Đo lường múc độ hài lòng của người lao động về tiền lương tại TPHCM

i

TR

NG

I H C KINH T TP.H

CHÍ MINH

KHOA KINH T PHÁT TRI N
CHUYÊN NGÀNH KINH T LAO

NG VÀ QU N LÝ NNL

-- --  -- --

CHUYÊN
OL
LAO

NG M C

T T NGHI P
HÀI LÒNG C A NG

NG V TI N L

I

NG T I TP HCM

SVTH: Tr nh Ng c Quy t
KHÓA: 35
GVHD: Tr n ình Vinh

TP.HCM, 2013


ii

L I CAM OAN

Tôi cam đoan đây là đ tài nghiên c u c a tôi. Nh ng k t qu và các s li u
trong khóa lu n hoàn toàn trung th c, không sao chép b t k ngu n nào khác. Tôi
hoàn toàn ch u trách nhi m tr

c nhà tr

ng v s cam đoan này.

TP. H Chí Minh, ngày 03 tháng 04 n m 2013
Tác gi

Tr nh Ng c Quy t

L IC M

N

iii

L n đ u tiên cho em đ
Tr n

ình Vinh, ng

i đã h

c bày t lòng c m n chân thành và sâu s c t i th y
ng d n khoa h c cho khóa lu n này, đã t n tình

h

ng d n và giúp đ em hoàn thành khóa lu n này. Th y đã t n tình đ ng viên

h

ng d n: đ nh h

ng nghiên c u, nh ng khó kh n trong quá trình nghiên c u,

l a ch n đ tài c ng nh cách vi t, trình bày đ tài.
Ngoài ra em c ng xin g i l i c m n đ n:
-

Quý th y cô giáo ngành Kinh t lao đ ng và Qu n lý ngu n
nhân l c và khoa Kinh t phát tri n c a tr

ng

i h c

kinh t TPHCM đã trang b cho em nh ng ki n th c c n
thi t trong su t khóa h c.
-

Các cô chú, anh ch , b n bè đã nhi t tình giúp đ

giúp em

tr l i phi u kh o sát.
-

Các b n trong l p đã giúp đ , gi i đáp nh ng khó kh n khi
nghiên c u.

Và cu i cùng xin g i l i c m n t i gia đình đã t o đi u ki n cho em có th i gian đ
th c hi n đ tài này.
Tác gi
Tr nh Ng c Quy t


iv

NH N XÉT C A C

QUAN TH C T P

1. Th i gian th c t p

………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………..……….
………………………………………………………………………………………...
2. B ph n th c t p
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
3. Tinh th n trách nhi m v i công vi c và ý th c ch p hành k lu t
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………….... ……….
4. K t qu th c t p theo đ tài
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………… ……….
………………………………………………………………………………. ………
5. Nh n xét chung
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………….................
n v th c t p


v

NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

NG D N

1. Tinh th n, ch p hành k lu t
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………..................
2. N i dung chuyên đ th c t p
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………...
3. Hình th c :
………………………………………………………………………………………...
4. Nh n xét chung
………………………………………………………………………………………...
5.

i ms :
Giáo viên h

ng d n


vi

M CL C
DANH M C B NG S

D NG

DANH M C HÌNH S

D NG

PH N M

U ......................................................................................................... 1

1. Lý do ch n đ tài .................................................................................................1
2. M c tiêu nghiên c u ............................................................................................2
2.1.M c tiêu t ng quát: ........................................................................................2
2.2.M c tiêu c th : ..............................................................................................2
3. Câu h i nghiên c u ..............................................................................................2
4. Ph m vi nghiên c u và đ n v nghiên c u: .........................................................2
5. Ph

ng pháp nghiên c u .....................................................................................2

6. Ý ngh a th c ti n..................................................................................................3
7. C u trúc nghiên c u .............................................................................................3
CH

NG I: C S LÝ THUY T ............................................................................ 4

1.1. C s lý lu n v ti n l

ng ...............................................................................5

1.1.1. Các khái ni m v ti n l

ng ......................................................................5

1.1.2. Các thành ph n c u thành nên ti n l
1.1.3. Vai trò c a ti n l

ng đ i v i ng

1.2. C s lý lu n s th a mãn v ti n l
1.2.1. Khái ni m và đo l
1.2.2. Các thành ph n đo l

ng .................................................7

i lao đ ng ...........................................9
ng ........................................................11

ng tho mãn v ti n l

ng .......................................11

ng m c đ th a mãn v ti n l

ng ......................12

1.3. Mô hình và các gi thi t nghiên c u ...............................................................14
1.3.1. Mô hình nghiên c u ..................................................................................14
1.3.2. M i quan h gi a s th a mãn v i các thành ph n c a ti n l

ng.........14

vii

CH

NG 2 : PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ..................................................... 16

2.1. Thi t k nghiên c u ........................................................................................16
2.1.1. M u nghiên c u ........................................................................................16
2.1.2. Ph

ng pháp nghiên c u .........................................................................16

2.1.3. Quy trình nghiên c u ................................................................................18
2.2. Nghiên c u chính th c ....................................................................................19
2.2.1. Thi t k phi u kh o sát .............................................................................19
2.2.2. Di n đ t và mã hóa thang đo ...................................................................19
CH

