So sánh một số đặc điểm cú pháp ngữ nghĩa của tục ngữ tiếng việt và tiếng hàn

VI¢N KHOA HOC XA HQI VItT NAM

BQ GIAO Dl)C VA DAO T;}O

VlEN
. KHOA HOC
. XA HOI
. VUNG NAM BO.

-

~~~· XCH!!Jt~ cUV
D..ll~~t l>~C A

TRAN VAN TIENG

·- - --

_________
--.

,

,

~

~

~

K

~

SO SANH MOT
SO DAC
DIEM
•
•
c(J PHAP-NGU'. NGHiA CiJA TUC
NGU'
.
K
'
K
,
TIENG VIET
VA TIENG HAN
•
~

CHUYEN NGANH: NGON NGU HOC SO-S.ANH-DOI CHIEU

MA SO: 62 22 0110

Ngu'oi hu'ong dftn khoa hQc:
'

,

~

GS.TS. BUI-KHANH THE

LAOS
THANH PHO HO CHI MINH-NAM 2006

.


2

LOICAMDOAN

la cong trlnh nghien cuu cua rieng toi. Cac s6
li~u. ke't qua neu trong lu~n an la trung th\fc va chua tung du'Toi xin cam doan day

bo' trong ba't ky cong trlnh n~w.


3

Ml)C·Ll)C
Trang

Trang ph~ bla

1

Loi cam doan

2

?

~

MODAU

7

0.1. Ly do chqn d~ tai

7

0.2. Lich sli van d~

9

0.3. M~c dich nghien cll'u cua lu~n an

22

0.4. Ngu lit%u va phu'ong phap nghien cll'u

22

0.5.Y nghia khoa hqc va thlfc ti~n

28

0.6. B6 Cl;IC cua lu~n an

29

cHlJCiNG

MOT: TVC

NGU --TRONG TIENG

vitT vA

"SOK-

31

DAM" (TVC NGU) TRONG TIENG HAN.
1.1. Quan ditim cua nhung nha nghien cuu v~ t~c ngu trong tieng

31

Vi~t.

1.1.1. Quan di€m CUa nhung nha nghien ctl'u Van hQC V~ t\}C ngu.

31

L 1.2. Quan ditim cua nhung riha nghien c(tu ngon ngu v~ t\}C

37

ngu .
. 1.2. Quan ditim cua nhung nha nghien cll'u v~ "sok-dam" (tl;lc ngu)

48

trong tieng Han.
1.2.1. Van d~ thu~t ngu.

48

1.2.2. V~ n<)i dung cua "sok-dam" (We ngu) va m6i quan h~ giua

53


4

n6 voi nhung don vj khac trong tieng Han.
1.3. Nhung. nh~n djnh co ban v~ t\}c ngu trong tieng Vi~t va trong

65

tieng Han.
1.3.1. V~ khai ni~m t1:1c ngu trong tieng Vi~t va trong tieng Han.

65

1.3.2. Nhung d~c diSm co ban v~ diu t~o cua we ngu trong tieng

67

Vi~t va trong tieng Han.

1.4. TiSu ke't

CHu'ONG

76

HAl:

CAU
,..,

TRue cu
""

PHAP

cuA

,

-

TVC NGir

VIET

79

'

DOl CHIEU VOl Tl}C NGU HAN.

s6 d~c diSm v~ ca"u true cu phap cua t1:1c ngu Vi~t.

79

2.1.1. Nhung kien giai khae nhau v~ cfiu true cu phap cua t\}C

79

2.1. M9t

ngu Vi~t.
2.1.2. Phan tfch ca"u true cu phap t1;1c ngu Vi~t trong

sv d6i chieu

86

vdi ca"u true cu phap cua tl;IC ngiT Han.
2.2. Ml)t s6 d~c di~m v~ ca"u true cu phap cua t1:1c ngu Han.

93

2.2.1. Cau true cau trong tieng Han.

93

2.2.2. Nhung d~c digm v€ ca'u truc _cu phap cua tl:IC ngu tieng

102 .

Han.
2.3. Ti~u ket.

134

CHUONG BA: CAU Tl).O NGU NGHiA CUA Tl)C NGU VltT

138

DOl CHIEU VOl Tl)C NGU HAN.
3.1. Nghia den va nghTa bong trong t1:1c ngu.
3.1.1. Cau e6 m9t nghia va cau c6 nhi€u ngh1a trong t1:1c ngii'

138
139


5

Vi~t.

3.1.2. Cau c6 m9t nghia va cau c6 nhi~u nghia trong t1;1c ngii'

143

Han.

3.2. Slf v~n dt;1ng tl}c ngu trong giao tie'p.

146

3.2.1. Tt;1c ngu Vi~t trong ho:;tt d()ng giao tie'p xa h()i.

147

3.2.2. Slf v~n dt;1ng tl;lc ngu Han trong giao tie'p.

150

3.3. Phan lo:;ti t1;1c ngii' theo chu d~.

161

3.3.1. Phan lo:;ti tt;1c ngu Vi~t theo chu d~.

161

3.3.2. Phan lo:;ti tl;lc ngii' Han theo chu d~.

165

3.4. V~ hi~n tuqng tuong duong v~ nghia trong tt;1c ngu Vi~t va Han.

193

3.4.1. Khai ni~m tuong duong v~ nghia trong t\}c ngu.

193

3.4 .2. Nhung d~ c di~ m chung cua nhung ca u tt;1 c ngu c6 nghia

196

--

tU'dng duong.

3.5. Ti~u ke't ·

KETLU~N
Danh

ffil;IC

201
205

cac cong trlnh cua tac gia

Tai li~u tham khao

212

214


6

BANG KY

mtu vANHUNG cHu VIET TAT TRONG LU~N AN:

B

B6 ngfi'

c

Cau

CD

Chu

c\}m dg.tu

Cl;lm d()ng tit

Dn

Danh ngu

dt

Danh tit

dt.

Dfin theo

D

D8

Dt

D9 ng ttl'

T

Thuy€t

TH

Ti€ng Han

TV

Tie'ng Vi~t

Vn

Vi ngfi'

vtlk

Vi t61ien ke't

Da"u

¢

d8

Bieu th! nghia khai quat ho~c bi~u thi cau We ngfi' Vit$t tttong
dii'dng vOi m9t cau tt;tc ngu Han.
Vi df:t : 7}77}-&¢

Dftu *

.!f- ra-.5!. q 'i! Ell ~ ~ .!f- ra-.ol ~ "3'}t:}.

Bl;lt chua nha khong thieng.

