cơ cấu tổ chức và hoạt động của thanh tra huyện hồng ngự tỉnh đồng tháp

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 2012-2014

CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
THANH TRA HUYỆN HỒNG NGỰ
TỈNH ĐỒNG THÁP
Giáo viên hƣớng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Th.s Nguyễn Lan Hƣơng

Nguyễn Văn Tùng

Bộ môn Luật Hành chính

MSSV: S1200101
Lớp:Luật B2-Đồng Tháp

Cần Thơ, tháng 11 năm 2014

[Type text]

Page 1


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN

........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
2


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
PHỤ LỤC
LỜI MỞ ĐẦU

.................................................................................................................. trang 1

1 . Tính cần thiết của đề tài .................................................................................... 1

2 . Mục đích nghiên cứu đề tài .............................................................................. 1
3 . Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 2
4 . Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 2
5 . Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 3
Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THANH TRA VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ TỔ
CHỨC VA HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN THANH TRA
1.1 Sơ lược sự hình thành và phát triển của cơ quan thanh tra............................... 4
1.2 Quan điểm chung về Thanh tra ................................................................................... 5
1.2.1 Khái niệm về Thanh tra ............................................................................... 5

1.2.2 Đặc điểm của thanh tra nhà nước. .......................................................... 6
1.2.3 Mục đích của thanh tra .............................................................................. 8

1.2.4 Phân biệt thanh tra với hoạt động khác ................................................... 10
1.2.4.1 Thanh tra với giám sát........................................................................ 10
1.2.4.2 Thanh tra với kiểm tra ......................................................................... 11
1.3 Vai trò, vị trí của cơ quan thanh tra ........................................................... 12
1.4 Nguyên tắc hoạt động của thanh tra .............................................................. 13
1.4.1 Nguyên tắc tuân thủ theo pháp luật trong hoạt động thanh tra ........ 14
1.4.2 Nguyên tắc đảm bảo chính xác, khách quan, dân chủ, công khai và kịp
thời trong hoạt động thanh tra ............................................................................ 14
1.4.3 nguyên tắc không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ
chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. .................................................................. 15
1.4.4 Nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi ............................................... 15
1.5 Tổ chức cơ quan thanh tra........................................................................... 15
1.5.1 Cơ quan thanh tra nhà nước .................................................................. 16

1.5.1.1 Thanh tra Chính phủ ........................................................................... 16
1.5.1.2 Thanh tra Bộ, cơ quan ngang bộ........................................................ 16
1.5.1.3 Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương( sau đây gọi chung là
Thanh tra tỉnh). ....................................................................................................... 17
3


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
1.5.1.4 Thanh tra sở ....................................................................................... 17
1.5.1.5 Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh( sau đây gọi chung là
Thanh tra huyện.) ................................................................................................... 18
1.5.2 Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành ....................... 18
Chương 2: CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA HUYỆN HỒNG NGỰ,
TỈNH ĐỒNG THÁP
2.1 Khái quát về huyện Hồng Ngự ...................................................................... 20
2.1.1Vị trí địa lý ................................................................................................ 20
2.1.2 Đặc điểm kinh tế- xã hội .......................................................................... 20
2.2 Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự................... 20
2.2.1 Tồ chức Thanh tra huyện Hồng Ngự ..................................................... 20
2.2.1.1 Chánh thanh tra huyện .................................................................... 21
2..2.1.2 Phó Chánh Thanh tra huyện ............................................................ 23
2.2.1.3 Thanh tra viên ................................................................................... 25
2.2.2 Hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự. .......................................... 28
2.2.2.1 Về Thanh tra .................................................................................... 28
2.2.2.2 Về giải quyết khiếu nại, tố cáo........................................................ 30
2.2.2.3 Về công tác phòng, chống tham nhũng .......................................... 31
2.3 Mối quan hệ giữa Thanh tra huyện với các cơ quan có liên quan. ............. 36
2.3.1 Mối quan hệ giữa Thanh tra huyện với Thanh tra tỉnh ......................... 36
2.3.2 Mối quan hệ với Hội đồng nhân dân huyện........................................... 36
2.3.3 Mối quan hệ với Ủy ban nhân dân huyện .............................................. 37

2.3.4 Mối quan hệ với các Phòng, ban chuyên môn ....................................... 37
2.3.5 Mối quan hệ với Ủy ban nhân dân các xã .............................................. 37
2.3.6 Mối quan hệ với chi bộ cơ quan ............................................................ 38
2.3.7 Mối quan hệ với tổ chức công đoàn cơ sở ............................................. 38

4


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Chương 3: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ
HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA HUYỆN
3.1 Thực trạng ........................................................................................................ 39
3.2 Những hạn chế trong công tác thanh tra ........................................................ 40
3.2.1 Đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo ............................................ 40
3.2.2 Đối với công tác phòng, chống tham nhũng ............................................. 41
3.2.3 Đối với công tác thanh tra ......................................................................... 42
3.3 Một số gi¶i ph¸p kiến nghị nhằm hoàn thiện hơn về Thanh tra huyện Hồng Ngự
trong công tác thanh tra. ................................................................................. 42
3.3.1 Giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo ........................ 42
3.3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng .......... 43
3.3.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra ...................................... 44
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 45
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 47

5


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

LỜI MỞ ĐẦU

1 . Tính cần thiết của đề tài.
Phù hợp với nguyên tắc ở đâu có hoạt động quản lý hành chính nhà nước thì
ở đó có hoạt động thanh tra. Thanh tra luôn gắn liền với hoạt động quản lý nhà
nước. Nên sự xuất hiện của hoạt động hành chính nhà nước tất yếu ra đời thanh
tra hành chính nhà nước.
Thanh tra với vai trò là công cụ quản lý nhà nước, mục đích chính của
thanh tra là tham mưu cho chủ thể quản lý nhà nước kiểm soát việc chấp hành
pháp luật của đối tượng quản lý từ trung ương đến địa phương. Ngoài việc phát
hiện ra những sai phạm để xử lý thì hoạt động thanh tra còn góp phần hoàn thiện
hệ thống cơ chế, chính sách, pháp luật. Hệ thống pháp luật nước ta có nhiều lĩnh
vực còn thiếu và chưa chặt chẽ, một số cơ chế, chính sách đã bộc lộ nhiều sơ hở ,
dễ bị lợi dụng để trục lợi, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Nhờ
thông qua hoạt động thanh tra, những sai sót, gian lận trong việc thực hiện các
chủ trương, chính sách, pháp luật sớm phát hiện và xử lý kịp thời; những lỗ hổng,
những bất hợp pháp trong các chủ trương, chính sách đó đã được điều chỉnh hợp
lý.
Hoạt động thanh tra cũng góp phần không nhỏ trong việc đảm bảo pháp chế.
Yêu cầu của pháp chế là pháp luật phải được tôn trọng, mọi chủ thể trong xã hội
không phân biệt vị thế điều phải chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật. Thanh tra
chính là công cụ giúp cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp sớm phát hiện ra
những cơ quan sai phạm mà do mình quản lý.
Chính vì lý do trên mà người viết chọn đề tài: Cơ cấu tổ chức và hoạt động
của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp. Đề tài này cũng làm rõ hơn về
chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức hoạt động của Thanh tra huyện Hồng
Ngự, tỉnh Đồng Tháp.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài.
Pháp luật về thanh tra cũng quy định rõ về hoạt động thanh tra trong quản lý
hành chính nhà nước, trong đó, Thanh tra là cơ quan tham mưu giúp Ủy ban nhân
dân huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết
khiếu nại,tố cáo, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố

