Bài giảng kỹ thuật đỡ sanh BS trần thị nhật vy (đh y dược TP HCM)

Bs. TRẦN THỊ NHẬT VY
KỸ THUẬT ĐỠ SANH
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO BÁC SĨ GIA ĐÌNH
CHUẨN BỊ DỤNG CỤ
 Đèn gù
 Bộ khăn vải vô trùng
 Dụng cụ sát khuẩn
 Bộ dụng cụ cắt may Tầng sinh môn
 Thuốc tê Lidocain
CHUẨN BỊ BỆNH NHÂN
• Chuẩn bị bệnh nhân
▪ Sản phụ nằm tư thế sản khoa: đầu cao 45°,
hai chân gác lên giá đỡ, mở rộng hai đùi
▪ Rửa vùng âm hộ và tầng sinh môn bằng
Betadin phụ khoa
▪ Trãi khăn vô trùng che bụng, đùi, dưới mông,
chưa vùng âm hộ, tầng sinh môn
▪ Người đỡ sanh đội nón, đeo khẩu trang, đi
gants vô khuẩn
▪ Yêu cần sản phụ thở hay chỉ rặn nhẹ cùng
với cơn co trong thì sanh đầu
▪ Giúp đầu cúi: người đỡ sanh dùng 3 ngón
tay giữa của bàn tay trái ấn nhẹ vào vùng
thượng chẩm để cho đầu cúi tốt cho đến khi
hạ chẩm tì dưới khớp vệ, yêu cầu sản phụ
ngưng rặn
SANH ĐẦU
▪ Giúp đầu ngữa: cần phải giữ cho đầu ngữa
dần từng phần để tránh rách tầng sinh môn
bằng cách tay trái đẩy và trán thai nhi hướng

lên trên để từ từ sổ trán, mũi, miệng. Khi sổ
trán tay phải giữ tầng sinh môn, nếu thấy
TSM căng quá thì cắt TSM ngay lúc này
SANH ĐẦU
SANH ĐẦU
▪ Hút nhớt mũi, miệng ngay sau khi sanh đầu
SANH ĐẦU
• Sanh đầu
▪ Kiểm tra dây rốn quấn cổ:
dùng một ngón tay sờ
quanh cổ thai xem có dây
rốn quấn cổ hay không?
Quấn 1 vòng hay nhiều
vòng
▪ Nếu dây rốn quấn cổ thai
lỏng, trượt dây rốn qua dầu
thai
▪ Nếu dây rốn quấn cổ chặt:
kẹp và cắt dây rốn trước khi
tháo khỏi vòng cổ thai
SANH VAI
• Sanh vai
▪ Hạn chế khả năng ráchTSM bằng cách sanh từng vai
▪ Đỡ vai trước
▫ Sau khi đầu đã xoay, hai tay nắm đầu thai nhi,
yêu cầu sản phụ rẵn nhẹ theo cơn gò, người đỡ
kéo đầu thai về phía chân mình và hơi xuống phía
dưới để mõm vai trước ra hẳn cho đến khi bờ
dưới cơ delta tì dưới khớp mu.

▫ Nếu có khó khăn khi đỡ vai, nghi ngờ vai bị kẹt
SANH VAI
• Sanh vai
▪ Đỡ vai sau: Kéo ngược thai lên trên, vai trước sát
vùng tiền đình, thân thai nhi sẽ cong lại và vai sau sẽ
sổ nhẹ nhàng không làm rách tầng sinh môn
• Đỡ mông: bàn tay trái đỡ cổ thai nhi, bàn tay phải vuốt dọc
lưng thai nhi tới chân, nắm 2 chân bằng cách cầm hai bàn
chân bằng 3 ngón, ngón cái, trỏ và giữa bàn tay phải. Để
đầu thai nhi thấp hơn bàn sanh
• Sau cùng là cắt dây rốn. Đưa thai đến bàn hồi sức để hút
nhớt và thở oxy nếu cần
SỔ NHAU
• Theo dõi trong lúc nhau bong
▪ Tuyệt đối không được kéo dây rốn hay vò bóp tử cung
▪ Theo dõi mẹ: tổng trạng, dấu hiện sinh tồn, máy ra ở âm
đạo, sự di chuyển của đáy tử cung
• Nghiêm pháp bong nhau
▪ Trước khi đỡ nhau, để xác định chắc chắn nhau đã bong
hoàn toàn
▪ Dùng cạnh bàn tay trái ấn phía trên vùng xương vệ và
đẩy tử cung lên trên. Nếu cuống nhau rút lên trên là nhau
chưa tróc. Ngược lại khi nhau đã tróc hoàn toàn thì cuống
nhau không cùng di chuyển theo với sự di chuyển của tử
cung
▪ Ta cũng có thể cho tay vào âm đạo, nếu đụng được nhau
trong âm đạo là nhau đã tróc
SỔ NHAU
• Đỡ nhau
Dùng lòng bàn tay áp và đáy tử cung và ấn nhẹ xuống tiểu khung,

nhau sẽ được tống ra khỏi âm hộ. Sau đó dùng tay chặn ngay trên khớp
vệ, đẩy đáy tử cung vế phía rốn để sổ màng nhau, tay kia đỡ nhẹ nhàng
bánh nhau và màng nhau
• Kiểm tra nhau
▪ Đo trọng lượng bánh nhau
▪ Kiểm tra bánh nhau (sót nhau, bánh nhau phụ…)
▪ Kiểm tra màng nhau (bánh nhau phụ, nhau bám thấp…)
▪ Kiểm tra dây rốn (chiều dài, đường kính, sự gập góc, nơ dây
rốn, mạch máu…)
• Sau khi sanh sản phụ cần được nằm tại phòng sanh 1 – 2 giờ để theo
dõi có bị băng huyết sau sanh hay không
Cám ơn!
• H/c HELLP là một biến chứng sản khoa nặng thường
gặp ở phụ nữ mang thai có TSG nặng hay SG (# 20%)
vào tam cá nguyệt cuối của thai kỳ hay sau sanh
• H/c HELLP là một hội chứng gồm nhiều triệu chứng với
3 triệu chứng chính là giảm tiểu cầu, tán huyết, tăng
men gan
• H/C HELLP thường được chẩn đoán trễ do tính đa
dạng của các biểu hiện lâm sàng. Nhiều thai phụ có
H/c HELLP bị chẩn đoán lầm với các bệnh nội khoa
khác
• H/c HELLP nếu được chẩn đoán sớm và điều trị ngay
sẽ giúp hạ tỷ lệ bệnh và tỷ lệ tử vong của cả mẹ và con