NG 3 : KI M

NH THANG O ................................................................ 21

3.1. Mô t d li u thu th p .....................................................................................21
3.2. ánh giá thang đo ...........................................................................................25
3.2.1. K t qu đánh giá thang đo các nhân t tác đ ng đ n s hài lòng ...........25
3.2.1. K t qu đánh giá thang đo s hài lòng ....................................................28
3.3. Phân tích các nhân t ......................................................................................28

3.3.1. K t qu phân tích các nhân t ..................................................................28
3.3.2.

t tên gi i thích các nhân t ..................................................................32

3.4. Mô hình đi u ch nh .........................................................................................32
3.4.1. N i dung đi u ch nh .................................................................................32
3.5. Ki m đ nh các nhân t c a mô hình ...............................................................34
3.5.1. Ki m đ nh s t

ng quan .........................................................................34

3.5.2. Phân tích h i quy ......................................................................................34
3.6. Ki m đ nh gi thuy t ......................................................................................41
3.7. Ki m đ nh s khác bi t v hài lòng theo đ c đi m cá nhân ...........................42
3.7.1. Ki m đ nh v s khác bi t theo gi i tính ..................................................42


viii

3.7.2. Ki m đ nh v s khác bi t theo đ tu i ....................................................44
3.7.3. Ki m đ nh v s khác bi t theo trình đ h c v n .....................................45
3.7.4. Ki m đ nh v s khác bi t theo b ph n...................................................46
3.7.5. Ki m đ nh v s khác bi t theo thu nh p .................................................47
3.7.3. Ki m đ nh v s khác bi t theo s ng
CH

i ph thu c .................................48

NG 4 : K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................... 49

4.1. Tóm t t n i dung nghiên c u ..........................................................................49
4.2. K t qu nghiên c u .........................................................................................50
4.3. Ki n ngh gi i pháp .........................................................................................51
4.3.1.

i v i doanh nghi p ...............................................................................51

4.3.2.

i v i các c quan qu n lý nhà n

4.4. Các h n ch c a nghiên c u và đ xu t h

c v lao đ ng .................................53
ng nghiên c u ti p theo .............56

4.4.1. Các h n ch c a nghiên c u ....................................................................56
4.4.1.

xu t h

ng nghiên c u ti p theo ........................................................56

TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................... 57
PH L C .................................................................................................................. 60


ix

DANH M C B NG S

D NG

B ng 1.1: Thành ph n c a thang đo m c đ hài lòng v ti n l ng c a Heneman và
Schwab (PSQ) (1985) ...............................................................................................12
B ng 2.1 : Di n đ t và mã hóa thang đo ...................................................................19
B ng 3.1: C c u gi i tính ........................................................................................21
B ng 3.2: C c u v tu i ...........................................................................................22
B ng 3.3: C c u v trình đ h c v n .......................................................................22
B ng 3.4: C c u b ph n .........................................................................................23
B ng 3.5: C c u v thu nh p ...................................................................................23
B ng 3.6: S ng

i s ng ph thu c vào thu nh p ....................................................24

B ng 3.7: Cronbach’s Alpha c a c a thang đo “m c l
B ng 3.8 Cronbach’s Alpha c a thang đo “ T ng l

ng” ...................................25

ng” ........................................26

B ng 3.9 Cronbach’s Alpha c a thang đo “ Phúc l i” ..............................................26
B ng 3.9 Cronbach’s Alpha c a thang đo “C ch chính sách l

ng” ....................27

B ng 3.10 Cronbach’s Alpha c a thang đo “S hài lòng”........................................28
B ng 3.11: Ma tr n nhân t v i phép xoay Varimax ................................................31

B ng 3.12: Ki m đ nh đa c ng tuy n ........................................................................35
B ng 3.13 : Ki m đ nh Durbin-Watson ....................................................................38
B ng 3.14: Mô hình h i quy .....................................................................................39
B ng 3.15 K t qu h i quy b ng ph

ng pháp Enter ...............................................39

Bi n ph thu c: s hài lòng ......................................................................................39
B ng 3.16: Ki m đ nh ANOVA ................................................................................40
B ng 3.17: Th ng kê mô t s hài lòng theo gi i tính ..............................................42
B ng 3.18: K t qu ki m đ nh Independent Sample T-test ......................................43


x

B ng 3.19: K t qu th ng kê mô t ...........................................................................44
B ng 3.20: K t qu One-Way ANOVA so sánh m c đ hài lòng theo tu i ............44
B ng 3.21: K t qu th ng kê mô t ...........................................................................45
B ng 3.22: K t qu One-Way ANOVA so sánh m c đ hài lòng theo trình đ h c
v n .............................................................................................................................45
B ng 3.23: Th ng kê mô t .......................................................................................46
B ng 3.24: K t qu One-Way ANOVA so sánh m c đ hài lòng theo b ph n làm
vi c ............................................................................................................................46
B ng 3.25: Th ng kê mô t .......................................................................................47
B ng 3.26: K t qu One-Way ANOVA so sánh m c đ hài lòng theo thu nh p .....47
B ng 3.27: Th ng kê mô t .......................................................................................48
B ng 3.28: K t qu One-Way ANOVA so sánh m c đ hài lòng theo s ng i s ng
ph thu c ...................................................................................................................48

DANH M C HÌNH S

D NG

Hình 1.1: Mô hình nghiên c u ..................................................................................14
Hình 2.1 : Quy trình nghiên c u ...............................................................................18
Hình 3.1: Mô hình nghiên c u đi u ch nh ................................................................33
Hình 3.2 :

thi phân tán Scatterplot ......................................................................36