6


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.Vì vậy, khi nghiên
cứu đề tài về cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh
Đồng Tháp là để năng cao hơn về vai trò, chức năng và để cho người dân hiểu rõ
hơn về chức năng hoạt động của thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.
3 . Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
Trong khuôn khổ của khóa luận, người viết chỉ nghiên cứu các vấn đề : Khái
niệm về thanh tra nhà nước. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện
Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp. Các quy định của pháp luật về chức năng, nhiệm vụ
của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp. Nội dung chính người viết chỉ
tập trung nghiên cứu vào cơ cấu tổ chức và hoạt động Thanh tra huyện Hồng
Ngự, tỉnh Đồng Tháp.
4 . Phƣơng pháp nghiên cứu.
Khóa luận được nghiên cứu trên cơ sở vận dụng các phương pháp như:
phương pháp phân tích, phương pháp diễn dịch, quy nạp, phương pháp thống kê,
phương pháp so sánh... nhằm làm sáng tỏ hơn về phạm vi nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu đề tài này cũng làm rõ hơn về hoạt động của Thanh tra
huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp. Trong hoạt động quản lý hành chính nhà
nước. Đồng thời, giúp cho người dân hiểu được rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ
của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp.Từ đó, người dân hiểu rõ về
chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra thì khi người dân có khiếu nại, tố cáo và trình
bày các vấn đề có liên quan đến việc tham nhũng của các cơ quan, tổ chức, cán
bộ hành chính nhà nước thì đến Thanh tra huyện Hồng Ngự gửi đơn hoặc trình
bày trực tiếp những vấn đề có liên quan.
5 . Kết cấu của luận văn.
Luận văn được bố cục như sau: Ngoài phần mở đầu và kết luận thì luận văn

có kết cấu 3 chương:
CHƢƠNG I : KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THANH TRA VÀ QUY ĐỊNH
CỦA PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN
THANH TRA
7


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

CHƢƠNG II : CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA
HUYỆN HỒNG NGỰ, TỈNH ĐỒNG THÁP
CHƢƠNG III : THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN
THIỆN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA HUYỆN

8


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THANH TRA VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ
TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN THANH TRA
1.1.Sơ lƣợc sự hình thành và phát triển của cơ quan thanh tra
Ngay trong ngày đầu xây dựng chính quyền nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
nhận được nhiều thư từ phản ánh các hiện tượng, việc làm sai trái của một số nhân viên
trong bộ máy chính quyền. Từ đó, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh
số 44/SL, thành lập Ban thanh tra đặc biệt. Đánh dấu sự ra đời của Thanh tra Việt Nam.
Giữa tháng 12/1949, tại phiên hợp toàn thể, Hội đồng Chính phủ ra quyết định giải
thể Ban thanh tra đặc biệt và thành lập Ban thanh tra Chính phủ, đồng thời cử các thành
viên vào Ban thanh tra Chính phủ. Ngày 18/12/1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc

lệnh số 138B-SL thành lập Ban thanh tra Chính phủ, cụ Hồ Tùng Mậu được cử làm
Tổng Thanh tra.
Trước yêu cầu thực tiễn của việc quản lý nhà nước và chủ trương của Đảng, ngày
28/03/1956, Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ra Sắc lệnh số 261/SL thành
lập Ban thanh tra Trung ương của Chính phủ. Ngày 26/12/1956 Thủ tướng Chính phủ
ban hành Nghị định số 1194/TTg về việc thành lập Ban thanh tra ở các liên khu, khu,
thành phố và tỉnh, đặt dưới sự chỉ đạo của Ủy ban hành chính các cấp và chịu hướng
dẫn nghiệp vụ của Ban thanh tra cấp trên. 1
Nghị quyết số 164/CP ngày 31/8/1970 của Hội đồng Chính phủ về việc tăng
cường công tác thanh tra và chấn chỉnh hệ thống cơ quan thanh tra nhà nước.
Nghị định 165/CP ngày 31/8/1970 của hội đồng chính phủ qui định nhiệm vụ,
quyền hạn của ủy ban Thanh tra của Chính phủ.
Thông tư số 60/UBTT ngày 22/5/1970 của Ủy ban Thanh tra của Chính phủ
hướng dẫn các ngành, các cấp về giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân.
Sau những thay đổi lớn và căn bản bối cảnh đất nước và nhất là dựa trên tinh thần
Nghị quyết số 24 của Ban chấp hành Trung ương và Hội nghị hiệp thương chính trị
thống nhất, ngành Thanh tra Việt Nam có sự chuyển biến cần thiết va kiệp thời.

1

xem Thanh tra Việt Nam 65 năm xây dựng và trưởng thành - Thanh tra Chính phủ.
9


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Ngày 01/04/1990, Pháp lệnh Thanh tra được ban hành, pháp lệnh gồm 6 chương,
41 điều quy định về hệ thống tổ chức, nhiệm vụ quyền hạn của thanh tra nhà nước, tổ
chức thanh tra nhân dân và trình tự thanh tra, Ủy ban Thanh tra nhà nước đổi thành
Thanh tra nhà nước. Cho đến thời kỳ này, đây là văn bản pháp lý cao nhất về công tác
Thanh tra.

