khảo sát hiệu quả của cacl2, dịch trích lá neemb (azadirachta indica) và lá lược vàng (callisia fragrans) trên hai loại nấm fusarium sp. và rhizopus sp. gây hại trái cà chua sau thu hoạch

NGUYỄN NHẬT TRƯỜNG





KHẢO SÁT HIỆU QUẢ CỦA CACL
2
, DỊCH TRÍCH LÁ NEEM
(Azadirachta indica) VÀ LÁ LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans)
TRÊN HAI LOẠI NẤM Fusarium sp. VÀ Rhizopus sp.
GÂY HẠI TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOẠCH







Luận văn tốt nghiệp Đại học
Ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
Cần Thơ, 2013








Luận văn tốt nghiệp Đại học
Ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT




Tên đề tài:
KHẢO SÁT HIỆU QUẢ CỦA CACL
2
, DỊCH TRÍCH LÁ NEEM
(Azadirachta indica) VÀ LÁ LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans)
TRÊN HAI LOẠI NẤM Fusarium sp. VÀ Rhizopus sp.
GÂY HẠI TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOẠCH

Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
ThS. Lê Thanh Toàn Nguyễn Nhật Trường
MSSV: 3103702
Lớp: TT1073A1


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
Cần Thơ, 2013
i

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
BỘ MÔN BẢO VỆ THỰC VẬT





Chứng nhận luận văn tốt nghiệp với đề tài:
KHẢO SÁT HIỆU QUẢ CỦA CACL
2
, DỊCH TRÍCH LÁ NEEM
(Azadirachta indica) VÀ LÁ LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans)
TRÊN HAI LOẠI NẤM Fusarium sp. VÀ Rhizopus sp.
GÂY HẠI TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOẠCH

Do sinh viên Nguyễn Nhật Trường thực hiện và đề nạp.
Kính trình Hội Đồng chấm luận văn tốt nghiệp xem xét.

Cần Thơ, ngày tháng năm 2013
Cán bộ hướng dẫn




ThS. Lê Thanh Toàn



i
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP & SINH HỌC ỨNG DỤNG
BỘ MÔN BẢO VỆ THỰC VẬT




Hng chm lut nghip nhn lut nghip K 
Bo v Thc vt v tài:
KHẢO SÁT HIỆU QUẢ CỦA CACL
2
, DỊCH TRÍCH LÁ NEEM
(Azadirachta indica) VÀ LÁ LƯỢC VÀNG (Callisia fragrans)
TRÊN HAI LOẠI NẤM Fusarium sp. VÀ Rhizopus sp.
GÂY HẠI TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOẠCH


Do sinh viên Nguyn Nhng thc hin và bo v c Hng,

ngày 30 tháng 12  2013
Luc h mm.
Ý KIN HNG




C tháng 2013
DUY CH TCH HNG
CH NHIM KHOA
ii
TIỂU SỬ CÁ NHÂN

H và tên sinh viên: Nguyn Nhng Gii tính: Nam
Ngày sinh: 26/11/1992 Dân tc: Kinh
 qun Tht Nt-TP.C
Quê quán: Khu vc Phúc Lng Thnh Hòa, qun Tht Nt, thành ph Cn
.
Quá trình hc tp:
-2003: hc tng Tiu hc Trung Nht 1.
-2007: hc tng Trung hs Trung Nht.
-2010: hc tng Trung hc Ph thông Tht Nt.
-2014: hc ti hc Co v
Thc vt, khoá 36, khoa Nông nghip & Sinh hc ng di hc Cn

iii
LỜI CAM ĐOAN

ng trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu, kt
qu nghiên cu trong lun  là trung thc ai công b trong bt

k công trình lu
ng, mi s  cho vic thc hin luc
ccác thông tin trích dn trong luc ghi rõ ngun gc.



C  2013
Tác giả luận văn



Nguyễn Nhật Trường
iv
LỜI CÁM ƠN

Kính dâng cha m y d ng thành trong
th con trong sut quá trình hc tp và nghiên cu con xin ghi
nh ln lao, i này.
  tài lut nghip này, ngoài s c gng, n lc ca
bn thân, s  nhit tình ca thy cô, bn
ng lc quý báu mà tôi nht qua m
Tôi xin gi li clòng bisâu sn PGs.Ts. Trn
Th Thu Thn tình ch b tôi trong quá
trình thc hi tài và hoàn thành lu
Tôi xin gi lc ti thy c vn hc tp, quý thy cô trong
Khoa Nông nghip & Sinh hc ng dng  nhc tip ging dy,
trang b nhng kin thc b ích trong sut thi gian hi hc.
Cui cùng tôi xin gi li cn ch Nguyn Th Hàn Ni, ch Nguyn
Th Thu Ng     cùng các anh ch và các bn trong phòng thí
nghi tôi trong sut quá trình thc hi tài lu

NGUYỄN NHẬT TRƯỜNG

v
Nguyn Nh ng  Kho sát hiu qu ca Calci chlorua, dch trích lá
neem (AZADIRACHTA Azadirachta indica) c vàng (Callisia fragrans) trên
hai loi nm Fusarium sp. và Rhizopus sp. gây hi trái cà chua sau thu hochn
t nghip k o v Thc vt, Khoa Nông nghip & Sinh hc ng
di hc Cng dn khoa hc: ThS. Lê Thanh Toàn.



