Hiểu quả cảu interferon alpha và interfrron gâm gà biểu hiện trên hệ thống pichia pastoris trong phòng và điều trị bệnh gumboro trên gà 3 tuần tuổi

TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
TRN HOÀI LÊN
HIU QU CA INTERFERON ALPHA VÀ
INTERFERON GAMMA GÀ BIU HIN TRÊN
 THNG PICHIA PASTORIS TRONG PHÒNG VÀ
U TR BNH GUMBORO TRÊN GÀ 3 TUN TUI
Lun vn tt nghip
Ngành: THÚ Y
n Th, 2013
Lun vn tt nghip
Ngành: THÚ Y
Tên  tài:
HIU QU CA INTERFERON ALPHA VÀ
INTERFERON GAMMA GÀ BIU HIN TRÊN
 THNG PICHIA PASTORIS TRONG PHÒNG VÀ
U TR BNH GUMBORO TRÊN GÀ 3 TUN TUI
Giáo viên hng dn
: Sinh viên thc hin:
H Th Vit Thu Trn Hoài Lên
MSSV: 3092673
Lp: Thú Y K35
n Th, 2013
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
i
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
 MÔN THÚ Y
 tài: “Hiu qu ca interferon alpha và interferon gamma gà biu hin
trên h thng Pichia pastoris trong phòng và u tr bnh Gumboro trên gà 3

tun tui” do sinh viên Trn Hoài Lên thc hin ti tri chn nuôi thc nghim và
phòng thí nghim virus hc, B môn Thú Y, Khoa Nông Nghip & Sinh Hc ng
ng, Trng i Hc Cn Th t tháng 12 nm 2012 n tháng 3 nm 2013.
n Th, ngày tháng nm 2013 Cn Th, ngày tháng nm 2013
Duyt B môn Thú Y Duyt Giáo viên hng dn
PGS.TS  TH VIT THU
n Th, ngày tháng nm 2013
Duyt Khoa Nông Nghip & SHD
ii
I CAM OAN
Tôi xin cam oan nhng kt qu trình bày trong lun vn này là công trình nghiên
u ca bn thân tôi.
t c các s liu, kt qu hoàn toàn trung thc và cha tng c ai công b
trong bt k lun vn nào trc ây.
Tác gi lun vn
Trn Hoài Lên
iii
I CM N
Xin chân thành cm n:
Xin kính dâng lên ông bà, cha m lòng bit n sâu sc và s quý trng nht, nhng
ngi luôn c gng to mi u kin tt  tôi thc hin c hoài bo ca mình.
Cô H Th Vit Thu ã tn tâm hng dn giúp  và to u kin tt cho tôi
hoàn thành tt lun vn tt nghip này.
Cô Nguyn Th Bé Mi c vn hc tp luôn ng viên nhc nh tôi trong sut 5
m hc qua.
Quý Thy, Cô B môn Thú Y và Chn Nuôi Trng i Hc Cn Thã tn tình
truyn t kin thc cho tôi trong sut thi gian hc ti trng.
Ch Hunh Ngc Trang ã ht lòng ch dn và to u kin thun li cho tôi trong
thi gian làm vic ti phòng thí nghim.
Ch Nguyn Th Thanh Giang (Trung tâm Công ngh Sinh hc Thành ph H Chí

Minh) ã ht lòng hng dn tôi trong quá trình thc hin lun vn này.
Anh Trn Khánh Long ã nhit tình giúp  và ng viên trong sut thi gian thc
hin  tài.
p th lp Thú Y K35, các anh ch em trong ngành Thú Y ã giúp , chia s và
ng viên tôi trong quá trình hc tp và thc hin  tài
Xin kính gi n quý Thy, Cô, các anh ch, ngi thân và bn bè tôi li chúc sc
khe, thành công và xin nhn ni tôi lòng bit n sâu sc.
n Th, ngày tháng nm 2013.
Sinh viên thc hin  tài:
Trn Hoài Lên
iv
C LC
Trang ph bìa i
Trang ký duyt ii
I CAM OAN ii
I CM N iii
C LC iv
DANH MC CH VIT TT vii
DANH SÁCH BNG ix
DANH SÁCH HÌNH x
TÓM LC xi
Chng 1 T VN  1
Chng 2 C S LÝ LUN 3
2.1 Interferon 3
2.1.1. S lc v interferon 3
2.1.2 Phân loi interferon 4
2.1.3 Hot tính sinh hc ca interferon 4
2.2 Interferon gà 5
2.2.1. Phân loi interferon gà 5
2.2.2 Interferon-alpha gà 6

2.2.3 Interferon -gamma gà 7
2.2.4 S biu hin ca interferon-alpha và interferon-gamma gà trên
 thng Pichia pastoris 7
2.2.5 Các nghiên cu s dng interferon-alpha và interpheron-gamma gà
tái t hp trên gia cm 8
2.3 Bnh Gumboro 9
2.3.1 Khái nim v bnh Gumboro 9
2.3.2 c m hình thái, cu trúc ca virus Gumboro 9
2.3.3 C ch sinh bnh 10
2.3.4 Triu chng và bnh tích 11
2.3.4.1 Triu chng 11
2.3.4.2 Bnh tích 12
2.3.5 Phòng bnh và u tr 13
v
2.3.5.1 Phòng bnh 13
2.3.5.2 u tr 14
2.4 Các yu tnh hng n kh nng nhim bnh Gumboro trên gà 15
2.4.1 Ging gà 15
2.4.2 Tui gà 15
2.4.3 Gii tính gà 15
2.5 Tình hình nghiên cu ChIFN trong và ngoài nc 15
2.5.1 Trong nc 15
2.5.2 Ngoài nc 16
Chng 3 NI DUNG VÀ PHNG PHÁP THÍ NGHIM 19
3.1 Ni dung thí nghim 19
3.2 Phng tin thí nghim 19
3.2.1 Thi gian và a m 19
3.2.2 Vt liu thí nghim 19
3.3 Phng pháp thí nghim 20
3.3.1 Phng pháp chun b huyn dch bnh phm 20

