báo cáo thực tập nhà máy thủy điện hóa bình chuyên đề điện tự dùng

Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Lời nói đầu
Sau khi đất nớc thống nhất (1975) Đảng và Nhà nớc ta ra sức đẩy m
Sản , Liên Bang Xô Viết cũ. Thuỷ điện Hòa Bình nằm trên bậc thang Thuỷ
điện Sông Đà bao gồm Hoà Bình, Sơn La, Lai Châu. Do điều kiện kinh tế và
kỹ thuật nên Thuỷ điện Hoà Bình đợc xây dựng trớc và đến ngày 6/11/1994
Thủ Tớng Phạm Văn Đồng ra lệnh khởi công trình thế kỷ này.
Sau nhiều năm xây dựng các tổ máy (8 tổ máy ) lần lợt hoà lới điện
quốc gia:

Máy 1: ngày 31-12- 1988

Máy 5: ngày 15-01- 1993 .

Máy 2: ngày 04-11- 1989.

Máy 6: ngày 29-06- 1993.

Máy 3: ngày 27-03-ạnh nền kinh tế xã hội phát triển đa đất nớc thoát
khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế do hậu quả của chiến tranh để lại. Muốn
phát triển nền kinh tế xã hội thì vấn đề quan tâm hàng đầu là năng lợng
điện. Vì vậy mà các mô hình nhà máy Thuỷ điện và Nhiệt điện dần dần đợc hình thành và góp phần thúc đẩy nền kinh tế xã hội Việt Nam với các
nhà máy Thuỷ điện nh: Hoà Bình, Thác Bà, YALY... và các nhà máy Nhiệt
điện nh: Phả Lại, Uông Bí, Ninh Bình... Nói đến nhà máy Thuỷ điện thì
nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình là nhà máy đợc kể đến hàng đầu. Đây là một
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

1


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

trong những nhà máy lớn nhất Việt Nam hiện nay. Nhà máy Thuỷ điện
Hoà Bình đợc quyết định xây dựng vào năm 1979 dới sự giúp đỡ của Đảng
Cộng 1991

Máy 7: ngày 07-12- 1993.

Máy 4: ngày 19-12-1991.

Máy 8: ngày 04-04-1993.

Đến ngày 27/05/1994 trạm 500kv Bắc Nam đợc đa vào vận hành.
Sau 18 năm xây dựng công trình, trong đó có 9 năm vừa quản lý vận
hành vừa giám sát thi công các tổ máy, những ngời xây dựng và vận hành
nhà máy đã trải qua bao năm tháng thăng trầm lịch sử của thời ký quá độ.
Cho đến ngày 20/12/1994. Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình đã long trọng tổ
chức lễ khánh thành.
Việc hoàn thành xây dựng và đa vận hành công trình Thuỷ điện Hoà
Bình đánh giấu một bớc phát triển mới của ngành năng lợng và sự nghiệp
công nghiệp hoá đất nớc, đánh dấu những mức son để lại cho thế hệ con cháu
mai sau.
Công trình Thuỷ điện Hoà Bình là niềm tự hào của đội ngũ cán bộ,
công nhân các ngành xây dựng, thuỷ lợi, Năng lợng, đánh dấu sự trởng
thành của cán bộ, công nhân Việt Nam.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

2


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình với những nhiệm vụ trọng tâm: chống lũ - phát
điện - tới tiêu - đảm bảo giao thông đờng thủy.
Nhiệm vụ trị thuỷ sông Hồng, chống lũ giảm nhẹ thiên tai cho vùng
đồng bằng Bắc Bộ và thủ đô Hà Nội là nhiệm vụ quan tâm hàng đầu: Sông
Đà là một nhánh lớn của sông Hồng chiếm khoảng 55% lợng nớc trên hệ
thống sông Hồng. Theo thống kê 100 năm gần đây đã xảy ra những trận lũ
lớn trên sông Đà nh năm 1902 lu lợng đỉnh lũ 17.700 m3/s, năm 1945 là
17.500m3/s, năm 1971 là 18.100m3/s đã làm nhiều tuyến đê suy yếu trên diện
rộng ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ nh Sơn Tây, Hải Dơng ... bị h hỏng, gây tổn
thất nặng nề về ngời và tải sản cho nhân dân mà nhiều năm mới xây dựng lại
đợc.
Công trình thuỷ điện Hoà Bình năm 1991 chính thức đa vào tham gia
cắt lũ cho hạ lu sông Đà, sông Hồng, thủ đô Hà Nội. Hàng năm đã cắt trung
bình 4-6 trận lũ lớn, với lu lợng cắt từ 1000-22.650m3/s. Đặc biệt nhà máy đã
cắt trận lũ ngày 18-8-1996 với lu lợng đỉnh lũ 22.650m3/s, với tần suất 0,5%.
Đây là trận lũ lớn xuất hiện trong vòng 50 năm trở lại đây, công trình thuỷ
điện Hoà Bình đã cắt lũ có hiệu quả mà giá trị kinh tế không thể tính bằng
tiền của đợc. Không chỉ cắt lũ nhà máy còn cung cấp tới tiêu cho nửa triệu
ha đất canh tác nông nghiệp của đồng bằng Bắc Bộ và các nhu cầu sử dụng nTrờng Cao đẳng Điện lực