Sau 14 năm thực hiện, Pháp lệnh này đã bộc lộ những điểm bất cập không còn phù
hợp với tình hình kinh tế xã hội bây giờ. Để khắc phục những điểm bất cập và đáp ứng
thời kỳ mới, ngày 15/6/2004 Quốc hội đã thông qua Luật Thanh tra. Luật này có hiệu
lực kể từ ngày 01/10/2004.
Sau 5 năm thực hiện, các quy định của Luật Thanh tra một lần nữa đã bộc lộ
những hạn chế bất cập cần phải được sữa đổi bổ sung cho phù họp với tình hình hiện
nay. Ngày 15/11/2010 Quốc hội đã thông qua Luật Thanh tra năm 2010. Luật này có
hiệu lự kể từ ngày 01/7/2011.
1.2 Quan điểm chung về Thanh tra
1.2.1 Khái niệm về Thanh tra
Theo từ điển Tiếng Việt, thanh tra là hoạt động điều tra ,xem xét làm rõ sự việc.
Luật Thanh tra năm 2010 không đưa ra định nghĩa về thanh tra. Tuy nhiên, theo
tinh thần của Luật này, thanh tra là thuật ngữ chung để chỉ thanh tra nhà nước và thanh
tra nhân dân.
Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự thủ tục do
pháp luật quy định của của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện
chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra
nhà nước bao gồm: Thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.2
Thanh tra nhân nhân là hình thức giám sát của nhân dân thông qua Ban thanh tra
nhân dân đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, giải quyết khiếu nại , tố cáo, việc
thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm ở
xã phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà
nước.3

2

Khoản 1 Điều 3 Luật Thanh tra năm 2010

3

Khoản 8 Điều 3 Luật Thanh tra năm 2010
10


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
1.2.2 Đặc điểm của thanh tra nhà nƣớc.
Thứ nhất, thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang
tính chuyên trách:
Theo quy định của pháp luật chủ thể tiến hành hoạt động thanh tra là cơ quan quản
lý hành chính nhà nước ( Chính phủ, Bộ, Cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân tỉnh,
huyện và các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh), nhưng hoạt động
thanh tra không thể được tiến hành nếu không có sự tham gia của các cơ quan thanh tra
nhà nước. Các cơ quan thanh tra được thành lập với chức năng tham mưu, giúp cho cơ
quan quản lý hành chính nhà nước thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra trong phạm vi
quản lý nhà nước của cơ quan đó để đảm bảo việc thi hành pháp luật, bảo vệ lợi ích
của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực quản lý
hành chính nhà nước. Các các cơ quan thanh tra nhà nước thực hiện chức năng thanh
tra của mình thông qua đội ngũ thanh tra có trình độ và có năng lực theo quy định của
pháp luật. Những thanh tra viên này là công chức chuyên môn của các cơ quan thanh
tra nhà nước. Khi tiến hành thanh tra họ phải tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước
pháp luật và Thủ trưởng cơ quan quản lý trực tiếp về nhiệm vụ thanh tra. Như vậy, có
thể thấy hoạt động thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính
chuyên trách.
Thứ hai, thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước là hoạt động mang tính
quyền lực nhà nước, luôn gắn liền với quá trình quản lý hành chính nhà nước:
Điều này được giải thích bằng việc thanh tra ra đời, tồn tại và phát triển cùng với
sự ra đời và tồn tại và phát triển của bản thân nhà nước và sự quản lý hành chính nhà
nước. Khi xã hội phát triển đến một giai đoạn nhất định nhà nước tự tiêu vong và kéo
theo thanh tra cũng như vậy.
Là một chức năng, một công cụ quản lý hành chính nhà nước, nên hoạt động thanh

tra nhà nước mang tính quyền uy và mệnh lệnh. Quan hệ giữa chủ thể thanh tra và đối
tượng bị thanh tra là quan hệ quyền lực - phục tùng. Thể hiện qua việc nhân danh nhà
nước và bằng quyền lực nhà nước. Hoạt động thanh tra nhà nước chỉ do những cơ quan
và người có thẩm quyền tiến hành; các yêu cầu, kết luận, kiến nghị quyết định xử lý về
thanh tra có tính bất buộc phải thực hiện và được nhà nước bảo đảm thực hiện. Tính
quyền lực nhà nước là bảo đảm và là điểm nổi bật của hoạt động thanh tra nhà nước so
với hoạt động thanh tra khác là hoạt động thanh tra nhân dân. Bởi không giống như
thanh tra nhà nước, hoạt động thanh tra do các Ban thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị
trấn hoặc các Ban thanh tra nhân dân ở các cơ quan nhà nước, đơn vị hành chính sự
11


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
nghiệp, đơn vị sản xuất kinh doanh của nhà nước tiến hành. Đây là các tổ chức tự quản,
khi thực hiện hoạt động thanh tra nếu phát hiện những việc làm sai trái pháp luật của
đối tượng thanh tra, Ban thanh tra nhân dân chỉ có quyền kiến nghị với cơ quan nhà
nước có thẩm quyền mà không có quyền áp dụng biện pháp cưỡng chế nhà nước để xử
lý. Như vậy, có thể thấy, hoạt động thanh tra của Ban thanh tra nhân dân không mang
tính quyền lực.4
Thứ ba, thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước là hoạt động được tiến
hành một cách độc lập:
Mục đích chính nhằm xác minh những sai phạm của đối tượng quản lý, cho nên
hoạt động thanh tra nhà nước cuối cùng phải kết luận đúng sai của các đối tượng trong
việc chấp hành pháp luật. Do đó, để được hiệu quả, đòi hỏi hoạt động thanh tra phải
được tiến hành một cách độc lập theo đúng thủ tục do pháp luật quy định, bao gồm việc
xây dựng, kế hoạch thanh tra, ra quyết định thanh tra, ra kết luận thanh tra. Tuy nhiên,
do nhiệm vụ của thanh tra là tham mưu cho chủ thể quản lý hành chính nhà nước nên
hoạt động của thanh tra gắn chặt với chủ thể quản lý hành chính nhà nước. Chính vì vậy
mà thanh tra nhà nước tuy có tính độc lập nhưng tính độc lập này là tương đối với quản
lý hành chính nhà nước được thể hiện như: Thủ trưởng cơ quan thanh tra do người

đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức; khi kết thúc
thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra, thanh tra viên chỉ có quyền kiến nghị các biện pháp
xử lý, còn kết luận chính thức và quyết định xử lý vụ việc thuộc về Thủ trưởng cơ quan
quản lý.
Thứ tư, Thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước được tiến hành theo thủ
tục hành chính:
Các hoạt động quản lý diễn ra trong lĩnh vực hoạt động nào thì được thực hiện
theo thủ tục pháp luật quy định trong lĩnh vực đó.Thanh tra nhà nước là một chức năng
cơ bản của quản lý hành chính nhà nước. Vì vậy, nó được thực hiện theo thủ tục hành
chính. Hoạt động thanh tra được thực hiện các chủ thể quản lý hành chính nhà nước. Để
tạo cơ sở pháp lý thống nhất trong việc thanh tra nhằm tránh lạm quyền, lộng quyền
hay không thực hiện hết thẩm quyền của chủ thể quản lý. Cũng như nhằm bảo vệ quyền
và lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức là đối tượng của hoạt động thanh tra, nhà
nước phải đưa ra các quy phạm pháp luật hành chính, trong đó quy định về trình tự, nội

4

Lê Mai Trang - Hoàn thiện pháp luật về thanh tra chuyên ngành trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt
Nam hiện nay-. tr 5,8.
12


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
dung, mục đích, cách thức tiến hành hoạt động thanh tra. Chủ thể thực hiện thanh tra sẽ
tiến hành các hoạt động căn cứ vào các quy phạm hành chính quy định về vấn đề này.
Qua việc tìm hiểu lý do ra đời, cũng như những đặc điểm của thanh tra trong quản
lý, người viết xin đưa ra định nghĩa về thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước như
sau: Thanh tra trong quản lý hành chính nhà nước là hoạt động chuyên trách chủ yếu
do cơ quan thanh tra nhà nước trong bộ máy trong bộ máy hành chính nhà nước thực
hiện theo thủ tục hành chính, có nội dung là kiểm tra, xem xét, đánh giá và kết luận

chính thức về việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức,
cá nhân trong quản lý hành chính nhà nước.
1.2.3 Mục đích của thanh tra.
Đây là vấn đề quan trọng có tính chất định hướng cho hoạt động thanh tra và trên
thực tế đã có sự thay đổi căn bản trong nhận thức về mục đích của thanh tra trong Luật
Thanh tra năm 2004 và Luật Thanh tra năm 2010.
Tại Điều 3 Luật Thanh tra 2004 quy định: “ Mục đích hoạt động thanh tra nhằm
phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; phát hiện những sơ hở
trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm
quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu
lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và
lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Còn tại Điều 2 Luật Thanh tra năm 2010 quy định: “Mục đích hoạt động thanh tra
nhằm phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ
quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý
hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của
pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động
quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ
quan, tổ chức, cá nhân”.
Từ đó, có thể thấy rằng, hoạt động thanh tra có nhiều mục đích, trong đó, có mục
đích trực tiếp và mục đích gián tiếp. Mục đích cụ thể của thanh tra nhằm:
Thứ nhất, phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị
với cơ quan nhà nước có thẩm quyền có các biện pháp khắc phục. Hoạt động thanh tra
không chỉ phát hiện và xử lý vi phạm mà còn giúp cơ quan nhà nước đánh giá sự phù
hợp, cơ chế, chính sách các quy định của pháp luật có phù hợp với thực tiễn cuộc sống
hay không, nếu có thì kịp thời phát hiện và chỉnh đốn.
13


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp

Thứ hai, phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật. Đây là
mục tiêu chủ yếu, trực tiếp của hoạt động thanh tra. Thanh tra là hoạt động thường
xuyên của cơ quan quản lý nhà nước đảm bảo cho các quyết định quản lý được chấp
hành, đảm bảo mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân tuân thủ theo đúng quy
định của pháp luật. Chính tính chất thường xuyên của hoạt động thanh tra đã có tác
dụng phòng ngừa các vi phạm pháp luật; bởi các cuộc thanh tra thường chỉ rõ những sai
phạm, lệch lạc cần chấn chỉnh trong hoạt động của đối tượng thanh tra. Tóm lại, phòng
ngừa là một trong mục đích quan trọng của công tác thanh tra.
Thứ ba, giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Chúng ta xây dựng một nhà nước pháp quyền điều đó đòi hỏi phải tăng cường tính
pháp chế, kỷ cương pháp luật trong mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức và trong cách
hành xử của mỗi công dân. Nhờ đó, mà hoạt động thanh tra đã giúp cho các cơ quan, tổ
chức, cá nhân sớm phát hiện kịp thời ra những thiếu soát, sai phạm và chấn chỉnh kịp
thời đúng lúc. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều được phát hiện nhanh chóng và xử lý
nghiêm minh. Hoạt động của thanh tra là việc xem xét việc làm của cơ quan, cá nhân,
tổ chức trên cơ sở những quy định của pháp luật và tìm ra những sai phạm, những
người vi phạm để đánh giá tính chất, mức độ vi phạm mà từ đó kiến nghị với cơ quan
nhà nước có thẩm quyền xử lý.
Thứ tư, phát huy nhân tố tích cực; gốp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý
cho nhà nước; bảo vệ lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, cá nhân,
tổ chức. Những mục đích này tuy mang tính chất gián tiếp nhưng không kém phần quan
trọng trong hoạt động thanh tra. Nhân tố tích cực ở đây được hiểu là những việc làm
hay, lành mạnh, thể hiện tư duy mới, hành động mới phù hợp với chủ trương, quan
điểm cải cách, đổi mới toàn diện đất nước.
Đây là những điểm mới của Luật thanh tra năm 2010 so với Luật Thanh tra năm
2004 quy định về mục đích của hoạt động thanh tra.
Theo quy định tại Điều 3 Luật Thanh tra 2004 quy định: “ Mục đích hoạt động
thanh tra nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; phát
hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan
nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần

nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Điểm mới của Luật Thanh tra năm 2010 là : Mục đích hoạt động thanh tra nhằm
phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan
14


