Tải bản đầy đủ (.pdf) (97 trang)

SKKN tuyển chọn, xây dựng và sử dụng hệ thống bài tập phân hóa phần kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm (hóa học 12 cơ bản)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.49 MB, 97 trang )

 

S GIÁO D C VÀ ÀO T O V NH PHÚC


TR









NG THPT NGUY N DUY THÌ





34.55.01

BÁO CÁO K T QU




SÁNG KI N KINH NGHI M







C P: C

S



; T NH:





Tên sáng ki n kinh nghi m:




Tuy n ch n, xây d ng và s d ng h th ng bài t p phân hóa ph n



















kim lo i ki m, kim lo i ki m th , nhôm (Hóa h c 12 c b n)












Môn/nhóm môn: Hóa h c


T b môn: Sinh- Hóa – TD –CN -Tin





Mã môn: 55
Ng






i th c hi n: Nguy n Th Oanh








i n tho i: 0972402111




Email:



V nh Phúc, n m 2014








M CL C
 

PH N I:




TV N





1. Lý do ch n






 

........................................................................................... 1




tài................................................................................................. 1



2. M c ích nghiên c u........................................................................................... 2






3. Nhi m v nghiên c u ......................................................................................... 2






4. Khách th và






it




ng nghiên c u .................................................................... 3





5. Ph m vi nghiên c u ............................................................................................ 3




6. Ph



ng pháp nghiên c u .................................................................................... 3

ơ



7. C u trúc c a skkn ................................................................................................ 4




PH N II: N I DUNG





I. C s lý lu n và th c ti n c a
ơ















tài ................................................................... 5

1. D y h c phân hoá ............................................................................................... 5




2. M t s ph







ng pháp d y h c theo quan i m DHPH .......................................... 11

ơ









3. Bài t p phân hoá ................................................................................................... 12


4. Th c tr ng d y h c môn hoá h c và s d ng bài t p phân hoá

















các tr







ng

THPT ........................................................................................................................... 15
II. H th ng bài t p phaâ hoá ph n Kim lo i, Hoá h c 12 ch















ơ

ng trình c b n
ơ



THPT ........................................................................................................................... 17
1. Bài t p phân hoá theo m c






nh n th c ............................................................... 18







2. Bài t p m và bài t p có n i dung g n v i th c ti n ............................................. 40

















III. Thi t k giáo án d y h c s d ng h th ng BTHH phana hoá trong d y h c






Hoá h c 12 ch




ơ
















ng trình c b n THPT...................................................................... 50
ơ



3.1. Giáo án bài 27: Nhôm và h p ch t c a nhôm...................................................... 50






3.2. Giáo án bài 28: Luy n t p tính ch t c a kim lo i ki m, kim lo i ki m th và



















h p ch t c a chúng...................................................................................................... 56






IV. Th c nghi m s ph m .......................................................................................... 65








PH N III: K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................... 82











1. K t lu n .................................................................................................................. 82




2. Ki n ngh ................................................................................................................ 84




1


DANH M C CÁC CH

 

 

CT G

: Công th c


CTCT

: Công th c c u t o

BT

: Bài t p

BTHH

: Bài t p hoá h c

BTPH

: Bài t p phân hoá

DD

: Dung d ch









n gi n


ơ

















KTC

: i u ki n tiêu chu n

GD& T

: Giáo d c và ào t o

GV

: Giáo viên


HS

: H c sinh

CB

:C b n

PPDH

: Ph

PTHH

: Ph

PTP

: Ph

SGK

: Sách giáo khoa

SBT

: Sách bài t p

THPT


: Trung h c ph thông

TN

: Th c nghi m



















ơ








C





ơ



ơ



ơ

ng pháp d y h c




ng trình hoá h c


ng trình ph n ng













:





i ch ng





TNSP

: Th c nghi m s ph m

NV

: Nhi m v

PH


: Phân hoá

SKKN

: Sáng ki n kinh nghi m

















2

VI T T T






3


PH N I:
 

1. LÝ DO CH N


n





c ta









TV N










TÀI



ào t o











c th h tr n ng














ng, sáng t o áp ng















c yêu c u


phát tri n ngu n nhân l c ph c v các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a















thì giáo d c nói chung và giáo d c trong nhà tr














tn






c



ng ph thông nói riêng gi m t vai trò









r t quan tr ng.




Lu t Giáo d c n m 2009 ch






ph thông ph i b o











ng 2 m c 2 i u 28 có nêu: “n i dung giáo d c

ơ









m tính ph thông, c b n, toàn di n, h





ơ










ng nghi p và có h







th ng; g n v i th c ti n cu c s ng, phù h p v i tâm sinh lý l a tu i c a HS, áp ng










m c tiêu giáo d c













h c, môn h c; b i d








m i c p h c; ph



tích c c, t giác, ch















ơ





















ng pháp giáo d c ph thông ph i phát huy tính

















c i m c a t ng l p













ng pháp t h c, kh n ng làm vi c theo nhóm; rèn luy n


ơ







k n ng v n d ng ki n th c vào th c ti n; tác




ng, sáng t o c a h c sinh; phù h p v i

ng ph






















ng





n tình c m, em l i ni m vui,











h ng thú h c t p cho HS” [13]







Ngh quy t H i ngh Trung










ng 8 khóa XI v

ơ





i m i c n b n, toàn di n giáo d c










và ào t o xác








nh“Ti p t c







ơ









i h c”.[16]






V i h c sinh trung h c ph thông (THPT), các em có th b


h c, cao














ng ho c b t k m t tr














ng d y ngh nào ó, luôn là









i u ó ph thu c r t nhi u vào quá trình h c t p





























c vào cánh c a









































































m t l a tu i cùng trong m t l p









nhau, ôi khi l i quá d









































ng ti n hành d y h c












c th y, cô truy n


















c yêu c u
















4





















ng lo t các em cùng




và th i gian nh


i v i nh ng h c sinh khá gi i, ôi khi l i quá khó








tm tv n



nh ng h c sinh y u kém khi n h c sinh m t i h ng thú h c t p.


