Hướng dẫn soạn bài : Lẽ ghét thương (Trích Truyện Lục Vân Tiên)

L

GHÉT TH N G

(Trích Truy n L c Vân Tiên)
Nguy n ì nh Chi u
I. KI N TH C C

B N

1. Nguy n ì nh Chi u (1822 - 1888) sinh t i làng Tân Th i, ph Tân
Bình, t nh Gia n h , m t t i Ba Tri, t nh B n Tre. Cu c i Nguy n
ì nh Chi u khá l n n . L n lên và theo u i nghi p khoa c vào lúc
xã h i lo n l c, t n c r i vào ho xâm l ng, b n thân l i mù loà t
n m 25 tu i. B d nghi p thi c , ông chuy n sang h c thu c, làm
ngh b c thu c ch a b nh và m tr n g d y h c.
2. Truy n L c Vân Tiên là truy n th , c vi t d i hình th c th
l c bát. Truy n Nôm là th lo i v n h c khá phát tri n trong l ch s
v n h c Vi t Nam th k XVIII - XIX. ó là nh ng thành t u áng t
hào c a n n v n h c dân t c.
3. o n trích L ghét th n g (t câu 473 n câu 504 c a tác ph m)
là l i c a m t nhân v t trong truy n, ó là nhân v t ông Quán trong
cu c àm o gi a ông và các nho s tr tu i. T “ghét” “th n g”
ây c ng không n gi n là ch tình c m i v i m t ai ó. Chuy n
ghét th n g c nhìn nh n b ng quy n l i c a nhân dân. Quan i m
yêu ghét c a ông Quán chính là quan i m c a tác gi , nhà th , nhà
v n, ông Nguy n ì nh Chi u.
II. TÓM T T TRUY N
Nhân v t chính c a tác ph m là L c Vân Tiên, m t chàng trai v n võ
song toàn. Cháng ã ánh tan b n c p c u Ki u Nguy t Nga. Nguy t
Nga nguy n l y chàng tr ngh a. Trên n g i thi, L c Vân Tiên

nghe tin m m t, chàng ph i quay v ch u tang. Chàng khóc th n g
m n mà c hai m t. Chàng b Tr nh Hâm ghen ghét k , l a y
chàng xu ng sông nh ng chàng c c u thoát. Võ Th Loan ã h a
g con gái cho chàng nay th y chàng b mù li n tr m t, y chàng
vào hang sâu. Chàng ã o c th n Ph t c u giúp, m t sáng tr l i, r i
tr ng nguyên, c c i ánh gi c Ô Qua. Ki u Nguy t Nga quy t
chung thu v i Vân Tiên. Thái s b t nàng i c ng cho gi c. Nàng


nh y xu ng sông t v n ôm theo b c hình Vân Tiên. Nàng c c u
s ng, l i b cha con Bùi Ki m ép duyên, nàng b tr n. Tác ph m k t
thúc có h u, Vân Tiên th ng tr n tr v g p Nguy t Nga, hai ng i k t
ngh a v ch ng.
III. RÈN K N N G
1. Vì ch ng hay ghét c ng là hay th n g ý nói: Bi t ghét là vì bi t
th n g. Vì th n g dân nên ghét nh ng k làm h i dân. â y là câu nói
có tính ch t khái quát t t n g c a Nguy n ì nh Chi u trong c o n
trích. Tác gi ã lí gi i c n nguyên chuy n ghét th n g c a mình.
2. Ông Quán ghét nh ng k ã bày ra “chuy n t m phào”. ó là
nh ng nhân v t n i ti ng tàn ác: Ki t Tr mê dâm, U l a oan, Ng
bá phân vân, thúc quý phân b ng. Hai nhân v t n i ti ng tàn b o trong
l ch s phong ki n Trung Hoa th i c i . Nh ng tên vua tàn ác mà
tên tu i u g n v i nh ng giai tho i v s c ác khôn cùng. Ti p
n là hai th i kì en t i c a l ch s Trung Hoa. K c m quy n tranh
giành quy n l c y nhân dân vào n n binh ao. K thì n ch i, h n g
th sa o , ng i thì say s a tranh giành quy n l c nh ng t t c b n
chúng u gây ra m t h u qu chung là y nhân dân vào cu c s ng
vô cùng kh c c. Ông Quá ghét nh ng k làm nhân dân ph i ch u kh
c c. C b n câu ông u nh c n dân, nh c n nh ng h u qu mà
nhân dân lao n g ph i ch u: dân “sa s m s y hang”, dân ch u “l m

than”, dân “nh c nh n” và “l ng h ng r i dân”. i t n g ghét là t t
c nh ng gì có h i cho nhân dân. M c
ghét c ng r t d t khoát, rõ
ràng và quy t li t, th hi n thái không khoan nh n g, không dung
tha i v i i u x u.
3. i t n g “th n g” là nhân v t c th , nh ng b c hi n tài m t lòng
giúp i , giúp dân. ó là: Kh ng T , Nhan T , Gia Cát, n g T ,
à o Ti m, Hàn D , Liêm, L c. H u là nh ng con ng i n i ti ng
v tài và c song l i g p toàn chuy n không may m n. H u là
ng i có nhân cách cao c , u h t lòng th n g yêu dân chúng, s ng
tr n o b tôi, gi v ng ph m cách c a nhà Nho. i t n g “th n g”
u là nh ng ng i tài c v n toàn. Thái th n g
ây bao g m c
s c m thông, trân tr ng, kính ph c c a tác gi và c ng là s t th n g
mình c a ông
Chi u.
4. Nhà th ã m n chuy n bàn lu n v ghét th n g, v l ch s
th
hi n thái c a mình i v i cu c i . Vi c ghét th n g g n ch t v i
quy n l i c a nhân dân lao n g . Vi c d n toàn nh ng chuy n c a s
sách Trung Qu c có ng ý nói v xã h i Vi t Nam th i nhà Nguy n.
Nh ng chuy n ghét th n g y là bóng dáng hi n th c xã h i mà tác
gi ph i ch ng ki n. Dùng chuy n l ch s
nói chuy n hi n th c là
cách t t n g và tâm s c a tác gi có th t do giãi bày.


