Tác động của tăng trưởng kinh tế đối với vấn đề phúc lợi xã hội của hàn quốc giai đoạn từ 1997 đến 2010

M\JCLVC
MO DAU ........................................................................................................... 6
1. Ly do Iva chQn d~ tai .................................................................................. 6

2. Ljch sir nghien ciru ..................................................................................... 8
3. M\lc dich nghien ct1u ................................................................................ 10
4. D6i tuqng va ph~m vi nghien Clru ............................................................ 11
5. Phuong phap nghien ctru .......................................................................... 11

6. Ynghia khoa hQc va thl}'c tiSn .................................................................. 11
7. KSt c~u cua lu~n van ................................................................................ 12
CHUaNG 1: NHUNG VAN DE LY LU~N CO BAN VE

TANG

TRUONG KINH TE VA PHUC L<}I xA H<)I. .............................................. 14

1.1. Ly lu~n chung v~ tang tru6ng kinh tS ................................................... 14
1.1.1. Khai ni~m tang truemg kinh tS ........................................................ 14
1.1.2. Cac thu&c do tang tru6ng kinh tS ................................................... 14
1.1.3. Cac nhan t6 imh huemg dSn tang tru6ng kinh tS ............................. 16
1.1.4. v ai tro cua tang tru6ng kinh ts ....................................................... 16
· 1.2. Ly lu~n chung v~ phuc lgi xa h{)i .......................................................... 17
1.2.1. Khai

ni~m

phuc lgi xa h{)i .............................................................. 17

1.2.2. Cac chi s6 lien quan dSn n()i ham giai quySt cua phuc lgi xa h()i ...... 20

1.2.3. KSt c~u chS d() phuc lgi xa h{)i ....................................................... 22
1.3. Tac d()ng cua tang tru6ng kinh tS dSn phuc lgi xa h{)i .......................... 24
1.3.1. Tang tru6ng kinh tS la ca sa v~t ch~t dS thvc hi~n phuc lgi xa h{)i ... 24
1.3.2. Tang tru6ng kinh tS la di~u ki~n va ti~n d~ dS phat triSn va da
d~g

h6a cac ho~t d{)ng phuc lgi xa h()i ................................................... 26

1.3 .3. Tang truang kinh tS t~o di~u ki~n

rna r()ng san xu~t,

gop ph~n

. " bA-+
tr~g tht..t
' 1~m p h a't ........................................... .. 27
gtam
vL t'nh
1
a ngh'"
t~p va
1.3.4. M()t s6 h~n chS, t6n t~i .................................................................... 28
1.4. M6i quan h~ hai hoa gifra tang truang kinh tS va phuc lgi xa h()i ............ 28
KET LUAN CHVONG ! ......................................................... ............................ 30

1


CHUONG 2: TAC D(>NG CUA TANG TRUONG KINH TE DEN PHUC

LQl xA H(>I CUA HAN QUOC TU NAM 1997 DEN NAM 2010 ................ 31
2.1. Khai quat qua trinh tang tru&ng kinh tS cua H~m Qu6c giai do(;ln tu
sau khung hoang kinh tS Chau A nam 1997 dSn nfun 2010 ........................ 31
2.2. M9t s6 tac d9ng chu ySu cua tang tru&ng kinh tS dSn phuc lqi xa hQi

aHim Qu6c giai do(;ln 1997-2010 .............................................................. 39
2.2.1 . Tang tru&ng kinh tS la diSu ki~n quan trQng cai thi~n muc s6ng
va thu nh~p binh quan d~u nguoi ............................................................. 40
2.2.2. Tang tru&ng kinh tS gop ph~n giam b~t binh d~ng thu nh~p, thu
http khming each giau- ngheo, can b~g gifra nong thon va thanh thj .... .41
2.2.3. Tang tru&ng kinh tS gop phk xay d\ffig h~ th6ng phuc lqi lao
dQng Va djch Vl) Vi~c lam, giam ty ~~ th~t nghi~p . ................................... .45
2.2.4. Tang tru&ng kinh tS gop ph~n cai thi~n m6i tru0ng giao d\lc dao
t(;lo va v~n dS nha

a................................................................................... 51

2.2.5. Tang tru&ng kinh tS gop ph~n cai thi~n cong tac cham soc sue
khoe va y ts c9ng abng ............................................................................. 56
2.3. M9t s6 nh~ xet vS tac d9ng cua tang tru&ng kinh tS t6i phuc lqi xa
h9i a Han Qu6c giai do<;m 1997- 2010 ........................................................ 63
2.3.1 M?t tich eve ..................................................................................... 63
2.3 .2. M()t s6 h(;ln chS con t6n t(;li. ............................................................. 71
KET LUAN CHVONG 2 .............. ....................................................................... 7 5

CHUONG 3: MQT SO BAI HQC KINH NGHI~M THAM KHAO CHO
Vl¢T NAM TU TAC D(>NG CUA TANG TRUONG KINH TE DOl VOl
VAN DE PHUC LQI xA H(>I 0 HAN QUOC ............................................... 76
3.1. Khai quat thgc tr(;lng g~n kSt tang tru&ng kinh tS v6i thgc hi~n an
sinh xa h9i cua Vi~t Nam trong nhfrng nam g~n day ................................... 76

3.1.1. Tang tru&ng kinh tS ........................................................................ 76
3.1.2. M()t

s6 chinh sach thvc hi~n xoa doi giam ngheo va an sinh xa

h9i ............................................................................................................. 79

2


3.1.3. Tac d()ng cua tang truemg kinh t~ v6i vi~c thgc hi~n cong bfuig
xa h()i, an sinh xa h()i nhfrng nam gfin day ............................................... 81
3.2. M()t s6 bai h9c kinh nghi~m tham khao cho Vi~t Nam tir thgc t~ cua
Han Qu6c......................................................................................................91
3 .2.1. T~p trung phat tri~n kinh t~, tang ngu6n v6n tich luy lam C(J sa
. quye:-t van
.:- d~e p huc
' 19'1. xa- h".
de~ g1m
91 ......................................................... 92
?

•

3.2.2. Luon d~t ill\).C tieu can d6i hai hoa gifra tang truOn.g kinh t~ v&i
thgc hi~n cong bfuig xa h()i ....................................................................... 93
3.2.3. T~p trung xay d1,l'llg phong trao nong than m&i nh~m giam bat
khoang each chenh

l~ch

gifra thanh thj va nang thon ............................... 94

3.2.4. Sv can thi~p, di~u ti~t cua Nha nu6c trong vi~c thvc hi~n chinh
sach an sinh xa h()i va cong tac xa h()i h6a an sinh xa h()i ....................... 95
3.2.5. Ma r()ng m~ng lu&i an sinh xa h()i ................................................. 97
3.2.6. Dfiu tu xay d1,l'llg nha a xa h()i cho tfing l6p thu nh?p th~p ............. 98
KET LUAN CHlJONG 3 ........................................... .............. ....................... ... 100

KET LU!N ................................................................................................... 101
TAl LI.tU THAM KHAO ............................................................................. 103

3


,

?