TÓM LƯỢC
CaCl
2
Azadirachta indica
c vàng (Callisia fragransm Fusarium sp. và Rhizopus sp. 
cà chua sau thu ho t n tháng 12
 ti phòng thí nghim phòng tr sinh hc, B môn Bo v Thc vt, Khoa
Nông nghip & Sinh hc ng di hc Cnhm nh kh
c ch ca CaCl
2
, dch trích lá neem và di vi nm
Fusarium sp. và Rhizopus sp. u kin in vitro, kho sát hiu qu ca CaCl
2
,
dch trích lá neem và di vi nm Fusarium sp. và Rhizopus
sp. ng hc và sau khi chng bnh  u kin in vivo.
Kt qu cho thy:
i vi nm Fusarium sp., sau khi khn c n hiu

qu ca d      c vàng 6% và CaCl
2
 i vi nm
Fusarium u ki  thc hin tip thí nghim,  thí nghim
u qu vic x lý dch trích thc vt và CaCl
2
sau khi lây bu
kin in vivo, h ba nghim thc CaCl
2
c vàng 6%
u th hin hiu qu hn ch bc vàng 6% cho hiu qu nh và
cao nht  thm 144 GSKCB vi 24,83%. Nghim thc CaCl
2
20mM và neem
u qu hn ch vt bnh, hiu qu cao nht
ca hai nghim thc CaCl
2
20mM và neem 6% cao nht  thm 72 GSKCB ln
t là 21,81% và 25,93%. Trong thí nghiu qu vic x lý dch trích
thc vt và CaCl
2
c khi lây b  u kin in vivo, c 3 nghim thc
CaCl
2
c vàng 6% ch có hiu qu lt là 9,25%, 11,44%
và 11,89%, hiu qu không cao vào thm 168 GSKCB.
i vi nm Rhizopus sp., sau khi khn n hiu qu ca
dch trích lá neem 4% hiu qu 35,12%  th u kin in
 thc hin tip thí nghim,  hai thí nghiu qu vic x lý
dc và sau khi lây bu kin in vivo thì nghim thc neem

4% t hiu qu.
vi
MỤC LỤC
Trang
Trang ph bìa i
Tiu s cá nhân iii
L iv
Li c v
c vi
Mc lc vii
Danh mc t vit tt ix
Danh sách bng x
Danh sách hình xi
M U 1
C KHO TÀI LIU 2
1.1 C V CÀ CHUA 2
1.1.1 Ngun gc cà chua (Lycopersicon) 2
1.1.2 Giá tr ng và vai trò ca trái cà chua 2
m thc vt 3
1.2 MT S  M C   C VÀNG VÀ CALCI
ClORUA C S DNG TRONG THÍ NGHIM 4
1.2.1 Cây neem 4
1.2.1.1 Đặc điểm 4
1.2.1.2 Nguồn gốc và phân bố 6
1.2.1.3 Thành phần hóa học 6
1.2.1.4 Vai trò của neem 7
1.2.2 Calci clorua (CaCl
2
) 7
c vàng 9

1.2.3.1 Nguồn gốc, xuất xứ 9
1.2.3.2 Đặc điểm 9
1.2.3.3 Thành phần của lược vàng 10
1.2.3.4 Công dụng của lược vàng 10
1.3  C V HAI LOI NM GÂY HI CÀ CHUA SAU THU
HOCH 11
1.3.1 Nm Fusarium sp. 11
1.3.1.1 Phân loại 11
1.3.1.2 Đặc điểm hình thái 12
1.3.1.3 Sự xâm nhiễm 13
1.3.1.4 Phổ ký chủ 14
1.3.1.5 Sự lưu tồn và lan truyền 14
1.3.2 Nm Rhizopus sp. 14
vii
N   17
N THÍ NGHIM 17
2.1.1 Dng c, hóa cht và thit b thí nghim 17
2.1.2 Vt liu thí nghim 17
M 17
2.2.1 Thí nghim 1: Kho sát ng ca n và các thi gian x lý
ca CaCl
2
và dch trích thc vn s phát trin khun ty nm Fusarium sp. và
Rhizopus su kin in vitro 18
2.2.2 Thí nghim 2: u qu ca vic x lý CaCl
2
, dch trích lá
neem và dch trích c vàng sau khi lây bnh nhân to trên trái 20
2.2.3 Thí nghim 3: iu qu ca vic x lý CaCl
2

