Bài giảng Xác định vấn đề, viết tên đề tài và mục tiêu nghiên cứu TS. Lê Thị Thanh Xuân

1
XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ, ViẾT TÊN ĐỀ
TÀI VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
TS. LÊ THỊ THANH XUÂN
6/1/2015
Email:
Mục
MụcMục
MụcMục
MụcMục
Mục tiêu
tiêutiêu
tiêutiêu
tiêutiêu
tiêu
1. Trình bày được cách lựa chọn vấn đề
nghiên cứu theo phương pháp cho điểm ưu
tiên
2. Trình bày được cách viết tên đề tài, đặt vấn
đề và viết mục tiêu nghiên cứu
3. Viết được tên đề tài, nội dung phần đặt vấn
đề và xây dựng được mục tiêu nghiên cứu
cho một chủ đề cụ thể.
2
Tài liệu tham khảo
• Trường Đại học Y Hà Nội (2012), Tài liệu
hướng dẫn xây dựng đề cương NCKH Y
học (trang 38-60).
Nghiên cứu để làm gì?
3
Nghiên cứu để làm gì?

• TRẢ LỜI/giải thích/chứng minh/sáng tỏ:
– Một câu hỏi
– Một vấn đề quan tâm/chưa rõ/muốn biết/MỚI
– Nguyên nhân/yếu tố nguy cơ
• Giải quyết vấn đề
– Thay đổi cái chưa tốt
– Hiệu quả điều trị
• Nâng cao kiến thức của bản thân
Nghiên cứu để làm gì?
• Trả lời câu hỏi/vấn đề thắc mắc/thiếu/quan
tâm/chưa rõ/MỚI
– Yếu tố căn nguyên/nguy cơ
– Chẩn đoán
– Điều trị
– Dự phòng
– Dự báo
• HƯỚNG giải quyết
4
Nghiên cứu Y học
• Ứng dụng/triển khai
• Thông tin, bằng chứng MỚI
• GiẢI PHÁP/CAN THIỆP
• Chăm sóc sức khỏe người dân
1. Lựa chọn vấn đề ưu tiên cho
nghiên cứu
Thế nào là vấn đề sức khỏe ưu tiên?
• Là vấn đề sức khỏe gây những ảnh hưởng xấu
tới cá thể/nhóm cá thể/cộng đồng.
• Cần được giải quyết sớm.
• Cộng đồng/bệnh viện có khả năng giải quyết

được.
5
TẠI SAO? KHI NÀO?
• Nguồn lực HẠN HẸP >< vấn đề NHIỀU
• Không thể giải quyết được mọi việc cùng
một lúc.
Các tiêu chuẩn lựa chọn ưu tiên
Tiêu chuẩn Câu hỏi?
Tính xác đáng Vấn đề có xác đáng để NC?
Tính mới NC có gì mới so với các NC trước?
Sự chấp nhận của các bên
có thẩm quyền
Các bên có thẩm quyền có dễ dàng
chấp nhận vấn đề NC không?
Vấn đề đạo đức và sự chấp
nhận của cộng đồng:
Có vấn đề đạo đức gì khi NC?
Cộng đồng có dễ dàng chấp nhận?
Tính khả thi NC có khả năng thực hiện bằng nguồn
lực?
Tính ứng dụng Ai sử dụng kết quả NC? NC có lợi ích?
Tính bức thiết NC có thể trì hoãn trong việc ra quyết
định giải quyết vấn đề NC?
6
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.1. Tính xác đáng:
• Tầm cỡ của vấn đề cần nghiên cứu
• Tính nghiêm trọng của vấn đề
• Khả năng khống chế vấn đề cần nghiên cứu
• Sự quan tâm và hưởng ứng của cộng đồng

Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.2. Tính mới
 Vấn đề nghiên cứu đó đã có ai nghiên cứu
chưa?
 Nghiên cứu ở khu vực nào?
 Cho đối tượng nào?
 Khi nào?
 Trong điều kiện nào?
 Kết quả đạt được tới đâu?
7
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
Thang điểm cho tính mới:
• 1= Thông tin VĐ này đã đầy đủ, có sẵn
• 2= Có một số thông tin về vấn đề này
nhưng chưa đầy đủ
• 3= Chưa có thông tin nào về vấn đề này
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.3. Sự chấp nhận của các bên có thẩm
quyền:
• 1 = Chủ đề ít được quan tâm.
• 2 = Chủ đề được quan tâm và chấp nhận
nhưng chưa được đưa vào đề tài các cấp.
• 3 = Chủ đề được chấp nhận hoàn toàn và
được công nhận là đề tài các cấp.
8
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
• 1.4. Vấn đề đạo đức và sự chấp nhận của
cộng đồng:
• 1 = Có vấn đề đạo đức lớn, khó có thể được
cộng đồng chấp nhận, cần được quan tâm xem

xét lại.
• 2 = Có liên quan đến vấn đề đạo đức nhưng
không nghiêm trọng và cộng đồng có thể chấp
nhận.
• 3 = Không có vấn đề gì về đạo đức, cộng đồng
dễ dàng chấp nhận
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.5. Tính khả thi:
• 1 = Khó khả thi nếu chỉ dựa vào nguồn
lực hiện có.
• 2 = Có thể triển khai nếu ưu tiên đầu tư và
quản lý tốt các nguồn vốn sẵn có.
• 3 = Dễ dàng triển khai ngay cả khi vấn đề
nghiên cứu không được ưu tiên đầu tư.
9
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.6. Tính ứng dụng của các kết quả có
thể đạt được:
• 1 = Ít có cơ hội ứng dụng vào thực tế sau
khi nghiên cứu.
• 2 = Một số kiến nghị của đề tài có thể
được để ứng dụng vào thực tế.
• 3 = Chủ đề có cơ hội tốt để ứng dụng
Tiêu chuẩn chọn vấn đề ưu tiên
1.7. Tính bức thiết của vấn đề
• 1 = Thông tin thu được chưa cần thiết cho
việc ra quyết định
• 2 = Kết quả cần thiết cho việc ra quyết
định nhưng có thể trì hoãn
• 3 = Các số liệu của nghiên cứu rất cần

thiết cho việc ra các quyết định
10
Cách cho điểm ưu tiên và chọn
chủ đề nghiên cứu
Tên đề
tài
nghiên
cứu
Cho điểm ưu tiên (từ 1- 3 điểm). Điểm càng cao ưu tiên lớn. Tổng
điểm
Tích
điểm
Tính
xác
đáng
Tính
mới
Sự chấp
nhận của
chính
quyền
Đạo đức,
sự chấp
nhận CĐ
Tính
khả
thi
Tính
ứng
dụng

Tính
bức
thiết
1
2
3
4
2. Viết tên đề tài nghiên cứu.
• Ba tiêu chuẩn: đầy đủ, ngắn gọn, hấp dẫn
• Không nhất thiết phải có động từ
• Thành phần:
1. Ai?
2. Cái gì? (vấn đề)
3. ở đâu?
4. Khi nào?
11
Ví dụ về các dạng tên đề tài
Lĩnh vực
nghiên cứu
Tên đề tài cụ thể
Lao Thực trạng và một số yếu tố ảnh hưởng tới bệnh nhân mắc
Lao phổi tại Bệnh viện Thanh Nhàn Hà Nội năm 2014.
Sốt rét Thực trạng và 1 số yếu tố ảnh hưởng đến sốt rét của cư
dân tại các tỉnh miền núi phía Bắc năm 2014.
Suy dinh
dưỡng ở phụ
nữ có thai
Thực trạng suy dinh dưỡng ở phụ nữ có thai tại huyện
Bình Lục tỉnh Hà nam năm 2014 và các giải pháp can
thiệp

Tiêu chảy trẻ
em
Tác dụng bổ sung sữa đậu nành vào khẩu phần ăn trong
điều trị tiêu chảy
Nhiễm khuẩn
bệnh viện
Kiến thức và thực hành phòng chống NKBV của cán bộ Y
tế tại BV Đại học Y Hà nội năm 2014
ĐÁNH GIÁ
• Chỉ tiêu/chuẩn vàng
• Trước-sau: MỘT NHÓM
• Đối chứng: HAI NHÓM
12
3. Đặt vấn đề nghiên cứu
• Tại sao cần nghiên cứu vấn đề này?
– Cần nêu bật tính mới, tính cần thiết phải
nghiên cứu vấn đề đó
• Kết quả nghiên cứu vấn đề đó sẽ mang lại
lợi ích gì cho cộng đồng, cho xã hội
NỘI DUNG ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Giới thiệu vấn đề nghiên cứu (khái niệm) và
đặc điểm tình hình chung có liên quan
2. Bản chất của vấn đề: phổ biến, nghiêm trọng,
hậu quả
3. Các yếu tố tác động chính lên vấn đề
4. Các giải pháp đã áp dụng giải quyết vấn đề và
tồn tại
5. Các NC trước đây và tại sao phải NC thêm
6. Mong đợi từ nghiên cứu
13