Hình 3.3: Bi u đ t n s Histogram ..........................................................................37


1

PH N M

U

1. Lý do ch n đ tài
Ngày nay v n ngu n nhân l c là tài s n quý báu c a các doanh nghi p, các
nhà qu n tr đã nh n ra s th a mãn c a ng

i lao đ ng là y u t then ch t mang

đ n s thành công cho doanh nghi p. N ng su t lao đ ng, tinh th n làm vi c, đ
hi u qu c a công vi c c ng nh lòng trung thành c a ng
h

ng b i m c đ th a mãn c a ng

doanh nghi p nh h

i lao đ ng ch u nh

i lao đ ng. Trong đó chính sách l

ng không nh đ n m c đ hài lòng c a ng

v y các doanh nghi p không ng n ng i tr l
cao đ ng th i xây d ng môi tr

ng cho ng

i lao đ ng. Vì

i lao đ ng v i m c l

ng làm vi c t t đ có đ

h u và hi u qu . Tuy nhiên v n có không ít ng

ng c a
ng

c ngu n lao đ ng hùng

i không hài lòng v ti n l

ng.

Trong th c t , theo kh o sát c a doanh nghi p trong báo cáo kh o sát th c tr ng
qu n tr nhân s t i doanh nghi p Vi t Nam cho th y nguyên nhân ngh vi c c a
nhân viên vì ti n l
khác, 31% ng
vi c là vì ti n l

ng chi m g n 40% (Lê Quân, 2011).Trong m t nghiên c u

i tham gia kh o sát c ng cho r ng lí do chính khi n nhân viên ngh
ng (Tr n Kim Dung, 2011).

Nh ng nhân t nào c a ti n l

ng nh h

ng đ n m c đ hài lòng c a ng

lao đ ng và làm th nào đ xây d ng chính sách l

ng đ ng

i

i lao đ ng hài lòng

nâng cao hi u qu công vi c khi n cho không ít nhà qu n tr tr n tr . Ti n l

ng gi

vai trò then ch t đ i v i vi c thu hút, duy trì ngu n nhân l c, đ c bi t trong th i k
bão giá khi l m phát n m 2011 lên t i 18,6 %. Nhi u lãnh đ o doanh nghi p cho
r ng ng

i lao đ ng b t mãn v i l

chính đ t ng l

ng t

ng vì doanh nghi p không có kh n ng tài

ng ng. Tuy nhiên, nhi u nhân viên trong các doanh nghi p

l i c m th y n n lòng vì m c l
c u này ch n đ tài: “ o l

ng đã th p, mà còn r t b t h p lí. Vì v y nghiên

ng m c đ hài lòng c a ng

t i TPHCM ” nh m xác đ nh li u m c l
h

ng chính sách l

i lao đ ng v ti n l

ng

ng hay y u t nào nh

ng nhi u h n đ n s hài lòng c a nhân viên trong các doanh nghi p trên đ a bàn

TPHCM.


2

2. M c tiêu nghiên c u
2.1.M c tiêu t ng quát:
Tìm ra các tác đ ng c a ti n l

ng lên m c đ hài lòng c a ng

xây d ng thang đo v m c đ hài lòng c a ng

i lao đ ng v ti n l

i lao đ ng,

ng.

2.2.M c tiêu c th :
• Hi u đ
l

c b n ch t c a ti n l

ng và vai trò c a ti n l

ng đ n ng

• Tìm ra các nhân t c a ti n l
ng

ng, các thành ph n c u thành c a ti n
i lao đ ng

ng nh h

ng đ n m c đ hài lòng c a

i lao đ ng

• Phân tích đ

c nhân t nào nh h

ng đ n m c đ hài lòng c a ng

i lao

đ ng.
• Xây d ng thang đo m c đ hài lòng c a ng
• S khác bi t v m c đ hài lòng c a ng

i lao đ ng v ti n l

i lao đ ng v ti n l

ng

ng v i các

y u t cá nhân ( tu i, h c v n, gi i tính .....)
3. Câu h i nghiên c u
Các nhân t nào c a ti n l

ng tác đ ng đ n m c đ hài lòng c a ng

Các thành ph n đo m c đ hài lòng c a ng
Ng

i lao đ ng có hài lòng v ti n l

i lao đ ng v ti n l

i lao đ ng ?

ng ?

ng hay không?

4. Ph m vi nghiên c u và đ n v nghiên c u:
Th c hi n nghiên c u t i TP. HCM.

n v nghiên c u: lao đ ng có trình đ

t t nghi p Trung c p, cao đ ng, đ i h c tr lên.

Th i gian th c hi n kh o sát tháng 3 n m 2013

5. Ph
Ph

ng pháp nghiên c u

ng pháp nghiên c u trong đ tài này là ph

pháp đ nh l

ng.

ng pháp đ nh tính k t h p ph

ng


3

Ph

ng pháp nghiên c u đ nh tính đ

c s d ng trong nghiên c u: nghiên c u các

tài li u th c p và th o lu n đ xây d ng s b thang đo m c đ hài lòng c a ng
lao đ ng v ti n l

ng. Sau đó dùng ph

đ nh thang đo và đo l
Ph

-

i lao đ ng v ti n l

ng.

ng tr i qua hai giai đo n:

Giai đo n 1 : thu th p s li u s c p t m u đ
thông qua ph

-

ng pháp nghiên c u đ nh tính đ ki m

ng m c đ hài lòng c a ng

ng pháp nghiên c u đ nh l

i

c ch n

ng pháp ph ng v n tr c ti p.

