Đề cương ôn tập HKII môn sử 10

Nguyễn Áùi Vi – 10A1

ƠN TẬP HỌC KÌ II
MƠN: SỬ





I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
Câu 1: Những điều kiện đưa đến sự ra đời của Nhà nước Văn Lang - Âu Lạc
- Cư dân biết sử dụng cơng cụ lao động bằng kim loại
- Nghề nơng trồng lúa nước phổ biến
→ Thúc đẩy kinh tế phát triển, xã hội phân hóa giàu nghèo, xuất hiện gia đình phụ hệ
- Do nhu cầu trị thủy chống giặc ngoại xâm
=> Hình thành Nhà nước đầu tiên - Văn Lang-Âu Lạc
Câu 2: Nêu cuộc kháng chiến chống qn xâm lược Mơng - Ngun. Tại sao nhân dân thời Trần sẵn sàng
đồn kết với triều đình chống giặc giữ nước?
* Cuộc kháng chiến chống qn xâm lược Mơng - Ngun:
- Trong vòng 30 năm, nước ta có 3 lần kháng chiến chống Mơng - Ngun (1258, 1285, 1287 - 1288)
- Các vua Trần và nhiều tướng lĩnh mà đặc biệt là nhà qn sự Trần Quốc Tuấn lãnh đạo cả nước đánh giặc
giữ nước
- Những thắng lợi tiêu biểu: Đơng Bộ Đầu, Chương Dương, Hàm Tử, Tây Kết, Vạn Kiếp và nhất là chiến
thắng Bạch Đằng.
* Lí do nhân dân thời Trần sẵn sàng đồn kết với triều đình chống giặc giữ nước:
- Nhân dân ta có truyền thống u nước, sẵn sàng chiến đấu chống giặc ngoại xâm
- Thời Trần có nhiều tướng tài, vua giỏi (đặc biệt là Trần Hưng Đạo) để thống nhất lòng dân, chống giặc giữ
nước
Câu 3: Trình bày Nhà nước phong kiến Đàng Ngồi với chính quyền phong kiến Đàng Trong.
* Đàng Ngồi:
- Thế kỉ XV, chính quyền được xây dựng ở Thăng Long

- Ở Trung ương, Triều đình nhà Lê và phủ chúa nắm quyền
- Ở địa phương chia làm 12 trấn, dưới có phủ, huyện, châu, xã
- Chính sách tuyển chọn quan lại như thời Lê
- Qn đội tổ chức chặt chẽ
- Đối ngoại: giữ quan hệ hòa hiếu với nhà Thanh
* Đàng Trong:
- Thế kỉ XVII, diện tích Đàng Trong được mở rộng
- Có 12 dinh, dưới có phủ, huyện, tổng, xã
- Qn đội được tổ chức thường trực
Câu 4: Nêu cơng lao của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ quốc.
- Lật đổ chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong và chính quyền Lê - Trịnh ở Đàng Ngồi
- Thống nhất đất nước
- Kháng chiến chống qn Xiêm thắng lợi ở phía Nam (1785)
- Kháng chiến chống qn Thanh thắng lợi ở phía Bắc (1789)
- Ban hành các chính sách tiến bộ
- Thành lập Vương triều Tây Sơn
Câu 5: Trình báy khái qt về q trình xây dựng củng cố bộ máy nhà nước và chính sách ngoại giao của nhà
Nguyễn
- Xây dựng củng cố bộ máy Nhà nước:
+ Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngơi, lấy niên hiệu là Gia Long, đặt quốc hiệu là Việt Nam, đóng đơ ở Phú
Xn (Huế)
+ Tổ chức bộ máy Nhà nước:
• Xây dựng theo mơ hình của nhà Lê
• Chia cả nước thành 3 vùng: Bắc thành, Gia Định thành và Trực doanh do triều đình trực tiếp chỉ huy
+ Năm 1831 - 1832, Minh Mạng chia cả nước thành 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên; dưới có phủ, huyện, tổng,
xã.
+ Quan lại được tuyển chọn bằng giáo dục và thi cử
1
Đề cương ôn tập HKII

