Bài 1: Những đổi mới trong cách nhìn hiện thực cuộc sống của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa.

Từ thiên hướng khai thác hiện thực đời sống thuận chiều, một
chiều trước 1975, với những tác phẩm đậm đà chất lãng mạn cách
mạng và sử thi, những tác phẩm ở chặng sáng tác thứ hai của
Nguyễn Minh Châu trở về với chủ nghĩa hiện thực tỉnh táo nhằm
khám phá những phức tạp mới nảy sinh sau chiến tranh.
Giới thiệu Nguvễn Minh Châu và vị trí mở đường trong công việc đối mới văn học sau năm 1975.
Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một minh chứng tiêu biểu, thể hiện những đổi mới của Nguyễn
Minh Châu trong cách nhìn hiện thực. Tác phẩm được viết trong giai đoạn sáng tác thứ hai của nhà văn
(những năm 80).
Giới thiệu vài nét về sự đổi thay của Nguyễn Minh Châu trong hai chặng đường sáng tác trước và sau
1975. Đoc tác phẩm Nguyễn Minh nhâu có thể hình dung khá rõ quá trình vận động về tư tưởng, tình cảm
cũng như trăn trở, tìm tòi đổi mới cách tiếp cận cuộc sông là bút pháp sáng tạo với những đóng góp đáng
trân trọng. Sau chiến tranh, sau không khí tráng ca có phần lí tưởng một thời mà cả nước hướng ra mặt
trận, khi hòa bình lập lại, mọi người mới có điều kiện bình tâm để nhìn rõ hơn những góc khuất của đời
thường, những phức tạp mới nảy sinh trong đời sống con người.
Điểm hiện diện của Nguyễn Minh Châu xuất phát từ tình huống của tác phẩm (tình huống nhận thức).
Đó là cái nhìn mang tính chất khám phá sự thật
Đằng sau bức ảnh chụp con thuyền rất đẹp, cái đẹp ngoại cảnh tuyệt đỉnh mà người phóng viên thu được
ẩn chứa một cuộc sống vật lộn với những luồng tư tưởng khác nhau mà không gì thỏa hiệp hay giải quyết
một cách dễ dàng.
Cách nhìn về con người
Nhân vật trung tâm trong tác phẩm là người phụ nữ. Trong con người xấu xí, lầm lụi cam chịu ấy còn có
một con người khác mà ta không hay biết. Chị có cái nhìn mà chỉ người trong cuộc mới thấy, cái nhìn đó
gắn với thực tế: lo lắng cho số phận của đứa con cho cuộc lênh đênh trên biển.
Như vậy, sau chiến tranh trở về, quan tâm hơn đến đời sống cá nhân của con người, Nguyễn Minh Châu
đã khám phá ra những bão tố của cuộc sống gia đình. Nhưng sự giải quyết những mâu thuẫn của cuộc
sống thực tại (gia đình người dân chài) không hề dễ dàng. Bởi vì sự việc, con người tôn trọng những mối
quan hệ đa chiều, hết sức phức tạp.
Cái mới trong cách nhìn của Nguyễn Minh Châu: Ông đã thu nhỏ ống kính quay của mình trong phạm vi
cuộc sống gia đình, một nội diện hẹp hơn nhưng lại mở ra nhiều điều lớn lao, sâu sắc. Trong bức tranh
nhỏ, chứa đựng tất cả các vấn đề xã hội. So sánh với Mảnh trăng cuối rừng - truyện ngắn viết trong thời

kì đấu tranh chống Mĩ ở miền Bắc 1970, lúc này con người, cuộc sống mang vẻ đẹp lí tưởng vì yêu cầu
của thời đại. Nhà văn cần khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, cái cao cả với cái xấu xa, thấp
hèn... Trước sau, Nguyễn Minh Châu vẫn là một con người suổt đời đi săn tìm cái đẹp, tìm cái “hạt ngọc”
ẩn sâu trong tâm hồn con người đó là “mảnh răng cuối rừng”, là “chiếc thuyền ở ngoài xa”, song đã có sự
đổi thay trong cách nhìn về hiện thực vì cuộc sống và tâm thế sáng tạo.
Về nghệ thuật, sự sáng tạo tình huống để nhân vật va chạm với suy nghĩ của các nhân vật khác, cũng
giống như Bức tranh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa tiếp tục sự khám phá cuộc sống ở cách nhìn đa
diện, phức tạp về con người. Về những số phận, những cảnh đời.
Từ thiên hướng khai thác hiện thực đời sống thuận chiều, một chiều trước 1975, với những tác phẩm đậm
đà chất lãng mạn cách mạng và sử thi, những tác phẩm ở chặng sáng tác thứ hai của Nguyễn Minh Châu


trở về với chủ nghĩa hiện thực tỉnh táo nhằm khám phá những phức tạp mới nảy sinh sau chiến tranh. Sự
đổi mới trong cách nhìn hiện thực, khát vọng của mình về khả năng tác động kì diệu của văn học đối với
đời sống và con người; đặt vấn đề về mối quan hệ giữa văn học và đời sống.

Trích: loigiaihay.com
Xem thêm: Video bài giảng môn Văn học
>>>>> Luyện thi ĐH-THPT Quốc Gia 2016 bám sát cấu trúc Bộ GD&ĐT bởi các Thầy Cô uy tín,
nổi tiếng đến từ các trung tâm Luyện thi ĐH hàng đầu Hà Nội, các Trường THPT Chuyên và Trường Đại
học.