148
5.984
Tyl$%
47,4
52,6
100,0
Nguon:
Cugc dieu tra tinh
dye
va
sue
khoe sinh san cua vi tlianh nien
va thanh
nien.
Vien Xa hgi hgc, Vien Gia dinh va
Gidi.
2004.
Bang 2:
Nghi
nghiep chinh cua cha me
Ky
thu?t,
chuyen mon, quan
ly
Dich vy, ty kinh doanh
Lao dpng thu cong, nong dan
T6ng
Nghe nghiep chinh

CLJa ciia
So
lu'ang
1806
1011
3546
6363
Ty le %
28,4
15,9
55,7
100,0
Ngh^
nghidp
chinh cua me
So lu'ang
1350
1145
3868
6363
Tyle%
21,2
18,0
60,8
100,0
Nguon.
Cugc
(Seu
tra tinh dye va sue khde sinh san cua vj thanh nien
vd thanh

nien.
Vipn Xa hgi hgc. Vipn Gia dinh va
Gidi.
2004.
PHAM QUYNH Ht/QNG
-
VANB^TINH
DgC TRUQC
HQN
NHAN
(10,5%).
Vai trd quyet djnh cua cha mp
da giam di va dung d v| tri thap. Trong
do ehl cd
5,1%
eha mp quylt
(^nh
cd hoi
y kiln con cdi, vd 0,9% la cha me quyet
djnh hodn todn (Bang 4).
Kit
qua d Hinh 1 eho
thiy, dudng nhu ed moi
quan hp gida su quan
tam,
k^f
vgng eua eha mp
vdi hanh vi nguy ea eua
thanh
nien.

Khi so lugng
hdnh vi nguy ea eua ea
nhan tang
len
(tu 1
din
7)
thi tuang ung vdi mgt xu
hudng giam di eua sy
quan tam, ky vgng eua
eha
mp.
3.2. Mgt so
kit
qua phan
tieh td edc md hinh hoi
qui
Trong cdc md hinh phdn
tieh hoi quy (Bang 5),
trinh dg hgc van cua cha
mg khdng ed tuang quan
vdi cde bien khong chap
thugn quan he tinh
due
trwac hdn nhin vd biln
tam quan trgng cua trinh
tiit,
vi cung khdng cd tdc
dgng
din

bien khdng
quan hg tinh
due
trwac
hon nhin vi cac gii th, sw
sg hai mac benh lay
truyen qua dw&ng tinh
due,
hoac mang
thai.
Cung nhu vgy, trinh do
hgc van cua cha mg cung
khdng cd anh hudng
din
xac suit cd quan he
tinh
due
trw&c hon nhan (Bang 6). Nhu vay,
khi cdc biln khac dugc kilm sodt thi
trinh dp hpc van eua cha me khdng
true
tiep lien quan
din thai
dp vd hanh vi tinh
due
eua
con
cdi
ho.
Bang 3: Kilu song phan theo nai eu tru

Song vai cha me
Song trong ky tuc xa
Song trong nha
trg
Tong
06
thi
3.010
66.2%
506
11,1%
1.035
22,7%
4.550
100,0%
Nong thon
1.813
100.0%
0
.0%
0
0.0%
1.813
100,0%
T6ng
4.823
76,8%
505
7,9%
1.035

16,3%
6.363
100,0%
Nguon:
Cugc dilu tra tinh
due
va sdc khde sinh sdn eua vj
thanh nien va thanh
nien.
Vien Xa hdi hgc, Vipn Gia dinh va
Gidi.
2004.
Bang 4: Ai quyet djnh khi ehgn vg, chgn ching
1.
Con
cM
quyet
(Jinh
2.
Cha me quyet dinh
3. Con cai quyet dinh co hoi y kiln cha me
4.
Cha me quyet d|nh c6 hoi
^
kien con cai
5.
Ngu-ai
tam moi
6. Khac
So

lu'ang
Ty
l#
%
666
60
5.295
323
3
16
10.5
0,9
83,2
5,1
0,0
0,3
Nguon:
Cuge dieu tra tinh due vd sdc khde sinh san cua
w
thanh nien va thanh
nien.
Vipn Xa hgi hge, Vipn Gia dinh va
Gidi.
2004.
Hinh
1:
Sy quan tam, ky vgng cua cha mp phan theo hdnh vi
nguy
ca cua ca nhan
Nguon:

