Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn sau cổ phần hóa

PHẦN MỞ ĐẦU
I - TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI:
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế đất nước trong thời kỳ Công nghiệp
hóa – Hiện đại hóa đã kéo theo sự phát triển rất nhanh chóng của ngành xây
dựng và do đó sản xuất và kinh doanh xi măng là ngành đang thu hút được rất
nhiều sự quan tâm. Điều đó đã và đang đẩy ngành kinh doanh xi măng vào sự
cạnh tranh rất mạnh mẽ.
Đã tồn tại, trưởng thành và phát triển gần 30 năm, Xi măng Bỉm Sơn đã
đóng góp rất đáng kể nào sự phát triển của Tổng công ty xi măng Việt Nam cũng
như vào ngân sách của Quốc gia. Tuy vậy, khả năng cạnh tranh của Công ty nói
chung vẫn còn yếu so với không chỉ các Công ty thành viên trực thuộc Tổng mà
còn với các Công ty tư nhân khác. Công ty xi măng Bỉm Sơn về cơ bản còn thiếu
chiến lược cạnh tranh, thiếu kinh nghiệm tiếp cận thị trường, thiếu đội ngũ cán
bộ có kinh nghiệm cũng như trình độ trong công tác thị trường, marketing.
Nguồn tài chính dành cho hoạt động marketing, quảng cáo của Công ty còn rất
hạn chế.
Trong điều kiện phát triển và bối cảnh nền kinh tế hội nhập như hiện nay
thì việc nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty là một đòi hỏi cấp thiết. Nếu
không có đủ năng lực tiếp cận thị trường, thiếu một chiến lược cạnh tranh linh
hoạt thì Công ty sẽ khó có khả năng cạnh tranh được với các đối thủ cạnh tranh
trong ngành, sẽ bị loại khỏi cuộc chơi trong việc tiếp cận thị trường và thu hút
khách hàng.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Hơn nữa, sau cổ phần hóa Công ty có điều kiện để mở rộng mạng lưới
hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư xâm nhập vào các lĩnh vực kinh doanh
mới. Chính vì vậy, hoạt động nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ quyết định đến sự
tồn tại và phát triển của Công ty trong tương lai.
II - MỤC TIÊU, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ
TÀI
1. Mục tiêu nghiên cứu:
Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn để

thu hút khách hàng cũng như thúc đẩy sự phát triển của Công ty trong giai đoạn
sau cổ phần hóa.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Khái quát một số vấn đề lý luận và thực tiễn về cạnh tranh và năng lực cạnh
tranh trong Doanh nghiệp. Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong
Công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn. Đưa ra các định hướng chiến lược và giải pháp
nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty, cũng như tăng cường vị thế trên thị trường
để thu hút khách hàng trong giai đoạn sau cổ phần hóa.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài giới hạn nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần xi
măng Bỉm Sơn trong giai đoạn sau cổ phần hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để hoàn thành đề tài này, em đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
phương pháp điều tra, thu thập thông tin, phương pháp phân tích tổng hợp,
phương pháp thống kê và phương pháp dự báo.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
5. Nội dung nghiên cứu:
Ngoài phần Mở đầu, kiến nghị và phần Kết luận thì đề tài này gồm 3
chương:
Chương I: Năng lực cạnh tranh và sự cần thiết nâng cao năng lực của
Doanh nghiệp.
Chương II: Đánh giá năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần xi măng
Bỉm Sơn trong giai đoạn 2003 – 2008.
Chương III: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty cổ phần
xi măng Bỉm Sơn sau cổ phần hóa.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chương I: Năng lực cạnh tranh và sự cần thiết nâng
cao năng lực cạnh tranh của Doanh nghiệp
I – CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH:
1. Khái niệm và vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường:

1.1. Khái niệm về cạnh tranh:
Cạnh tranh xuất hiện trong quá trình hình thành và phát triển của sản xuất,
trao đổi hàng hóa và phát triển kinh tế thị trường. Trong bất kỳ một lĩnh vực,
ngành nghề nào thì khái niệm về cạnh tranh cũng xuất hiện nhưng ở các góc độ
và mục đích khác nhau. Chính vì vậy, mặc dù cạnh tranh không phải là một khái
niệm mới song rất khó để đưa ra một định nghĩa cụ thể, rõ ràng và thống nhất.
Theo Các Mác: “Cạnh tranh tư bản chủ nghĩa là sự ganh đua, sự đấu
tranh gay gắt giữa các nhà tư bản nhắm giành giật những điều kiện thuận lợi
trong sản xuất và tiêu thụ hàng hóa để thu lợi nhuận siêu ngạch”.
Theo từ điển kinh tế: “Cạnh tranh được hiểu là quá trình ganh đua hoặc
tranh giành giữa ít nhất hai đối thủ nhằm có được những nguồn lực hoặc ưu thế
về sản phẩm hoặc khách hàng về phía mình, đạt được lợi ích tối đa”.
Theo từ điển kinh doanh của Anh, cạnh tranh được hiểu là “sự ganh đua,
kình địch giữa các nhà kinh doanh trên thị trường nhằm tranh giành cùng một
loại tài nguyên sản xuất hoặc cùng một loại khách hàng về phía mình”.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Với những quan niệm trên, phạm trù cạnh tranh được hiểu là quan hệ kinh
tế, ở đó các chủ thể kinh tế ganh đua nhau tìm mọi biện pháp, cả nghệ thuật lẫn
thủ đoạn để đạt mục tiêu kinh tế của mình, thông thường là chiếm lĩnh thị trường,
giành lấy khách hàng cũng như các điều kiện sản xuất, thị trường có lợi nhất.
Mục đích cuối cùng của các chủ thể kinh tế trong quá trình cạnh tranh là tối đa
hoá lợi ích. Đối với người sản xuất kinh doanh là lợi nhuận, đối với người tiêu
dùng là lợi ích tiêu dùng và sự tiện lợi.
1.2. Vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường:
Trong nền kinh tế thị trường, sản xuất kinh doanh luôn gắn liền với lợi
nhuận và cạnh tranh. Cạnh tranh tác động đến mọi thành phần trong nền kinh tế.
Đối với toàn bộ nền kinh tế
Cạnh tranh là động lực phát triển kinh tế và nâng cao năng suất lao động xã
hội. Như chúng ta đã biết, kết quả của cạnh tranh là loại bỏ các doanh nghiệp có chi
phí sản xuất kinh doanh cao, kinh doanh không hiệu quả. Một nền kinh tế mạnh là

