Ảnh hưởng của ba thế hệ doanh nhân tiêu biểu trong các gia tộc lee, chung, koo đến xã hội hàn quốc

Nghiên cứu khoa học
ảnh h-ởng của ba thế hệ doanh nhân tiêu biểu
trong các Gia tộc: lee, chung, koo đến xã hội hàn quốc
Lê thị việt hà*

Túm tt: úng gúp vo s phỏt trin kinh t thn k Hn Quc khụng th khụng nhc n
vai trũ ln lao ca cỏc gia tc doanh nhõn, m tiờu biu l ba dũng h ln: Lee, Chung, Koo.
Cho n tn ngy nay, cỏc gia tc ny ó úng gúp n ba, bn th h lm kinh doanh. H
khụng ch ti gii, cú khi ti sn kch xự m h cũn cú nhiu cng hin ỏng k cho xó hi.
Di cỏi nhỡn ca thi i, mi th h doanh nhõn trong cỏc gia tc y u xng ỏng c
vinh danh nhng gúc khỏc nhau. Cú nhng doanh nhõn hin tng tt c ti sn ca
mỡnh cho chớnh ph; cú nhng doanh nhõn giỳp a hỡnh nh t nc hi nhp vi th
gii; cú nhng doanh nhõn lm giu chng minh cho s bỡnh ng gii Tuy nhiờn li
cú nhng doanh nhõn lm giu nhng li bt chp k cng ca phỏp lut v nhn li
khụng ớt s ch trớch t d lun.
T khúa: Hn Quc, Chaebol, Vn húa doanh nhõn, Gia tc doanh nhõn, Bỡnh ng gii,
Samsung, Hyundai, LG
1. Tiờu chớ ỏnh giỏ doanh nhõn tiờu
biu *
Cỏc doanh nhõn tiờu biu theo chỳng tụi
phi hi t cỏc tiờu chớ: s giu cú, kh
nng lónh o, o c, hc vn, úng gúp
xó hi, th cht.
Cú th núi rng, mt doanh nhõn khụng
th gi l thnh cụng nu nh khụng giu cú.
iu ny th hin anh l mt ngi kinh
doanh gii, nh th anh mi cú th to ra cỏi
li cho bn thõn, gia ỡnh v xó hi. Li
õy c hiu l li ớch, li nhun. Vic
kinh doanh thnh cụng th hin : mc
ti sn to ra, mc úng thu (cỏ nhõn,

doanh nghip). V khi ti sn, õy chỳng
tụi dựng bng xp hng ca Forbes vỡ h s
dng nhng iu tra ỏng tin cy xỏc nh
ti sn thc t nờn nhng con s ca Forbes

*

Nghiờn cu sinh Khoa Qun tr kinh doanh, i hc
Kinh t, i hc Quc gia H Ni

Nghiên cứu đông bắc á, số 2(168) 2-2015

c trớch dn rng rói gn nh l chớnh xỏc.
õy l nhng yu t cú th nh lng c.
V kh nng lónh o, õy l yu t thiờn
bm (was born) hoc c o to (was
made) ca doanh nhõn. Kh nng lónh o
tt mi giỳp doanh nhõn chốo lỏi con thuyn
doanh nghip vt qua súng giú. Trng
phỏi cỏc nh khoa hc u, M cho rng, kh
nng lónh o l was born ch khụng phi
was made. H chng minh bng nh
lng rng, mi con ngi tr thnh nh
lónh o thnh cụng phi cú sn gen lónh
o trong ngi, cũn cỏc yu t nh hng
khỏc nh: gia ỡnh, mụi trng sng v lm
vic, giỏo dc, vn húa ch l yu t b
sung. Nu khụng cú sn gen ny thỡ s thnh
cụng khụng bao gi cú th i n nh cao.
Ngy nay, vi s phỏt trin ca y hc, h ó

tỡm ra nhng gen quy nh thuc tớnh con
ngi. Chng hn nh: gen git ngi, gen
t k, gen sinh sn nhiu, gen lónh o
Trng phỏi cỏc nh khoa hc Chõu li

43


Nghiên cứu khoa học
cho rng, kh nng lónh o l was made.
Vi con mt nhỡn ca ngi ụng luụn
luụn nh tớnh v dựng kinh nghim ỏnh
giỏ, h cho rng, lónh o dự ti gii n õu
nhng khụng cú thiờn thi, a li, nhõn
hũa (tc l cỏc yu t tỏc ng ngoi vi) thỡ
khụng th thnh cụng c. Mt s ớt khỏc
theo kinh nghim ch ngha, cng coi lónh
o l was born v dựng T vi1 nh mt
mụn khoa hc chng minh. C th l,
ngi m tr thnh nh kinh doanh, lm tin,
nhiu ca, cú chc sc, cp bc cao thỡ nht
nh cung Mnh, cung Quan lc, cung Ti
bch phi cú cỏc sao tt nh: Thiờn Ph,
Thiờn Tng,
V o c, khỏi nim ny gi õy khụng
ch bú hp trong phm cht, t cỏch con
ngi. Nú cũn th hin thỏi , trỏch
nhim trong cụng vic, quan h xó hi; s
tụn trng phỏp lut: khụng tham nhng,
buụn lu, kinh doanh trỏi phộp, np thu y

; bo v mụi trng; tham gia cụng tỏc
thin nguyn xó hi, chung tay gúp sc cựng
cng ng. c bit, yu t c õy cũn
l to cụng n vic lm cho nhiu ngi.
V hc vn, doanh nhõn trong thi k
ton cu húa cng phi cn cú tri thc tt.
Thc t ó chng minh, c bit trong giai
on khng hong, doanh nhõn no cú kin
thc tt thỡ s cú nhiu gii phỏp u vit hn
cho doanh nghip. Bc vo con ng hi
nhp, c hi m ra trc mt cho tt c mi
1

T vi, hay t vi u s, l mt hỡnh thc búi toỏn vn
mnh con ngi c xõy dng trờn c s trit lý Kinh
Dch vi cỏc thuyt õm dng, ng hnh, Can Chi bng
cỏch lp lỏ s t vi vi Thiờn bn, a bn v cỏc cung
sao; cn c vo gi, ngy, thỏng, nm sinh theo õm lch v
gii tớnh lý gii nhng din bin xy ra trong i
ngi. Tựy vo cỏc trng phỏi T vi khỏc nhau m cú
th an ti 89 sao hoc 118 sao. Mi sao tng trng cho
mt c tớnh tt, xu khỏc nhau (Trớch t Wikipedia).