Cugc dilu tra tinh
due
va sdc khde sinh san cua
\^
thdnh
nien va thanh
nien.
Vipn Xa hgi
hgc,
Vipn Gia dinh va
Giai.
2004.
TAP CHl KHOA HQC XA HQl s6
8 (192)
2014
Bien nghe nghigp
cOa
cha mg khdng cd
tuang quan vdi cdc bien khong chap
thugn quan hg
tinh due
trw&c hon nhan
va biln tam quan trgng cua cic gii th,
not sg hai cua cac benh lay qua dwang
tinh
due
hoac mang
thai.
Tuy nhien,
nghi

nghipp cua ea eha vd mp cd tuang
quan vdl quan niem cua con cdi ve tim
quan trpng eua trinh tilt. Phdn tich hoi
quy logistic ve xdc suit ed hdnh vi tinh
due
trudc hdn nhan cho
kit
qua la ylu tl
nghi
nghipp eua cha anh hudng den
quan he tinh due trudc hdn nhdn cua
eon cdi, nhung nghe nghipp eua mp thi
khdng anh hudng. Cha lam nhung
nghi
chuyen mdn, ky thudt thi xdc suit con hg
Bang 5:
Hii
qui tuyen tinh doi vdi 3 biln vl quan nipm va thai dp doi vdi quan hp tinh
dye
trude hdn nhan cua thanh nien
Nam
Tuoi
ngu^i
tra
Id'i'
15-17
Tuoi
ngu^'i
tra
Ifri.

21-24
Nci
CU'
tnj:
Th^nh
thj
Song trong
ky tCic x5
S6ng trong
nhS
trg
Hgc vin ngu'6'i tra
\iy\:
trung hgc
pii6
thflng
Hpc
van
ngu'fl'i
tra
i^i:
sau trung
h(?c ph6
thong
HQC
vin
ciia
cha: sau trung hgc ca sa
Hgc vin cua
me:

sau tmng hgc co
sff
Ngiie
cha:
quan
ly,
ky
thu§t,
chuy&n mfln
Nghi
cha: djch vy, ty kinh doanh
Nghe
m$;
djch
vy, ty kinh doanh
Nghi
m?:
iao
d$ng chdn
tay, ndng
dSn
Cha
m9
quan
tdm vA ky
vgng
Vai
trfl cha
m?
trong chgn

vg',
chgn chong
Lflng
hi4u
thao
vA tSm
quan trgng cua gia
dinh
Danh dy gia
iJinh
H^nh
vi nguy
cff
cua
nhflm bgn
Hdnh VI
nguy ca
vd
khSng
duvc x§ hfli ch^p nh^n
Kiln thCrc
vl mang thai
Kien
thCFC
v^
sCr
dyng bao cao su
Kiln
thCrc
vl

bi$n phSp trinh
thai
R^cTilu
chinh
R^
Tim
quan trpng
cua
trinh ti4t
P
092—
045t
011
070—
.041"
.033*
019
016
.006
.019
.045*
.021
,030t
.049*
.056—
003
.052"
.039"
061
—

091*"
.032*
028t
049"
.069—
.074—
Khong
QHTOTHN
vl
gia
tii
va
lo s(;y
nguy ca
P
154—
056*
.026
010
.067—
.032*
.054*
031*
014
.016
.023
017
.024
.012
.083*"

.023.
021
.049"
061 —
023
.046"
.050"
.080—
.065—
.071 —
Khong chap
nhgn
QKTDTHN
P
159—
005
018
059—
.015
.042"
.010
003
.004
024
006
.001
.011
.002
007
.028*

.075—
022
074"*
155—
039"
069—
080—
.187—
.192—
tp<0,1;
'p<0.05;
"p<0.01;
"'p<0.001.
Biln tham
chilu:
Gidi:
nu-; Tu6i:18-20; Nai
cu-
tru: nong
thon;
Song chung vd'i cha
m?;
Hpc vin
ngudi tra
Idi:
trung hgc ca
sa;
Nghe
cha:
lao

dgng
tay
chan;
Nghe
m?:
quan iy, ky thugt.
NguIn:
Cudc dilu tra tinh
dye
va sdc khde sinh san cua vj thanh nien va thanh
nien.
Vipn Xa
hOi
hge, Vipn Gia dinh va
Gidi.
2004.
PHAM QUyNH HUaNG
-
VAN B£ TiNH DljC
TRU&C
HON
NHAN
CO quan he tinh
due tru'O'c
hon
nhSn
it
han so vai cha lam
ngh§
lao dpng chan