D~t ngay c~nh b9 ph~n c~n lt.tu y.

Vidl;l:l..i17} 7}
¢

( Khi)

~,;_,*~~ 7}Jl ~t:1i!}.

toi den xem thi nguiJi ta da di r6i.

Ke't tu "~" (=thl) du'<;5c danh da'u* la

tu dang du'<;5c d~ c~p.


7

?

~

MODAU
0.1. LY DO CHON

DE TAl

Do m6i quan h~ bang giao giua Vi~t Nam va Han Qu6c ngay cang
du'qc md r<)ng nen s6 ngttoi hQc tie'ng Han, tie'ng Vi~t khong ngung tang
len. Ben

c~nh

d6,

vi~c

nghien cuu ngon ngft Han va

Vi~t

ciing du'qc

thuc d§y nh~m dap ung cho nhu c~u hQC va d~y tie'ng. Vai nam trd l~i
day, cac cong trlnh so sanh, d6i chie'u hai ngon ngft Vi~t va Han<t> ra doi
kha nhi~u, ph~m vi so sanh di~n ra d nhi~u m~t, nhi~u don vi ngon ngu
nh~m tlm ra nhung di€m tu'o~g d6ng va

di bi~t gifta hai ngon ngu khong

cung lo~i hlnh nay. Ke't qua nghien cuu trong nhi~u nam qua dong g6p
khong nho vao vi~c d~y va hQC tie'ng, bien so~n giao trlnh, V.V. Trong
qua trlnh nghien cuu, nhi~u tac gia Vi~t Nam va Han Qu6c cling chu

y

de'n vi~c so sanh, mieu ta cac thanh ngu, tl;IC ngu tie'ng Vi~t voi tie'ng
Han thong qua m<)t s6 bai vie't nhu' D(ic trung van hod dc1n tqc nhin tit
thanh ngil, t(fc ngil tie'ng Han Qu(fc cua Nguy~n Xuan Hoa (trong Tucmg
d6ng w1n hod Vi~t Nam-Han Quae, Nxb.Van hoa Ha N9i, 1996), D(ic
tntng van hod dan tqc nhzn ttt thimh ngil, t(fc ngil tie'ng Han c6 do'i chie'u
wJi tie'ng Vi~t dlng cua Nguy~n Xuan Hoa (Ky ye'u H9i thao khoa hQc

qu6c te'

Vi~t-Han

2000, DHDL Ngo~i ngu va Tin hQc TP.HCM), v.v.

M9t vai tac .gia -chu

y de'n

Han- Vi~t phl;IC Vl;l cho

vi~c

vi~c bien djch tu di~n thanh ngu,

we ngft

tra cuu, tham khao cua ngu'oi hQC, ngu'oi

quan tam, vi dl;l .nhu g.~n day c6 cong trlnh T¥-c ngil-thanh ngil tie'ng Han

(I)

f)~ thu~ n ti~n.

trong cong trlnh nay chung toi t~m dung ten gQi "tie'ng Him", "ngon ngil
Hem" thay cho each gQi quoc te' Korean language.


8

(~.:_:;;-~

4f Y:f)

cua Le Huy Khang-Le Cat An Chau [89]. Nhln chung

nhung cong trlnh nay co nhung dong gop nha't d!nh v~ m~t li lu~n cling
nhu' v~ m~t ngii' li~u.
Tuy nhien, co m<)t thlfc te' c§n phai thua nh~n la so lttqng cac cong
trlnh chuyen sau CO tinh chfft

SO

sanh thUQC nhii'ng linh VlfC rieng bi~t

nhtt thanh ngfi', tL;Ic ngu nhftm tlrn ra nhung di~m h.tong d6ng va

di bi~t

giua hai ngon ngu khong cling lo';}i hlnh nhtt tie'ng Han va tie'ng Vi~t vfin
chtta nhi~u. So voi nhung thanh tlfu trong moi quan h~ hqp tac thu<)c cac
IInh vlfc khac nhu ngo';}i giao, kinh te', van boa, giao d1;1c, ...giii'a Vi~t
-·

Nam va Han Qu6c thl linh VlfC ~ghien cuu so sanh ngon ngu hlnh nhu'
chtta co buoc d<)t pha moi. Nhii'ng cong trlnh co lien quan de'n tie'ng Han,
tie'ng Vi~t trong thoi gian qua chu ye'u la nhung sach cong Cl;l phvc Vlf
cho vi~c d(:ly va h<;>c tie'ng nhtt [66], [73], [143], v.v. ho~c nhung bai
nghien ct'ru theo thu<)c nhung chu d~ ngon ngu, van hoa, xa h9i, kinh te'
Han Qu6c [127], [178],... v~ bien SO(:ln til' di~n co cac cong trlnh nhu' TU'
diin Him- Vi?t cua Jyu, Ji Eun, Nguy~n Thi TO' Tam [84], TU' diln fl:lc

ngii-thimh ngii tie'ng Han(~.:_:;;-~

4:f-'ft) cua Le Huy Khang, Le Cat An

Chau [89],... cac cong trlnh nghien cll'u thl co TrcJ_t tlf ttl trong tie'ng Han

so sanh v6'i tie'ng Vi?t cua Ahn Kyong Hwan [1], So sanh lop ta HanHan va Han- Vi?t cua Cho, Myeong Sook [15], v. v.
Nhu chung ta bie't, til lau tl.fc ngu da trd thanh d6i tt.tqng nghien cll'u
cua nhi~u nganh khoa hqc nhu' ngon ngii' h<;>c, van h<;>c, van hoa h<;>c va
m9t sa nganh khoa h<;>c xa h9i khac. Khong chi gioi nghien cuu Vi~t
Nam rna ca gioi nghien cuu Han Qu6c cG.ng d~c bi~t htu tam de'n cac


9

ddn

vi

nhu' th~mh ngu, tlJc ngii', qmin ng.U, cham ngon, v.v. ke't qua Ia

nhung cong trlnh nghien cuu xoay quanh nhii'ng ddn vi nay trong tie'ng
Vi<$t ciing nhu' trong tie'ng Han ra doi kha nhi~u. trong khi d6 hfiu nhu' c6
ra"t it nhung cong tr1nh so sanh ca"u true cu phap-ngu nghia giua we ngu
tie'ng Vi<$t voi tie'ng Han. Thlfc te' nay anh hudng khong it de'n vi<$c d~y
va hQc tie'ng ciing nhtt mC1 rqng vi<$c nghien cuu cac ddn vi khac. Do v?y,
di vao nghien cuu so sanh nhung d?c di~m eli phap-ngu nghia giua tlJc
ngu tie'ng Vi<$t voi tie'ng Han Ia mqt vi<$c lam thie't thlfc. Ke't qua nghien
cuu c6 th~ d6ng g6p m
ly

lu?n cGng nhu' v~

m~t ling dl;lng, chAng h~n ngu li<$u trong qua trlnh nghien cuu so sanh

tie'ng Vi~t voi tie'ng Han; ke't qua nghien cuu ciing c6 th~ Ia mot g~ch
n6i cfi n thie't, m9t cai nhln t6ng quan v~ nhung di~m tu'dng d6ng va di
bi<$t giua llJC ngu trong tie'ng Vi<$t va trong tie'ng Han, v~ van hoa Vi<$t,
Han.
