Suy nghĩ về quan niệm của nhà văn nam cao về kẻ mạnh

Suy nghĩ về quan niệm của nhà văn Nam Cao về kẻ mạnh
September 28, 2014 - Chuyên mục: Những bài văn hay - Tác giả: qt
Đề bài: Cuộc đời luôn tồn tại những kẻ “cá lớn nuốt cá bé”, “mạnh ai nấy sống ”, “mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Song nhà
văn Nam Cao lại quan niệm: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thoả mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là
kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình.” (Trích Đời thừa – Nam Cao)
Anh (chị) suy nghĩ gì về câu nói trên ?
BÀI LÀM
Trong cuộc sống ai cũng mong muốn mình phải thật mạnh mẽ. Thế nhưng không phải ai cũng biết định nghĩa thế nào là kẻ mạnh.
Thường người ta chỉ quan niệm rằng kẻ mạnh là kẻ đánh bại được nhiều người, là kẻ có uy quyền áp đảo được người khác, khiến
người khác phải sợ hãi. Song thực tế không phải như vậy. Kẻ mạnh phải là kẻ biết đặt lợi ích của người khác lên trên lợi ích của
mình, thậm chí phải hi sinh cả bản thân. Như nhà văn Nam Cao đã quan niệm: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai người
khác để thoả mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh phải là kẻ giúp đỡ người khác trên đôi vai của mình”.
“Kẻ mạnh” – hai tiếng tưởng chừng rất đơn giản nhưng thực sự không mấy ai hiểu được trọn vẹn ý nghĩa sâu sắc của nó. Vậy
thực sự kẻ mạnh là kẻ mang trong mình những phẩm chất gì? Làm thế nào để có thể trở thành kẻ mạnh trong cuộc sống này?
Mạnh ở đây phải được hiểu theo nghĩa là mạnh mẽ. Kẻ mạnh ở đây chính là con người mạnh mẽ, con người dám sống và sống có
bản lĩnh trước sự cám dỗ của cuộc sống và thói ích kỉ của chính bản thân mình. Kẻ mạnh cũng là kẻ dám giữ gìn danh dự, lương
tâm của mình, không để nó vấy bẩn hay có chút tì vết nào. Hai tiếng “kẻ mạnh” được Nam Cao đặt trong sự đối lập với quan
niệm của nhiều người trong cuộc sống như một tâm sự đau đớn của nhà văn trước thực trạng đạo đức suy thoái. Ở đó người ta
ghen ghét, cạnh khoé, đố kị nhau. Ở đó người ta bán rẻ danh dự nhân phẩm của mình vì những mục đích tầm thường. Trên hết
người ta có thể dùng mọi thủ đoạn để giành lấy quyền lực, tiền bạc, danh vọng – những thứ mà người ta tin rằng sẽ mang lại sức
mạnh.
Nhưng liệu sức mạnh có thể đến được từ việc đánh bại kẻ khác, chà đạp huỷ diệt kẻ khác vì những mục đích tham vọng tầm
thường? Chắc chắn là không. Bởi không ai nhìn nhận một kẻ là chiến thắng khi họ đánh bại đối thủ của mình bằng thủ đoạn xấu.
Kẻ chiến thắng chỉ có thể là kẻ vượt lên được chính bản thân mình, vượt lên được những ham muốn nhỏ nhen ích kỉ của bản thân
để giữ gìn danh dự, lương tâm làm người của mình. Là con người chắc hẳn ai cũng đã có lúc để cho những cám dỗ trong cuộc
sống khiến mình phân vân như đứng trước ngã ba đường.
