Khoá luận tốt nghiệp sự vận dụng nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD ở trường THPT lý thái tổ, tỉnh bắc ninh

TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

TRẦN THỊ CÚC

Sự VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC TÍNH
ĐẢNG TRONG DẠY HỌC MÔN GDCD Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ
THÁI TỔ, TỈNH BẮC NINH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
•

• • •

Chuyên ngành: Phương pháp dạy học môn GDCD ở trường THPT

HÀ NỘI - 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

Sư VÂN DUNG NGUYÊN TẮC TÍNH

ĐANG TRONG DẠY HỌC MON GDCD Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ
THÁI TỔ, TỈNH BẮC NINH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
•

• • •

Chuyên ngành: Phương pháp dạy học môn GDCD ở trường THPT
Ngưòi hướng dẫn khoa học

Th S. NGUYỄN QUANG T HUẬN

HÀ NỘI - 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

Trong quá trình triến khai đề tài khóa luận tôi đã nhận được sự giúp đỡ, tạo điều
kiện của các thầy giáo, cô giáo trong Khoa Giáo Dục Chính Trị trường Đại học Sư
phạm Hà Nội 2, đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình và chu đáo của thầy giáo - ThS.
Nguyễn Quang Thuận.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới nhà Trường, Ban chủ nhiệm
khoa Giáo Dục Chính Trị và đặc biệt là tới thầy giáo - ThS. Nguyễn Quang Thuận.
Tôi mong muốn sẽ tiếp tục nhận được sự giúp đỡ của trường, của khoa, của các thầy
giáo, cô giáo hướng dẫn trong quá trình học tập, công tác và nghiên cứu sau này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo, các em học sinh trường THPT
Lý Thái Tổ - Tỉnh Bắc Ninh và tất cả các bạn sinh viên đã tạo điều kiện thuận lợi để
tôi hoàn thành khóa học và khóa luận tốt nghiệp của mình.
Tôi xỉn chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 18 tháng 05 năm 2015 Tác
giả khóa luận
Trần Thị Cúc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC sư PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

Khóa luận tốt nghiệp này được hoàn thành dưới sự hướng dẫn của thầy giáo
- ThS Nguyễn Quang Thuận. Tôi xin cam đoan rằng:
Đây là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không trùng với bất kỳ công trình
nghiên cứu nào của các tác giả khác.

Hà Nội, ngày 18 tháng 05 năm 2015
Tác giả khóa luận
Trần Thị Cúc


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
GDCD: Giáo dục công dân
THPT : Trung học phổ thông.
SGK : Sách giáo khoa




MỤC LỤC


PHU LUC


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đang từng ngày, từng giờ

đặt ra cho ngành Giáo dục và Đào tạo vai trò quan trọng trong việc tham gia bồi
dưỡng nhân lực con người, phát triển toàn diện về trí tuệ , về thế chất, về tinh thần,
trong sáng về đạo đức , là động lực và mục tiêu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở nước ta.
Thực tiễn công cuộc đối mới đất nước càng đòi hỏi con người không chỉ giỏi
về năng lực chuyên môn mà quan trọng hơn là phải có thế giới quan khoa học Mác Lênin, có nhân sinh quan cộng sản , có hành vi đạo đức phù họp với chuấn mực đạo
đức xã hội chủ nghĩa.
Kinh nghiệm các nước phát triến cho thấy , để có nguồn nhân lực chất lượng
cao, một trong những giải pháp có chiến lược lâu dài là đối mới và không ngừng
nâng cao chất lượng nền giáo dục quốc dân trong đó gióa dục phố thông phải được
coi là bước đột phá quan trọng . Bởi giáo dục phố thông vốn được coi là cơ sở, nền
tảng khơi dậy niềm đam mê khám phá và nuôi cấy nững tư chất ban đầu của tư duy,
nhận thức của mỗi cá nhân sau này.
Đối mới giáo dục là một quá trình đối mới toàn diện cả nội dung và phương
pháp. Muốn thay đối về chất của quá trình đó chúng ta phải nhất thiết tuân thủ những
luận điếm mang tính quy luật của quá trình dạy học . Đó là những nguyên tắc dạy
học.
Trong các nguyên tắc dạy học thì nguyên tắc đảm bảo tín h đảng là một
nguyên tắc có tác dụng trang bị cho học sinh một hệ thống tri thức phố thông cơ bản
và thiết thực về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng của Hồ Chí Minh, về đạo đức, pháp
luật, đường lối chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam, tiếp tục củng cố và phát triển
niềm tin của học sinh vào lý tưởng xã hội chủ nghĩa, vào sự lãnh đạo ngày càng đúng

1
0


đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam . Tuy nhiên, thực tế hiện nay ở Việt Nam , nguyên
tắc này chưa thật sự có một vị trí xứng đáng đúng như hiệu quả mà nó mang lại.
Với đặc thù tri thức môn GDCD mang tính khái quát cao , tính trùn

tượng, tính logic về kinh tế, chính trị - xã hội, pháp luật, đạo đức............trực tiếp
giúp cho học sinh bước đầu biết tìm hiếu phân tích đánh giá và rút ra kết luận đúng
đắn về những vấn đề nóng bỏng của đất nước vả thế giới.
Thực tế cho thấy rằng, nguyên tắc tính đảng chưa được sử dụng thường xuyên
hoặc nếu có sử dụng thì lại rơi vào tình trạng dạy còn đơn giản , mang tính hình thức.
Từ những vấn đề có tính cấp thiết trên , tôi đã lựa chon đề tài: “Vận dụng nguyên tắc
tính đảng trong dạy học môn Giáo dục công dân ở trường THPT Lý Thái Tổ, tỉnh
Bắc Ninh.”
2. Mục đích và nhiệm yụ nghiên cứu
2.1.