khi có các công ty, doanh nghiệp vững mạnh và có khả năng cạnh tranh cao.
Cạnh tranh sẽ đảm bảo việc điều chỉnh quan hệ cung cầu. Cạnh tranh sẽ là
tiền đề thuận lợi làm cho sản xuất thích ứng linh hoạt dưới sự biến động của cầu
và công nghệ sản xuất. Cạnh tranh tác động một cách tích cực đến việc phân
phối thu nhập tạo sự cân bằng trên thị trường.
Bên cạnh đó, cạnh tranh còn là nguyên nhân thúc đẩy sự đổi mới về mọi
mặt của nền kinh tế.
Đối với doanh nghiệp
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Cạnh tranh với các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường là điều tất
yếu và bất khả kháng. Cạnh tranh là cuộc đua mà trong đó các doanh nghiệp luôn
phải tìm cách để vươn lên chiếm ưu thế và giành thắng lợi. Muốn vậy, doanh
nghiệp cần phải xây dựng cho mình một chiến lược cạnh tranh hợp lý. Coi cạnh
tranh như là một công cụ, là bàn đạp vươn lên.
Cạnh tranh buộc các nhà sản xuất phải tìm mọi cách để làm ra sản phẩm
có chất lượng hơn, đẹp hơn, có chi phí sản xuất rẻ hơn, có tỷ lệ tri thức khoa học,
công nghệ trong đó cao hơn... để đáp ứng với thị hiếu của khách hàng. Điều này
đã khiến các doanh nghiệp cần phải lựa chọn phương án chiến lược tối ưu như:
chi phí sản xuất thấp nhất, công nghệ hiện đại, sử dụng có hiệu quả các nguồn
lực để giảm giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm...
Cạnh tranh thúc đẩy sản xuất và phát triển, cạnh tranh sẽ đào thải những
doanh nghiệp hoạt động yếu kém, giúp doanh nghiệp tìm tòi và khắc phục những
yếu điểm để vươn lên nắm giữ thị trường. Doanh nghiệp nào có các chính sách
cạnh tranh hiệu quả sẽ tạo ra được vị thế trên thị trường, tăng doanh thu và lợi
nhuận. Tuy nhiên, vị thế cạnh tranh chỉ mang tính tương đối, không hoàn toàn triệt
để. Vì vậy, doanh nghiệp phải luôn nhìn nhận cạnh tranh, điều kiện cạnh tranh là
các căn cứ quan trọng để xây dựng chiến lược phát triển cho doanh nghiệp.
Đối với khách hàng
Cạnh tranh làm cho người tiêu dùng được tiêu dùng hàng hóa cũng như
dịch vụ có chất lượng cao hơn với giá thành hợp lý hơn và nhu cầu của người tiêu

dùng cũng được đáp ứng tốt hơn. Có được như vậy là vì có cạnh tranh nên hàng
hóa trong nước và trao đổi quốc tế trở nên phong phú và đa dạng về chủng loại,
bao bì, mẫu mã và hơn hết là chất lượng ngày càng tốt hơn mà giá lại rẻ hơn.
2. Phân loại cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2.1. Căn cứ vào chủ thể tham gia thị trường:
- Cạnh tranh giữa người bán và người mua: Trong thị trường sẽ xuất hiện
hai đối tượng là người bán và người mua. Người bán đại diện cho bên cung còn
người mua đại diện cho bên cầu. Người bán thì muốn bán giá cao, người mua mong
mua được giá thấp, họ cạnh tranh với nhau nhằm thu được lợi ích cao nhất về mình.
- Cạnh tranh giữa người mua với nhau: Người mua là những người tiêu
dùng hàng hóa. Họ không chỉ cạnh tranh với nhau về tiêu dùng những loại hàng
hóa giống nhau mà còn về những loại hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng khác nhau.
Họ cạnh tranh để mua được nhiều loại hàng hóa, dịch vụ với một mức chi phí
nhất định, nhưng lợi ích tiêu dùng lại lớn nhất.
- Cạnh tranh giữa người bán với nhau: Người bán là những người cung
cấp hàng hóa. Cũng giống như người mua, không chỉ những người cung cấp một
loại hàng hóa, dịch vụ giống nhau mới cạnh tranh nhau mà những người cung
cấp hàng hóa, dịch vụ khác nhau cũng cạnh tranh với nhau. Họ cạnh tranh để bán
được nhiều hàng hóa với giá cao hơn và thu được nhiều lợi nhuận hơn.
2.2. Căn cứ vào phạm vi ngành kinh tế:
- Cạnh tranh trong nội bộ ngành: là cạnh tranh giữa các công ty, doanh
nghiệp cùng sản xuất một loại hàng hóa nhằm thu được lợi nhuận siêu ngạch. Do
đó, để thu được lợi nhuận các doanh nghiệp thi đua cạnh tranh về khoa học kỹ
thuật, phải luôn cải tiến công cụ sản xuất, máy móc thiết bị.
- Cạnh tranh ngoài ngành: là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp hay
đồng minnh các doanh nghiệp của một ngành với những ngành khác nhằm đạt
được lợi nhuận cao và tìm kiếm nơi đầu tư có lợi.
2.3. Căn cứ vào thị trường:
Website: Email : Tel : 0918.775.368