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi
vi phạm pháp luật. Như vậy thì Luật Thanh tra năm 2010 đã đưa việc phát hiện những
sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật lên trước việc phòng ngừa, phát hiện
và xử lý hành vi vi phạm. Quy định như vậy thì tốt hơn, nếu phát hiện sơ hở ngay từ
đầu về cơ chế, chính sách, pháp luật thì kiến nghị khắc phục, còn nếu không khắc phục
thì xử lý nghiêm các hành vi đó.
1.2.4 Phân biệt thanh tra với hoạt động khác
1.2.4.1 Thanh tra với giám sát
Giám sát được hiểu là theo dõi, xem xét làm đúng hoặc làm sai những điều đã quy
định. Ở góc độ pháp lý, với tính chất là một biện pháp bảo đảm pháp chế trong quản lý
nhà nước, xác định là một hoạt động thuộc về chức năng của cơ quan quyền lực nhà
nước (Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp) đối với hoạt động của cơ quan trong bộ
máy nhà nước, trong đó, có hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Bên cạnh hệ thống
cơ quan quyền lực nhà nước, các tổ chức xã hội và cá nhân công dân cũng thực hiện
hoạt động giám sát đối với quản lý hành chính nhà nước.
Về chủ thể, chủ thể thực hiện hoạt động giám sát là cơ quan quyền lực gồm: Quốc
hội và Hội đồng nhân dân các cấp. Ngoài ra, các tổ chức, cá nhân công dân cũng thực
hiện hoạt động giám sát. Trong khi đó, hoạt động thanh tra chủ yếu được thực hiện bởi
các cơ quan thanh tra, cơ quan nằm trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước và
chịu trách nhiệm thực hiện việc thanh tra đối với hoạt động của chính hệ thống cơ quan
này.
Về hình thức, hoạt động giám sát thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, mang

tính đặc thù, trong đó, phải kể đến những hình thức giám sát mang tính trực tiếp, của cơ
quan giám sát với cơ quan chịu giám sát. Ví dụ: Hội đồng nhân dân huyện giám sát
Viện kiểm sát nhân dân huyện. Hoạt động giám sát liên tục, thực hiện thường xuyên
không cần thông báo hoặc ra quyết định.5

1.2.4.2 Thanh tra với kiểm tra

5

Xem Nguyễn Cửu Việt, Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, Nxb. Chính trị Quốc gia, 2013, tr. 606
15


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Kiểm tra là việc xem xét tình hình thực tế nhằm đánh giá, nhân xét. Kiểm tra là
một khái niệm rộng và trong thực tiễn thì hoạt động kiểm tra có thể được chia thành 2
nhóm:6
Nhóm 1: Kiểm tra mang tính chuyên môn- kỹ thuật như kiểm tra chất lượng sản
phẩm, chất lượng học tập, tình trạng sức khỏe.
Nhóm 2: Kiểm tra đối với con người hoặc tổ chức của con người, hoạt động như
kiểm tra của nhà nước đối với các hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc
tuân thủ theo pháp luật.
Trong quản lý hành chính nhà nước, kiểm tra được xem là khâu không thể thiếu
được trong hoạt động của các chủ thể có thẩm quyền. Hoạt động thanh tra và kiểm tra
có thể phân biệt ở một số điểm sau:
Về chủ thể: Chủ thể tiến hành hoạt động thanh tra là các tổ chức thanh tra chuyên
trách về kiểm tra việc hoạt động quản lý nhà nước của cơ quan hành chính nhà nước.
Khác với Luật Thanh tra năm 2004, Luật Thanh tra năm 2010 không chia ra 2 nhóm:
(1) Cơ quan thanh tra theo cấp hành chính; (2) Cơ quan thanh tra chuyên ngành. Toàn
bộ gọi chung là cơ quan thanh tra nhà nước được quy định tại Điều 4 Luật Thanh tra

năm 2010. Cũng theo Điều 4, ngoài cơ quan thanh tra nhà nước ra còn có cơ quan được
giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Như vậy, theo khoản 1 Điều 4 thì
chủ thể thuộc cơ quan thanh tra nhà nước gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, cơ
quan ngang bộ( sau đây gọi chung là Thanh tra bộ), Thanh tra tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương( sau đây gọi chung là thanh tra tỉnh), Thanh tra sở, Thanh tra huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh( sau đây gọi chung là thanh tra huyện) và theo khoản
6, khoản 7 Điều 3 quy định chủ thể của cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên
ngành gồm: tổng cục, cục thuộc bộ, chi cục thuộc sở được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành và công chức được phân công thực hiện nhiệm vụ thanh tra của
cơ quan giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.Trong hoạt động thanh tra,
các cơ quan thanh tra có thể sử dụng cán bộ ngoài ngành thanh tra, nhưng quan trọng là
những cán bộ đó phải có tư cách pháp lý do cơ quan có thẩm quyền quyết định nếu xét
thấy cần thiết. Chủ thể tiến hành kiểm tra có thể là cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hoặc cũng có thể là một cá nhân nào đó. Hoạt động
kiểm tra là hoạt động có thể tự kiểm tra đối với công việc của mình.

6

TS Trần Minh Hương- Giáo trình thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo- Nxb, Công an nhân dân, năm 2007,
trang 39-40.
16


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Về nội dung, hoạt động kiểm tra là hoạt động có tính chất thường xuyên, liên tục
đối với mọi hoạt dộng quản lý, kể cả những hoạt động quản lý có tính chất đơn giản
diễn ra hàng ngày, mục đích nhằm phát hiện ra những yếu kém trong công tác quản lý,
kịp thời có những biện pháp khắc phục sửa chữa. Trong khi đó, hoạt động thanh tra
hướng vào những vụ việc cụ thể có tính chất phức tạp, với yêu cầu là phải kiểm tra một
cách tỉ mỉ, toàn diện và sâu sắc hơn đối với mọi vấn đề, hay lĩnh vực nào đó của quản