Mục đích nghiên cứu
Làm sáng tỏ bản chất, vai trò quan trọng của nguyên tắc tính đảng trong dạy

học môn GDCD, trên cơ sở đó luận chứng sự cần thiết khách quan phải vận dụng
nguyên tắc tính đảng và xây dựng quy trình vận dụng nguyên tắc tính đảng trong dạy
học môn GDCD ở trường THPT.
2.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu
Thứ nhất, nghiên cứu bản chất việc giảng dạy bộ môn GDCD, vị trí, chức

năng, tầm quan trọng của môn học.
Thứ hai, nghiên cứu thực trạng việc giảng dạy bộ môn GDCD ở trường THPT
Lý Thái Tổ - tỉnh Bắc Ninh.
Thứ ba, đề xuất một số giải pháp để giảng dạy và học tập bộ môn GDCD đạt
hiệu quả cao.
3. Lịch sử nghiên cún
Vấn đề vận dụng nguyên tắc tính đảng trong quá trình dạy và học đã có từ rất
sớm, đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều bài viết của nhiều tác giả được công

bố trên sách báo và các tạp chí.

1
1


Nhiều tác giả đã đề cập đến vai trò của nguyên tắc tính đảng trong quá trình
dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Tác giả Đinh Văn Đức - Dương Thúy Nga (đồng chủ biên) trong cuốn
“Phương pháp dạy học môn giáo dục công dân ở trường THPT ” đã viết: “ Nguyên
tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD ở trường THPT là kiên quyết bảo vệ những
luận điểm khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối
chính trị đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm thực hiện mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Ngoài ra còn có các công trình nghiên cứu khác được đăng trên các tạp chí và
sách báo.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cún
4.1.

Đối tượng nghiên cứu
Cơ sở lý luận chung của nguyên tắc dạy học và nguyên tắc tính đảng trong dạy

học môn GDCD.
Nghiên cứu sự vận dụng nguyên tắc tính đảng vào giảng dạy môn GDCD ở
trường THPT Lý Thái Tổ hiện nay.
4.2.

Phạm vi nghiên cứu
Luận văn chú trọng tập trung nghiên cứu việc vận dụng nguyên tắc tính đảng

của môn GDCD ở trường THPT
5. Phương pháp nghiên cún
5.1.

Phương pháp nghiên cứu lý luận
Trên cơ sở những kiến thức về nguyên tắc tính đảng, về những chủ trương,

chính sách của Đảng và Nhà nước
5.2.

Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Nhìn nhận lại thực trạng của việc vận dụng nguyên tắc tính đảng ở trường
THPT Lý Thái Tổ.

1
2


Đưa ra một số giải pháp nhằm thực hiện tốt việc vận dụng nguyên tắc tính đảng
trong dạy học môn GDCD ở trường THPT Lý Thái Tổ, Tỉnh Bắc Ninh.
6. Đóng góp của đề tài
Đe tài nghiên cứu việc vận dụng một nguyên tắc cụ thể - nguyên tắc tính đảng
vào giảng dạy môn GDCD ở một trường THPT cụ thể - trường THPT Lý Thái Tổ,
tỉnh Bắc Ninh. Do đó có thể nói chủ đề nghiên cứu của đề tài không trùng lặp với bất
kỳ công trình nghiên cứu nào đã được công bố. Trên cơ sở đó cái mới của đề tài được
phản ánh tập trung ở một số vấn đề sau:
Thứ nhất, trên cơ sở thực trạng việc dạy và học môn GDCD hiện nay ở các
trường THPT nói chung và trường THPT Lý Thái Tổ - Tỉnh Bắc Ninh nói riêng, đề
tài đã đưa ra được những nhận định, đánh giá về tình hình vận dụng nguyên tắc tính

đảng trong dạy học môn GDCD, những vấn đề đặt ra đối với nguyên tắc này.
Thứ hai, trên cơ sở những yêu cầu của môn học, của hệ đào tạo, của yêu cầu
đổi mới phương pháp dạy và học ở trường THPT.... Đe tài đã đưa ra những định
hướng, những yêu cầu và một số giải pháp cơ bản để vận dụng một cách hiệu quả
nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD ở trường THPT Lý Thái Tổ, Tỉnh
Bắc Ninh.
7. Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục và các tài liệu tham khảo, phụ lục, nội
dung của khóa luận gồm 3 chương, 9 tiết.
Chương 1
Cơ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC VẬN DỤNG NGUYÊN TAC

TÍNH

ĐẢNG

TRONG DẠY HỌC MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THPT LÝ THÁI
TỎ, TỈNH BẮC NINH
1.1.