Nguyễn Áùi Vi – 10A1

+ Luật pháp: Luật Gia Long (Hồng Việt luật lệ)
+ Qn đội: tổ chức quy mơ, trang bị vũ khí đầy đủ
- Chính sách ngoại giao:
+ Thần phục nhà Thanh
+ Bắt Lào và Chân Lạp thần phục
+ Thực hiện chủ trương "đóng cửa" với phương Tây
Câu 6: Hãy trình bày về cách mạng Hà Lan
- Đầu thế kỉ XVI, Nêđeclan có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhất châu Âu nhưng bị Vương triều
Tây Ban Nha thống trị
- Mâu thuẫn giữa nhân dân Nêđeclan với phong kiến Tây Ban Nha ngày càng gay gắt
- Tháng 8.1566, nhân dân miền Bắc Nêđeclan nổi dậy khởi nghĩa → tháng 4.1572, làm chủ các tỉnh phía Bắc
- Tháng 7.1581, các nước miền Bắc thống nhất thành nước Cộng hòa Hà Lan
- Năm 1609, Hiệp định đình chiến được kí kết nhưng đến năm 1648 Hà Lan mới được cơng nhận độc lập
* Tính chất và ý nghĩa:
- Là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới, lật đổ ách thống trị của phong kiến, mở đường cho chủ
nghĩa tư bản phát triển
- Ý nghĩa: dù còn hạn chế, cách mạng Hà Lan báo hiệu một thời đại mới - thời đại Cách mạng tư sản và
bước đầu suy vong của chế độ phong kiến
Câu 7: Trình bày diễn biến và kết quả của cuộc cách mạng tư sản Anh
* Diễn biến
- Tháng 4.1640, vua Sác-lơ triệu tập Quốc hội → mâu thuẫn giữa vua và Quốc hội gay gắt
- Năm 1642 - 1648, nội chiến bùng nổ
- Năm 1649, Sác-lơ I bị xử tử
- Nước Anh trở thành nước cộng hòa, cách mạng đạt đến đỉnh cao
- Năm 1653, thiết lập chế độ độc tài qn sự Crơm - oen
- Năm 1688, Quốc hội tổ chức chính biến, thiết lập chế độ qn chủ lập hiến
* Kết quả:Cách mạng tư sản Anh đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển

* Ý nghĩa:
- Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển
- Có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của xã hội lồi người, từ chế độ phong kiến sang chủ nghĩa tư bản
Câu 8: Chính quyền Giacơbanh đã thực hiện những biện pháp gì trong việc chống thù trong giặc ngồi? Nêu ý
nghĩa của cuộc cách mạng tư sản Pháp
* Biện pháp:
- Chính quyền Giacơbanh đã thi hành nhiều chính sách tiến bộ nhằm đưa đất nước thốt khỏi những khó
khăn thử thách
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nhân dân
+ Quy định về giá cả và tiền lương
- Tháng 6.1793, thơng qua hiến pháp mới, thiết lập chế độ cộng hòa, mở rộng tự do dân chủ, xóa bỏ những
đặc quyền phong kiến
- Tháng 8.1793, ra sắc lệnh "Tổng động viên"
→ Nhờ đó nội loạn bị dập tắt, kẻ thù bị đuổi ra khỏi biên giới, cách mạng đạt đến đỉnh cao
- Ngày 27.7.1794, tư sản phản cách mạng đảo chính lật đổ phái Giacơbanh.
* Ý nghĩa:
- Cách mạng tư sản Pháp đã hồn thành nhiệm vụ của một cuộc cách mạng:
+ Lật đổ chế độ phong kiến chun chế
+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nơng dân, hình thành thị trường thống nhất, mở đường cho chủ nghĩa
tư bản phát triển
- Trong cuộc cách mạng Pháp, giai cấp tư sản lãnh đạo nhưng quần chúng nhân dân giữ vai trò quyết định
cho sự phát triển của cách mạng
- Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới
Câu 9: Cách mạng cơng nghiệp ở Anh, Pháp, Đức đã đem lại những hệ quả gì?
- Kinh tế:
+ Năng suất lao động tăng, sản phẩm ngày càng nhiều
+ Nhiều trung tâm cơng nghiệp và thành thị được hình thành
2
Đề cương ôn tập HKII

Nguyễn Áùi Vi – 10A1

- Xã hội:
+ Hình thành 2 giai cấp: tư sản và vơ sản
+ Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và vơ sản ngày càng gay gắt
Câu 10: Trong giai đoạn chủ nghĩa đế quốc có những mâu thuẫn nào? Tại sao có những mâu thuẫn đó?
- Các mâu thuẫn trong chủ nghĩa đế quốc:
+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc với nhau (do tranh giành thuộc địa)
+ Mâu thuẫn giữa đế quốc với người dân thuộc địa (do sự xâm lược và khai thác của đế quốc đối với thuộc
địa)
+ Mâu thuẫn giữa tư sản với cơng nhân và nhân dân lao động (do tư sản bóc lột nhân dân lao động )
Câu 11: Nêu đặc điểm về kinh tế, chính trị của Anh, Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX? Nêu nhận xét về kinh
tế, chính trị của Anh, Pháp cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX
* Nước Anh:
- Tình hình kinh tế:
+ Cuối thập niên 70, nước Anh đã mất dần địa vị cơng nghiệp
+ Tuy nhiên, Anh vẫn chiếm ưu thế về tài chính, xuất khẩu tư bản, hải quan, thuộc địa...
+ Cơng nghiệp: xuất hiện các cơng ty độc quyền chi phối nền kinh tế của cả nước
+ Nơng nghiệp: lâm vào tình trạng khủng hoảng phải chấp nhận nhập khẩu lương thực
- Tình hình chính trị:
+ Theo chế độ qn chủ lập hiến, có hai đảng thay nhau nắm quyền (Bảo thủ và Tự do) đều bảo vệ cho
quyền lợi tư sản
+ Giai cấp tư sản tăng cường mở rộng thuộc địa
→ Nhà nước Đế quốc thực dân
* Nước Pháp:
- Tình hình kinh tế:
+ Cơng nghiệp sa sút
+ Ngun nhân:
• Bồi thường chiến tranh

