Cảm nhận bài Ánh trăng(Văn 9)

Cảm nhận về Ánh trăng (Nguyễn Duy)
Trăng- hình ảnh giản dị mà quen thuộc, trong sáng và trữ tình. Trăng đã
trở thành đề tài thường xuyên xuất hiện trên những trang thơ của các thi sĩ
qua bao thời đại. Nếu như “ Tĩnh dạ tứ” cũa Lí Bạch tả cảnh đ êm trăng sáng
tuyệt đẹp gợi lên nỗi niềm nhớ quê hương, “ Vọng nguyệt” của Hồ Chí Minh
thể hiện tâm hồn lạc quan, phong thái ung dung v à lòng yêu thiên nhiên tha
thiết của Bác thì đến với bài thớ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy, chúng ta bắt
gặp hình ảnh vầng trăng mang ý nghĩa triết lí sâu sắc.Đó chính l à đạo lí
“uống nước nhớ nguồn”.
Trăng- hình ảnh giản dị mà quen thuộc, trong sáng và trữ tình. Trăng đã
trở thành đề tài thường xuyên xuất hiện trên những trang thơ của các thi sĩ
qua bao thời đại. Nếu như “ Tĩnh dạ tứ” cũa Lí Bạch tả cảnh đ êm trăng sáng
tuyệt đẹp gợi lên nỗi niềm nhớ quê hương, “ Vọng nguyệt” của Hồ Chí Minh
thể hiện tâm hồn lạc quan, phong thái ung dung v à lòng yêu thiên nhiên tha
thiết của Bác thì đến với bài thớ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy, chúng ta bắt
gặp hình ảnh vầng trăng mang ý nghĩa triết lí s âu sắc.Đó chính là đạo lí
“uống nước nhớ nguồn”.
Những sáng tác thơ của Nguyễn Duy sâu lắng v à thấn đẫm cái hồn của ca
dao, dân ca Việt Nam . Thơ ông không cố tìm ra cái mới mà lại khai thác, đi
sâu vào cái nghĩa tình muôn đời của người Việt. “Ánh trăng” l à một bài thơ
như vậy.Trăng đối với nhà thơ có ý nghĩa đặïc biệt: đó là vầng trăng tri kỉ,
vầng trăng tình nghĩa và vầng trăng thức tỉnh. Nó nh ư một hồi chuông cảng
tỉnh cho mỗi con người có lối sống quên đi quá khứ.
Tác giả đã mở đầu bài thơ với hình ảnh trăng trong kí ức thuổi th ơ của nhà
thơ và trong chiến tranh:
“Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ”
Hình ảnh vầng trăng đang đ ược trải rộng ra trong cái không gian êm đ ềm
và trong sáng của thuổi thơ. Hai câu thơ với vỏn vẹn mười chữ nhưng dường

như đã diễn tả một cách khái quát về sự vận động cả cuộc sống con ng ười.
Mỗi con người sinh ra và lớn lên có nhiều thứ để gắn bó và liên kết. Cánh
đồng, sông và bể là nhưng nơi chốn cất giữ bao kỉ niệm của một thời ấâu th ơ
mà khó có thể quên được. Cũng chính nới đó, ta bắt gặp h ình ảnh vầng
trăng. Với cách gieo vần lưng “đồng”, “sông” và điệp từ “ với” đã diễn tả
tuổi thơ được đi nhiều, tiếp xúc nhiều v à được hưởng hạnh phúc ngắm
những cảnh đẹp của bãi bồi thiên nhiên cũa tác giả.Tuổi thơ như thế không
phải ai cũng có được ! Khi lớn lên, vầng trăng đã tho tác giả vào chiến
trường để “chờ giặc tới’.Trăng luôn sát cách b ên người lính, cùng họ trải
nghiệm sương gió, vượt qua những đau thương và khốc liệt của bom đạn kẻ
thù. Người lính hành quân dưới ánh trăng dát vàng con đường, ngủ dưới ánh
trăng, và cũng dưới ánh trăng sáng đù, tâm sự của những người lính lại mở
ra để vơi đi bớt nỗi cô đơn, nỗi nhớ nhà. Trăng đã thật sự trởø thành “tri kỉ”
của người lính trong nhưng năm tháng máu l ửa.
Khổ thơ thứ hai như một lời nhắc nhở về những năm tháng đ ã qua của cuộc
đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước hiền hậu, bình dị. Vầng
trăng đù, người bạn tri kỉ đó, ngỡ như sẽ không bao giờ quên được:
“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa”
Vần lưng một lần nữa lại xuất hiện: “trần trụi”, “hồn nhi ên”, “thiên nhiên”
làm cho âm điệu câu thơ thêm liền mạch, dường như nguồn cảm xúc cũa tác
giả vẫng đang tràn đầy. Chính cái hình ảnh so sánh ẩn dụ đã tô đâm lên cái
chất trần trụi, cái chất hồn nhi ên của người lính trong nhữnh năm tháng ở
rừng. Cái vầng trăng mộc mạc v à giản dị đó là tâm hồn của những người nhà
quê, của đồng, của sông. của bể v à của những người lính hồn nhiên, chân
chất ấy. Thế rồi cái tâm hồn - vầng trăng ấy sẽ phài làm quen với môt hoàn
cảnh sống hoàn toàn mới mẻ:
“Từ hồi về thành phá

quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường”
Thời gian trôi qua cuốn theo mọi thứ nh ư một cơn lốc, chỉ có tình cảm là còn
ở lại trong tâm hồn mỗi con ng ười như một ánh dương chói loà. Thế nhưng
con người không thể kháng cự lại sự thay đổi đó.Ng ười lính năm xưa nay
cũng làm quen dần với những thứ xa hoa nơi “ánh điện, cửa gương”. VàØ
rồi trong chính sự xa hoa đó, ng ười lính đã quên đi người bạn tri kỉ của
mình, người bạn mà tưởng chừng chẳng thể qu ên được, “người tri kỉ ấy” đi
qua ngõ nhà mình nhưng mình lại xem như không quen không bi ết. Phép
nhân hoá vầng trăng trong câu thơ thật sự có cái gì đó làm rung động lòng
người đoc bởi vì vầng trăng ấy chính là một con người. Cũng chính phép
nhân hoá đó làm cho ngư ời đọc cảm thương cho một “người bạn” bị chính
người bạn thân một thời của m ình lãng quên. Sự ồn ã của phố phường,
những công việc mưu sinh và những nhu cầu vật chất th ường nhật khác đã
lôi kéo con gười ra khỏi những giá trị tinh thần ấy, một phần vô tâm của con
người đã lấn át lí trí của người lính, khiến họ trở th ành kẻ quay lưng với quá
khứ. Con người khi được sống đầy đủ về mặt vật chất th ì thường hay quên đi
những giá trị tinh thần, qu ên đi cái nền tảng cơ bản củacuộc sống, đó chình
là tình cảm con người. Nhưng rồi một tình huống bất ngờ xảy ra buộc
ngươiø lính phải đối mặt:
“Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn -đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn”
Khi đèn điện tắt, cũng là khi không còn được sống trong cái xa hoa, đầy đủ
về vật chất, người lính bỗng phải đối diện với cái thực tại tối tăm. Trong cái
“thình lình”, “đột ngột” ấy, người lính vôi bật tung cửa sổ v à bất ngờ nhận ra
một cái gì đó. Đó chẳng phải ai xa lạ mà chính là người bạn tri kỉ năm xưa
của mình đây hay sao? Con người ấy không hề biết được rằng cái người bạn