Cơ

%/

sở lý luận của việc yận dụng nguyên tắc tính đảng trong dạy học
•

•

•

• ơ o %/

o

1
3

o • %/

•


môn GDCD ỏ trường THPT Lý Thái Tổ, Tỉnh Bắc Ninh
1.1.1.

Nguyên

tắc, nguyên tắc dạy học, nguyên tắc dạy học môn

GDCD ở trường THPT
1.1.1.1.

Nguyên tắc
Trong đời sống hàng ngày chúng ta vẫn sử dụng những khái niệm rất gần

nhau như nội quy, quy chế, quy tắc, nguyên tắc và được hiếu chung đó là những yêu
cầu bắt buộc mọi người phải tuân theo khi tiến hành một hoạt động nào đó. Thực ra
đây là những khái niệm khác nhau về nội hàm, về ý nghĩa cần phải phân biệt được.
Theo Ăngghen “Nguyên tắc không phải là điếm xuất phát , mà nguyên tắc là

kết quả cuối cùng của sự nghiên cứu khách quan” [4; 580]
Theo Hồ Chí Minh “Nguyên tắc là những điều cơ bản đã được quy định để
dùng làm cơ sở cho các mối quan hệ xã hội . Nguyên tắc của chúng ta thì phải vững
chắc nhưng chiến lược của ta thì phải linh hoạt” [7; 469]
Theo từ điển Triết học “Nguyên tắc là kết quả nghiên cứu có tính chất lý
thuyết, dẫn đường và quyết định giới hạn cho thực hành ; là điều thỏa thuận lưu
truyền hoặc thành văn dùng làm cơ sở cho các mối quan hệ , xã giao, chung sống
hòa bình giữa các nước có chế độ chính trị khác nhau” [12; 556] Theo tiếng Latinh ,
nguyên tắc - “Pricipium” là tư tưởng chỉ đạo , quy tắc cơ bản , yêu cầu cơ bản đối
với hoạt động , được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu bản chất, quy luật của hoạt
động
Nguyên tắc được hiếu như là điếm chủ yếu đầu tiên , là luận điểm cơ bản,
là điểm xuất phát , là tiền đề của một lý luận nào đó . Trên cơ sở của nguyên tắc
này toàn bộ lý luận được xây dự ng theo một hệ thống xác định , chặt chẽ.
Nguyên tắc chỉ đạo toàn bộ quá trinh xây dựng lý luận, và do đó, chỉ đạo cả quá
trình vận dụng lý luận vào hoạt động thực tiễn của con người Trong nguyên tắc
bao gồm những yêu cầu bắt buộc con người phải tuân theo, nếu tuân theo con

1
4


người sẽ đạt được hiệu quả cao . Ngược lại, nếu không tuân theo con người sẽ dễ
phạm phải những sai lầm
Nguyên tắc là những luận điếm có tính định hướng , được rút ra từ mục
đích công việc , từ những quy luật , điều kiện khách quan cũng như kinh nghiệm
hoạt động thực tiễn . Nguyên tắc có giá trị chỉ dẫn các hoạt động có đông người
tham gia. Nguyên tắc bao giờ cũng mang tính khách quan, mặc dù nguyên tắc
được con người nêu ra khi khái quát kinh nghiệm hoạt động của mình nhưng nó
không phải là sản phẩm của tư duy thuần túy , ý chí chủ quan của con người.

Nguyên tắc có thể được xây dựng trên cơ sở của một quy luật , và cũng có
thế được xây dựng trên cơ sở của một tập hợp quy luật . Nhưng nguyên tắc và
quy luật không đồng nhất với nhau. Quy luật là vốn có của hiện thực khách quan,
biêu thị các mối liên hệ và quan hệ phô biến, bản chất, bền vững của các sự vật
hiện tượng. Còn nguyên tắc chỉ tồn tại khi xác lập được mối liên hệ giữa chủ thể
và khách thể trong mọi quá trình hoạt động cụ thẹnhất định nào đó.
Nguyên tắc khác với nội quy , quy định và quy chế, nội quy, quy định và
quy chế là những điều khoản đặt ra mà các thành viên trong tổ chức nào đó phải
thực hiện - nó thuộc về lĩnh vực quản lý , điều hành hoạt động xã hội . Nguyên
tắc khác với quy tắc , quy tắc được hiếu như những quy trình có tính kỹ thuật và
thường được rút ra từ các thí nghiệm , thực nghiệm khoa học . So với nguyên tắc ,
quy tắc có phạm vi hẹp hơn , nó được suy ra từ nguyên tắc , phản ánh nhũng luận
điểm riêng của một nguyên tắc nào đó.
1.1.1.2.