tay.
Quan niem phan
doi
quan he tinh
diic
trwac hon nhan
ciia nhO'ng
thanh nien
song
o
nha tro co
muc
cao han mot
each
00 y nghTa thang ke so vdi nhu'ng
thanh nien
s6ng
chung vai cha me. Dong
thai,
quan niem ve coi trpng
trinh
tiet va
ly do khdng cd quan h$ tinh
diic
tnrac
hon nhan vi gla tri, sa b$nh lay truyen
qua dw&ng tinh
due,
va mang that cua
nhUng

thanh nien song trong
kv^
tuc xa
CO
mCrc
thap hcfn mpt
each
co y nghia
thong ke so vcfi nhu'ng thanh nien song
Chung vai cha me. Trong bit ky mo hinh
Bang 6. Hoi quy logistic nh&ng
y^u
t6 anh
hu-ong
den xac suat co quan he tinh
due trifoc
hdn
nhan
^am
Tuoi
ngiFifi
tra loi:
15-17
Tuoi ngiroi tra loi: 18-20
Moi cu
tni:
ThSnh
thi
Song
cOng

cha
m$
Song trong
nh^
tn?
Hoc
van
ngu'&i
tra
lOi:
trung hgc co so
vS
thap hon
Hoc
van
ngu'firi
tra
l&i:
sau
tnjng
hoc ph6 thong
Hoc van cua cha: tren tmng hpc co so
Hgc van cua mg: tren trung hoc co so
Mghe
cha, quan ly, chuyen mon, ky thuat
Mghe
cha
ti,r
kmh doanh, dich vu
Mghe

mg: tu kinh doanh, dich
vy
^Jghe
mg: lao dpng tay chan, nong dan
^ha
mg quan
t^m
v^
ky vgng
I^ha
mg chgn vo, chgn chgng
Hanh
VI
nguy co cua nhom bgn
Hanh vi nguy co va khong
du'oc
xa hoi chap nhgn
Kien thuc ve mang thai
Kien
thCKc
ve su dung bao cao su
Tam quan trgng cua trinh
tilt
Phan doi quan hg tinh
due
trudc
hCn
nhan
Hang so
Mo hinh 1

Ty so
Igch,
gia tri P
.306 —
.022 —
.398 •"
.798
.385 "
.665*
2.443
*"
1.451
t
1.303
1.116
.616*
.971
.986
.935
.986
.872
2.044
—
2.184 —
.007
Mo hinh 2
Ty so
Igch.
gia tri P
.276 —

.030 —
.449 —
.762
.318"
.581"
2.736
"•
1.291
1.328
1.097
.697*
1.001
.981
1.006
.982
.946
1.906 —
2 082 —
1.110
1.403—
.001
M6
hinh 3
Ty so
Igch.
gia tri P
.230 —
.021
—
.457 —

.6501
.336 "
.625*
2.922
—
1.4461
1.354
1.090
.567*
1.008
.982
1.021
.978
.985
1.738 —
1.939 —
1.097
1.345*"
.723 —
.818 —
.087
tP<0.1;
*p<0.05;
'*p<0.01,
***p<0.001.
Bien tham chieu:
Giai:
nij'
=
0;

tuoi = 21-24; nai
cu-
tru:
nong
thon;
song chung. ky
tiic
xa;
Hgc vin
ngyai
tra
lai:
trung
hpc
pho
thong;
nghe
cha:
lao dpng tay
chan;
nghe mp: quan ly. ky
thu^t.
Nguon:
Cugc dieu tra tinh
due
va
sue
khoe sinh san cua vi thanh nien va thanh
nien.
Vipn