lý hành chính nhà nước.
Về hình thức, hoạt động thanh tra được tiến hành theo trình tự, thủ tục chặt chẽ do
pháp luật quy định và thông thường đòi hỏi phải tốn nhiều thời gian và tốn nhiều công
sức hơn so với hoạt động kiểm tra.
1.3 Vai trò, vị trí của cơ quan thanh tra
Hoạt động thanh tra là phương thức thực hiện dân chủ. Dân chủ ở đây là những
công dân được trực tiếp hay gián tiếp thực hiện quyền tham gia vào hoạt động quản lý
của nhà nước, được nói lên ý kiến của mình, được pháp luật bảo vệ khỏi sự xâm phạm
của các đối tượng thanh tra, kể cả chính quyền. Hiện nay, người dân được thực hiện
quyền dân chủ, được quyền khiếu nại những quyết định hay hành vi hành chính của cơ
quan nhà nước để đòi quyền lợi cho mình đã bị xâm phạm hoặc có thể tố cáo hành vi vi
phạm pháp luật, hành vi đe dọa đến lợi ích của mình và của người khác.
Hiện nay, với vai trò giải quyết khiếu nại, tố cáo cơ quan thanh tra đảm bảo cho
quyền này được thực hiện trên trên thực tế. Nói cách khác, thông qua việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo và thanh tra công tác giải quyết khiếu nại tố cáo các quyền và lợi ích
hợp pháp của người dân được bảo vệ.
Thời gian qua, hoạt động thanh tra góp phần làm trong sạch hoàn thiện bộ máy
nhà nước. Hiệu lực của công tác quản lý nhà nước phụ thuộc rất lớn vào phẩm chất,
năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức vào nội dung và tổ chức thực hiện các quyết
định quản lý. Khi nội dung và chất lượng đã được kiểm nghiệm trên thực tế là đúng và
phù hợp, nhưng đối tượng vẫn không chịu thi hành hoặc thi hành không nghiêm, thì khi
đó, hoạt động thanh tra, kiểm tra phải làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan, xác
định rõ trách nhiệm thuộc khâu, thuộc đối tượng nào nhằm chấn chỉnh và xử lý kịp thời
những vi phạm có thể xảy ra.
Hoạt động thanh tra cũng đang ngày càng góp phần hoàn thiện hệ thống, cơ chế,
chính sách, pháp luật. Hệ thống pháp luật ở nước ta hiện còn nhiều lĩnh vực thiếu sót và
chưa chặt chẽ. Vì vậy, nhờ thông qua hoạt động thanh tra, những thiếu sót, gian lận
17

Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật sớm phát hiện và khắc phục
kịp thời; những lỗ hổng, những bất họp lý các chủ trương, chính sách. Các chủ thể quản
lý nhờ có hoạt động thanh tra mà biết sớm thông tin để có thể dự báo những vấn đề phát
sinh và có biện pháp phòng ngừa thích hợp, kịp thời.
Hoạt động thanh tra góp phần phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật và
năng cao ý thức pháp luật của nhân dân. Thông qua hoạt động thanh tra, các thông tin,
kết luận có tác dụng giáo dục và phòng ngừa vi phạm pháp luật. Thanh tra không chỉ có
vai trò đối với đối tượng quản lý nhà nước mà còn có vai trò với chủ thể quản lý, cụ thể
thông qua hoạt động thanh tra giúp cho các chủ thể quản lý nhà nước hoàn thiện việc
quản lý như: pháp luật, cơ chế, chính sách chính xác, đúng đắn, khách quan, phù hợp
với thực tế.
Thông qua việc thực hiện chức năng thanh tra, cơ quan thanh tra sẽ làm cho các
đối tượng bị thanh tra và người dân hiểu biết về pháp luật hơn. Nhà nước pháp quyền
chỉ có thể xây dựng thành công khi người dân hiểu biết sâu sắc về pháp luật và quyền
dân chủ của mình.
1.4 Nguyên tắc hoạt động của thanh tra
Đây là vấn đề hết sức quan trọng nó thể hiện chủ trương, định hướng chủ đạo
trong hoạt động thanh tra. Nguyên tắc hoạt động thanh tra được quy định trong Luật
Thanh tra năm 2010, chứa đựng những thay đổi khá căn bản trong nhận thức về thanh
tra và hoạt động của thanh tra. Đó là kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn hoạt động
thanh tra, đồng thời, thể hiện quan điểm đổi mới về tổ chức bộ máy nhà nước nói chung
và định hướng cải cách hành chính nhà nước nói riêng.
Điều 7 Luật thanh tra năm 2010 quy định nguyên tắc hoạt động thanh tra:
“1. Tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác; khách quan, trung thực, công khai,
dân chủ, kịp thời.
2 . Không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các
cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của
cơ quan, tổ chức, cá nhân thanh tra.”

1.4.1 Nguyên tắc tuân thủ theo pháp luật trong hoạt động thanh tra

18


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Phù hợp với nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa - một nguyên tắc cơ bản của
quản lý hành chính nhà nước, hoạt động thanh tra đòi hỏi tuân thủ nguyên tắc tuân theo
pháp luật. Nguyên tắc này có 2 yêu cầu:
Một là, mọi công việc cần tiến hành trong hoạt động thanh tra phải được thực hiện
trên cơ sở những quy định của pháp luật hiện hành về thanh tra.
Hai là, không một cơ quan, tổ chức, cá nhân nào được can thiệp trái pháp luật vào
hoạt động thanh tra. Khi có đầy đủ những căn cứ do pháp luật quy định, cơ quan thanh
tra tiến hành hoạt động thanh tra một cách độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.
Theo đó, từ chương trình, kế hoạch hoạt động thanh tra đến việc ra quyết định
thanh tra, cử đoàn thanh tra, thanh tra viên và đến kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý
phải tuân thủ theo quy định pháp luật hiện hành.
1.4.2 Nguyên tắc đảm bảo chính xác, khách quan, dân chủ, công khai và kịp thời
trong hoạt động thanh tra.
Thanh tra là hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch, chính sách,
pháp luật của nhà nước, trên cơ sở đó, đề ra những biện pháp xử lý thích hợp, đảm bảo
cho chính sách, pháp luật, kế hoạch tôn trọng thực hiện. Mỗi kết luận, kiến nghị hay
quyết định đều rất quan trọng, bởi nó làm rõ tính đúng sai, nêu rõ tình hình, tính chất,
hậu quả của sự việc, xác định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nếu họ sai phạm và yêu
cầu những đối tượng này khắc phục những sai phạm đó. Vì vậy, tính xác phải được coi
là một nguyên tắc của hoạt động thanh tra.
Nguyên tắc khác quan trong hoạt động thanh tra đòi hỏi mọi công việc tiến hành
trong hoạt động thanh tra xuất phát từ thực tiễn quản lý hành chính nhà nước. Mọi
quyết định, kết luận hay kiến nghị phải xuất phát từ thực tiễn khách quan.
Công khai, dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, nó cũng là một

nguyên tắc trong hoạt động thanh tra. Các quy định của pháp luật phải được thể hiện rõ
ràng công khai, dân chủ.
Kịp thời là một yêu cầu mang tính đặc thù trong phương thức hoạt động của thanh
tra. Yêu cầu này nhằm đảm bảo, phát hiện, ngăn ngừa và xử lý kịp thời những việc làm
vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, tập thể và các cá
nhân trong xã hội. Kịp thời là khi có dấu hiệu vi phạm là phải tiến hành nhanh chóng,
mọi công việc được thực hiện trong thời gian quy định.