Ngành Phát dẫn điện

3


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

ớc công nghiệp, đời sống dân sinh vùng hạ lu công trình: Từ khi nhà máy
Thuỷ điện Hoà bình đi vào sản xuất, hàng năm khi bớc vào mùa khô, nhà máy
đã luôn duy trì xả xuống hạ lu với lu lợng không nhỏ hơn 680m3/s, vào thời kỳ
đổ ải cho nông nghiệp lên tới gần 1003/s. Nhờ vậy mà các trạm bơm có đủ nớc phục vụ cho nông nghiệp gieo cấy kịp thời vụ. Đặc biệt mùa khô 1993
-1994 do hạn kéo dài, Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình đã phải xả hỗ trợ trên
128,5 triệu m3 nớc xuống hạ lu đảm bảo mực nớc cho các trạm bơm hoạt
đông chống hạn đổ ải, gieo cấy cho 0,5 triệu ha đất canh tác nông nghiệp
vùng hạ lu còn góp phần đẩy mặn ra xa các cửa sông, nên đã tăng cờng đợc
diện tích trồng trọt ở các vùng này.
Ngoài ra hàng năm nhà máy đã đóng góp cho lới điện quốc gia một lợng lớn điện phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nớc. Đồng
thời nhà máy còn là nhà máy điều tần góp phần ổn đình , giữ vững lới điện
quốc gia .
Nhiệm vụ đảm bảo giao thông đờng thuỷ cũng là một nhiệm vụ quan trọng
của nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình: nhà máy đã đảm bảo lu lợng nớc xả xuống
hạ lu về mùa kiệt theo quy trình không nhỏ 680m3/s và đã làm giảm đợc lu lợng dòng chảy trong mùa lũ, là do thực hiện tốt điều tiết hồ chứa. Nên đã
dảm bảo giao thông thuỷ thuận lợi, chấm dứt đợc tình trạng tàu bè mắc cạn
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

4

Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

trong mùa kiệt và không an toàn trong mùa ma lũ nh khi cha đa công trình
Thuỷ điện Hoà Bình đi vào hoạt động.
Ngoài nhiệm vụ trọng tâm trên nhà máy còn là điểm thăm quan du
lịch, góp phần giao lu văn hoá, giúp cho mọi ngời thấy đợc sự bố trí sơ đồ
thiết bị rất công phu và hợp lý với hệ thống điện tự dùng luôn đảm bảo cung
cấp điện liên tục ổn định và tính linh hoạt trong vận hành rất cao.
Với những nhiệm vụ đó nhà máy đã đạt đợc hiệu quả kinh tế trong nền
kinh tế quốc dân: cụ thể là ngay từ khi đa tổ máy số I vào vận hành tháng 121988 đã góp phần quan trọng cung cấp công suất 240MW cho hệ thống lới
điện miền Bắc, đã tháo gỡ kịp thời khó khăn về nguồn điện do không cân đối
giữa cung cầu ngay tại thời điểm lúc bấy giờ. Sau đó tiếp tục đa các tổ máy
tiếp theo đi vào vận hành, đến năm 1994 điện năng sản xuất của Nhà máy
chiếm trên 50% tổng công suất và trên 65% tổng sản lợng điện cả nớc. Hiện
nay nhà máy chiếm trên 30% tổng công suất và trên 35% sản lợng điện toàn
quốc. Tháng 4-1994 tổ máy cuối cùng đi vào vận hành, Nhà máy hoàn thiện
công suất lắp 1920MW. Lúc này đờng dây 500kV Bắc Nam đi vào hoạt đông
hình thành hệ thống điện quốc gia thống nhất, chuyên tải nguồn điện chủ lực
từ Thuỷ điện Hoà Bình vào cung cấp cho các tỉnh miền Trung, miền Nam.
Tính từ 31-12-1988, khi tổ máy I đi vào vận hành cho đến tháng 12-2000, tám
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

5


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

tổ máy Thuỷ điện Hoà Bình đã sản xuất đạt trên 65 tỷ kWh điện. Trong đó
chuyên tải vào miền Trung, miền Nam qua hệ thống đờng dây 500kV Bắc Nam đạt gần 15 tỷ kWh điện.
Do những thành tích đã đạt đợc từ trớc đến nay nhà máy đợc Đảng và
Nhà Nớc tặng thởng huân chơng lao động hạng ba và những bằng khen thi
đua khác của Đảng bộ công nghiệp.

Phần II:
Nội dung chuyên đề thực tập:
''Điện tự dùng''
I- Đặc điểm, u điểm, nhợc điểm, phơng thức vận hành hệ thống điện tự
dùng của nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình ? Tầm quan trọng của điện tự
dùng, nguồn cung cấp, phơng thức dự phòng điện tự dùng của nhà
máy:

Các thiết bị chính cung cấp điện tự dùng của nhà máy Thuỷ điện Hoà
Bình:
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

6


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Một là: 4 máy biến áp tự dùng TD61, TD62 , TD91, TD92.