Mục tiêu nghiên cứu
• Là điều mà nghiên cứu viên mong đợi
sau khi kết thúc một nghiên cứu
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• Mục tiêu chung: là mục tiêu được trình
bày một cách khái quát
• Mục tiêu cụ thể: là mục tiêu chung được
chi tiết hoá
14
Tiêu chuẩn của một mục tiêu tốt
• Bắt đầu bằng động từ (mô tả, phân tích,
so sánh, xác định), không nên dùng thăm
dò, tìm hiểu, nghiên cứu….
• Cụ thể (đối tượng, địa điểm, thời gian,
biến số nghiên cứu)
• Phù hợp với tên đề tài
Thực hành nhận xét
• Suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi tại Cầu
Giấy Hà Nội năm 2014
15
Ví dụ mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Cung cấp các thông tin suy dinh dưỡng và một số
yếu tố liên quan ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Mục tiêu cụ thể:
• Mô tả suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi tại quận
Cầu Giấy năm 2015
• Mô tả một số yếu tố liên quan đến suy dinh dưỡng
CÂU HỎI
• Tên đề tài và mục tiêu đã tốt chưa?

• Nếu chưa, bạn sẽ chỉnh sửa như thế nào?
16
Ví dụ mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Cung cấp các thông tin tỷ lệ suy dinh dưỡng và một
số yếu tố liên quan ở trẻ em dưới 5 tuổi nhằm đề
xuất một số giải pháp hạn chế tỷ lệ này.
Mục tiêu cụ thể:
• Xác định tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi
tại quận Cầu Giấy năm 2014
• Mô tả một số yếu tố liên quan đến tỷ lệ suy dinh
dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi tại quận Cầu Giấy năm
2014
Ví dụ mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Cung cấp các thông tin về thực trạng và các yếu tố
liên quan đến suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi
để đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế tỷ lệ suy
dinh dưỡng….
Mục tiêu cụ thể:
• Xác định tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi
tại quận Cầu Giấy năm 2014
• Mô tả một số yếu tố liên quan đến tỷ lệ suy dinh
dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi tại quận Cầu Giấy năm
2014
17
Ví dụ đề tài nghiên cứu
• Thực trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5
tuổi và một số yếu tố liên quan tại quận Cầu
Giấy năm 2014

• Thực trạng suy dinh dưỡng và một số yếu tố
liên quan ở trẻ em dưới 5 tuổi tại quận Cầu
Giấy năm 2014
• Thực trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5
tuổi tại quận Cầu Giấy năm 2014
Ví dụ mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Cung cấp các thông tin về tỷ lệ suy dinh dưỡng và
các yếu tố liên quan tới tỷ lệ này ở trẻ em dưới 5
tuổi và đề xuất các khuyến nghị nhằm giảm tỷ lệ
suy dinh dưỡng ở trẻ em.
Mục tiêu cụ thể:
• Xác định tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi
tại quận Cầu Giấy năm 2014
• Mô tả một số yếu tố liên quan (cá nhân, gia đình)
tới tỷ lệ SDD ở trẻ em dưới 5 tuổi tại quận Cầu
Giấy năm 2014
18
Ví dụ mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu cụ thể:
• Mô tả thực trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5
tuổi tại quận Cầu Giấy năm 2014
• Một số yếu tố liên quan và khuyến nghị
• MỤC TIÊU CỤ THỂ TRÙNG VỚI TÊN ĐỀ TÀI
THỰC HÀNH
• Thực hành theo nhóm viết tên đề tài, nội
dung đặt vấn đề và viết mục tiêu nghiên
cứu