44

ngi nhng thỏch thc thỡ cng khụng nh,
khụng cũn ch ng cho nhng doanh nhõn
n xi, lm n manh mỳn, chp git, da
vo s may mn. Kinh doanh cú tri thc l
kinh doanh bn vng nht.

V th cht, sc khe th cht s to ra
sc khe tinh thn. Sc khe ca doanh
nhõn cú tt thỡ mi cú th chu c ỏp lc
cụng vic v lm vic lõu di. õy l yu t
trc kia thng b coi nh. Ngy nay,
gii ta stress, gi gỡn sc khe cng nh
vúc dỏng, cỏc doanh nhõn rt chỳ trng vic
nõng cao th cht. VD: tp th dc th thao,
gii trớ lnh mnh, dinh dng khoa hc, hp
lý. Ngoi ra, cỏc hot ng th cht ca
doanh nhõn hin nay cũn giỳp doanh nhõn
tng cng quan h giao lu lm n, to
phong thỏi t tin
Trong khuụn kh bi vit ny, chỳng tụi
sp xp ba th h doanh nhõn theo trc thi
gian, ú l th h cha con chỏu. an xen
gia cỏc th h l s so sỏnh di gúc
liờn ngnh: lch s, kinh doanh hc, qun tr
hc Chỳng tụi chn phõn tớch ba th h
ca ba gia tc doanh nhõn ni ting nht Hn
Quc m ti nng, o c kinh doanh v s
cng hin cho xó hi ca h c ngi Hn
Quc ỏnh giỏ cao. ú l: gia tc Lee (tp
on Samsung), Chung (tp on Hyundai),
Koo (tp on LG). T th h con, chỏu tr
i, chỳng tụi ch la chn mt cỏ nhõn tiờu
biu nht ca th h ú phõn tớch. Cỏc
ỏnh giỏ ca chỳng tụi l khỏch quan, tng
th cỏc u, nhc im ca mi th h.
2. Cỏc th h doanh nhõn Hn Quc

2.1. Th h doanh nhõn u tiờn
Cú th núi, mt na thi gian u trong s
nghip ca lp doanh nhõn u tiờn mang
trong mỡnh mt hoi bóo kinh doanh khỏng

Nghiên cứu đông bắc á, số 2(168) 2-2015


Nghiên cứu khoa học
Nht, ht lũng phng s quc gia, quc dõn
v nhõn loi. n khi t nc húa rng
v ct cỏnh thỡ h vn mit mi lm vic
thm chớ quờn i hng th cho bn thõn,
khỏc hn vi lp doanh nhõn thi k hi
nhp: lm vic nhng khụng quờn hng th.
Do c im ca thi k hu chin l phi
chỳ trng phc hi nn kinh t kit qu nờn
cỏc hot ng kinh doanh thng tp trung
phỏt trin v quy mụ, m rng v s lng.
V cỏch qun lý v lónh o, doanh nhõn th
h ny mang m c trng kiu Hn ú l
qun lý kiu quõn i, doanh nghip nh
mt tri lớnh. Xột theo gúc thi i, cỏch
qun lý h khc ny em li hiu qu rt to
ln, nht l khi t nc ang trong quỏ
trỡnh hi phc kinh t. Doanh nhõn th h
ny a phn l lm kinh doanh t phỏt,
khụng c o to bi bn, hc vn khụng
cao; ch cú mt s ngi c i du hc
nc ngoi hoc may mn tha k c nghip

ca gia ỡnh. V o c v úng gúp xó hi
thi k ny, nhng doanh nhõn cú tinh
thn cng hin cho t nc v gúp phn
xõy dng xó hi hiu qu c ỏnh giỏ cao
hn nhng doanh nhõn ch cú tm lũng nhõn
t, bỏc ỏi hay phm cht o c tt. V yu
t th cht, chỳng tụi nhn thy sc khe th
cht, tinh thn v tui th ca lp doanh
nhõn ny khụng tt bng th h sau do hon
cnh khỏch quan, iu kin kinh t v nhng
khú khn v mt vt cht thi by gi nờn h
ớt cú thi gian luyn tp th dc th thao,
bi dng quan tõm n sc khe.
Núi túm li, c im ca th h doanh
nhõn u tiờn l:
(i) Cú tinh thn yờu nc mónh lit, cú ý
thc phng s quc gia, dõn tc;

Nghiên cứu đông bắc á, số 2(168) 2-2015

(ii) Hc vn khụng cao, kinh doanh t
phỏt, khụng bi bn;
(iii) T tay gõy dng s nghip, ớt c
tha k ti sn gia ỡnh li
2.1.1. Doanh nhõn Lee Byung Chul
(12/2/1910 19/11/1987)
Nh sỏng lp Samsung sinh ra trong mt
gia ỡnh a ch giu cú Uiryeong, t nh
ụng ó rt yờu thớch th thao. Cha mt sm
nờn ụng c tha k mt gia sn ln khi