• Bản thân Pháp nghèo về ngun, nhiên liệu
• Giai cấp tư sản chỉ lo xuất khẩu thuộc địa, khơng quan tâm đến sự phát triển của cơng nghiệp trong
nước
+ Cơng nghiệp: xuất hiện các cơng ty độc quyền chi phối các lĩnh vực kinh tế
→ Chủ nghĩa Đế quốc cho vay nặng lãi
- Tình hình chính trị:
+ Tháng 9.1870, nền Cộng hòa thứ ba được thiết lập
+ Gồm 2 nhóm: Ơn hòa và Cấp tiến
+ Đối ngoại: thực hiện chính sách chạy đua vũ trang để xâm lược thuộc địa ở châu Âu và châu Á.
Câu 12: Hình thức đấu tranh đầu tiên của cơng nhân. Ý nghĩa của nó.
- Hình thức đấu tranh: đập phá máy móc, đốt cơng xưởng → mang tính chất tự phát
- Ý nghĩa:
+ Phá hoại cơ sở vật chất của giai cấp tư sản
+ Tích lũy được nhiều kinh nghiệm
+ Thành lập cơng đồn
Câu 13: Trình bày sự thành lập và hoạt động của Quốc tế thứ nhất những năm 60 – 70 của thế kỉ XIX?
* Hồn cảnh ra đời:
- Giữa thế kỉ XIX, phong trào đấu tranh của cơng nhân phát triển mạnh nhưng còn nhiều hạn chế đòi hỏi
phải có một tổ chức lãnh đạo
- 28.9.1864, Quốc tế thứ nhất được thành lập
* Hoạt động:
- Chủ yếu là thơng qua các kì đại hội
- Ảnh hưởng của Quốc tế thứ nhất: phong trào đấu tranh phát triển mạnh mẽ
Câu 14: Nêu q trình thành lập Cơng xã Pari? Chứng minh Cơng xã Pari là nhà nước kiểu mới.
* Q trình thành lập:
- Ngun nhân:
+ Do Pháp thua trận trong chiến tranh
3
Đề cương ôn tập HKII

Nguyễn Áùi Vi – 10A1

+ Do sự phản động của giai cấp tư sản
→ Cách mạng bùng nổ
- Diễn biến:
+ Ngày 18.3.1871, Quốc dân qn đã chiếm các cơ quan, cơng sở của chính phủ, làm chủ thành phố,
thành lập cơng xã
+ Chính quyền của giai cấp tư sản bị lật đổ
+ Chính phủ của giai cấp vơ sản được thành lập
* Cơng xã Pari là nhà nước kiểu mới: Vì đã đưa ra nhiều chính sách tiến bộ:
- Giải tán qn đội và cảnh sát cũ thay bằng lực lượng vũ trang nhân dân
- Tách nhà thờ ra khỏi trường học
- Cơng xã giao cho cơng nhân quản lí những xí nghiệp của bọn chủ đã bỏ trốn
- Chủ trương thực hiện giáo dục bắt buộc khơng phải trả tiền
→ Là Nhà nước của dân, do dân và vì dân
II. KIẾN THỨC THAM KHẢO
Câu 1: Trong thời kì Bắc thuộc tại sao người Việt giữ được tiếng nói của mình?
- Nhân dân ta biết chủ động tiếp thu:
+ Tiếp thu và “Việt hóa” những yếu tố tích cực (ngơn ngữ, văn tự)
+ Loại bỏ những yếu tố tiêu cực
- Nhân dân có tình u với q hương đất nước và truyền thống văn hóa văn học của dân tộc: Tiếng Việt được
bảo tồn, các phong tục tập qn được duy trì
Câu 2: Ngun nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống qn xâm lược Mơng – Ngun thế kỉ XIII?
- Chính sách đồn kết nội bộ những người lãnh đạo và đồn kết lòng dân, nhân dân sẵn sàng tham gia cùng triều
đình chống giặc giữ nước
- Sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của vua quan, tướng lĩnh nhà Trần (tiêu biểu là Trần Quốc Tuấn)
Câu 3: Tại sao nói thời kì chun chính Giacơbanh là đỉnh cao của cách mạng tư sản Pháp
- Có nhiều chính sách tiến bộ đưa đất nước thốt khỏi tình trạng khó khăn đương thời (trong nước thì nội loạn,
ngồi nước ngoại xâm)

+ Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nhân dân
+ Quy định về giá cả và tiền lương
+ Thơng qua hiến pháp mới, thiết lập chế độ cộng hòa, mở rộng tự do dân chủ, xóa bỏ những đặc quyền
phong kiến
+ Ra sắc lệnh "Tổng động viên
Câu 4: Tại sao nói sự nghiệp thống nhất nước Đức, thống nhất Italia và nội chiến ở Mỹ mang tính chất là cuộc
cách mạng tư sản
- Lật đổ được chế độ phong kiến
- Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển

4
Đề cương ôn tập HKII