Xa
hgi hgc, Vipn Gia dinh va
Gidi.
2004.
TAP CHl KHOA HQC XA HQl s6
8
(192)
2014
ndo,
vd'i bit ky dieu kipn nao thi quan
nipm ve trinh tiet, ve gia trj ca nhan va e
sg-
hgu qua eug quan hp tinh
due
trud-e
hdn nhan cua nhung thanh nien sdng
cung eha mp eung cao
hen
mgt each ed
y nghTa. Thanh nien song cung cha mp
eung cd
mCPC
phan doi quan hp tinh due
truo'c hdn nhan eao han so vd'i thanh
nien song d' nhd trg, tuy rang so vd'i
thanh nien song trong ky tue xd thi khdng
cd
SM"
khde bipt thong ke. Ndi each khac,
mue dp phan doi quan he tinh dye

trud'c
hdn nhdn eua thanh nien song ehung vd'i
eha mp khdng khdc vd'i muc do eua
thanh nien song trong ky tue xd, nhung
muc dg phan doi eua hp cao han so vd'i
thanh nien song trong nha trg.
Khi xem xet xdc suit cd quan hp tinh due
trud'c hdn nhan, d' tit cd cae md hinh hoi
quy (Bang 6) biin song cung cha mg deu
cd tdc
d0ng
cd y nghTa din hdnh vi tinh
dye.
Nh&ng thanh nien song cung cha mp,
vd s6ng trong nhd trp cd xdc suit quan
hp tinh dye trud'c hdn nhdn thip han so
vd'i thanh nien song trong ky tue xd.
Trong edc md hinh hoi quy (Bang 5),
si/
quan tim, ddn doc vi ky vgng cua cha
mg khdng tuang quan cd y nghTa thong
ke
v&i
thdi dp khdng chap thugn quan hg
tinh
di^c
trw&c hdn nhin. Tuy nhien su
quan tam vd ky vpng cua cha mp Igi ed
tuang quan ddng ke den tam quan trgng
cua thnh tiet vd eung ed tuang quan vd'i

bien coi trgng cua gla th,
sg
mic bgnh
liy truyen qua dwang tinh
di^c,
hoac
mang
thai.
06i
vd'i quan hp tinh due
trud'c hdn nhan (Bang 6), st/ quan tam
vi ky vgng cua cha mg khdng anh
huang din quan hp tinh dye
tnj'd'c
hdn
nhdn trong ed 3 md
hinh.
Dieu ndy cd
nghTa Id
d-
eung mdt
mi>c
dd ve hdnh vi
nguy ca, kidn thuc, hoae thai dg doi vd'i
quan he tinh
due
trud'c hdn nhdn, bidn sw
quan tim vi ky vong cua cha me khdng
tde ddng true tiip vdo hdnh vi tinh
dye.

Cha mp chgn
vg-,
chpn chong eho con cd
lien quan dang
kd
vd'i biin khdng chap
thugn quan he
tinh due
tnrac hdn nhan
(Bang 5), nhung khdng tuang quan vd'i
bien quan trgng cua thnh
tiit.
Khi cha me
cd tiing ndi mgnh han vd cdch ehgn
chdng/va thi eon edi ed thai dg d' mue
eao han ddi vd'i khdng chap thuan quan
he tinh
due
trw&c hdn nhin. Ve quan hp
tinh
due
trud'c hdn nhan (Bdng 6), cha
me chgn chdng/va khdng cd tuang quan
d'
ca ba md
hinh.
Dieu dd ed nghia khi
cac bien gia tri, nhan
each,
hanh vi nguy

ca va kien thuc duo'c kiem sodt thi vai
trd cua bien cha mp ehgn
chong/vp
khdng cdn tae ddng mgnh den hanh vi
tinh dye. Cd ve nhu Id cha mp chgn
chong/vp' cd tde ddng den quan nipm vd
thdi dp eua thanh nien ve tinh due nhung
khdng true tiep tae ddng den hanh vi tinh
due
thanh
nien.
4. BAN
LUAN
VA
K£T
LUAN
4.1.
Vd nh&ng dae diem eua eha mp
Cd rit nhidu nghien cuu trud'c day d' Vipt
Nam vd edc
nuo-c
khdc cho thay rang
tinh trang kinh td xa hpi cua gia
dinh,
cha
mp cd anh hudng ddn hdnh vi tinh
due
cua con edi (Tong
cue
Thdng ke vd cpng

su,
2008;. Miller, 2002; Podhsita vd cpng
su,
2001). Nhung
ngud-i
cd cha mp ed
hge vin dai hpe ed nhieu kha nang tri
hoan quan he tinh due trud'c hdn nhan
(Miller, 2002; Podhsita vd cgng su, 2001).
Tuy nhien, Teerawichitchainan (2007)
eho thiy trinh dg giao dye cua cha khdng
PHAM
QUtNH
HUONG -
VAN
B^
TINH
DUG JRUCfC
HON
NHAN
cd tde ddng den thai do vd hdnh vi tinh
due
cua con cai hp. Phdt hien eua ehung
tdi cho thiy trinh dp hgc vin
eiJa
eha mp
khdng tde dpng den hdnh vi tinh due eua
con cdi. Diiu ndy cd
thi
cho thiy rang