- Cạnh tranh hoàn hảo: Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là thị trường mà
trong đó không phải chỉ có một người sản xuất hay tiêu dùng nào đó là bộ phận
lớn của thị trường có ảnh hưởng cá nhân đến giá cả của thị trường.
Đặc điểm của thị trường này:
+ Có vô số người bán và người mua độc lập trên thị trường.
+ Hàng hóa có tính đồng nhất cao, chúng dễ thay thế cho nhau trên thị
trường.
+ Người bán và người mua đều không ảnh hưởng đến giá cả, thị trường
của sản phẩm, tức là phải chấp nhận giá của thị trường.
+ Trong thị trường của cạnh tranh hoàn hảo thì người bán và người mua
đều có thể tự do tham gia hay rút khỏi thị trường mà không bị ràng buộc.
- Cạnh tranh không hoàn hảo: Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo (gồm
cạnh tranh độc quyền và cạnh tranh tập đoàn) là thị trường mà trong đó chỉ có
một số hãng cung ứng mức cung ứng của toàn bộ thị trường về mọi loại hàng
hóa và dịch vụ nào đó.
+ Cạnh tranh độc quyền: được hiểu là thị trường trong đó có nhiều hãng
sản xuất và bán những sản phẩm tương tự như nhau, các sản phẩm này có thể
thay thế cho nhau nhưng không hoàn hảo. Các hãng cạnh tranh với nhau bằng
việc bán những sản phẩm “dị biệt hóa”.
+ Cạnh tranh tập đoàn: trong thị trường, hàng hóa và dịch vụ có thể giống
nhau một ít, có thể khác nhau một ít, các hàng hóa mới thì khó gia nhập thị
trường và giá cả thì luôn cứng nhắc.
II – NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN
NĂNG LỰC CẠNH TRANH:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Khái niệm năng lực cạnh tranh:
Năng lực cạnh tranh là thuật ngữ ngày càng được sử dụng rộng rãi trong
rất nhiều các lĩnh vực nhưng đến nay vẫn là khái niệm khó hiểu và rất khó đo
lường.
Theo Từ điển thuật ngữ kinh tế học, năng lực cạnh tranh là khả năng

giành được thị phần lớn trước các đối thủ cạnh tranh trên thị trường, kể cả khả
năng giành lại một phần hay toàn bộ thị phần của đồng nghiệp.
Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) định nghĩa năng lực cạnh
tranh là “khả năng của các công ty, các ngành, các vùng, các quốc gia hoặc khu
vực siêu quốc gia trong việc tạo ra việc làm và thu nhập cao hơn trong điều kiện
cạnh tranh quốc tế trên cơ sở bền vững”.
2. Phân loại năng lực cạnh tranh:
Đã có rất nhiều những nhà chuyên môn đã nghiên cứu và có những công
trình nghiên cứu công phu về năng lực cạnh tranh. Chẳng hạn như Momaya
(2002), Ambastha và cộng sự (2005), hoặc các tác giả người Mỹ như Henricsson
và các cộng sự (2004)… đã hệ thống hóa và phân loại các nghiên cứu và đo
lường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp theo 3 loại: nghiên cứu năng lực
cạnh tranh hoạt động, năng lực cạnh tranh dựa trên khai thác, sử dụng tài sản và
năng lực cạnh tranh theo quá trình.
Năng lực cạnh tranh hoạt động là xu hướng nghiên cứu năng lực cạnh
tranh chú trọng vào những chỉ tiêu cơ bản gắn với hoạt dộng kinh doanh trên
thực tế như: thị phần, năng suất lao động, giá cả, chi phí v.v… Theo những chỉ
tiêu này, doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh cao là những doanh nghiệp có các
chỉ tiêu hoạt động kinh doanh hiệu quả, chẳng hạn như năng suất lao động cao,
thị phần lớn, chi phí sản xuất thấp…
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Năng lực cạnh tranh dựa trên tài sản là xu hướng nghiên cứu nguồn hình
thành năng lực cạnh tranh trên cơ sở sử dụng các nguồn lực như nhân lực, công
nghệ, lao động. Theo đó, các doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh cao là những
doanh nghiệp sử dụng các nguồn lực hiệu quả như nguồn nhân lực, lao động,
công nghệ, đồng thời có lợi thế hơn trong việc tiếp cận các nguồn lực này.
Năng lực cạnh tranh theo quá trình là xu hướng nghiên cứu năng lực cạnh
tranh như các quá trình duy trì và phát triển năng lực năng lực cạnh tranh. Các
quá trình bao gồm: quản lý chiếc lược, sử dụng nguồn nhân lực, các quá trình tác
nghiệp (sản xuất, chất lượng…).