ng pháp d y

t k t qu cao trong cu c thi v chuyên





h c t p c a h c sinh, trong gi ng d y th



ơ



môn, có b ng c p trên chu n...Nh ng trong gi ng d y l i ch a áp ng




em l i hi u qu h c t p t t cho h c sinh. Th c t cho th y r t nhi u

giáo viên có ki n th c chuyên môn v ng vàng,


i



giai o n này. Vì v y là m t giáo





h c nh th nào



c mong c a các em,




viên d y c p THPT nói chung và môn Hóa h c nói riêng c n ph i có ph






ng b các y u t c b n c a giáo d c,

ng coi tr ng phát tri n ph m ch t, n ng l c c a ng









ào t o theo h















i m i m nh m và


















iv i


ó là lí do vì sao l i




có câu nói t



ng ch ng nh vô lí nh ng l i có lí‘‘ H c gi i nh ng ch a ch c ã d y


























gi i’’. V i tôi thì tôi th y câu nói ó là hoàn toàn úng, h c gi i, có chi u sâu ki n th c








chuyên môn nh ng không có ph




tiêu ki n th c mà ng

























 














































t








cm c





c h ng thú


d y h c có







c hai y u t , y u t th nh t ó là ki n








xuyên nâng cao xem tr ng, trong khi ó l i xem nh ít




c n ng l c h c t p c a h c sinh. Nh v y





ph





th c chuyên môn v ng vàng - y u t này h u h t GV th






i giáo viên c n ph i có






ng pháp d y phù h p thì không truy n

ơ





hi u qu theo tôi ng



i giáo viên c n truy n th c ng nh không gây



h c t p, không phát huy



























ng mi t mài trau d i, th





ý












ng

n y u t th hai là y u t













ng pháp.

ơ

Trong d y h c






phát huy vai trò ch th c a t t c các h c sinh trong l p ph i






nguyên t c ó là s th ng nh t gi a































mb o





ng lo t và phân hóa, khi ó t t c h c sinh ti p thu















ki n th c phù h p v i b n thân g i là tính v a s c. Tâm lí h c ã ch ng minh s phát











tri n c a m i con ng








i


















cùng l a tu i là hoàn toàn không gi ng nhau. Chính vì v y mà











kh n ng nh n th c c a các em c ng hoàn toàn khác nhau.










 


T nh ng th c t trên








chung, vi c tìm ra ph


riêng









góp ph n vào vi c tìm ra nh ng ph












ng pháp d y h c nói

ơ





ng pháp d y h c trong d y ph n bài t p môn Hóa h c THPT nói

ơ













c t t h n, có hi u qu h n nh m nâng cao k t qu và h ng thú h c t p cho h c






ơ





ơ

















sinh, tôi ã ch n









tài sau: ‘‘Tuy n ch n, xây d ng và s d ng h th ng bài t p phân














hóa ph n kim lo i ki m, kim lo i ki m th , nhôm (Hoá h c 12 c b n).



















2. M C ÍCH NGHIÊN C U






Tuy n ch n, xây d ng và s d ng h th ng bài t p phân hóa trong d y h c Hóa











h c (ph n Hóa h c kim lo i, l p 12 ch


l











ng d y h c hóa h c










tr
















ng trình c b n) nh m góp ph n nâng cao ch t

ơ

ơ









ng THPT.




3. NHI M V NGHIÊN C U








tài c n th c hi n nh ng nhi m v sau:















3.1. T ng quan c s lý thuy t c a v n


ơ














nghiên c u v d y h c hoá h c theo










quan i m d y h c phân hoá.









3.2. Kh o sát th c tr ng d y h c hoá h c và s d ng bài t p phân hóa trong d y


h c t i m t s tr






















ng THPT t nh V nh Phúc.





5










3.3. Tuy n ch n, xây d ng h th ng bài t p phân hóa ph n hóa h c kim lo i, l p


12 ch






















ng trình c b n.

ơ

ơ



3.4. S d ng h th ng bài t p phân hóa ph n hóa h c kim lo i, l p 12 ch





















ng trình

ơ

c b n.
ơ



3.5. Th c nghi m s ph m








4. KHÁCH TH VÀ




 





ánh giá tính kh thi và k t qu





IT



Ư







tài.



NG NGHIÊN C U









Khách th nghiên c u: Quá trình d y h c hoá h c






tr





ng THPT






it



l p 12 ch






ng nghiên c u: H th ng bài t p hóa h c phân hoá ph n hóa h c kim lo i

















ng trình c b n THPT.

ơ

ơ




5. PH M VI NGHIÊN C U








N i dung nghiên c u: H th ng bài t p ph n hóa h c kim lo i: Kim lo i ki m và
















h p ch t quan tr ng c a kim lo i ki m; Kim lo i ki m th và h p ch t quan tr ng c a

























kim lo i ki m th ; Nhôm và h p ch t quan tr ng c a nhôm - Hóa h c 12 ch





















ng trình

ơ

c b n và s d ng trong d y h c phân hoá.
ơ














Th i gian nghiên c u: T tháng 2/2014

n 12/2014











a bàn nghiên c u: M t s tr


6. PH

Ư

ng THPT



ng pháp nghiên c u















ng ph i h p







lu n



c và nghiên c u các tài li u liên quan




t nh V nh Phúc.







ư

S





NG PHÁP NGHIÊN C U



6.1. Các ph













c ph





ng

ơ







n





tài.



p phân ch, t ng h p, phân


















i, h th ng






a,



khái quát hóa.
6.2. Các ph


ng


ư





p nghiên c u th c ti n





Th m l p, d gi , trò chuy n, trao

















i ý ki n v i giáo viên và h c sinh.