Giai đo n 2 : ki m đ nh thang đo và phân tích h i quy v

m c đ

hài lòng c a ng

i lao đ ng v ti n l

ng

TPHCM
Ph

ng pháp kh o sát thu n ti n

Ph

ng pháp phân tích s li u thông qua ph n m m SPSS 16.0 v i các công c

th ng kê mô t , ki m đ nh thang đo v i Cronbach’s Alpha, phân tích các nhân t
khám phá (EFA), h i quy. Các phân tích Independent sample T test, Anova c ng
đ

c th c hi n đ làm rõ các v n đ liên quan t i gi thi t nghiên c u.

6. Ý ngh a th c ti n
ol

ng m c đ hài lòng c a ng

i lao đ ng v ti n l

ng có ý ngh a quan

tr ng trong công tác qu n lý ngu n nhân l c c a doanh nghi p, nghiên c u cung
c p thông tin cho nhà qu n lý xây d ng chính sách l
công tác qu n lý ngu n nhân l c, t đó góp ph n vào s

ng h p lý, góp hoàn thi n
n đ nh và phát tri n c a

doanh nghi p.

7. C u trúc nghiên c u
Ngoài ph n m đ u v nghiên c u còn có 4 ch

ng, trong đó:


4

Ph n m đ u trình bày tóm l

c lý do, m c tiêu, ph m vi, ý ngh a và c u trúc c a

đ tài.
Ch

ng 1: Trình bày c s lý lu n v ti n l

ng

i lao đ ng

Ch

ng 2: Trình bày ph

ng và s hài lòng v ti n l

ng c a

ng pháp nghiên c u , n i dung g m thi t k nghiên c u,

thi t k phi u kh o sát, di n đ t và mã hóa thang đo.
Ch

ng 3: Trình bày ki m đ nh thang đo và mô hình nghiên c u

Ch

ng 4: K t lu n tóm l

CH
Ch

c k t qu nghiên c u và ki n ngh gi i pháp.

NG I: C

S

LÝ THUY T

ng này s trình c s lý thuy t v ti n l

lòng và thang đo m c đ hài lòng , các nhân t

nh h

ng, các khái ni m v s hài
ng đ n s hài lòng, trên c


5

s c a m t s nghiên c u trong và ngoài n

c, đ xây d ng mô hình nghiên c u và

gi thuy t nghiên c u.
1.1. C s lý lu n v ti n l

ng

1.1.1. Các khái ni m v ti n l

ng

Theo Adam Smit (1723-1790) Ti n l

ng là s ti n tr công cho công nhân

theo m t m c nh t thi t c n có, là s ti n c n thi t đ ng
Theo Ricardo (1772-1823)Ti n l
bi t đ

i lao đ ng s ng.

ng là giá c c a lao đ ng. Ông đã phân

c 2 lo i giá c t nhiên và giá c th tr

ng c a lao đ ng.

Theo Keynes (1936) Ti n công có tính c ng nh c. M c ti n công đ

c th a

thu n gi a ch và th là ti n công danh ngh a ch không ph i ti n công th c t và
m c ti n công này đ

c ghi trong h p đ ng lao đ ng, đ

c công đoàn và lu t pháp

b ov .
Ti n l

ng có th có nhi u tên g i khác nhau nh thù lao

, thu nh p t lao

đ ng, ti n công...Trong bài nghiên c u này s d ng khái ni m Ti n l
ch c Lao đ ng Qu c t (ILO), ti n l

ng là s tr công ho c thu nh p , b t lu n tên

g i hay cách tính th nào , mà có th bi u hi n b ng ti n và đ
thu n gi a ng
lu t, do ng
đ ng đ

ng: Theo T

i s d ng lao đ ng và ng

c n đ nh b ng tho

i lao đ ng , ho c theo quy đ nh c a pháp

i s d ng lao đ ng ph i tr cho ng

i lao đ ng theo m t h p đ ng lao

c vi t ra hay b ng mi ng , cho m t công vi c đã th c hi n hay s ph i th c

hi n ho c cho nh ng d ch v đã làm hay s ph i làm (

ng

c San, 1996).

Nói chung khái ni m v ti n công có tính ph quát h n và cùng v i nó là m t
lo t các khái ni m : Ti n l
ti n l

ng kinh t . Ti n l

ng danh ngh a, ti n l

ng th c t , ti n l

ng danh ngh a và ti n l

ng th c t đ

ng t i thi u,

c phân bi t l n

đ u tiên trong nghiên c u c a Adam Smith.
Ti n l

ng danh ngh a : Là khái ni m ch s l

s c lao đ ng tr cho ng

ng ti n t mà ng

i s d ng

i cung ng s c lao đ ng c n c vào h p đ ng tho thu n

gi a hai bên trong vi c thuê lao đ ng. Song b n thân ti n l

ng danh ngh a ch a


6

cho ta m t nh n th c đ y đ v m c tr công th c t cho ng
mà ng

i cung ng s c lao đ ng nh n đ

i lao đ ng. L i ích

c ngoài vi c ph thu c vào m c l

danh ngh a còn ph thu c vào giá c hàng hoá, d ch v và s l
lao đ ng s d ng ti n l
Ti n l
ng

i lao đ ng có th mua b ng ti n l

t l thu n v i ch s ti n l

ng cu mình sau khi đã đóng các kho n

ng nh t đ nh n u giá c hàng hoá th tr

ng th c t gi m xu ng. Tr

ng h p giá c th tr

Ti n l
nhau. T tr

ng t ng thì ch s

ng n đ nh, ti n l

ng

ng th c t c ng t ng. N u cùng m t lúc, ti n

ng danh ngh a và giá c hàng hoá th tr

thì s quy t đ nh l

ng t l ngh ch v i ch s giá c và

ng danh ngh a t i th i đi m xác đ nh.