?

,...,

~

0.2. LJCH SU VAN DE.

d

Vi<$t Nam, linh vvc nghien cuu, suu tfim we ngu da di€n ra

trong m9t quang thai gian kha dai. Xua"t phat tu nhung huang tiep-c?n
khac nhau, cac hQc gia Vi<$t Nam c6 nhung each nhln khac nhau v~ di<$n
m~o cua·tl;IC ngu trong mO'i quan h<$ voi cac ddn vi khac trong tie'ng Vi<$t.

CJ linh VlfC nghien CUU van hQC dan gian, tl;1C ngu la d6i t11Qng cua cong
tac Su'U tfim Va phan lo~i theo nqi dung rna llJC ngu phan anh; COn d
phttdng di<$n ngon ngii' hQC, vi<$c t?p hthanh ngu, tl;IC ngu li<$t ke ho~c giai thkh Ia chu ye'u.
cuu van hoa dan gian, cac cong trlnh nghien

d linh vl.jc nghien
cuu thu'ong t? p trung


10

nghien cuu cac y~u t6 van boa, Him ly' xa h()i du'QC phftn anh trong !l:JC
ngu.

0.2.1. T1,lc ngii' voi tti each Ia d6i ttiqng nghien CUll ciia van hQC.
Trd thanh d6i tu'<;fng nghien cuu cua van hqc, nhung cong trlnh c6
tinh cha't sltu t~m, t~p h<;fp tl.}c ngii' ra doi mu()n hdn so voi cac th~ lo<;ii
sang tac dan gian khac. Theo Le Chi Que', "T1:1c ngii' dan gian h.tu hanh

a

cii'a mi~ng ctia nhan dan ra't som. Nhung van ban thl n6 moi in dqng vao
trong nhung bai thd nom cua Nguy€n Tdii, Le Thanh Tong va cac nha
tho thai H6ng Due (the' ki XVI) trong Thien Nam ngilll:tc (the' ki XVII)
va nd r9 trong hang lo(;l t truy~n Nom the' ki XVII, XVIII rna dinh cao Ia
Truy~n Ki€u cua Nguy€n Du, LJ:lc Van Tien cua Nguy€n Dlnh Chi~u (th~

ki XVIII, XIX) [ 13 7, tr.l87] . Va cho m~ii de'n cu6i the' ki XIX, d§ u the' ki
XX, nhung cong trlnh t~p h<;fp we ngu, ca dao l~n ht<;ft ra doi g6m nhung
ban ghi chep b~ng chii' Nom nhu quy€n Nam phong ngil ngt;zn thi cua
Ngo Dlnh Thai, EJQi Nam quae tuy cua Ngo Giap D~u (the' ld
XIX), ...B~ ng chu Qu6c ngu thl c6 T~J,c ngil, c6 nga, gia ngon cua Hulnh
Tinh Ctia (1897), Tl:f,c nga each ngon cua Han Thai Duong (1920). M()t

so tac phff m d!ch gioi thi~u tu tie'ng Vi~t sang tie'ng Phap nhu' T~;~.c nga

An Nam djch sang tie'ng Tdy (3 t~p) cua V.Barbier (1909, 1920, 1924),
Dong Tay ngf[n ngil each ngon cua H.Deletie va Nguy€n Xan (193l),v.v.
Theo Bui Van Nguyen [122], Le Chi Que' [ 137], tru'oc Cach m<;ing thang
Tam, tac ph§m Tl:lc nga phong dao (xua't ban 1928, t~p I c6 khoang 6500
ca u) ctia Nguy€n Van Ngqc du'qc xem Ia m()t cong trlnh su'U t~p cong
phu m~c du phu'dng phap phan lo(;li v~n con khong it h(;ln che'.


11

De'n giii'a the ki XX trd di, c6 ra't nhi~u c6ng trlnh su'u t~p. gioi
thi~u tl;IC ngii' lftn lu'CJt ra doi nhu' c6ng trlnh T¥-C ngillllqc gidi cua Le

Van Hoe (1952), T¥-c ngr1, ca dao, dan ca

Vi~t

Nam ·cua Vii Ngqc Phan

(1971). Nhung cong trlnh v~ sau dl.ng c6 nhii'ng dong g6p dang k6 trong
vi~c bao t6n kho tang tl;IC ngu dan gian Vi~t Nam va cling da d~t nhung

th?mh cong khong nho trong vi~c gidi thi~u duqc v6n tl;lc ngu c6 truy~n
cua dan t9c de'n voi nguoi dqc, nguoi quan tam; trong so' d6 c6 th~ k~
de'n nhii'ng cong trlnh cua Chu Xuan Dien, Luong Van Dang, Phuong Tri
[38], Vii Dung, Vii Thuy Anh, Vii Quang Hao [40],

Nguy~n

Lan [99],

Trfin M~nh Thuong [164], Nguy~n Cu, Nguy~n Th! Hue', Trfin Thi An
[25], Nguy~n Hoang Lan [97]. Ch~c ch~n trong tu'ong lai, cong tac t~p
hCJp, bien so~n t~Jc ngu se con du'CJc tie'p t~Jc, d~c bi~t la trong tlnh hlnh
ngay cang CO nhi~U tac gia di theo huang gioi thi~u tl;IC ngfi', ca dao CUa d!a phudng nhu c6ng trlnh Ca dao, ngc;zn ngtl Ha Nqi cua Trieu Duong,
Ph~m

Hoa, Tao Trang, Chu Ha (1971), T¥-c ngtl dan ca Muong Thanh

Hod cua Minh Hi~u (1970), Van hqc dan gian dbng bdng song Ci'cu Long
cua Khoa ngii' van, Truong d~i hQc Cfin Thd (2002),v.v.
Nhln chung, d llnh vlfc nghien cuu van hQc dan gian, cong tac sttu
tfim, t~p hCJp tl;lc ngu duqc nhi~u tac gia chu y thlfc hi~n. Song song voi
c6ng vi~c suu tfim, nhii'ng chuyen lu~n v~ tl;lc ngu ciing ra doi duoi g6c
nhln cua nhung ngu'oi nghien cuu van h9c dan gian. Theo Nguy~n Thai
Hoa, nhung c6ng trlnh nay thuong xoay quanh nhung va'n d~: xac d!nh
khai ni~m (phan bi~t tt;lC ngfi' Va th?tnh ngfi', (lfc ngii' VOi ca dao), tlm hi~U
n(}i dung CUa tl;IC ngii', tlm hi6u hlnh thuc di~n d~ t CUa tt;lC ngii', m6i quan


12

h~ giua tl;1C ngii' va cac th~ lo~i van hQC khac [69, tr.l2].