, dch trích lá
neem và dch trích c vàng c khi lây bnh nhân to trên trái 21
T QU VÀ THO LUN 23
3.1 KT QU KHO SÁT HIU QU PHÒNG TR CA CaCl
2
, DCH
I VI NM FUSARIUM SP. GÂY
HI TRÊN TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOCH 23
3.1.1 Kh  hn ch s phát trin khun ty nm ca dch trích thc vt và
dung dch CaCl
2
u kin in vitro 23
3.1.2 Hiu qu ca vic x lý CaCl
2
, dc vàng sau
khi lây bnh nhân to trên trái 29
3.1.3 Hiu qu ca vic x lý CaCl
2
, dc vàng c
khi lây bnh nhân to trên trái 35
3.2 KT QU KHO SÁT HIU QU PHÒNG TR CA CaCl
2
, DCH
I VI NM RHIZOPUS SP. GÂY
HI TRÊN TRÁI CÀ CHUA SAU THU HOCH 40
3.2.1 Kh hn ch s phát trin khun ty nm ca dch trích thc vt và
dung dch CaCl
2
u kin in vitro 40
3.2.2 Hiu qu ca vic x lý ca dch trích lá neem sau khi lây bnh nhân

to trên trái 43
3.2.3 Hiu qu ca vic x lý ca dch trích lá neem c khi lây bnh nhân
to trên trái 45
T LUN   NGH 47
4.1 KT LUN 47
 NGH 47
TÀI LIU THAM KHO 48
PH  53



viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

 Gi t khn ty
GSKCB: Gi sau khi chng bnh
PDA: Potato dextrose agar
 ng kính khun lc
B. subtilis: Bacillus subtilis
A. niger: Aspergillus niger
F. oxysporum: Fusarium oxysporum
C. albicans: Candida albicans
S. cerevisiae: Saccharomyces cerevisiae
A. passiflorae: Alternaria passiflorae
P. oryzae: Pyricularia oryzae
A. flavus: Aspergillus flavus
A. parasiticus : Aspergillus parasiticus

ix
DANH SÁCH BẢNG

Bng
Tên bng
Trang
2.1
N  CaCl
2
và dch trích thc v c s dng trong thí
nghim 1
18
3.1
ng kính (mm) ca khun ty nm Fusarium u kin
in vitro
25
3.2
Hiu qu c ch (%) s phát trin khun ty nm Fusarium sp. ca
các loi dch trích và dung dch CaCl
2
u kin in vitro
27
3.3
ng kính (mm) vt bnh trên trái do nm Fusarium sp. gây ra
u kin in vivo
31
3.4
Hiu qu c ch (%) ca dch trích và CaCl
2
i vng kính
vt bnh ca trái do nm Fusarium sp. u kin in
vivo

33
3.5
ng kính (mm) vt bnh trên trái do nm Fusarium sp. gây ra
u kin in vivo
36
3.6
Hiu qu c ch (%) ca dch trích và CaCl
2
i vng kính
vt bnh ca trái do nm Fusarium sp. u kin in
vivo
38
3.7
ng kính (mm) khun ty ca nm Rhizopus u kin
in vitro
41
3.8
Hiu qu c ch (%) s phát trin khun ty nm Rhizopus sp. ca
các loi dch trích và CaCl
2
u kin in vitro
42
3.9
ng kính (mm) vt bnh trên trái do nm Rhizopus sp. gây ra
u kin in vivo
43
3.10
Hiu qu c ch (%) ca di vng kính vt bnh
ca trái do nm Rhizopus sp. u kin in vivo
43

3.11
ng kính (mm) vt bnh trên trái do nm Rhizopus sp. gây ra
u kin in vivo
45
3.12
Hiu qu c ch (%) ca di vng kính vt bnh
ca trái do nm Rhizopus sp. u kin in vivo
45

x
DANH SÁCH HÌNH

Hình
Tên hình
Trang
2.1
 b trí th nghii vi
nm gây bnh sau thu hoch.
19
3.1
Hiu qu ca dch trích thc vt và CaCl
2
i vi nm Fusarium
ng PDA thm 168 gi sau th nghim trong
u kin in vitro
28
3.2
Hiu qu hn ch ng kính vt bnh ca dch trích thc vt và
hóa cht CaCl
2

sau khi lây bnh nhân to vi nm Fusarium sp. 
các thu kin in vivo
34
3.3
Hiu qu hn ch ng kính vt bnh ca dch trích thc vt và
hóa cht CaCl
2
c khi lây bnh nhân to vi nm Fusarium sp.
 các thm u kin in vivo
39
3.4
Hiu qu hn ch ng kính vt bnh ca dch trích thc vt sau
khi lây bnh nhân to vi nm Rhizopus sp.  các thm trong
u kin in vivo
44
3.5
Hiu qu hn ch ng kính vt bnh ca dch trích thc vt
c khi lây bnh nhân to vi nm Rhizopus sp.  các thm
u kin in vivo
46

1

M U

Cà chua là lo quan trc phân b rng rãi trên th gii, có
giá tr ng cao, trong trái chín có nhing, vitamin và khoáng cht. Cà
chua 



           
 
                
 
