Khái quát quy trình kiểm toán về chu trình Tiền lương và nhân viên trong kiểm toán BCTC tại Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn (ac)

Lời mở đầu
Trên thế giới, dịch vụ kiểm toán được coi là một trong những dịch vụ có
tính chuyên nghiệp cao và có ý nghĩa lớn trong việc tạo lập môi trường kinh
doanh minh bạch và hiệu quả. Ở Việt Nam, mặc dù hoạt động kiểm toán mới
thực sự xuất hiện và còn mới mẻ nhưng do đòi hỏi khách quan của nền kinh tế
còng nh sù khuyến khích phát triển của Nhà nước, ngành dịch vụ này đã phát
triển mạnh mẽ ở Việt nam. Cho tới nay số lượng các công ty kiểm toán đã tăng
lên đáng kể, các dịch vụ cung cấp không ngừng đa dạng hóa theo hướng mở
rộng từng loại dịch vô: Dịch vụ kiểm toán, Dịch vụ và Tư vấn thuộc lĩnh vực
Quản trị Doanh nghiệp, Tài chính kế toán, Thuế, Đầu tư…
Là mét trong những Công ty hàng đầu tại Việt Nam, Công ty cổ phần
kiểm toán và tư vấn (A&C) ngay từ khi thành lập và hoạt động đã khẳng
định được thương hiệu của mình, chuyên cung cấp các dịch vụ chuyên môn
có chất lượng và hiệu quả cao.
Tuy nhiên, kiểm toán tài chính vẫn được coi là một dịch vụ quan trọng
hơn cả trong số các dịch vụ mà Công ty cung cấp vì các báo cáo tài chính
do các doanh nghiệp lập ra là đối tượng quan tâm của rất nhiều người. Mét
trong những vấn đề luôn được các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm trên
Báo cáo tài chính là vấn đề liên quan đến tình hình nhân sự như: Tiền
lương, các khoản trích theo lương…
Tiền lương là một khoản chi phí chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí
SXKD của các doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp để hoạt động có hiệu quả
cao thì cần bố trí một cơ cấu nhân sự hợp lý và xây dựng một hệ thống tiền
lương phù hợp. Chính vì thế các vấn đề về tiền lương thường liên quan đến
nhiều chỉ tiêu trọng yếu trên BCTC.
Nhận thức được tầm quan trọng của các vấn đề về tiền lương nên trong
quá trình thực tập tổng hợp tại Công ty A&C em đã chọn và sẽ đi sâu
nghiên cứu đề tài: "Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn (A&C) với vấn
đề kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên trong kiểm toán BCTC"
Mục đích nghiên cứu của đề tài là vận dụng lý thuyết về kiểm toán, đặc
biệt là kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên trong kiểm toán BCTC

vào thực tế công tác kiểm toán tại A&C. Trên cơ sở đó rót ra được những
bài học kinh nghiệm và biện pháp nhằm góp phần hoàn thiện quy trình
kiểm toán chu trình kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên do A&C
thực hiện.
Bài viết này, ngoài phần Mở đầu và phần Kết luận thì gồm có 2 phần:
Phần I: Khái quát chung về Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn(A&C)
Phần II: Quy trình kiểm toán về chu trình tiền lương và nhân viên trong
kiểm toán BCTC.
Phần I: Khái quát chung về công ty cổ phần kiểm toán và tư
vấn(A&C)
1. Quá trình hình thành và phát triển
Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn A&C được thành lập theo quyết
định số 140/TC/QĐ/TCCB ngày 26 tháng 03 năm 1992, tiền thân là chi
nhánh của Công ty kiểm toán Việt Nam(VACO). Đến năm 1995, Công ty
được tách thành công ty độc lập, hoạt động dưới hình thức một công ty Nhà
nước theo quyết định số 107/TC/QĐ/TCCB ngày 13 tháng 02 năm 1995
của Bộ trưởng Bộ tài chính và hoạt động theo giấy phép kinh doanh sè
102218 ngày 13 tháng 03 năm 1995 do Ủy ban kế hoạch TP.Hồ Chí Minh
cấp. Sau hơn 13 năm hoạt động, Công ty Cổ phần kiểm toán và tư vấn đã
không ngõng phát triển về số lượng và chất lượng dịch vụ cung cấp.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam nói chung, lĩnh vực
kiểm toán nói riêng và với mục đích làm tăng tính tự chủ, giảm bớt sự can
thiệp của Nhà nước vào doanh nghiệp đồng thời để phù hợp với điều kiện,
tình hình mới trong nước và quốc tế, Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn
đã được Bộ tài chính chọn là một trong những công ty lớn đầu tiên của Bộ
tài chính tiến hành chuyển đổi hình thức sở hữu từ doanh nghiệp Nhà nước
sang công ty cổ phần theo quyết định số 1962/QĐ-BTC ngày 30 tháng 06
năm 2003 của Bộ trưởng Bộ tài chính. Công ty chính thức đổi tên thành
Công ty Cổ phần kiểm toán và tư vấn( thay cho Công ty kiểm toán và tư
vấn trước đây)

Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn hoạt động theo giấy phép đăng
ký kinh doanh sè 4 103 001 964 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hồ Chí
Minh cấp ngày 09/12/2003.
Tên giao dịch: AUDITING AND CONSULTING JOINT STOCK
COMPANY.
Tên viết tắt: A&C
Công ty có trụ sở giao dịch tại: 229 Đồng Khởi - Phường Bến Nghé
-Quận 1 - TP Hồ Chí Minh.
Điện thoại: (84.8)8 272 295
Fax: (84.8)8 272 295
E-mail: a&
* Công ty có vốn điều lệ: 5 045 000 000đ, trong đó:
- Vốn cổ phần Nhà nước: 2 573 000 000đ(51% vốn điều lệ)
- Vốn cổ phần bán cho cán bé
công nhân viên trong Công ty: 2 472 000 000đ(49% vốn điều lệ)

* Giá trị doanh nghiệp Nhà nước tại thời điểm cổ phần hóa
31/12/2002:
- Giá trị thực tế của doanh nghiệp nhà nước:17 422 521 000đ
- Giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp:5 045 000 000đ
* Mệnh giá một cổ phần: 100 000đ
* Tổng số cổ phần phát hành:50 450 cổ phần:
- Cổ phần Nhà nước nắm giữ: 25 750 cổ phần(51%)
- Cổ phần bán ra: 24 720 cổ phần(49%)
Trong đó:
+ Cổ phần bán theo giá ưu đãi cho người lao động trong công ty( theo
phương án được duyệt): 9 950 cổ phần( 19,72%)
+ Cổ phần bán teo giá sàn cho người lao động trong công ty: 10 335
cổ phần( 20,49%)
+ Cổ phần bán đấu giá trong nội bộ công ty: 4 435 cổ phần( 8,79%)

Là mét trong những Công ty hàng đầu tại Việt Nam chuyên cung cấp
dịch vụ kiểm toán, thực hiện các Dịch vụ và Tư vấn thuộc lĩnh vực Quản trị
Doanh nghiệp, Tài chính kế toán, Thuế, Đầu tư…Đầu năm 2004 A&C
được công nhận là Công ty thành viên của tổ chức kế toán, kiểm toán và tư
vấn quốc tế HLB. "HLB là tổ chức quốc tế về kế toán, kiểm toán và tư vấn
kinh doanh chuyên nghiệp " được thành lập vào năm 1969 và có trụ sở tại
London-Anh quốc.
Theo quyết định số 76/2004, Công ty A&C là một trong 3 Công ty
kiểm toán đầu tiên được Ủy ban chứng khoán Nhà nước (SSC) được chấp
thuận kiểm toán cho các tổ chức phát hành, tổ chức liêm yết và kinh doanh
chứng khoán năm 2005-2006. Công ty A&C cũng là 1 trong 44 Công ty
kiểm toán độc lập được phép tiến hành kiểm toán BCTC trong năm 2005
do BTC công bố.
Ngoài trụ sở chính tại TP Hồ Chí Minh, Công ty còn có các chi nhánh,
văn phòng đại diện:
- Chi nhánh tại Hà Nội: 877 Hồng Hà - Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội
- Chi nhánh tại Nha Trang: 100 Quang Trung - TP Nha Trang
Mới mở thêm Chi nhánh tại Cần Thơ và Công ty TNHH Đồng Khởi,
các văn phòng liên lạc tại Thừa Thiên Huế, Hải Phòng… nhằm tạo điều
kiện tiếp cận và cung cấp các loại dịch vụ tốt nhất cho tất cả các khách
hàng trong và ngoài nước.
Giới thiệu về chi nhánh Công ty A&C tại Hà Nộị
Chi nhánh Công ty A&C tại Hà Nội chính thức được thành lập theo
quyết định số 1144/QĐ-UB "Về việc chuyển Văn phòng đại diện thành Chi
nhánh tại TP Hà Nội" của Ủy Ban nhân dân TP Hà Nội ngày 01 tháng 03
năm 2001, giấy phép đăng ký kinh doanh sè 314288 cấp ngày 16 tháng 03
năm 2001 của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội. Sau khi Công ty chuyển từ
hình thức doanh nghiệp Nhà nước sang hình thức cổ phần, chi nhánh Hà
Nội cũng có tên chính thức là chi nhánh Công ty cổ phần kiểm toán và tư
vấn theo giấy phép đăng ký kinh doanh sè 0 113 003 559 do Sở Kế hoạch

