Bài thuyết trình đánh giá mối tương quan về mức độ xơ hóa gan giữa siêu âm đàn hồi và giải phẫu bệnh ở bệnh nhân phẫu thuật cắt gan

ĐÁNH GIÁ MỐI TƯƠNG QUAN VỀ MỨC ĐỘ XƠ HÓA GAN GiỮA SIÊU ÂM ĐÀN HỒI VÀ GIẢI PHẪU
BỆNH Ở BỆNH NHÂN PHẪU THUẬT CẮT GAN
PGS.Võ Tấn Long.
Ths. Trần Công Duy Long
BS. Lê Tiến Đạt
BS. Trần Việt Liên.
MỞ ĐẦU
•
Ung thư gan
–
Hầu hết ung thư tế bào gan xuất hiện trên nền xơ gan: 60-90%.
–
Phẫu thuật: lựa chọn đầu tiên.
–
Lựa chọn phẫu thuật:
•
Tình trạng khối u
•
Tổng trạng bệnh nhân
•
Chức năng gan
•
Sinh thiết gan
–
Tiêu chuẩn vàng để xác định bệnh và mức độ xơ gan.
–
Không được thực hiện thường qui trước phẫu thuật
•
Nhiều phương pháp đánh giá tương đối mức độ xơ gan:
–
Thang điểm Child-Pugh

–
Nghiệm pháp dung nạp Galactose
–
Nghiệm pháp Rose Bengal
–
Thang điểm MELD
–
…
•
Siêu âm đàn hồi
–
Phương pháp không xâm lấn
–
Giá trị tương đương giải phẫu bệnh: r=0,7 [6][19].
–
Tính năng AFRI (Acoustic Radiation Force Impulse)
[6] N.T.T Quýt, N.Phương, L.T Lý, B.H Hoàng (2010), "Chuẩn đoán mức độ xơ hóa gan bằng phương pháp đo đàn hồi gan trên bệnh nhân bệnh gan mạn". Y học Tp Hồ Chí Minh, 14(1), 6.
[19] Cescon M., Colecchia A., Cucchetti A., Peri E., Montrone L., Ercolani G., Festi D., Pinna A. D. (2012), "Value of transient elastography measured with FibroScan in predicting the outcome of hepatic resection for hepatocellular carcinoma". Ann
Surg, 256(5), 706-712; discussion 712-703.
Xác định mối tương quan về mức độ xơ gan theo siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI với kết quả mô bệnh học theo
Knodell-Ishak ở những bệnh nhân phẫu thuật điều trị ung thư tế bào gan.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Phân độ Knodell-Ishak
Đặc điểm xơ gan trên giải phẫu bệnh
–
Xơ gan là 1 tình trạng tiến triển mạn tính, nặng và không hồi phục với 2 đặc điểm
•
Tăng sinh xơ lan tỏa tạo thành các vách xơ
•
Các tế bào gan bị tổn thương thoái hoá hoại tử và tạo thành các nốt gan tân tạo hay còn gọi là tiểu thùy giả

Đặc điểm xơ gan trên giải phẫu bệnh
Thang điểm xơ hóa theo Knodell – Ishak của xơ gan
Biến đổi về xơ hóa gan Điểm
Không xơ 0
Xơ hóa một vài khoảng cửa có kèm hoặc không có xơ ở vách 1
Xơ hóa hầu hết các khoảng cửa có kèm hoặc không có xơ ở vách 2
Xơ hóa ở hầu hết các khoảng cửa kèm bắt cầu xơ hóa cửa- cửa 3
Xơ hóa ở hầu hết các khoảng cửa kèm nhiều bắc cầu cửa-cửa và cửa-chủ 4
Nhiều cầu nối cửa-cửa và cửa chủ, đôi khi có các nốt xơ 5
Xơ gan
6
Siêu âm đàn hồi gan sử dụng tính năng AFRI
Siêu âm đàn hồi gan
−
Phương pháp không xâm lấn
−
Nguyên lý : mô bị biến dạng khi bị đè ấn từ ngoài vào hay từ trong.
−
Áp dụng trong đánh giá xơ gan dựa trên sinh lý bệnh về độ cứng và tính đàn hồi của nhu mô gan.
Siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI.
−
Thế hệ sau của siêu âm đàn hồi gan.
−
Cải tiến thêm những tính năng so với siêu âm đàn hồi cổ điển.

Tích hợp vào siêu âm B mode trong đánh giá tình trạng gan.

Hiệu quả ở người béo phì.
Phương pháp nghiên cứu
Tiêu chuẩn chọn bệnh:

Tất cả các bệnh nhân được phẫu thuật điều trị ung thư tế bào gan có đánh giá mức độ xơ gan trước phẫu thuật
bằng siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI và mức độ xơ gan theo phân độ Knodell-Ishak tại bệnh viện Đại
Học Y Dược trong thời gian từ 01/01/2012 đến tháng 03/2014
Nghiên cứu cắt ngang:
Cỡ mẫu tính được n= 48
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Trong thời gian nghiên cứu 27 tháng (từ 01/01/2012 đến tháng 03/2014), tại bệnh viện Đại Học Y Dược chúng tôi thu thập được
83 bệnh nhân
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
ĐẶC ĐIỂM DÂN SỐ MẪU
Tuổi và giới
Tỷ lệ nam / nữ = 6/1
Tuổi thường gặp: 40-70 chiếm 71,1%
Tuổi trung bình trong nghiên cứu là 54,25
14%
86%
Chart Title
Nữ Nam
21->29 30->39 40->49 50->59 60->69 70->79 >80
0
5
10
15
20
Nữ
Nam
0 0 0
4 4
3
1