(Nguyn Bo V và Lê Thanh Phong, 2011)có nhiu loi nm gây bnh
sau thu hoi nm quan trng và ph bin gây hi sau thu hoch trên
cà chua là nm Fusarium sp. và Rhizopus sp. (Hung, 2013). Hin nay
thuc hóa hc s dng ph bi phòng tr nm bnh, tuy nhiên khi chn
mua sn phm, mng lo ngi v ng thuc hóa hc trong trái gây
n sc khi (Tripathi và Shukla, 2007; Dubey, 2008; trích
dn t Mohammadifar và ctv., 2012).  ging thuc hóa hc tr
nm sau thu hoch, dch trích thc vt là mng nghiên cc quan
tâm bi nhiu nhà khoa hc trên th gii hin nay. Mt vài dch trích thc v
c th nghi phòng tr mt s loi bnh sau thu hoch và kt qu cho thy
chúng không nhng có hiu qu c ch s ny mm ca bào t nm (Singh và
Singh, 1981; Singh, 1983 và Dubey, 1991; trích dn t Islam và ctv., 2003) mà còn
c ch s phát trin ca si nm (Khair, 1995; trích dn t Islam và ctv., 2003).
Ngoài dch trích thc vt, CaCl
2
t cht quan trng trong khâu bo qun
cà, có kh  bào cng chc, giúp duy trì cu trúc và hình dng t
bào và giúp làm chm quá trình chín ca trái (Buescher và Hobson, 1982; Poovaiah,
1986; Mignani và ctv., 1993; Conway và ctv., 1994; trích dn t Nguyn Bo V và
ctv., 2012).
Vì vy,  tài o sát hiu qu ca Calci chlorua, 
(Azadirachta indica     Callisia fragrans) trên hai loi nm
Fusarium sp. và Rhizopus sp. gây hi trái cà chua sau thu hoc thc
hin nhm kho sát và tìm ra loi n dch trích và CaCl
2
hiu qu giúp cho

vic phòng tr hai loi nm xâm nhim trái cà chua sau thu hoch.
2


C KHO TÀI LIU

1.1 C V CÀ CHUA
1.1.1 Ngun gc cà chua (Lycopersicon)
Cà chua tên khoa hc là Lycopersicum esculentum Mill, thuc hc cà
(Solanaceae) có ngun gc  vùng trung và nam châu M (Phm Hng Cúc, 2002).
Theo T Thu Cúc (2002), cà chua có ngun gc     c khi
Crixtôp Côlông tìm ra Châu M c trng  Peru và Mêhicô. Vào
cui th k 19 có trên 200 dòng, gic gii thiu rng rãi.
 c ta cây cà chua trc  các vùng trong c c, là cây rau quan
trng  các vùng chuyên canh thu ng bng sông Hng, trung du Bc B và
ng). Din tích trng cà chua h c khong 12-13
t trung bình 20-30 tn/ha. (Nguyn Mnh Chinh và Phm Anh
ng, 2007).
1.1.2 Giá tr ng và vai trò ca trái cà chua
t và Trn Quang Bình (2000), cà chua là lo
c dùng ph bin t i  c ta và nhic trên th gii. Qu có giá tr
ng cao, cha nhiu chng (ch yng glucô), các axit amin,
các vitamin A, B
1
, B
2
 nhiu nht là Vitamin C. Ngoài ra còn có các cht
ng cht rt cn thit vi
 c s d u canh, ch bin cà chua khô,
cà chua bt, mt ko ngt, trhoc dùng trong công nghip

ch bin (Nguy T
Các nghiên cu khoa hc gt cht lycopen, thành phn cu to
 ca cà chua, là cht chng oxy hóa, giúp ginh tim mch
ng thi cht này còn có tác dc bin
tin lit (Chu Th n hóa tht,
giúp min dch chng nhi ch, ht và tht
ng rut d uét sch cn bã trong ru
(Hunh Th Dung và Nguyn Th Kim Hoa, 2003).

3

1.1.3 m thc vt
u kin ti ho nhnh cà
chua có th -120cm, tùy theo ging.
 Rễ
R cà chua là loi r chùm, có kh t.  n thân
gn g , khi r chính b  ph s phát trin mnh,
có th  nhân ging vô tính bn thân. Kh a b r cà
i mnh, thun li trong vic trng cây con. H r ca cà chua chu nh
ng bi nhi và  ng (T Thu Cúc, 2007).
 Thân
Thân bi, phân nhánh m  u ki    m, nhiu
c, giòn, d gãy, xung quanh thân có ph mt lp lông dày có màu sc khác
nhau. Khi cây ln gc thân dn dn hóa g. Thân mang lá và phát hoa.  nách lá là
chi nách. Chi nách  các v trí khác nhau có t ng và phát dc khác
ng chi nách  i chùm hoa th nht có kh ng
mnh và phát dc sm so vi các chi nách gn gc. Trên thân có nhit và có
kh  bnh, chiu cao thân t 0,25-2m, s ng t 3-19
cành (Mai Th n Th Ba và ctv., (1999) và T Thu
Cúc (2002) có th chia cà chua thành 4 dng dng và chiu

ng hu hn, dng vô hn, dng
bán hu hn, dng lùn.
 Lá
Lá cà chua thuc loi lá kép, mi lá hoàn chnh gm 3-ét và 1 lá
nh. Lá chét dng phim, rìa gn sóng, có nhiu lông nh
a và lá bên, nh  Thu
Cúc, 2007).
 Hoa
ng tính nh, màu trng hoc vàng nht, t th phn là chính. Hoa
mc thành chùm trên thân chính hoc trên cành. Màu sc ci t vàng
n. Quá trình phân hóa mm hoa
chu ng ca nhiu yu t , ánh sáng, , chng và
k thu Thu Cúc, 2007).
4