và Đầu tư TP Hà Nội cấp ngày 15 tháng 01 năm 2004.
Tên giao dịch: AUDITING AND CONSULTING JOINT STOCK
COMPANY – HANOI BRANCH
Tên viết tắt: A&C
Tr s giao dch: 877 Hng H - Qun Hon Kim H Ni
in thoi: (84-4) 9324133
Fax: (84-4) 9324133
E- mail:
Chi nhỏnh c phõn cp hon ton c lp, cú t cỏch phỏp nhõn,
cú ti khon giao dch ti Ngõn hng Cụng thng Vit Nam số 102 010
000 033 545, cú quyn ký cỏc hp ng kim toỏn v phỏt hnh Bỏo cỏo
kim toỏn.
2.T chc b mỏy qun lý ca Cụng ty c phn kim toỏn v t
vn(A&C) v Chi nhỏnh H Ni Tổ chức bộ máy quản lý của Công
ty cổ phần kiểm toán và t vấn(A&C) và Chi nhánh Hà Nội
2.1.T chc b mỏy qun lý ca Cụng ty c phn kim toỏn v t
vn(A&C) Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty cổ phần kiểm toán và
t vấn(A&C)
Cụng ty c phn kim toỏn v t vn ỏp dng t chc qun lý theo
kiu "chc nng trc tuyn". T chc b mỏy qun lý ca Cụng ty xut
phỏt t vic xỏc nh mc ớch hot ng ca Cụng ty, v c t chc
theo s sau:

S 1: T chc b mỏy qun lý ca Cụng ty A&C
Đại hội Đồng cổ đông
hội đồng quản trị ban kiểm soát
ban giám đốc
phòng tổ chức
hành chính
phòng kế toán

phòng t vấn,
đào tạo
phòng kiểm toán XDCB
phòng dịch vụ
chi nhánh tại
hà nội
chi nhánh tại nha
trang
công ty tnhh
đồng khởi
chi nhánh tại
cần thơ
các phòng kiểm toán bctc
phòng 1,2,3,4,5
Hội Đồng Quản trị của công ty bao gồm:
Ông Võ Hùng Tiến: Chủ Tịch
Ông Nguyễn Minh Trí: Phó Chủ Tịch
Bà Hà Thị Ngọc Hà: Ủy viên
Bà Phùng Thị Quang Thái: Ủy viên
Bà Nguyễn Thị Hồng Thanh: Ủy viên
Ban Giám Đốc của công ty bao gồm:
Ông Võ Hùng Tiến: Giám Đốc
Ông Nguyễn Minh Trí: Phó Giám Đốc
Ông Nguyễn Trí Dũng: Phó Giám Đốc
Ông Lê Minh Tài: Phó Giám Đốc
Bà Phùng Thị Quang Thái: Phó Giám Đốc
Bà Nguyễn Thị Hồng Thanh: Phó Giám Đốc kiêm Giám Đốc chi
nhánh Hà Nội.
* Hội Đồng Quản Trị: Là cơ quan quản lý cao nhất của công ty, thực
hiện chức năng quản lý mọi hoạt động của công ty, có toàn quyền nhân

danh công ty để quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi
của công ty.
* Ban Giám Đốc:
- Giám đốc: Là đại diện pháp nhân của công ty, là người chịu trách
nhiệm trước pháp luật, có quyền quyết định nhiệm vụ kinh doanh của công
ty. Giám đốc lãnh đạo toàn diện, phụ trách chung công tác tổ chức quản lý
toàn công ty và công tác tài chính.Giám đốc kiểm tra việc thực hiện các
nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc, các phòng ban, chức năng của công ty
và công việc của các phó Giám đốc.
- Phó Giám đốc: Là người giúp việc Giám đốc, được Giám đốc ủy
nhiệm quản lý, điều hành một số lĩnh vực theo sự phân công cụ thể, thực
hiện nhiệm vụ theo kế hoạch, chủ trương đã được Giám đốc phê duyệt,
chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước Giám đốc Công ty trong việc
thực hiện nhiệm vụ được phân công.
* Ban kiểm soát: Bao gồm những người trong bộ máy lãnh đạo cao
nhất của đơn vị, am hiểu về lĩnh vực kiểm soát. Ban kiểm soát có nhiệm vụ
giám sát sự chấp hành Luật pháp của Công ty, kiểm tra và giám sát tiến
trình lập các báo cáo…
* Phòng tổ chức hành chính: có chức năng tham mưu cho Ban Giám
đốc, giúp cho Ban Giám đốc hoạt động hiệu quả hơn qua việc tổ chức
hành chính, nhân sự và công tác quản trị tài chính.
* Phòng kế toán: có chức năng giúp Giám đốc Công ty tổ chức bộ
máy kế toán tài chính từ Công ty đến các Chi nhánh; chịu trách nhiệm thu
nhận, xử lý và hệ thống hóa toàn bộ thông tin kế toán phục vụ cho quản lý
kinh tế tài chính của Công ty; tổ chức chỉ đạo kiểm soát tpanf bộ công tác
tài chính, hạch toán kế toán theo đúng điều lệ tổ chức kế toán vafphs lệnh
kế toán thống kê của Nhà nước.
* Các phòng nghiệp vụ: Trực tiếp tiến hành các hoạt động cung cấp
dịch vụ kiểm toán, thẩm định, tư vấn, đào tạo Hoạt động của các phòng
này thể hiện mục đích hoạt động của Công ty và quyết định phần lớn việc