Hai là: 1 máy phát điện diezel 6
Ba là: 3 Trạm phân phối 6 kV (KPY6-1 , KPY6-2, KPY6-3).
Mỗi trạm phân phối 6 kV bao gồm 2 phân đoạn có máy cắt liên lạc.
Bốn là: 11 Trạm phân phối 0,4 kV gồm 2 phân đoạn có máy cắt liên lạc. Tất
cả
các máy cắt liên lạc đều có chế có chế độ đóng nguồn dự phòng (TD =
ABP)

Ngoài ra còn có các thiết bị phụ trong sơ đồ cung cấp điện tự dùng của
nhà máy:
- Các trạm phân phối 0,4kV có các aptomat có chế độ TĐD chẳng hạn
nh aptomát AB411, AB412, AB421, AB422,...và các máy cắt 6 kV nh
B611, B612, B621, B631, B632, B642.
- Các trạm phân phối 6kV có các máy cắt

xuất tuyến B601, B602,

B603...và máy cắt đầu vào nh: B630, B640, B650, B660...
- Các

máy

biến

áp

của

các

trạm

phân

phối

0,4kV:

T11,T12,T21,T22,T31,T32...
- Các máy biến điện áp 6TU đặt trên tất cả các thanh góp của các trạm
phân phối 6kV, mỗi thanh cái ta đặt một TU.
- Mỗi thanh cái 6 kV cũng đặt một chống sét van để chống sét lan truyền
từ đờng dây vào các trạm biến áp.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

7


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

1- Đặc điểm:
- Tất cả các Động cơ điện tự dùng của nhà máy có công suất vừa và nhỏ.
Chẳng hạn nh: Động cơ có công suất lớn nhất là 250 kW nh các động
cơ trạm bơm tiêu nớc toàn nhà máy cao độ -18,65. Vì thế tất cả các phụ tải
tự dùng của nhà máy đều sử dụng cấp điện áp trực tiếp 0,4 kV. Hầu hết tất
các thiết bị đều có chế độ 1 làm việc, 1 dự phòng, 1 t động dự phòng, 1 tự
động làm việc và đều có thể lấy từ 2 phân đoạn của 1 trạm phân phối 0,4

kV (KT/7) nên tính cung cấp điện ổn định, an toàn liên tục rất cao .
- Sơ đồ tự dùng của nhà máy có 2 cấp điện áp là 6,3 kV và 0,4 kV trong
đó cấp 6,3 kV là cấp trung gian bởi vì nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình không
có phụ tải điện tự dùng nào sử dụng cấp điện áp 6,3 kV cả nhng do các
trung tâm phụ tải 0,4 kV của nhà máy đợc bố trí trên một phạm vi rộng,
nên để hạn chế tổn thất điện năng và tăng cờng tính kinh tế nhà máy có
dùng cấp 6,3 kV xoay chiều 3 pha, tần số công nghiệp, điện áp 6 kV và
phân phối điện cho các hộ tiêu thụ, thiết bị phân phối SC1 đợc lắp đặt
trong nhà kỹ thuật điện C /7ở cao độ 15,5m, SC2 đợc lắp đặt tại buồng
điều khiển /7/7Y của trạm OPY cao độ 105 m, còn SC3 đợc lắp đặt trong
nhà kỹ thuật hành lanh thanh dẫn tổ máy 6 ở cao độ 9,8m.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

8


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Các máy biến áp TD61 và TD62 đợc nối với cuộn dây thứ 2 35 kV của
các máy biến áp tự ngẫu AT1 và AT2 và đợc lắp tại OPY- 110 kV. Đấu nối
nh vậy cho phép thiết bị tự dùng lấy điện từ lới hoặc từ máy phát.
2- Ưu điểm:
- Với máy biến áp tự dùng TD61 và TD62 đợc lấy từ cuộn hạ của 2 máy
biến áp tự ngẫu AT1, AT2. Hai máy này đợc lấy điện từ 2 hệ thống thanh
góp 220kV làm nguồn cung cấp điện tự dùng chính cho to n nhà máy.
Mỗi máy biến áp tự dùng cung cấp cho một phân đoạn thanh cái của tất cả

các trạm phân phối 6 kV cũng nh các trạm phân phối 0,4 kV. Ngoài ra để
dự phòng khi một trong hai máy biến áp sự cố hoặc sửa chữa nguồn tự
dùng có thể lấy từ 2 máy biến thế dự phòng TD 91 và TD92 đợc đấu với
đầu ra của máy phát điện số 1 và máy số 8. Trong trờng hợp hệ thống điện
mất điện toàn bộ các tổ máy không thể khởi đông đợc để cung cấp điện tự
dùng cho nhà máy thì điện đợc lấy từ động cơ điezel 6. Với các thiết bị
nguồn tự dùng và các thiết bị tự dùng đợc trang bị thì hệ thống điện tự
dùng của nhà máy đợc cung cấp điện đảm bảo liên tục, an toàn, độ tin cậy
cao. Đồng thời tính linh hoạt trong vận hành cũng cao (ta có thể chuyển
đổi phơng thức vận hành từ 3 nguồn: nguồn chính TD61, TD62 và nguồn
dự phòng TD91,TD92 và nguồn dự phòng cuối cùng là máy phát điện
Điezel ).
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