~

DANH MVC CAC BANG BIEU

Bfmg 2.1: Tbc d{> tang GDP cua H~m Qubc qua cac thai ki va cac nam
Bang 2.2: Bang thbng ke tang tru&ng cua 30 nu&c OECD (thang 11/2009)
Bang 2.3 : T6ng san phfun .trong nu&c theo gia th\fc tS cua Han Qubc qua cac
nfun

Bang 2.4: Nhfrng thay d6i trong thu nh~p binh quan d~u nguai trong nhfrng
nfun g~ri day

Bang 2.5: Kim ngc;tch xufit nh~p khftu cua Han Qubc qua cac nam
Bang 2.6: Ty 1~ xufit khftu hang h6a va dich V\1 so v&i GDP cua Han Qubc giai
doc;tn 1997-2010
Bang 2. 7: Ca cfiu t6ng san phftm trong nu6c theo nganh kinh tS cua Han Qubc
nam 1997-2010
Bang 2.8: Ngan sach phan chia theo cac linh VlJC chu ySu (dv kiSn nam 2010)
Bang 2.9: H~ sb GINI cua Han Qubc qua m{>t sb nam
Bang 2.10: Chi tieu khoang each 20% giau nh~t va 20% ngheo nh~t 6 m{>t s6
nu&c tren thS gi&i
Bang 2) 1: Phan phbi thu nh~p cua m9t sb qu6c gia tren thS gi&i nam 2002
Bang 2.12: Sb lao d{>ng co vi~c lam trong t6ng l\fc luQTig lao d{>ng cua Han
Qubc
Bang 2.13: Ty 1~ thftt nghi~p qua cac nam cua H~m Qubc
Bang 2.14: s6 luqng ca so dich V\1 y tS va phuc lqi xa h{>i
Bang 2.15: S6 nguai lam vi~c trong linh VlJC dich V\1 Y tS va phuc lqi xa h{>i
Bang 2.16: Chi sb phat tri~n con nguai va cac chi s6 thanh ph~n
Bang 2.17: Chi tieu phuc lqi xa h{>i cua m{>t sb nu&c thanh vien OECD chu
y@u (2003)

4


Bang 2.18: So simh chi tieu phuc lqi xa h<)i va chi tieu phuc lqi xa hQi th\TC
nam 2005
Bang 2.19: Khoimg each giim ngheo cua Han Quf>c qua cac nam
Bang 2.20: XSp hc;m.g c6ng bing xa h<)i cua cac nu6c OECD
Bang 3.1: T6c d9 tang truemg kinh tS cua Vi~t Nam giai do~n 2001-2010
Bang 3.2: T6ng san phfrm trong nu6c theo gia thvc tS phan theo khu V\TC kinh tS
Bang 3.3: Thu nh~p thvc tS binh quan d~u nguai cua Vi~t Nam

Bang 3.4: Ty 1~ hQ ngh~o

a Vi~t Nam tinh theo thu nh~p binh quan 1 nguai 1

thang cua hQ gia dinh
Bang 3.5: Chi sv nghi~p giao d\lc, dao t~o trong t6ng ngan sach Nha nu6c

a

Vi~t Nam 2006-2009

Bang 3.6: H~ s6 GINI cua Vi~t Nam (di~m tir 0 dSn 1)
Bang 3. 7: Thu
l~ch giau ngheo

nh~p

binh quan mQt nguai m<)t thang va khoang each chenh

cua Vi~t Nam

Bang 3.8: Ty 1~ th~t nghi~p va thiSu vi~c lam cua h;rc luqng lao d9ng trong d9
tu6i nam 2010

5


MODAU
1. Ly do h.ra chqn d~ tai
Xu hu6ng phat triSn chung cua hku hSt cac nSn kinh tS thS gi&i hi~n

nay la t~p trung phat triSn kinh ts xa h9i theo huang
Mu6n thvc hi~n duqc

ill\lC

bn ctinh va bSn vfrng.

tieu co ban nay doi hoi cac nu&c phai t~p trung

giai quySt duqc v§n dS co ban gifra tang tru6ng kinh tS v&i phuc lqi xa h9i,
cong bfuig xa h9i (hay an sinh xa h()i). Hai

ill\}C

tieu nay co m6i quan h~ va

tac d()ng m~t thiSt v&i nhau. Tang tru6ng kinh tS Ia co sa t:;w ra Ivc luqng cua
cai, v~t ch§t cho xa h9i, Ia diSu ki~n dS thvc hi~n phuc lqi xa h9i. Phuc lqi xa
hQi Se t~O ra SlJ cong bclng, binh d~ng xa h()i va t~O SlJ

bn djnh xa hQi, gop

ph§n vao thuc d~y tang tru6ng kinh tS bn djnh, bSn vfrng. Thvc tS cho th§y c6
nhfrng qu6c gia chi t~p trung cho tang tru6ng kinh tS rna khong chu y t&i v§n
dS phuc lgi xa h9i d§n ctsn m9t nsn kinh ts khong

bn dinh, t~o mau thuan va

b§t binh d~ng xa h()i, lam giam ho?c pha va cac ml)c tieu kinh tS.
Thvc tS da cht1ng minh chi khi nao d~t duqc S\1' can bing, hai hoa gifra

tang tru&ng kinh tS va phuc lgi xa h()i thi m&i t~o nen S\1' phat triSn

bn djnh,

vfrng ch~c va tiSn t6i m9t qu6c gia thinh vugng. Tuy nhien do nhiSu nhan t6
khac nhau tac d()ng nen khong phai

a t~t ca cac giai do~n va t§t ca cac qu6c

gia dSu co thS thvc hi~n dugc thanh cong hai m\}c tieu n6i tren.
So sanh v6i nu6c ta trong nhiSu nam qua, tang tru6ng kinh tS luon g~n
vm cong bAng xa h()i, d?c bi~t trong diSu ki~n khung hoang hi~n nay. Phat
bi@u t~i H()i nghi I§n thu ba Ban Ch~p hanh Trung uang Dang kh6a XI nam
2011, Tbng bi thu NguySn Phu Tn;mg nh~ m~mh ba nhi~m V\1 then ch6t trong
giai do~n 2011-2015 la: bn dinh kinh tS vi mo, kiSm chS I~ phat va th\Ic
hi~n an sinh xa h9i, cai thi~n deri s6ng nha.n dan. Tuy nhien ben c~nh nhilng

kSt qua da d~t dugc, tac ct()ng cua tang tru6ng kinh tS dSn an sinh xa h9i

6

a


nu&c ta con nhisu t6n t<;ii, h<;in chs d~n dsn phat triSn kinh ts xa h9i chua th~t
sv 6n d!nh, bSn vfrng: ty 1~ h9 ngheo va nguy ca tai ngheo dang c6 xu huang
tang, m9t s6 h<;in chs, b~t c~p vs vk ds vi~c lam va cac chinh sach an sinh xa
h9i dang anh huemg dsn disu ki~n s6ng va lam vi~c cua m9t b9 ph~n khong
nho nguoi dan lao d()ng.
Han Qu6c cling la m()t qu6c gia co nhiSu diSm tuong d6ng vS diSu ki~n

kinh tS - xa h()i va xu~t phat diSm kinh tS cfing di len tir m()t nu&c n6ng
nghi~p l?c h~u nhu nu&c ta. Han nua thS

kY

qua, Han Qu6c da phat tri@n

nhanh chong va tro thanh m()t nu&c c6ng nghi~p hi~n d<;ii, muc thu nh~p binh
quan cao va la m()t trong nhfrng "con R6ng Chau
nguyen nhan d~ dSn S\f phat triSn th~n

A".