Ph ng v n m t s giáo viên có kinh nghi m gi ng d y lâu n m. i u tra b ng























phi u h i.




Ph




a







ơ

ng

ck t













p th c nghi m (th c nghi m s




nghiên c u


6.3. Các ph

ư

Ph



ơ


















n ng ng


















m







ng c a nh ng




ki m nghi m








xu t).


ng pháp toán h c



ng pháp phân tích s li u; ph






ơ

ng pháp th ng kê toán h c.


6















th c ti n






7. C U TRÚC C A SKKN


 

G m 3 ph n: + Ph n 1: M










u



+ Ph n 2: N i dung





+ Ph n 3: K t lu n và ki n ngh








7




PH N II: N I DUNG
 

 

S

I. C



LÝ LU N VÀ TH C TI N C A










 



TÀI



1. D y h c phân hóa [15],[27]




1.1. D y h c phân hóa là gì?























D y h c phân hóa cách th c d y h c i h i ph i t ch c, ti n hành các ho t










d y h c d a trên nh ng khác bi t c a ng

























i h c v n ng l c, nhu c u, nh n th c, các







ng




























i u ki n h c t p nh m t o ra nh ng k t qu h c t p và s phát tri n t t nh t cho t ng












i h c,

ng












h i h c t p cho ng














m b o quy n nh











m b o công b ng trong giáo d c, t c là





ng v c
ơ

i h c.[15]






1.2..Nh ng y u t c a d y h c phân hóa






















trong








tài tôi ch xét y u t phân hóa theo m c

Thang phân lo i v m c












nh n th c c a Bloom






nh n th c[5]












c chia thành 6 m c






nh



sau
- Thang b c nh n th c theo Bloom g m 6 b c nh n th c t th p













bi t, thông hi u, v n d ng, phân tích, t ng h p và ánh giá.












8













n cao: Nh n

















B ng 1.2. C u trúc c b n c a thang phân lo i cho l nh v c nh n th c c a Bloom
ơ





 



ánh giá
Sáng t o



Phân tích


V n d ng




Hi u


Bi t

Tuy nhiên



phân tích b sung


vào k t qu











n n m 2001 Lorin Anderson và David Krathwol







o ng





u ra v i các


c v trí c a c p
















ng t c th




B ng 1.3 Các m c






















.Thang phân lo i m i nh sau:















t duy theo thang nh n th c Bloom (m i)


Sáng t o




ánh giá

Phân tích



V n d ng




Hi u


Bi t

9



5 và 6. Thang phân lo i m i này t p trung

các c p



ã công b vi c





















B ng 1.4. N i dung c a các m c



nh n th c theo thang Bloom

Nh và nh c l i nh ng ki n th c ã h c m t cách máy móc.

Bi t



 


















Là kh n ng di n d ch, gi i thích ho c suy di n (d


Hi u
















oán







c k t qu ho c











h u qu ).




N ng l c s d ng thông tin và chuy n













i ki n th c t d ng này sang d ng













khác (s d ng nh ng ki n th c ó h c trong hoàn c nh m i).






V n


V n d ng là b t

d ng

h c vào




























u c a m c t duy sáng t o. T c là v n d ng nh ng gì ã





















i s ng ho c vào m t tình hu ng m i.








V n d ng có th


















c hi u là kh n ng s d ng ki n th c ã h c trong






















nh ng tình hu ng c th hay trong tình hu ng m i.












Là kh n ng phát hi n, nh n bi t chi ti t và phân bi t các b ph n c u thành











c a thông tin hay tình hu ng.

Phân







m c





Phân tích là kh n ng phân nh

tích


















này òi kh n ng phân lo i c a h c sinh.





it


















ng thành các h p ph n c u thành













hi u rõ h n c u trúc c a nó.


ơ



Là kh n ng phán xét giá tr ho c s d ng thông tin theo các tiêu chí thích



ánh







h p (h tr


giá













ánh giá b ng lí do/l p lu n).










ánh giá là kh n ng phán xét giá tr c a











Là kh n ng h p nh t các thành ph n


m c



Sáng






















it



ng.



t o thành m t t ng th /s v t l n.








này HS ph i s d ng nh ng gì ã h c



























t o ra ho c sáng t o m t








cái gì ó hoàn toàn m i.


t o





Sáng t o liên quan






n kh n ng k t h p các thành ph n cùng nhau















t o


m t d ng m i.






Hi n nay theo quy




t

nh c a B Giáo d c Vi t Nam, vi c ánh giá trình






nh n th c c a HS theo 3 m c















ng c a h c sinh có th





















: “Bi t, hi u, v n d ng” và tu theo

i







 

ánh giá thêm

th :


10






m c










: “ v n d ng sáng t o” C













D ng

bài

 



 

N ng l c nh n th c


 

N ng l c t duy







K n ng

ư



Bi t (nh , nh c l i nh ng







ki n th c

I









ã h c m t T duy c th











B t ch








c theo m u





cách máy móc )
Phát huy sáng ki n


Hi u (tái hi n ki n th c, T duy logic










mô t ki n th c, di n gi i (suy lu n, phân tích,

II












(hoàn thành k

so sánh, nh n xét).



b t ch


V n d ng (V n d ng T duy h th ng (suy











III





x



lí tình lu n t







ơ



c máy móc).



im i








(l p l i k n ng nào ó


ki n th c












theo ch d n, không còn


ki n th c).


n ng






ng t , t ng












m t cách chính xác,


hu ng khoa h c, trong






i h p, so sánh, khái quát






nh p nhàng không ph i


s ng th c ti n).




hoá)



h







ng d n).