9


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Hệ thống điện tự dùng đợc trang bị các mạch đóng nguồn dự phòng
TĐD có kết hợp với cấp thời gian khác nhau ở cả 2 cấp điện áp 6kV và
0,4kV, do vậy việc cung cấp điện đảm bảo không bị mất điện dù trong một
thời gian rất ngắn.
3- Nhợc điểm:
Hệ thống điện tự dùng của nhà máy có nhiều u điểm nhng cũng có
những nhợc điểm nhất định cụ thể có nhựơc điểm sau:
- Các máy biến áp tự dùng thờng làm việc ở chế độ non tải nh TD61,

TD62, cũng nh tất cả các máy biến áp đầu vào của các trạm phân phối
0,4kV và hai máy biến áp tự dùng TD92, TD91 thờng làm việc ở chế độ
không tải nên hiệu suất kém làm giảm hệ số công suất ( cos ) của hệ
thống.
- Cao trình đặt các trạm phân phối 6kV và cũng nh các máy biến áp tự
dùng có độ chênh lệch lớn trong khi cấp liên lạc giữa các trạm phân
phối 6kV này là cáp dầu nên thờng hay xảy ra sự cố chảy dầu các đầu
cáp và việc sự cố khắc phục xảy ra thờng xuyên .
- Hệ thống máy cắt 6kV có cuộn dập hồ quang bằng khí tự nhiên nên
kích thớc cồng kềnh,thao tác phức tạp .
4- Nguồn cung cấp điện tự dùng
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

10


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Nguồn cung cấp chính vận hành thờng xuyên đợc cung cấp từ cuộn hạ
của 2 máy biến áp tự ngẫu AT1, AT2 lấy điện từ lới qua các máy biến
áp TD61, TD62 .
- Nguồn dự phòng đợc lấy từ 2 máy biến áp TD91,TD92 đợc lấy từ máy
phát số 1 và máy phát số 8 là nguồn dự phòng khi TD61,TD62 sự cố
hoặc sửa chữa.
- Nguồn dự phòng cuối cùng là máy phát điện điezel có công suất 1000
kVA khi hệ thống điện mất điện các tổ máy không khởi động đợc.
* Phơng pháp dự phòng tự dùng của nhà máy:

- Tất cả các trạm phân phối 6kV, 0,4kV đều có 2 phân đoạn bình thờng
làm việc độc lập có máy cắt phân đoạn hoặc máy cắt liên lạc có thể tự
động đóng vào TĐD khi một trong hai nguồn bị mất điện hoặc sự cố
hoặc sửa chữa.
- Các máy biến áp TD91, TD92 thông qua máy cắt B610, B620, B670,
B680 có chế độ tự động TĐD sẵn sàng cung cấp điện khi mất điện sự cố
hoặc sửa chữa nguồn làm làm việc chính TD61, TD62 với các phơng
pháp dự phòng điện tự dùng của nhà máy nh vậy đảm bảo

cung cấp

điện an toàn, liên tục cho các phụ tải tự dùng của nhà máy.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

11


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

II- Kể tên các trạm phân phối 0,4 kV ( KT/7) nêu thông số và nhiệm vụ của
các trạm phân phối 0,4 kV.
Có tất cả 11 trạm phân phối 0,4 kV : KT/7 1 đến KT/7 10 , KT/7 12
Trạm phân phối tron bộ KT/7 dùng để nhận điện , biến đổi điện áp từ
6,3kV xuống 0,4 kV và phân phối điện giữa các hộ tiêu thụ, nhà máy dùng
các KT/7 với các máy biến áp có công suất 400 kVA, 630 kVA, 1000 kVA
loại dùng cho lắp đặt bên trong các trạm điện trong các phòng kín, có độ

ẩm tơng đối của không khí không quá 30% ở 200c, nhiệt độ môi trờng xung
quanh từ 1 đến 450c, không có khí nổ, khí độc, không có bụi dẫn điện,
không có hơi và các chất bẩn ăn mòn tác động phá hoại lên bề mặt cách
điện của trạm.
Các thông số kỹ thuật của trạm KT/7:
- Công suất của các máy biến áp:
+) Các KT/7-1 đến KT/7-6, KT/7-8 đến KT/7-9, KT/7-12 có công suất 630 kVA.
+) KT/7-7 có công suất 1000 kVA.
+)KT/7-10 có công suất 400 kVA .
- Điện áp định mức của cuộn sơ cấp: 6,3kV
- Điện áp định mức của cuộn thứ cấp: 0,4 kV.
- Dòng điện ổn định đồng của thanh góp và các nhánh hạ thế của KT/7
có công suất 1000và 630 kVA là 50 kV.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