G~n day, nhi€u tac gia cling da b~t d~u chu y d€n huang tiep c~n
..

rnai d6 la nghien cll'u tl;1C ngii' d blnh

di~n

thi phap hQC nhtt cong trlnh

cua Phan Thi Dao [45] ho~c nghien cuu ea'u true voi thi phap nhu cong
tdnh cua Nguy~n Thai Hoa [69]. Di theo nhung each ti€p c~n nay,
nhii'ng cong trlnh tren cling da co nhii'ng dong gop nha't dinh trong vi~c

IDO ta tl;1C ngfi' du'ai goc nhln CUa van hQe Va ngon ngfi' hQe.
0.2.2. T\IC ngu voi tu' each Ia do'i tu'(lng nghien cuu cua ngon ngu hqc.
Tlt cu6i th~ p nien 60 cua th€ ki XX trd di, nhii'ng nha Vi.~t ngii' hQe
bat d~u quan tarn den Vi~e nghien CUU tl;1e ngii'. Khi xem tl:IC ngii' la do'i
tu'Qng nghien euu eua ngon ngu hqc, nhii'ng cong trlnh nghien euu da di
theo nhung huang sau:
a) Huang nghien euu ngu nghia eua we ngu rna ffil;!C dich ehu yeu
la bien so~n tlt di~n tl;Jc ngfi' ho~c til di~n thanh ngu, tl;lc ngu nhu cac
cong trlnh cua Vii Dung, Vfi Thuy Anh, Vfi Quang Hao [40],_Nguy~n
Lan [99]. Di theo huang nay, chung ta tha'y e6 khong it nhung bai vi€t,
bai bao nghien CUU nghia CUa nhfi'ng CaU tl;1e ngii' CO nhung each hi~U
khae nhau.
b) Hu'ong nghien CUll ca'u true nghia rnieu ta cua nhung cau thanh
ngfi', tl;Je ngfi' nhtt eae eong trlnh Hoang Van Hanh [57], Nguy~n Nhu'

Y

[182].
Co th~ tha'y nhung eong trlnh di theo huang nghien cuu ea'u true

nghia mieu ta da rnang l';!i ket qua nhit dinh. NgttCii dQc e6 th~ hi~u
dttqe n(>i dung eua nhfi'ng eau tl;1e ngu thong qua Vi~e giai thich ngu6n

13

g6c ra doi,

y nghia cua

nhii'ng cau thanh ngii', tl;IC ngii'. N6i each khac,

nhi~u nha nghien cuu da cho tha'y qua trlnh hlnh thanh nghia mieu ta

cua tl;IC ngfi' VI ban than tl;IC ngii' v6n tcSn t~i hai net nghia: nghia g6c
(nghia den) va nghia phai sinh, nghia chuy~n tie'p (nghia bong). Do v~y.
phan tich nghla mieu ta c6 trong t~Jc ngu giup cho vi~c hi~u nghia bong
cua ttJC ngfi' them chinh xac, trQn Vyll.
c) Httong xem xet ca'u true cua tl;IC ngu (; blnh di~n ngii' am, blnh
di~n

cu phap.
c.l.

d blnh di~n ngii' am,

nhi~u tac gia nha'n m~nh de'n ye'u

t6 c6

v&n va c6 nhip trong t\}c ngii' Vi~t nhtt Chu Xuan Dien [38], Phan Thi
Dao [45], Bui Van Nguyen [121] Nguy€n Thai Hoa [69]. C6 th~ n6i v&n
m<)t yeu tO' cljc ky quan trQng va rfrt d~c tnrng cua t\}c ngu Vi~t. Vdn la
phttong ti~n t(:lo ra d¢ ke't dinh, lam cho t1;1c ngu kh6 bi plia va. C6 tac

gia, nhtt Phan Th! Dao, Nguy€n Thai Hoa, da th6ng ke kha t1 ml cac
ki~u gieo vftn trong ca'u true cua tl;IC ngu. Ch~ng h~n ki~u gieo v~n li~n

nhtt "An vd, tra sung", "Dyp vang son, ngon m~t mo", ... Gieo v§n each
m<)t tie ng (m<)t am tie't) nhtt -"Chi em dau n6i trau th~mh bo", " An e6 di
tru(Jc, l<)i nude theo sau ", ... v~n each hai tie'ng: "Nguoi di khong blfc
b~ng ngttoi chlfc n6i com", "E>i muoi bttoc xa han di ba buo_c l<)i",...
Nguy~n Thai Hoa [69, tr.51] th6ng ke de'n vftn each nam tie'ng, trong khi

Phan Thi Dao th6ng ke dttcjc m()t

s6 tntong hcjp vfin each sau tie'ng nhu'

"Ca r6 bau N6n kho voi nu'oc tu'ong Nam Dim, g(:lo thang mu'oi com moi
danh trim khong -biet no", "Den dong, chop l~ch, quai rang hoa bdu,
trong ba di~u §.y c6 lanh dau" va m()t

s6 tru'ong

hcjp d~c bi~t nhu' each


14

hai +each m<?t (An ca triim, u6ng ntqu tam, v~t tram tr~n), .. [45, tr.9596]. Phan Thi E>ao con neu ra cac khuon v§n theo tung c~p nhu' "i" ke't
v§n vdi "uy" (ki~u "Hang thjt nguyt hang ca", ..),

"e"

vdi "ue" (ki~u

"Bfrt li que th6i"), "e" vdi "oe" (ki~u "Khan dau de'n tre, khoe dau de'n
gia ", v.v. [45, tr.99-1IOJ .

Nhjp ciing la mc6 nh?c di~u. Nhi~u tac gia cho r~ng nh!p co chile nang cu phap va chile
nang bi~u hi~n ngh!a trong tl:Jc ngu. Ch~ng h?n, vi~c ng~t nh!p cho thfry
hai ke't ca"u cu phap song doi nhu' "E>~p/ vang son II ngonl m~t rno".
Nhip ciing giup cho ta hi~u dung nghTa bi~u hi~n cua m¢t cau tl:JC ngu,
ch~ng h<;1n vdi cau "Dau hdn h(}n con gdi,

ri hiin

h(Jn con trai", ne'u

hi~u "Dau/ hi€n hon con gai II r~l hi~n hon con trai" la ng~t nhip khong

chinh xac. Thlfc ra, cau nay c§n phai hi~u la "Dau hi~n/ hon con-gail/ r~
hi~nl hon con trai" [69, tr.53 ].

c.2. V€ phu'ong di~n cu phap, tt;Ic ngu da dttqc nhung nha nghien
cuu xem xet theo nhii'ng hudng khac nhau tuy theo rnl:Jc dich nghien cuu.