19


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
1.4.3 Nguyên tắc không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá
nhân là đối tượng thanh tra.
Thực hiện hoạt động thanh tra là góp phần đảm bảo pháp chế và kỷ cương nhà
nước. Tuy nhiên, khi tiến hành hoạt động thanh tra thì cơ quan thanh tra phải đảm bảo
là không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân là
đối tượng thanh tra. Có như vậy, thanh tra mới thật sự là công cụ để củng cố và tăng
cường pháp chế kỷ luật nhà nước trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước.
Nguyên tắc này có ý nghĩa rất quan trọng, trong thực tế thì đã xuất hiện một số
cán bộ thanh tra lợi dụng chức vụ để thực hiện hành vi tiêu cực. Nguyên tắc này cũng
lấy nguyên tắc tuân theo pháp luật để làm cơ sở thực hiện. Khoản 1 Điều 13 Luật
Thanh tra năm 2010 cũng có quy định cấm việc“ lợi dụng, chức vụ, quyền hạn thanh
tra để thực hiện hành vi trái pháp luật, sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà cho đối
tượng thanh tra”.
1.4.4 Nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh
tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra.
Ngoài những nguyên tắc cơ bản trên, Luật Thanh tra năm 2010 còn bổ sung
nguyên tắc “không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa
các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra”. Thực tế, việc bổ sung nguyên tắc này là rất

cần thiết, nó khắc phục được sự chồng chéo, trùng lặp của nhũng chủ thể tiến hành
thanh tra mà trước đây Luật thanh tra 2004 không có quy định. Để thực hiện nguyên tắc
này, đòi hỏi cơ quan thanh tra phải chuẩn bị tốt định hướng chương trình thanh tra do
Thanh tra Chính phủ lập và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt có sự phối hợp với
các cơ quan thanh tra có chức năng về kế hoạch thanh tra hàng năm đảm bảo không
trùng lắp cũng như không bỏ sót đối tượng, lĩnh vực “ bỏ sót đối tượng, lĩnh vực cần
được thanh tra”.
1.5 Tổ chức cơ quan thanh tra
Theo Luật Thanh tra năm 2010 không phân định tổ chức cơ quan thanh tra nhà
nước thành lập theo cấp hành chính và tổ chức cơ quan thanh tra nhà nước thành lập
theo ngành, lĩnh vực như khoản 1 điều 10 Luật Thanh tra năm 2004 Cơ quan thanh tra
nhà nước bao gồm: Cơ quan thanh tra được thành lập theo cấp hành chính; Cơ quan
thanh tra được thành lập ở cơ quan quản lý nhà nước ngành, lĩnh vực” mà chỉ quy định
các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, bao gồm: cơ quan thanh tra nhà nước
(Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ; thanh tra tỉnh,thành phố trực
20


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
thuộc trung ương; Thanh tra sở; Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh),
cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Việc thay đổi về tổ chức như trên là nhằm nâng cao tính hệ thống của cơ quan
thanh tra nhà nước, đồng thời xác định rõ đối tượng thanh tra, phạm vi thanh tra giữa
các cơ quan thanh tra, giữa cơ quan thanh tra nhà nước với cơ quan chức năng thanh tra
chuyên ngành, khắc phục sự trùng lặp trong hoạt động thanh tra.
1.5.1 Cơ quan thanh tra nhà nƣớc
1.5.1.1 Thanh tra Chính phủ
Thanh tra Chính phủ là cơ quan của Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Chính phủ
thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng,
chống tham nhũng trong phạm vi cả nước; thực hiện hoạt động thanh tra, giải quyết

khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
Về cơ cấu Thanh tra Chính phủ có Tổng Thanh tra Chính phủ, các Phó Tổng
Thanh tra Chính phủ và Thanh tra viên.
Tổng Thanh tra Chính phủ là thành viên Chính phủ, là người đứng đầu ngành
thanh tra. Tổng Thanh tra Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội, Thủ tướng
Chính phủ về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng.
Việc bổ nhiệm Tổng Thanh tra Chính phủ do Thủ tướng đề nghị Quốc hội phê
duyệt và Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, chức chức.
Phó Tổng thanh tra Chính phủ giúp Tổng thanh tra Chính phủ thực hiện nhiệm vụ
theo sự phân công của Tổng Thanh tra Chính phủ.
1.5.1.2 Thanh tra Bộ, cơ quan ngang Bộ
Thanh tra Bộ là cơ quan của Bộ, giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước về công tác
thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra
hành chính đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của bộ; tiến hành
thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà
nước theo ngành, lĩnh vực của bộ; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng theo quy định của pháp luật.
Cơ cấu Thanh tra Bộ có Chánh Thanh tra, Phó Chánh thanh tra và Thanh tra viên.
Chánh thanh tra Bộ do Bộ trưởng bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức sau khi thống
nhất với Tổng Thanh tra Chính phủ.
21


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Phó Chánh Thanh tra Bộ giúp Chánh Thanh tra bộ thực hiện nhiệm vụ theo sự
phân công của Chánh Thanh tra bộ.
Thanh tra Bộ chịu sự chỉ đạo, điều hành của Bộ trưởng và chịu sự chỉ đạo về công
tác, hướng dẫn về tổ chức nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ.
1.5.1.3 Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là

Thanh tra tỉnh)
Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là Thanh tra
tỉnh) là cơ quan ngang sở thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) có chức năng tham mưu, giúp
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra,
giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra, giải quyết khiếu
nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong phạm vi quản lý nhà nước của Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh.
Cơ cấu Thanh tra tỉnh có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra
viên.
Chánh Thanh tra tỉnh do Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh cùng cấp bổ nhiệm, miễn
nhiệm, cách chức sau khi thông nhất với Tổng Thanh tra Chính phủ.
Phó Chánh Thanh tra tỉnh giúp Chánh Thanh tra tỉnh thực hiện nhiệm vụ theo sự
phân công của Chánh Thanh tra tỉnh.
Thanh tra tỉnh chịu sự chỉ đạo và điều hành của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng
cấp và chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về tổ chức nghiệp vụ của Thanh tra
Chính phủ.
1.5.1.4 Thanh tra sở
Thanh tra sở là cơ quan của sở, giúp Giám đốc sở tiến hành thanh tra hành chính
và thanh tra chuyên ngành, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng theo
quy định của pháp luật. Thanh tra sở được thành lập ở những sở thực hiện nhiệm vụ
quản lý nhà nước theo ủy quyền của Ủy ban nhân dân cùng cấp hoặc theo quy định của
pháp luật.
Cơ cấu Thanh tra sở có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và thanh tra viên.
Chánh Thanh tra sở do Giám đốc sở bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức sau khi
thống nhất với Chánh Thanh tra tỉnh.