12


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Dòng điện ổn định động của thanh góp và các nhánh hạ thế của KT/7
có công suất 400 kVA là 25 kV .
Kiểu aptomát đầu vào hạ thế electron .Còn áptomát đ ờng dây hạ thế
kiểu A3700.Các áptomát đầu vào kiểu electron không có bảo vệ ngắn
mạch, vì vậy khi ngắn mạch ở thanh cái 0,4 kV của KT/7 thì bảo vệ máy
cắt 6 kV cấp điện cho lộ đó sẽ tác động. Còn các lộ 0,4kV đợc bảo vệ
bằng các aptomat kiểu A3700 model khác nhau bổ xung và bảo vệ tránh

chạm đất một pha kiểu một khi làm việc bảo vệ tác động có thời gian vào
bộ nhả độc lập của aptomat. Aptomat của các lộ đợc điều khiển bằng
tay, khi cắt aptomát bằng tay hoặc do bảo vệ thì đèn vị trí của công tắc
SA1 và aptomat không phù hợp sẽ sáng .
Số lợng và nhiệm vụ của các máy biến áp và các aptomat của các KT/7:
* KT/7-1:
- Có 2 máy biến áp T11 và T12 phía sơ cấp nối tam giác và phía thứ cấp
nối sao có trung tính nối đất. Hai máy này có công suất 630 kVA là 2
máy làm mát bằng không khí trung tính trực tiếp nối đất .
- Hai MBA T11 vàT12 cấp cho 2 thanh cái NC-11 và NC-12 qua 2
aptomat: AB411 và AB412 . Hai thanh cái lại có một aptomat phân
đoạn AB410 đợc liên hệ với nhau thông qua mạch TĐD.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

13


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Thanh cái NC-11 đợc lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua máy cắt
6kV:B611.
- Thanh cái NC-12 đợc lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua máy cắt 6kV:
B612.
* KT/7-2:
- Có 2 máy biến áp T21 và T22 phía sơ cấp nối tam giác và phía thứ cấp
nối sao có trung tính trực tiếp nối đất.

- 2 MBA này cấp cho 2 thanh cái NC-21 và NC-22 qua 2 aptomát AB 421
và AB422. Hai thanh cái lại có một aptomat phân đoạn AB420 đợc liên
hệ với nhau thông qua mạch TĐD.
- Thanh cái NC-21 và NC-22 lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua các máy
cắt B621và B622.
* KT/7-3:
- Có 2 MBA T31 và T32 phía sơ cấp nối tam giác, phía thứ cấp nối sao có
trung tính trực tiếp nối đất.
- Hai máy biến áp này cấp cho 2 thanh cái NC-31 và NC-32 qua 2
aptomat: AB431và AB32. 2 thanh cái có một aptomat phân đoạn
AB430.
- Thanh cái NC-31 lấy điện từ KPY-3 tại gian máy qua máy cắt B631.
- Thanh cái NC-32 lấy điện từ KPY-3 tại gian máy qua máy cắt B632.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

14


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

* KT/7-4 :
- Có 2 MBA T41 ,T42 cấp cho 2 thanh cái NC-41 ,NC42 qua 2 aptomat
AB441 và AB442 ,có 1 aptomat phân đoạn AB440 .
- Thanh cái NC-41 lấy điện từ KT/7-3 tại gian máy qua máy cắt B641 .
- Thanh cái NC-42 lấy điện từ KT7-3 tại gian máy qua máy cắt B642.
* KT/7-5:
- Có 2 MBA T51, T52 cấp cho 2 thanh cái NC-51, NC-52 qua 2 aptomat

AB451 ,AB452 và có 1 aptomat phân đoạn AB450.
- Thanh cái NC-51 lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua máy cắt B651.
- Thanh cái NC-52 lấy điện từ KPY-2 tại OPY qua máy cắt B652.
* KT/7-6 :
- 2 MBA T61,T62 cấp cho 2 thanh cái NC-61, NC-62 qua 2 aptomat
AB461, AB462 và có một aptomat phân đoạn AB460.
- Thanh cái NC-61, NC-62 lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua máy cắt
B661, B662 .
* KT/7-7:
- 2 MBA T71, T72 cấp cho 2 thanh cái NC-71, NC-72 qua 2 aptomat
AB471, AB472 và có 1 aptomat phân đoạn AB470.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

15


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Thanh cái NC-71,NC-72 lấy điện từ KPY-1 tại gian máy qua máy cắt
B671, B672.
* KT/7-8:
- 2 MBA T81,T82 cấp cho 2 thanh cái NC-81, NC-82 qua 2 aptomat
AB481, AB482 có 1 aptomat phân đoạn AB480.
- Thanh cái NC-81,NC-82 lấy điện từ KPY-1 qua máy cắt B681,B682.
* KT/7-9:
- 2 MBA T91, T92 cấp điện cho 2 thanh cái NC-91, NC-92 qua 2 aptomat

AB491, AB492 và có aptomat phân đoạn AB490.
- Thanh cái NC-91, NC-92 lấy điện từ KPY-2 tại OPY qua 2 máy cắt
B691, B692.
* KT/7-10:
- 2MBA T101, T102 cấp điện cho 2 thanh cái NC-101, NC-102 qua 2
aptomat AB401, AB402 .
- Thanh cái NC10-1, NC10-2 lấy điện từ KPY-2 tại OPY qua 2 máy cắt
B601, B602.
* KT/7-12:
- Có 1 MBA T121 cấp cho 1 thanh cái NC-121 qua aptomat AB121.
- Thanh cái NC-121 lấy điện từ KPY-3 tại gian máy qua máy cắt B6121.
Nhiệm vụ của các KT/7:
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