cũn rt tr. So vi nhng doanh nhõn khỏc
cựng th h, Lee Byung Chul l ngi cú
iu kin hn c, ụng c hc tp trng
i hc danh ting nht nc Nht by gi,
ú l trng Waseda (Tokyo). Mc dự
khụng tt nghip nhng õy l mt nn tng
tng i tt ụng cú th khi nghip kinh
doanh sm mt cỏch bi bn. Nhng nm
1950, trong s cỏc doanh nhõn ln cú 38,9%
l con ca chỳa t hoc thng nhõn ln,
61,1% l nhng ngi t tay dng nghip2.
Con ng kinh doanh ca ụng bt u t
xng go nh quờ nh, sau ú chuyn
sang lnh vc vn ti, ri sau ny m rng
thờm cỏc lnh vc khỏc nh: thng mi,
in t, xe hi, dt may Tp on
Samsung do Lee Byung Chul sỏng lp t
nm 1938 khi u l mt cụng ty buụn bỏn
nh. Ba thp k sau, Samsung ó a dng
húa cỏc ngnh ngh bao bm ch bin thc
phm, dt may, bo him, chng khoỏn v
bỏn l. Samsung tham gia vo lnh vc cụng
nghip in t t cui thp k 1960; xõy
dng, cụng nghip úng tu vo gia thp k
1970. Trit lý kinh doanh ca ch tch tp
on lỳc by gi l sn nghip bỏo quc,
Gong Je Uk (1993), 1950
(Nghiờn cu v nhng nh t bn Hn Quc nhng nm
50), Nxb Beaksanseodang, Seoul, Hn Quc, tr 187.
2

45


Nghiªn cøu khoa häc
phụng sự quốc gia và dân tộc. Chính thành
công của tập đoàn đã góp phần thúc đẩy sự
nghiệp công nghiệp hóa của đất nước đi lên.
Vào cuối thập niên 1950, Lee Byung Chul
trở thành người đàn ông giàu nhất Hàn Quốc
nhưng cũng được coi là một biểu tượng của
tham nhũng và buôn lậu. Thế nên đối với xã
hội Hàn Quốc lúc bấy giờ, người ngưỡng mộ
ông cũng nhiều mà người phê phán ông cũng
không ít. Chính phủ của Tổng thống Park
Chung Hee đã bỏ qua những lỗi lầm quá khứ
của chủ tịch Lee, miễn là ông sẵn sàng góp
sức phục vụ cho mục tiêu của chính phủ
mới: biến Hàn Quốc thành một đất nước
công nghiệp.
Sau khi Lee Byung Chul mất, Samsung
tách ra thành bốn tập đoàn: Samsung,
Shinsegae, CJ, Hansol. Cái tên Lee Byung
Chul cùng Samsung không chỉ còn là một
thương hiệu quốc gia mà nó đã lan tỏa ra
toàn thế giới. Cho đến nay, Samsung vẫn giữ
vị trí tập đoàn lớn mạnh số một Hàn Quốc,
đóng góp vào 20% GDP toàn quốc 3 . Năm
1991, để giữ cho tên tuổi của chủ tịch Lee
sống mãi với thời gian, gia đình đã lập quỹ

Ho Am Prize 4 theo bút danh của ông, đây
được coi như giải thưởng Nobel của Hàn
Quốc.
2.1.2. Doanh nhân Chung Ju Yung
(25/1/1915 – 21/3/2001)
Nhà sáng lập Hyundai sinh ra trong một
gia đình nông dân nghèo thuộc tỉnh
Tongchon, nay thuộc Bắc Triều Tiên. Do
hoàn cảnh nghèo khó nên phải bỏ dở việc
học hành nhưng Chung Ju Yung luôn cố
3

Số liệu của Tổng cục Thống kê Hàn Quốc
Giải thưởng Ho-Am là giải thưởng hằng năm Hàn
Quốc trao cho người Hàn trong và ngoài nước có những
đóng góp xuất sắc cho sự phát triển khoa học, văn hóa và
lợi ích của nhân loại.
4

46

gắng tự học mỗi khi có thể. Ông là người có
khiếu buôn bán từ nhỏ, sau này phát triển sự
nghiệp kinh doanh khi đất nước còn chiến
tranh nhưng ông luôn biết tận dụng mọi cơ
hội đến với mình. Chủ tịch Chung là người
xây dựng nền móng cho sự phát triển hùng
mạnh của Hyundai, từ chỗ chỉ là một công ty
xây dựng, nay đã phát triển thành 60 công ty
con với đủ các lĩnh vực khác nhau. Trên tất

cả, ông là người có tấm lòng của một doanh
nhân luôn đặt việc phụng sự Tổ quốc lên
hàng đầu. Trong lĩnh vực chính trị - ngoại
giao, ngay cả những năm cuối đời, ông vẫn
giúp chính phủ của Tổng thống Kim Dae
Jung thực hiện chính sách Ánh Dương, xoa
dịu nỗi đau chia cắt hai miền Nam – Bắc
bằng những hoạt động kinh tế thiết thực. Với
vai trò sứ giả, ông đã giúp chính phủ gửi
tặng Bắc Triều Tiên 1000 con bò và 50 chiếc
xe tải, cùng đàm phán với Tổng thống Kim
Jong Il để biến Bàn Môn Điếm thành khu
tham quan du lịch hòa bình. Ông là người rất
nhiệt tình giúp chính phủ mở rộng quan hệ
ngoại giao với nước ngoài như: Ả Rập,
Trung Đông… Trong lĩnh vực kinh tế, bằng
uy tín của mình, ông đã được bầu là đại diện
phía Hàn Quốc của Ủy ban hợp tác thương
mại Hàn – Anh (năm 1974), giúp chính phủ
thúc đẩy quan hệ kinh tế song phương với
Anh Quốc. Trong lĩnh vực xã hội, ông còn
đóng góp xây trường trung học Hyundai, là
nhà tài trợ vàng cho các nhiều trường học ở
Hàn Quốc và các đại hội thể dục thể thao
Olympic tổ chức tại Hàn Quốc. Ông là người
tự tay gây dựng Quỹ Asan, đây được coi như
quỹ Ford hay Rockefeller của Hàn Quốc.
Đến nay vẫn còn hoạt động rất hiệu quả
trong bốn lĩnh vực hoạt động chính: hỗ trợ y