Nguyên tắc dạy học
Dạy học là một hoạt động xã hội có tính khoa học , tính kỹ thuật và nghệ

thuật, để đảm bảo cho quá trình dạy học đạt được kết quả tối ưu thì cần phải có các
nguyên tắc dẫn đường.
Cũng như bất cứ một quá trình nào trong thế giới khách quan, quá trình dạy
học là một chỉnh thể toàn vẹn, luôn vận động và phát triến. Nó đòi hỏi các chủ thể

1
5


phải thực sự sáng tạo , phải tổ chức điều khiển quá trình dạy học theo hướng đã định
sao cho đạt kết quả tối ưu , đáp ứng được nhu cầu của xã hội đối với sự nghiệp giáo
dục nói chung, đối với hoạt động dạy học nói riêng mà

thực chất là đối với hoạt động nhận thức độc đáo của học sinh............nghĩa là ,
nó phải bị chi phối bởi những nguyên tắc nhất định - nguyên tắc dạy học. Do đó, có
thể coi các nguyên tắc dạy họ c là những tính quy luật có khả năng rất lớn trong việc
tố chức, điều khiến quá trinh dạy học một cách họp quy luật; là những luận điếm chỉ
đạo toàn bộ hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò một cách họp quy luật.
Nói cách khác, chúng chỉ đạo việc lựa chọn và vận dụng nội dung, phương pháp và
hình thức tố chức dạy học và thực hiện được tốt nhất các nhiệm vụ dạy học . Hiệu
quả của việc vận dụng các nguyên tắc dạy học phụ thuộc vào trình độ vận dụng của
thầy và trò cùng với các điều kiện và môi trường dạy học.
Tóm lại, nguyên tắc dạy học là những luận điêm cơ bản có tính quy luật, có
tác dụng chỉ đạo toàn bộ tiến trình giảng dạy và học tập phù hợp với mục đích dạy
học nhằm thực hiện tốt nhất các nhiệm vụ dạy học đã đề ra
Vận dụng các nguyên tắc dạy học là nhiệm vụ rất quan trọng của lý luận dạy
học. Tuy nhiên, không thể có nguyên tắc chung cho tất cả các môn học, cấp học.
Phải căn cứ vào đặc thù tri thức của môn học , căn cứ vào đặc
trưng của cấp học , của một nền giáo dục...........để có hệ thống các nguyên tắc
dạy học phù hợp.
I.I.I.3.

Nguyên tắc dạy học môn GDCD

GDCD là một trong những hoạt động giáo dục rất quan trọng trong trường
THPT, hoạt động này chủ yếu được thực hiện thông qua quá trình truyền thụ
những tri thức khoa học của môn GDCD cho học sinh . Nguyên tắc dạy học môn
GDCD được hinh thành và củng cố trong quá trình này . Đó là nhũng luận điềm
cơ bản , những tiền đề mang tính quy luật đê xây dựng lỷ ỉuận dạy học môn GDC,

1
6

có tác dụng chỉ đạo toàn bộ quả trình giảng dạy và học tập môn GDCD nhằm
thực hiện tốt mục đích và nhiệm vụ của môn học này ở trường THPT.
Là những luận điểm cơ bản chỉ đạo việc tổ ch^ođiều khiến quá trình dạy và
học môn GDCD, cho nên các nguyên tắc dạy học của môn GDCD tất yếu phản
ánh các quy luật cơ bản của quá trình dạy và học bộ môn này góp phần to lớn vào
việc điều chỉnh quá trình dạy của giáo viên và học của học sinh
Các nguyên tắc dạy học môn GDCD ở trường THPT chỉ đạo toàn bộ hoạt
động của cả giáo viên và học sinh từ việc xác định nội dung , lựa chọn phương
pháp đến việc quyết định hình thức tố chức dạy học sao cho phù hợp với quy luật
nhận thức và đặc điếm tâm sinh lý của học sinh nhằm thực h iện mục tiêu và
nhiệm vụ dạy học môn GDCD ở trường THPT.
Các nguyên tắc dạy học môn GDCD là những luận điểm cơ bản chỉ đạo
những hoạt động đang tồn tại và phát triến trong mối quan hệ biện chứng với
nhau của toàn bộ tiế n trình dạy học môn GDCD ở trường THPT . Vì vậy, không
thể quan niệm rằng các nguyên tắc dạy học chỉ có tác dụng chỉ đạo hoạt động
giảng dạy của giáo viên , hiếu như vậy sẽ cường điệu hóa vai trò của giáo viên
mà không th ấy được vai trò của học sinh với tư cách là chủ thể của nhận thức,
chủ thể của hoạt động học tập.
Nguyên tắc dạy học là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy học , đảm bảo
cho quá trình dạy học môn GDCD đạt được mục ti êu. Do đó, nhận thức
và vận dụng đúng đắn các nguyên tắc dạy học GDCD người giáo viên mới có khả
năng đạt hiệu quả cao trong giảng dạy , hòa thành tốt nhiệm vụ của môn GDCD nói
riêng và nhiệm vụ giáo dục nói chung.
Nguyên tắc dạy học môn GDCD không chỉ được hình thành từ những nguyên
tắc chung của hoạt động dạy và học , mà nó còn bị quy định bởi đối tượng, kết cấu
logic và mục tiêu của quá trình dạy học bộ môn GDCD ở trường THPT, bị chi phối