16


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- Các KT/7-1 đến KT/7-4 có các MBA công suất 630kVA đợc lắp trong
hành lang thanh dẫn điện của tổ máy M1 ở cao độ 9,8m dùng để cung
cấp cho bơm dầu MHY, bơm làm mát bộ biến đổi Thiristor, các bộ điện
trở sấy của các tổ máy, các bơm dầu và hệ thông làm mát của các MBA
khối, hệ thống thông gió, chiếu sáng của các tổ máy, các van cứu hoả
của tổ máy và MBA khối, các van tháo cạn buồng xoắn, bộ truyền động
dao cách ly đầu cực của các tổ máy.
- KT/7-5 có các MBA công suất 630kVA lắp trong nhà máy tại trạm bơm

khô phận nớc qua của tổ máy nằm ở cao độ 18,65m dùng để cung cấp
cho các bơm khô M1 đến M4 phần nớc qua tổ máy, các bơm tiêu nớc
của trạm bơm, hệ thống thông gió, chiếu sáng trạm và lối thoát sự cố,
các thiết bị nhận điện di động và các van của trạm bơm.
- KT/7-6 có các MBA công suất 630kVA lắp trong nhà kỹ thuật điện ở cao
độ 9,8m dùng để cung cấp điện cho các thiết bị phụ nạp của trạm ắc quy
gian máy, các van xả lấy nớc từ hệ thống cứu hoả MBA, trạm nén khí
tại cao độ 1,2m, xởng sửa chữa MBA tại cao độ 15,5m các van lấy nớc
cứu hoả tại cao độ 6,2m.
- KT/7-7 có các MBA công suất 1000 kVA lắp tại cao độ 82m toà nhà bờ
trái cung cấp cho hệ thống dẫn động thuỷ lực của các cánh phải xả đáy
tại cao độ 82m, hệ thông thông gió, ánh sáng , cứu hoả tại khu vực.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

17


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- KT/7-8 có các MBA công suất 630 kVA lắp tại cao độ 88,2m cung cáp
cho hệ thống dẫn động thuỷ lực của các cánh phải sửa chữa sự số của
các tổ máy tại cao độ 91m cẩu chân dê tại cửa nhận nớc hệ thống thông
gió, ánh sáng tại khu vực.
- KT/7-9: Có các MBA công suất 630 kVA lắp tại nhà hành chính sản
xuất A/7K cao độ 31m dùng để cung cấp điện cho các thiết bị tự đồng
duy trì áp lực dầu và khử khí MHK của các đờng ống cáp dầu áp lực, hệ
thống thông gió A/7K, trạm bơm thải nớc sinh hoạt số 2, chiếu sáng

hầm cáp.
- KT/7-10: có các MBA công suất 400 kVA lắp ở cao độ 105m tại trạm
OPY dùng để cung cấp điện cho các máy cắt SF6-220, 110kV của trạm,
trạm nén khí cho các máy cắt không khí 220, 110kV của trạm, các thiết bị
phụ nạp của trạm ắc quy OPY.
- KT/7-12: có một MBA công suất 630 kV đặt ở hành lanh thanh dẫn tổ
máy M8 tại cao độ 9,8m dùng để cung cấp điện cho các trung tâm thông
gió đặt trong công trình ngầm khu vực hành lanh cánh phải hạ lu.
thanh cái 0,4kV. Bình thờng KT/7 1 vận hành với 2 phân đoạn độc lập .
Khi nguồn điện đợc khôi phục trở lại thì sau thời gian t = 3 giây mạch
ABP sẽ tác động cắt áptomát phân đoạn AB410 ra và đóng aptomát đầu

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

18


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

vào AB411(AB412)tơng ứng, lúc này KT/7 sẽ đợc cung cấp điện từ 2 nguồn
bình thờng cho 2 phân đoận độc lập.

II-Kể tên các loại phụ tải tự dùng nối vào một phân đoạn thanh góp 0,4 kV ?

KT/7-1: có 2 phân đoạn NC 1-1 có 9 khoang áptomát xuất tuyến ( từ
SF1 đến SF9 ), dùng để cung cấp cho bơm dầu MHY, bơm làm mát bộ biến
bổi Thiristor, các bộ điện trở sấy của các tổ máy, các bơm dầu và hệ thống

làm mát của các MBA khối, hệ thống thông gió, chiếu sáng của các tổ máy,
các van cứu hoả của tổ máy và MBA khối, các van tháo cạn buồng xoắn,
bộ truyền động dao cách ly đầu cực cuả các tổ máy.
- Các SF2, SF5 cung cấp cho 2 động cơ bơm MHY với P = 90 kW của tổ
máy M1(M2), mỗi tổ máy có 2 bơm lấy điện từ 2 phân đoạn.
- SF3, SF6 cung cấp cho 4 động cơ bơm nớc cất làm máy bộ biến đổi
Thiristor với P = 11 kW của tổ máy M1(M2) mỗi tổ máy có 2 bơm lấy
điện từ 2 phân đoạn.
- SF1 cung cấp điện tới tủ lực D11-1 tại cao độ 9,8m hành lang dọc M1,
từ đây cung cấp cho sấy cuộn dây Stator của MFĐ, trạm bơm tiêu nớc
toàn nhà máy ở cao độ 6,2 m với P = 15 kW, máy phụ nạp UGB3 của
bảng một chiều gian máy, bảng điều khiển của tổ máy, cấp điện tới các
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