thực hiện các mục tiêu, chiến lược phát triển của Công t. Các phòng nghiệp
vụ độc lập tương đối về lĩnh vực hoạt động, đồng thời có sự phối hợp, trao
đổi thông tin chặt chẽ để hoàn thành nhiệm vụ được Ban Giám đốc và
Công ty giao phó.
* Các chi nhánh: hoạt động theo điều lệ hoạt động của Công ty và
tuân theo những tiêu chuẩn kỹ thuật nghiệp vụ đã được Công ty xây dựng.
Trong lĩnh vực kiểm toán, hoạt động kiểm toán tại các chi nhánh tuân theo
chương trình kiểm toán do Công ty xây dùng.
Các chi nhánh đều có tư cách pháp nhân, tiến hành hoạt động kinh
doanh theo đăng ký kinh doanh của chi nhánh nhưng hạch toán phụ thuộc.
Các chi nhánh không tính lãi (lỗ) hoạt động mà chỉ lập Báo cáo thu, chi, kết
quả hoạt động tính vào kết quả chung của toàn Công ty.
Chi nhánh tiến hành ghi chép và lưu trữ các Báo cáo kiểm toán theo
quy định ghi chép cụ thể của Công ty. Sau đó hàng năm chi nhánh tiến
hành gửi Báo cáo kiểm toán cùng Báo cáo hoạt động của chi nhánh để
Công ty tổng kết đánh giá kết quả hoạt động của chi nhánh cũng như hoạt
động của toàn Công ty. Hoạt động của chi nhánh chủ yếu dùa vào khả năng
ký kết hợp đồng với khách hàng.
2.2.T chc b mỏy qun lý ca Chi nhỏnh Cụng ty c phn kim toỏn
v t vn(A&C) ti H Ni Tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh
Công ty cổ phần kiểm toán và t vấn(A&C) tại Hà Nội
tin hnh hot ng, chi nhỏnh ó tin hnh t chc b mỏy
qun lý n gin, phự hp vi quy mụ v mc ớch hot ng. B mỏy
qun lý ca chi nhỏnh bao gm: Ban Giỏm c, phũng nghip v I, II, III
v b phn hnh chớnh qun tr ni b- k toỏn.
S 2: S t chc b mỏy qun lý ti chi nhỏnh H Ni


(Kim toỏn (Kim toỏn (Thm nh
BCTC) BCTC) XDCB)

Th hin quan h ch o qun lý gia cỏc cp, cỏc b phn.
* Ban Giỏm c: gm Giỏm c v phú Giỏm c
- Giỏm c: B Nguyn Th Hng Thanh- l ngi ch o, iu hnh
mi hot ng ca chi nhỏnh, chu trỏch nhim trc Giỏm c Cụng ty v
Cụng ty v mi hot ng c chi nhỏnh.
- Phú Giỏm c:
+ B Nguyn Th T Phụ trỏch lnh vc kim toỏn BCTC
+ ễng Nguyn Hong c Phụ trỏch v lnh vc hnh chớnh, k
toỏn, qun tr ni b,ng thi ph trỏch vic khai thỏc khỏch hng.
* Phũng nghip v I, II: Chuyờn trỏch lnh vc kim toỏn Bỏo cỏo ti
chớnh m ch yu l kim toỏn cỏc doanh nghip Nh nc, cỏc dch v t
Phòng
nghiệp
vụ I
Phòng
nghiệp
vụ II
Phòng
nghiệp
vụ III
Bộ phận
HC-QT
Ban Giám Đốc
vn nh ghi s k toỏn, thu, phn mm k toỏn. Ngoi ra khỏch hng cũn
l cỏc doanh nghip liờn doanh, doanh nghip cú vn u t nc ngoi.
* Phũng nghip v III: Chuyờn kim toỏn cho cỏc n v xõy dng c
bn.
* Bộ phn hnh chớnh- qun tr ni b: Thc hin cỏc cụng vic k
toỏn, th ký, phiờn dch, vn th, tin hc, lỏi xe, bo v. Cụng vic k toỏn
ti chi nhỏnh ht sc n gin, gn nh, phự hp vi chc nng v c cu