 m ra hoa có th chia cây cà chua thành 2 loi là: loi sinh
ng hu hn và long vô hn. Long hu hn ch ra mt s
chùm hoa nhnh thì cây ngng chiu cao và không ra hoa na, cây
i thp. Long vô hn thì ra hoa liên tn khi cây già và
cht, cây cao (t 1-2m), cho nhiu qu, chng tt. Ngoài hai loi hình chính
này còn có loi hình trung gian, gi là bán hu hn, s  i nhiu,
i hu hn (Nguyn Mnh Chinh và Phng, 2007).
 Quả
Qu cà chua thuc loi qu mng, bao gm v, tht qu
noãn. Bên trong chia thành nhing qu khác nhau tùy ging, có th
là hình tròn, tròn dt, ovan, vuông hoc hình qu lê (qu  Thu Cúc,
c qu i rt nhiu, khng ca trái có s chênh lch
gia các loài và trong cùng loài, ging qu nh có khi 50g, trung bình
50-100g, ging qu to ti trên 100g (T Thu Cúc, 2005). Màu sc qu 
a gi, vàng da cam hoc vàng. Qu có v chua

nht (Nguyn Mnh Chinh và Phng, 2007).
 Hạt
Ht nh, dp, nhiu lông, màu trng ngà hoc vàng nht. Ht nm trong các
bung cha dch bào kim ch s ny mm ca ht (Phm Hng Cúc, 2008). Ht
nhng kính 1-2mm, tr ng 1000 ht t 3-6g (Nguyn Mnh Chinh và
Phng, 2007). Qu s càng ít ht khi thành qu 
to ra nhi. Có 80-93% tht qu c, 2-7% là ht và 4-10% là
v và lõi trong trái cà chua. Các axit béo no, không no, du và dch chit có trong
hc s dng trong công nghi hp (Mai Th 
1.2 MT S  M CA CÂY  C VÀNG VÀ CALCI
C S DNG TRONG THÍ NGHIM
1.2.1 Cây neem
1.2.1.1 Đặc điểm
c vt
chiu cao 15-20m. Neem là long xanh, tán rng, có hình tròn hoc ôvan.
ng kính tán có th t 15-20m v già, cây có th s
u kin thun li có th n 35-40m, (Dip Qu;
trích dn Ascher, 1993).
5

Màu sc ca v i tùy theo các phn ca cây, tu ca chúng.
Các nhánh non có v ng thành thì v
có th t, và tróc v (Bisht và ctv., 1993).
Lá có dng x, lá kép lông chim l, lá dài 20-40cm, mc nhiu  u
nhánh, so le, dng mác, x c cnh, nhn c hai b mi hai
bên, nhn và cung rt ngn. Lá có v ng, nhng lá non dài 2-7cm và rng 1-4cm,
nhng lá non  vùng khô cn có phin lá hn dc theo hai bên.
Mt nghiên cu tn Bách Thi hc Panjab cho thy rng
cây t khu vc khô cn  i ca dãy Himalaya thì có lá non hp vng
vic nhn ca chúng, so vi cây t khí hu i

rc nh
Theo Dennis (1992) neem có hoa màu trng tính, nh, mc thành tng
chùm  nách lá, r xu        u côn
m, ong. Mi chùm mang t 150-c và
ng tính xut hin trên cùng mt cây, không có kh  th và ong là tác
nhân th phn chính. ng nhy cao 3-5mm có hình tr, miu noãn có
3 ô, mi ô cha 2 noãn núm nhy xòe tròn có 3 thùy rõ rt, tuyn mt hình khuyên
nm  u bu nhy (Dip Qun Ascher, 1993).
Qu thuc loi qu hch, hình bu dng 1-2cm. Tht
qu có màu ngà, nhi 
n vàng, v t (Chudleigh.P, 2001).
Ht gm v cng bao ngoài ht nhân, mi ht t 1-3 nhân, nhân có màng
mng màu nâu. Nhân ch chim khong mt phn hai trng h
cha nhiu cht th cc bit là Azadirachtin có kh  nhiu loi
dch hi. Ht có du, du chim khong 34-45% tr ng nhân ht (Dennis,
1992; Chudleigh.P, 2001).
H thng r cc ngn và nhiu r bên m dày
và m cng ca phn v t cu ca g ng
theo tui ca r và thành phn ct. B mt r ph nhiu bì khng dng thuôn
hp, sp xp theo chiu dc và ngang. H thng r chính và nhiu r ph phát trin
mc lan trên mt có th t t cây có màu vàng hoc vàng xám.
Lõi g , g bóng, cng nng có nhiu vân g xen nhau, (Dip
Qun Ascher, 1993).
6

  ng b nhm ln vi cây chinaberry (Melia azedarach L ).
 phân bit hai loài cây này là Azadirachta spp có lá kép lông chim mt
ln còn Melia spp có lá kép lông chim hai hoc ba ln (Dip Qu
trích dn Ascher, 1993).
1.2.1.2 Nguồn gốc và phân bố