3. Các cấp độ năng lực cạnh tranh:
3.1. Năng lực cạnh tranh của Quốc gia:
3.1.1.Khái niệm:
Năng lực cạnh tranh của Quốc gia hay của một nền kinh tế được hiểu là
thực lực là lợi thế mà nền kinh tế hay quốc gia đó huy động được để duy trì và
cải thiện vị trí của nó so với các đối thủ cạnh tranh khác trên thị trường thế giới
một cách lâu dài và có ý chí nhằm thu được lợi ích ngày càng cao cho nền kinh
tế hay cho quốc gia mình.
3.1.2. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của nền kinh tế:
- Tiềm lực tài chính, kết cấu hạ tầng và trình độ công nghệ của nền kinh tế.
- Độ mở và mức độ tham gia vào phân công lao động quốc tế của nền kinh tế.
- Trình độ, tác phong làm việc và mức độ linh hoạt của đội ngũ nhân lực
trong nền kinh tế.
- Mức độ thông thoáng của cơ chếkinh doanh và hệ thống pháp luật phải
đầy đủ, rõ ràng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp.
- Quan hệ đối ngoại cũng như hình ảnh của Quốc gia đó trên thế giới.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Hệ thống kênh thông tin, khả năng khai thác các lợi thế của nền kinh tế.
- Qui mô của nền kinh tế, sự ổn định về hệ thống chính trị Quốc gia.
3.2. Năng lực cạnh tranh của Doanh nghiệp:
3.2.1. Khái niệm:
Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng duy trì và nâng cao lợi thế
cạnh tranh trong việc tiêu thụ sản phẩm, mở rộng mạng lưới tiêu thụ, thu hút và sử
dụng có hiệu quả các yếu tố sản xuất nhằm đạt lợi ích kinh tế cao và bền vững.
3.2.2. Một số tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của Doanh nghiệp:
- Số chủng loại sản phẩm của doanh nghiệp cung ứng trên thị trường so
với các đối thủ cạnh tranh.
- Các mặt hàng doanh nghiệp có mức độ hấp dẫn cao hơn về mẫu mã, giá
cả, dịch vụ sau bán hàng so với các đối thủ cạnh tranh.
- Doanh nghiệp có sự thuận tiện hơn về hệ thống phân phối so với các đối

thủ cạnh tranh.
- Số mặt hàng có năng lực cạnh tranh cao hơn trên thị trường so với đối
thủ cạnh tranh.
- Số tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh mà doanh nghiệp đáp ứng so
với các đối thủ cạnh tranh.
Một doanh nghiệp kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực thường kinh doanh
nhiều mặt hàng trong một lĩnh vực và nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì vậy, không
phải tất cả các mặt hàng do doanh nghiệp sản xuất ra đều có năng lực cạnh tranh
hoặc có năng lực cạnh tranh bằng nhau. Do đó, ta chỉ nên đánh giá năng lực cạnh
tranh của doanh nghiệp theo một hoặc một số mặt hàng nhất định.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3.3. Năng lực cạnh tranh của sản phẩm:
3.3.1. Khái niệm:
Năng lực cạnh tranh sản phẩm là khả năng sản phẩm đó tiêu thụ được
nhanh chóng trong khi có nhiều người cùng bán loại sản phẩm đó trên cùng một
thị trường. Hay nói cách khác, năng lực cạnh tranh của sản phẩm được đo bằng
thị phần của sản phẩm đó.
3.3.2. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của sản phẩm:
- Mức độ doanh thu của mặt hàng đó trong từng năm.
- Thị phần của mặt hàng đó trên thị trường trong từng năm so với các đối
thủ cạnh tranh.
- Mức độ hấp dẫn của sản phẩm đó về mẫu mã, kiểu dáng,…so với các đối
thủ cạnh tranh.
- Mức độ chênh lệch về giá cũng như chất lượng của mặt hàng đó so với
các đối thủ cạnh tranh.
4. Các chiến lược cạnh tranh của Doanh nghiệp:
4.1. Chiến lược khác biệt hóa:
Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm là một chiến lược mà theo đó các
doanh nghiệp tìm cách tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua việc tạo ra các giá trị
đặc thù được khách hàng hoặc thị trường thừa nhận và đánh giá cao.

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ưu điểm: Doanh nghiệp nào theo đuổi chiến lược khác biệt hóa sẽ ít bị
cạnh tranh từ các đối thủ vì họ có lòng trung thành về nhãn hiệu sản phẩm của
khách hàng. Và vì vậy cũng không bị áp lực từ phía khách hàng do họ cung cấp
các sản phẩm đặc biệt duy nhất. Còn đối với các nhà cung cấp sức ép đối với
công ty cũng rất ít, họ có thể chịu việc tăng giá đầu vào ở một mức độ nào đó do
mục tiêu hàng đầu của họ cần tạo ra sự khác biệt hóa. Cuối cùng là lòng trung
thành của khách hàng là rào cản lớn để ngăn chặn sự đe dọa từ các đối thủ tiềm
ẩn và các sản phẩm thay thế.
Nhược điểm: Khả năng duy trì sự khác biệt của công ty là không lâu dài và
không ổn định, dễ bị các đối thủ cạnh tranh bắt chước sản phẩm giống như của
công ty. Mối nguy hiểm nữa là sự khác biệt hóa và mức giá cao hơn mức trung
bình của công ty không được thị trường chấp nhận. Điều này sẽ là nguy cơ dẫn
đến chiến lược khác biệt hóa không thành công. Bên cạnh đó phải đầu tư tạo ra
sự khác biệt cho sản phẩm là rất lớn, chi phí quảng cáo lại rất cao nên chiến lược
rất dễ dẫn đến nguy cơ khác biệt hóa quá mức, khác biệt hóa khó biết hoặc khác
biệt hóa quá đắt.
4.2. Chiến lược chi phí thấp:
Chiến lược chi phí thấp trong các doanh nghiệp là chiến lược theo đó
doanh nghiệp tập trung mọi nỗ lực của mình cho một mục tiêu ưu tiên là giảm
thiểu giá thành nhằm kiểm soát lợi thế cạnh tranh về chi phí trên thị trường toàn
ngành.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ưu điểm: Các doanh nghiệp theo đuổi chiến lược chi phí thấp có thể cạnh
tranh với các đối thủ trong ngành vì có lợi thế về chi phí, và nếu như cạnh tranh
ngành tăng lên, các doanh nghiệp bắt đầu cạnh tranh về giá thì doanh nghiệp có
chi phí thấp sẽ có khả năng chịu được sự cạnh tranh tốt hơn các doanh nghiệp
khác. Doanh nghiệp cũng ít bị tác động khi các nhà cung cấp tăng giá và khi
khách hàng yêu cầu giảm giá. Hơn nữa, các doanh nghiệp này thường có thị
phần lớn, mua với số lượng nhiều nên họ có quyền mặc cả giá với người cung