M()t trong nhfrng

kY cua kinh tS Han Qu6c trong thai

gian qua Ia nho kSt hgp ch~t che, hai hoa gifra tang truemg kinh tS v&i thgc
hi~n phuc Iqi xa h9i. Nhfrng tac d9ng hi~u qua, tich eve tu tang truemg kinh ts

d@n vi~c thlJc hi~n cac v~n dS phuc lqi xa h()i, trong d6, cac ySu t6 tang truang
kinh tS da t<;io tiSn dS, ca so v~t ch~t ca ban dS thvc hi~n mvc tieu va chinh
sach phuc lqi xa h()i, t<;io diSu ki~n cho nSn kinh tS Han Qu6c phat triSn 6n
dinh, bsn vfrng va deri s6ng cua ngueri dan ngay cang duqc nang cao.
Chinh vi v~y, vi~c nghien c(ru cac tac d()ng tang truemg kinh tS dSn thvc
hi~n phuc lqi xa h()i (an sinh xa h()i) la m()t v~ dS quan trQng, c~n thiSt (ca vS
m~t ly lu~ va thvc ti~n) d6i vm cac nu&c tren thS gi&i n6i chung, Vi~t Nam

n6i rieng. La mQt hQC vien Chau AhQC, t6i Iva chQn dS tai: "Tac a¢ng cua tang
truirng kinh t~ a6i v6i vdn a~ phuc lr)'i xa h¢i

a~n 2010 ".

v m tinh

th~n l~y ngoai phl,lC

Vl,l

a Hem

Qu6c giai aoqLn tir 1997

trong, tir thanh c6ng cua Han

Qu6c, hi v9ng c6 th€ tim ra m()t s6 bai h9c kinh nghi~m c6 th€ tham khao cho

Vi~t Nam trong vi~c g~n tang truemg kinh tS v&i thvc hi~n cac v~n dS an sinh
xa h9i, c6ng bkg xa h()i.

7


2. Ljch sir nghien crru
V&n d~ tang tru&ng kinh tS va th\fc hi~n cong b§ng xa h{)i la vful d~
quan trQng da duqc nhi~u hQc gia trong va ngoai mr6c nghien CUu. Du6i cite
goc d9 khac nhau, co nhfrng cong trinh nghien diu di sau phan tich cac vful d~
ly lu?n, CO nhfrng cong trinh nghien CUu V~ cac tac d{>ng va anh hu(mg CUa hai
ySu t6 nay. Ben c~nh d6, m9t s6 cong trinh nghien CUu di sau phan tich tac
a9ng cua tang tru&ng kinh ts dSn phuc lqi xa h9i va nguqc I~i tren cac binh
di~n kinh tS, xa h{>i, an sinh xa h{)i, phuc lqi xa h{>i ... Trong cac cong trillh nay

co th~ th~y tieu bi~u m9t s6 cong trinh nghien cUu sau day:
a. Cong trinh nghien CUu cua cac hQC gia nu&c ngoai:
Cong

trinh

nghien

c(ru:

Oj

"'i>~.:;t
L..:--,-

N.£1~.TI}) ("Tfmg tm&ng kinh tS va chinh sach phuc lqi xa h{)i cua Han Qu6c:

v~ t~m quan tn;mg va tinh hi~u qua" cua Lee Chol U - khoa xa h{>i h<;>c truemg

E>H Korea); cong trinh nghien CUu

"~A1j~g-.il~ N.£1~~(_1-.Q.j -E!-~1"

cua hQC gia

:s'"~~ (.I!.c~cH~ii!. ~A~I~.ilt ii!..::?) ("Quan h~ gifra tang tru&ng kinh tS va phuc

lqi xa h9i" cua Kang Syong Jin- Giao su khoa Kinh tS BH Korea). Cac cong
trinh nay d~u neu len duqc cac v&n d~ CCY ban nhu: ly lu?n chung V~ tang

truemg kinh tS va phuc lqi xa h{)i, m6i quan h~ gifra hai ml)c tieu tren;
nhfrng biSn d6i v~ phuc lqi xa h{)i cua Han Qu6c qua cac giai do~n tir sau
nam 1953 ' quan h~ gifra phuc lqi xa h9i v6i tang tru&ng va phan ph6i thu
nh?p .. . tuy nhien chua neu ro duqc nhfrng tac d{>ng,

d~c bi~t

nhfrng tac

d9ng hi~u qua, tich qrc tir tang tru&ng kinh tS dSn th\fc hi~n phuc lqi xa h9i

d~ t~o nen S\f phat tri~n thk ky' b~n vfrng cua kinh tS Han Qu6c; cac s6
li~u

con chua c~p nh~t.

8


b. Cong trinh nghien Clru cua cac hQC gia trong nu&c
- Cong trinh nghien Clru " Tang truirng kinh ti va c6ng bAng xii h(Ji: Ly

thuyit va th11c tiin

athanh ph6 H6 Chi Minh " cua tac gia D6 Phu Tr~n Tinh,

NXB Lao dc)ng, 2010: Cong trinh nay da din ban giai quySt dugc cac vin dS
co ban nhu: neu len m9t s6 ly lu~ chung vs tang truang kinh ts va cong b~ng
xa hc)i, kinh nghi~m cua mc)t s6 nu&c vS giai quySt m6i quan h~ gifra tang
truang kinh ts va cong b~ng xa h9i, thvc tr~ng vs cac tac d9ng cua tang

tru6ng kinh tS d6i v&i vi~c thgc hi~n cong b~ng xa hc)i & TP. H6 Chi Minh
trong thai gian qua, tlr do dua ra dugc nhfrng djnh huang Va giai phap C(J ban
d~ giai quySt m6i quan h~ gifra tang tru&ng kinh tS va cong b~ng xa h()i & TP.

H6 Chi Minh trong thai gian t&i. Tuy nhien, cong trinh nay cling m&i chi neu
len m9t

s6

bai h9c kinh nghi~m chung nhit cua mc)t s6 nu&c rna chua c6

nhfrng pharr tich C\1 th~, d6ng thai cling m&i la nhfrng nghien Ctru C\}C bQ CUa
ffiQt tinh rieng le, chua CO SlJ khai quat va tinh tmg d\lilg tren ph~m Vi ca nuac.
- Cong trinh nghien CUu "An sinh xii h(Ji

a nubc ta: M(Jt s6 vdn ad ly

lu9n va th11c tii n " cua PGS.TS. Vu Van Phuc - Tbng bien t~p T~p chi Cc)ng
San: Cong trinh da neu dugc khai quat khai ni~m an sinh xa hc)i va ciu true
cua h~ th6ng an sinh xa h9i; kSt qua thvc hi~n chinh sach an sinh xa h9i va
nhfrng thach thl:rc dang d~t ra d:6i v&i qua trinh dbi m&i, hoan thi~n h~ th6ng
an sinh xa hc)i & Vi~t Nam; quan di~m, m\}c tieu, yeu c~u va nhfrng giai phap
trQng tam d~ dbi m&i, hoan thi~n h~ th6ng an sinh xa h<)i
- Cong trinh nghien Clru

ll

G&n kit tang truirng kinh ti va th¥·c hi?n tiin

b(J, c6ng bfing xii h(Ji a nubc ta " cua h9c gia Hoang Due Than: Cong trinh da

khai quat dugc m6i quan h~ giua tang tru&ng kinh ts va tiSn b9, cong b~ng xa
h9i; ct6ng thai neu len thvc tiSn giai quyst quan h~ giua tang tru&ng kinh ts va
tiSn b(), cong b~ng xa h<)i & Vi~t Nam hi~n nay, tir d6 dua ra nhfrng djnh