ca mỡnh.
3.Th trng hot ng v cỏc loi dch v ca Cụng ty Thị trờng
hoạt động và các loại dịch vụ của Công ty
Mc tiờu hot ng ca Cụng ty l nhm cung cp cỏc dch v chuyờn
ngnh tt nht, t vn cho cỏc nh qun lý gii quyt nhng khú khn,
vng mc; h tr cỏc gii phỏp cng c v hon thin cụng tỏc qun lý
hoc h tr nhng quyn li chớnh ỏng cho khỏch hng nhm mang li
nhng hiu qu cao nht trong sn xut kinh doanh. Hot ng ca Cụng ty
luụn tuõn th theo nguyờn tc c lp, trung thc, khỏch quan v bo
mt.
Cho n nay, Cụng ty c phn kim toỏn v t vn (A&C) ó phc v
cho hn 1000 khỏch hng hot ng trong mi lnh vc trờn khp c nc,
bao gm:
- Cỏc doanh nghip cú vn u t nc ngoi, hp ng hp tỏc kinh
doanh hot ng theo Lut u t nc ngoi ti Vit Nam, cỏc vn phũng
i din, cỏc Doanh nhõn nc ngoi hot ng kinh doanh ti Vit Nam.
- Cỏc doanh nghip Vit Nam thuc mi lnh vc ngnh ngh v hỡnh
thc s hu khỏc nhau.
- Ban Qun lý D ỏn Cụng trỡnh u t xõy dng c bn.
- Cỏc c quan, t chc trong nc v quc t cú nhu cu cung cp dch v.
c bit Cụng ty ó tham gia kim toỏn nhiu Cụng ty ln nh: Tng
Cụng ty in Lc, Bu chớnh vin thụng, Xi mng, Húa cht Vit Nam
Công ty cổ phần kiểm toán và tư vấn với 51% vốn điều lệ là của
Nhà nước trải qua quá trình hoạt động đã trở thành Công ty hàng đầu
chuyên cung cấp các dịch vụ kiểm toán, thực hiện các dịch vụ tư vấn
trong nhiều lĩnh vực như:
* Kiểm toán Báo cáo tài chính:
Đây là hoạt động chủ yếu của Công ty phục vụ cho hơn 1000 khách
hàng thuộc mội loại hình doanh nghiệp ở các ngành nghề khác nhau.
Kiểm toán Báo cáo tài chính hàng năm được tiến hành bằng các đợt kiểm

toán sơ bộ và kiểm toán kết thúc theo lịch trình đã thỏa thuận với khách
hàng.
Kiểm toán gắn liền với việc hỗ trợ thông tin và tư vấn để nhằm hoàn
thiện hệ thống kiểm soát nội, hoàn thiện công tác tài chính kế toán, quản lý
tổ chức của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi hợp pháp và
chính đáng của mình.
* Thẩm định, kiểm toán đầu tư và xây dựng cơ bản, xác định giá trị
Doanh nghiệp:
Hoạt động Thẩm định, Kiểm toán Quyết toán Vốn đầu tư xây dựng cơ
bản là một trong những hoạt động nổi trội của Công ty. Các dịch vụ mà
Công ty đã, đang và sẵn sàng cung cấp cho khách hàng thộc mọi lĩnh vực
trên toàn quốc bao gồm:
- Kiểm toán vốn quyết toán vốn đầu tư dự án trong các lĩnh vực kinh
tế, văn hóa, xã hội.
- Kiểm toán xác định giá trị Dự toán, giá trị Quyết toán công trình đầu
tư xây dựng cơ bản.
+ Công trình dân dụng (Các khu căn hộ, chung cư, khách sạn, văn
phòng).
+ Công trình giao thông vận tải ( cầu đường, sân bay, bến cảng…)
+ Công trình công nghiệp, đặc biệt là công trình ngành điện (Thủy
điện, nhiệt điện …)
+ Công trình Nông nghiệp, Thủy lợi
+ Các loại hình công trình khác.
- Thẩm định giá trị tài sản, nhà cửa, đất đai, máy móc thiết bị, phương
tiện vận tải…
- Tư vấn đầu tư và xây dựng cơ bản.
- Xác định giá trị Doanh nghiệp.
Các Báo cáo được kiểm toán sẽ giúp khách hàng hoàn tất thủ tục và
các Báo cáo phê duyệt quyết toán vốn đầu tư, giá trị quyết toán công trình
đầu tư xây dựng cơ bản trước khi công trình được đưa vào sử dụng, đồng

thời các dịch vụ trên sẽ cung cấp cho khách hàng những thông tin về tài
liệu, số liệu đáng tin cậy trong việc lùa chọn đối tác đầu tư, cùng các mục
đích thế chấp chuyển nhượng, cổ phần hóa, giải thể phá sản Doanh nghiệp
theo Luật.
* Dịch vụ tư vấn:
Với kiến thức sâu rộng, am hiểu về pháp luật cùng với kinh nghiệm
làm việc thực tiễn, từ nhiều năm qua A&C đã cung cấp đến khách hàng
những dịch vụ như sau:
- Về thuế:
Tư vấn cho các doanh nghiệp về các luật thuế có liên quan như: Thuế
GTGT, Thuế TNDN, Thuế TNCN, Thuế xuất nhập khẩu, Thuế tiêu thu đặc
biệt…
Thực hiện các dịch vụ về kê khai Thuế, khiếu nại Thuế, hoàn Thuế,…
đảm bảo quyề lợi của các Doanh nghiệp trong lĩnh vực Thuế và tôn trọng
pháp luật Nhà nước đã ban hành.
- Về dịch vụ pháp lý:
Soạn thảo hồ sơ và thực hiện thủ tục đăng ký Chế độ kế toán, thành
lập Doanh nghiệp Việt Nam và Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài,
điều chỉnh Giấy phép Đầu tư.
- Các hoạt động tư vấn khác:
Theo yêu cầu của khách hàng trên các phương tiện có liên quan đến
Pháp luật, Quản trị doanh nghiệp, Đầu tư…
* Đào tạo:
Được sự ủy quyền của Bộ Tài chính, phối hợp cùng với Học viện Tài
chính, A&C thường xuyên tổ chức các líp bồi dưỡng kế toán trưởng, nhằm
tạo điều kiện cho các khách hàng có cơ sở bổ nhiệm kế toán trưởng theo
tiêu chuẩn quy định của Nhà nước.
Mặt khác, để hỗ trợ nhiều hơn nữa nhu cầu trang bị nghiệp vụ chuyên
môn cho nhân viên của khách hàng, tất cả thành viên trong Hội đồng Quản
trị và Ban Giám đốc của A&C với kinh nghiệm giảng dậy và quản lý đào