1
7

bởi những quy tắc, quy luật nhận thức của lứa tuối, của môi trường dạy học môn này
ở trường THPT....
Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ là sự
nhận thức nhanh nhạy của con người, các nguyên tắc dạy học vẫn đang được các nhà
khoa học sư phạm nghiên cún, trong các tài liệu về lý luận dạy học cũng đã đề cập
đến nhiều hệ thống các nguyên tắc dạy học khác nhau. Điều đó chứng tỏ rằng hệ
thống các nguyên tắc dạy học đang dần được hoàn thiện và vận dụng, tuy nhiên, việc
lựa chọn, sắp xếp các nguyên tắc dạy học thành một hệ thống nhất định cho tất cả các
môn học thì vẫn chưa đạt được sự nhất trí. Do đó, mỗi môn học lại có một nguyên
tắc dạy học phù hợp với đặc điểm riêng của nó. Trên cơ sở phân tích mục tiêu, nhiệm
vụ của môn GDCD, căn cứ vào nhận thức luận của chủ nghĩa Mác- Leenin, dựa vào
các quy luật của quá trình dạy học môn GDCD, từ đặc điểm tâm sinh lí của học sinh,
có thể nêu lên một số nguyên tắc cơ bản của môn GDCD ở trường THPT như sau:
- Nguyên tắc tính khoa học
- Nguyên tắc tính thực tiễn
- Nguyên tắc tính đảng
- Nguyên tắc tính vừa sức
1.1.2.

Nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD

Tính đảng của việc nghiên cứu và giảng dạy bất kỳ bộ môn khoa học nào được
thể hiện ở quan điếm, lập trường, ý thức chính trị của người nghiên
cứu và giảng dạy các môn khoa học đó, nghĩa là nghiên cứu và giảng dạy theo quan
điếm duy tâm hay duy vật, đứng trên lập trường của giai cấp bóc lột hay giai cấp bị
bóc lột, phục vụ cho lợi ích của giai cấp nào....
Tính đảng của việc nghiên cứu và giảng dạy môn GDCD là tính đảng cộng sản
tức là nghiên cứu và giảng dạy môn học này theo quan điếm của chủ nghĩa duy vật

biện chứng , đứng trên lập trường của giai cấp công nhân , bảo vệ và phục vụ lợi ích
của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

1
8


Nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD ở trường THPT là kiên quyết
bảo vệ những ỉuận đỉêm khoa học của chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chỉ
Minh , đường loi chỉnh trị đủng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm thực hiện
mục tiêu dân giàu , nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD ở trường THPT không thể xa
dời tính khoa học. Bởi vì tính đảng trong môn GDCD trang bị cho học sinh những tri
thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của
Đảng do đó giáo viên cần cung cấp đầy đủ, chính xác hệ thống tri thức cơ bản, thiết
thực hiện đại phù họp với thực tiễn của môn học và đặc điếm nhận thức của học sinh.
Hệ thống tri thức này được trình bày dưới dạng khái niệm, phạm trù, nguyên lí, quy
luật, luận điểm và được khái quát từ thực tiễn, phản ánh đúng đắn bản chất của hiện
tượng. Cho nên khi trình bày cần phải thuyết minh và làm rõ các căn cứ khoa học của
nó. Không thể áp đặt học sinh thừa nhận một tri thức khi tri thức chưa được luận giải
và chứng minh trên cơ sở khoa học.
Nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD luôn gằn liền với thực tiễn.
Trong môn GDCD thực tiễn là đường lối, chủ trương, chính sách xây dựng đất nước,
phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Cơ sở của những đường lối, chủ
trương, chính sách đó là các kiến thức về tự nhiên, xã hội
, tư duy được khái quát từ các bộ môn Triết học, Kinh tế chính trị học, Đạo đức
học, Pháp luật học.... nó còn là những diễn biến xảy ra trong đời sống kinh tế kinh tế, chính trị, xã hội ở nước ta và trên thế giới mà SGK không thế phản ánh
được một cách đầy đủ, nhanh chóng. Trong bài giảng nếu chỉ ra được nguồn gốc
thực tiễn của các tri thức khoa học, của các khái niệm, phạm trù, nguyên lí và quy
luật thì học sinh sẽ hiểu được căn cứ thực tiễn, cơ sở khoa học của những tri thức

mà họ cần lĩnh hội và thấy được những tri thức đó là rất cần thiết cho hoạt động
nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người,

1
9


1.1.2.1.