Nhưng kẻ mạnh mẽ là kẻ không để những cám dỗ – phần xấu trong con người mình điều khiển, sai khiến để đi vào con đường
bất lương, con đường mà một khi đã dấn thân thì không còn có thể quay lại. Thực tế vẫn có những kẻ luôn tự dối lừa mình để lấp
liếm bản chất xấu xa, nhỏ nhen, ích kỉ. Và họ tìm mọi cách để đánh bại kẻ khác dù bằng những thủ đoạn hèn hạ nhất để che đậy
cho bản chất yếu đuối của mình. Những con người như vậy thường dễ ngủ quên trên chiến thắng và bị đánh bại. Một khi đã bị
đánh bại họ sẽ lộ rõ bản chất yếu đuối của mình và không có đủ nghị lực để đứng dậy và bước tiếp. Do đó ta có thể khẳng định

một cách chắc chắn rằng: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai người khác để thoả mãn lòng ích kỉ”. Trong Thế chiến thứ hai,
ta thấy cả hai bên tham chiến không có ai là kẻ chiến thắng. Bởi tất cả bọn chúng đều ra sức bóc lột thuộc địa với những thủ đoạn
tàn ác phục vụ cho tham vọng đế vương của mình. Bởi “kẻ thắng” đã kết thúc chiến tranh bằng một thảm hoạ nguyên tử cướp đi
sinh mạng của ba mươi vạn con người xấu số vô tội và còn đe doạ cướp đi sinh mạng của rất nhiều người hôm nay. Người chiến
thắng duy nhất trong cuộc chiến đó chỉ có thể là nước Nga Xô viết anh hùng, nhân dân Xô viết anh hùng. Nước Nga chiến thắng
khi họ đã giải phóng cho nhiều dân tộc bị áp bức, giúp đỡ vô tư cho các quốc gia trong cảnh nô lệ. Nước Nga chiến thắng vì họ
có những con người như Paven say mê đem toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân, hi sinh bản thân một cách nồng nhiệt lãng mạn,
tất cả vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng loài người. Do đó, chính nước Nga, nhân dân Nga mới là “kẻ mạnh”, là “kẻ
giúp đỡ người khác trên đôi vai của mình”.
Sức mạnh của con người chỉ có thể có được từ lòng nhân ái, đức hi sinh trong cuộc sống. Giống như người đàn bà trong Chiếc
thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu. Đó là một con người mạnh mẽ, mạnh mẽ không phải vì có thể chịu đựng được đòn roi
của người chồng. Sức mạnh của con người đó thể hiện ở lòng vị tha, sự nhân hậu, sẵn sàng chịu đựng tất cả vì con cái – những
đứa con trên thuyền quanh năm thiếu đói.
Nam Cao là một nhà văn thích triết lí và những triết lí của ông mang một ý nghĩa nhân bản sâu sắc. Quan niệm này cũng vậy, một
triết lí làm người vô cùng đúng đắn được đưa ra từ một điều tưởng chừng như một nghịch lí của cuộc sống. Nó không chỉ có ý
nghĩa trong xã hội cũ mà còn có ý nghĩa cho tới tận hôm nay. Như chúng ta đã biết, trong vòng xoáy của nền kinh tế thị trường,
có không ít người vì lợi ích của bản thân mà sẵn sàng chà đạp lên lợi ích của người khác chiếm đoạt những thứ không phải của
mình có khi bằng những thủ đoạn vô cùng xấu xa hèn hạ. Hiểu được quan niệm của Nam Cao cũng đồng nghĩa với việc ta thấy
được sức mạnh của lòng nhân ái, từ đó phê phán một cách nghiêm khác lối sống ích kỉ. Đồng thời cần đề cao chủ nghĩa nhân đạo,
nhân cách cao thượng, dám hi sinh lợi ích của bản thân cho người khác.
Tuy nhiên có một câu hỏi được đặt ra là: Vậy, những biểu hiện nào của lối sống “giẫm lên vai người khác” mà ta cần lên án? Tục
ngữ có câu “mạnh vì gạo, bạo vì tiền”, chỉ những kẻ sống coi trọng vật chất, dùng sức mạnh vật chất để áp đảo lấn lướt công lí.