danh ngh a t ng lên ch s ti n l
l

i

ng mà s t li u sinh ho t và d ch v mà

thu theo qui đ nh c a chính ph . Ch s ti n l

ti n l

ng thu mà ng

ng đó đ mua hàng hóa, d ch v ho c đóng thu .

ng th c t : Là ti n l

V i m c ti n l

ng

ng cùng t ng ho c cùng gi m l n h n

ng th c t .

ng t i thi u (M c l
c t i nay m c l

ng t i thi u) : C ng có nh ng quan đi m khác

ng t i thi u đ

c xem là " cái ng

ng cu i cùng " ,

đ t đó xây d ng các m c l

ng khác t o thành h th ng ti n l

ng c a m t ngành

nào đó, ho c h th ng ti n l

ng chung th ng nh t c a m t n

c, là c n c đ xác

đ nh chính sách ti n l

ng. V i quan ni m nh v y, m c l

y u t r t quan tr ng c a m t chính sách ti n l

ng t i thi u đ

c coi là

ng nó liên h ch t ch v i ba y u

t là :
- M c s ng trung bình c a dân c m t n

c.

- Ch s giá c sinh ho t .

- Lo i lao đ ng và đi u ki n lao đ ng .
M cl
t và ti n l
ti n l

ng t i thi u nh m h n ch s giãn cách quá l n gi a ti n l

ng th c

ng danh ngh a, là hình th c can thi p c a chính ph vào chính sách

ng, trong đi u ki n th tr

ng lao đ ng luôn có s cung l n h n c u. Nhi u

nhà ho ch đ nh chính sách kinh t xã h i và các nhà kinh t

ng h bi n pháp b o


7

h c a chính ph đ i v i m c l

ng t i thi u và c ch tr l

kinh t .

c đang trong quá trình công nghi p hoá l m phát

c bi t, đ i v i các n

luôn th

c ngoài đ t n d ng th

ng và ngu n nhân l c t i ch ... thì vi c chính ph công b các m c l

thi u
l

các thành ph n

ng tr c, ngu n nhân l c t ng quá nhanh so v i kh n ng t o vi c làm c a

n n kinh t , s xâm nh p l n c a ch ngh a t b n n
tr

ng

ng t i

m i th i k là m t yêu c u b t bu c. Tuy v y c ng có ý ki n cho r ng m c

ng t i thi u quy đ nh quá " c ng và máy móc" s làm m t đi s linh ho t trong

c ch t đi u ti t c a th tr

ng lao đ ng, th m chí có nh h

d n trong vi c thu hút đ u t n
Ti n l

ng đ n c tính h p

c ngoài vào n n kinh t .

ng kinh t : Là m t khái ni m c a kinh t h c. Các doanh nghi p

mu n có s cung ng s c lao đ ng nh yêu c u , c n ph i tr m c l
v im cl

ng t i thi u. Ti n tr thêm vào l

ng s c lao đ ng g i là ti n l
kinh t gi ng nh ti n th

ng t i thi u đ t đ

ng kinh t . Vì v y, có ng

ng thu n tuý cho nh ng ng

Ti n l
L

ng bao g m: l

c yêu c u cung

i quan ni m ti n l

i thuê lao đ ng yêu c u.

ng

ng c b n, ti n th

ng, ph c p, và phúc l i.

ng c b n (basic pay ho c basic salary): đ

c xác đ nh trên c s m c đ

ph c t p c a công vi c; đi u ki n làm vi c, trình đ n ng l c c a ng
giá th tr

ng. Ti n l

ng c b n đ

c tr c đ nh cho ng

hi n các trách nhi m công vi c c th . L

ng

i đã hài lòng cung ng s c

lao đ ng chô doanh nghi p đó, v i các đi u ki n mà ng

1.1.2. Các thành ph n c u thành nên ti n l

ng cao h n so

ng c b n đ

i lao đ ng và

i lao đ ng do đ ã th c
c tính theo th i gian làm

vi c (gi , ngày, tháng, n m) ho c theo đ n giá s n ph m và không bao g m các
kho n đ

c tr thêm nh l

ng ngoài gi , l

ng khuy n khích, các lo i b o hi m

b t bu c... ( Tr n Kim Dung, 2011)
Vi t Nam, do các m c l
th p h n so m t b ng l

ng th tr

ng theo quy đ nh trong b ng l

ng nhà n

c

ng trong khi t ng m c đóng các kho n b o

hi m xã h i, th t nghi p, y t lên đ n 30,5 % l

ng trong n m 2012.

gi m b t


8

chi phí, r t nhi u doanh nghi p n i đ a có hai b ng l
s l

ng / m c l

bu c. Ti n l

ng theo quy đ nh c a Nhà n

ng trong b ng l

v i các h s l
b ng h s l

ng/ m c l
ng / m c l

không có các kho n th
Ti n th

ng này đ

c g i là l

ng c b n; và (2) M t b ng

ng kinh doanh. V b n ch t, khi l

ng. Th

c g i là

ng kinh doanh

ng ngoài gi … v n là ch l

ng (bonus): là ti n tr cho ng

d ng r t tích c c đ i v i ng

c đ đóng các lo i b o hi m b t

ng theo n ng l c, ch c v c a nhân viên đ

ng, ph c p, l

vi c t t h n yêu c u bình th

ng: (1) M t b ng v i các h

ng c b n.