Cơ sỏ’ và ý nghĩa cuả nguyên tắc tính đảng

Nguyên tắc tính đảng là vốn có của khoa học , đặc biệt là khoa học xã hội.
Môn GDCD ở trường THPT là một môn khoa học xã hội , nhiệm vụ của môn
GDCD là trang bị cho học sinh một hệ thống tri thức phố thông cơ bản và thiết
thực về chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về đạo đức, pháp luật,
đường lối chính trị của Đảng Cộng sản Việt Narọtiếp tục củng cố và phát triến
niềm tin của học sinh vào lý tưởng xã hội chủ nghĩa, vào sự lãnh đạo ngày càng
đúng đắn của Đảng Cộng Sản Việt Nam... nhiệm vụ đó cho thấy nội dung môn
GDCD mang tính đảng rõ rệt hon các bộ môn khoa học khác
Trong dạy học và giáo dục, giáo viên phải đảm bảo sự thống nhất biện
chứng giữa tính khoa học và tính tư tưởng (tính đảng). Tính khoa học càng cao
thi tính tư tưởng càng vững chắc , càng dễ dàng thâm nhập vào học sinh , dễ
khiến học sinh biến tri thức thành niềm tin và hành động theo lẽ phải. Điều đó
cho thấy việc truyền bá tư tưởng của chủ nghĩa Mác -Lênin thông qua giảng dạy
các tri thức khoa học của môn GDCD chỉ có thể đạt được hiệu quả cao khi dựa
trên các cơ sở khoa học, thực sự coi nó là khoa học.
Giáo dục và dạy học phụ thuộc rất lớn vào xã hội, xã hội phát triển đến
mức độ nào thì giáo dục và dạy học sẽ phát triển tương ứng , sẽ đào tạo được
những con người phục vụ cho xã hội đó . Vì thế, nguyên tắc tính đảng trong
dạy học môn GDCD chính là đáp ứng yêu cầu của xã hội, góp phần to lớn vào sự

phát triến của xã hội trong thời đại ngày nay , khi chủ nghĩa xã hội đang ở giai đoạn
khủng hoảng toàn diện, sâu sắc, nghiêm trọng, khi chủ nghĩa tư bản đang ra sức xóa
bỏ chủ nghĩa chủ hội, khi cuộc đấu tranh giữa hệ tư tưởng của giai cấp công nhân và
hệ tư tưởng của giai cấp tư sản đang trở nên gay gắt hơn bao giờ hết, các trào lưu tư
tưởng phản động đang tìm mọi cách kể cả trắng trợn và tinh vi nhằm xuyên tạc học
thuyết khoa học Mác -Lênin thì nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD
càng trỏ’ nên đặc biệt quan trọng. Thực hiện nguyên tắc này không chỉ góp phần

2
0


định hướng cho nhận thức và hoạt động của giáo viên, học sinh mà còn là sự đóng
góp có hiệu quả, thiết thực vào việc bảo vệ và phát triến những di sản lý luận quý
báu của học thuyết Mác -Lênin, truyền bá hệ tư tưởng tiên tiến nhất của thời đại ,
ngăn chặn và đấy lùi sự tấn công điên cuồng của hệ tư tưởng tư sản , giữ vững và
củng cố niềm tin có cơ sở khoa học cho học sinh.
Đảm bảo nguyên tắc tính đảng trong dạy học môn GDCD còn góp phần quan
trọng trong việc hình thành, củng cố, phát triển và nâng cao ý thức pháp quyền trong
điều kiện thực hiện dân chủ hóa ở nước ta , phát huy ý thức đạo đức truyền thống của
dân tộc ta , hình thành những nhân tố đạo đức mới cho những thế hệ công dân tương
lai.
1.1.2.2.

Những yêu cầu cơ bản của việc đảm bảo nguyên tắc tính đảng

Một là, giữ vững và phát triến các quan điếm khoa học của học thuyết Mác Lênin trong quá trình dạy học.
Đảm bảo bản chất cách mạng và khoa học vốn là đặc tính căn bản của học
thuyết Mác - Lênin. Do đó, trong quá trình dạy học môn GDCD đòi hỏi giáo viên
phải công khai đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân và dân tộc Việt

Nam đế truyền thụ chính xác các khái niệm, phạm trù, nguyên lý, quy luật của học
thuyết Mác - Lênin. Giáo viên phải biết vận dụng những lý luận của học thuyết Mác
- Lênin đế làm sáng tỏ những vấn đề nảy sinh trong hoạt động thực tiễn, trong sự
phát triến của tự nhiên và đời sống xã hội . Giáo vên phải tự luôn luôn bố sung
những tri thức mới , tự làm giàu thêm vốn tr i thức của minh bằng việc nghiên cứu ,
đào sâu, suy nghĩ về những vấn đề lý luận đang và sẽ đặt ra , luôn xây dựng niềm tin
vào chân lý của các khoa học Mác - Lênin. Sự phát triến lý luận khoa học của học
thuyết Mác - Lênin trong dạy học môn GDCD là yêu cầu rất quan trọng đối với giáo
viên môn GDCD . Nó được coi là nền tảng để giáo viên thể hiện nghệ thuật, lòng say
mê và năng lực nghề nghiệp của bản thân . Song, điều đó không có nghĩa là tiếp
nhận và giảng dạy một cách giáo điều , máy móc các quan điểm khoa học của học