tri kỉ, tình nghĩa, người bạn đã bị anh ta lãng quên luôn ở ngoài kia để chờ
đợi anh ta. “Người bạn ấy” không bao giờ bỏ r ơi con người, không bao giờ
oán giận hay trách móc con ng ười vì họ đã quên đi mình. Vầng trăng ấy vẫn
rất vị tha và khoan dung, nó cũng sẵn sàng đón nhận tấm lòng của một con
người biết sám hối, biết v ươn lên hoàn thiện mình. Cuộc đời mỗi con người
không ai có thể đóan biết trước được. Không ai mãi sống trong một cuộc
sống yên bình mà không có khó kh ăn, thử thách. Cũng như một dòng sông,
đời người là một chuỗi dài với những qunh co, uốn khúc . V à chính trong
những khúc quanh ấy, những biến cố ấy, con ng ười mới thật sự hiểu đ ược
cái gì là quan trọng, cái gì sẽ gắn bó với họ trong suốt hành trình dài và rộng
của cuộc đới. Dường như người lính trong bài thơ đã hiểu được điều đó!
“Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng”
Khi người đối mặt với trăng, có cái g ì đókhiến cho người lính áy náydù cho
không bị quở trách một lời n ào. Hai từ “mặt” trong cùng một dòng thô: mặt
trăng và mặt người đang cùng nhau trò chuyện . Người lính cảm thấy có cái
gì “rưng rưng” tự trong tận đáy lòng và dường như nước mắt đang muốn
trào ra vì xúc động trước lòng vị tha của người bạn “tri kỉ” của mình . Đối
mặt với vầng trăng, bỗng ng ười lính cảm thấy như đang xem một thước
phim quay chậm về tuổi thơ của mình ngày nào, nới có “sông” và có “bể”
.Chính những thước phim quay chậm ấy l àm người lính trào dâng nhưng nỗi
niềm và ngững giọt nước mắt tuôn ra tự nhiên, không chút gượng ép nào!
Những giọt nước mắt ấy đã phần nào làm cho người lính trở nên thanh thản
hơn, làm tâm hồn anh trong sáng lại. Một lần nữa những h ình tượng trong
tuổi thơ và chiến tranh được láy lại làm sáng tỏ những điều mà con người
cảm nhận được. Cái tâm hồn ấy, cái vẻ đẹp mộc mạc ấy không bao giờ bị
mất đi, nó luôn lặng lẽ sống trong tâm hồn mỗi con ng ười và nó sẽ lên tiếng
khi con người bị tổn thương. Đoạn thơ hay ở chất thơ mộc mạc, chân thành,

ngôn ngữ bình dị mà thấm thía, những hình ảnh đi vào lòng người.
Vầng trăng trong khổ thớ thứ ba đ ã thực sự thức tỉnh con ng ười:
“Trăng cứ tròn vành vạnh
kề chi người vô tình
ánh trăng im phăng ph ắc
đủ cho ta giật mình”
Khổ thơ cuối cùnh mang tính hàm súc độc đáo và đạt tới chiều sâu tư tưởng
và triết lí. “Trăng tròn vành vạnh” là vẻ đẹp của trăng vẫn vi ên mãn, tròn
đầy và không hề bị suy suyển dù cho trải qua biết bao thăng trầm. Trăng chỉ
im lặng phăng phắc, trăng không nói g ì cả, trăng chỉ nhìn, nhưng cái nhìn đó
đủù khiến cho con người giật mình. Ánh trăng như một tấm gương để cho
con người soi mình qua đó, để con người nhận ra mình để thức tỉnh lương
tri. Con người có thể chối bỏ, có thể l ãng quên bất cứ điều gì trong tâm hồn
anh ta . Nhưng dù gì đi nũa thì những giá trị văn hoá tinh thần của dân tộc
cũng luôn vậy bọc và che chởù cho con người.
“Ánh trăng” đã đi vào lòng người đọc bao thế hệ như một lời nhắc nhở đối
với mỗi người: Nếu ai đã lỡ quên đi, đã lỡ đánh mất những giá trị tinh thần
qúy giá thì hãy thức tỉnh và tìmlại những giá trị đó. còn ai chưa biết coi
trọng những giá trị ấy th ì hãy nâng niu những kí ức quý giá của m ình ngay
từ bây giờ, đừng để quá muộn. B ài thơ không chỉ hay về mắt nội dung m à
cón có những nét đột phá trong nghệ thuật. Thể th ơ năm chữ được vận dụng
sáng tạo, các chữ đầu dòng thơ không viết hoa thể hiện những cảm xúc liền
mạch của nhà thơ. Nhịp thơ biến ảo rất nhanh, giọng điệu tâmt ình dã gấy ấn
tượng mạnh trong lòng người đọc/./