2
5
16
18
17
9
4
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Tình trạng nhiễm siêu vi viêm gan
Đa số các bệnh nhân có nhiễm vi rút viêm gan.
•
Siêu vi B : 53 bệnh nhân (63,86%).
•
Siêu vi C : 19 bệnh nhân (22,89%).
•
Siêu vi B và C : 5 bệnh nhân (6,02%)
•
Không nhiễm vi rút viêm gan : 6 bệnh nhân (7,23%).
6
53
19
5
không viêm gan
viêm gan siêu vi B
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Số lượng tiểu cầu và độ dãn tĩnh mạch thực quản
•
98,8% các trường hợp tiểu cầu trên 100000, 1 trường hợp tiểu cầu dưới 100000 chiếm 0,12%.
•
Độ dãn tĩnh mạch thực quản

Độ dãn TMTQ Số TH Tỉ lệ %
Không dãn 72 86,7
Độ I 11 13,3
Mức độ xơ gan theo phân loại Child-Pugh
•
Tất cả các trường hợp trong nghiên cứu đều Child-Pugh A, trong đó chỉ có 2 trường hợp Child Pugh 6 điểm với
2,4%.
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Đặc điểm hình ảnh học của gan trên siêu âm
•
50,6% các trường hợp ghi nhận được hình ảnh gan thô trên siêu âm.
•
Không có trường hợp nào ghi nhận các hình ảnh tăng áp tĩnh mạch cửa trên siêu âm.
•
Mức độ xơ gan trên siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI
Gan bình thường (F0 –F2) : 49,4%
Gan xơ nhẹ (F3) : 21,7%
Gan xơ nặng (F4) : 28,9%
F0 F1 F2 F3 F4
0
5
10
15
20
25
14
7
20
18
24

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Đặc điểm trong và sau phẫu thuật
•
83,1% các trường hợp không ghi nhận có dịch báng lúc phẫu thuật, 14 trường hợp có dịch báng với 16,9%.
•
Hình ảnh gan trên đại thể
•
Có 1 trường hợp suy chức năng gan không hồi phục sau phẫu thuật (1,2%). Báng bụng sau mổ có 5 trường hợp (6%).
Hầu hết các trường hợp ghi nhận có hình ảnh đại thể xơ gan lúc phẫu thuật (91,6%)
không xơ xơ nhẹ xơ vừa xơ nặng
0
5
10
15
20
25
30
35
40
7
40
21
15
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Mức độ xơ gan theo Knodell-Ishak
Đa số các trường hợp trong nghiên cứu ở giai đoạn của quá trình xơ hóa ( 79,8%), chỉ có 9 (10,8%) trường hợp
xơ gan.
Mức độ xơ gan Số trường hợp Tỷ lệ (%) Tổng số
Không xơ 0/6 7 8,4 7
Bắt đầu xơ

1/6 10 12
67
2/6 19 22,9
3/6 26 31,3
4/6 12 14,5
Xơ gan 5/6 4 4,8 9
6/6 5 6
Tổng cộng 83 100 83
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
TƯƠNG QUAN
Siêu âm đàn hồi AFRI và Knodell- Ishak
•
Tính được hệ số tương quan r = 0,706 , p = 0,00. < 0,05
x
y
Không xơ Bắt đầu xơ Xơ gan N
0/6 1/6 2/6 3/6 4/6 5/6 6/6
F0 3 6 4 1 0 0 0 14
F1 3 2 1 1 0 0 0 7
F2 0 2 8 7 3 0 0 20
F3 1 0 5 10 1 1 0 18
F4 0 0 1 7 8 3 5 24
N 7 10 19 26 12 4 5 83
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
TƯƠNG QUAN
Các nghiên cứu
0
0.1
0.2
0.3

0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
0.69
0.71
0.87
0.71
0.73
0.8
0.76
0.71
KẾT LUẬN
Qua 83 trường hợp nghiên cứu của chúng tôi:
•
Siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI và giải phẫu bệnh theo Knodell-Ishak trong đánh giá tình trạng xơ gan có tương
quan mức độ cao ( r = 0,706).
•
Qua nghiên cứu này chúng tôi thấy rằng siêu âm đàn hồi sửdụng tính năng AFRI có giá trị cao, giúp phẫu thuật viên đánh
giá đúng về giai đoạn xơ gan trước mổ từ đó lựa chọn bệnh nhân phẫu thuật hợp lý nhằm hạn chế biến chứng suy gan và
tử vong sau mổ.
Trường hợp minh họa.
Bệnh nhân: Châu Văn B.
Siêu âm đàn hồi sử dụng tính năng AFRI: F4
Tình trạng gan khi PHẪU THUẬT: xơ nặng
Knodell- Ishak: 6/6
Hình F4: Bùi Quang H.
Gan xơ mức độ nặng (Lê Quang R.)

Lê Quang R. (6/6 điểm)
Chân thành cảm ơn
sự chú ý lắng nghe!
Chân thành cảm ơn sự chú ý lắng nghe!