V n d ng sáng t o







(phân tích, t ng h p,


ánh giá).



Sáng t o


d ng các ki n th c T

S



IV









duy tr u t










ng (hoàn thành k

ã có, v n d ng ki n (suy lu n m t cách m t cách d















sáng t o,

v i cách gi i quy t m i,


cao).









linh ho t,





















dàng có



th c vào tình hu ng m i sáng t o)

n ng



t t i trình






c áo, h u







hi u.





1.3. Các



c i m c a l p h c phân hoá











Theo Tomlison có 4





c i m i n hình d y và h c trong m t l p h c phân hoá



















hi u qu [27]














a. D y h c các khái ni m ch ch t và nguyên t c c b n



ơ



T t c HS có c h i


h c ang








ơ











khám phá và áp d ng các khái ni m ch ch t c a bài



c nghiên c u. T t c HS hi u








11















c các nguyên t c c b n c n cho


ơ







vi c nghiên c u bài h c. Nh v y vi c d y h c cho phép ng






hi u và s


















d ng nh ng k ho ch hành















i h c ph i suy ngh









ng m t cách ch c ch n,












ng th i





khuy n khích HS m r ng và nâng cao hi u bi t c a h trong vi c áp d ng nh ng

















nguyên t c và khái ni m ch ch t. Vi c d y h c òi h i ng
























i h c ho c kh n ng












phán oán h n là s ghi nh và nh c l i t ng ph n c a thông tin. D y h c d a


ơ






















trên khái ni m và các nguyên t c c b n òi h i GV cung c p quy n h c t p khác




ơ









nhau. Trong các gi h c truy n th ng, GV th

















ng yêu c u t t c HS cùng làm









m t công vi c. Trong d y h c phân hoá, t t c các HS có c h i khám phá bài h c






thông qua các con












ơ





ng và cách ti p c n khác nhau.











 












b. Ti n hành ánh giá s s n sàng và ti n b c a HS




c



a vào ch





ng trình

ơ

h c.



GV không cho r ng t t c m i HS c n m t nhi m v cho t ng ph n nghiên c u,























nh ng liên t c ánh giá s s n sàng và quan tâm c a HS, h tr khi HS c n d y và


h






















ng d n thêm và m r ng phát hi n c a HS ho c m t nhóm HS khi các em ã s n







sàng


















h c ph n ti p theo.













c. Nhóm linh ho t luôn




c s d ng






Trong m t l p h c phân hoá, HS có th làm vi c cá nhân, theo c p ho c theo


nhóm. Ho t


















ng h c t p có th d a trên s thích hay phong cách h c ho c theo trình


















nh n th c ho c theo k t h p hai trong 3 ý trên. D y h c theo nhóm c ng có th





dùng














gi i thi u nh ng ý t

















 






c



ng m i hay khi l p k ho ch ho c chia s k t qu h c


















t p.






d. HS





c ho t







ng nh nhà thám hi m,GV h




Trong l p h c phân hoá các ho t






làm vi c nh là ng







ih







ng d n vi c khám phá









ng khác nhau th


ng x y ra cùng m t lúc. GV








ng d n ho c i u ph i vi c h c nhi u h n là cung c p thông tin



















ơ



HS ph i h c cách có trách nhi m v i công vi c c a mình. HS là trung tâm không ch th


hi n





















vi c các em làm ch vi c h c c a mình mà còn t o i u ki n













c l p trong suy ngh , trong l p k ho ch và ánh giá.














1.4. Các yêu c u




t ch c cho HS h c phân hoá [15]

















-. Tìm hi u càng nhi u v HS c a b n càng t t


12













các em ngày càng












- Cân b ng m c tiêu h c t p, tài li u h c t p và nhu c u HS
















- Xây d ng k ho ch bài h c v i các ho t





ng a d ng và h







ng d n công b ng













- S d ng các nhóm h c t p linh ho t và h p tác












- Ti n hành ánh giá th


ng xuyên



1.4. Nhi m v c a GV và HS trong d y h c phân hóa










Có th nói d y h c phân hóa là ph













c v i nhi u ph








ng pháp d y h c t ng h p, có th k t h p

ơ














ng pháp d y h c khác nh d y h c d án, d y h c theo nhóm

ơ











nh ...Chính vì v y mà trong quá trình th c hi n GV c n





















t ra nhi m v rõ ràng cho HS







và chính b n thân GV.


Nhi m v c a giáo viên


 



- Th



ng xuyên ti p xúc v i HS








ánh giá n ng l c c a các em











th y









n m b t tình hình c a t ng HS m t, ki m tra










cm c















ti n b








- L p k ho ch gi ng d y phù h p












- Xây d ng h th ng bài t p phù h p v i t ng

















it





ng HS



Nhi m v c a HS


 



- Th c hi n t t nhi m v mà th y giáo giao cho, h p tác v i th y giáo























hoàn

thành t t nhi m v .






- Ph i bi t oàn k t giúp











l n nhau, HS h c gi i có nhi m v giúp















HS y u





kém, HS y u kém ph i có tinh th n h c h i b n bè, không t ti, tách r i kh i nhóm h c





















t p.


- HS tr



ng nhóm ph i giao nhi m v








c



th cho t ng thành viên trong







nhóm có ý ki n óng góp, ph n h i t i GV có th cùng v i GV xây d ng k ho ch





















h c t p.