9


hu&ng giai phap nh~m giai quySt m6i quan h~ gifra tang tru6ng kinh t8 gfui
v6i thlJc hi~n tiSn b9 va cong b~ng xa h9i a nu6c ta giai do~m 2011-2020.
- Ben c~nh d6, cac cong trlnh nghien Clru cua hQC ghi Vi~t Nam v~ chS
d9 phuc lqi xa h9i noi chung tren ths gi&i hay cua cac nu6c khac nhu Nh~t
Ban... da xu~t hi~n kha nhiSu nhu: cong trinh nghien Clru "Tang tru6ng kinh

ti va phuc l<;ri xa h9i aNh(tt Bim tir sau chii n tranh thi giai thu hai ai n nay"
cua hqc gia Trk Thi Nhung - Vi~n Nghien Clru Dong Nam A; "M9t s6 vein i!J
phuc l<;ri xa h9i cua Nh(tt Bim va Vi?t Nam " cua hQc gia Duong Phu

Hi~p,

NguySn Duy Dung; "Phuc l9·i xa h9i tren thi giai: Quan ni?m va phdn lot;~i "
cua hqc gia Tr~n Hfru Quang .. .song cite eong trinh nghien eUu vS ehS d9
phuc lqi xa h9i cua Han Qu6e thi thve SlJ con r~t v~ng bong.
Nhin ehung eac cong trlnh nghien ct:ru tren da ds c~p m9t each kha toan
di~n va sau s~c m9t s6 khia c~nh lien quan dSn tang tru6ng kinh ts va thvc

hi~n chS d9 phuc lqi xa h9i ea vS ly lu~n va thvc tiSn. Trong d6, m9t s6 cong

trinh di sau phan tieh kst qua cac ehinh sach xoa doi giam ngheo, thve hi~n an
sinh xa h9i

a Vi~t Nam, tae d9ng eua tang tru6ng kinh tS d6i v6i cong b~ng

xa h<)i va tae d9ng cua cong b~ng xa h9i d6i v6i tang tru6ng kinh t8. Tuy
nhien chua eo eong trinh nao ds c~p m9t each h~ th6ng n9i ham tang tru&ng

aHan Qu6c, tu d6 rut ra nhfrng bai hQc
kinh nghi~m cho Vi~t Nam. Vi v~y, cong trinh lu~n van nay tren ea sa kS
kinh tS va thvc hi~n phuc lqi xa h9i

thua cae cong trinh nghien Clru da eo, di sau h~ thfJng h6a va phan tich tac
d<)ng cua tang tru&ng kinh t8 dfJi v6i v~n dS phuc lqi xa h9i

aHan Qu6c giai

do~n 1997-2010, tir d6 rut ra m9t s6 bai hQe kinh nghi~m cho Vi~t Nam.

3. M9c dich nghien cifu

Thir nhat: Khai quat m9t s6 ca sa ly lu~n ehu ySu vS tang tru&ng kinh
ts va phuc lqi xa h9i

10


Thir hai: Phan tich c::ic tac d<)ng cua tang truemg kinh tS dSn phuc lqi
xa h<)i

aHan Qubc trong giai do?fi tu nam 1997 dSn nam 2010.
Thir ba: Tren C(J sa nghien CUu th\fC tS tac d<)ng cua tang tru6ng kinh tS

d6i v6i v§n dS phuc lqi xa h<)i

a Han Qubc rut ra m<)t sb bai h9c kinh nghi~m

th\{C ti@n tham khflO va ap dvng df>i v
4. BBi tU'(}'Dg va ph~m vi nghien c.ru
- VS d6i tuqng nghien ctru: H~ thbng h6a m<)t s6 ca sa ly lu~n ca ban
vS m6i quan h~ giua tang tru&ng kinh tS va phuc lqi xa h<)i, nghien Clru tac
d<)ng cua tang tru&ng kinh tS d6i voi chinh sach phuc lqi xa h<)i

a Han Qubc,

tren CO Sa do rut ra ffiQt sb bai hQC kinh nghi~m tham khao Va ap dvng cho
Vi~tNam.

- VS ph?m vi nghien ctiu: T?p trung nghien ctru vk dS tren trong giai
do?TI 1997-2010 (giai do?TI phvc h6i khung hoang kinh tS cua Han Qu6c).
Trong ph?m vi cua dS tai miy' lu~n van chi chu ySu nghien Clru va dS c~p dSn
tac d<)ng cua tang tru6ng kinh tS dSn phuc lqi xa h<)i

aHan Qubc, rna kh6ng

danh gia chiSu nguqc l?i.

5. PhrrO'ng phap nghien cll'u
£>~ th\fC hi~n bai lu~n van nay toi da Slr dvng cac phuang phap nghien

ctiu sau:
• Phuang phap suu tim, phan lo?i va xu ly tai li~u.

• Phuang phap t6ng hqp, pharr tich va chtmg minh.
• Phuang phap phong vftn, xin y kiSn chuyen gia, nha khoa hQc.
• Phuang phap d6ng qui, so sanb
• Phuang phap lu~ vS duy v~t bi~n chtmg va duy v~t lich su.

6. Ynghia khoa hQC va thl}'C ti~n
Lu~ van bu&c d~u t~p hqp tai li~u, phan tich m<)t each c6 h~ thbng cac
tac d<)ng cua tang tru&ng kinh tS dSn th\fc hi~n chS d<) phuc lqi xa h<)i

11

aH~m


Qu6c tren cac m?t cua doi s6ng xa h()i. Day Ia v~n dS rna r~t nhiSu gi6i
nghien CUu quan tam. Du6i tac d{>ng cua tang tru&ng kinh t~, phuc lqi xa h<)i,
cong b&ng xa h()i, ch~t luqng CUQC s6ng duqc nang cao nhu th~ nao. Thong
qua tim hi~u nhiing m?t thanh cong va h~n ch~ cua qua trinh tac d{>ng nay'
chung taco lien h~ gi trong qua trinh th\Ic hi~n an sinh xa h()i

a Vi~t Nam.

sa do, lu?n van da co nhiing dong gop sau:
H~ th6ng hoa C(J sa ly lu~n vS tac d()ng tang tru&ng kinh t~ d~n

Tren C(J
•

phuc lqi xa h()i.
• Khai quat duqc qua trinh tang tru&ng kinh t~ cua Hfm Qu6c, d?c

bi~t tir sau khung hoang kinh t~ nam 1997 d~n nam 2010.

• Phan tich duqc tac d{>ng cua tang tru&ng kinh t~ d~n th\fC hi~n
phuc lgi xa h()i, d?c bi~t nhfing tac d()ng hi~u qua, tich C\fC.
•

f)anh gia dugc nhfrng thanh cong va h~n ch~ cua cac tac d()ng

cua tang tru&ng kinh t~ d6i v6i th\fC hi~n phuc lgi xa h9i

a Him

Qu6c
• Rut ra dugc rn()t s6 bai hQC kinh nghi~m tham khilO va ap d\ffig
d6i v6i Vi~t Nam.

7. K~t c§u cua lu~n van
Ngoai ph&n rna dftu va k~t lu~n, phftn n()i dung chinh cua lu?n van duqc
chia thimh 3 chuang:

Chuung 1: Nhirng van iiJ

ly lu~n CO' biin

v~ tiing trU'Ung kinh

ti va

phuc 1¢ xii h9i. Chuang nay t~p trung trinh bay khai quat C(J so ly lu~n vS
tang tru&ng kinh t~ va phuc lgi xa h()i; nhiing tac d{>ng cua tang truang kinh t~

d~n phuc lgi xa h9i va m6i quan h~ hai hoa giua hai y~u t6 tren.

Chuung 2: Tac il9ng cua tiing truung kinh ti ilin phuc l!Ji xii h9i cua
Han Quae tir niim 1997 din niim 2010. Trong chuang nay, nguoi vi~t t~p

trung neu len nhfrng tac d()ng cua tang truang kinh t~ d~n cac m?t cua h~

12


thfmg phuc lqi xa h()i cua Han Qu6c tu sau

CUQC

khung hoang kinh t~ nam

1997 dSn nam 20 1ova danh gia cac m~t thanh cong, h~n ch~.

