Bài giảng nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối học viện ngân hàng

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA NGÂN HÀNG

Bài giảng môn học
NGHIỆP VỤ KINH DOANH NGOẠI HỐI


Mục đích nghiên cứu
• Trang bị kiến thức cơ bản về thị trường ngoại
hối.
• Nắm vững đặc điểm các công cụ phái sinh trên
thị trường ngoại hối
• Nắm vững kỹ thuật ứng dụng các công cụ ngoại
hối phái sinh nhằm phòng ngừa rủi ro tỷ giá và
xử lý trạng thái tiền tệ.
• Nắm vững các nghiệp vụ kinh doanh trên thị
trường ngoại hối.
2


Kết cấu môn học
•

Chương 1: Tổng quan về thị trường ngoại hối (NH)

•

Chương 2: Những vấn đề cơ bản trong kinh doanh NH

•

Chương 3: Nghiệp vụ NH giao ngay

•

Chương 4: Nghiệp vụ NH kì hạn

•

Chương 5: Nghiệp vụ hoán đổi NH

•

Chương 6: Nghiệp vụ tiền tệ tương lai

•

Chương 7: Nghiệp vụ quyền chọn tiền tệ

•

Chương 8: Chính sách quản lý ngoại hối quốc gia

•

Chương 9: Thị trường ngoại hối Việt Nam

Tự đọc: chương 3, 6, 8, 9
3

Tài liệu tham khảo
1. Giáo trình:
- GS. TS Nguyễn Văn Tiến: Thị trường ngoại hối và các
nghiệp vụ phái sinh, NXB thống kê, 2011.
2. Tài liệu tham khảo
- GS.TS Lê Văn Tư: Thị trường hối đoái
- Paul Bishop, Don Dixon: Foreign Exchange Handbook Managing Risk & Opportunity in Global Currency
Markets; McGraw-Hill, Inc., 1992.
- …
4


Các văn bản Pháp quy
• Pháp lệnh Ngoại hối;
• Quy định về giao dịch hối đoái của NHNN;
• Quy định về trạng thái ngoại tệ của
NHNN;
• Quy định về biên độ dao động tỷ giá của
NHNN

5


Chương 1
TỔNG QUAN
VỀ THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI

6

NỘI DUNG
1. Khái niệm và đặc điểm thị trường ngoại
hối (TTNH)
2. Chức năng của TTNH
3. Thành viên tham gia
4. Các nghiệp vụ trên TTNH
5. Phân loại TTNH
7


1.1.Khái niệm thị trường ngoại hối
Khái niệm ngoại hối:
Ngoại hối bao gồm các phương tiện tiền tệ
được sử dụng trong TTQT. Đối với một quốc
gia, ngoại hối bao gồm:

 Ngoại tệ: là đồng tiền nước ngoài
 Các giấy tờ có giá ghi bằng ngoại tệ
 Vàng tiêu chuẩn quốc tế
 Đồng tiền quốc gia do người không cư trú nắm
giữ
8


• Theo QĐ 1165/2001/QĐ – NHNN:
Vàng tiêu chuẩn quốc tế: là vàng khối,
vàng thỏi có chất lượng từ 99,5% và khối
lượng từ 1 kg trở lên, có nhãn hiệu của
nhà sản xuất vàng được Hiệp hội vàng,
Sở giao dịch vàng quốc tế công nhận.

- SJC: Công ty vàng bạc đá quí Sài Gòn
- AJC: NH No&PTNT VN
9


1.1.Khái niệm thị trường ngoại hối (Cont.)

Theo nghĩa rộng

Theo nghĩa hẹp

Thị trường ngoại hối là
bất cứ nơi nào diễn ra
việc mua – bán các
đồng tiền khác nhau

Thị trường ngoại hối là
nơi mua bán ngoại tệ
giữa các NH –
Interbank.
10


1.2. Đặc điểm thị trường ngoại hối
1.

Là bất cứ đâu diễn ra hoạt động mua bán tiền tệ khác
nhau

2.

Là thị trường toàn cầu, hoạt động 24/24h

3.

Trung tâm là thị trường liên NH – Interbank

4.

Giao dịch thông qua các phương tiện liên lạc hiện đại

5.

Là thị trường quốc tế: ký hiệu tiền tệ là thống nhất và tỷ
giá giữa hai tiền tệ trên các thị trường khác nhau được
niêm yết hầu như thống nhất với nhau

6.

Tiền tệ sử dụng nhiều nhất là USD

7.