tạo từ nhiều năm ở các trường Đại học đã có khả năng xây dựng các
chương trình huấn luyện và tổ chức thành công các khóa học thuộc chuyên
đề Kế toán, Kiểm toán, Phân tích Tài chính, Thẩm định Dự án Đầu tư,…
theo yêu cầu của khách hàng.
Riêng với mục tiêu đào tạo nội bé để không ngừng nâng cao chất
lượng hiệu quả phục vụ và đa dạng hóa các loại hình dịch vụ cung cấp cho
khách hàng, Công ty luôn coi trọng việc cập nhật thông tin, thực hiện các
chương trình đào tạo, bồi dưỡng và hợp tác Quốc tế nhằm chuyên nghiệp
hóa nghề nghiệp và đội ngò nhân viên, đảm bảo phát triển vững trắc trong
cơ chế thi trường và thích ứng với quá trình hội nhập kinh tế với khu vực
và thế giới.
* Dịch vụ kế toán:
Với đội ngò nhân viên được đào tạo chuyên nghiệp, A&C đã nhiều
năm được khách hàng tín nhiệm trong các vụ kế toán như:
- Tư vấn tổ chức và hoàn thiện công tác kế toán.
- Ghi sổ kế toán, lập Báo cáo tài chính và Báo cáo khác theo yêu cầu
của khách hàng.
- Cài đặt phần mềm kế toán.
- Tổ chức đào tạo và tuyển chọn nhân viên kế toán theo yêu cầu của
khách hàng.
* Đội ngò kiểm toán viên:
Trình độ và năng lực nhân viên là yếu tố hàng đầu đảm bảo cho sự
tồn tại và phát triển của Công ty. Đội ngò nhân viên và kỹ sư của Công ty
đều có Ýt nhất một bằng cử nhân hoặc thạc sỹ, được đào tạo chính quy tại
Việt Nam hoặc nước ngoài theo chuyên ngành Tài chính - Kế toán - Quản
trị - Ngân hàng - Xây dùng - Kiến tróc - Giao thông - Thủy lợi - Điện -
Tin học…
Kể từ khi hoạt động với thương hiệu A&C đến nay, Công ty đã xây
dựng được đội ngò gồm: 250 kiểm toán viên chuyên nghiệp, trong đó:
- 60% số nhân viên kiểm toán có chứng chỉ kiểm toán viên do Bộ tài

chính cấp.
- 70% nhân viên có từ 2 bằng cử nhân trở lên, trong đó 58%có bằng
cử nhân Luật.
- 12% nhân viên có bằng Thạc sỹ, bằng kiểm toán viên quốc tế
(ACCA),hoặc đang được đào tạo tại chương trình ACCA.
Riêng tại chi nhánh của Công ty tại Hà Nội thì đội ngò nhân viên có
52 người, trong đó có 14 người có chứng chỉ kiểm toán viên do Bộ tài
chính cấp.
Trong quá trình hoạt động đội ngò nhân viên liên tục được đào tạo
nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và bản lĩnh nghề nghiệp cùng
các kiến thức bổ trợ về pháp luật, kinh tế thị trường,… để có khả năng đa
dạng hóa các loại hình dịch vụ cung cấp. Với hiệu quả và sự tận tụy của đội
ngò nhân viên, công ty đã thiết lập nên mối quan hệ hợp tác tốt đẹp và bền
vững với khách hàng của mình.
4.Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty A&C Tæ chøc bé m¸y kÕ
to¸n cña C«ng ty A&C
Bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức đơn giản, gọn nhẹ theo mô
hình tập trung phù hợp với khối lượng công tác kế toán cũng như đặc điểm
quản lý của Công ty.
Các chi nhánh của A&C thực hiện hạch toán phụ thuộc, không tính lãi
(lỗ) hoạt động, định kỳ chỉ lập các Báo cáo thu chi chuyển về phòng Tài
chính của Công ty để hình thành Báo cáo tài chính của Công ty.
5.Các chính sách kế toán mà Công ty A&C áp dụng C¸c chÝnh s¸ch
kÕ to¸n mµ C«ng ty A&C ¸p dông
Theo chế độ kế toán hiện hành, Công ty A&C phải lập Báo cáo tài
chính vào cuối mỗi năm. Các Báo cáo này bao gồm: Bảng cân đối kế toán,
Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, Báo cáo thuyết
minh tài chính…
Chế độ kế toán áp dụng: Công ty áp dụng đúng chế độ kế toán do Bộ
tài chính ban hành; hệ thống Chứng từ, hệ thống Tài khoản kế toán theo