i lao đ ng khi h hoàn thành công

ng là m t lo i kích thích v t ch t có tác

i lao đ ng trong vi c ph n đ u th c hi n công vi c t t

h n. Th

ng có r t nhi u lo i nh

: Th

ng n ng su t , ch t l

ki n; th

ng theo thành tích... ( Tr n Kim Dung, 2011)

Ph c p: là ti n tr thêm, b sung cho l

ng ; th

ng sáng

ng c b n, bù đ p thêm cho ng

i

lao đ ng khi h ph i làm vi c trong nh ng đi u ki n không n đ nh ho c không
thu n l i mà ch a đ

c tính đ n khi xác đ nh l

gi , ph c p làm đêm, ph c p đi đ

ng...

ng c b n nh ph c p làm ngoài
Vi t Nam, có nhi u kho n ti n g i là

ph c p nh ng b n ch t không ph i là ph c p. Ph c p ch c v áp d ng cho các
cán b qu n lí (ví d tr

ng phòng), b n ch t là ti n l

ng trách nhi m. Ph c p

x ng, đi n tho i v.v., th c ch t là m t kho n chi phí ho t đ ng mà doanh nghi p
nh ng

i lao đ ng thanh toán h ( Tr n Kim Dung, 2011).

Phúc l i (benefits): là kho n ti n thông th

ng đ

c gián ti p tr cho ng

i

lao đ ng cho th i gian không ph i làm vi c nh b o hi m xã h i và b o hi m y t

;

ti n h u trí; các d ch v doanh nghi p cung c p nh nhà tr , khám s c kh e... Chính
vì v y,

n

c ngoài, ti n l

thù lao gián ti p. L
ti n l

ng đ

c phân chia thành thù lao tài chính tr c ti p và

ng tr c ti p là nh ng kho n thu nh p th c nh n b ng ti n nh

ng c b n, ti n hoa h ng, ph c p, ti n th

ng. Còn l

ng gián ti p ch y u

th hi n qua các kho n phúc l i . V b n ch t , phúc l i th hi n s quan tâm c a
doanh nghi p đ n đ i s ng c a ng
ti n tuy g i là th

i lao đ ng ( Tr n Kim Dung, 2011). Các kho n

ng nh ng l i tr b ng nhau cho nhân viên không phân bi t k t


9

qu làm vi c nh “th
l i. Nh v y,
ti p cho ng
L

ng” trong các l , “tháng l

ng th 13”... v b n ch t là phúc

Vi t Nam, phúc l i bao g m c các kho n ti n tr gián ti p và tr c
i lao đ ng.

ng th c nh n (Net total): là thu nh p th c nh n c a ng

g m t t c các kho n ti n: l

ng c b n, ph c p, th

i lao đ ng bao

ng ho c các lo i tr công

khác (nh ti n hoa h ng) sau khi tr đi các kho n thu thu nh p và b o hi m b t
bu c. Nh v y có th ti n l
c p, th

ng c b n hàng tháng th p nh ng các kho n khác (ph

ng, hoa h ng) cao thì l

ng th c nh n c ng s cao.

T ng thu nh p / t ng thù lao (Gross total): là thu nh p tr
lao đ ng, bao g m t t c các kho n mà doanh nghi p tr cho ng
l

ng c b n, ph c p, th

c thu c a ng

i

i lao đ ng: ti n

ng, phúc l i (b o hi m b t bu c và không b t bu c, h

tr ti n nhà, xe...) và thu thu nh p cá nhân (n u có). T ng thu nh p ph n ánh đ y

đ nh t ti n l
M cl

ng c a m t ng

ng có th là l

i.

ng c b n, l

ng th c nh n ho c t ng thu nh p t công

vi c.
1.1.3. Vai trò c a ti n l

ng đ i v i ng

i lao đ ng

Vai trò tái s n su t s c lao đ ng :S c lao đ ng là m t d ng công n ng bao
g m s c c b p và tinh th n, t n t i trong c th con ng

i, là m t trong các y u t

thu c “đ u vào” c a s n xu t. Trong quá trình lao đ ng s c lao đ ng b hao mòn
d n v i quá trình t o ra s n ph m do v y ti n l
xu t s c lao đ ng.

ng tr

c h t ph i đ m b o tái s n

ây là yêu c u t t y u không ph thu c vào ch đ xã h i, là c

s t i thi u đ u tiên đ m b o s tác đ ng tr l i c a phân ph i t i s n xu t
S c lao đ ng là y u t quan tr ng nh t c a l c l
s n xu t và s c lao đ ng c ng nh l c l
ph i đ nuôi s ng ng
là thu nh p c b n.

ng s n xu t đ đ m b o tái

ng s n su t xã h i, ti n l

i lao đ ng và gia đình h .

ng c n thi t

c bi t là trong đi u ki n l

ng


10

th c hi n ch c n ng này, tr
lao đ ng. Th c hi n tr l

c h t ti n l

ng theo vi c, không tr l

nguyên t c phân ph i theo lao đ ng. M c l
ti n l

ng ph i đ

c coi là giá c s c

ng theo ng

i, đ m b o

ng t i thi u là n n t ng c a chính sách

ng và ti n công, có c c u h p lí v sinh h c, xã h i h c …

ng th i ng

i s d ng lao đ ng không đ

thi u do Nhà n

c tr công th p h n m c l

ng t i

c qui đ nh.