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015


Nghiªn cøu khoa häc
khoa, an sinh xã hội, nghiên cứu phát triển
và quỹ học bổng.
2.1.3. Doanh nhân Koo In Hwoi
(27/8/1907 – 31/12/1969)
Nhà sáng lập LG sinh ra trong một gia
đình nhà Nho tại tỉnh Jinju. Ông nội của ông
từng làm việc trong triều đình thời Joseon,
giúp việc cho vua và thái tử. Koo In Hwoi
từng tốt nghiệp tú tài tại quê nhà. Đến năm
1926, ông trở thành hiệu trưởng một trường
trung học ở Seoul, đây có thể coi là bước
đầu tiên trong sự nghiệp làm quản lý của ông.
Tuy nhiên, nguồn gốc gia đình và hệ tư
tưởng Nho giáo đã phần nào cản trở con
đường làm kinh doanh của ông. Dưới con
mắt thời cuộc, thương nhân lúc bấy giờ
không được coi trọng, chỉ là hạng xếp cuối
trong thứ bậc Sỹ-Nông–Công–Thương. Mặc
dù là người có tư duy kinh doanh nhạy bén
nhưng mãi đến năm 1931, ông mới bắt đầu
các dự án kinh doanh riêng và đến năm 1957,
sự ra đời của Lak – Hui (tiền thân của LG)
đã đánh dấu thành công lớn trong cuộc đời
ông. Dưới bàn tay điều hành của chủ tịch
Koo, sự phát triển của Lak – Hui đã góp
phần thúc đẩy nền kinh tế vốn dĩ kiệt quệ đi

lên mạnh mẽ sau chiến tranh. Doanh nhân
Koo là một người yêu nước và có nhiều
đóng góp tiền của, vật chất cho phong trào
Độc lập năm 1942 ở Hàn Quốc. Sau này, khi
doanh nghiệp làm ăn tốt lên, ông cũng vẫn
tích cực hoạt động thiện nguyện cho xã hội
như: xây dựng thư viện Yeon Am tại quê
nhà Jinju. Trước khi mất, ông đã cho thành
lập Quỹ Yeon Am (tên hiệu của ông) để trao
tặng phần thưởng cho những cá nhân tài
năng trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật.

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015

2.2. Thế hệ doanh nhân thứ hai (hình
thành sau chiến tranh)
Bắt đầu từ thế hệ này, có nhiều tỷ phú với
khối tài sản từ 1 tỷ USD trở lên được Forbes
vinh danh. Thế hệ doanh nhân thứ hai có
nhiều thuận lợi hơn thế hệ cha chú của họ.
Với việc gia đình có điều kiện, họ sớm được
du học ở nước ngoài, thông thạo nhiều ngoại
ngữ và được tiếp thu một nền giáo dục tiên
tiến. Khả năng lãnh đạo, trình độ kinh doanh
của họ cũng bài bản hơn. Lớp doanh nhân
thế hệ thứ hai bước vào thời kỳ toàn cầu hóa
khi sự nghiệp kinh doanh đã chín muồi. Yếu
tố đạo đức vẫn được duy trì ở khía cạnh
phẩm chất con người, trách nhiệm xã hội,
đóng góp cộng đồng… nhưng việc vi phạm

pháp luật có phần cao hơn, điển hình là các
vụ tham nhũng, hối lộ, làm thâm hụt ngân
quỹ tập đoàn… Độ giàu có của thế hệ này
được đánh giá cao hơn khi bản thân doanh
nhân tích lũy được khối tài sản kếch xù cho
riêng mình rất nhanh và rất sớm, trong khi
thế hệ cha chú họ có thể giữ lại một phần
cho mình và hiến tặng nhiều hơn cho chính
phủ. Do ảnh hưởng mạnh mẽ của việc tiếp
xúc với nước ngoài nên họ luôn có tham
vọng chạy đua kinh doanh trong những lĩnh
vực mới, công nghệ mới.
Đặc điểm của thế hệ này là:
(i) Khởi nghiệp với một bệ đỡ kinh tế
vững chắc từ gia đình, sớm được kế thừa
những thành quả cha mẹ để lại.
(ii) Do tính chất “gia trưởng” đặc trưng
của văn hóa doanh nghiệp Hàn Quốc nên các
tập đoàn lớn hoạt động theo kiểu “gia đình
trị”, người lãnh đạo tập đoàn phải là những
người trong gia đình, có chung huyết thống5.
5

Lê Thị Việt Hà, Bùi Bảo Hưng (5/2012). “Tính “gia
trưởng” trong các công ty Hàn Quốc”, Tạp chí Nghiên cứu
Đông Bắc Á, số 5(135), tr.72.

47

Nghiªn cøu khoa häc
(iii) Được sự “nuông chiều” của chính
phủ vì công lao to lớn với đất nước của các
đế chế Chaebol từ thế hệ trước nên họ hay

cậy thế, coi thường pháp luật, câu kết làm
lũng đoạn thị trường.

Bảng 1: Xếp hạng doanh nhân Hàn Quốc của Forbes theo khối tài sản
(Đơn vị: tỷ đô la Mỹ)
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19

20
21
22
23
24
25

Xếp hạng
85
242
263
297
344
350
792
877
947
1004
1110
1112
1202
1215
1235
1249
1272
1284
1328
1398
1457
1461

1464
1473
1478

Tên
Lee Kun Hee
Chung Mong Koo
Suh Kyung Bae
Lee Jea Yong
Chung Eui Sun
Chey Tae Won
Shin Chang Jae
Lee Jay Hyun
Kim Jung Ju
Lee Joong Keun
Koo Bon Moo
Shin Dong Bin
Lee Hwa Kyung
Lee Boo Jin
Shin Dong Joo
Lee Myung Hee
Hong Ra Hee
Park Hyeon Joo
Lee Seo Hyun
Koo Bon Neung
Chung Yong Jin
Lee Hae Jin
Cho Yang Rai
Chang Pyung Soon
Kim Taek Jin

Giới
tính
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nữ
Nữ
Nam
Nữ
Nữ
Nam
Nữ
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam

Giá trị

sở hữu
12,5
5,8
5,4
5,0
4,3
4,3
2,2
2,0
1,9
1,8
1,6
1,6
1,5
1,5
1,4
1,4
1,4
1,3
1,3
1,2
1,1
1,1
1,1
1,1
1,1

Lĩnh vực kinh doanh
Điện tử, bảo hiểm
Xe hơi

Mỹ phẩm
Điện tử
Vận tải
Máy tính, viễn thông
Bảo hiểm
Thực phẩm, giải trí
Trò chơi điện tử trực tuyến
Xây dựng
Điện tử, hóa chất, đồ gia dụng
Bán lẻ
Đồ ăn liền
Máy tính, du lịch
Bán lẻ
Bán lẻ
Quản lý tài sản
Máy tính, du lịch
Điện tử
Bán lẻ
Cổng thông tin mạng
Lốp xe
Sản phẩm giáo dục, dịch vụ
Trò chơi điện tử trực tuyến

Nguồn: />2.2.1. Doanh nhân Lee Kun Hee
(9/1/1942)
Lee Kun Hee là con trai thứ ba của nhà
sáng lập Samsung - Lee Byung Chul, kế
thừa quyền điều hành Samsung từ năm 27
tuổi, một con người huyền thoại đã đưa
Samsung từ một xưởng máy nhỏ với 36 công

nhân trở thành một thương hiệu toàn cầu.

48

Ông được gia đình sớm cho đi du học. Điều
thú vị là ông cũng học trường Đại học
Waseda (Tokyo), ngôi trường mà cha ông đã
từng theo học. Khác với thời gian học ngắn
ngủi của cha mình, ông đã tốt nghiệp ngành
Kinh tế, sau này có thêm tấm bằng thạc sĩ
Quản trị kinh doanh ở Mỹ và thành thạo 2
ngoại ngữ: Anh, Nhật. Ông có chiến lược

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015


Nghiªn cøu khoa häc
kinh doanh sắc bén, tinh thần làm việc
cương quyết, sắt đá, có uy tín, phong thái
lãnh đạo được nhiều người nể trọng. Là con
người của sự cách tân, nổi tiếng với câu nói:
“Hãy thay đổi tất cả trừ vợ và con”
(마누라와 자식 빼고 다 바꿔라 – Change
everything except for your wife and
children). Tài năng của ông không có gì để
bàn cãi nhưng tham vọng quá đỗi đến mức
coi thường pháp luật đã khiến ông phải đối
mặt với không ít những cáo buộc tham
nhũng, hối lộ, trốn thuế và tù tội. Ông bị
tuyên án 3 năm tù treo, buộc đình chỉ kinh

doanh 3 năm và phải nộp phạt 110 tỷ won
(tương đương 109 triệu USD). Tuy nhiên,
chính nhờ mối quan hệ tốt đẹp của ông với
các chính khách và vai trò quan trọng của
ông đối chính phủ nên ông có nhiều cơ hội
được ân xá, lấy công chuộc tội. Chính Tổng
thống Lee Myung Park đã ký lệnh ân xá để
Lee Kun Hee giúp chính phủ một vài hoạt
động thúc đẩy kinh tế và vận động để Hàn
Quốc đăng cai Olympic mùa đông năm 2018.
Về mặt đóng góp xã hội, ông là một thành
viên tích cực trong các phong trào như:
Quyên góp được 12 tỷ USD xây dựng chùa
ở Mỹ, tài trợ cho nhiều sự kiện xã hội khác
của trẻ em, người khuyết tật trong nước.
Năm 2004, ông nhận Huân chương Bắc đẩu
bội tinh của chính phủ Pháp. Năm 2006, ông
nhận giải thưởng James A. Van Fleet6. Mặc
dù dính vào nhiều vụ bê bối nhưng ông vẫn
được bình chọn là một trong số 100 nhân vật
có ảnh hưởng nhất thế giới (Tạp chí Time,
6

Đây là giải thưởng uy tín được trao hàng năm, kể từ năm
1995, của tổ chức phi lợi nhuận “Korea Society”, dành
cho cá nhân, tổ chức Hàn Quốc hoặc Mỹ có đóng góp xuất
sắc trong việc thúc đẩy quan hệ Mỹ - Hàn. Giải thưởng
được đặt theo tên vị tướng James A. Van Fleet chỉ huy
quân đội Mỹ trong cao điểm chiến tranh Triều Tiên năm
1951.

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015

năm 2005) và là một trong những nhà kinh
doanh tài giỏi nhất thế giới (Tạp chí
Financial Time, 2004). Hiện ông là người
giàu nhất Hàn Quốc, có tập đoàn sở hữu 19
công ty niêm yết và 59 công ty không niêm
yết, tập đoàn đóng góp 20% vào tổng GDP
toàn quốc.
2.2.2. Doanh nhân Chung Mong Koo
(19/3/1938)
Chung Mong Koo là con trai thứ hai của
nhà sáng lập Hyundai - Chung Ju Yung. Mặc
dù không được du học nước ngoài như
những doanh nhân khác cùng thế hệ nhưng
ông cũng tốt nghiệp đại học trong nước
ngành Kỹ thuật công nghiệp và là người có
tư duy nhạy bén, quyết liệt. Đi kèm với tài
năng kinh doanh và sự ngang tàng là những
scandal tham nhũng, hối lộ khiến ông phải
đối mặt với án tù treo 3 năm. Cũng giống
như các tài phiệt khác, chuyện được tổng
thống ân xá ở Hàn Quốc không phải quá lạ.
Cuối cùng, Chung Mong Koo cũng được
Tổng thống Lee Myung Park – một cựu
giám đốc điều hành của Hyundai, cho ân xá
năm 2008, lấy công chuộc tội, nộp 1 tỷ USD
vào quỹ từ thiện và giúp chính phủ các hoạt
động thúc đẩy kinh tế khác. Năm 2012, ông

cũng được lọt vào top 50 người có ảnh
hưởng nhất thế giới do tạp chí Bloomberg
Markets bình chọn. Sự kiện này đã góp phần
đưa hình ảnh doanh nhân Hàn Quốc tỏa sáng
trên trường quốc tế. Trong cuộc đời làm kinh
doanh của mình, ông có nhiều đóng góp
đáng kể cho các quỹ từ thiện trong nước.
Năm 2009, ông nhận giải thưởng James A.
Van Fleet. Là một người yêu thích bắn cung,
đến nay vẫn ông đảm nhận vai trò Phó chủ
tịch danh dự Liên đoàn bắn cung quốc tế và
tài trợ cho nhiều giải thể thao trong và ngoài
nước. Hiện ông là người giàu thứ 2 Hàn