1.5. N i dung c a d y h c phân hóa















1.51. M c ích ch y u c a d y h c phân hóa







M c ích ch y u c a d y h c phân hóa là phát huy t i a s tr
















h c sinh b ng cách áp ng nhu c u c a HS và giúp h ti n b




































1.5.2. Các hình th c c b n c a d y h c theo quan i m d y h c phân hóa
ơ










Phân hóa theo h ng thú c a ng






Phân hóa theo nh n th c c a ng






ih c









ih c



13

ng thành c a



Phân hóa theo s c h c c a ng


Phân hóa theo









ih c





ng c , l i ích c a ng




ơ







ih c

















1.5.3. Nh ng nguyên t c t ch c d y h c theo quan i m d y h c phân hóa









-

Giáo viên th a nh n ng

-

Ch t l

-

T p trung vào ng

-

H p nh t d y h c toàn l p, nhóm và cá nhân…










ng h n s l



ơ



















i h c là nh ng th c th khác nhau.









ng.



i h c. H c t p là s phù h p và h ng thú.























1.5.4. Các b

c t ch c d y h c theo quan i m DHPT







B
B
B













it




ng h c sinh tr







c khi gi ng d y.







c 2: L p k ho ch d y h c, so n bài t vi c phân tích nhu c u c a HS.







c 1: i u tra, kh o sát




























c 3: Trong gi d y, GV k t h p nhi u ph
















ơ



ng pháp d y h c, l a ch n nh ng










hình th c t ch c d y h c phù h p v i m c tiêu bài h c.



















L u ý: Trong d y h c theo quan i m DHPH, c n t o m i quan h dân ch gi a








th y và trò, gi a trò và trò




2. M t s ph
 




ư



















giúp h c sinh c i m , t tin h n.









ơ

ng pháp d y h c theo quan i m DHPH










2.1. D y h c theo góc [4]

















D y và h c theo góc: M t hình th c t ch c d y h c theo ó HS th c hi n các
















nhi m v khác nhau t i các v trí c th trong không gian l p h c nh ng cùng h




















chi m l nh m t n i dung h c t p theo các phong cách h c khác nhau.




 

Hình: 1.1. Các phong cách h c


14





ng t i



VD: Khi d y h c v tính ch t c a nhôm có th xây d ng góc theo phong cách h c nh



















sau. B n góc cùng th c hi n m t n i dung và m c tiêu h c t p nh ng theo các phong












cách h c khác nhau và s d ng các ph









ng ti n,

ơ











dùng h c t p khác nhau.








Góc quan sát: H c sinh có th quan sát m u nhôm ho c qua quan sát hình nh các










thí nghi m v tính ch t hoá h c c a nhôm trên màn hình máy tính ho c tivi, rút ra ki n














th c c n l nh h i.















Góc thí nghi m (Góc tr i nghi m): H c sinh ti n hành thí nghi m các tính ch t hoá


h c c a nhôm theo nhóm có s h














ng d n c a GV, quan sát hi n t














ng, gi i thích và


rút ra nh n xét c n thi t.






Góc phân tích: H c sinh




c tài li u sách giáo khoa và tài li u tham kh o












tr l i







Bài h i và rút ra ki n th c m i c n l nh h i.








Góc áp d ng: H c sinh




c b ng tr giúp (ch





















gi i bài t p ho c gi i quy t m t v n











2.2. D y h c theo h p


 
































ng h c t p trong ó m i h c





















c quy n ch





ng và







c l p quy t



nh















ch n nhi m v (t ch n), quy t


n th c ti n.



nh. H c sinh











m t kho ng th i gian nh t




ng tr n gói các nhi m v / bài t p khác nhau trong





















c giao hoàn thành m t h p












có liên quan



i v i góc xu t phát) sau ó áp d ng



ng là m t cách t ch c môi tr





sinh





D y và h c theo h p






ng


















nh v th i gian cho m i nhi m v / bài t p và th t th c















hi n các nhi m v /bài t p ó trong kho ng th i gian chung.




3. Bài t p phân hóa


3.1. Khái ni m bài t p phân hoá
















V y bài t p phân hóa là lo i bài t p mang tính kh thi v i m i







15

it




ng HS









ng th i phát huy

















c h t kh n ng hi n có c a HS trong khi các em gi i bài t p.



3.2. S phân lo i bài t p phân hoá






S phân lo i bài t p phân hóa c ng d a trên c s s phân lo i bài t p hóa h c nói








 

ơ












chung tuy nhiên theo quan i m d y h c phân hóa có th chú ý thêm m t s cách phân














lo i nh :





- D a theo m c




- D a vào trình




nh n th c









h c l c c a HS










- D a vào phong cách h c t p c a HS










3.3. C s s p x p bài t p phân hoá


 





Bài t p hoá h c áp ng phong cách h c c a HS











Bài t p hoá h c theo m c










t duy c a thang Bloom







Bài t p hoá h c theo yêu c u HS làm vi c


các m c

















c l p và bài t p có s tr giúp HS










khác nhau.

Bài t p theo n i dung




* K thu t thi t k câu h i, bài t p





 



 



Trong d y h c phân hoá, xây d ng m t h th ng câu h i, bài t p phù h p v i các










it








ng HS c n ph i













t sao cho có th ki m tra



















c biên so n m t cách công phu, khoa h c. Bài t p nên di n














c nhi u l nh v c và phù h p v i m c



















khác nhau c a


HS nh : Nh , hi u, v n d ng…










Theo Tôn Thân [20] , quy trình so n bài t p phân hoá tác


theo s

ơ








sau:

16





ng





n3





it






ng HS


Ki n th c c b n




ơ



(ho c bài t p trong SGK)




- V n d ng tr c ti p.
- T ng t .








ơ






Tác



ng



HS y u kém


Bài t p nguyên m u




- Qua 1, 2 b c trung gian.
- c bi t hoá.











Tác



ng



Bài t p “quan h g n”




HS trung bình



- Qua nhi u b c trung gian.
- T ng quát hoá.