Vai trò kích thích s n xu t: Trong quá trình lao đ ng, l i ích kinh t là đ ng
l c m nh m thúc đ y s ho t đ ng c a con ng

i là đ ng l c m nh m nh t c a

ti n b kinh t xã h i.Trong 3 lo i l i ích: xã h i, t p th , ng
cá nhân ng

i lao đ ng thì l i ích

i lao đ ng là đ ng l c tr c ti p và quan tr ng tr ng đ i v i s phát

tri n kinh t .
L i ích c a ng

i lao đ ng là đ ng l c c a s n xu t. Chính sách ti n l

đ n là đ ng l c to l n nh m phát huy s c m nh c a nhân t con ng
th c hi n các m c tiêu kinh t –xã h i. Vì v y t ch c ti n l
đ y và khuy n khích ng

i lao đ ng nâng cao nâng su t, ch t l

ng đúng

i trong vi c

ng và ti n công thúc
ng và hi u qu c a

lao đ ng b o đ m s công b ng và xã h i trên c s th c hi n ch đ tr l
Ti n l

ng.

ng ph i đ m b o:

•

Khuy n khích ng

i lao đ ng có tài n ng.

•

Nâng cao trình đ v n hoá và nghi p v cho ng

•

Kh c ph c ch ngh a bình quân trong phân ph i, bi n phân ph i tr thành

i lao đ ng.

m t đ ng l c th c s c a s n xu t.
Vai trò th

c đo giá tr : Là c s đi u ch nh giá c cho phù h p. M i khi giá

c bi n đ ng, bao g m c giá c s c lao đ ng hay nói cách khác ti n l
s c lao đ ng, là m t b ph n c a s n ph m xã h i m i đ

l

ng là giá c

c sáng t o nên.Ti n

ng ph i thay đ i phù h p v i s dao đ ng c a giá c s c lao đ ng.


11

Vai trò tích lu : B o đ m ti n l
trì đ

ng c a ng

i lao đ ng không nh ng duy

c cu c s ng hàng ngày mà còn có th d phòng cho cu c s ng lâu dài khi h

h t kh n ng lao đ ng ho c x y ra b t tr c.

1.2. C s lý lu n s th a mãn v ti n l
1.2.1. Khái ni m và đo l
T
v l

ng

ng tho mãn v ti n l

ng

ng t nh các khái ni m tho mãn đ i v i công vi c, đ ng viên... tho mãn
ng có th đ

c đ nh ngh a và đo l

Tho mãn v ti n l
d ng khi coi tho mãn l

ng theo hai cách:

ng là khái ni m đ n bi n: Cách đo l

ng này th

ng áp

ng là m t thành ph n (cùng v i các thành ph n khác nh

tho mãn v i lãnh đ o, v i môi tr

ng làm vi c...) t o ra các k t qu hành vi c a

NV nh tho mãn v i công vi c (Oshagbemi, 1999), đ ng viên khuy n khích nhân
viên (Kovach, 1987); ho c khi đo l
Tho mãn chung v l
mà h đ

ng tho mãn chung v l

ng th hi n c m xúc chung c a ng

ng (global scale).

i lao đ ng v ti n l

ng

c tr t công vi c khi so sánh v i nh ng mong đ i c a h .

Tho mãn v i các thành ph n c a ti n l

ng (khái ni m đa bi n): th hi n

c m xúc đ i v i riêng t ng thành ph n c a ti n l
ph c p, phúc l i, l

ng nh l

ng c b n, th

ng,

ng th c lãnh, t ng thu nh p, ho c tho mãn v i các quy ch

l

ng, v i cách th c đi u hành, qu n lí h th ng l

l

ng là khái ni m đa bi n này đ

ng... Quan đi m coi tho mãn

c th hi n trong nghiên c u c a DeConnick,

Stilwell & Brock (1996); Heneman & Schwab (1985); Williams, Carraher, Brower
& McManus (1999). Nghiên c u tho mãn v i các thành ph n c a ti n l
doanh nghi p bi t nh ng khía c nh (m c l
đánh giá cao hay th p trong h th ng l

ng giúp

ng, phúc l i, chính sách ch đ ...) đ

c

ng c a doanh nghi p đ t đó tìm ra các

gi i pháp hoàn thi n. Vì v y nghiên c u này s d ng thang đo đa bi n.