tac ddng eua eha mp
vk
thdi dd vd hanh
vi tinh dye cua eon em hg phy thugc vao
cac ydu td khac, ngoai trinh dd hgc vin
cua
eha
mp.
Ket qua eua nghien cuu ndy cho thiy
nghe nghipp eua cha mp khdng true tiip
anh
huo-ng
den thdi dd eua eon edi ddi
vd'i quan he tinh due trud'c hdn nhdn vd
sy lo ling ve tae hai cua hanh vi nguy ca,
nhung Igi cd tae dpng ddn quan nipm
eua con cai vi trinh tiet. Han nua, nhung
phdt
hipn
eua nghien cuu nay eho thiy
rang trong khi nghe nghipp cua me ed
anh
hud'ng
ddn quan nipm eua eon cdi
ve trinh tiet, thi nghe nghiep cua cha cd
tac ddng mgnh khdng
ehi
ddn quan niem
ve trinh tidt md cdn den hanh vi tinh dye
eua eon cai, cho thiy vai trd quan trgng

eua ngudi cha doi vd'i
thai
dp va hanh vi
tinh
due
eua con cai. Didu ndy cd the bat
ngudn tu anh hud'ng eua Nho gido, vd
vai trd gia
trud'ng
eua ngud'i cha trong
gia dinh va long hieu thdo cua eon cdi
doi vdi eha me. Cung co thi sy khac biet
vd nghd nghiep se tao ra sy khae biet vd
thai dp eua ngud'i cha. Tu thdi dp dd kit
hg'p vd'i vai trd ngud'i cha trong gia dinh
ed thd cd tae ddng manh den thai dp va
hanh vi tinh due eua eon cat. Vd phia
ngud'i me, thi nghe nghiep cua me cd the
cd anh hudng ddn thai dp tinh
due
eua
eon cdi, song ve hanh vi tinh
due
thi
thanh men cd xu huang de y din sy
phdn xet eua ngud'i eha eh& khdng phdi
ngudi me.
4.2.
Su gido due, kiem sodt cua cha me
Hdu het cac bdc cha mp, dgc bipt Id

nhung ngud'i cd trinh dp van hda eao, cd
thu nhap cao han,- se quan tam nhieu
han den gido dye vd nghd nghiep cua
con cdi hp, vd eung quan tam nhieu han
din ban be cua con, con cdi di chai &
ddu,
nham tac ddng
d^n
thai dp va hanh
vi tinh dye eua con em minh (Tdng
eye
Thdng ke vd edng su, 2008). Tuy nhien,
thuc te thi sy quan tam, giam sdt dd cd
dat
dugc
anh hud'ng
d^n
eon cdi nhu
eha mp nghT hay khdng? Ket qua eua
nghien cuu nay cho thiy rang sw quan
tam va ky vgng cua cha mg ed xu hud'ng
tac ddng nhidu den quan niem cua thanh
nien ve trinh
tiit,
cung nhu ddn gid trj ca
nhdn va moi de dpa eua hdnh vi tinh
due
nguy ca. Tuy nhien, su gidm sdt va
ky
vong cua cha mp lai khdng anh hud'ng

din thai dp va hanh vi tinh due
cija
con
cai.
Kdt qua dieu tra ve gia dinh
a
Viet Nam
nam 2006 (Tong
cue
Thong ke vd cgng
su,
2008) ehl ra rang mdt ly do dan den
cdc quan he tinh due cua con cdi trud'c
hdn nhan
la
do sy thieu quan tam cua
gia
dinh.
Ket qua nghien cuu ndy cung
eho thiy cha me cdng quan tam vd ky
vgng nhieu thi con eai edng quan tam
din gid tri ea nhan vd gia
dinh,
vd edng
quan tdm din mdi de doa eua hanh vi
tinh due nguy ea. Ndi
each
khae, sy
quan tdm vd ky vgng cua eha mp se
khidn