Ch~ng hl;ln, tu g6c d¢ logich-ngu nghla, Nguy~n Due Dan da chi ra
r~ng " Tl:JC ngu c6 nhung d~c thu cu phap it tha'y CJ nhung cau thong

thuong vi r~ng: E>6 la nhung cau mang tinh khai quat d~ phan anh nhfi'ng
quy lu~t va kinh nghi~m khai quat, ph6 bie'n. Nghia cua ph§n ldn cac
cau tl:JC ngu la ngh!a bi~U tn.tng nen t6 chuc CU phap CUa tl;!C ngu ciing
c6 nhung d~c thu d€ t(;lo ra nghTa bi€u tru'ng. M~ t khac, tl:lc ngii' bao gio
cling ra"t ng~n gQn d~ d~ nhd va d~ luu truy~n, d~c di~rn nay ding a·nh

huCJng tdi t6 chuc cu phap cua chung" [33, tr.9].

Tu day, tac gh1 da neu


15

ra m<)t s6 d~c di~m cu phap ctia tl;lc ngu nhu:
-Tinh khai quat ctia tqc ngu ou'qc th~ hi~n qua tinh khai quat cua
phfin d~ trong m6i tqc ngu.
-Va ng h~n phftn d~. tqc ngu dung cac diu vo nhan xu'ng d~ tc;to
thanh cac phan OO<;lll khai quat, vi dl;l "Khong u'a thl du'a c6 doi "(...).
-Dung c~p tu phiem dinh-xac dinh dS th~ hi~n cau co quan h~
nguyen nhan-ke't qua ki~u nhtt: Rau new sau
?

,..,

ay, Ghet ctia niw troi trao

"

cua ay , v.v.
-Lu'c;1c bo _c ac c~p tu nfJi d~ tang tinh khai quat v~ nghla cua tqc ngu
va lam cho tqc ngu them ngan gQn, vi dl;l: ~ An m<)t mie'ng, ~ tie'ng m<)t
doi.
-Tqc ngu Vi~t Nam c6 nhi~u ca"u true ghep s6ng doi, ki~u nhti' "Dau
du ma't h9 , ch6 du ma't lang gi~ng-"; "D6i an vqng, tung lam can", ''Tai
vach, m<;lch dung", v.v [33, tr.lO].
Nhi~u c6ng trlnh, bai viet cua Nguy€n 8uc Dan [33], [35], '[36],

.

-

[37] da Chl ra du'QC nhi~U d~C tru'ng CU phap CUa tl;IC ngii'.
Bi theo huang phan tich ·cac khuon hlnh cu phap cua tqc ngii' tieng
Vi~t nhtt the, nhi~u bai bao, cong trlnh da ra doi nhu' nhung bai viet cua
Tri~u Nguyen [118], [119], [120],...

Dang chu

y la

trong c6ng trlnh Tl:f,c ngil Vi~t Nam-ca'u true va thi

phap (1997), Nguy€n Thai Hoa da mieu ta, phan loc;ti kha ti mi va c6 h~

th6ng cac khuon hlnh cu phap cua tqc ngu Vi~t. Tac gia cua c6ng trlnh
nay da du'a r·a 14 khuon hlnh (archetype) tl;lc ngu th~ hi~n cq thS C1 26
ki~u phat ngon. Nhung khuon hlnh nay c6 th~ tri~n khai C1 dc;tng ghep,


16

dl;lng phuc trd thanh 14 ki~u khac, t6ng c(>ng c6

y khac la d

40 ki€u. Bi€m dang chu

cong trlnh nay, tac gia da du'a ra nhung ki€u tl;IC ngli moi

h1nh th~mh sau nay· dtfa theo nhung khuon hlnh cu.
c.3. Khi neu ra nhung mo hlnh ca'u true diu trfrn thu~t c6 hai phftn
£>~- Thuye't, Cao Xuan H~o da d~n chung b~ng nhi~u vi dl;l minh hol;l,

trong d6 nhung cau we ngu cling c6 th€ phan tich ca'u true dttdi quan
di~m ngu phap chuc nang. Vi dl;l

a cau m(>t b~c, cau "Treo cao nga dau"

c6 th€ phan tich theo ca'u true "CD: Vn; T: Vn" (chu d~ cua cau la
ngu,

v!

va phfrn thuye't cua ca u ding Ia m(>t v! ngu):
c
CD

T

Vn
Treo cao

Ho~c cau "Cha new con

Vn
ngii dau

ay" c6 th€ dttc;fc phan tich theo ca'u true

"CD: Dn; T: Dn" (ca chu d~ va phftn thuyet cua cau d~u

Ia danh ngu):

c
CD
Dn
Cha new

T
Dn

con

nay

Nhung cau "Chfnh chuyen chft ciing ra rna" c6 th€ phan tich cau
true thu(>c ki~u cau hai b~c c6 thuye't ddn; "Tinh xua nghfa trd (Jn d€n"

Ia

diu hai b~c c6 ~huye't ghep; "Chua n6i da cuai la nguai

vo duyen" Ia

cau hai b~c c6 d~ ddn; "Chj nga em nang" la cau hai b~c khong c6 phfrn

17

kep [62, tr.I53- 167], v.v._
Nhln chung, thao tac phan tich cu phap t1:1c ngii' Vi~t dttoi quan di~m
chile nang CO l1U di~m hdn, CO ttnh thuye"t phl:IC hdn SO VOi ki~U phan tich
cftu true ctia t1:1c ngu theo ngu phap truy~n th6ng. V~ sau, trong bai Ca'u
true cu phdp cua cdc don vj t~tc ngft, Nguy~n Due Dll'dng [41] c6 cung

quan di~m voi tac gia tren d6ng thai neu ra ffiQt vai thti phap d~ phan
gioi d~-thuye"t eua CftU true ca U tl)C ngii'.
_ Hoang Di~u Minh [115] da v?n d1;1ng

ly thuye't ngu phap chuc nang

d~ xem xet cau true cua t\}C ngu. Theo d6, tac gia da phan chia cae ki~u

eftu

tru c cua ca u tl:IC ngu theo eftu tru c d~ thuye't. Vi d\} tl:IC ngft c6 dlu

true cau don kh6ng c6 vj tit nhll' "Tham thi tham ", "Tung thz t£nh ", v .v;

cau true ung d6i ki~u "Cdm ail/
nhll' "Th6c g~w

nay an";

"Cha nao/1 con

ay"; c6 vi tu

cotinh, sinh nd co thl, kh6n ngoan c6 nQc ",Chin qua hoa

nfiu, suong qua hod cu6ng, ch~c qua hoa lep, ken qua hod hong" [115,
tr.l26] . Ho~c khi phan tfch H;Ic ngii' so sanh, Hoang Di~u Minh da du'a ra
nhi~u ki~u cau: eau chi quan h~ g6m so sanh ngang hang (nhu' Cua

trQng hon ·ngu&i, LuiJi sdc hon guom, .. ), so sanh d6ng nhftt (nhu Tre gia

la ba gJ lim, Con trau la ddu co nghi~p, ...), so sanh tU'dng phan, tang tie'n,
so sanh kh6ng c6 vi tu quan h~, v .v. [I I 5, tr.l26-140] .
c.4. Vi~c nghien CUll cau true t\}C ngu tu g6c dQ cu phap-ngu_nghia
da ducJc nhi~u tac gia quan tam. Nguy€n Due Dan trong nhung bai bao
eua mlnh [31], [33] da du'a ra nhi~u gcji

y quan

trQng v~ m~t phU'ong
.