cấp. Và cuối cùng là doanh nghiệp có chi phí thấp tạo ra cản trở xâm nhập ngành
cao với các đối thủ tiềm ẩn.
Nhược điểm: Các đối thủ cạnh tranh có thể bắt chước phương pháp sản
xuất với chi phí thấp hơn hoặc do khoa học công nghệ phát triển nên ngày càng
có nhiều công nghệ sản xuất tiên tiến có khả năng là mất lợi thế của công ty với
chi phí thấp hơn, rất dẫn đến nguy cơ chiến tranh về giá cả. Hơn nữa, chiến lược
chi phí thấp tạo nên sự cứng nhắc trong hệ thống sản xuất và quản lý.
4.3. Chiến lược trọng tâm:
Chiến lược trọng tâm trong các doanh nghiệp là chiến lược mà theo đó
doanh nghiệp phải tìm cách tạo ra lợi thế cạnh tranh trong phạm vi một hoặc một
số bộ phận đoạn thị trường đặc thù gần bằng nhu cầu đặc thù. Nhu cầu đặc thù
này không có nhiều doanh nghiệp đáp ứng được do đó tạo nên lợi thế của doanh
nghiệp. Các thị trường đặc thù hay còn gọi là các khoảng trống, các ngách của
doanh nghiệp.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ưu điểm: Lợi thế cạnh tranh của công ty theo chiến lược này bắt nguồn từ
năng lực khác biệt của nó – hiệu quả, chất lượng, đổi mới hoặc đáp ứng yêu cầu
của khách hàng. Công ty có thể cạnh tranh với các đối thủ vì nó cung cấp sản
phẩm và dịch vụ mà các đối thủ không thể có. Khả năng này giúp cho công ty có
quyền lực với khách hàng vì khách hàng không thể mua hàng hóa như vậy ở chỗ
khác. Chiến lược này cho phép công ty gần gũi với khách hàng và phản ứng
nhanh với những nhu cầu thay đổi.
Nhược điểm: Các doanh nghiệp theo đuổi chiến lược này chỉ tập trung vào
một phân đoạn thị trường nên sản xuất với số lượng nhỏ. Do vậy, chi phí sản
xuất thường cao hơn công ty theo đuổi chiến lược chi phí thấp và chiến khác biệt
hóa sản phẩm. Các doanh nghiệp theo chiến lược này rất dễ gặp rủi ro mất thị
trường khi nhu cầu của khách hàng thay đổi, rủi ro bị đối thủ lớn cạnh tranh khi
thị trường trở nên hấp dẫn, mang lại nhiều lợi nhuận lớn hơn.
III – CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA DOANH NGHIỆP:

Hình 1.1: Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Micheal Porter
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Khách hàngNgười cung cấp
Sản phẩm
thay thế
Các công ty
trong ngành
Kinh tế
Công nghệ
Chính trị
Xã hội
Đối thủ cạnh
tranh tiềm ẩn
1. Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài doanh nghiệp:
1.1. Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô:
1.1.1. Yếu tố kinh tế:
Các nhân tố kinh tế có vai trò quan trọng hàng đầu và ảnh hưởng có tính
quyết định đến hoạt động kinh doanh của mọi doanh nghiệp. Các nhân tố kinh tế
ảnh hưởng mạnh nhất đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thường
là: tỷ giá hối đoái, tỷ lệ lạm phát và tỷ lệ lãi suất.
Tỷ giá hối đoái
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Môi trường vĩ mô
Môi trường ngành
Tỷ giá hối đoái là sự so sánh về giá trị của đồng tiền trong nước với đồng
tiền của các quốc gia khác. Thay đổi về tỷ giá hối đoái có tác động trực tiếp đến
tính cạnh tranh của sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất trên thị trường quốc tế.
Khi giá trị của đồng tiền trong nước thấp hơn so với giá trị của các đồng tiền
khác, hàng hóa sản xuất trong nước sẽ tương đối rẻ hơn , còn hàng hóa sản xuất
ngoài nước sẽ tương đối đắt hơn. Một đồng tiền thấp hay đang giảm giá sẽ làm