3.3.2 Chun  huyn dch virus Gumboro 20
3.3.3 Xác nh c lc ca virus Gumboro trên gà 3 tun tui 21
3.3.4 ánh giá hiu qu phòng và u tr bnh Gumboro ca
rChIFN- và rChIFN- trên gà 3 tun tui 21
3.4 Phng pháp xét nghim 23
3.4.1 Phng pháp kim tra virus Gumboro bng phn ng kt ta
khuch tán trên thch (Agar gel precipitation, AGP) 23
3.4.2 Phng pháp kim tra kháng th kháng virus Gumboro bng
phn ng ELISA (Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay) 24
3.5 Các ch tiêu theo dõi 27
3.6 Phng pháp x lý s liu 28
Chng 4 KT QU VÀ THO LUN 29
4.1 Chun  và xác nh ELD
50
trên phôi gà 29
4.2 Kt qu kho sát kh nng gây bnh ca virus Gumboro trên gà 3 tun tui 30
4.3 Kt quánh giá hiu qu phòng và u tr bnh Gumboro ca rChIFN-
và rChIFN- trên gà 3 tun tui 31
vi
4.4 Kt qu theo dõi triu chng lâm sàng  gà thí nghim 32
4.5 Kt qu kho sát bnh tích qua m khám 32
4.6 Kt qu kim tra virus Gumboro bng phn ng kt ta khuch tán trên thch
AGP (Agar gel precipitation) 34
4.7 Kt qu kim tra áp ng min dch vi virus Gumboro bng phn
ng ELISA 34
4.8 Kt qu theo dõi trng lng ca gà thí nghim trc và sau khi gây nhim
IBDV 38
Chng 5 KT LUN VÀ  NGH 41
5.1 Kt lun 41
5.2  ngh 41

TÀI LIU THAM KHO 42
vii
DANH SÁCH CH VIT TT
Vit tt Nguyên ch Ngha ting vit
AGP
AIV
bps
cAMP
cDNA
CEF
ChIFN
COS
Ctv
DNA
C
ELD
50
ELISA
GBP
HLA
IBDV
IBV
IFN
IRF
IU
MAF
MaIFN
MDV
MHC
mRNA

NC
KT
NK
TuIFN
TB
Agarose gel precipitation
Avian influenza virus
Base pairs
Cyclic adenosine monophosphate
Complementary deoxyribonucleic acid
Chicken embryo fibroblast
Chicken interferon
Cell line derived from kidney cells
of the African green monkey
ng tác viên
Deoxyribonucleic acid
i chng
Embryo lethal dose 50%
Enzyme linked ìmmuno sorbent assay
Guanylate-binding protein
Human leukocyte antigen
Infectious bursal disease virus
Infectious bronchitis virus
Interferon
Interferon regulatory factor
International unit
Macrophage activating factor
Mammalian interferon
Marek’s disease virus
Major histocompatibility complex

Messenger ribonucleic acid
Negative control
Kháng th
Natural kill
Turkey interferon
i thc bào
t ta khuch tán trên thch
Virus cúm gia cm
 bào x phôi gà
Interferon gà
Dòng t bào t t bào thn ca kh
xanh Châu Phi
Liu gây cht 50% phôi
Phn ng min dch gn men
Protein gn kt Guanylate
Kháng nguyên bch cu ngi
Virus gây bnh Gumboro
Virus gây viêm ph qun truyn
nhim
u tu hòa interferon
n v quc t
Tác nhân hot hóa i thc bào
Interferon  loài hu nh
Virus gây bnh Marek's
Phc hp hòa hp t chc
RNA thông tin
Trung bình i chng âm
viii
RSV
SFV

VP
IBD
VSV
NDV
Rous sarcoma virus
Semliki forest virus
Viral protein
Infectious bursal dísease
Vesicular stomatitis virus
Newcastle disease virus
ix
DANH SÁCH BNG
ng Tên bng Trang
3.1 B trí thí nghim xác nh ch s ELD
50
a IBDV trên phôi gà……. 21
3.2
 trí thí nghim kho sát c lc ca virus Gumboro trên gà 3 tun
tui gà

22
3.3
 trí thí nghim ánh giá hiu qu phòng bnh Gumboro ca
rChIFN- và rChIFN- trên gà 3 tun tui

22
3.4
 trí thí nghim ánh giá hiu qu u tr bnh Gumboro ca
rChIFN- và rChIFN- trên gà 3 tun tui

23
3.5 B trí thí nghim mu huyt thanh trong xét nghim ELISA

26
4.1 T l phôi gà cht  các nng  IBDV pha loãng

29
4.2 T l gà mc bnh và gà cht  các nghim thc thí nghim

30
4.3
 l gà mc bnh và t l gà cht  các nghim thc trong vic
phòn g bnh Gum bo ro

31
4.4
 l gà mc bnh và t l gà cht  các nghim thc trong vic u
tr b nh Gum bo ro

31
4.5 Tn sut xut hin triu chng trên gà thí nghim mc bnh

32
4.6 Tn sut xut hin bnh tích trên gà cht trong thí nghim

33
4.7
t qu kim tra virus Gumboro t bnh phm bng phn ng kt
a khuch tán trên thch (AGP)