-

phap nghien cuu theo huang nay . Tac gia da chi ra m(>t so' m6 hlnh cu
phap-ngu nghia d~ tu d6 c6 th~ t~o ra nhung thanh ngu, tl)c ngii' c6


18

nghia co ban gi6ng nhau. Vi d\1, c6 thti thfty trong tie'ng Vi~t m6 hinh
"C6 A phl;l B" la nhii'ng tntong hc;fp

4

C6 odn ph1:1. xoi", 'C6 bat xa tinh
4

'

..

phl:l bat dcm", "Co triing ph1:1. den", "C6 trong ph1:1. ken", v.v. Ho~c cling
mot cftu true logich-ngii'.nghla (m(>t "bftt bie'n th€ ngii' nghia"): HNguili

lam ngh€ A khong c6 sdn phdm a"

se

c6 nhi~u bie'n th~ we ngu nhu'

"Hang sang che't b6 chilu'', "Nha vuiln an cau sau'', "VQ' chlim non
ch6ng dqi me di cay", v.v. Nhi~u m~nh d~ logich-ngu nghia cling da
du'<;fc tac gia neu ra trong cong trinh Logfch va tie'ng Vi~t nhu "Khong c6

c4i to't thz lay cai kern han dl thay the'", "Vgt chcl't quytt djnh tinh th&n ",
"Nqi dung c6 gia trj han hznh thac ", "Gia trj tinh thdn thz cao han gid trj
vgt chat", v.v.[36, tr.357-370].
Di theo huang nay, Nguy~n Quy Thanh da mieu ta cftu true eli
-

phap-ngu nghTa tl;IC ngu Vi~t so sanh voi t\)C ngu cua m(>t

so dan t(>c

khac. Trong c6ng trinh cua mlnh, Nguy~n Quy Thanh da trinh bay 116
m6 hinh ngu nghia eli phap cua t\]c ngu Vi~t [150, tr.90]. Day la m(>t
cong trlnh c6 tinh h~ tho'ng, gqi md nhi~u di~u. D?c bi~t Ia gfin day, rai
rae tren nhung f~p chi chuyen nganh van hoa h9c, chung toi l~i thfty c6
nhung bai bao di theo hu'dng tie'p c~n nay, vi d1;1 nhtt bai Khdo sat mo

hinh cau [Mqt tram] B khong bdng [mqt] A trong t1:1.c ngil cua Tri~u
Nguyen [ 119, tr.71-75]. Trong bai vie't, tac gia cho r~ng ca"u true "[Mqt_

tram] B khong bdng [mqt) A" la khuon cua nhi~u tl;Jc ngu thu(>c nhii'ng
chu d~ khac nhau. Vi d1;1 thu(>c chu d~ FJiJi song vtJ_t chat tua con nguili
thl c6 "Mqt tram dam cucJi khong bdng ham ducJi cd tre"; thu(>c Phr;r.m vi

dili SfJ'ng gia dznh, xa hqi cua con nguili Ia "Mqt

~ram

con gdi lang Trq.i


19

khong b!ing cdi dt;Li con gqi lang Dong"; ho~c thUQC DiJi song tinh thdn
cua con nguiJi la cau "Mqt tram ong sao chling bring mqt ong trang", v.v.
Tac gia cling chi ra nhung mo hlnh d6ng nghia, trai nghia, mo hlnh
dttong bien cua mo hlnh [Mqt tram] B khong bdng [m9t] A.

0.2.3. T1,1c ngu vai tu' each Ia do'i tu'Q'ng nghien cuu cua van hoa hQc.
Tu g6c dQ van hoa, tl}C ngii' cling la d6i tu'qng nghien cuu cua van
hoa hQC. Th\fc ra tu lau, gioi nghien cuu da nh~n tha'y du'qc gia tri cua
tl}c ngu trong vi~c th~ hi~n d~c trttng van hoa dan t()c. Trong tl;Jc ngu,
ngttoi ta tha'y dttqc nhung gia tr! van hoa dan t{)c, tam ly, lo'i suy ngh1
cua con ngu'oi trong tung thoi dc;ti,...Trong quy€n Lur;c su Vift ngil hQc
(t~p 1), Nguy~n Thi~n Giap neu ra ma'y nh~n xet cua A.A.Lenonchev v~
d~c trttng van hoa dan t<)c, trong d6 nha'n rn(;lnh: "(.... ) Ngh~ thu~t cling

chi ra d~c tru'ng -cua n~n van hoa dan t<)c, bdi vl ngu6n go'c eli a ngh~
thu~ t gAn li~n voi ngu6n-g6c cua n~n van hoa dan t<)c ". Va van hoa dan

tQC bao g6m nhi~u ffi~ t, phan anh qua phong tl}C, t~ p quan, lo'i song cua
con ngttoi. Tie'p thu tinh th~n nay, Nguy~n Thi~n Giap, Hoang Van
Hanh,...di tlth

d~c

trung van hoa dan t<)c d thanh ngu, t\}c ngu, ca dao....

Ch~ng hC;ln, Nguy~n Thi~n Giap trong cu6n Tit va nh~n di~n tit da xem

nhung cau nhtt L~nh ong khong bring c6ng ba, C6 voi doi tien, Hang thjt

nguyt hang cd, Cha m·~ dcJ,t dau con ng6i d6, .. .la nhung thanh ngu phan
anh phong t\}c, t~p quan, IO'i sO'ng cua ngttoi Vi~t [54, tr.378-379].
Cling c6 th€ nh~n tha'y r~ng tl}c ngu fi'n chua tri thuc v~ van hoa
hlnh thanh vao nhii'ng thoi

ky Itch su nha't djnh, tri thuc a'y bi€~ hi~n­

phan anh nhi~u m~t rna chung ta CO th~ nh~n bie't du'QC thong qua t\}C


20

ngu. Vi d\1 hlnh anh cay da-sa.n dlnh trong quan ni~m dan gian la biSu
tu'qng truy~n thO'ng ctia tinh c()ng d6ng, do v?y tl;lc ngu c6 cau: "Th&n

cay da, rna cay gg,o, cu cao c4y di", "Sr; th&n

S(/

cd cay da"; nhung cau

"Tay dut ru¢t x6t", "Chi ngii em nang", "Ld lanh dum la reich" biSu hi~n
tinh c<)ng d6ng, coi m<;>i ngu'oi trong c()ng d6ng nhu' anh em [158, tr.98].
