Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (91.93 KB, 2 trang )
Nốt lặng của tiếng đàn trong Tì bà hành của Bạch Cư Dị
September 12, 2014 - Chuyên mục: Văn mẫu THPT - Tác giả: qt
Đề bài: Trong Tì bà hành, Bạch Cư Dị đã miêu tả nốt lặng của tiếng đàn rất hay. Qua bài thơ, hãy phân tích để chứng
minh điều đó.
Bạch Cư Dị đã miêu tả nốt lặng của tiếng đàn rất hay qua bốn câu thơ trong “Tì bà hành”:
Nước suối lạnh, dây mành ngừng đứt
Ngừng đứt nên phút bặt tiếng tơ
Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ
Tiếng tơ lặng ngát bây giờ càng hay.
Tất cả cái hay, cái đẹp của nốt lặng đều chứa trong bốn câu thơ này. Trước đó là những nốt nhạc tươi sáng. Tất cả những âm
thanh cao thấp đều muốn nói đến một thời con gái trẻ trung hứng khởi, đầy màu sắc của mùa xuân. Tiếng cao thấp có tính điểm
xuyết cho nội dung tiếng đàn. Trong tiếng đàn có sự đối lập giữa các âm vực, nhưng tất cá đều hòa nhập vào cái ngây ngất của
dòng suối xuân. Nó tạo ra sự hụt hẫng cho người nghe khi có sự đối lập của dòng suối xuân mát mẻ đó với những tảng băng lạnh
ngắt. Cái âm khí lạnh lẽo của hiện tại đã át đi cái quá khứ tươi đẹp. Sự biến tấu dường như tạo ra hai cực đối lập. Bạch Cư Dị đã
dừng lại để miêu tả nốt lặng. Trong nốt lặng ấy là vẻ sầu muộn thầm kín. Chính từ sự đối lập ngay trong cách cảm nhận tiếng đàn
của mình, tác giả đã xác định:
Nước suối lạnh, dây mành ngừng đứt.
Từ lạnh làm cho tiếng đàn vang lên với nhiều âm sắc bỗng nhiên chết cứng lại, không còn “bay bổng tuyệt vời” nữa. Dường như
lúc này, người nghe không muốn nghe nó mà muốn thoát ra khỏi cái ngột ngạt của âm khí nặng nề do tiếng đàn tạo ra. Do đó,
“dây mành ngừng đứt” tuy kịp thời với nhu cầu của tình cảm lúc này của người nghe, nhưng vần tạo ra cho họ sự hụt hẫng, nuối
tiếc cho một thời xuân sắc. Mức độ gợi của sự im lặng tăng lên biểu hiện qua sợi dây đàn, từ “ngừng” rồi “đứt” như bị thế lực
nào đó, một bàn tay của định mệnh chặt ngang, chính vì thế mà:
Ngừng đứt nên phút bặt tiếng tơ.
“Ngừng đứt” được lặp lại để nhấn mạnh, xoáy sâu vào sự phũ phàng của thực tế cuộc đời người ca kĩ lúc đó. Đã bị đè bẹp lại
càng nặng hơn, từ đó mà “bặt tiếng tơ”, chẳng qua chỉ là kết quả của “dây mành ngừng đứt”
Động từ bặt chỉ mức độ im lặng của âm thanh bị nén lại, bị đông cứng trong một giới hạn nào đó giữa cái buồn thảm, nuối tiếc
của người ca kĩ. Nó cùng với “ngừng đứt” như ngầm lên án một chế độ vô hình nhưng đầy quyền lực nào đó đã làm cho nàng bây
giờ phải:
Ồm sầu mang giận ngẩn ngơ.
Lại tạo cho người đọc một sự ngạc nhiên mới. Giữa cái vẫy vùng muốn bật lên âm sắc của tiếng đàn, tâm hồn của người gảy lại
không muốn điều ấy xảy ra. Chẳng lẽ nàng cũng muốn kìm ép nó lại để tưới nước mắt vào nỗi buồn âm thầm của mình? Buồn,