cho thanh nien nghT nhieu han ve
gia tri ed nhan vd m6i de dga eua hanh vi
tinh dye nguy ca. Tuy nhien, cha mp cin
biet rang su tham gia vd mong dp'i cua
eha mp khdng anh hud'ng trye tiep vi
thdi dp vd hdnh vi tinh dye eua con em
TAP
CHl KHOA HOC XA HQl s6 8 (192) 2014
minh.
Dieu nay phu
hgp
vd'i thyc te la
trong khi cdc bge cha mp c6 xu hud'ng
quan tam vd ky vpng nhieu
d*
eon edi
nhung hp edm thiy hg khong the biet rd
dugc quan nipm vd hdnh vi tinh due eua
eon edi minh. Dieu nay cd thi cho thay
cd khoang each gi&a cha me vd con cai
trong quan nipm
v4
tinh dye. Nghien cuu
&
Thai Lan (Podhisita vd cdng su, 2001)
da dua ra ggi y rang kiem sodt gia dinh
nlu duge dp dyng mgt cdch thich hgp
van Id mgt bipn phap hipu qua giup eho
thanh thieu nien quan he tinh
dye

an
todn.
Dieu nay cung la
mOt
ggi y dd ede
bgc cha mp
(J^u
ehinh sy gidm sdt vd
chuyen tai ky vpng cua minh den con cai
theo cdch
phij
hgp dl dem Igi hipu qua
mong mu6n.
Kit qua nghidn cuu ndy cdn cho thay
rang vi$e eha mp ed tieng ndi trong vipc
ehgn vg/chong se anh hud'ng den thdi
d$
nhung khdng cd anh hud'ng din hdnh
vi tinh
dye eOa
con edi.
Thpo
nh&ng ket
qua nghidn
CCPU
trud'c day d' Viet Nam
(Tong cyc Thong ke vd cgng sy, 2005 &
2008;
Ld, 2006 & 2007) vipc chpn vg/
chong thud'ng theo edeh Id eha mp va

eon cdi quylt dinh
eCing
nhau. Day la su
ket hgp lgi ich giua cd nhdn vd cdc thdnh
vien gia
dinh,
vi thd cdch ra quyet djnh
nay duge duy tri trong mgt qud trinh lau
dai
d-
Viet Nam. Nhu vgy eha mp can bilt
rang trong khi cha mp ddng gdp y kien
cho vipc ehpn vg/ehdng vd qua viee gdp
y kiin dd da cd anh hud'ng Id'n
din
thai
dg tinh
dye
con cdi hg. Tuy nhien, viec
gdp y kiln dd Igi khdng cd anh hud'ng
din hanh vi tinh due eua thanh
nien.
Dilu thu vi Id cd nhung anh hud'ng khde
nhau gi&a nhung ylu td cua gido dye gia
dinh
din
nilm tin, thai do vd hdnh vi tinh
dye eua thanh
nien.
Cha me quan tam vi

ky vgng a eon se ed xu hud'ng anh
hud'ng den quan nipm eua thanh nien ve
trinh tilt va gia tri ca nhan nhung khdng
anh hud'ng
din
thai dp va hanh vi tinh
dye.
Trong khi dd eha me chgn vg/
chong eho con Igi cd anh hud'ng
din
thai
dg,
ehu khdng tae dgng
din gtd
tri cd
nhan,
quan nipm vl trinh tilt vd hdnh vi
tinh dye. Nhu vgy, cha mp cd
thi
su
dung ca hai hogt dgng ndy trong qua
trinh giao
dye
cua minh nham cd tae
ddng tich eye
din
vipc nang cao y thue
ve tinh
due
eung nhu an todn tinh dye

cho thanh
nien.
a
TAI
Lieu TRlCH
DAN
1.
Cruz, T. Grce; Laguna, P.
Elma;
Raymundo,
IVI.
Corazon.
2001.
Family
Influences
on the
Lifestyle of Filipino Youth. East-West Center Working Papers. Population Series; No.
108-8,
October.
2.
Davis, Erin Calhoun & Friel,
Lisa
V.
2001.
Adolescent
Sexuality:
Disentangling the Effects of
Faily
Structure and Family Context Joumal of Marnage and the
Family.