19


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

tủ ánh sáng X11-1 tại tầng MFĐ khu vực cao độ 9,8m, cấp điện tới tủ
điện
D11-4, D11-5.
- SF4 cung cấp điện tới tủ lực D11-2 tại cao độ 12,4m khu vực hành lang
làm mát của MBA khối từ đây cung cấp cho các bơm tuần hoàn dầu làm
mát các pha MBA khối T1 với P =7,5 kW (tổng cộng 8 bơm cho 1 MBA
khối, bơm hút nớc sau làm mát MBA khối có P = 22 kW, và cấp điện tới
tủ điện D11-6 cung cấp cho bộ truyền động dao cách ly của tổ máy M1

và dao cách ly của TD91.
- Với P = 2,2 kW, van cứu hoả MBA tự dùng TD91 với P = 0,55 kW, các
quạt gió của máy biến áp khối với P = 2,2 kW, quạt gió của máy biến áp
TD91 với P = 0,75 kW.Tủ D11-7 cung cấp điện cho van tổng nớc kỹ
thuật làm mát MBA khối T1 ( T2 ) với P = 0,18 kW, các van cứu hoả các
hầm cáp, các van gió các hầm cáp.
- SF9 cấp cho cần trục và ánh sáng ở hành lang cánh phải hạ lu.
- Các SF7, SF8 là dự phòng để phát triển phụ tải sau này.

KT/7-2 đến KT/7 4: cũng có 2 phân đoạn NC, có 9 khoang áp tomát
xuất tuyến (từ SF 1 đến SF9) và cũng có những phụ tải nh KT/7-1 chỉ là
khác tổ máy.

KT/7-5 : Có 2 phân đoạn có 6 khoang xuất tuyến (từ SF1 đến SF6).
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

20


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- SF1 để cung cấp cho bơm trục ngang M1.
- SF3 để cung cấp cho tủ lực D51.
- SF4 để cung cấp cho bơm trục đứng M3.
- SF5 để cung cấp cho bơm hố đọng M5.
- SF6 để cung cấp cho cầu trục.

KT/7-6: có 2 phân đoạn có 12 khoang áptomát xuất tuyến ( SF1 đến
SF12 ). Có các phụ tải nh sau:
- SF1, SF3 để cung cấp cho bơm cứu hoả MBA - bơm M3 và bơm cứu
hoả C -bơm.
- SF2 cung cấp máy nén khí hạ áp.
- SF4, SF5,SF8 cung cấp cho tủ lực D61-1, D61-2, D61-3.
- SF6 cung cấp cho máy phụ nạp UGB4.
- SF10 để cung cấp cho quạt gió B18-2 .
- SF11 để cung cấp cho cẩu 350T gian máy.

KT/7-7: có 2 phân đoạn có 9 khoang xuất tuyến ( SF1 đến SF9 ):
- SF1, SF2, SF4, SF8 để cung cấp cho tủ lực D71-1; D71-3;D71-2;D71-4.
- SF3 cung cấp cho trạm bơm cứu hoả bờ trái - bơm 1.
- SF5 cung cấp cho quạt hút B17-1.
- SF9 cung cấp cho trạm bơm nớc sản xuất cao độ 30, bơm 1.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

21


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

KT/7-8: Có 12 khoang áp tomát xuất tuyến (SF1 đến SF12).
- SF1 đến SF3, SF5, SF6 cung cấp cho Tủ D 81-2, D81-1, D 81-4, D 813.
- SF7 cung cấp cho tủ D81-5 và nén khí 9K .
- SF9 cung cấp cho cẩu chân dê cửa nhận nớc.
- SF10 cung cấp cho cẩu chân đê đập tràn.

KT/7-9: có 15 khoang áptomat xuất tuyến ( SF1 đến SF15 ).
- SF1, SF7, SF10, SF13, SF15 cung cấp cho tủ lực D91-1, D91-2, D91-4,
D91-3, D91-7.
- SF5,SF6, SF8 cung cấp cho quạt đẩy.
- SF9 cung cấp cho quạt hút B19-1.
- SF11 cung cấp cho bộ khí đớng cáp.

KT/7 10 : có 2 phân đoạn có 6 khoang áptomát ( SF1 đến SF6 ):
- SF1, SF2, SF4 cung cấp cho tủ lực D101-1, D101-12, D101-2.
- SF3 cung cấp cho máy nén khí số 13.
- SF6 cung cấp cho máy nén khí số 12.
- SF5 cung cấp cho kho OPY.