34
4.8 T l gà áp ng min dch vi virus Gumboro qua phn ng ELISA

35
4.9
Giá tr S/P ca các mu huyt thanh trc và sau thí nghim phòng
nh Gumboro

36
4.10
Giá tr S/P ca các mu huyt thanh trc và sau thí nghim u tr
nh Gumboro

36
4.11
Hiu giá kháng th ca gà trc và sau thí nghim phòng bnh
Gumboro

36
4.12
Hiu giá kháng th ca gà trc và sau thí nghim u tr bnh
Gumboro

37
4.13
t qu trng lng trung bình ca gà trc và sau thí nghim
phòn g bnh Gum bo ro

38
4.14

t qu trng lng trung bình ca gà trc và sau thí nghim u
tr bnh Gu m boro

39
x
DANH SÁCH HÌNH
Hình
Tên hình Trang
2.1 Cu trúc interferon ngi

4
2.2 Cu trúc ca virus gây bnh Gumboro

10
2.3 C ch sinh bnh ca virus Gumboro

11
3.1 Mu thch dùng  làm phn ng AGP

24
4.1 Gà rúc u vào cánh

32
4.2 Gà  r, nm ph phc

32
4.3 Xut huyt cùi

33
4.4 Xut huyt c ngc

33
4.5 Xut huyt tuyn c

33
4.6 Thn sng

33
4.7 Kt qu xét nghim ELISA

34
4.8
Biu  hiu giá kháng th ca gà trc và sau trong vic phòng
nh Gumboro
37
4.9
Biu  hiu giá kháng th ca gà trc và sau trong vic u tr
nh Gumboro
37
4.10
Biu  trng lng trung bình ca gà  các nghim thc trong trong
vic phòng bnh Gumboro……………………………… …………
39
4.11
Biu  trng lng trung bình ca gà  các nghim thc trong trong
vic u tr bnh Gumboro………………………………………….
40
xi
TÓM LC
 tài: "Hiu qu ca interferon alpha và interferon gamma gà biu hin trên h

thng Pichia pastoris trong phòng và u tr bnh Gumboro trên gà 3 tun tui" c thc
hin ti tri chn nuôi thc nghim và phòng thí nghim virus hc, B môn Thú Y, Khoa
Nông nghip và Sinh hc ng dng, trng i hc Cn Th t tháng 08/2013 n 12/2013,
trong  tài này, chúng tôi ánh giá hiu qu ca interferon alpha gà (ChIFN-) và
interferon gamma gà (ChIFN-) biu hin trên h thng Pichia pastoris (P. pastoris) trong
phòng và u tr bnh Gumboro trên gà 3 tun tui qua ba thí nghim: kim tra c lc ca
virus Gumboro, ánh giá kh nng phòng bnh Gumboro ca rChIFN-  và rChIFN- trên gà
3 tun tui, và ánh giá kh nng u tr bnh Gumboro ca rChIFN-  và rChIFN- trên gà
3 tun tui. Thí nghim kim tra c lc ca virus Gumboro gm 2 nghim thc, nghim thc
virus (gà c gây nhim vi virus Gumboro) và so sánh vi nghim thc i chng. Kt qu
virus Gumboro dùng trong thí nghim là chng virus có c lc cao vi t l gà bnh là
100% và t l gà cht là 36,67%, so vi nghim thc i chng không có gà bnh và gà cht.
Thí nghim ánh giá kh nng phòng bnh Gumboro ca rChIFN- và rChIFN- vi 4
nghim thc: nghim thc phòng bnh vi liu 100µg rChIFN- + 1µg rChIFN- (NT1); nghim
thc phòng bnh vi liu 10µg rChIFN- + 1µg rChIFN- (NT2); nghim thc i chng âm, gà
không c gây nhim vi virus Gumboro (NT3); nghim thc i chng dng, gà c gây
nhim vi 0,2ml dch virus Gumboro (10
5
ELD
50
) và không c u tr (NT4).  NT1 và
NT2 gà c cho s dng dch rChIFN- + rChIFN- + nc ct va  0,2ml mi ngày,
liên tc 3 ngày, sau ó 24 gi gây nhim vi virus Gumboro. Kt qu, khi phân tích thng kê
 l gà bnh, có s khác bit có ý ngha gia 2 NT s dng rChIFN so vi 2 NT i chng và
2 NT i chng khác bit có ý ngha vi nhau. Nhng ch có NT i chng dng khác bit
có ý ngha vi các NT còn li khi phân tích thng kê t l gà cht. u này cho thy, vic s
ng rChIFN có tác dng trong phòng bnh Gumboro và gim c t l gà cht. Thí nghim
ánh giá kh nng u tr bnh Gumboro ca rChIFN- và rChIFN- vi 3 nghim thc:
nghim thc u tr bnh vi liu 100µg rChIFN- + 1µg rChIFN- (NT1); nghim thc i
chng âm, gà không c gây nhim vi virus Gumboro (NT2); nghim thc i chng

ng, gà c gây nhim vi 0,2ml dch virus Gumboro (10
5
ELD
50
) và không c u tr
(NT3).  NT1 sau 8 gi gây nhim vi virus Gumboro gà c u tr vi dch rChIFN- +
rChIFN- + nc ct va  0,2ml và tip tc dùng liên tip 5 ngày. Kt qu:  t l gà mc
nh, NT1 khác bit có ý ngha thng kê vi các nghim thc i chng. Nghim thc i
chng âm và i chng dng khác bit có ý ngha thng kê.  t l gà cht, ch có nghim
thc i chng dng là khác bit có ý ngha thng kê vi các nghim thc còn li. Kt qu
trên cho thy rChIFN cng có tác dng trong u tr bnh Gumboro và hn ch t l gà cht.
Bên cnh ó, các NT s dng rChIFN còn có trng lng trung bình khác bit có ý ngha so
i NT i chng dng, chng t rChIFN có kh nng ci thin tng trng ca gà. Kt qu
trên cho thy, khi s dng kt hp 100µg rChIFN- + 1µg rChIFN- thì cho hiu qu trong
phòng và u tr bnh Gumboro trên gà.
1
Chng1
T VN 
Ngày nay, cùng vi s gia tng dân s thì nhu cu v thc phm cng tng theo.
áp ng nhu cu ó cn phi phát trin ngành chn nuôi, c bit là chn nuôi theo
quy mô công nghip. Tuy nhiên khi phát trin chn nuôi theo quy mô công nghip
ang gp phi mt s khó khn nh: giá thc n tng cao, giá ca các sn phm chn
nuôi b bin ng và quan trng nht là các dch bnh. Trong ó, bnh Gumboro là 1
trong nhng bnh nguy him, gây tn tht ln trên gà.
nh Gumboro là bnh truyn nhim cp tính ca gà do virus gây ra, c trng
i s tn thng túi Fabricius, làm suy gim kh nng min dch ca gà, làm gia tng
nguy c nhim bnh và gim kh nng áp ng min dch khi tiêm phòng. Bnh gây
n tht kinh t ln do t l gà mc bnh có th ti 100% và t l cht có th t 20-
50% (Nguyn Xuân Bình và ctv, 2005). Bnh tích n hình: xut huyt cùi, c
ngc, sng và xut huyt túi Fabricius, xut huyt ni tip giáp gia d dày tuyn và