Tác




ng



HS khá gi i

Bài t p “quan h xa”






V i quy trình xây d ng bài t p trên, GV có th sáng t o















c nh ng bài t p nh m







kh c sâu ki n th c c b n, rèn luy n k n ng và n ng l c t duy cho các






ơ
















c a mình. T m t s bài t p có h n trong SGK, GV có th so n
























it






ng HS



c nhi u bài t p







“nguyên m u” ho c có “quan h g n”, “quan h xa” v i bài t p có s n (quan h v n i






dung ho c quan h v ph

























ng pháp) ph c v cho yêu c u c th c a t ng ti t h c, c a

ơ






















t ng lo i HS.




Vi c so n bài t p phân hoá c n















c



gi luy n t p b i các gi h c ó HS ph i










nh ng ki n th c ã











































ơ




ng án ho t




c th c hành gi i nhi u bài t p v i


c trang b trong các gi h c tr



ôn t p, GV có th thi t k theo ph


c bi t quan tâm trong các gi ôn t p,











c ó.



ng hoá ng















t ch c t t gi h c










i h c thông qua vi c





bài t p hoá nh ng ki n th c c b n. Gi h c nên thi t k theo chùm 3 lo i bài t p


t









ng ng v i 3 lo i

ơ







ch y u là m i





Bài t p














it









it

ơ
















ng HS: Y u kém - trung bình – khá gi i. Ph





ng HS










c giao m t bài t p thích h p theo m c


c chu n b theo b ng sau:






17















ng pháp

ơ


t ng d n.







it



M c

ng

 

ư





Ghi chú

 

1

M c
Bài 1.1

M c
2
Bài 1. 2

M c
3
Bài 1.3

HS trung bình

Bài 2.1

Bài 2. 2

Bài 2.3

Bài 2.4

HS khá gi i

Bài 3.1

Bài 3. 2

Bài 3.3

Bài 3.4




HS y u kém






ây, m c









Trong ó, bài 1.4 t








ng


ơ



 





 



c t ng d n t m c 1




















 





 

n m c 4 (có th phân b c m n h n n a).



ng bài 2.1, bài 2.4 t

ơ



M c
4
Bài 1.4



ng


ơ







ơ





các tr













ng bài 3.1....


4. Th c tr ng d y h c môn hóa h c và s d ng bài t p phân hoá


ơ







ng



ư

THPT
4.1. M c ích i u tra








- Tìm hi u vi c d y h c môn Hóa h c





t nh V nh Phúc










n m











c nh ng ph








m t s tr









ng THPT thu c







a bàn



ng pháp d y h c chính trong nhà tr

ơ








ng



hi n nay.


- Tìm hi u, ánh giá th c tr ng vi c h c t p môn Hóa h c l p 12


THPT thu c



















a bàn t nh V nh Phúc, coi ó là c n c





v phát tri n c a



















xác







nh ph







m t s tr


ng h

ơ







ng




ng, nhi m





tài.



- Thông qua quá trình i u tra i sâu phân tích các d ng bài t p mà hi n t i GV


th



ng s d ng cho










it






































c a h c sinh nh th nào, xem ây là m t c s




ng l p 12 có v a s c v i các em không, có làm cho các em

h ng thú v i b môn Hoá h c không. Các m c










ơ

ghi nh , hi u và v n d ng ki n th c












nh h









ng nghiên c u
















a ra h





th ng bài t p phân hoá.




4.2. N i dung - Ph

ư





ng pháp -






it

ư

 



ng -



a bàn i u tra




* N i dung i u tra:




-



i u tra t ng quát v tình hình d y h c hóa h c


















tr



ng trung h c ph







thông hi n nay.



-

i u tra t ng quát tình hình s d ng bài t p c a h c sinh trong quá trình h c



















t p.


- L y ý ki n c a các giáo viên, chuyên viên v các ph







hoá phù h p v i trình












ng án s d ng bài t p phân

ơ



c a h c sinh trong quá trình gi ng d y.






18









* Ph

ư

ng pháp i u tra:







- Nghiên c u ch


h c Hóa h c






tr
























ng trung h c ph thông.



- G p g trao

ng trình sách giáo khoa Hoá h c l p 12, d gi tr c ti p các ti t


ơ







i, t a àm và ph ng v n h c sinh, giáo viên, chuyên viên, cán b















qu n lý.





*

it

ư



ng i u tra:

 





- Các giáo viên tr c ti p gi ng d y b môn Hóa h c






- Các giáo viên có trình
- Cán b qu n lý




tr








*













các tr





ng ph thông.






i h c, th c s .









ng ph thông.



- Các h c sinh l p 12








tr






ng trung h c ph thông.







a bàn i u tra:




Tôi ã ti n hành i u tra m t s tr






4.3. K t qu















ng THPT trên a bàn t nh V nh Phúc.











i u tra





* V i GV, tôi ã xin ý ki n c a 15 GV d y hóa trong 3 tr













ng THPT



t nh V nh Phúc là:







THPT V nh Yên- V nh Yên, THPT Quang Hà – Bình Xuyên, THPT Nguy n Vi t Xuân






– V nh T





ng v vi c s d ng các ph













ng pháp d y h c và cách ánh giá m c

ơ







n ng nh n th c và kh n ng h c t p c a h c sinh k t qu thu





















10
≈ 66,67% GV n m rõ v trình
15

- Có
-
























nh n th c c a t ng h c sinh.







c nh sau:














a s các GV không quan tâm l m v các m t: s thích, hoàn c nh, thái


, kh




















i

v i môn h c…c a h c sinh trong quá trình gi ng d y.












- 100% GV ra bài t p chung cho c l p.




- a s GV khi ra BT cho HS th











ng l y nh ng BT ã có s n trong SGK, sách BT








mà r t ít khi s d ng bài t p t mình ra.