Cho d~n nay, c6 thS n6i dng da c6 nhieu bai vie't d~ c~p de'n tl;lc
ngu du'oi g6c d<) van boa xoay quanh nhi~u mang d~ tai nhu' phan anh
doi sO'ng van hoa,

Itch

xa

h(>i nhu' Ca dao, ff!,C ngu Ha NQi va Sf! phdn anh

sa d(i'U tranh chong gic;Ic ngog,i xam (1984) va

tlm hiiu

Sf!

Qua lf!.C ngu ca dao

sanh iin kheo mijc cua ngu(Ji Thiing Long, Ha N9i ctia

Nguy~n Xuan Kinh (1990); H9i lang xua qua t~c ngll, ca dao cua Ye'n

Ly (1986); BucJc ddu tim hiiu ten limg vc!i t~tc ngr1, ca dao, dan ca cua
Nguyen Thanh (1986} ;-Mua trong l!fc ngu ca dao nguifi Vi~t cua Nghiem
Chi (1993); Moi truiJng

t~t

nhien, w1n hoa va con nguifi trong thimh nga,

life ngr1 Nam B9 ctia Nguy~n Van Nd (2005); Tlm hilu ytu to' !f!.c trong

cctu t(}O thimh nga (f!.C ngil tie'ng Vi~t cua

D6

Anh Vii (2004); Titp c~n

t~tc nga ttl g6c dQ van hod hqc cua Hoang Minh Dc;to (2006); Nhr1ng bien

do?i quan trqng cua thi lot;~-i f!fC ngil trong thiJi d(fi moi cua Tr~n Gia Linh
(1991), v.v.

0.2.4. Tvc ngii' con du'qc nghien cuu trong stj so sanh do'i chie'u voi_
tt).C ngfi cac llUOC.
Nhln chung, nhung cong trlnh gioi thi~u tl;lc ngu Vi~t sang cac
hu'OC Va ngu'QC 1c;ti vftn chtfa nhi~u Va chu ye'u vftn la nhfi'ng cong trlnh
d!ch gioi thi~u; trong d6 da phftn la cac tac phfim lien quan de'n tl}C ngfi'


21

Anh, Nga nhtt T11-c ngil Nga- V~~t cua Le E>lnh Bkh (1986), T11-c ngil AnhVi~t cua Le E>lnh Bich, Tdn Quynh Dan (1986),

tie'ng Anh cua Phc:tm Van Blnh (1996), Kho timg

T11-c ngfl, thanh ngfl
llf-C

ngfl dan gian the'

gidi-cac dan tQc va cdc qwJc gia cua Bui H?nh C~n, Nguy~n Thi Kim
Loan (1998), v.v. G~n day nha't, quy€n Tit diin

llf-C

ngil the' gi(Ji cua Gerd

de Ley da dtt<;1c Le Thanh dich sang tieng Vi~t, trong do gioi thi~u tt:1c
ngu cua rat nhi~u dan t()c tren the gioi (xep ten nude theo A,B,C. .. ).
Cong trlnh tuy con gian ht<;Jc (m6i nttoc chi gidi thi~u trung blnh vai
.mt.tdi ca u b~ng song ngu Anh- Vi~t) nhttng do Ia m()t stf c6 g~ng Ion.
v~ so sanh, mo ta t1;1C ngu Vi~t voi we ngu cua cac dan tqc khac,

chung toi tha'y co nhii'ng bai viet cua Ph~m Thuy Hoa [70], Nguy~n
Xuan Hoa [72], ... Cling c~n phai k€ den cong trlnh cua Nguy~n Quy
Thanh (2001) vl d~( co nhii'ng dong gop nha't djnh khi dua ra nhung cau
t~1c ngu d6ng nghia tieng Vi~t voi m
Nga) thong qua 10 m~u d6i chieu (nhG'ng m~nh d~ l6gich-ngG' nghTa)
nht.t N()i dung quye't djnh gia trj cua Sf! wJ.t, Hinh thuc khong phdi bao giiJ

cung phdn dnh dung n9i dung , Ch(J.'t thz han luc;ng, Khong c6 cdi tr5't,
nguifi ta chap nhcJ.n cdi kem han,

rJ diJi khong c6 gz hoan hdo tuy~t do'i,

Nhanh nh(!n the duc;c l(Ji, chgm thz chju

thi~t

thai, v.v. [150, tr.182-192].

Vi dl,l (J m~u N()i dung quye't dfnh gid trf cua ST! vcJ_t, ta co:
Vi~t: T6t g6 hdn t6t nuoc son. Cai net danh chet cai dyp.

Hoa:

Ho4:1 thuy vo ngtt khong tac lang, tu tuy hao ba't van ht.tong

(ve song ma 'khong c6 cd tht khong thimh song, hoa theil tuy
d(!p chdng mui huang).

22

Anh:

Beauty is only skin deep_ (sdc df!p chl iJ ngoai da).

Phap: Bonte vaut mieux que beaute (long f(Jt thz hem sdc df!p), v.v.

[150, tr.185].

0.3. Ml)C DiCH NGHIEN cuu CUA LU~N AN:
Lu?n an la SlJ' ke' thua nhung thanh qua nghien CUll ll;IC ngu Vi~t.
d~c bi~t la trong

SlJ' so sanh voi tl;}C ngu Han. Bdi le, nhung cong trlnh so

sanh d6i chieu d blnh di~n cu phap-ngu nghia giua tl;IC ngu Vi~t va tl;}C
ngu cua cac dan t(>c khac cho de'n nay v§n chua nhi~u va chu yeu so
sanh v.oi tl;}C ngu cua cac ntfoc phtfdng Tay. Trong khi nghien cuu, lu?n
an ciing se v?n d~ng nhung thanh tt;l'u v~ m~t ly thuye't trong vi~c so
sanh ngon ngii' Vi~t, Han C1 blnh di~n cu phap-ngu nghia. Do tieng Vi~t
va tieng Han khong cung lo~i hlnh nen vi~c so sanh se mang lc;ti nhung
ke't qua nha't djnh.
Lu?n an d~t ra nhung m\]c dich c§n d~t nhtt sau:
-Khai qmlt _Ou'QC ca'u true CU phap va ca'u true ngu nghia vaCUa tl;IC
ngu Vi~t va Han.
-Tim hi~u m(>t s6 ph~m tru ngu nghia cua tl;lC ngu Vi~t va Han.
Nhung di~m tu'dng d6ng va

di bi~t giua chung.

-d blnh di~n ngu nghia, khi sosanh, lu~n an nh~m vao vi~c mo ta
hi~n ttfqng ttfdng du'dng V~ nghia CUa nhii'ng diU t\}C ngu trong

tie'ng Vi~t va tie'ng Han.