Và thực tế trong cuộc sống hiện nay, có rất nhiều con người như vậy – những con người thích dùng tiền để đoạt lấy lợi ích cho
mình. Đặc biệt vấn nạn chạy chọt đang trở thành một vấn đề đáng báo động trong đời sống xã hội hiện
nay. Người ta chạy chọt từ những việc nhỏ như xin biển số xe đẹp, xin không bị giữ xe khi vi phạm luật giao thông cho đến việc
xin điểm. xin việc… Dường như xã hội hiện nay đâu đâu cũng hiện lên chữ “xin”. Xin xỏ, hối lộ đang trở thành một căn bệnh
thâm căn cố để trong con người Việt Nam, gây suy thoái nghiêm trọng đạo đức của con người. Chúng ta ngày càng nhìn thấy
nhiều hành động đi ngược lại công lí: những kẻ tham ô hàng nghìn tỉ đồng, những kẻ lén lút xả nước thải xuống sông trong suốt
nhiều năm liền… Chúng ta phê phán những kẻ dùng sức mạnh đồng tiền để lấn át công lí nhưng cũng không thể không lên án
những kẻ đang nắm trong tay “sức mạnh” mà phản bội lại trách nhiệm xã hội giao phó cho họ.

Không chỉ có vậy, “giẫm lên vai người khác” còn có thể hiểu là một lối sống vụ lợi, tham vọng tầm thường, sẵn sàng chà đạp,
huỷ diệt đồng loại vì lợi ích cá nhân như trong câu tục ngữ “cá lớn nuốt cá bé”. Lịch sử đã từng chứng kiến những kẻ “tà đạo”, vì
muốn phục vụ cho lợi ích giai cấp của chúng đã thiêu chết nhà thiên văn vĩ đại Brunô – người đã kiên cường bảo vệ thuyết Nhật
tâm cho đến khi cả thân mình đỏ rực trong ngọn lửa bạo tàn. Nhưng lịch sử cũng chứng kiến từ đây một cuộc cách mạng trong
nhận thức của loài người. Và lịch sử đã lên án những kẻ vì mục đích hèn hạ của mình mà tiêu diệt đồng loại, thiêu rụi chân lí.
Trong xã hội ngày nay, ta vẫn còn phải chứng kiến những hành động dã man mà tưởng chừng như chỉ có trong thời kì hoang dại
của loài người. Những kẻ khủng bố đang từng ngày gieo rắc tai hoạ khắp noi trên thế giới, đang lên tiéng thách thức tất cả chúng
ta, chống lại cả nhân loại. Rồi những vụ giết người vô cùng man rợ xuất hiện khắp nơi cảnh báo về sự suy thoái đến mất hết nhân
tính của con người.
Chưa thể dừng lại ở đó, chúng ta còn phải lên tiếng để phê phán những con người chỉ biết sống cho bản thân không quan tâm đến
người khác. Bởi chính việc “mạnh ai người nấy sống” chính là nguyên nhân dẫn tới lối sống vụ lợi, ích kỉ, đặc biệt nhiều trong
giới trẻ hiện nay. Một số bạn trẻ dường như đã quên đi trách nhiệm cộng đồng của mình suốt ngày chỉ vùi đàu vào những trò chơi
vô bổ, những trang web đen trên mạng internet. Nhưng điều đáng nói là nhân cách một số bạn trẻ đã bị ảnh hưởng bởi những
hành vi bạo lực trong các game online, dẫn tới nhiều vụ cướp của thậm chí là đâm chém của học sinh. Đó là biểu hiện của một lối
sống đớn hèn, thiếu bản lĩnh thiếu ý chí để vươn lên.
Thiết nghĩ quan niệm của nhà văn Nam Cao chính là cách sống cần thiết cho mỗi chúng ta hiện nay.
Bởi sức mạnh của lòng nhân ái không chỉ đến với những người cần ta giúp đỡ. Nó còn đem đến cho chúng ta nhiều niềm vui
hứng khởi để bắt đầu một ngày mới với một sức mạnh mới để vươn lên một tầm vóc mới. Đó là cội nguồn của sức mạnh chân
chính.
Read more: />