Chuung 3: MPt sci hai h1Jc kinh nghi?m tham khiio cho Vi?t Nam tit'
tac ilvng cua tiing truifng kinh ti iltii vui van il~ phuc 1¢ xii h~i iJ' Han

QuJc. Chuang nay t~p trung neu m()t vai net v@ tac d()ng cua tang tru&ng
kinh tS d6i v&i vi~c thvc hi~n c6ng b~ng xa h()i, an sinh xa h()i 6 Vi~t Nam
nhfrng nam gfin day va neu len cac bai hQc kirih nghi~m co thS tham khao
ti.r Han Qu6c.

13


CHUONG 1: NHUNG VAN DE LYLUAN

. COBANVE
TANG TRUONG KINH TE VA PHUC LOI
. xA HOI
.
1.1. Ly lu~n chung v~ tang truO'ng kinh t~

1.1.1. Khai niim tiing tnrung kinh ti
Tang tru&ng kinh tS la m()t trong nhfrng v~n dS duqc quan tam h~mg
d§u t~i m6i qu6c gia trong qua trinh phat tri~n kinh te, nh~t la

a giai do~n d&u

cua qua trinh pha.t tri~n va cung vai thai gian, quan ni~m vs v~n ds nay ngay
cang hoan thi~n hon.

N~u tiSp c~n trong ng~ h~n, thi tang tru&ng kinh tS la st,r gia tang thu .
nh~p hay sfm luqng cua nSn kinh tS trong m()t khoang thai gian nh~t dinh.

Neu ti~p c~n trong dai h~n, thi tang tru&ng kinh tS Ia st,r gia tang guy
mo san luqng hay SlJ m& r()ng san luqng cua mQt nSn kinh tS qua cac nam (sv
m& n)ng cua san Iuqng tiSm nang).
Nhu v~y co th~ djnh nghia chung nh~t vS tang tru&ng kinh tS nhu sau:
Tang tru&ng kinh tS Ia SlJ gia tang thu nh~p tht,rc tS hay S\f gia tang vS quy mo
san luqng cua toan b9 nSn kinh ts trong m9t khoang thai gian nh~t d!nh
(thu<:mg Ia m()t nam).

Sv gia tang th~ hi~n

a quy m6 va t6c d(). Quy m6 tang tru&ng phan anh

SlJ gia tang nhiSu hay it, con t6c dQ tang tru&ng dung d~ so sanh tuong d6i gifra

cac thai

cy. Nhu v~y,

ban ch~t cua tang tru&ng Ia phim anh S\f thay dbi vS

luqng cua nSn kinh tS. Ngay nay' yeu c&u tang tru&ng kinh te phai g~n liSn v&i
tinh bSn vfrng hay vi~c dam bao ch~t luqng tang tru&ng kinh tS ngay cang cao.

1.1.2. Cac thu6'c ilo tiing truung kinh

ti

Do luang tang tru&ng kinh tS Ia m()t v~n dS duqc cac qu6c gia, cac nha
kinh tS h~t sue quan tam. Theo quan di~m cua kinh tS hQc vi mo hi~n d~i ngay

14


nay, thu6c do tang tru&ng kinh tS dugc xac djnh bao g6m hai tieu chi chfnh
sau:

- T6ng sim phdm qu6c dan (GNP- Gross National Product) la tbng gia
tri tinh b~ng ti~n cua nhfrng hang hoa va djch V\1 rna m()t nu6c sfm xu§t ra tir
cac ysu t6 san xu§t cua minh ( du la san xu§t

a trong nu&c hay a nu&c ngoai)

trong m(>t thm kY nh§t djnh (thu(mg la m(>t nam).

- T6ng scm phdm qu6c n9i (GDP - Gross Domestic Product) la tbng gia
tri tinh bAng ti~n cua to"an b(> hang hoa va djch V\1 rna m9t nu6c san xu§t ra
tren lanh thb cua nu6c d6 (du n6 thu9c v~ nguoi trong nu6c hay nguoi nuac
ngoai) trong m9t thm gian nh§t djnh (thuang la m9t nam).
Tang tru&ng kinh tS la muc gia tang GDP hay GNP nam sau so v&i
nam tru6c.
GNP va GDP la hai thu6c do ti~n lgi nh§t dS tinh muc tang tru&ng kinh
tS cua m9t nu6c biSu hi~n bAng gia ca. Ngoai ra, nSu xac djnh theo h~ th6ng
tai san qu6c gia (SNG) thi c6 th~ th~y m9t s6 cac tieu chi khac nhu:

- T6ng gici tri sim xudt (GO - Gross Output): la tbng gia tri san phfrm
v~t ch~t va djch V\} dugc t:;to nen tren ph:;tm vi Hinh thb cua m9t qu6c gia trong

m()t thai k)r nh§t djnh, thuemg Ia m()t nam.

- T6ng thu nh(lp qu6c dan (GNI- Gross National Income): la tbng gia
tr! cua nhfrng hang h6a va d!ch V\1 cu6i cling dugc t:;to ra b&i ysu t6 san xu§t
cua m9t nu6c trong m9t khoang thai gian nh§t djnh. Gifra GNI va GNP la nhu
nhau. GNI la tiSp c~ thu nh~p con GNP Ia tiSp c~n
V6i

y nghia phan anh thu nh~p,

agoc d9 san phftm.

chi tieu GDP, GNI con dugc su dl;lng

d~ danh gia muc thu nh~p binh quan d~u nguoi. Quy mo va t6c d9 tang thu

nh~p binh quan d~u nguoi la nhfrng chi tieu quan trQng phan anh va Ia tiSn dS

d~ nang cao muc s6ng cua dan cu.

15


1.1.3. Ctic nhan ta iinh huung din tiing truung kinh ti
Cac nhan t6 imh hu6ng dSn tang tru6ng kinh tS duqc chia thanh hai lo~li
chinh:

- Cac nhan

t6 kinh tl

Ia cac ngubn h,rc rna S\1' biSn dbi cua n6 tn,rc tiSp

bun biSn dbi san luqng d~u ra, cac nhan t6 nay con gQi Ia cac ySu t6 san xufit;
cac ySu t6 nay bao

gbm

v6n, lao d9ng, dfit dai tai nguyen, cong ngh~ va

kY

thu~t.

- Cac nhan

t6 phi kinh ti:

bao

gbm cac ngubn h,rc d~u vao khong tn,rc

tiSp rna gian ti&p anh hu6ng toi tang tru6ng kinh t& nhu: d~c diSm van hoaxa h9i, thS chS chinh tri va quim ly nha nu6c, nhan t6 dan t9c.

1.1.4. Vai tro cua tang truitng kinh ti
Thanh tvu kinh tS vi mo cua m9t qu6c gia thuemg duqc danh gia theo
nhiing d~u hi~u chu ySu nhu: 6n dinh, tang tru6ng, cong b~ng xa h9i. Trong

do, tang truemg kinh t& Ia ca sa dS thvc hi~n hang lo?t v~n d@ kinh t&, chinh
tri, xa hQi.
Tang tru6ng kinh tS la diSu ki~n quan trQng dAu tH!n va ca ban nh~t dS
khic phl,lC tinh tr?ng doi ngheo CUa qu6c gia, k.h~c ph\lC

S\]'

l?C h~u, lam cho

dm s6ng v~t ch~t tinh th~n cua ngm1i dan ngay cang cai thi~n, xoa bo dAn cac
phong tl,lc, t~p qulin l~c h~u.
Tang tru6ng kinh t& la CO'

sa dS thvc hi~n cac chi tieu kinh tS vi mo nhu

t6c d9 tang GDP, t6c d9 xu~t kh~u; giai quySt vi~c lam, giam thfit nghi~p,
nang cao muc s6ng cua nhan dan, cai thi~n cac m~t an sinh xa h9i nhu giao
dl,lc, y tS, nha a....