Vol. 63,
No.3'669-681.
3. DilOrio, Colleen; Dudley. William; Soet, E. Johanna; Mc Carty, Frances. 2004. Sexual
Possibility Situations and Sexual Behaviors Among Young Adolescents: The Moderating Role
of
Protective Factors. J of Adolescent Health, Vol. 35, No.6:
528e11-528e20.
4.
Dao Duy Anh. 2002.
Vi$t
Nam vin hda
sO-ciroTig.
Hd Ngi: Nxb. Van hoa Thong tin.
5. Gammeltoft. Tine. 2001, The
Irony
of Sexual
Agency:
Premarital
Sex
In
Urban Northem
Vietnam In Daniele Belanger and Jayne Werner (eds.),
Gender,
Household.
State: Doi
Moi
in
48 PHAM
QUVNH
HUONG -

VANPfe TiNH DljC TRlfcyC
HON NHAN
Vietnam. New York: Cornell University Press.
6. Gammeltoft. Tine. 2002. Being Special for Somebody: Urban Sexualities in Contemporary
Vietnam. Asian Journal of Social Science
(AJSS)
30(3),
pp. 476-492.
7. Gammeltoft, Tine. 2003. The
Reutilization
of
Abodion
in Contemporary Vietnam. The
Australian Journal of Anthropology, 14(2), pp. 129-143.
8. Gammeltoft. Tine. 2006.
'Beyond
Being": Emergent Narratives of Suffering in Vietnam.
Journal of the Royal Anthropological Institute (NS),
12,
pp. 589-605.
9. Ghuman, Sharon, Vu,
M.L.,
Vu, T.H., John
Knodel.
2005. Continuity and Change In
Premarital Sexual Behavior In Vietnam. Research report 05-585. Population Studies Center,
University of IVIichigan, Institute for Social Research. December.
10.
He K. Kramer E. Houser RF. Chomitz VR, Hacker KA. 2004. Defining and Understanding
Healthy Ufestyles Choices for Adolescent. J. Adolesc. Health, 35, pp. 26-33.

11.
Khuat Thi Hal Oanh. 2004.
Hoi*
Do Vietnamese Youth Learn About Sexuality In the Family.
Institute for Social Development Studies.
12.
Khuat Thu Hong. 2003. Adolescent Reproductive Health in Vietnam: Status, Policies,
Programs and Issues. Policy Project.
13.
Khuat Thu Hong. 1998. Nghien ciru vi tinh duo
o
Viet Nam nhung diiu da biit va chua
biit.
Ha Npi;
Hoi
dong Dan so. Vien Xa hpi hoc.
14.
Laguna, P. Elma. 2001. On
Tfieir
Own: Effect of Home-and School-leaving on Filipino
Adolescents' Sexual Initiation. East-West Center Working Papers, Population Series, No.
108-
19.
November.
15.
Lam, T.H.; Stewart. S.
M.;
Ho, L.
M.
2001.

Prevalence and Conelates of Smoking and
Sexual Activity Among Hong Kong Adolescents. Journal of Adolescent Health, 29, pp. 352-358.
16.
Lammers, C, Ireland, IUI., Resnick, M, & Blum, R. C. A. 2000, "Influences on Adolescents'
Decision to Postpone Onset of Sexual Intercourse: A Survival Analysis of Virginity Among
Youths Aged 13 to 18 Years". Journal of Adolescent Health. 26(1), pp. 42-48 Additional
Source Information ISSN
1054-139X(Print)
Journal URL
http//wv»w.elsevier.com/inca/pub
lications/store/5/0/5/7/6/5/Pubiisher
Elsevier Science, US.
17.
Le Nggc Van. 2006.
Hien
trang gia dinh Viet Nam hien
dai.
Trong Vu Hao Quang (chd
bien).
Gla dinh
Viet
Nam: Mdi quan he, quyin tuc, va xu hu&ng thay ddi. Ha Npi.
18.
Le Ngoc Van. 2007. Mo hinh lua chon ngirai yeu va quyit
dinh
hon nhan a nong thdn
Vi^t
Nam trong thai ky Bii Mdi Tap chi Xa hoi hoc. Vol. 3(99).
19.
Li,

XiaoMing;
Feigelman, Susan; Stanton, Bonita. 2000. Perceived Parental Monitoring and
Health
Risk
Behaviors Among Urban Low-Income African-American Children and Adolescents.
J of Adolescent Health, 27, pp. 43-48.
20.
lyiensch.S.
Barbara, Clark, H. Wesley. Dang, Nguyen Anh. 2002. Premarital Sex In
Vietnam: Is the Current Concern
with
Adolescent Reproductive Health Warranted? Population
Council,
Policy Research, Working paper. No.163.
21.
Miller, C. Brent. 2002. Family Influences on Adolescent Sexual and Contraceptive
Behavior J of Sex Research; 39
(1)
Feb. pp. 22-26.
22.
Nguyen Linh Khieu; Le Ngoc Lan; Nguyin Phuong Thao.
2003.
Gi6o due
trong gia
ginh
cho thanh nien vi
sire
khoe smh san. Tap chi Khoa hoc Xa hpi.
23.
Pham Quynh

