PT hình ảnh thiên nhiên trong "Truyện Kiều"

Đề : Hãy phân tích hình ảnh thiên nhiên trong truyện Kiều để làm sáng rõ nhận
định của Đặng Thanh Lê : "Có thể nói thiên nhiên trong "Truyện Kiều"cũng là
một nhân vật, một nhân vật thường lặng lẽ kín đáo nhưng không mấy khi không
xuất hiện và luôn luôn thấm đượm tình người".
YÊU CẦU :
- Thể loại : Nghị luận về một tác phẩm (dạng nghị luận về một giá trị của tác
phẩm).
- Nội dung : Phân tích hình ảnh thiên nhiên trong "Truyện Kiều"để làm sáng rõ
nhận định của Đặng Thanh Lê.
DÀN Ý SƠ LƯỢC :
I. Mở bài :
- Giới thiệu tác phẩm : "Truyện Kiều", tác giả : Nguyễn Du.
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận : Phân tích hình ảnh thiên nhiên trong "Truyện
Kiều"để làm sáng rõ nhận định của Đặng Thanh Lê.
II. Thân bài :
1. Phân tích thiên nhiên cũng là một nhân vật lặng lẽ, kín đáo, xuất hiện, thấm
đượm tình người.
- Trong "Truyện Kiều", Nguyễn Du chỉ tạo cơ hội cho thiên nhiên xuất hiện khi
cần tạo nền cảnh cho một cuộc gặp gỡ, hẹn hò hoặc khi bộc lộ giúp những cảm
nhận tâm trạng của các nhân vật về thời gian, không gian, cảnh ngộ,
+ Thiên nhiên ùa vào lòng người với những nét màu thật sáng đẹp và dồi dào
sức sống : "Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"
+ Cảnh ở đây thật thơ mộng và thắm đượm tình người.
"Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"
+ Thiên nhiên càng trở nên hữu tình, thơ mộng khi Kiều chia tay với Kim Trọng
: "Dưới cầu nước chảy trong veo,
Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha"

+ Thiên nhiên còn trở thành nhân vật thứ ba chứng kiến buổi thề non hẹn biển
giữa Kiều với chàng Kim :
"Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
Đinh ninh hai mặt một lời song song"
+ Là người bạn gần gũi, gắn bó với nàng trong mọi hoàn cảnh :
"Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung"
+ "Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa"
Đó là nỗi buồn lẻ loi, cô đơn, lạc lỏng bơ vơ nơi chân trời góc bể của người con
gái không biết bấu víu vào đâu :
"Buồn trông nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Aàm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi"
* Liên hệ, so sánh : "Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ"
III. Kết bài :
- Đánh giá các ý đã phân tích :
- Rút ra bài học, nhận xét.
Có thể nói thiên nhiên luôn là hình ảnh thân gần, gắn bó với mỗi chúng ta, nó
không chỉ là khung cảnh gần gũi trong cuộc sống đời thường mà đã đi vào văn
học, cụ thể đi vào "Truyện Kiều". Nguyễn Du đã mượn thiên nhiên làm nền cho
truyện và cũng biến thiên nhiên thành một nhân vật, mang tâm sự, nỗi lòng của
con người. Ngòi bút thơ của Nguyễn Du tài hoa, điêu luyện khi dựng lên hình
ảnh thiên nhiên .Thiên nhiên mãi là hình ảnh, là nhân vật không thể thiếu trong
"Truyện Kiều" . "Truyện Kiều" mãi mãi là viên ngọc quý, là cuốn sách gối đầu
giường của mõi chúng ta.
Nhà thơ Sông Lam, Núi Hồng đã ra đi, nhưng "Truyện Kiều" mãi mãi là dòng
sông mát lành chảy qua tâm hồn chúng ta để lại một lớp phù sa màu mỡ. Trên

lớp phù sa màu mỡ đó, ta luôn luôn gặp hình ảnh tươi đẹp, sốâng động, mang
đậm tình người của thiên nhiên.
BÀI VIẾT THAM KHẢO :
Nhận xét về thiên nhiên trong "Truyện Kiều", Đặng Thanh Lê từng nói : "Có thể
nói thiên nhiên trong "Truyện Kiều" cũng là một nhân vật, một nhân vật thường
lặng lẽ, kín đáo nhưng không mấy khi không xuất hiện và luôn luôn thấm đượm
tình người".
Thiên nhiên vốn không phải là chủ đề riêng của Nguyễn Du mà nó là chủ đề
chung của thi sĩ muôn đời. Nhưng thiên nhiên đi vào "Truyện Kiều", đi vào tâm
hồn đại thi hào Nguyễn Du lại có những nét rất riêng. Trong "Truyện Kiều",
Nguyễn Du chỉ tạo cơ hội cho thiên nhiên xuất hiện khi cần tạo nền cảnh cho
một cuộc gặp gỡ, hẹn hò hoặc khi bộc lộ giúp những cảm nhận tâm trạng của
các nhân vật về thời gian, không gian, cảnh ngộ,
Trong tiết thanh minh trong sáng, khắp nơi nô nức đi tảo mộ, du xuân, thiên
nhiên ùa vào lòng người với những nét màu thật sáng đẹp và dồi dào sức sống :
"Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"
Một mùa xuân với màu xanh rợn ngợp của cỏ non, với một vài bông lê điểm
xuyết. Chỉ với đôi nét chấm phá, qua ngòi bút tài hoa của nhà nghệ sĩ, cả một
bức tranh xuân bừng sáng hiện lên. Trong cái không gian bát ngát màu xanh của
cỏ mùa xuân, điểm vào một vài bông hoa lê trắng muốt, tinh khiết, đưa lòng
người trong cảnh bay bay nhè nhẹ, lâng lâng.
Cảnh như đang nâng nhẹ bước chân ba chị em Thuý Kiều :
"Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang"
Cảnh ở đây thật thơ mộng và thắm đượm tình người. Một dòng nước, một nhịp
cầu nho nhỏ cũng đủ gợi lên những nét thanh thanh của phong cảnh.
Thiên nhiên càng trở nên hữu tình, thơ mộng khi Kiều chia tay với Kim Trọng :