Tang tru6ng kinh tS t~o tiSn d@ v~t ch~t cho vi~c cling c6 an ninh, qu6c
phong, cling c6 chinh tri, tang uy tin cua nha nu6c, lam tang sg dbng thu~n
trong xa hQi.

16


Tuy nhien, tang truemg kinh tS cling c6 nhfrng m?t trai cua n6. N&u·
trong qua trinh tang truemg kinh ts qua chu tn,mg dSn t6c d9 tang tnr&ng rna
xem thuemg cac v&n ds khac, thi dS d~n dSn tinh tr~ng tan pha tai nguyen moi
trubng, phan h6a giau ngheo ngay cang tang, van h6a xa h9i khong theo kjp
phat tri~n kinh tS ....
Chinh vi v~y, chuang trinh phat tri~n cua Lien Hqp Qu6c (1996,
UNDP- United Nationns Development Programme) da

li~t

ke nam

lo~i

kinh

tSxfru, baogbm [27,tr.12]:
- Tang truemg kinh tS khong luong tam: d6 la tang truemg kinh tS rna
thanh qua cua no chu ySu dem l<;1i lqi ich cho ngueri giau, con nguoi ngheo it
duqc huemg, khoang each giau ngheo ngay cang gia tang.
-Tang tru6ng kinh tS khong vi~c lam: d6 la tang tru&ng kinh tS nhrmg
khong rna r9ng ca h9i t~o them vi~c lam, ho?c phai lam vi~c nhiSu gier va co
thu nh~p th~p VOi nhfrng cong Vi~C CO nang su§.t th&p, trong khu V\fC nong

nghi~p

va khu V\fC khong chinh thuc.

;_ Tang tru6ng kinh tS khong c6 tiSng n6i: tuc la tang truemg kinh tS
kh6ng di kern v6i vi~c mo r(>ng n§n dan chu hay la vi~c trao d6i them quyen
h,rc cho dan, d~p tAt nhfmg doi hoi duqc tham gia nhiSu hon cua CQng dbng
vao cac quyst sach lien quan dSn doi s6ng xa hc;>i.
- Tang tru6ng kinh tS khong g6c rS: d6 la tang truemg kinh tS khiSn cho
nsn van hoa, dai s6ng tinh th~ cua con nguai ngay cang kho heo.
-Tang tiuemg kinh tS khong c6 tuong lai: tuc la tang truemg kinh tS
trong do thS h~ hi~n nay phung phi nhfmg ngu6n h,rc rna cac th& h~ trong
tuong lai dn dSn.

1.2. Ly lu~n chung v~ phuc lgi xa hQi
1.2.1. Khtii niim phuc /pi xii h9i
D@ t~o nen S\f phat tri~n

lm dinh va bSn vfmg, h~u hSt cac qu6c gia hi~n

nay deu quan tam dSn vi~c giai quySt va kSt hqp hai hoa m6i quan h~ gifra hai
chinh sach ca ban la chinh sach kinh tS va chi~--s~~-:h9:h~~~~g-.i:~~
t

17


chinh sach kinh t8 & day chinh hl tang tru6ng kinh t~, con chinh sach xa h9i
chfnh la cac v~n dS vs cong bfulg xa h9i, an sinh xa h9i hay phuc lqi xa h9i.
N<)i ham cua ba khai ni~m nay vS co ban co nhiSu net tuong d6ng v&i nhau.

C6ng b~ng xa h9i duqc hiSu Ia S\f binh d~ng trong co h<)i vi~c lam, co
h<)i vS bu6n ban va dfru tu; nghia Ia binh d~ng trong vi~c ti8p c~n nhfrng co
h<)i rna v6i c6 g~ng va nang llJc s~n co, con ngua i c6 thS d~t duqc m9t muc
s6ng cao hon hi~n nay [16,tr.175-176]. Nhu v~y, khi cong b~ng xa h9i duqc
thvc hi~n, m<;>i tfrng 16p d.an cu dSu duqc huang thv nhfrng thanh qua cua S\f
phat triSn kinh tS va dSu co co h9i tham gia vao qua trinh phat triSn. Cong

b~g xa h<)i vira la m1:1c tieu, vira la diSu ki~n quan tr<;>ng nh~m dam bao tang
truemg kinh t~ va phat triSn bSn vfrng.

An sinh xa h9i la m9t khai

ni~m

duqc su d\lflg kha r{>ng rai hi~n nay,

theo nghia tiSng Anh la Social Security. Theo quan ni~m cua T6 chuc Lao
d<)ng qu6c t8 (ILO), trong cong uac qu6c tS s6 102, an sinh xa h<)i la "s\f bao
v~ cua xa h9i d6i v&i cac thanh vien cua minh thong qua hang lo(;lt cac bi~n

phap cong c9ng nhk ch6ng I~i nhfrng kho khan vs kinh t~ va xa h9i do bi
ngirng ho~c giam thu nh~p gay ra b&i 6m dau, thai san, tai n~n lao d<)ng, th~t
nghi~p, tan t~t, tu6i gia va ch~t; d6ng thai dam bao cac cham soc y t~ va trq

c~p cho cac gia dinh dong con" (28,tr.13].
Ngan hang phat triSn chau A (ADB) quan ni~m "An sinh xa h9i Ia m{>t
h~ th6ng chinh sach cong nh~m giam nhy tac d{>ng b~t lqi cua nhfrng bi~n

d<)ng d6i v&i cac h<) gia dinh va ca nhan"(30,tr.8]. Tuy n9i ham cua an sinh xa
h<)i c6 thS hiSu khac nhau, song cac quan ni~m dSu th6ng nh~t v&i nhau vS

m~t ban ch~t, an sinh xa h9i Ia gop phfrn dam bao thu nh~p va doi s6ng cho

cac cong dan trong xa h{>i. Ban ch~t cua an sinh xa h9i la t~o ra lucri an toan

gbm nhiSu tbi giam, bi m~t thu nh?p hay g~p phai nhfrng rui ro khac. Chinh sach an sinh

18


xa h9i Ia m9t chinh sach xa h9i co ban cua Nha nu6c nh~m thl,l'C hi~n chuc
nang phong ngua, h~n chS va kh~c phl,lC rui ro, bao dam doi sf>ng va CUQC
s6ng cho cac thanh vien trong xa h9i [30,tr.7].
Thu~t ngfr phuc lqi xa h9i dugc djch tu tiSng Anh Ia Social Welfare, d6