49


Nghiªn cøu khoa häc
Quốc, sở hữu 2 tập đoàn Hyundai Motor và
Kia Motor.
2.2.3. Doanh nhân Koo Ja Kyung
(24/4/1925)
Koo Ja Kyung là con trai cả của nhà sáng
lập Koo In Hwoi. Ông tốt nghiệp tú tài, sau
này trở thành tiến sỹ danh dự ngành Kinh
doanh học trường Đại học Yonsei và ngành
Kinh tế học trường Đại học Hàn Quốc. Mặc
dù tuổi đã rất cao nhưng hiện nay ông vẫn
làm chủ tịch danh dự của tập đoàn LG. Từ
khi tiếp quản tập đoàn năm 1970, ông đã có

công rất lớn trong việc phát triển tập đoàn
với các lĩnh vực kinh doanh đa dạng và đạt
doanh thu ấn tượng. So với các doanh nhân
cùng thời, chủ tịch Koo được biết đến là một
người thận trọng, ít bị tai tiếng và scandal.
Ông là người cũng rất tích cực tham gia
công tác từ thiện và đóng góp cho xã hội.
Năm 1979, ông nhận giải thưởng Nhà kinh
doanh Hàn Quốc cho những đóng góp phát
triển doanh nghiệp và trách nhiệm với cộng
đồng. Năm 2002, ông nhận giải thưởng cống
hiến của Hội nghiên cứu Khoa học kỹ thuật
Quốc hội cho những sản phẩm dân dụng làm
thay đổi cuộc sống.
2.3. Thế hệ doanh nhân thứ ba
Đa số thế hệ doanh nhân thứ ba là con,
cháu của những nhà sáng lập các tập đoàn
lớn. Rất nhiều người trong số họ là những trí
thức làm kinh doanh, có tư tưởng tiến bộ;
một vài trường hợp được thừa hưởng khối
tài sản lớn từ khi còn trẻ. Cũng như thế hệ
trước, họ có điều kiện được tu nghiệp ở nước
ngoài nhiều hơn. Là thế hệ kinh doanh thứ
ba nên họ thường bị so sánh với thế hệ cha,
ông của họ, việc vượt qua cái bóng thành
công của các thế hệ trước để sao cho không
chỉ kinh doanh thành công mà còn ghi lại
nhiều dấu ấn trong xã hội là một áp lực lớn

50

đặt lên vai những người trẻ này. Đến thế hệ
thứ ba, việc duy trì kinh doanh theo huyết
thống đã thay đổi ít nhiều. Theo nghiên cứu
của chúng tôi, đây sẽ là một điều tất yếu
trong tương lai. Bởi lẽ, khi giám đốc đã trở
thành một nghề và nhất là khi những người
trong dòng họ không đủ năng lực gánh vác
thì để đảm bảo cho vận hành kinh doanh
được tốt nhất, các doanh tộc doanh nhân
cũng nên thuê người ngoài vào lãnh đạo
(thậm chí thuê người nước ngoài) và chỉ nên
giữ vai trò cổ đông chiến lược. Điều đặc biệt
ở thế hệ này là việc “truyền ngôi” không chỉ
dành cho con trai mà còn cho cả con gái.
Những nữ doanh nhân này không chỉ làm
thay đổi cục diện kinh tế mà còn làm thay
đổi nhận thức xã hội về bình đẳng giới. Trên
thực tế, những “bóng hồng” như: Lee Hwa
Kyung (Giám đốc Mediaplex và On Media
Corp.); Lee Boo Jin (Giám đốc khách sạn
Shilla; Cố vấn Samsung C&T; Giám đốc
chiến lược kinh doanh Samsung Everland)
hay còn được gọi là “tiểu Lee Kun Hee”
(“Little Lee Kun Hee” – theo cách gọi của
Forbes); Lee Seo Hyun (Phó giám đốc Cheil
Industries; Phó giám đốc kế hoạch Cheil )…
thực sự là những “bà đầm thép” trên thương
trường; vừa xinh đẹp, học vấn cao vừa là
nhân tố khuynh đảo thị trường kinh doanh

Hàn Quốc. Tên tuổi của họ đã được thế giới
vinh danh. (Xem thêm bảng 1 về thứ tự xếp
hạng theo khối tài sản do Forbes bình chọn)
Nói chung, đặc điểm của thế hệ này là:
(i) Xuất hiện nhiều các gương mặt doanh
nhân nữ7

7

Lê Thị Việt Hà (9/2014), “Vai trò của nữ giới trong nền
kinh tế Hàn Quốc hiện nay”, Tạp chí Nghiên cứu Đông
Bắc Á, số 9(163), tr. 72+73.

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015


Nghiên cứu khoa học
(ii) Cú s soỏn ngụi cỏc gia tc danh giỏ
nh: Lee, Chung, Koo..., thay vo ú l cỏc
dũng h khỏc (Park, Kim, Shin)
(iii) Cú s tham gia iu hnh tp on
ca nhng ngi khụng cựng huyt thng.
(iv) Cú nhiu doanh nhõn trong cỏc lnh
vc mi nh: trũ chi in t, n lin
2.3.1. Doanh nhõn Lee Jae Yong
(23/6/1968)
Lee Jae Yong sinh ra v ln lờn Seoul,
l con trai trng ca Ch tch Lee Kun Hee,
l chỏu ca nh sỏng lp Lee Byung Chul.
Hin ụng l Phú ch tch tp on Samsung.