 dày c (Phm S Lng và Nguyn Thin, 2004).Bnh Gumboro là bnh do virus
gây ra, vì vy v nguyên tc thì không có thuc u tr (H Th Vit Thu và Nguyn
c Hin, 2012), do ó ChIFNs c xem là bin pháp phòng và tr bnh có tim
ng.
Interferon (IFN) là mt nhóm các protein t nhiên c sn xut bi các t bào
a h min dch  hu ht các ng vt nhm chng li các tác nhân ngoi lai nh
virus, vi khun, kí sinh trùng và t bào ung th. Ngày nay, cùng vi s phát trin ca
khoa hc k thut, các nhà khoa hc ã sn xut c IFN tái t hp trên các h thng
biu hin, trong ó có h thng nm men Pichia pastoris. Có kh nng sn xut ra 1
ng ln IFN tái t hp vi  tinh khit cao, hot tính sinh hc gn ging vi IFN t
nhiên, giá thành thp và d s dng. Hin nay, Trung tâm Công ngh Sinh hc Thành
ph H Chí Minh ã sn xut thành công ChIFN- tái t hp và ChIFN- tái t hp
biu hin trên h thng P. pastoris. Sinh phm này n c xác nh hiu qu phòng
và u tr in vivo các bnh do virus gây ra trên gà trong ó có bnh Gumboro.
Trên c só, chúng tôi tin hành thc hin  tài: "Hiu qu ca interferon
alpha và interferon gamma gà biu hin trên h thng Pichia pastoris trong
phòng và u tr bnh Gumboro trên gà 3 tun tui".
2
c tiêu  tài:
−Kho sát kh nng phòng và u tr bnh Gumboro ca rChIFN- và rChIFN-
trên gà 3 tun tui.
- Nghiên cu liu s dng rChIFN- và rChIFN-  tt nht trong vic phòng và tr
nh Gumboro.
3
Chng 2
 S LÝ LUN
2.1 Interferon (IFN)
2.1.1. S lc v interferon
m 1937, Finlay và Mac Callum nhn thy khi gây nhim virus thung lng Rift
vào kh, sau ó gây nhim tip liu gây cht virus st vàng thì kh không b bnh st

vàng. Hai ông gi ây là hin tng can thip (interference) ca virus. Hin tng này
c mô t khi t bào b nhim virus thì các t bào này s không b nhim tip và các
 bào lân cn s có th không b nhim bi chính các virus y và các virus khác (Phm
n Ty, 2005).
Nm 1957, Alick Isaacs và Jean Lindenman  Vin nghiên cu Y hc Quc gia
(London) ã tin hành mt thí nghim quan trng, gây nhim virus cúm sng vào phôi
gà ang phát trin mà trc ó ã nhim virus cúm bt hot bng nhit thì virus mi
không th nhân lên c. Nu nghin phôi thành hn dch ri tiêm truyn vào phôi gà
khác thì cng ngn cn s nhân lên ca các virus trong phôi gà. Hai ông cho rng hin
ng này có liên quan ti s to thành trong t bào nhim virus mt cht c bit và
t tên là interferon vit tt là IFN (trích dn Phm Vn Ty, 2005).
Interferon (IFN) là mt nhóm các protein t nhiên c sn xut bi các t bào
a h min dch  hu ht các ng vt nhm chng li các tác nhân ngoi lai nh
virus, vi khun, kí sinh trùng và t bào ung th. Interferon thuc mt lp ln ca
glycoprotein c bit n di cái tên cytokine (cht hot hoá t bào). Interferon
óng vai trò quan trng trong ca ngõ min dch ca c th. Nó là mt phn ca h
thng min dch không c hiu (non-specific immune system) và c kích hot bi
giai n u ca quá trình cm nhim trc khi h min dch c hiu (specific
immune system) có thi gian  phn ng (trích dn H Nhân, 2007).
IFN có phân t lng thp (t 18 kD n 24 kD) do t bào sn sinh ra sau khi
c kích thích bi virus hoc mt s cht cm ng sinh IFN nh các cht
polynucleotide tng hp (poly IC, poly GC,…), hoc là các th thuc thích hp nh
Theophyllin, Cofein, Dipyridamol,…Mt s vacxin nh vacxin phòng bi lit, vacxin
i, vacxin ho gà,… có th kích thích t bào tng hp IFN. Nhng glycoprotein này c
chc nhiu loi virus nhân lên trong t bào k c virus gây ung th IFN còn làm
ng tính nhy cm ca t bào ung thi vi các tia x dùng trong tr liu.
Trong c th bình thng bt c loi t bào nào cng có th phn ng sinh IFN.
IFN là yu t quan trng nht tng sc  kháng không c hiu ca c thi vi các
virus và các t bào ung th.
4