KT/7-12: có 1 phân đoận có9 khoang aptomat xuất tuyến:
- SF1 cung cấp điện cho cẩu hành lang van.
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

22


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

- SF2 cung cấp điện cho tranh kính và kho PXTL.
- SF3 cung cấp điện cho quạt gió /7-7
- SF4 cung cấp điện cho X12-1 ở trạm.
- SF7, SF9 để cung cấp điện cho quạt gió.

III- Phơng thức vận hành hệ thống điện tự dùng của nhà máy:
Phơng thức vận hành thứ nhất:
Điện tự dùng đợc cung cấp từ TD61 và TD62 khi đó TD91,TD92 là
nguồn dự phòng. Các máy cắt B610, B620, B670, 680 ở vị trí cắt có TĐD
.Các máy cắt B650, B660 ở vị trí cắt còn lại tất cả các máy cắt 6 kV ở vị trí
đóng. Đối với các trạm phân phối các máy cắt đầu vào đóng các máy cắt
phân đoạn cắt có TĐD.
Phơng thức vận hành thứ hai:
Sữa chữa TD61 khi đó TD62 đợc cung cấp cho tất cả phân đoạn 2 của
trạm phân phối 6kV cũng nh trạm phân phối 0,4kV .TD91 cung cấp cho
các phân đoạn một của các trạm 6kv cũng nh 0,4kV thông qua máy cắt
B610, B603, B605, B609, B607. Các máy cắt B600, B620, B670, B680 cắt
dự phòng TĐD. Còn lại các máy cắt 6kV khác ở vị trí đóng, máy cắt B630 ở
vị trí sửa chữa.
Phơng thức vận hành thứ ba:
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

23


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Sửa chữa TD62, tơng tự khi đó TD61 cung cấp cho toàn bộ phân đoạn
một khi chế độ vận hành bình thờng. Còn TD91 cung cấp cho tất cả phân
đoạn 2 thông qua máy cắt B620, B604, B606, B690, B608. Máy cắt B640 ở
vị trí sửa chữa, máy cắt B610, B670, B680, B600 ở vị trí dự phòng TĐD.
Phơng thức vận hành thứ t:

Sửa chữa thanh cái 1 KPY 6-2 khi đó TD61 không cung cấp điện tự
dùng còn TD62 cung cấp cho các phân đoạn 2 của các trạm KPY 6 kV
cũng nh các trạm phân phối 0,4 kV.
TD91 cấp cho phân đoạn 1 KPY6-1 qua máy cắt B610.
TD92 cung cấp cho phân đoạn 1 KPY 6-3 qua máy cắt B670.
Các trạm phân phối KT/79-10 đợc cung cấp từ một nguồn từ phân đoạn
2 của KPY6-2. Đối với phơng thức này các máy cắt sau ở vị trí cắt để sửa
chữa B630, B605, B609, B650, B600, B603, B607. Các máy cắt B620,
B680, ở vị trí dự phòng có TĐD. Còn các máy cắt khác ở vị trí đóng.
Phơng thức vận hành thứ năm:
Sửa chữa thanh cái 2 của KPY6-2 khi đó TD61 cung cấp cho các phân
đoạn 1 của KPY6 kV và trạm phân phối 0,4kV nh chế độ vận hành bình
thờng.
TD91cấp cho phân đoạn 2 KPY6-1 qua máy cắt B620.
TD92 cấp cho phân đoạn 2 KPY6-3 qua máy cắt B680 .
Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

24


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Đỗ Thị Thúy- Lớp 35N

Các KT/7 9-10 đợc cung cấp từ 1 nguồn từ phân đoạn 1của KPY6-2, Các
máy cắt đầu vào phân đoạn 1 KTP 9-10 ở vị trí cắt sửa chữa, các máy cắt
phân đoạn ở vị trí đóng. Đối với phơng thức này các máy cắt sau ở vị trí
sửa chữa B690, B608, B606, B604. Các máy cắt B610, B670 ở vị trí TĐD
còn lại các máy cắt khác ở vị trí đóng ( máy cắt B650, B660 ở vị trí cắt chỉ

đóng khi máy phát Điezel làm việc cung cấp tự dùng.
* Tầm quan trong của điện tự dùng của nhà máy điện Hoà Bình:
Điện tự dùng có tầm quan trọng đặc biệt cung cấp điện cho các hiết bị
điện tự dùng, các động cơ điện tự dùng của nhà máy điện cụ thể nh các
đông cơ bơm đầu áp lực KPY (MHY) để điều chỉnh khoang mở cánh vớng
nớc điều chỉnh tốc độ máy phát của lới hoặc cung cấp điện cho cac động cơ
bơm nớc cất làm mát hệ thống thiristor cầu chỉnh lu hệ thông kích thích
hay cung cấp cho động cơ bơm dầu tuần hoàn làm mát máy biến áp cung
cấp điện cho các đông cơ máy nén khí và đồng cơ các trạm bơm cũng nh
các động cơ quạt gió toàn nhà máy...

Nói tóm lại: Điện tự dùng có nhiệm vụ đảm bảo cho các thiết bị cho nhà
máy vận hành liên tục ổn định , phục vụ cụ thể tổ máy vận hành bình thờng mang công suất và điều chỉnh tần số l.

Trờng Cao đẳng Điện lực
Ngành Phát dẫn điện

25