"Dưới cầu nước chảy trong veo,
Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha"
Nguyễn Du không cần giá vẽ nhưng đã dựng nên một bức tranh thiên nhiên thật
đẹp và hài hoà. Dưới cầu là dòng nước êm đềm chảy, bên cầu là hình ảnh "tơ
liễu bóng chiều thướt tha". Cảnh vật gắn bó nhau, tôn nhau lên, chiếc cầu nhỏ
như làm đẹp cho dòng nước và dòng nước làm cho chiếc cầu càng trở nên xinh
xắn, đáng yêu hơn. Ở đây, Nguyễn Du có nói đến hình ảnh "bóng chiều"nhưng
bóng chiều không gợi nỗi buồn mà đẹp một cách lạ thường. Phải chăng lúc này
là lúc Kim Trọng chia tay với Thuý Kiều, tâm hồn Kiều hồn nhiên trong sáng
nên cảnh cũng mang những nét hồn nhiên trong sáng của Kiều. Cảnh thiên nhiên
thấm đượm hồn người, tình người, mang nỗi niềm của con người. Thiên nhiên
còn trở thành nhân vật thứ ba chứng kiến buổi thề non hẹn biển giữa Kiều với
chàng Kim :
"Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
Đinh ninh hai mặt một lời song song"
"Vầng trăng vằng vặc giữa trời" kia như là một nhân chứng cho mối tình trong
sáng, đẹp tươi của đôi trai tài, gái sắc. Trong "Truyện Kiều", đã hơn bốn mươi
lanà Nguyễn Du nhắc đến ánh trăng nhưng có lẽ ánh trăng trong đêm thề nguyền
này đã đi vào tiềm thức, đã trở nên gắn bó nhất với Thuý Kiều.
Trăng là người làm chứng cho mối tình của nàng với chàng Kim và cũng là
người bạn gần gũi, gắn bó với nàng trong mọi hoàn cảnh :
"Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần ở chung"
Trước không gian rộng lớn, rợn ngợp của lầu Ngưng Bích, Kiều như một tấm
thân bơ vơ, lạc lỏng. Nàng tìm đến với thiên nhiên, lấy thiên nhiên làm bầu bạn.
Dường như Nguyễn Du đã kéo vầng trăng từ xa vời vợi kia gần nàng Kiều hơn.
Trăng như người bạn tri âm tri kỷ đang san sẻ cùng tâm trạng của nàng :
"Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa"
Môït cánh buồm nhỏ bé trước mặt biển bao la trong cảnh hoàng hôn cũng đủ gợi

gợi lên trong lòng người đọc thấm thía nỗi buồn của nàng Kiều. Đó là nỗi buồn
lẻ loi, cô đơn, lạc lỏng bơ vơ nơi chân trời góc bể của người con gái không biết
bấu víu vào đâu :
"Buồn trông nội cỏ dầu dầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Aàm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi"
Nếu trong Truyện Kiều, Nguyễn Du đã từng viết :
"Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ"
thì quả là không sai. Nỗi buồn trong Kiều thật mênh mang, rợn ngợp, một nỗi
buồn khiến cho lòng người khô héo. "Nội cỏ" ở đây cũng "dầu dầu" cũng mang
tâm sự nỗi lòng của Kiều. Đó là nỗi buồn vì cuộc đời đang bị xô đâỷ, vùi dập.
Nỗi buồn đó cứ dấy lên mãi, ứ đọng mãi, khơi gợi nỗi niềm tủi nhục đau thương
đến ứa nước mắt. Aâm thanh của tiếng sóng hay cũng chính là những tai hoạ,
những khó khăn đang rình rập, có nguy cơ ập xuống đầu Kiều, choáng ngợp
khắp tâm trí Kiều. Cảnh ở đây vừa mênh mang, rợn ngợp vừa mang tâm sự u
hoài của lòng người.
Có thể nói thiên nhiên luôn là hình ảnh thân gần, gắn bó với mỗi chúng ta, nó
không chỉ là khung cảnh gần gũi trong cuộc sống đời thường mà đã đi vào văn
học, cụ thể đi vào "Truyện Kiều". Nguyễn Du đã mượn thiên nhiên làm nền cho
truyện và cũng biến thiên nhiên thành một nhân vật, mang tâm sự, nỗi lòng của
con người. Ngòi bút thơ của Nguyễn Du tài hoa, điêu luyện khi dựng lên hình
ảnh thiên nhiên .Thiên nhiên mãi là hình ảnh, là nhân vật không thể thiếu trong
"Truyện Kiều" . "Truyện Kiều" mãi mãi là viên ngọc quý, là cuốn sách gối đầu
giường của mõi chúng ta.
Nhà thơ Sông Lam, Núi Hồng đã ra đi, nhưng "Truyện Kiều" mãi mãi là dòng
sông mát lành chảy qua tâm hồn chúng ta để lại một lớp phù sa màu mỡ. Trên
lớp phù sa màu mỡ đó, ta luôn luôn gặp hình ảnh tươi đẹp, sốâng động, mang
đậm tình người của thiên nhiên.