Lee Jae Yong tt nghip i hc ngnh Khoa
hc Hn Quc; Thc s Qun tr kinh
doanh Nht; Tin s Qun tr kinh doanh
M; thnh tho ting Anh, Nht; c bit
n l ngi cú chin lc kinh doanh chc
chn, thn trng. ễng c gii truyn
thụng Hn Quc gi l Thỏi t ca
Samsung v l ngi k nhim cha mỡnh
trong tng lai. Mc dự khụng cú c uy
tớn nh cha mỡnh nhng ụng li l ngi khỏ
im tnh, lnh lựng v quyt oỏn. Vic gia
ỡnh v cng khin hỡnh nh ca ụng Lee
tr nờn khụng tt trong xó hi Hn Quc.
ễng l ngi rt yờu thớch Golf v ci nga,
cú nhiu úng gúp cho cụng tỏc t thin xó
hi. ễng l ngi hi t Ti Trớ c,
hon ton xng ỏng tip qun ch
Samsung, nht l khi cha mỡnh ang lõm
bnh nng. Trong vi nm tr li õy, ụng
c truyn thụng phng Tõy bit n
nhiu hn vi t cỏch i din tp on
trong cỏc cuc gp g i tỏc nc ngoi.
ễng l gng mt doanh nhõn Hn Quc tr
tiờu biu c th gii ỏnh giỏ cao. Tuy l
ngi giu th 3 Hn Quc nhng ụng Lee
ang phi vt qua hai i th khỏc l ch

Nghiên cứu đông bắc á, số 2(168) 2-2015

gỏi Lee Boo Jin v cụ em gỏi Lee Seo Hyun8

cú th chớnh thc tr thnh ngi ng
u tp ton.
2.3.2. Doanh nhõn Chung Eui Sun
(18/10/1970)
Chung Eui Sun sinh ra v ln lờn Seoul,
l con trai ỳt ca Ch tch Chung Mong Koo,
l chỏu ca nh sỏng lp Chung Ju Young.
Hin ụng l Phú ch tch tp on Hyundai
Motor. Sau khi tt nghip i hc ngnh
Kinh doanh hc Hn Quc, ụng tip tc
sang M hc cao hc v Kinh doanh, thnh
tho ting Anh. Chung Eui Sun l mt trớ
thc kinh doanh tr, giu tham vng v rt
cú nng lc k tha truyn thng kinh doanh
ca gia ỡnh. ễng c bit n l mt
ngi quyt oỏn, mnh m v st ỏ. Phú
ch tch Chung l ngi nng ng, gii
ngoi giao quc t, thng xuyờn xut hin
t tin trc gii truyn thụng phng Tõy.
Nm 2006, ụng c nhn gii thng nh
lónh o tr ca WEF9. ễng Chung cng l
mt gng mt gúp phn a v th ca
doanh nhõn tr Hn Quc n vi sõn chi
th gii. Cng ging nh cha mỡnh, Chung
Eui Sun cú th cht tt, rt yờu thớch bn
cung v l ch tch Liờn on bn cung Chõu
t nm 2005 n nay. ễng l nh ti tr
vng cho nhiu hot ng th thao trong
nc. Hin ụng l ngi giu th 5 Hn
Quc.

2.3.3. Doanh nhõn Koo Bon Moo
(10/2/1945)
Koo Bon Moo l con trai trng ca Ch
tch Koo Ja Kyung, l chỏu ca nh sỏng lp
Koo In Hwoi. ễng tt nghip i hc v thc
s Kinh doanh hc M. Hin ụng l Ch
8

Lee Boo Jin hin l ngi giu th 14 v Lee Seo Hyung
l ngi giu th 19 Hn Quc. (Xem thờm bng 1)
9
World Economic Forum.

51


Nghiên cứu khoa học
tch tp on LG. Ngy nay, LG vn gi
vng c s phỏt trin ca mỡnh, cựng vi
Samsung, Hyundai, ba Chaebol ny ang
úng gúp c 50% GDP ca Hn Quc.
LG hin l doanh nghip ng u Hn
Quc trong lnh vc in (bao gm: in t,
in lnh, in cụng nghip). Ch tch Koo
l mt ngi cn trng, thuc s ớt nhng
ngi lm kinh doanh Hn Quc gi c
hỡnh nh sch s trong mt truyn thụng.
Nm 2009, 2012, ụng nhn c gii thng
CEO ca nm do tp chớ kinh t trong nc
Maekyung bỡnh chn. ễng l ngi giu th

11 Hn Quc. T th h ụng Koo Bon Moo
tr i, tp on LG tỏch ra thnh nhiu cụng
ty nh, c phn nm gi ca nh h Koo
trong tp on ang gim i ỏng k: LG
International 27,5%, LG húa m phm
33,5%; LG in t 33,7%; LG gia dng
v chm súc sc khe 34%... 10 (tớnh n
nm 2012).
Kt lun
Trong s 25 doanh nhõn t phỳ Hn Quc
c Forbes vinh danh u nm 2015, cú 7
doanh nhõn nh h Lee (tp on Samsung),
3 doanh nhõn nh h Chung (tp on
Hyundai), 2 doanh nhõn nh h Koo (tp
on LG). Cú th nhn thy rng, th h
doanh nhõn th nht v th hai, do cú nhng
úng gúp ỏng k cho chớnh ph v xó hi
nờn h c s u ỏi nht nh, t to cho
mỡnh v bc ngang tng, coi thng phỏp
lut. Th h doanh nhõn th ba lm n cú
phn thn trng, bi bn hn. H ang dn
thoỏt ra khi cỏi búng ca ụng, cha h
khng nh uy tớn ca mỡnh, trong s ú cú
s gúp mt khụng nh ca cỏc n doanh
nhõn. Cú nhng gia tc doanh nhõn i xung

nhng vn cú nhng gia tc doanh nhõn vn
tip tc khng nh c v th trờn thng
trng. Trong ba gia tc k trờn, gia tc h
Lee vn l gia tc danh giỏ nht, kinh doanh