Quyết định số 1141- TC/QĐ/CĐKT ngày 01 tháng 11 năm 1995 của Bộ tài
chính và các quyết định sửa đổi bổ sung khác được sử dụng thống nhất
trong toàn Công ty.
Đơn vị tiền tệ sử dụng: Công ty sử dụng đơn vị tiền tệ VND.
Niên độ kế toán: Bắt đầu từ ngày 01/01 đến ngày 31/12 hàng năm.
Ghi nhận Doanh thu: Tuân theo nguyên tắc ghi nhận doanh thu chung
của kế toán. Đó là, Doanh thu cung cấp dịch vụ của Công ty sẽ được ghi
nhận vào thời điểm dịch vụ được thực hiện chứ không phụ thuộc vào thời
điểm thu tiền.
Các loại Thuế tại Công ty gồm: Thuế GTGT, Thuế TNDN và một số
loại Thuế khác…
Hình thức Sổ kế toán: Hiện nay Công ty đang áp dụng hình thức ghi
sổ "Nhật ký chung" và theo phương thức kế toán máy.
6.Kết quả kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty A&C KÕt
qu¶ kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty A&C
Các hoạt động của Công ty phát triển tương đối mạnh trong những
năm gần đây, trong đó đặc biệt là hoạt động kiểm toán Báo cáo tài chính.
Đây là hoạt động đem lại doanh thu nhiều nhất cho Công ty A&C. Theo
báo cáo tổng kết trong năm qua thì kết quả kinh doanh và tình hình tài
chính của công ty được thể hiện qua bảng số liệu sau:
Bảng 1: Chỉ tiêu Doanh thu của A&C qua một số năm
Đơn vị: Triệu đồng
Năm Doanh thu
2002 20.400
2003 21.000
2004 23.040
2005 26.916
Cơ cấu doanh thu năm 2005 của A&C theo từng loại hình dịch vụ và
theo đối tượng khách hàng được thể hiện qua bảng sau:
Bảng 2: Doanh thu theo loại hình dịch vụ

Đơn vị: Triệu đồng
Kiểm toán Báo cáo tài chính 18053
Kiểm toán Quyết toán tư vấn vốn đầu tư 4410
Tư vấn nhân lực quản lý 510
Tư vấn Tài chính, Thuế, Kế toán 1944
Dịch vụ Đào tạo 441
Dịch vụ khác 1558
Bảng 3: Doanh thu theo đối tượng khách hàng
Đơn vị: Tiệu đồng
Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 16526
Công ty cơ phần tư nhân 5975
Doanh nghiệp Nhà nước 4333
Đơn vị HCSN, tổ chức, đoàn thể 0
Tổ chức, Dự án quốc tế 82
Qua các bảng trên ta thấy, kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty
ngày một phát triển và tương đối ổn định. Điều đó chứng tỏ uy tín, vị thế
của Công ty đã và vẫn đang được khẳng định trong hoạt động kiểm toán.
Đạt được những kết quả trên đây là do quy trình hoạt động của Công ty
A&C đã được xây dựng dùa trên cơ sở nghiên cứu lùa chọn những phương
thức hoạt động vừa phù hợp với những Chuẩn mực và thông lệ quốc tế về
kế toán – kiểm toán vừa phù hợp với thực tiễn quản lý và những quy định
cụ thể về pháp luật hiện hành của Việt Nam.
Nhìn chung các hoạt động của Công ty rất đa dạng và đạt chất lượng
cao. Đóng góp một phần lớn vào kết quả chung của Công ty chính là nhờ
hoạt động kiểm toán Báo cáo tài chính, trong đó có kiểm toán chu trình
Tiền lương và nhân viên. A&C luôn lấy chất lượng dịch vụ làm phương
châm hoạt động của mình nên Công ty phân công những nhân viên có trình
độ chuyên môn cao, nhiệt tình, sáng tạo, nắm vững các chính sách, chế độ
tham gia kiểm toán. Bên cạnh đó A&C có mối quan hệ rất sâu sắc đối với
các công ty kiểm toán nổi tiếng trong và ngoài nước nên hàng năm nhân