2
1


thuyết Mác - Lênin. Giáo viên cần và có thể tham gia sự phát triển sáng tạo các luận
điểm của nó , phù hợp với những điều kiện lịch sử cụ thế mới của thời đại, thế giới
và dân tộc.
Hai là, đảm bảo tính chiến đấu của học thuyết MácLênin trong dạy học Bản
thân nguyên tắc tính đảng đã bao hàm tính chiến đấu. Trong lịch sử hình thành và p
hát triển của mình , học thuyết Mác - Lênin đã phải không ngùng đấu tranh chống lại
các quan điểm thù địch : thời kỳ hình thành là cuộc đấu tranh của Ảngghen chống lại
Đuyrinh, thời kỳ phát triến là cuộc đấu tranh chống lại các trào lun triết học , kinh tế
chính trị học phản động . Ngày nay, đứng trước những biến đối lớn lao của thời đại
và thế giới, cuộc đấu tranh bảo vệ những di sản lý luận của học thuyết Mác - Lênin
đang là vấn đề trung tâm, cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn . Những người
cộng sản chân chính và các nhà khoa học đích thực khi nghiên cứu học thuyết Mác Lênin đang phải tiến hành cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt chống lại sự tấn công
điên cuồng của các quan điểm lý luận không đúng đắn như : quan điếm xét lại, cải
lương, cơ hội dưới mọi hình thức . Như vậy, sự hình thành và phát triển của học

thuyết Mác - Lênin luôn gắn liền với quá trình đấu tranh quyết liệt chống lại các
quan điểm đối nghịch . Vì thế khi giảng dạy môn GDCD , giáo viên cần phê phán
những nhận thức lệch lạc , cần nhạy bén, linh hoạt, kiên quyết vạch trần những thủ
đoạn, những hành vi công khai chống học thuyết Mác, đặc biệt là cần thẳng thắn phê
phán sự vận dụng máy móc , giáo điều học thuyết Mác - Lênin vào điều kiện, hoàn
cảnh cụ thể của nước ta. Đương nhiên đế bảo vệ và phát triển học thuyết Mác Lênin thì sự phê phán đó phải được luận dựa giải trên cơ sở khoa học.
Nguyên tắc tính đảng là nguyên tắc cơ bản trong dạy học môn GDCD ỏ'
trường THPT, thực hiện nguyên tắc này không chỉ nâng cao hiệu quả của quá trình
dạy học bộ môn mà cò n góp phần quan trọng trong việc bảo vệ và phát triến học
thuyết Mác -Lênin - học thuyết khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động toàn thế giới.

2
2


1.2. CƠ sỏ’ thực tiễn của việc vận dụng nguyên tắc tính đảng trong dạy học
•

•

•

•

o

o

%/

o

o

• %/

•

môn GDCD ỏ’ trường THPT Lý Thái Tổ, tỉnh Bắc Ninh.
1.2.1.

Kháỉ quát về trường THPT Lý Thái Tổ, tỉnh Bắc Ninh

Trường THPT Lý Thái Tổ xây dựng tại xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc
Ninh, là vùng đất có truyền thống hiếu học, khoa bảng. Nằm trên mảnh đất văn hiến
giàu truyền thống văn hiến lịch sử và cách mạng, có nền kinh tế - xã hội phát triến
nhanh và năng động: trường THPT Lý Thái Tố đã và đang kế thừa, phát huy truyền
thống tốt đẹp của quê hương. Từ trường Tiểu học Kim Bị Đình Bảng đến trường
THPT Lý Thái Tổ ngày nay là một chặng đường không ngừng phát triển của ngôi
trường 85 năm tuổi này. Suốt 3Á chặng đường thế kỷ ấy, các thế hệ thầy và trò vẫn
không ngừng phấn đấu lập nhiều thành tích xuất sắc trong giảng dạy và học tập.
Trải qua 85 năm xây dựng và phát triển, trường THPT Lý Thái Tổ là ngôi
trường có truyền thống lâu đời nhất và bề dày thành tích của thị xã Từ Sơn, nhà
trường đã kế thừa, phát huy những truyền thống tốt đẹp cuả quê hương, xây dựng và
làm nên truyền thống vẻ vang “Dạy tốt, học tốt”. Từ trường Kim Bị ban đầu trải qua
chiến tranh trường đã qua nhiều lần đổi tên trong đó từ năm 1962 được gọi là trường
THPT cấp 3 Từ Sơn và đến ngày 28/12/1994 thì được ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh
ký quyết định đổi tên thành trường THPT Lý Thái Tổ, vị hoàng đế khởi nghiệp
vương trều Lý, khai sáng kinh đô Thăng Long - Hà Nội. Từ ngôi trường đã có hàng

vạn học sinh tốt nghiệp phổ thông, hàng ngàn lượt học sinh đã tốt nghiệp cao đẳng
đại học. Nhiều thế hệ học sinh của trường đã và đang giữ các trọng trách trong các cơ
quan đoàn thế ở Trung ương và địa phương, nhiều người cũng đã thành danh trong
nhiều lĩnh vực... Nhiều học sinh của trường đạt giải trong các cuộc thi: học sinh giỏi
cấp tỉnh, học sinh giỏi cấp quốc gia và có học sinh giỏi quốc tế. chất lượng giáo dục
toàn diện của nha trường luôn luôn ổn định, giữ vững và phát triển. Tỷ lệ đỗ tốt
nghiệp hàng năm đều đạt từ 99 đến 100%. Tỷ lệ đỗ đại học đạt từ 65 đến 75% đứng
tốp 100 và 200 trường trong cả nước có tỷ lệ học sinh đỗ điểm cao. Các hoạt động