12

1.2.2. Các thành ph n đo l

ng m c đ th a mãn v ti n l

ng

N m 1979, Heneman và Schwab đã phát tri n thang đo n m thành ph n PSQ
(Pay Satisfaction Questionaire) g m: m c l
phúc l i (Benefit), c c u l

ng (Pay level), t ng l

ng (Pay raise),

ng ( Pay structure) và c ch đi u hành l

administration). Mô hình này đ

ng (Pay

c ch đ nh tr hài lòng nh là m t c u trúc đa

chi u, bao g m n m khía c nh khác nhau: m c l
raise), phúc l i (Benefit), c c u l
(Pay administration) nh kích th

ng (Pay level), t ng l

ng (Pay

ng ( Pay structure) và c ch đi u hành l

ng

c riêng bi t c b n c a s hài lòng. Sau đó, hai

tác gi đã đi u ch nh và ki m đ nh l i thang đo v i 18 bi n trong b n thành ph n:
m cl
l

ng (Pay level), t ng l

ng (Pay administration) vào n m 1985.
C ch đi u hành l

l

ng (Pay raise), phúc l i (Benefit) c ch đi u hành

ng, các chính sách v l

ng trong PSQ th hi n cách th c thi t l p h th ng
ng nh nguyên t c, quy đ nh tr l

cách truy n thông đ m i ng

i hi u và c g ng đ đ

c u này (Pay administration) s đ
PSQ b n thành ph n đã đ

c s

c t ng l

ng, cách tính l

ng,

ng. Trong nghiên

c g i t t là c ch chính sách l

ng. Thang đo

d ng trong nhi u nghiên c u Heneman,

Greenberger & Strasser (1988); (DeConinck, Stilwell & Brock (1996); Jeff W.
Trailer (2005).

B ng 1.1: Thành ph n c a thang đo m c đ

hài lòng v ti n l

ng c a

Heneman và Schwab (PSQ) (1985)

1

2

3

4

5


13

R t không hài lòng Không hài lòng
1. L

T m hài lòng

Hài lòng

R t hài lòng

ng th c nh n c a tôi

L

2. Ph n phúc l i c a tôi

B

3. T ng l

ng g n đây nh t c a tôi

R

ng c a qu n lý đ n l

R

4.
5. L

nh h

ng c a tôi

ng hi n t i c a tôi

L

6. Phúc l i công ty tr cho b n
7. M c l

ng mà tôi th

8. C u trúc l

ng đ

B
c t ng trong quá kh

R

ng c a công ty (The company’s pay structure).

9. Thông tin mà cty cung c p các v n đ v l

S/A

ng có liên quan đ n tôi

S/A

10. T ng thu nh p c a tôi

L

11. Giá tr phúc l i c a tôi

B

12. M c l

S/A

ng công vi c khác trong công ty

13. S nh t quán trong chính sách l
14. M c l

ng c a công ty

S/A

ng hi n t i c a tôi

L

15. Các kho n ph c l i tôi nh n đ

c

B

16. M c đ

c xác đ nh nh th nào

R

t ng l

ng c a tôi đ

17. S khác bi t v ti n l
18.Chính sách l

ng gi a các công vi c trong công ty

ng c a công ty nh th nào

S/A
S/A

Ghi chú : L = M c l ng (Pay level), B = Phúc l i (benefits), R =T ng l
(Pay raise), S/A = C ch chính sách l ng (Pay structure/administration).
Trong bài nghiên c u c a Tr n Kim Dung (2012): “ o l
v i ti n l

ng” đã đ a ra các thành ph n g m : m c l

(Pay raise), phúc l i (Benefit) và chính sách l
đ n m c đ th a mãn v ti n l

ng.

ng

ng m c th a mãn

ng (Pay level), t ng l

ng

ng (Pay administration) nh h

ng


14

1.3. Mô hình và các gi thi t nghiên c u
1.3.1. Mô hình nghiên c u

Trong mô hình các thành ph n : m c l
chính sách l

ng, t ng l

ng, phúc l i, c ch

ng là các bi n n i sinh tác đ ng đ n s hài lòng v ti n l

ng. Các

y u t cá nhân: đ tu i, gi i tính, trình đ , thu nh p, b ph n công tác, s ng

i ph

thu c vào thu nh p coi nh là các bi n ngo i sinh trong mô hình này.
Hình 1.1: Mô hình nghiên c u

M cl

Các y u t cá
nhân : tu i

ng

T ng l

S
hài
lòng

ng

l

ch

Trình đ
Thu nh p
B ph n công
tác , s ng i
ph thu c

Phúc l i

C

Gi i tính

chính sách ti n

ng

1.3.2. M i quan h gi a s th a mãn v i các thành ph n c a ti n l

ng

Nghiên c u này xem xét tác đ ng c a b n thành ph n hài lòng v i ti n l
trong nghiên c u c a Heneman và Schwab (1985) bao g m: m c l
phúc l i, c ch chính sách l

v i ti n l

ng, t ng l

ng,

ng đ n s hài lòng c a NV v i t ch c. Tho mãn

ng s làm NV mu n g n bó h n cùng t ch c, n l c h n vì t ch c.

Gi thuy t:

ng


15

H1: Tho mãn v i m c l
l

ng c a NV đ i v i t ch c.
H2: Tho mãn v i t ng l

l

ng có quan h cùng chi u v i s hài lòng v ti n

ng có quan h cùng chi u v i s hài lòng v ti n

ng c a NV đ i v i t ch c.

H3: Tho mãn v i phúc l i có quan h cùng chi u v i s hài lòng v ti n l

ng

c a NV đ i v i t ch c.
H4: Tho mãn v i c ch chính sách ti n l
lòng v ti n l

ng có quan h cùng chi u s hài

ng c a NV đ i v i t ch c.

Quan sát trong th c t , y u t công b ng n i b
NV nhi u h n công b ng bên ngoài (so v i m c l
H5: Tho mãn v i c ch chính sách l
tho mãn v i m c l

nh h
ng th tr

ng đ n s b t mãn c a
ng). Gi thuy t:

ng có tác đ ng m nh h n tác đ ng c a

ng đ n s hài lòng v ti n l

ng c a NV đ i v i t ch c.