Hình 2.1 Cu trúc interferon ngi
( />2.1.2 Phân loi interferon
Theo Phm Vn Ty (2005), các INF c chia làm 2 type: type I và type II.
Type I: gm IFN- và INF-. IFN- có ít nht 15 type ph có khi lng phân t
khong 18 kDa. Các gene mã hóa ca chúng có 85% tính tng ng. Ngun t bào
chính sn xut IFN- là bch cu n nhân. IFN- là glycoprotein vi khi lng phân
 20 kDa, là sn phm n gene, t bào ch yu sn xut IFN- là nguyên bào si.
Type II: là IFN- hay còn gi là IFN min dch vì chúng ch yu là do t bào T
hot hóa sn xut nên thc cht cng là mt lymphokin. IFN- là glycoprotein gm 2
chui ging nhau vi khi lng phân t 21 kDa và 24 kDa c mã hóa bi các gene
ging nhau.
Hot tính kháng virus ca IFNs type I mnh hn type II t 10 n vài trm ln
(Farrar và Schreiber, 1993).
2.1.3 Hot tính sinh hc ca interferon
- Chc nng sinh hc quan trng nht ca IFN là cm ng  t bào sn ra protein
ngn cn s khi u dch mã và phá hy mARN ca virus. Bng chng là  các bnh
nhim virus nh cúm, si st xut huyt, viêm não Nht Bn,…, vào nhng ngày u
IFN xut hin trong máu vi hàm lng tng dn. Lng IFN càng tng thì s lng
virus càng gim và bnh càng mau by lùi. Nhiu ngi cho rng vai trò c ch s
nhân lên ca virus ch yu là do IFN vì IFN c hình thành ti ch và nhanh chóng
n KT c hiu, còn KT xut hin sau ch có tác dng lâu dài chng tái nhim.
- IFN có tác dng c ch s tng sinh nhanh chóng ca t bào ác tính, u này
ng là do tác ng ngn cn quá trình tng hp protein. IFN – c dùng c ch
 tng sinh ca các t bào ung th, ví d ung th bch cu t bào tua (t bào ác tính
lympho B có tua sinh cht), u mch (angioma)  tr,…
- IFN có vai trò hot hóa t bào NK  chúng phá hy t bào ích nhim virus.
5
- IFN có tác dng tng cng s biu hin ca glycoprotein MHC – I và II trên b
t t bào, to u kin cho các t bào ca h thng min dch nhn din KN virus.
- IFN –  vi t cách là lymphokin tham gia vào quá trình u hòa min dch, thúc

y quá trình bit hóa ca lympho T, NK, TB.
- Có ý kin cho rng, IFN ngn cn s nhân lên c virus bng cách hn ch s xâm
nhp ca virus vào t bào, c ch quá trình “ci áo” và s ny chi  gii phóng virus
khi t bào.
•  ch tác dng:
- Khi virus hoc các tác nhân cm ng sn sinh IFN khác xâm nhp vào t bào
eukaryote, sau vài gi hoc thm chí sau mt ngày IFN sc hình thành. IFN s
chui qua màng sinh cht ra ngoài, gn vào th th dành cho nó trên mt t bào lân cn.
- Có hai loi th thc hiu dành cho IFN. Mt loi dành chung cho c IFN – 
và IFN –  và mt loi dành cho IFN – . IFN tác ng nh mt hoocmon, nh AMP
vòng tác ng vào nhân t bào cm ng b gene t bào tng hp ít nht 2 enzyme là
kinaza và 2, 5 – oligoadenylat syntetaza. C 2 loi enzyme này u c hot hóa nh
ARN kép do virus cm ng to thành. u ó có ngha là các enzyme này chc
hot hóa khi có virus xâm nhp vào t bào. Kinaza làm bt hot mt enzyme cn cho
 lp ráp ribosome, do ó c ch tng hp protein. Còn 2, 5 oligoadenylat syntetaza
hot hóa enzyme ribonucleaza phá hy mARN ca virus và do ó cng c ch luôn
quá trình tng hp protein ca virus.
2.2 Interferon gà
2.2.1. Phân loi interferon gà
Type I: interferon gà (ChIFN) u tiên c to dòng thành công là ChIFN
type I, vi ngun gene t th vin cDNA (Complementary deoxyribonucleic acid) các
 bào x phôi gà, gm ChIFN-α và ChIFN-. Khi so sánh vi ChIFN t nhiên, ChIFN
tái t hp này có kh nng kháng virus cao hn. C hai dng c glycosyl hóa và
không glycosyl hóa ca ChIFN type I u hot ng. Tuy nhiên, ChIFN type I li thiu
u t hot hóa các i thc bào (Sekellick và ctv, 1994; Schultz và ctv, 1995) và
ChIFN-α có hot tính kháng virus cao gp 20 ln so vi ChIFN-, các protein ca 2
nhóm gen ChIFN-α và ChIFN-u có tính bn vi nhit  và acid.
Type II: ChIFN type II u tiên c to dòng t th vin cDNA các t bào T
c hot hóa và các i thc bào ca gà, t tên là ChIFN-γ. ChIFN- tái t hp nhy
m vi nhit  cao và pH thp, có th b bt hot  nhit  60

o
C và pH = 2. ChIFN-
 là tác nhân kích thích các i thc bào (MAF-macrophage activating factor) sn xut
các hp cht nitrogen trung gian hot hóa nh nitric oxide, nitrate, và nitrite; kh nng
này không tìm thy  ChIFN type I (Weining và ctv, 1996; Digby và Lowenthal, 1995;
Song và ctv, 1997).
ChIFN- còn có kh nng cm ng tng hp protein gn kt guanylate (GBP –
guanylate-binding protein) và cm ng tng hp các yu tu hòa IFN (IRF-1 – IFN
6
regulatory factor 1) trên các t bào ích. ng thi, ChIFN- có tác dng cm ng s
biu hin các kháng nguyên MHC lp II trên b mt các i thc bào và các loi t bào
khác  gà (Weining và ctv, 1996; Digby và Lowenthal, 1995; Janardhana và ctv,
2007).
Tuy nhiên, ChIFN- th hin kh nng kháng virus kém hn so vi ChIFN-
(Song và ctv, 1997). Nghiên cu cho thy, ChIFN- không có kh nng ngn chn quá
trình cm ng gây phá v cu trúc t bào ch ca virus sau khi xâm nhp (Weining và
ctv, 1996).
Nm 1979, Fleischmann ln u tiên phát hin ra vic kt hp 2 loi IFN type I và
II s tng kh nng kháng virus so vi trng hp tng loi IFN tác ng riêng r trên
chut. Da vào phát hin này, Sekellick và ctv (1998) ã thc hin 1 nghiên cu trên
n hp ChIFN type I và type II (ChIFNs). ChIFN type I c thu nhn t h thng t
bào COS. ChIFN type II c biu hin trong E. coli. Kt qu nghiên cu trên t bào x
phôi gà (CEF − Chicken embryo fibroblast) cho thy, trong trng hp x lý bng hn
p ChIFNs, s lng vt tan (plaque) hình thành gim i 8 ln và các plaque cng có
kích thc nh hn. Nng  ChIFNs khi tác ng phi hp thp hn nng  ca các
ChIFN khi tác ng riêng l 4 ln. Qua ó cho thy, s kt hp gia ChIFN type I và
ChIFN type II ã làm tng kh nng kháng virus.
2.2.2 Interferon-alpha gà
Nm 1994, nghiên cu v to dòng, biu hin và phân tích trình t ChIFN- ln
u tiên ã c Sekellick công b. ChIFN- không có intron, mã hóa cho 1 protein