thnh cụng nht v cng tn nhiu giy mc
ca truyn thụng nht. Cõu chuyn v dũng
h ny ni ting khụng ch vỡ kinh doanh v
chớnh tr m cũn ni ting vỡ nhng v
scandal chn ng d lun.
Vi ba gia tc doanh nhõn ny, nh
hng ca h khụng ch trong lnh vc chớnh
tr, ngoi giao, kinh t m cũn trong lnh vc
vn húa, xó hi, dõn sinh. H khụng ch lm
giu cho bn thõn, gia ỡnh m cũn lm giu
cho t nc; to dng hỡnh nh, nõng cao v
th ca Hn Quc trờn trng quc
t.Trỏch nhim xó hi ca doanh nghip
(CSR - Corporate Social Responsibility) l
cam kt ca cụng ty úng gúp cho vic phỏt
trin kinh t bn vng, thụng qua vic tuõn
th chun mc v bo v mụi trng, bỡnh
ng v gii, an ton lao ng, quyn li lao
ng, tr lng cụng bng, o to v phỏt
trin nhõn viờn, phỏt trin cng ng theo
cỏch cú li cho c cụng ty cng nh phỏt
trin chung ca xó hi11. Nu xột theo nh
ngha trờn thỡ cỏc gia tc doanh nhõn ny
hon ton xng ỏng c tụn vinh. Trờn
phng din chớnh tr, ngoi giao, h ó
cựng vi chớnh ph thc hin c nhiu
gii phỏp hũa hp dõn tc, xoa du ni au
chia ct Nam Bc; lm s gi kt ni, t
quan h vi nhiu nc ln Trờn phng
din kinh t, li nhun khng l ca ba tp

on ln ny ang gúp vo mt na GDP
ton quc. Trờn phng din an sinh xó hi,
cng ng, h luụn cú trỏch nhim úng gúp
11

10

Ngun: />
52

nh ngha ca Hi ng kinh doanh th gii v Phỏt
trin bn vng - World Business Council for Sustainable
Development

Nghiên cứu đông bắc á, số 2(168) 2-2015


Nghiªn cøu khoa häc
cho các hoạt động từ thiện, tài trợ các hoạt
động văn hóa, thể thao, giải trí của cộng
đồng, xây dựng trường sở... Một vai trò lớn
khác của các tập đoàn này là cùng với việc
ngày càng mở rộng kinh doanh thì các doanh
nghiệp cũng tạo ra nhiều công ăn việc làm
cho xã hội.
Ngoài ra, chính nỗ lực toàn diện của
những doanh nhân tiêu biểu này đã và đang
là tấm gương sáng để thế hệ trẻ Hàn Quốc
phấn đấu. Trong số đó có cả những tấm
gương cho sự bình quyền nam nữ.

Để giữ vững và phát triển tập đoàn trong
suốt vài thập kỷ, qua nhiều đời lãnh đạo
khác nhau, doanh nhân trong các gia tộc này
là những thuyền trưởng rất bản lĩnh chèo lái
con thuyền doanh nghiệp của mình vượt qua
sóng gió. Văn hóa kinh doanh của ba gia tộc
trên đã phản ánh phần nào văn hóa doanh
nghiệp Hàn Quốc. Đó là tư tưởng xây dựng
doanh nghiệp theo mô hình “đại gia đình”;
mang tính gia trưởng, cục bộ; cách quản lý
áp đặt một chiều từ trên xuống dưới; coi
trọng các quan hệ thân thiết… Tuy nhiên,
trên tất cả, nếu như không có sự đóng góp
của ba gia tộc kinh doanh này thì nền kinh tế
Hàn Quốc không thể có được bước phát triển
nhảy vọt như ngày hôm nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

4.Lê Thị Việt Hà, Bùi Bảo Hưng (5/2012),
“Tính “gia trưởng” trong các công ty Hàn
Quốc”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, số 5
(135).
5. E Ji Sung (2010), Thay đổi tất cả trừ vợ và
con, Nxb Tổng hợp, Tp Hồ Chí Minh. Đỗ Ngọc
Luyến dịch.
6. Verne E. Henderson (1996), Đạo đức
trong kinh doanh, Nxb Văn hóa thông tin, Hà
Nội.
7. Jaeyong Song, Kyungmook Lee (2013),
The Samsung way – Đế chế công nghệ &

phương thức Samsung, Nxb Đại học Kinh tế
quốc dân, Hà Nội. Phạm Diệu Ngọc dịch.
8. Yi Pyeong Gil (2013), Lee Kun Hee –
Những lựa chọn chiến lược và kỳ tích Samsung.
Nxb Thế giới, Hà Nội. Minh Thu, Phong Yến
dịch.
9. John E. Richardson (2008), Business
Ethics (Đạo đức kinh doanh), 19th Edition(Tái
bản lần thứ 19), McGraw-Hill Companies, USA
(McGraw-Hill xuất bản, Mỹ).
10. Edgar. H Schein (2004), Organizational
Culture and Leadership (Văn hóa tổ chức và
lãnh đạo), 3rd edition (Tái bản lần thứ 3), Jossey
– Bass Published, USA (Jossey – Bass xuất bản,
Mỹ)
11. Gong Je Uk (공제욱) (1993), 1950 년대
한국의 자본가 연구 (Nghiên cứu về những nhà
tư bản Hàn Quốc những năm 50), 백산서당,
Nxb Beaksanseodang, Seoul, Hàn Quốc.

1. Warren Bennis, Burt Nanus (2009), Lãnh
đạo, Nxb Trẻ, Hà Nội.
2. Nguyễn Đức (6/9/2013), “Samsung: Từ
“đại bản doanh” đến “cứ điểm" mới”. Báo đầu
tư,
/>3. Lê Thị Việt Hà (9/2014), “Vai trò của nữ
giới trong nền kinh tế Hàn Quốc hiện nay”, Tạp
chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, số 9 (163).

Nghiªn cøu ®«ng b¾c ¸, sè 2(168) 2-2015

53