2
3


khác như giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục pháp luật, phòng chống các tệ nạn xã
hội, giáo dục quốc phòng - an ninh, văn nghệ, thể thao, các hoạt động xã hội luôn
được nhà trường quan tâm và đánh giá cao. Trường vinh dự được Đảng và Nhà nước
tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý như: huân chương lao động hạng nhất, nhì, ba,
“Anh hùng
lao động trong thời kỳ đối mới”........
Nhà trường có đội ngũ cán bộ giáo viên tận tâm với nghề, có trình độ chuyên
môn vững vàng, gần 50 giáo viên có trình độ Thạc sĩ, nhiều giáo viên là cán bọ cốt
cán chuyên môn của Sở. Trường có ba nhà giáo ưu tú, nhiều cán bộ giáo viên là chiến
sỹ thi đu cấp tỉnh, cấp cơ sở và dạy giỏi cấp tỉnh, cấp cơ sở. liên tục 9 năm liền( từ
1996 đến 2004) trường đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”, được ủy ban nhân
dân tỉnh Hà Bắc, tỉnh Bắc Ninh tặng “cờ dẫn đầu” khối trung học phố thông cùng với
nhiều phần thưởng cao quý khác.... Tập thể sư phạm đoàn kết, chi bộ “trong sạch
vững mạnh”, công đoàn, đoàn thanh niên luôn đạt danh hiệu “vững mạnh”
Năm học 2014 - 2015, trường THPT Lý Thái Tổ có 45 lớp học và có hon 1700
học sinh, 122 cán bộ giáo viên trong đó 100% đạt chuấn và trên chua. Hệ thống cơ sở
vật chất tương đối khang trang, đầy đủ đáp ứng yêu cầu đổi mới và nâng cao chất

lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Tự hào với truyền thống vẻ vang, thầy và trò trường THPT Lý Thái Tổ tiếp tục
phát huy thế mạnh của mình, nỗ lực phấn đấu vươn lên những tầm cao mới xứng
đáng với danh hiệu “Anh hùng lao động” thời kỳ đổi mới mà chủ tịch nước vừa trao
tặng. Trong thực tế hiện nay của trường THPT Lý Thái Tố môn GDCD chưa được
xem trọng, chưa có vị trí, vai thông.trò xứng đáng cần phải có trong suy nghĩ và thái
độ học tập cũng như trong nhà trường, việc đưa ra biện pháp để nâng cao vai trò, vị
trí và chất lượng giảng dạy môn GDCD ở trường THPT Lý Thái Tổ có ý nghĩa đến
công tác giáo dục đạo đức, bước đầu giúp học sinh định hướng bước đi tới những
thành công bước đầu trong tương lai của mình.

2
4


Thứ nhất, về đội ngũ cán bộ quản lý.
Nhìn chung quan điểm của ban lãnh đạo ở trường vẫn thực hiện nghiêm túc
phân phối chương trình của bộ giáo dục và đào tạo đề ra. Trên cơ sở của bộ giáo dục
và đào tạo, các cấp lãnh đạo chỉ đạo giáo viên thực hiện đúng theo phân phối chương
trình của bộ môn GDCD, yêu cầu giáo viên lên lóp theo đúng quy định, kiểm tra giáo
án trước khi lên lớp, với học sinh yêu cầu phải nghiêm túc.
Song bên cạnh đó các ban lãnh đạo của nhà trường còn bị chi phối nặng nề về
tâm lý khoa cử, chạy theo thành tích mà quên mất tính giáo dục toàn diện trong
trường phổ thông, thiếu quan tâm, quán triệt với cong tác giảng dạy của đội ngũ giáo
viên. Trong khi chỉ chú ý đến môn học mà Bộ quy định thi tốt nghiệp và đại học mà
quên mất vai trò của bộ môn GDCD trong nhà trường. Dường như ban lãnh đạo nhả
trường đều coi môn GDCD là môn phụ, môn học bố trợ cho nên không thấy rằng
những tri thức của bộ môn GDCD rất cần thiết với học sinh, chuẩn bị cho học sinh
hành trang bước vào đời một cách tự tin, vững vàng, những kiến thức thiết thực đối
với một người đang chập chững bước vào ngưỡng cửa cuộc đời với nhiều thử thách

và chông gai. Do nhận thức không đúng thì dẫn đến những sai lầm trong việc đào tạo,
sử dụng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn GDCD.
Thứ hai, về đội ngũ giáo viên làm công tác giảng dạy bộ môn GDCD trong
trường THPT Lý Thái Tổ, tỉnh Bắc Ninh
Thực tế môn học qua khảo sát trường THPT Lý Thái Tổ cho thấy đội ngũ giáo
viên giảng dạy bộ môn còn thiếu nghiêm trọng, giáo viên dạy nhiều tiết trong một
tuần. Từ trước đến nay, môn GDCD chưa được coi trọng, trong quan niệm của dư
luận xã hội, thậm chí ngay cả trong quan niệm của ngành giáo dục huyện Từ Sơn
cũng chưa thực sự coi trọng. Điều này thể hiện ở việc phòng giáo dục và đào tạo chă
bao giờ tổ chức kỳ thi học sinh giỏi cho môn học này,ngay cả việc tổ chức hội thi
giáo viên dạy giỏi môn GDCD cũng chưa được tố chức. Có chăng chỉ là những lần

2
5