Là thị trường nhạy cảm với các sự kiện KT - CT - XH…
11


2. Chức năng của FOREX
Luân chuyển các khoản đầu tư,
TDQT và các giao dịch TCQT khác

2

Phục vụ TMQT

Nơi hình thành
3
tỷ giá

1
FOREX

Là nơi NHTW 5
can thiệp lên tỷ giá

Cung cấp các công
4 cụ phòng ngừa rủi
ro tỷ giá
12


3. Thành viên tham gia FOREX

13


Nhóm khách hàng mua bán lẻ
 Mục đích tham gia FOREX:
- Mua bán ngoại tệ nhằm phục vụ cho nhu cầu
chuyển đổi tiền tệ
- Phòng ngừa rủi ro tỷ giá

 Đặc điểm:


Các khách hàng không trực tiếp giao dịch ngoại
tệ với nhau



Là những người chấp nhận giá (price-takers)
14


NHTM


Phục vụ nhóm KH mua – bán lẻ



Không chịu rủi ro tỷ giá



Hưởng Spread



Không ảnh hưởng đến cơ cấu bảng tổng kết tài sản



Kinh doanh ngoại tệ cho chính NHTM



Chịu rủi ro tỷ giá



Làm thay đổi cơ cấu bảng tổng kết tài sản của NHTM



Là thành viên của Interbank



Các NHTM giao dịch trực tiếp và gián tiếp với nhau
15


NHTW
 Là NH phục vụ Chính phủ, phục vụ NHTW
các nước khác và các tổ chức tiền tệ
quốc tế
 Can thiệp vào tỷ giá trên FOREX
 Mua bán, chuyển đổi tiền tệ nhằm bảo
toàn và gia tăng dự trữ ngoại hối quốc gia
16

Các nhà môi giới
 Khớp lệnh đặt mua và lệnh đặt bán từ khách
hàng của mình và đưa ra tỷ giá chào mua – tỷ
giá chào bán trong thời gian ngắn nhất gọi là giá
tay trong (ínide price)


Đặc điểm:



Tiết kiệm được thời gian



Tỷ giá của nhà môi giới là giá ưu đãi



Giữ bí mật trong kinh doanh



Được hưởng phí môi giới

17


4. Các nghiệp vụ trên thị trường ngoại hối

FOREX

TT cơ sở (Primary market)

Spot transaction

TT phái sinh (Derivative Market)

Forward
Swap
Option
Futures
transaction transaction transaction transaction

The
exchange

OTC
18


5. Phân loại thị trường ngoại hối
Phân loại theo mô hình tổ chức:
- Thị trường ngoại hối bán buôn
- Thị trường ngoại hối bán lẻ
Phân loại theo các nghiệp vụ:
Spot, Forward, Swap, Option, Futures
Phân loại theo địa điểm giao dịch:
- Sở giao dịch
- OTC

19


Sơ đồ tổ chức thị trường ngoại hối
NHTW
§Æt lÖnh

§Æt lÖnh

KH mua §Æt lÖnhNHTM §Êu gi¸ më
Gi¸
b¸ntaylÎtrong

§Æt lÖnhKH mua

NHTM

b¸n lÎ

hai chiÒu

§Æt lÖnh
Gi¸ tay trong

§Æt lÖnh

M«i giíi

Gi¸ tay trong

20


Chương 2
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN TRONG
KINH DOANH NGOẠI HỐI

21


Nội dung
1. Khái niệm và phân loại tỷ giá
2. Phương pháp yết tỷ giá
3. Nội dung và các loại tỷ giá trong kinh doanh
4. Tỷ giá chéo
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
6. Ngày giá trị trong giao dịch ngoại hối
7. Trạng thái luồng tiền và rủi ro lãi suất
8. Trạng thái ngoại tệ và rủi ro tỷ giá
22


1. Định nghĩa và phân loại tỷ giá
a. Khái niệm:
Tỷ giá (Exchange rate): là giá cả của một
đồng tiền được biểu thị thông qua một đồng
tiền khác.

23

1. Định nghĩa và phân loại tỷ giá (Cont)
a. Khái niệm (Cont)
 Đồng tiền yết giá và đồng tiền định giá:
- Đồng tiền yết giá (Commodity Currency – C) : là
đồng tiền có số đơn vị cố định và bằng 1 đơn vị
- Đồng tiền định giá (Terms Currency – T): là đồng
tiền có số đơn vị thay đổi, phụ thuộc vào quan hệ
cung cầu trên thị trường
 Ngân hàng yết giá và ngân hàng hỏi giá:
- Ngân hàng yết giá (Quoting Bank): là NH thực hiện
niêm yết tỷ giá mua vào và bán ra
- Ngân hàng hỏi giá (Asking Bank): là NH liên hệ với
NH yết giá để hỏi giá
24


1. Định nghĩa và phân loại tỷ giá (Cont)
b. Phân loại tỷ giá
 Căn cứ vào nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối
Tỷ giá mua – Tỷ giá bán
Tỷ giá giao ngay – Tỷ giá kỳ hạn
Tỷ giá mở cửa – Tỷ giá đóng cửa
Tỷ giá tiền mặt – Tỷ giá chuyển khoản
Tỷ giá chéo
Tỷ giá nghịch đảo
 Căn cứ vào cơ chế điều hành chính sách tỷ giá
Tỷ giá chính thức – Tỷ giá chợ đen
Tỷ giá cố định
Tỷ giá thả nổi hoàn toàn

Tỷ giá thả nổi có điều tiết

25