0.4. NGU LIEu v A PHU<:1NG PHAP NGHIEN cuu.
0.4.1. Ngii' Ii~u stt dl).ng trong lu~n an:
Ngu li~u duqc dung trong lu?n an nay g6m 2 mang: ngu li~u tieng


23

Vi~t va ngu li~u b~ng tie'ng Han.

Ngu6n ngii' li~u tie'ng Vi~t chu ye'u duqc chung toi tham khao tu
cac cong trlnh c6 lien quan nhu cong trlnh cua Vi~t Chu'dng [22], Chu
Xuan Dien-Lu'ong Van E>ang-Phuong Tri [38],Vii Dung, Vii Thuy Anh,
Vii Quang Hao [40], Le Gia [50], Hoang Van Hanh [57], Nguy~n Cu,
Nguy€n Th! Hue', Tr§n Th! An [25], Nguy€n Hoang Lan [97], Nguyen
Lan [99], Hoang Di~u Minh [115], Nguy€n Ltfc [110], Vil NgQc Phan,
T<;t Phong Chau, Ph<;tm NgQc Hy [133], Nguy€n Quy Thanh [150],
Nguy€n Nhu Y, Hoang Van Hanh, Le Xuan Th<;ti, Nguy~n Van Khang,
Phan Xuan Thanh [182], v.v.
Chung t6i ciing thu th~p ngu li~u tu trong nhii'ng bai vie't, bao cao
khoa hQC CO tfnh chclt phan tich thanh ngii', t\IC ngu theo nhii'ng

ffil,IC

dich

nghie n cuu khac ri.hau nhu' cac bai vie"t Phan Van Hoan [74], Nguy~n
Xuan Kinh [91], [92], [93], Tri~u Nguyen [119], Hoang Trinh [167], V6
Quang TrQng [169], v.v.
Ngu6n ngii' li~u tie'ng Han du'Qc chung toi thu th~p tu nhil'ng ngu6n
sau:
-Nhung sach chuyen khao cua cac hQC gia Han Qu6c nhu cong
trinh ".!f-~ ~ .£.~, 4f~~ 2=1 ~"(Proverbs and Maxims In (he Bilingual
Eye) cua {I%~ (1997), "~~ - ~ ~4fl@--11" (T~:tc ngil Han-Anh AJJh-

Han) cua OJ:~~ va ~~~ (1999),"~Cl4ftJ.A}~" (Tit diln i~:tc ngil

cua chung ta) cua ~ ~1:} (1993), "~Cl4f~~T" (Nghien cuu t~:tc ngil
cua chung ta) cua ~%i€l (1999), "~~ul~~ 4f~~ 0 l" (Gidi th[ch t~:tc
ngil thu vt) cua

78 ~ ~ "€ (2000), "4f tJ~ 0 1 -"}11" (Tit ailn gidi thich


24

tf:I,C

ngil) do -%{}~~.A} xua't ban, (1991), "Maxims and Proverds of Old

Korea (~~4f 1@-)" cua Tae Hung Ha ( 1970), v. v.

.d Vi~t Nam, g~n day da

xua't hi~n cong trlnh cua Le Huy Khang

[89]. Cong trlnh nay t~p hqp va dich 1855 cau thanh ngu, t\}C ngu tieng
Han va xua't ban du'oi hlnh thuc m¢t quy~n tit di~n song ngu Han- Vi~t.

· EHiy ciing la m¢t ngu6n ngu li~u t6t cho lu~n an.
Ngoai ra trong ma'y nam qua, nho vao vi~c huang dftn m¢t so' sinh
vien nganh Han QuO'c hQc tht!c hi~n khoa lu?n tcit nghi~p. chung toi
cun.g da

t~p

h<;fp du'qc m¢t lu'<;fng Ion cac thanh ngu, tl;IC ngii', qmin ngu

tieng Han. Chung trd thanh nhung ngii' li~u quan trQng, du'qc dung d€
minh ho~ trong cac d€ tai nghien cuu, cac cong trinh bien dieh thanh
ngu, we ngu, quan ngii' Han-Vi~t [4], [166], [179]. Ngu6n ngu li~u Slt
dl;lng trong lu?n an da -d-uqc ehuyen gia Han Qu6e ki~m tra. Trong qua
trlnh ki~m tra, CO nhi€u tl;IC ngG' du'<;fC d~t trong nhung ngu canh C\} th€,
tl.nh huO'ng p_hat ngon c6 chua t~c ngu d6 dam bao d¢ -chinh xac khi dich
sang nghia tieng Vi~t.

0.4.2. Phlidng ph~fp nghien cuu:
D€ thlfc hi~n cong trlnh nay, chung toi da sll' d\}ng hai phu'dng
phap nghien

CUll

chu yeu bao g6m phlldng phap so sanh dcii chieu va

phudng phap phan tich cu phap-ngu nghia.
0.4.2.l.Phuong phap so sanh dcii ehieu:
Tieng Vi~t thu¢c lo~i hlnh ngon ngii' ddn l~p trong khi tieng Han
l~i thu¢c lo~i hlnh ngon ngli' chap .dinh. Ca'u true diu trong tieng Han

khong giO'ng voi ca'u true cau trong tieng Vi~t. Mo hlnh ca'u true diu cd


25

ban cua tie'ng Han la S-0-V; trong d6, vi~c g~n ke't m9t each may rn6c
cac phl;l t6 vao than tu d~ bi~u hi~n nhii'ng
ngu phap, ..la ph6 bie'n.

y nghla

ngii' phap, quari h~

vr d1;1, d9ng tu "7rt:f" (= di) duoi day da

g~n cac ph1;1 t6 d~ bi~u thi thoi cua d9ng

duqc

tu (vi dl,l cua Ahn Kyong Hwan

[1, tr. 67-68]). Chung toi gf;tch chan nhii'ng tntong hqp d9ng tu c6 g~n
phl,l t6:
-Thl

hi~n t~i:

Y- ~ 7}t1-.

(1)

Nanun kata

(Toi)
(2) =z_~

(di)

¢

Toi di.

~q.

Kunun kassta

(Anh ffy) (da di)

¢

Anh fly da di (ha nh d9ng da thtfc hi~n luc

n6i (hi~n t~i)) .
(3) =z_ ~ 7}.J1~q-. .
Kunun kakoissta

(Anh fly) (dang di)

¢

Anh fly dang di (hanh d9ng dang tie'p

di€n.h1c n6i (hi~n tf;li)) .
v.v.
-Thl qua khu:
(1) =z_ ~
Kunun

~ -T- u}i:l ~ {1-~q.
talk twu malilul capassta.

(Anh fly) (ga) (hai) con) (da b~t) ¢ (Sang) Anh fly da b~t hai
conga (thoi di€m xay ra la qua khu so voi luc n6i).
(2)

-T- u}i:l ~

{]-~~ t:f.

::J_ ~

~

Kunun

talk twu malilul capassessta.