Ia nhfrng bi~n phap cua nha nu6c va xa h9i nh~m kh~c phl,lC nhfrng "th~t b~i"'
khi~m khuy~t cua thi truang. Ban ch~t cua phuc lgi xa h9i la cac bi~n phap

giam thi~U S\f b~t cong b~ng trong xa h{>i, dam bao cho cac thanh vien trong
xa h9i dSu c6 th~ thl,l hu&ng nhfrng cai "chung" cua xa h{>i. M9t m~t phai lam
cho cai "banh" cua xa h9i to ra;

m~t

khac phai "chia" cai "banh" do hgp ly

[28,tr.13].
Nhu v~y khai ni~m cong b~ng xa h9i, an sinh xa h9i va phuc lgi xa h9i
kha tuong d6ng v&i nhau nhtmg cung co SlJ khac bi~t. C6ng b~ng xa h9i c6
ph~m vi r9ng l&n va bao trum nh~t, la ySu t6 tac d9ng tr\fc tiSp dSn lgi ich cua

chu th~ ho~t d()ng, kich thich tinh nang d{>ng, sang t~o va nhi~t tinh cua mQi
thanh vien trong xa h{>i; nSu nhu m\}c tieu cua an sinh xa h{>i la gop phfin dam
bao thu nh~p thi ml,lC tieu cua phuc }gi xa h{>i la giam bat S\f b&t cong b~ng Xa
h()i. Tuy nhien, gifra cong b~g xa h()i, an sinh xa h()i va phuc lqi xa h9i co
cling m()t m\}c tieu huang dSn Ia m9t xa h9i hung thjnh va h~nh phuc cho m<;>i
nguoi. Trong do, co th~ hi~u phuc lqi xa h{>i la m9t b9 ph~n cua an sinh xa h9i
phan ph6i l~i khong theo lao d{>ng.
Bao dam an sinh xa h9i va phuc lqi xa h9i kh6ng chi la bao v~ quySn
cua m6i nguoi dan nhu da neu trong Tuyen ngon th~ gi&i vS quySn con nguoi
("M<;>i nguoi dan va h9 gia dinh dSu co quySn co muc s6ng t6i thi~u vs sue
khoe va cac phuc lgi xa h9i bao g6m an, m~c, cham soc y ts, dich V\1 xa h9i
thiSt y~u va co quysn duqc an sinh khi co cac biSn c6 vs vi~c lam, 6m dau,
tan t~t, goa ph\}, tu6i gia... ho~c cac truang hgp b~t kha khang khac" - Du(JC

Dc;zi h9i ct6ng Lien H9P qu6c thong qua

19

va c6ng b6 theo Nght quyit s6 217


(11/), ngay 10/12/1948), rna con }a ffiQt nhi~m V\1 quan trQng CUa m6i qu6c gia
trong qua trinh phat triSn. Tuy nhien, muc d9, quy mo, ph:;tm vi an sinh xa h9i
Va phuc lgi xa hQi cua cac llUOC CO S\f khac nhau.

1.2.2. Cac chi

sa lien quan din n9i ham giiii quyit cua phuc 1¢ xii h9i

D~ t:;to ra m9t xa h9i cong b~ng, t:;to di@u ki~n cho tang tru&ng kinh tS

phat tri~n bn d!nh va b~n vfrng, cac llUOC dang ap dl)ng va thl)'C hi~n cac chinh
sach phuc lgi xa h9i, trong d6 d~c bi~t chu tn;mg dSn ba chi s6 co ban: HPI,
HDI, GINI. N9i ham C\1 thS cua ba chi s6 co b~m nay dugc Cl) thS h6a nhu sau:

- Chi s6 nguai ngheo kh6 (Human Poverty Index - HPI)
3

3

HPI = ( P 1 + P 2 + P

3
3)

I3

Trong d6:
Pt : tY 1~ dan s6 khong kY VQng sbng qua 40 tubi.

Pz : tY 1~ nguai l&n khong biSt chfr.
P 3 : dugc tinh bkg trung binh c9ng 3 chi s6 gbm ty I~ suy sinh
du6ng,

cy 1~ khong tiSp c?n djch V\1 y tS, cy 1~ cac h9 khong tiSp

c?n phuong ti~n v~ sinh bao dam.

- Chi s6 phat tridn con nguai (Human Development Index - HDI).

Khong phai luc nao thu nh?p cling la thuoc do t6t nh~t phan anh nhfrng
gl hinh thanh nen cu<)c s6ng con nguai. Theo quan diSm cua Lien Hqp Qu6c,
phat triSn con nguai la m9t qua trinh nh~m

ma r9ng kha nang ll)'a chQn cua

dan chung (bao gbm S\f 1\f do v~ kinh tS, chinh trj, xa h9i) dS con nguai c6
dugc cac ca h9i tr& thanh nguoi lao d<)ng sang t:;to, co nang su~t, dugc ton
trQng ca nhan va dugc bao dam quy~n con nguoi Do do, m9t thuoc do tom
luge tinh tr:;tng phuc lgi cua con nguai duqc Lien Hgp Qu6c dung la chi s6
phat triSn con nguoi - HOI. HDI la m9t chi s6 tbng hqp do luang thanh 1\fU
trung binh

am9t qu6c gia v~ ba phuong di~n co ban cua phat triSn con nguai:

m9t CUQC deri khoe m:;tnh va lau dai, tiSp c?n t6i tri thuc; va muc s6ng hqp ly.

20


HDI = (IA + IE + IIN)/3

IA : chi s6 do tu6i thQ.
IE : chi s6 do tri thuc giao dvc (do b~ng chi s6 t6ng hqp giua tY 1~
bi~t chfr CUa nguoi 16n-trQng sfJ 2/3- Va

cy

1~ nh~p hQC C~p giao

d1,1c-tr9ng s6 1/3).
liN: chi s6 do muc s6ng.
Nhu c~u ca ban cua con ngum Ia nhu c~u vS dinh du5ng, sue khoe,
giao dl,lC, moi truang. Cac chi tieu nay chinh la k~t qua cua vi~c giai quy~t
m6i quan h~ gifra tang tru&ng kinh t~ v&i nang cao ch~t luQ11g doi s6ng cua
nhan dan.
- Tinh trc;mg bdt binh a!ing thu nhgp thong qua i:luirng cong Lorenz

va

h¢s6 GIN!.
Phuc 1qi xa h9i ngoai vi~c phan anh nhu c~u Cphan anh tinh tr~ng b~t binh d~ng vS thu nh~p thong qua d:u(mg cong Lorenz
va h~ s6 Gini.

* Duang cong Lorenz
Conrad Lorenz - nha thfJng ke ngum

My nam

1905 da xay d\fllg hi~u

db bi~u thi m6i quan h~ gifra cac nh6m dan s6 khac nhau va tY 1~ thu nh~p
nh~n duqc khac nhau. Trvc hoanh thS hi~n ty 1~ % CQng dbn cua dan s6. Tn,IC

tung th~ hi~n % c9ng dbn cua thu nh~p rna m6i ph~n tram dan s6 nh~n duqc.
Duang cong Lorenz cho th§y m6i quan h~ gifra cy l~ ph~n tram dan s6

va tY ~~ ph~n tram trong t6ng thu nh~p nh~n duqc trong m9t khoang thai gian
nh~t djnh. Khoang each gifra duang 45 va duemg cong Lorenz cho bi~t muc

dQ b~t binh d~ng trong thu nh~p.

21


1 00 1----------------------------------------··• E

nftC 'dlw ~ (phlut 1:r:Un. lu.SJ t:I.en
90
80
70

£li.IC>ng chi thu nhap .

60

binh dang

·

50 ·-·-···-······-----·--··- -···-···"·-----~- .. - ····---- ··-······--·····-··· _____D

40

/

30 -------··---·-·--·-

20

10 .