- M t s l n GV ch chú tr ng vào truy n th ki n th c mà xem nh vai trò c a























BT.
- M t s GV ít có s dung BT trong ti t h c nh ng ch s d ng






và cu i ti t h c



































ki m tra mi ng,















tòi, phát tri n ki n th c cho riêng mình.




h th ng l i bài h c.

- M t s ít GV s d ng bài t p nh là ngu n ki n th c






19










h c sinh c ng c , tìm

















- Khi












c h i ý ki n v vi c xây d ng m t h th ng bài t p phân hoá môn Hóa











h c









h tr cho quá trình t ch c ho t








u nh t trí ây











ng d y h c thì toàn b GV
















 

là m t gi i pháp hay và có tính kh thi trong vi c nâng cao hi u qu d y h c

tr







ng





THPT hi n nay.
* V i HS, chúng tôi ã ti n hành kh o sát 132 HS (4 l p 12 h c ch ng trình c b n)















ơ

ơ



Qua vi c i u tra cho th y tuy có r t nhi u khó kh n trong quá trình h c t p môn Hóa










h c nh ng a s các em HS th

















ch u khó nghe gi ng và tìm các ph




-



a s các HS ch a




























ng không nh HS h c th














ng,





i phó, không



ng pháp h c t p phù h p v i mình.

ơ









c giao bài theo s c h c và theo s tr






ng xuyên n l c trong h c t p, ch u khó h i các b n bè và



các th y cô. Tuy nhiên, v n còn m t l












ng c a mình. GV





gi ng d y và giao bài chung cho c l p.









- Nhi u HS h c t p trong tình tr ng th










- HS nghe, nhìn m t cách th


chép nh ng i u GV















ng





ng, ch a xây d ng













c ý th c t h c.


















thu nh n thông tin do GV truy n th , ghi



c hay ghi lên b ng. Nhi u tr



tr l i Bài h i ki m tra mi ng













ng h p ho t













ng c a HS ch là




u ti t h c, nh c l i nh ng k t lu n, nh ng công th c






















chính c a bài h c.




- Khi





c h i n u ra bài t p phù h p v i các em thì a s




















u cho r ng nh v y









vi c h c t p s gây h ng thú r t nhi u cho các em.








































kh c ph c nh ng y u i m, phát huy kh n ng h c t p c a HS, vi c xây d ng




















và tuy n ch n m t h th ng bài t p phân hoá a d ng, phong phú có ch t l




ng phù












h pv i



it










ng ch c ch n s phát tri n t duy, trí thông minh, phát huy n ng l c















sáng t o cho HS nâng cao h ng thú h c t p v i b môn Hóa h c.










II. H th ng bài t p phân hóa ph n Kim lo i, Hóa h c 12 ch


 








ư



ng trình c



b n THPT


Trong m i d ng bài tôi:




- S p x p theo m c








nh n th c: Trên c s s p x p bài t p theo các m c








ơ

Bi t – Hi u – V n d ng phù h p v i trình






+M c


+M c


+M c



















1: Ki n th c




2: Ki n th c




3: Ki n th c













m c


m c


m c































bi t


hi u


v n d ng






h c l c c a HS. C th :



- D ng bài t p theo phong cách h c t p c a h c sinh







20















:


- Các bài t p




a ra




c d ng tr c nghi m t lu n và tr c nghi m khách quan









1. Bài t p phân hóa theo m c
















nh n th c







D ng 1: Bài t p lý thuy t, tính ch t c a ch t




M C




 

 

 



1



Bài t p 1. Phát bi u nào d







i ây là úng?







A. Nhôm là m t kim lo i l




B. Al(OH)3 là m t baz l


ơ





ng tính.




ng tính.



C. Al2O3 là oxit trung tính.
D. Al(OH)3 là m t hi roxit l


Bài 2: Phát bi u nào d








i ây úng?







A. Kim lo i ki m có nhi t


ng tính.










nóng ch y và nhi t









sôi th p do liên k t kim lo i









trong m ng tinh th kim lo i ki m b n v ng.









B. Kim lo i ki m có kh i l










ng riêng nh do nguyên t kim lo i ki m có bán





kính l n và c u trúc tinh th kém







C. Kim lo i ki m có
















c khít.



c ng cao do liên k t kim lo i trong m ng tinh th kim














lo i ki m b n v ng.








D. Kim lo i ki m có t kh i l n và thu c lo i kim lo i n ng.



















Bài 3: Cho dãy các kim lo i ki m: Na, K, Rb, Cs. Kim lo i trong dãy có nhi t








ch y th p nh t là:






A. Na

B. K

C. Rb

D. Cs

Bài 4: Kim lo i không ph n ng v i n





A. Li





B. Ca












i ây





nhi t












th







ng là:

D. Be






c v i dung d ch :





B. KOH





M C



c ngu i)

Bài 6: Các ion nào d

c



C. K

Bài 5: Kim lo i Al không ph n ng
A. H2SO4(



C. NaOH


u có c u hình electron 1s22s22p6 ?


A. Na+, Ca2+, Al3+

B. K+, Ca2+, Mg2+

C. Na+, Mg2+, Al3+

D. Ca2+, Mg2+,Al3+



D. H2SO4(loãng)

2

Bài 7: Có th dùng ch t nào sau ây










làm m m n



21





c có tính c ng t m th i?










nóng


A. NaCl

B. H2SO4

Bài 8: Hi n t





C. Na2CO3

ng nào x y ra khi cho Na kim lo i vào dung d ch CuSO4?







A.S i b t khí không màu và có k t t a màu






B.B m t kim lo i có màu


D. KNO3














.



, dung d ch nh t màu.







C.S i b t khí không màu và có k t t a màu xanh, dung d ch nh t màu.






D.B m t kim lo i có màu















và có k t t a màu xanh.