Theo Gamble (1902), xut x ca neem  phía nam  hoc Min
c trng ph bin trên nht khô cn
nhii và bán nhii  châu Á, châu Phi, châu Mo  Nam

 c du nhp vào Vit Nam bi nhà lâm hc - GS.
nh. Trong d hi tho quc t lâm nghip v a rng
trong s phát trin các cng nông i Senegan-
ht neem v trng  Phan Thic nhân rng và trng  Ninh Thun,
Bình Thu phân bit vi loài xoan ta (Melia azedarach L ), là cây ba rt
quen thut cây neem cho tên Vioan chu h vào
m ca cây xoan này là rt thích hp vi ch  khí hu min nóng hn (Lê
Th ng, 2004).
1.2.1.3 Thành phần hóa học
Theo Koul và ctv. (2004) (trích dn Pamela Paterson, 2009) thì neem rt giàu
thành phn hóa hc. Phn ln các hot ch     c gi là
isoprenoids) cha nhiu trong trái, ht, thân, cành và v. Ni b
mi hóa nhiu nht là azadirachtin có nhiu trong nhân ht, nó là thành phn chính
ca rt nhiu sn phi, thuc tr sâu.
Theo Biswas và ctv. (2002) p chc phân lp t các b
phn khác nhau ca cây neem. Các hp chc phân thành hai nhóm chính là
isoprenoids và các hp cht không phi isoprenoids. Các isoprenoids bao gm
diterpenoids và triterpenoids (còn gi là limonoid) cha protomeliacins, liminoids,
azadirone và các dn xut ca nó, genudin các dn xut ca nó, loi hp cht ca
vilarin và c-p chu tiên
c nghiên cu là nimbin. Các hp cht phi isoprenoids bao gm protein (amino
axit) và carbohydrate (polysaccharides), các hp ch   
flavonoids và flavonoglycoside, dihydrochalcone, coumarin và tannin, hp cht


7

1.2.1.4 Vai trò của neem
Neem cùng vi nhng hot cht sinh hc t  quan tâm ca
nhic trên th gii. Ngày nay dn dn nhng sn phm c c s
dng rng rãi trong trng trt, bo quc, ht ging sau thu hoch. Ngoài
ng u qu trong vic phòng tr các loi vi khun,
virus, tuyn trùng và n và
ctv., (2006) Salanin là hot cht chit xut t cây neem không có tác dc
trên t ng li có hot tính kháng li 5 nhóm vi sinh vn
B. subtillis, nm mc Asp. Ninger, F. oxysporum, nm men C. albicans, S.
cerevisiae c bit là kháng mi vi A. ninger và C. albicans.
     ch chit thô t lá và ht neem trong
 c chng minh là có tính kháng nm F. oxysporum, A. passiflorae.
u kin in vitro, du chit xut t nhân ht neem làm gim s ng
và phát trin ca nm P. oryzae (gây tàn li  lúa) và làm gim s lây lan ca bnh
u kin nhà kính (Amadioha và ctv., 2000). Dch chit t lá neem có th
n hai loài nm A. flavus và A. parasiticus sc t aflatoxin trong
c (Hampden và ctv., 1993).
1.2.2 Calci clorua (CaCl
2
)
Calcium là nguyên t ng rt cn thit cho s phát tring ca
thc vt. Calcium ít di d phn trên c
non, trái d b ng ca s thic phân b u
nhau trong các b phn ca cây, chúng có trong cây  các d
 ht nhi r,  mô già nhi mô non (Võ Th 
S dng calcium ngoi sinh s c cu trúc ca vách t bào bng
cách calcium liên kt v to thành các pectate và làm gim s suy
thoái ca vách t bào nh vào các enzyme (Cosgrove, 1998; Heldt, 1999; White và


++
làm gim t l hòa tan ca pectic và làm chm tin trình
chín ca trái. Calcium có vai trò quan trng trong vic to kt ni các thành phn
ca vách t bào và làm vách t bào cng chc.
Calcium làm trì hoãn quá trình chín c cng và màu
sc v trái, c ch s xut hinh hô hp sau thu hoch (Marcelle và ctv., 1995).
Calcium là nguyên t c xp vào nhóm không di
ng calcium có th hp thu trc tip qua trái, calcium xâm nhp vào trái ch yu
ng khuch tán (Nguyn Bo V, 1998). Ngoài ra s hp thu calcium
8

còn ph thuc vào s cân bng ging chm, kali,
boron, magnesium, km và các yu t  trái, mùa v, mc
 auxin (Ferguson, 1984).
Vic x lý calcium sau thu hoch vi nhiu loi rau qu c ghi
nhn có hiu qu trong vic làm chm quá trình lão hóa thông qua vic làm gim
các hong chuyp và sn sinh khí ethylene (Davenport
và Peryea, 1989), c ch các bi mm ca
sn phm và phân hy chlorophyll (Wills và Tirmazi, 1982), làm chm s phát trin
ca hing làm xáo tr ng chu vi hing tn
 xâm nhp ca vi sinh vt gây bnh (Sams
và Conway, 1984).
Calcium còn có tác d ngt ca trái. Trong quá trình trao
i cht, calcium còn có m   c tp vi các ion khác trong môi
ng t c bit là có tác di kháng rõ rt vi ion H
+
, chính vì vy mà
nó có vai trò ch yu trong vi chua ca t ng calcium
n phm cht trái trong quá trình tn tr. Bng nhiu
cách, có th cung cc hoc sau thu hoc tip

