Hướng dẫn soạn bài : Đọc kịch bản văn học

ĐỌC KỊCH BẢN VĂN HỌC
I. NHỮNG YÊU CẦU VỀ ĐỌC KỊCH BẢN VĂN HỌC
1. Trong kịch có nhân vật, cốt truyện, lời trữ tình và đặc biệt là xung
đột gay gắt. Vì thế, đọc kịch cần chú ý: phân tích cốt truyện, nhân vật,
ngôn ngữ, xung đột kịch.
2. Kịch ít lời kể, chủ yếu là lời thoại nên đọc kịch phải chú ý đến lời
thoại của nhân vật. Lời thoại biểu hiện xung đột kịch và tính cách
nhân vật. Qua lời đối thoại (hoặc độc thoại), nhận vật bộc lộ tính cách
và tâm trạng. Cùng với hành động, lời thoại của nhân vật cũng là nơi
thể hiện tư tưởng của vở kịch.
3. Đọc kịch bản văn học cần phải đặc biệt chú ý đến ngôn ngữ kịch.
Ngôn ngữ kịch biểu đạt hành động thực tế và hành động nội tâm của
nhân vật. Ngôn ngữ thúc đẩy hành động, khắc sâu mâu thuẫn và xung
đột giữa các nhân vật. Ngôn ngữ kịch có những đặc trưng riêng nên
cần phải chú ý phân tích.
4. Lời thoại của nhân vật kịch chứa đựng nhiều cảm xúc, thường có
tính chất triết lí và thể hiện rất rõ mức độ gay gắt của xung đột kịch.
Khi phân tích cần chú ý đến đặc điểm này của lời thoại trong kịch.
II. RÈN KĨ NĂNG
1. Đoạn trích Vĩnh biệt Cửu trùng đài có 9 cảnh. Mỗi cảnh được phân
biệt bởi sự thay đổi hoặc thêm, bớt nhân vật tham gia câu chuyện. Sự
phân cảnh như vậy thể hiện được sự thay đổi (tăng hoặc giảm sự gay
gắt của xung đột kịch). Trong đoạn trích, mỗi lớp kịch các nhân vật lại
xuất hiện đông hơn, nhốn nháo hơn, xung đột kịch lại gay gắt thêm
một bậc. Sự xuất hiện của các nhân vật mới cùng với hành động, lời
thoại của họ đã đẩy xung đột dần tới cao trào.
2. Đọc đoạn trích hồi V kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét của Sếch-xpia.
- Đoạn trích có một hồi, chia là ba cảnh:
+ Cảnh I: Rô-mê-ô và Ban-tơ-da đến hầm mộ. Rô-mê-ô bẩy cửa hầm
mộ.
+ Cảnh II: Pa-rix xuất hiện, Rô-mê-ô và Pa-rix đánh nhau, Pa-rix

chết.
+ Cảnh III: Rô-mê-ô đưa Pa-rix vào hầm mộ, chàng uống thuộc độc


và chết bên Giu-li-et.
- Rô-mê-ô được người nhà báo tin Giu-li-ét chết, chàng tưởng Giu-liét chết thật nên đã đến hầm mộ nhà Ca-piu-lét để được chết bên người
yêu. Xung đột xảy ra khi Pa-rix hiểu lầm Rô-mê-ô đến để trả thù. Họ
đánh nhau và Rô-mê-ô giết chết Pa-rix. Xung đột được giải quyết
mang đầy màu sắc bi kịch. Rô-mê-ô chết lại mở ra một tình huống
mới cho hồi kịch sau.
- Đoạn trích thuộc hồi gần cuối của vở kịch. Sau hàng loạt xung đột
gay gắt xảy ra, tu sĩ Lô-rân phải để Giu-li-ét giả chết để Rô-mê-ô về
đưa nàng đi trốn. Nhưng một tình huống mới lại xảy ra: người nhà của
Rô-mê-ô lại đến báo tin Giu-li-ét chết trước người báo tin lành của tu
sĩ. Chính tình huống này đã đẩy cao trào của vở kịch lên đỉnh điểm và
dẫn đến kết cục bi thảm: Rô-mê-ô và Giu-li-ét cùng chết.
3. Trong đoạn trích này có cả đối thoại và độc thoại. Những đối thoại
và độc thoại này đã thể hiện tính cách nhân vật.
- Lời của Rô-mê-ô thể hiện tâm trạng đau đớn tột cùng. Tâm trạng ấy
dẫn đến hành động tiếp theo của chàng. Hành động và lời nói thể hiện
tình yêu tha thiết và say đắm của chàng đối với Giu-li-ét. Nó giải thích
hàng động tự vẫn của chàng.
Pa-rix xuất hiện bằng lời độc thoại, đoạn đọc thoại này cho thấy Pa-rix
đã hiểu lầm Rômêô. Mâu thuẫn của hồi kịch bắt đầu xuất hiện. Lời
của Pa-rix đối với Rômêô đã đẩy mâu thẫu đến cao trào và dẫn đến
hành động của Rômêô.
4. Phân loại lời độc thoại và đối thoại trong đoạn kịch:
Độc thoại: Lời thoại thứ 5( Rômêô), thứ 6 (Pa-rix), lời thoại cuối cùng
(Rômêô).
Đối thoại: các lời thoại còn lại

Các đối thoại bộc lộ vấn đề và mâu thuẫn của các nhân vật. Các đoạn
độc thoại thể hiện tâm trạng của nhân vật
Độc thoại của Rômêô ở phần cuối đoạn trích là đoạn độc thoại giàu
chất thơ. Nhân vật giãi bày tâm trạng của mình trước khi tự vẫn nên
lời thoại thể hiện cảm xúc, những xúc động và nỗi đau của nhân vật.