Bài 9:Cho dãy các ch t: NH4Cl, (NH4)2SO4, NaCl, MgCl2, FeCl2, AlCl3. S ch t trong


dãy tác d ng v i l




A. 5.










ng d dung d ch Ba(OH)2 t o thành k t t a là:




B. 4.



C. 3.





D. 1.

Bài 10: Có các ch t khí : CO2; Cl2 ; NH3; H2S;






u có l n h i n
ơ






c. Dùng NaOH khan



có th làm khô các khí sau :


A. NH3

B. CO2

C. Cl2

Bài 11: (Kh i A-2013): Dãy các ch t






D. H2S

u tác d ng












c v i dung d ch Ba(HCO3)2 là:




A. HNO3, Ca(OH)2 và Na2SO4.

B. HNO3, Ca(OH)2 và KNO3.

C. HNO3, NaCl và Na2SO4.

D. NaCl, Na2SO4 và Ca(OH)2.

Bài 12:Nh t t dung d ch NaOH









x y ra hoàn toàn ch thu










C. Ca(HCO3)2.

D. Fe(NO3)3.













B. CuSO4.










c dung d ch trong su t. Ch t tan trong dung d ch X là



A.AlCl3.

Bài 13: Cho t t dd NaOH

n d vào dung d ch X. Sau khi các ph n ng











n d vào dung d ch AlCl3. Sau ph n ng dung d ch thu














c có ch a


A. NaCl, NaOH

B. NaCl, NaOH, AlCl3

C. NaCl, NaAlO2

D.NaCl, NaOH, NaAlO2

Bài 14: H p ch t nào sau âykhông có tính l







A. Al(OH)3



B. Al2O3








A. dung d ch NaOH và Al2O3.


B. dung d ch NaNO3 và dung d ch MgCl2.


ng tính ?
C. Al2(SO4)3

Bài 15: C p ch t không x y ra ph n ng là






22


D. NaHCO3.


C. dung d ch AgNO3 và dung d ch KCl.




D. K2O và H2O.
M C




3



Bài 16: Hi n t




ng nào x y ra khi cho t






t



dung d ch HCl vào dung d ch







NaAlO2 ?
A. Không có hi n t


B. Ban
C. Ban











ng gì x y ra.






u có k t t a d ng keo, sau ó k t t a tan.








u có k t t a d ng keo, l












ng k t t a t ng d n
















nc c






i, sau ó k t t a






tan d n.



D. Có k t t a d ng keo, k t t a không tan.


Bài 17:







thu











c k t t a Al(OH)3 ng










i ta th c hi n cách làm nh sau:









A. Cho t t mu i Al3+vào dung d ch OH- (d )










B. Cho t t mu i Al3+ tác d ng v i dung d ch NH3 (d )















C. Cho Al2O3 tác d ng v i H2O




D. Cho Al tác d ng v i H2O




Bài 18: Khi cho SO2 s c qua dung d ch X








n d th y xu t hi n k t t a tr ng, sau ó

















k t t a tan. X là dung d ch nào trong các dung d ch sau ?








A. Dung d ch NaOH.

B. Dung d ch Ba(OH)2

C. Dung d ch Ca(HCO3)2.


D. Dung d ch H2S.







Bài 19 (C



– 2007): Cho khí CO d



Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO thu












i vào ng s nung nóng









ng h n h p X g m






c ch t r n Y. Cho Y vào dung d ch NaOH d , khu y










k , th y còn l i ph n không tan Z. Gi s các ph n ng x y ra hoàn toàn. Ph n không















tan Z g m:


A. MgO, Fe, Cu

B. Mg, Fe, Cu

C.MgO, Fe3O4, Cu

D. Mg, Al, Fe, Cu

23






Bài 20(C









– 2010): Hòa tan h n h p g m: K2O, BaO, Al2O3, Fe3O4 vào n







c dung d ch X và ch t r n Y. S c khí CO2






ng x y ra hoàn toàn thu


A. Fe(OH)3












M C







c d , thu


n d vào dung d ch X, sau khi các ph n








B. K2CO3








c k t t a là:



D. BaCO3

C. Al(OH)3

D ng 2: Bài t p v hoàn thành s






 





ph n ng, vi t ph





ư

 



ng trình hóa h c


1



Bài 21: Hoàn thành các ph



ng trình hóa h c d

ơ







i ây và nêu rõ vai trò c a nhôm





trong m i ph n ng:




a) Al + Cl2



AlCl3



b) Al + HNO3

Al(NO3)3 + NO + H2O





c) Al + NaOH + H2O
d) Al + Fe2O3
e) Al + H2O

NaAlO2 + H2




Al2O3 + Fe



Al(OH)3 + H2







Bài 22: Hoàn thành các PTHH sau:
1. NaHCO3 + ?
3. Mg + ?

CO2 + ? + ?

2. KOH + ?

MgCl2 + ?

4. CaSO4 + ?

Bài 23: Hoàn thành các ph




ng trình hóa h c d

ơ





K2CO3 + ?

CaCO3 + ?
i ây và nêu rõ vai trò c a nhôm trong







m i ph n ng:






a)Al + KOH + H2O
b) HCl + Al
c) Al + O2


KAlO2 + H2



AlCl3 + H2





Al2O3



d) Al + H2SO4



Al2(SO4)3 + SO2 + H2O


Bài 24: Hoàn thành các ph
1. HCl + …



ng trình hóa h c sau:

ơ




NaCl + …

2. … + Al

3. … + Mg Mg(NO3)2 + ….+ NO + ..

4. NaCl + …

AlCl3 + …
AgCl + …

Bài 25: Trong s các ph n ng hóa h c sau, ph n ng nào sai?








A. 2Na + 2H2O→ 2NaOH + H2





B. 2 KNO3 

→ 2K + 2NO2 + O2
t
0

C. Ca(OH)2 + CO2→CaCO3



+ H2 O

24




×