lên trái hoc ngâm hay nhúng trái trong dung dch mu phm cht trái ít
thay i trong quá trình tn tr (Ferguson và ctv., 1995).
Ion Ca
2+
có vai trò kt ni hai pectin lin k bi nhóm carboxyl t do ca các
 to thành các pectate  phin gia ca vách t 
không d dàng b m có vai trò cng c hay làm cho vách t
bào cng chc (Heldt, 1999; Lara và       ng calcium
trong trái s giúp trái chm mu này có th là do calcium tham gia
vào s cu thành vách t      hn ch s ho ng ca enzyme
polygalacturonase, là enzyme trc tip phân gii vách t bào góp phn vào s chín
cy calcium làm ging pectin hòa tan và vách t bào chm phân
rã (Ferguson, 1984; Fry, 2001; Lara và ctv., 2004). S dng calcium  giai n sau
thu hoch bu có kt qu làm chm s chín và
gim s i trên trái xoài và dâu tây (Uthaibutra và ctv., 1998; Lara và ctv.,
2004).
y s dng calcium có th làm chm s chín ca trái, vì vy calcium
rt cn thit cho vii sng sau thu hoch ca trái.

9

1.2.3 c vàng
1.2.3.1 Nguồn gốc, xuất xứ
Tên khoa hc: Callisia fragrans (Lindl.) Woodson. Thuc h: Thài Lài
(Commelinaceace).
c vàng còn gi là cây Lan vòi, vn có ngun gc t Trung và Nam
M, sac di thn nhin cây này mc hoang hoc
trng nhiu  Nga, Vit Nam, Úc (Chernenko và ctv., 2007; Olennikov và ctv.,
2008).Theo Trnh Th p và ctv. (2008) cho rc trng
làm cnh  Nga t c trng  Thanh Hóa, gi

n các tnh, thành ph 
Ni, H  c Giang, Ninh Bình, Qung Nam (Tr    
2009).
N c gi bng nh
      ch tu    n gc 
Mexico vi nhiu tên g
Golden Moustache và t i Nga nghiên cu s dng tr bnh thì
 c mang tên Russian holistic medicinal plant, House Ginseng, Family
 Xuân Cm, 2009).
1.2.3.2 Đặc điểm
c vàng là loài cây thân thn, tích tr nhic, có
nhiu cng, gi theo kiu dân dã là vòi, thích ng chu hn.
Lá màu xanh lc sáng, hình ngn giáo, dài 8-12cm, rng 4-n sóng,
mc xon c, to thành cái loa hình hoa th trông ta mt cái phu  nh. Lá có th
i mt ít hình dng và màu sc khi  ng khác nhu
kin chiu sáng toàn ph ánh sáng mnh,  không khí và  t
thp thì lá ngn li, mép gn sóng nhic cht

Hoa mc thành tng cp xim trên mt trc dài 40-50cm, mi cc
ôm bi 3 lá bc dài 1-ng, trong sut, khô xác, hình trâm, dài 5-6mm;
tràng trng trong, bóng nhn, mng, r vào bung hp, dài 6mm; nh
6.
Cây ch u kin sinh thái tc bit là  
mt phn. Tu kin khô hn, thi gian chi
10

ánh sáng cao, cây không ra hoa (Wagner và ctv., 1999, trích d Xuân Cm,
2009).
1.2.3.3 Thành phần của lược vàng
n nay mi ch có mt vài nghiên cu

v thành phn hoá hc cc vàng. Mt vài nghiên ct qu trong
cây này có cha các hp cht glyco-, phospholipid, axit béo, các cht màu
carotenoit và chlorophyll, -tocopherol, mt s hp ch   
quercetin, axit gallic, axit caffc vàng. Thành phn hóa hc t dch trích
ca Callisia fragrans gm Carbohydrates (polysaccharides và glucose t do), axit
ascorbic, amino axit, gallic, caffeic, chicoric, ferulic, flavonoid (quercetin,
Kaempferol), courmarin (umbelliferon, scopoletin), antraquinon (aloe  emondine),
hp cht triterpenic (_sitoterol) và choline. Hai hp ch
c chng minh là có hiu qu  phòng tr vi sinh vt gây bnh sau thu hoch
(Ojala và ctv., 2000; Ortuno và ctv., 2006; Sanzani., 2009; trích dn t Gatto và
ctv., 2011).
1.2.3.4 Công dụng của lược vàng
Mt nhóm nghiên cu  Vic li ra rng vi liu 50 g
 trc vàng không có tác dng ch 
kháng khun yu trên chng Staphylococcus aureus, (Trnh Th p, 2008).
t qua nhng nghiên cu v
thành phn hoá hc và hot tính sinh hc cc hp
cht isoorientin, mt flavon C-glucosit mang nhiu hot tính sinh hc lý thú. Hp
cht isoorientin th hin hot tính kháng sinh yu trên các chng vi khun và nm
vi giá tr MIC trong khong 100 - t s nghiên cu, mc dù
dch chit các mu thc vt cha isoorientin c ch mnh s phát trin các chng vi
sinh vt kic phân lp ra, hot tính ca isoorientin li có giá
tr thch chiu (Liu và ctv., 2009).
c s dng rng rãi  Nga và Vit Nam theo kinh nghim
dân gian trong vic h tr và cha tr nhiu b nhng bng
n nht, d n nhng bu
c lý ca cây này lc nghiên cu nhiu
(Trnh Th p và ctv., 2008; Trnh T Long, 2008).
11