Hu'ang.
2010. Parent-Children Communication Towards Sexual Relationship
TAP CHl KHOA HQC XA HQl s6 8
(192)
2014
of Youths in Hanoi. Vietnam Journal of Family and Gender Studies, Vol. 5, No.2, Dec.
24.
Podhisita, Chai; Xenos, Peter; Varangrat, Anchalee. 2001. The Risk of Premarital Sex
Among Thai Youth: Indicidual and Family Influences. East-West Center working papers,
Population Series No. 108-5, October.
25.
Regnerus. D. Mark. 2005. Talking about Sex: Religion and Pattems of Parent-Child
Communication about Sex and Contraception. The Sociological Quarterly, Vol. 46, pp.
79-107.
26.
Schvaneveldt, L. Paul; Miller, C. Brent; Berry, E. Helen; Lee, R. Thomas. 2001.
Academ/c
Goals Achievement and Age at First Sexual Intercourse: Longitudinal, Bidirectional Influences -
Statistical Data Included. Adolescence, Winter.
27.
Shek, Daniel T.L. 2005. Perceived Parental Control and Parent-Child Relational Qualities
in
Chinese Adolescents in Hong Kong. Sex Roles: A Journal of Research.
28.
Teerawichitchainan, Bussarawan 2007. Romance and Sexual Initiation among Unmarried
Young People in Vietnam: A Multi-Method Approach. Population Council. Hanoi, Vietnam.
29.
Ting
cyc Thing ke, Bg Van
hoa-ThI

thao va Du
lich,
UNICEF, Vipn Nghien cuu Gia dinh
va
gio-i.
2008. Kit qua nghien
cCru
qudc gia vi gia dinh Viet Nam 2006.
30.
Tong cyc Thong ke, MOH, WHO, UNICEF. 2010. Khao sat thanh nien
Vigt
Nam (SAVY).
MOH.
31.
Tong cyc Thong ke, MOH, WHO, UNICEF. 2005.
K/rao
sat
f/ianrt
men
Vigt
Nam (SAW).
MOH.
32.
Trin 0inh Hugu. 1991. Vi gia dinh truyin thing Viet Nam vol anh hwang Nho
gl^o.
Tgp
chiXa
hgi hgc, so 2.
33.
VO Mgnh Lgi, Vu, Tuan Huy, Ghuman, Sharon, Knodel, John. 2006. Continuity and Change

in Premarital Sex in Vietnam. International Family Planning Perspectives, 32, 4.
{Tiip theo trang 34) LIEN
K^T
SAN
XUAT
TRONG
13.
Tran Huu Hipp. 2013. Mgt sd vin di vi
ph^t
triin vung va Hen kit vung Ddng bing Sdng
CCru
Long. Trong ky ylu hgi thao Giai phap khai thac tidm nang kinh ti - xa
hdi
cic
tinh
Ddng
bing Song Cwu Long theo hwang lien kit viing, tai Can Tha.
14.
Tran QuIc Nhan. Ikuo Takeuchi. 2012. Phin tich nguyen nhan dan din
vigc
thgc thi hgp
ding
ti&u
thg ndng sin
k6m
giua ndng dan va doanh nghiep a
Viet
Nam. Tap chi Khoa hgc va
Phat
trien.

S6
7.
15.
Trin Vdn
Hieu.
2004.
Thi/c
trgng va giai phap cho Hen kit "4 nha" trong san xuat va tieu
thg ndng sin & Ddng bing sdng Cwu Long. Tap chi Khoa hgc, sd
1.
Trudng Bai hgc Can Tha.
16.
Vi^t
Hd. 2014. De viic lien kit san xuit tieu thu lua gao thwc sw bin vCrng. (http://dangco
ngsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetaii.aspx?coJd=30111&cnJd=651902).
Ngay 17/5/2014.
17.
Vd Thi Thanh Lgc va Nguyen Phu Son. 2011. Phan tich chudi gia tri lua ggo vung Ddng
bing sdng Ciru Long. Tgp ehi Khoa hgc, so
19a.
Truang Bai hgc Can Tha.