giảm sức ép từ các công ty nước ngoài, tạo ra nhiều cơ hội để tăng sản phẩm
xuất khẩu và ngược lại.
Tỷ lệ lạm phát
Lạm phát có thể gây xáo trộn nền kinh tế làm cho sự tăng trưởng kinh tế
chậm lại, tỷ lệ lãi suất tăng và sự biến động của đồng tiền trở nên không lường
trước được. Nếu lạm phát tăng liên tục, các hoạt động đầu tư trở thành công việc
hoàn toàn mới. Thực trạng của lạm phát là làm cho tương lai kinh doanh trở nên
khó dự đoán được, khi đó nó sẽ hạn chế sự hoạt động của nền kinh tế, gây nên
tình trạng thất nghiệp, và cuối cùng thì đẩy nền kinh tế rơi vào tình trạng khủng
hoảng.
Tỷ lệ lãi suất
Tỷ lệ lãi suất có thể tác động đến mức cầu đối với sản phẩm của doanh
nghiệp. Tỷ lệ lãi suất rất quan trọng khi người tiêu dừng thường xuyên vay tiền
để thanh toán các khoản mua bán hàng hóa của mình. Tỷ lệ lãi suất còn quyết
định mức chi phí về vốn và do đó quyết định mức đầu tư. Chi phí này là nhân tố
chủ yếu khi quyết định tính khả thi của chiến lược.
1.1.2. Yếu tố kỹ thuật - công nghệ:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ngày nay công nghệ được coi là yếu tố quan trọng trong cạnh tranh. Thay
đổi về công nghệ có thể làm cho các sản phẩm hiện đang sản xuất trở nên lỗi thời
trong một khoảng thời gian ngắn. Cũng với thời gian đó có thể tạo ra được sản
phẩm mới. Như vậy, công nghệ đồng thời có thể vừa là cơ hội cũng như mối đe
dọa của doanh nghiệp. Do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ đã diễn ra xu
hướng làm ngắn lại chu kỳ sống của sản phẩm. Bên cạnh đó, công nghệ cũng tạo
ra nhiều phương pháp sản xuất mới, những phương pháp này cũng sẽ là những
cơ hội hoặc thách thức của doanh nghiệp. Vì vậy, các doanh nghiệp phải lường
trước được những thay đổi do công nghệ mang lại.
1.1.3. Các yếu tố chính trị - pháp luật:
Các yếu tố chính trị - pháp luật cũng có tác động lớn đến mức độ thuận lợi
và khó khăn của môi trường kinh doanh trong doanh nghiệp. Các doanh nghiệp

hoạt động phải tuân theo các quy định của chính phủ về thuê mướn nhân công,
thuế, quảng cáo, nơi đặt nhà máy và bảo vệ môi trường,… Những quy định này
cũng có thể là cơ hội hoặc mối đe dọa với doanh nghiệp. Việc tạo ra môi trường
kinh doanh lành mạnh thông qua luật pháp và quản lý nhà nước sẽ đảm bảo cho
sự phát triển, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp là bình đẳng và lành mạnh.
1.1.4. Các yếu tố văn hóa, tự nhiên và xã hội:
Cùng với sự phát triển kinh tế, các yếu tố xã hội ngày càng có tác động
nhiều hơn đến họat động kinh doanh của các doanh nghiệp. Yếu tố xã hội bao
gồm các vấn đề nhân khẩu như quy mô và tốc độ dân số, cơ cấu dân số, tình
trạng hôn nhân và gia đình, sự đô thị hóa,…; vấn đề văn hóa như bản sắc, truyền
thống, phong tục tập quán, lối sống, trào lưu, xu hướng,…
1.2. Các yếu tố thuộc môi trường vi mô (môi trường ngành):
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Sử dụng mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Micheal Porter, theo mô hình
này thì ảnh hưởng đến cầu trúc cạnh tranh trong một ngành có các yếu tố sau:
1.2.1. Áp lực cạnh tranh từ đối thủ tiềm ẩn:
Đối thủ tiềm ẩn là các doanh nghiệp hiện không ở trong ngành nhưng có
khả năng nhảy vào hoạt động kinh doanh trong ngành đó. Tác động của các
doanh nghiệp này đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đến đâu hoàn
toàn phụ thuộc vào sức mạnh cạnh tranh của các doanh nghiệp đó như công nghệ
chế tạo, quy mô…. Sự xuất hiện của các đối thủ mới này có thể là yếu tố làm
giảm lợi nhuận của doanh nghiệp hay còn làm thay đổi bức tranh cạnh tranh
ngành. Dù thay đổi cục diện cạnh tranh cạnh tranh kiểu nào thì sự xuất hiện của
chúng cũng làm gia tăng mức cạnh tranh của ngành. Do đó, các doanh nghiệp
đang hoạt động tìm mọi cách để hạn chế các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn nhảy vào
lĩnh vực kinh doanh của họ.
Theo M. Porter, những nhân tố tác động đến quá trình tham gia thị trường
của các đối thủ mới đó là: các rào cản thâm nhập thị trường, hiệu quả kinh tế của
quy mô, bất lợi về chi phí do các nguyên nhân khác, sự khác biệt hóa sản phẩm,
yêu cầu về vốn cho sự thâm nhập, chi phí chuyển đổi, sự tiếp cận đường dây