0

···-----

----------~
- c/

------···----8-

/

-===----A
----

:..--

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Tong dah sa. (phi.n tram. luj 'ti.in)

1 DO

* H~ s6 Gini
Duong Lorenz thS hi~n b~ng hinh ve, khong lm;mg h6a muc dQ C\1 thS cua
tinh tqmg bit binh difug. Vi thS, h~ s6 Gini Ia thu&c do duqc sir d\)llg r<)ng rai
hi~n nay, c6 gia tti tU 0 (hoan to~m binh dikg) dSn 1 (hoan toan b~t binh d~ng),

ho~c la tU 0% d€n 100% n€u tinh theo phk tram. M<)t qu6c gia c6 h~ s6 Gini
cang g&n 0 thi n~n kinh t€ cang binh difug gifra ngum giau va ngum ngheo, con
nguqc l~i h~ s6 miy cang gk 100 thi dmg bftt binh difug. La m()t yeu t6 thS hi~n
m<)t each sa luqc, h~ s6 Gini thuemg c6 gia tri trong khoang tU 30- 45% ho~c
"ph~ vi bftt binh d~ng hi~u qua" c6 thS la phil hqp cho tang tru6ng cao, nhung

se la khong thich hqp nsu h~ s6 nay dum 30% ho~c tren 45%.

* Ngoai ra, dS danh gia tinh tr~ng b~t binh d~ng vS thu nh~p con c6 thS
dung m()t s6 thu&c do khac nhu: h~ s6 gian each. Chi tieu nay duqc xac dinh
bai ml:rc chenh l~ch thu nh~p cua 20o/o dan s6 c6 thu nh~p cao nhftt v&i 20%
dan s6 c6 thu nh~p thip nh~t. H~ s6 chenh l~ch (gian each) cang l6n thi tinh
hinh bit binh ding cang cao.

1.2.3. Kit ctiu chi i/9 phuc 1¢ xii h9i

ChS d<) phuc lqi xa h<)i g6m ba tr\} CQt: Bao hiSm xa h<)i, Clru trq xa h()i
va dich V\1 phuc lqi xa h()i.

22


- Bao hiim xa h9i (bao g6m ca bao hiim y

ti, bao hiim thdt nghi¢p):

Bao hi~m xa h()i, bao hi~m y t~ la nhfrng b() ph~n quan tr<;>ng nh~t trong

ch~ d9 phuc lgi xa h()i, con g<;>i Ia trv c()t chinh cua phuc lgi

xa h()i. Phat tri~n

bao hi~m xa h()i, bao hi~m y t~ se Ia tiSn dS va diSu ki~n dS th\(c hi~n t6t cac
chinh sach an sinh xa h<)i, phuc lgi

xa h()i, gop phfrn phat trien kinh t~ - xa h()i

cua d~t nu&c.
Theo quy djnh t~i DiSu 3, Lu~t bao hiem

xa h()i Vi~t Nam: "Biw hiem

xa h(}i la SlJ bao dam thay th~ ho~c bu d~p m(}t phfrn thu nh~p cua nguoi lao
d<)ng khi hQ bj giam ho~c m§t thu nh~p do &m dau, thai san, tai n~n lao d{)ng,
b~nh nghS nghi~p, th~t nghi~p, hSt tu6i lao d{)ng ho~c ch~t, tren

CO'

sa dong

vao quy bao hiSm xa h9i" [17].

-cu-u tr(l xa h9i:
Ctru trg xa h()i dugc hi~u Ia CO' chS trg giup cua nha nu&c thong qua tai
phan ph&i thu nh~p qu6c dan d&i v&i cac thanh vien trong
thien tai ho~c v~n ds kinh t~,

xa h9i rna

xa h{)i

g~p phai

khong duy tri dugc muc s6ng t6i

thi~u, chu y~u bao g6m ch~ d9 bao dam muc s&ng t6i thieu cho cu dan th~mh

thi, c(ru trg thien tai, ct!u trg kho khan, ctru trg th~t nghi~p, ct!u trg tai n~m lao
d<)ng, CUu trg chua b~nh. Ct!u trg
m~ng lucri an sinh

xa

h{)i, phuc

xa h()i la tuy~n phong thu cu6i cung cua

lgi xa h(>i, bao dam a c~p d() th§p nhftt

[18,tr.34].

d Vi~t Nam, DiSu

1 Nghi dinh s6 07/2000/ND-CP ngay 9/3/2000 cua

Chinh phu vS chinh sach CUu trg xa h(>i ghi ro: "Nghj d!nh nay quy djnh m()t
s6 chinh sach va chS d{) CUu trg xa h{)i nh~m h6 trg, giup da vS v~t ch~t, tinh
th~n cho nguoi gia co dan, tre em m6 coi, nguoi tan t~t n~g, nguai g~p nii ro

do thien tai va nhfrng ly do b~t kha khang khac rna ban than hQ va nguoi than
cua hQ khong the t\( kh~c phvc dugc".

23


- Dich v~ phuc lQ'i xii h9i:
Djch V\1 phuc lqi xa h()i la hinh thuc trq c~p xa h()i mang tinh kinh tS va
mang tinh xa h{)i VOi hinh thuc trq C~p hi~n V~t va cac djch V\1 xa h{)i nhtr: cac
trung tfun gioi thi~U

vi~c

lam, cac C(J SO cong CQng danh cho ngm)i gia, nguoi

khuySt t~t; cac vi~n du6ng lao, cac djch Vl;l cham soc sue khoe cho nguoi gia,

nguai tan t~t; cac truang h9c cho tre khuySt t~t, l~p d~t cac thiSt bi ph\lc

V\l

ngum khuySt t~t 6 nhfrng nai cong c()ng ...
Djch V\1 xa h()i co thS bao g6m nhfrng djch V\l y tS, phong ngua y tS (v~
sinh phong djch, y tS dv phong . . .), phong ngua tai n<;tn, djch V\l d6i v&i nguoi

tim t~t (phl,lc h6i chuc nang, cung c~p b() ph~n gia .. . ), dich V\l kS ho<;1ch hoa
gia dinh, thvc hi~n tai thich (rng nghS ... Tuy thu()c vao SlJ phat triSn cua kinh
tS ciing nhu nhu c~u cua xa h(>i trong tUng thoi k)r rna d!ch V\1 xa h()i phat
triSn & nhfrng lo<;1i nao nhung h~u nhu qu6c gia nao cung quan tam dsn vi~c
cung c~p dich V\1 y tS dS dam bao cho rui ro 6m dau len hang d~u.
1.3. Tac d{)ng cua tang tnriYng kinh t~ d~n phuc l(}'i xa hqi
Tang tru&ng kinh tS co vai tro hSt sue quan tr()ng dS thvc hi~n phuc lqi
xa h9i b&i tang tru&ng kinh ts t<;to ra ngu6n v6n, lam tang tich lily va ngan
sach, tir do t<;1o tiSn dS v~t ch~t dS nha nu6c va xa h9i thvc hi~n cac chuang
trinh, ffi\}C tieu cua phuc lqi Xa h(>i.
DS phan tich sau han, co thS danh gia tac d()ng cua tang tru&ng kinh tS
d6i v&i thvc hi~n phuc lqi xa h(>i trong m(>t s6 khia c<;1nh chu ySu sau day:
1.3.1. Tang truifng kinh

ti La cu su vijt chat ttJ lhlfc hifn ph uc 1¢ xii h~i

Tang tru&ng kinh tS la v~n dS cvc k)r quan tr9ng, lien quan dSn sv thinh
suy cua m()t qu6c gia. B&i thS, chinh phu nu&c nao cling uu tien cac ngu6n
lvc cua minh cho SlJ tang tru&ng kinh tS, coi do la cai g6c, la nSn tang dS giai
quySt mQi v~n dS khac. Tren C(J

sa giai quySt v~n dS tang tru&ng kinh tS t(;lO ra

nhisu cua cai lam tisn ds v~t ch~t, nguoi ta moi co th€ giai quyst h~mg lo(;lt

24