dài 193 amino acid, trong ó n peptide tín hiu dài 31 amino acid và protein trng
thành có chiu dài 162 amino acid. Trng lng phân t protein trng thành là
18.957 Da (Sekellick và ctv, 1994). ChIFN- có kh nng bn  nhit  cao và trong
môi trng acid thp, gic hot tính  85
o
C trong vài phút hoc pH = 2 trong 24
gi (Weining và ctv. 1996).
ChIFN-c sn xut khi c th gà phn ng li s xâm nhim ca virus, và
c sn xut bi nhiu loi t bào khác nhau (Pei và ctv, 2001). ChIFN- có c tính
kháng virus mnh và kh nng kìm hãm s nhân lên ca nhiu loi virus nh: Rous
sarcoma virus (Plachy và ctv, 1999), virus gây bnh Marek (MDV) (Jarosinski và ctv,
2001), virus gây bnh Newcastle (NDV) (Marcus và ctv, 1999), virus cúm gia cm
(AIV) (Sekellick và ctv, 2000; Xia và ctv, 2004), virus gây viêm ming mn nc
(VSV) và SFV (Sekellick và ctv, 1994), virus gây viêm ph qun truyn nhim (IBV)
(Pei và ctv, 2001)
Gene IFN- c to dòng t nhiu loài gia cm khác nhau nh vt (Schultz và
ctv, 1995), gà tây (Suresh và ctv, 1995), vi 50% và 82% tng ng v thành phn
amino acid vi ChIFN- (theo th t tng ng), trong ó ChIFN- gà và TuIFN-
 gà tây có phn ng chéo loài (cross-reactive) (Suresh và ctv, 1995). Kh nng kháng
virus in vitro ca rChIFN- cng c th hin trên t bào phôi s cp vt và gà tây
7
(Jiang và ctv, 2011). ây là c s th nghim s dng ChIFN-u tr các bnh
do virus trên các loài khác nhau thuc h gà.
2.2.3 Interferon gamma gà
Nm 1995, Digby M.R. và các cng sã to dòng thành công gene mã hóa cho
ChIFN- ln u tiên và biu hin protein này trên h thng t bào COS (Digby và ctv,
1995). Kt qu nghiên cu cho thy: cDNA ca ChIFN- mã hóa cho mt protein dài
164 amino acid. Trong ó, phn peptide tín hiu cha 19 amino acid, vì vy ChIFN-
trng thành dài 145 amino acid, tng ng vi trng lng phân t khong 16,8 kDa.
ng t nh IFN- các loài khác, ChIFN- có 1 vài uôi cystein, khi c bin i

thành protein trng thành, ChIFN- ch còn 2 uôi cystein u C (Michalski và ctv,
1999). Kt qu so sánh v trình t amino acid cho thy: ChIFN- tng ng 32% vi
MaIFN-, ch tng ng 15% vi ChIFN- (Digby và ctv, 1995). ChIFN- tái t
p nhy cm vi nhit  cao và pH thp, có th b bt hot trong u kin 60
o
C và
pH = 2 (Digby và ctv, 1995; Lowenthal và ctv, 1995).
2.2.4 S biu hin ca interferon-alpha và interferon-gamma gà trên h thng
Pichia pastoris
Hin nay, vic s dng kháng sinh trong u tr các bnh do virus trên gia cm
cha cho tác dng hu hiu, do ó ChIFNs c xem là bin pháp phòng tr có tim
ng. Vì tm quan trng nh vy nên IFN ã c u t nghiên cu và sn xut 
quy mô thng mi. Trc ây, khi dùng phng pháp c, mi t bào bch cu ch
cho khong 100 – 1.000 phân t IFN. Ngày nay, bng k thut tái t hp DNA, mi t
bào vi khun có th cho 200.000 phân t IFN, ngha là hiu sut tng 100 – 1.000 ln.
Nh vy, c 3 loi ChIFN-α, -, -ã c biu hin và sn xut ra vi  tinh khit
cao, và c ánh giá là có công hiu vi nhiu loi virus gây bnh.
ChIFN-α tái t hp (rChIFN-α) c to ra u tiên bi Sekelick và ctv, (1994)
 dng t bào E. coli. Nhng nghiên cu sau ó, ChIFN-αã c nhân dòng và biu
hin  vi khun E. coli (Plachy và ctv, 1999; Sekelick và ctv, 1994; Xia và ctv, 2004),
 bào COS (Schultz và ctv,1995), Baculovirus (Ruttanapumma và ctv, 2005), bào t
B. subtilis n và ctv, 2008) và gn ây là trong rau dip, cây thuc lá (Song và ctv,
2008, 2009). ChIFN- tái t hp (rChIFN-) c nhân dòng và biu hin trên h thng
 bào COS (Digby và ctv, 1995) và trong vi khun E.coli (Sekellick và ctv, 1998).
Khi nói v h thng nm men, hin nay có hai h thng biu hin
là
Saccharomyces cerevisiae (S. cerevissiae) và Pichia pastoris (P. Pastoris). T

bào
m men là c coi là mt gii pháp tt cho vic biu hin protein ca eukaryote

i hng
ng
dng vào sn xut ln. Tuy nhiên, S. cerevisiae là mt h
thng
truyn thng còn có mt