phân phối, các chính sách thuộc quản lý vĩ mô,…
1.2.2. Sự cạnh tranh của sản phẩm thay thế:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Sản phẩm thay thế là những sản phẩm của các doanh nghiệp trong những
ngành khác nhau nhưng thỏa mãn những nhu cầu của người tiêu dùng giống như
các công ty trong ngành. Những doanh nghiệp này thường cạnh tranh gián tiếp
với nhau. Càng nhiều loại sản phẩm thay thế xuất hiện bao nhiêu sẽ càng tạo ra
sức ép lớn đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp bấy nhiêu. Đặc
điểm của sản phẩm thay thế như: sản phẩm sẽ được tiếp tục đưa vào sản xuất hay
sẽ được sử dụng trong tiêu dùng cũng như tính chất của sản phẩm thay thế đều
tác động trực tiếp, tạo ra sức ép đối với doanh nghiệp.
Như vậy, sự tồn tại những sản phẩm thay thế hình thành, một sức ép cạnh
tranh rất lớn, nó giới hạn mức giá mà một doanh nghiệp có thể định ra và do đó
giới hạn mức lợi nhuận của doanh nghiệp. Ngược lại, nếu sản phẩm của một
doanh nghiệp có rất ít các sản phẩm thay thế, doanh nghiệp có cơ hội để tăng giá
và kiếm được lợi nhuận tăng thêm.
1.2.3. Sức ép từ khách hàng:
Khách hàng của doanh nghiệp là những người có cầu về sản phẩm hay
dịch vụ do doanh nghiệp cung cấp. Đối với mọi doanh nghiệp, khách hàng
không chỉ là các khách hàng hiện tại mà phải tính đến cả khách hàng tiềm ẩn.
Khách hàng là người tạo ra lợi nhuận, tạo ra sự thắng lợi của doanh nghiệp. Họ
được xem như là sự đe dọa mang tính cạnh tranh khi đẩy giá cả xuống hoặc khi
họ yêu cầu chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt hơn làm cho chi phí hoạt động
của doanh nghiệp tăng lên. Ngược lại, nếu người mua có những yếu thế sẽ tạo
cho doanh nghiệp cơ hội để tăng giá và kiếm nhiều lợi nhuận hơn. Người mua có
thể gây áp lực với doanh nghiệp đến mức nào phụ thuộc vào thế mạnh của họ
trong mối quan hệ với doanh nghiệp.
Theo M. Porter, những yếu tố tạo áp lực cho người mua đó là:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
 Khi ngành cung cấp gồm nhiều doanh nghiệp nhỏ còn người mua chỉ

là số ít doanh nghiệp nhưng có quy mô lớn.
 Khi người mua mua với số lượng lớn, họ có thể sử dụng sức mua của
mình như một đòn bẩy để yêu cầu được giảm giá.
 Khi người mua có thể lựa chọn đơn đặt hàng giữa các doanh nghiệp
cung ứng cùng loại sản phẩm.
1.2.4. Áp lực từ phía nhà cung cấp:
Người cung cấp được coi là sự đe dọa với doanh nghiệp khi họ có thể đẩy
mức giá hàng cung cấp cho doanh nghiệp lên, ảnh hưởng đến mức lợi nhuận của
doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thường phải quan hệ với các tổ chức cung cấp
các nguồn hàng khác nhau như thiết bị vật tư, nguồn lao động và tài chính. Yếu
tố làm tăng thế mạnh của các tổ chức cung ứng cũng tương tự như các yếu tố làm
tăng thế mạnh của người mua sản phẩm.
Các nhân tố tác động trực tiếp và tạo ra sức ép từ phía các nhà cung cấp
tới hoạt động mua sắm và dự trữ cũng như tuyển dụng lao động của từng doanh
nghiệp: số lượng nhà cung cấp nhiều hay ít, tính chất thay thế của các yếu tố đầu
vào khó hay dễ, tầm quan trọng của các yếu tố đầu vào đối với hoạt động của
doanh nghiệp, khả năng của các nhà cung cấp và vị trí quan trọng đến mức độ
nào của doanh nghiệp đối với nhà cung cấp.
1.2.5. Sự cạnh tranh nội bộ ngành:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Cạnh tranh nội bộ là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp hiện đang có mặt
trong ngành. Sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong ngành là yếu tố quan
trọng tạo ra cơ hội hoặc mối đe dọa cho các doanh nghiệp. Nếu sự cạnh tranh
giữa các doanh nghiệp trong ngành yếu, các doanh nghiệp có cơ hội nâng giá
nhằm thu được lợi nhuận cao hơn. Nếu sự cạnh tranh này là gay gắt thì sẽ dẫn
đến cạnh tranh quyết liệt về giá, nguy cơ làm giảm lợi nhuận của các doanh
nghiệp. Áp lực cạnh tranh nội bộ ngành chịu tác động tổng hợp của 3 yếu tố cấu
thành: cơ cấu ngành, mức độ cầu và những trở ngại ra khỏi ngành.
- Cơ cấu ngành: đó là sự phân bố về số lượng và quy mô của các công ty
trong ngành. Có thể phân biệt hai loại cơ cấu chính: Thứ nhất, ngành phân tán,