viên của Công ty được tham gia các khóa học nâng cao nghiệp vụ. Do đó
họ có cơ hội nâng cao giao lưu, học hỏi kinh nghiệm chuyên môn. Vì thế
A&C luôn thực hiện rất tốt việc kiểm toán chu trình Tiền lương và nhân
viên nói riêng và kiểm toán Báo cáo tài chính nói chung.
Phần II: Khái quát quy trình kiểm toán về chu trình Tiền lương và
nhân viên trong kiểm toán BCTC
1.Quy trình kiểm toán chung tại Công ty A&C Quy tr×nh kiÓm to¸n
chung t¹i C«ng ty A&C
Dịch vụ kiểm toán là một trong những hoạt động quan trọng của
A&C. Với mục tiêu cung cấp cho khách hàng các dịch vụ tốt nhất, A&C đã
không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán. Công ty đã xây dựng một
chương trình kiểm toán chung cho kiểm toán Báo cáo tài chính. Đây chính
là cơ sở giúp kiểm toán viên trong việc trong việc xây dựng một chương
trình kiểm toán phù hợp cho từng cuộc kiểm toán với mức chi phí hợp lý và
bảo đảm mọi sai sót trọng yếu sẽ được phát hiện.

Quy tình kiểm toán chung của A&C được thể hiện qua sơ đồ sau:
Đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán
Lựa chọn nhóm kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán tổng thể
Ký hợp đồng kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm
toán tổng quát
Thực hiện kiểm toán
Tổng hợp và lập kế hoạch kiểm toán chi tiết,
thiết kế các ch ơng trình kiểm toán
Kiểm tra số liệu kế toán tổng hợp và chi tiết của các
tài khoản phản ánh tài sản, nợ, vốn thuộc BCĐKT và thu
thập chi phí thuộc BCKQKD.
Kiểm tra, đối chiếu với các số liệu, biên bản,

hợp đồng có liên quan đến BCTC.
Trao đổi và h ớng dẫn nhân viên kế toán
các bút toán bổ sung và điều chỉnh.
Kết thúc kiểm toán
và lập Báo cáo kiểm
toán
Công việc thực hiện
sau kiểm toán
Soát xét và kiểm tra Hồ sơ kiểm toán, đánh giá
kết quả công việc và chất l ợng kiểm toán
Theo dõi các sự kiện phát sinh sau khi phát hành
Báo cáo kiểm toán
Soát xét giấy tờ làm việc của kiểm toán viên
Họp thống nhất số liệu với Ban lãnh đạo của khách hàng
Tổng hợp, ra Báo cáo kiểm toán dự thảo
Phát hành Báo cáo kiểm toán
Tìm hiểu hoạt động kinh doang của khách hàng
Tìm hiểu về hệ thống kế toán và hệ thống KSNB
Phân tích sơ bộ BCTC
Đánh giá rủi ro và xác định mức độ trọng yếu
Công việc thực hiện
trớc kiểm toán
2.Quy trình kiểm toán về chu trình Tiền lương và nhân viên trong
kiểm toán BCTC tại Công ty A&C Quy tr×nh kiÓm to¸n vÒ chu
tr×nh TiÒn l¬ng vµ nh©n viªn trong kiÓm to¸n BCTC t¹i C«ng ty
A&C
2.1.Mục tiêu kiểm toán chu trình tiền lương và nhân viên Môc tiªu
kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l¬ng vµ nh©n viªn
Khi tiến hành kiểm toán BCTC, việc đề ra các mục tiêu kiểm toán có
ý nghĩa hết sức quan trọng giúp kiểm toán viên thu thập đầy đủ các Bằng

chứng cần thiết để đưa ra kết luận về BCTC của đơn vị khách hàng. Theo
Chuẩn mực kiểm toán số 200: " Mục tiêu kiểm toán BCTC là giúp kiểm
toán viên và Công ty kiểm toán đưa ra ý kiến xác nhận rằng BCTC có được
lập trên cơ sở Chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành( hoặc được chấp
nhận ), có tuân thủ Luật pháp liên quan và có phản ánh trung thực và hợp lý
tình hình tài chính trên các khía cạnh trọng yếu hay không ". Đó là mục
tiêu trong cả cuộc kiểm toán, còn riêng đối với kiểm toán chu trình tiền
lương và nhân viên có các mục tiêu sau:
Mục tiêu chung: Kiêm rtoans viên phải thu thập các bằng chứng để
khẳng định tính trung thực và hợp lý của các nghiệp vụ về tiền lương và
nhân viên.
Mục tiêu về sự hiện hữu và có thực: các nghiệp vụ về tiền lương đã
được ghi chép thì phải thực sự xảy ra, các khoản chi phí tiền lương và
khoản tiền lương chưa thanh toán phải thực sự tồn tại.
Mục tiêu trọn vẹn: tất cả các nghiệp vụ về tiền lương đã xảy ra thì đều
được ghi chép đầy đủ. Trong trường hợp ngược lại, chi phí tiền lương và
các khoản phải thanh toán cũng như các tài sản liên quan sẽ bị trình bày
không đúng với thực tế.
Mục tiêu đo lường và tính giá: Mục tiêu về sự đo lường và tính giá với
các nghiệp vụ tiền lương và các số dư có liên quan là những giá trị đã ghi
chép về các nghiệp vụ tiền lương hợp lệ là đúng. Tức là việc hạch toán và