nhc m. Bên cnh ó, P. pastoris tuy mi c ng
ng
n
ây nhng ã cho thy tim nng ln trong vic sn xut protein.
t trong s các u m khi s dng P. pastoris làm h thng biu hin là P.
pastoris có th phát trin vi mt  t bào cao hn nhiu ln so vi S. cerevisiae và
8
có kh nng tng trng trong môi trng n gin, r tin. Vì vy, có th biu hin
protein vi hàm lng cao c trong nghiên cu phòng thí nghim ln trong sn xut
quy mô công nghip (Balamurugan và ctv, 2007).
P. pastoris có kh nng phát trin  pH t 3 ti 7 do ó có thu chnh pH 
gim thiu ti a hot ng ca protease i vi protein tit ra (Romanos, 1995).
Ngoài ra, P. pastoris là mt eukaryote, nên có th cung cp môi trng thích hp cho
rChIFN-α tit ra, cng nh thc hin các bin i sau dch mã (x lý phân ct protein,
p cun, hình thành cu ni disulfide, và glycosyl hóa) (Macauley-Patrick và
ctv, 2005).
P. pastoris s dng methanol làm cht cm ng biu hin protein, ây là mt hóa
cht r tin (Balamurugan và ctv, 2007). Bên cnh ó, do có kh nng s dng
methanol nh ngun carbon chính nên trong môi trng nuôi cy cha nhiu
methanol, hn chc vic nhim các loài vi sinh vt khác.
2.2.5 Các nghiên cu s dng interferon-alpha và interferon-gamma gà tái t hp
trên gia cm
Theo Plachy (1999), 100 IU/ml ChIFN- c chc s tng sinh khi u do
Rous sarcoma virus gây ra. Vi chc nng u hòa min dch, ChIFN-α còn c

dùng nh cht b tr làm tng hiu qu ca vaccine DNA i vi bnh cu trùng do
Eimeria acervulina gây ra (Min và ctv, 2001).
Nm 1999, Marcus và ctv th nghim hot tính ca rChIFN-α bng ng ung
i nng  1.000 – 2.000 IU/ml trong 11 ngày và thy rng cách u tr này ci thin
c tình hình bnh Newcastle trên gà. Vi liu lng này, các triu chng nguy him
a bnh gim thy rõ, ng thi tránh c tình trng lây lan và bùng phát bnh.
Theo Pie và ctv (2001) th nghim hot tính ca dch ChIFNs in vivo và thu
c kt qu kh quan. ChIFN-α tái t hp (1.000 IU) bo v gà chng li bnh truyn
nhim do virus gây viêm ph qun in vivo. Bên cnh ó, gà ung nc cha ChIFN-
2.000 IU/ml làm gim áng k s nhân lên ca virus Marek (Jarosinski và ctv, 2001).
ChIFN-α tái t hp vi nng  cao 10
4
IU có th làm gim tng ng hn 40%
và 100% virus cúm H9N2 in ovo và in vivo gà con 1 - 5 ngày tui (Xia và ctv, 2004).
Gn ây, Meng và ctv (2011) kho sát tác ng kháng virus cúm H
9
N
2
ca
ChIFN-α bng ng ung trên gà SPF (Specific pathogen free) 7 và 33 ngày tui, vi
liu ln lt 0,5.10
4
IU và 10
4
IU. Kt qu cho thy, ChIFN-αã c ch s nhân lên
và làm gim áng k lng virus trong c th ca c hai nhóm gà c phòng và tr
ng ChIFN-α khi so sánh vi nhóm gà i chng.
Nm 1997, Lowenthal xác nh hot tính in vivo ca ChIFN- trên gà con 7 ngày
tui b nhim Eimeria bng cách tiêm vào  bng 5.000 IU/ngày. Kt qu cho thy, so
9

i nhóm i chng không c tiêm ChIFN-, khi lng gà ca nhóm thí nghim
ng u, không có triu chng st gim khi lng do tác ng xâm nhim ca virus.
2.3 Bnh Gumboro
2.3.1 Khái nim v bnh Gumboro
Bnh Gumboro hay còn gi là bnh viêm túi Fabricius truyn nhim (Infectious
bursal disease - vit tt là IBD), là mt bnh truyn nhim cp tính do virus thuc chi
Avibirnavirus h Birnaviridae gây ra, có tính lây lan mnh và xy ra ch yu  gà con.
nh ch biu hin triu chng lâm sàng  giai n 1-12 tun tui, nhng rõ nht 
giai n 3-6 tun tui. Trong giai n này t l gà mc bnh có th ti 100% và t l
cht t 20 - 50% (Nguyn Xuân Bình và ctv, 2005).
 c trng ca bnh là tn thng túi Fabricius, làm gim kh nng áp ng min
ch ca gà, làm gia tng nguy c nhim bnh và gim kh nng áp ng min dch do
tiêm phòng (H Th Vit Thu và Nguyn c Hin, 2012). Bnh tích n hình: xut
huyt cùi, c ngc, sng và xut huyt túi Fabricius, xut huyt ni tip giáp gia
 dày tuyn và d dày c (Phm S Lng và Nguyn Thin, 2004).
2.3.2 c m hình thái, cu trúc ca virus Gumboro
Virus Gumboro c xp vào ging Birnavirus h Birnaviridae, có 20 mt trn
i ng kính 55-60nm, có dng khi vi nhiu góc cnh. Di kính hin vi n t
có th quan sát thy tp hp virus Gumboro ging nh t ong trong nguyên sinh cht
 bào b nhim, xp u cnh nhau. Trong nguyên sinh cht ca mt t bào có th
cha vài tp hp virus nói trên. Virus Gumboro c lit kê vào hàng th 18 trong h
thng phân loi virus gây bnh thuc h Birnaviridae cho ngi và ng vt (Lê Vn
m, 2004).
Theo Almeida và Morris (1973) thì virus gây bnh Gumboro có 2 dng ht vi
kích thc khác nhau: mt dng có ng kính 55-60nm vi hình 6 cnh và mt dng
th hai ch có ng kính 18-22nm tng t nh các Parvovirus (Lê Vn Nm, 2004).
Virus Gumboro là virus cha RNA 2 si cun tròn, phân thành 2 n riêng bit,
vì vy có tên là Birnavirus (Bi: hai; RNA: ribonuleic acid) ngha là virus có 2 n
RNA (Nguyn Nh Thanh và ctv, 1997).
B gene IBDV (Infectious bursal disease virus) là RNA si ôi gm 2 phân n