bao gồm số lượng lớn các công ty có quy mô vừa và nhỏ, không có công ty nào
có vai trò chi phối toàn bộ ngành như ngành sản xuất lương thực trong nông
nghiệp, ngành dệt, ngành kinh doanh khách sạn, du lịch, nên không có sức mạnh
chi phối thị trường và thường phải chấp nhận mức giá của thị trường. Thứ hai,
ngành hợp nhất, bao gồm số lượng ít các công ty có quy mô lớn hoặc chỉ có một
công ty độc quyền như ngành sản xuất ôtô, sản xuất điện. Các công ty trong
nhóm ngành hợp nhất hoạt động phụ thuộc vào nhau và do đó hoạt động cạnh
tranh của một công ty sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức lợi nhuận của các công ty
khác trong ngành.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Mức độ cầu: tình trạng về cầu trong ngành cũng là một yếu tố tác động
đến cạnh tranh. Tăng nhu cầu tạo ra cơ hội cho việc mở rộng sản xuất, làm dịu
bớt sự cạnh tranh. Cầu tăng lên khi trên thị trường có thêm người tiêu dùng mới
hoặc làm tăng sức mua của người tiêu dùng hiện tại. Các doanh nghiệp có thể
tăng doanh thu mà không làm ảnh hưởng đến thị trường của các doanh nghiệp
khác. Như vậy việc tăng cầu đưa đến cơ hội mở rộng hoạt động cho các doanh
nghiệp.
Ngược lại cầu giảm khi có người tiêu dùng rời bỏ thị trường của ngành,
hoặc sức mua của những người tiêu dùng hiện tại giảm. Khi đó sự cạnh tranh
giữa các doanh nghiệp trở nên mạnh mẽ hơn, một doanh nghiệp chỉ có thể đạt tới
sự tăng trưởng mạnh bằng cách lấy đi thị phần của những doanh nghiệp khác. Sự
biến động của mức cầu phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của ngành.
- Những trở ngại ra khỏi ngành: Những trở ngại ra khỏi ngành đe dọa khi
cầu đang có xu hướng giảm. Nếu như những trở ngại này rất khó vượt qua thì
các doanh nghiệp có thể bị buộc chặt vào nhau, mặc dù hoạt động kinh doanh
không có hứa hẹn gì tốt đẹp, và nó sẽ làm cho sự cạnh tranh trở nên gay gắt. Các
trở ngại chính ra khỏi ngành đó là: Thứ nhất, các mày móc thiết bị khó có thể sử
dụng vào ngành khác, do vậy doanh nghiệp không bán được, khi doanh nghiệp ra
khỏi ngành phải bỏ toàn bộ tài sản này. Thứ hai, những chi phí cố định rất lớn
khi ra khỏi ngành như trả lương cho công nhân khi chưa hết hợp đồng. Thứ ba,

đó là sự gắn bó về tình cảm đối với ngành như những công ty thuộc gia đình,
dòng họ.
2. Các yếu tố thuộc nội bộ doanh nghiệp:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phân tích nội bộ doanh nghiệp nhằm làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu
của chính doanh nghiệp trong từng lĩnh vực kinh doanh để cuối cùng chỉ ra
doanh nghiệp có những năng lực riêng biệt nào đó và những năng lực riêng biệt
này tạo ra lợi thế cạnh tranh.
2.1. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp:
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị là tổng hợp các bộ phận khác nhau có mối
liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, được chuyên môn hóa, được giao những
trách nhiệm và quyền hạn nhất định và được bố trí theo từng cấp nhằm thực hiện
các chức năng quản trị doanh nghiệp. Trình độ tổ chức và quản lý là yếu tố quan
trọng hàng đầu. Có tổ chức tốt doanh nghiệp sẽ làm tốt mọi việc. Để tổ chức
quản lý tốt cần phải có phương pháp quản lý tốt, có hệ thống tổ chức gọn nhẹ,
linh hoạt, có văn hóa doanh nghiệp tốt. Cần phải có một cơ cấu tổ chức hợp lý,
phân công trách nhiệm và quyền hạn rõ ràng giữa các bộ phận, các phòng ban
chức năng thì mọi hoạt động sẽ trôi chảy, có năng suất hơn.
Trong cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp thì cơ cấu ban lãnh đạo, phẩm chất
và trình độ, tài năng của họ có vai trò quan trọng bậc nhất, ảnh hưởng mang tính
quyết định tới sự thành công của doanh nghiệp. Ban lãnh đạo của một tổ chức là
người nắm toàn bộ nguồn lực của tổ chức, vạch ra đường lối,chiến lược, chính
sách, kế hoạch hoạt động; vạch ra sách lược hoạt động từng thời kỳ; hướng dẫn,
đôn đốc, kiểm tra, đánh giá mọi hoạt động của các phòng ban để đưa hoạt động
của doanh nghiệp đạt hiệu quả cao.
2.2. Hoạt động Marketing:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chức năng cơ bản của hoạt động Marketing là tạo ra khách hàng cho
doanh nghiệp. Chỉ có marketing mới có vai trog quyết định và điều phối sự kết
nối các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với thị trường, có nghĩa là đảm

bảo cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp hướng theo thị trường, biết lấy
thị trường – nhu cầu và ước muốn của khách hàng làm chỗ dựa vững chắc nhất
cho mọi quyết định kinh doanh.
Tính chất cạnh tranh của thị trường ngày càng gay gắt, thôi thúc của quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế chắc chắn sẽ là nguyên nhân trọng yếu thúc đẩy
các doanh nghiệp phải hiểu biết và vận dụng marketing một cách linh hoạt vào
kinh doanh, tạo dựng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ngày một cao hơn.
2.3. Nghiên cứu và phát triển:
Trong hoạt động đầu tư, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển thường đưa
lại kết quả rất lớn. Nghiên cứu và phát triển bao gồm việc nghiên cứu tiến bộ
khoa học – kỹ thuật của thế giới để ứng dụng những tiến bộ đó vào hoạt động
của tổ chức mình. Nghiên cứu sáng tạo cái mới, đó là nhân tố cực kỳ quan trọng,
quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, của quốc gia. Ở đây bao gồm
sáng tạo công nghệ mới, sản phẩm mới, tạo ra kết cấu, tổ chức mới, phương pháp
quản lý mới và khai thác thị trường mới.
Để hoạt động nghiên cứu – triển khai tiến hành tốt thì doanh nghiệp không
thể thiếu công tác đào tạo. Đào tạo trước hết để nâng cao nhận thức cho mọi
người về hội nhập và toàn cầu hóa, về cạnh tranh, về vị trí vai trò của doanh
nghiệp trong ngành… Sau nữa là để nâng cao hiểu biết về công nghệ, kỹ thuật
sản xuất, nâng cao tay nghề làm ra sản phẩm có chất lượng và năng suất ngày
càng cao.
2.4. Năng lực tài chính của doanh nghiệp:
Website: Email : Tel : 0918.775.368