22

Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Phó Chánh Thanh tra sở giúp Chánh Thanh tra sở thực hiện nhiệm vụ theo sự
phân công của Chánh Thanh tra sở.
Thanh tra sở chịu sự chỉ đạo và điều hành của Giám đốc sở; chịu sự chỉ đạo về
công tác thanh tra và hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra tỉnh, về
nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra bộ.
So với Luật Thanh tra năm 2004 thì Luật Thanh tra năm 2010 đã xác định rõ trách
nhiệm và chức năng của Thanh tra sở trong việc tham mưu Giám đốc sở giải quyết
khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng. Đồng thời, xác định mối quan hệ chỉ đạo
của Thanh tra tỉnh đối với Thanh tra sở về công tác thanh tra.
1.5.1.5 Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là
Thanh tra huyện)
Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là Thanh
tra huyện) là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là Ủy ban nhân dân cấp huyện) có chức năng tham
mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công
tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra, giải
quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật.
Cơ cấu Thanh tra huyện có Chánh Thanh tra, Phó Chánh thanh tra và Thanh tra
viên
Chánh Thanh tra huyện do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện bổ nhiệm, miễn
nhiệm, cách chức sau khi thống nhất với Chánh Thanh tra tỉnh.
Phó Chánh Thanh tra huyện giúp Chánh Thanh tra huyện thực hiện nhiệm vụ theo
sự phân công của Chánh Thanh tra huyện.
Thanh tra huyện chịu sử chỉ đạo và điều hành của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng
cấp và chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra của Thanh tra tỉnh.
1.5.2 Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành
Để đảm bảo yêu cầu xử lý nhanh chóng, kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật,
nhất là các vi phạm xảy ra ngày càng nhiều trong một số lĩnh vực liên quan đến đời
sống sinh hoạt của nhân dân, Luật Thanh tra năm 2010 đã giao chức năng thanh tra

chuyên ngành ở ngành, lĩnh vực cho các tổng cục, cục thuộc bộ, chi cục thuộc sở thực
hiện. Đây là nội dung phản ánh sự đổi mới về nhận thức trong tổ chức thực hiện hoạt
động thanh tra chuyên ngành.

23


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
Tuy nhiên, theo quy định của Luật Thanh tra năm 2010 thì không phải bất cứ tổng
cục, cục thuộc bộ, chi cục thuộc sở nào cũng được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành mà việc giao chức năng thanh tra chuyên ngành phải xuất phát từ yêu cầu
công tác quản lý nhà nước. Việc cơ quan nào được giao thực hiện chức năng chuyên
ngành do Chính phủ quyết định theo đề nghị của Tổng Thanh tra Chính phủ sau khi đã
thống nhất với Bộ trưởng.
Ngoài ra, để tránh việc thành lập các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh
tra chuyên ngành. Luật Thanh tra 2010 cũng khẳng định rõ các cơ quan được giao thực
hiện chức năng thanh tra chuyên ngành không thành lập cơ quan thanh tra chuyên
ngành độc lập mà hoạt động thanh tra ở các cơ quan này do thủ trưởng cơ quan được
giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, nghĩa là: Thủ trưởng có trách nhiệm
xây dựng kế hoạch thanh tra, quyết định thanh tra, thành lập đoàn thanh tra, cử cán bộ,
công chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kết luận thanh tra. Hoạt động thanh tra của các
cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành do chính các công chức
của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thực hiện. Quá
trình thực hiện nhiệm vụ thanh tra, các công chức được giao thực hiện chức năng thanh
tra chuyên ngành có quyền yêu cầu đối tượng thanh tra cung cấp thông tin, tài liệu liên
quan đến nội dung thanh tra, được quyền xử phạt vi phạm hành chính và chịu trách
nhiệm trước pháp luật về các quyết định, hành vi của mình trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ thanh tra.

.

24


Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
CHƢƠNG 2
CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA HUYỆN
HỒNG NGỰ, TỈNH ĐỒNG THÁP
2.1 Khái quát về huyện Hồng Ngự
2.1.1 Vị trí địa lý
Huyện Hồng Ngự nằm ở phía bắc của tỉnh Đồng Tháp là 01 trong 03 huyện của
Đồng Tháp giáp với nước bạn Campuchia. Huyện Hồng Ngự có 11 xã và tiếp giáp với
2 thị xã và nước bạn Campuchia. Phía bắc giáp với Campuchia, phía nam giáp với thị
xã Tân Châu, tỉnh An Giang, phía tây giáp với thị xã Hồng Ngự.
2.1.2 Đặc điểm kinh tế- xã hội.
* Đặc điểm kinh tế
Năm 2009 do là huyện mới tách địa giới hành chính chuyển về khu vực mới nên
cũng gặp rất nhiều khó khăn. Kinh tế chủ yếu của huyện là nông nghiệp và thủy sản.
Đây là vùng biên giới nên kinh tế của huyện gặp rất nhiều khó khăn. Qua 5 năm,
kể từ ngày về địa giới hành chính mới thì kinh tế của huyện vẫn còn nghèo so với
những huyện khác trong tỉnh.
* Đặc điểm xã hội
Do tiếp giáp với tỉnh lân cận An Giang và tiếp giáp với Campuchia nên tình hình
xã hội rất phức tập, nhiều tệ nạn xảy ra như: đá gà, đi thuốc lá lậu, cố ý gây thương
tích, trộm cắp tài sản…
2.2 Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện Hồng Ngự.
2.2.1 Tổ chức của Thanh tra huyện Hồng Ngự.
Theo thứ bậc hành chính, cơ quan Thanh tra huyện là tổ chức thấp nhất trong hệ
thống cơ quan thanh tra nhà nước. Trước đây, theo pháp lệnh Thanh tra năm 1990 có
quy định chức năng thanh tra nhà nước ở cấp xã và giao cho Chủ tịch Ủy ban nhân xã

đảm nhiệm. Khi xây dựng Luật Thanh tra năm 2004 đã không đặt vấn đề thanh tra nhà
nước ở cấp xã, vì qua thực tiễn thi hành Pháp lệnh Thanh tra việc thực hiện chức năng
này ở cấp xã không rõ nét và nhiều hạn chế nên đã chọn tăng cường cơ quan Thanh tra
huyện đủ mạnh để tiến hành thanh tra đối với hoạt động quản lý nhà nước của chính
25