Mt vài báo cáo ty cao chic ép cây
c vàng có tác dng bo v ng hong cc ch vi sinh vt
gây bnh trong rut (Chernenko và ctv., 2007).
n nay trên th gii và  Vió công trình
nào công b  v thành phn hóa hng sinh hc ca loài cây
này.
1.3 C V HAI LOI NM GÂY HI CÀ CHUA SAU THU HOCH
1.3.1 Nm Fusarium sp.
1.3.1.1 Phân loại
Fusarium sp. là loi vi nm thuc ngành nm Mycota, lp nm Bt Toàn
Deuteromycetes (hic xp vào lp Hypocreales, Ascomycetes), b nm Bông
Moniliales, h   n hu tính hu h u thuc chi
Gibberella, mt s loài thuc chi Nectria u
, 1998).
Agrios (2005) cho bit vic phân loi các loài thuc chi Fusarium còn gp
nhiFusarium có nhiu ph loài (f.sp.: formae specialis), chng hn
F. oxysporum (không có sinh sn ht khác
nhiu loài li có c hình thc sinh sn c vô tính ln hu tính. Nelson và ctv. (1983)
 c 40 loài khác nhau thuc chi Fusarium, m ca cách
phân loi này là mt s loài mô t vc hiu rõ vì ít ph bin trong t
nhiên.
 giúp phân bit chính xác các loài thuc chi Fusarium thì hình dng ca
bào t là mt ch  giúp phân bit.  ngh
khóa phân loi mi ch dm ca các tiu bào t và bào t i
bào t ca Fusarium c d i ng dù hai loi tiu bào
t và bào t  i theo ánh sáng (nu xét theo khía cnh phân t).
Dc t phát trin, kh c t trên
n sinh sn hu tính, 
c 70 loài thuc chi Fusarium. Vi cách phân loi ca mình, Leslie và
n sinh sn hu tính ca 23 trong

s 70 loài nm thuc chi Fusarium. n sinh sn hu tính ca chi
Fusarium u thuc lp Hypocreales trong lp nm nang (Ascomycetes), hu ht
u bt ngun t các chi Gibberella, Haematonectria    Nectria) và
AlbonectriaGibberella là quan trng nht.
12

Nm Fusarium oxysporum thuc lp nm bt toàn (Deuteromycetes), h
Tubercularia, b nn sinh sn h
nh rõ ràng. Theo mt s kt qu nghiên cu v m di truyn thì loài
nm này gn v n hu tính Gibberella thuc lp nm
nang. Fusarium oxysporum , mi loài chia ra thành nhiu chng
sinh lý khác nhau, mi chc và ký ch 
si nm phân nhánh, si nn màu
nâu (CABI, 2007).
Vic phân loi nm thuc chi Fusarium dm v hình thái
ng khó có th cho kt qu chính xác, do mt s loài có nhc
m hình thái rt gic ca bào t, hình thái hc
cung bào t c t si nng thi nhm này còn có th b
i theo thành phu king. Khi
phân bit gia F.oxysporum, F.proliferatum, (Mule và ctv., 2003; trích dn bi
Leslie và Summerell, 2006) và F.solani (Leslie và Summerell, 2006) thì s nhm
ln này có th xy ra.
Fusarium moniliforme thuc lp nm bt toàn Deuteromycetes, b
Moniliales, h Tuberculariaceae, loài F. moniliformen sinh sn hu tính
bng nang G.fujikuroi thuc lp nm nang Ascomycetes, b Hypocreales, h
           n bào t nang
Perithecia ca F. moniliforme c mô t lu tiên là Lisea fujikuroi, v sau
c chuyn sang loài Gibberella và gi là Gibberella fujikuroi (Sawada và Ito; Ito
và Kimura, 1931) (trích dn bi Ou, 1985). Winelad (1924, trích dn bi Ou, 1985)
mô t G.moniliformis và kin ngh  n bào t nang ca

F.moniliformenh danh quc t g nó vc
mt s nhà bênh cây s dng (Snyder và Hansen, 1945; Snyder và Tousso, 1965,
trích dn bi Ou, 1985).
1.3.1.2 Đặc điểm hình thái
Khun lc ca Fusarium i nm màu cam, vàng kem
hay trng, trong, nhy, có dng si mn, sn sinh các loi bào t gi bào t
(hình thuyn), tiu bào t (khi gu kin thoáng khí) và bào t áo (hin din tùy
ng) (Nelson, 1981; Seifert, 1996; Sutton, 1998).
Theo Inglis (2002), cu trúc vách t bào ca Fusarium bao gm các
polysaccharide là -glucan (vi -1,3, -1,4 và -1,6-glucan) và chitin.