A và B. Phân n B dài khong 2.800 bps mã hóa mt loi protein duy nht là VP1
(VP – viral protein) có hot tính RNA polymerase. Phân n A dài 3.200 – 3.400 bps
(tùy chng virus) mã hóa cho các protein: (i) VP2 quyt nh tính kháng nguyên và
tính c ca virus; (ii) VP3 là thành phn cu to capsid; (iii) VP4 có hot tính
protease trong vic ct ri tin protein to nên các protein c lp và (iv) VP5 có vai
trò trong u hòa tng hp RNA virus và trong tin trin gây bnh (Van den Berg,
2000).
10
Hình 2.2 Cu trúc ca virus gây bnh Gumboro
( />2.3.3 C ch sinh bnh
Sau khi vào c th, virus sinh sn và gây tn thng các c quan lâm ba nh
lách, tuyn Harder, hch manh tràng và c bit là túi Fabricius làm mt hoc gim
kh nng sn xut t bào lâm ba, nh hng n kh nng sn xut kháng th. Nu gà
 nhim bnh càng sm thì nh hng min dch càng cao (H Th Vit Thu, 2006).
11
Virus Gumboro
 tiêu hóa
i thc bào, lympho B
(virus nhân lên cc b)
Xâm nhp h tun hoàn ln th nht
Túi Fabricius và các c quan khác (virus nhân lên
nh, tiêu dit t bào lympho B, và các t bào có
thm quyn min dch, phá hy túi Fabricius)
Xâm nhp h tun hoàn ln th hai
nhim trùng huyt (viremia)
Phá hy, gây bnh tích  các c quan (túi Fabricius,
lách, gan, thn, h c, )
Triu chng lâm sàng, bnh tích và cht
Hình 2.3 C ch sinh bnh ca virus Gumboro
(Trng Minh Dng và ctv, 2006)

2.3.4 Triu chng và bnh tích
2.3.4.1 Triu chng
Theo Nguyn Xuân Bình và ctv (2000), gà con di 15 ngày tui b nhim virus
Gumboro không có triu chng lâm sàng (thn tính). Gà con t 3-6 tun tui mn
m nht vi virus Gumboro.
Triu chng xut hin sm nht sau khi gà b nhim virus Gumboro là gà t m
vào hu môn, vn u v phía sau và rúc c vào cánh. Cosgrove (1962) mô t gà b
nh quanh hu môn gà dính y phân, tiêu chy phân nhiu nc và có màu hi
trng, gà bing n, suy nhc, lông xù, run, l và cui cùng cht. Gà b mt nc
và thân nhit gim vào giai n cui ca bnh.
Din bin bnh rt nhanh, gà con cht sau 1-2 ngày sau khi xut hin nhng du
hiu u tiên, n ngày th 3-4 gà bt u cht nhanh hn k t lúc bt u có gà cht,
Xâm nhp qua ng tiêu hóa
Gii phóng
Theo h tun hoàn
Xâm nhp các c quan thích ng
12
n ngày th 4 thì t l cht t n nh cao và n ngày th 8-9 thì dng li. Nu
không có nguyên nhân nào k phát thì bnh ch kéo dài 7-9 ngày (Lê Hng Mn và
Phng Song Liên, 1999).
Sau khi virus va mi xâm nhp vào túi Fabricius gà ã có nhng biu hin nh:
 vùng hu môn co bóp nhanh, mnh không bình thng, gà có phn x mun i
ngoài nhng không thc hin c. ây là triu chng giúp ta phát hin bnh
Gumboro sm (Lê Vn Nm, 2004).
2.3.4.2 Bnh tích
nh tích i th
Bnh tích  thn có th quan sát c là teo tuyn c và túi Fabricius (H Th
Vit Thu và Nguyn c Hin, 2012).
Khi bnh mi phát trin túi Fabricius sng, có lp gelatin ly nhy, sau ó xut
huyt, khi bnh ã kéo dài thì túi Fabricius teo nh. Ngoài ra còn có hin tng cùi,

 ngc xut huyt lm chm hoc thành tng vt.
Theo Lê Hng Mn và Bùi c Lng (2004), thì bnh tích ca gà b Gumboro là
gà cht gy khô vì mt nc. M gà m khám thì thy ùi ln, cánh, ni tng b xut
huyt lm chm hoc thành tng ám. c bit là túi Fabricius sng to gp 2-3 ln,
trong túi có dch nhy, sánh c và có ln máu khi b bnh nng.
M khám ngày u mi phát bnh thy túi Fabricius sng to và có dch nhy
trng, ngày th 2 sau khi phát hin bnh m khám thy túi Fabricius sng , thn
nht màu, sng có nhiu dch nhy bên trong. n ngày th 3 thì túi Fabricius xut
huyt lm tm hoc tng vt, tin m xut huyt thành vt. Cùi và c ngc xut
huyt vt  hoc en. Nu bnh kéo dài n ngày th 5, 6, 7 túi Fabricius teo nh li,
ùi và c ngc bm tím (Nguyn Xuân Bình và ctv, 2000).
Ngoài bnh tích n hình  túi Fabricius và h c, virus Gumboro còn gây bnh
tích  mt s c quan khác nh: lách sng nh, ôi khi còn thy nt màu xám nh trên
 mt. Gan b sng nh trên b mt và có th b hoi t rìa gan. Thn b sng nng,
trên b mt có nhng m xut huyt, ôi khi có hoi t phân bu khp và các ng
niu cha y mui urat (Nguyn Bá Thành, 2006).
nh tích vi th
Bnh tích vi th xut hin sm, ch trong vài gin vài ngày sau khi nhim
virus Gumboro cng c xâm nhp vào c th.
Nhng bin i bnh tích vi th ni bt nht ca bnh Gumboro tp trung  các
 quan có cu trúc t bào lympho nh túi Fabricius, tuyn c, lách, tuyn Harder
Túi Fabricius là ni xy ra nhng bin i vi th nhiu nht và c trng nht.
Ngay 24 gi sau khi gây nhim virus, phn ln t bào lympho trong túi ã b thoái hóa.