5. Tác gi ã s d ng r t thành công các ph n g ti n ngôn ng nh
i p t , t láy, thành ng , ti u i
th hi n thái ghét th n g r t

rõ ràng, d t khoát và quy t li t c a mình. c bi t nhà th ã s d ng
r t hi u qu bi n pháp ngh thu t i p t ghét, th n g và các t ng
bi u c m nh : ghét cay ghét n g, sa s m s y hang, l ng nh ng r i
dân, phui pha, ngùi ngùi,…
IV. T

LI U THAM KH O

1. V tác ph m (Truy n L c Vân Tiên)
“Và

cái tr tình trong L c Vân Tiên th t áng m n, áng yêu, m t ch t
tr tình ôn h u mà không thi u b sâu s c. Ta hãy th l y m t ví d
thôi, ó là chung quanh b c t n g c a Nguy t Nga v Vân Tiên.
Truy n L c Vân Tiên sau khi m u b ng m t c nh dân ch y gi c,
thì b t u ngay m t câu chuy n tình gi a Ki u Nguy t Nga và L c
Vân Tiên; cái chí tình c a Nguy t Nga, ngay nh ng lúc u , ã làm
cho ng i c c m n g . Vi c Nguy t Nga nh Vân Tiên, v ra thành
m t b c t n g hình Vân Tiên, và t ó không r i b c t n g n a, là
m t i n hình ai ai c ng nh t ó v sau, h có Nguy t Nga là có b c
t n g Vân Tiên, Nguy t Nga t n g tr ng cho s chung tình, lòng
chung th y. Hình nh Nguy t Nga r t trong tr o, r t áng quý m n;
ng i con gái y thông minh, bi t suy ngh , bi t x s h p ngh a, h p
tình. B c t n g Vân Tiên ã thành m t i p khúc trong truy n th .
Khi b t u v t n g:
Làu làu m t t m lòng thành,
Hóa ra m t b c t n g hình Vân Tiên
Cái tình yêu muôn thu c a con ng i , khi thì nó hóa ra d t g m, nh
ch c c m h i v n c a nàng Tô Hu , khi thì nó n trong ti ng àn, nh
chuy n nàng Ki u, khi nó hóa thành nh ng bài th nh trong Tình s ,

khi nó hóa thành m t b c chân dung h i kí nh chuy n Ki u Nguy t
Nga.
L c ông n th m Ki u công, cha c a Nguy t Nga, cho bi t tin n
vang là Vân Tiên ã ch t. Nghe tin ó:
Nguy t Nga n g d a bên phòng,
Tay ôm b c t n g khóc ròng nh m a.
... Khi Nguy t Nga c v t lên, cùng v t li n v i b c t n g. n khi
vào nhà Bùi Ông, không
c , b i con là “Bùi Ki m máu dê”,
ph i tr n ra i, thì c ng:


Dán trong vách ph n m t t ,
Vai mang b c t n g kíp gi ra i.
n lúc tái h p Vân Tiên- Nguy t Nga c ng là nh b c t n g Vân
Tiên:
H i r ng b c y t n g chi,
Khen ai khéo v dung nghi gi ng mình.
Nh v y, Nguy t Nga v i b c t n g là m t i n hình c a tình yêu
chung th y; tâm s Nguy t Nga, chung quanh Nguy t Nga, ã làm
n y bao câu tr tình ôn h u và sâu s c ngòi bút
Chi u”.
Xuân Di u
(M y v n

v cu c i và th v n

Nguy n ì nh Chi u (Tái b n).
NXB Khoa h c xã h i, Hà N i, 1969, tr.45-47)
2. V o n trích

"Quán r ng: ghét vi c t m phào,
Ghét cay, ghét n g, ghét vào t n tâm."
Chính thái yêu ghét d t khoát mãnh li t y ã t o cho truy n L c
Vân Tiên m t tinh th n u tranh, m t tinh th n ph n kh i lôi kéo
ng i c …
… Th n g và ghét u vì nhân dân. Làm l i cho dân thì th n g, làm
h i cho dân thì ghét:
Ghét i Ki t Tr mê dâm
...
S m u t i ánh l ng nh ng r i dân.
… Nguy n ì nh Chi u c ng n g trên l p tr n g nhân ngh a c a nhân
dân mà có m t thái d t khoát: yêu và ghét, “Ghét cay, ghét n g,
ghét vào t n tâm”… Thái th t d t khoát y c xây d ng trên m t
lý t n g v ng ch c b n b , không gì lay chuy n n i. Nhân v t Ki u
Nguy t Nga tiêu bi u cho cái lý t n g y. Trong truy n L c Vân Tiên
m i nhân v t chính di n u theo u i m t lý t n g nh v y”.
V ì nh Liên
(M y v n
v cu c i và
th v n Nguy n ì nh Chi u, S d)
WWW.SOANBAI.COM