FDI và tăng trưởng kinh tế vai trò của thị trường tài chính
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (704.52 KB, 80 trang )
uy n n n : T
n –N n
n
N KHO H
:
M s :
LU N V N TH
NG
S KINH T
IH
NG
GS TS TR N NG
Tp H
Mn –N m
5
TH
L
Tô x n am đoan Lu n v n v
t nđ t :“
” l m t cơng trình nghiên c u khoa
h
đ c l p c a riêng tôi, do chính b n thân tơi th c hi n trong su t qu tr n l m
v n t tr
n
Kn t t n p
H
Mn
Các tài li u tham kh o, s li u th ng kê, d li u trong Lu n v n l trun t
ngu n g c rõ ràng. K t qu c a Lu n v n
at n đ
c, có
c cơng b trong b t k
cơng trình nghiên c u nào khác.
H
V n
L Hu n
TR NG PH
M
L
........................................................................................................
......................................................................................................... 3
NH M
NG I U .............................................................................. 5
I.
................................................................................................ 1
II.
...................................................................................... 2
III. T NG QUAN LÝ THUY T ................................................................ 7
n m
n:.......................................................................................7
T n quan
n
n
u qu
t .................................................................11
T n quan
n
n
u tron n
...........................................................17
IV. TH C TR NG V
NG KINH T T I
VI
N 1990 - 2013 ......................................................... 19
u t tr c ti p n
T n tr
T
c ngoài t i Vi t Nam
ng kinh t Vi t Nam
a đo n 1990 – 2013 .................19
a đo n 1990 – 2013 ...................................23
đ ng c a F I đ i v i n n kinh t Vi t Nam...........................................28
T
đ ng tích c c ........................................................................... 28
4.3.2 Các h n ch .................................................................................... 36
T
tr n t
tr
n t
n V t Nam ......................................................41
ể
V.
U ........................................................ 45
VI. N I DUNG VÀ K T QU NGHIÊN C U ..................................... 50
VII.
...................................................................... 57
VIII. K T LU N ....................................................................................... 62
............................................................................ 64
...............................................................................64
B. TÀI LI U TI NG ANH ...............................................................................65
.................................................................................................................
DANH M C CÁC CH
VI T T T
CPI
Consumer Price Index
Ch s giá tiêu dùng.
FDI
Foreign Direct Investment
GDP
Gross Domestic Product
T ng s n ph m qu c n i.
GNI
Gross National Income
T ng thu nh p qu c dân.
GNP
Gross National Product
T ng s n ph m qu c dân.
GO
Gross Output
T ng giá tr s n xu t.
ICOR
Incremantal Capital –
T l
u t tr c ti p n
c ngoài.
a t n v n trên s n l
Output Ratio
IMF
International Monetary
Qu ti n t Qu c t . Fund
OECD
Organization for Economic
T ch c h p tác và
Cooperation and Development
USD
Untied States dollar
WB
World Bank
phát tri n kinh t
n
ô la M .
Ngân hàng th gi i.
ng.
uđ 4 :
u t tr
t pn
Bi u đ 4.2: Nh p t n G P
n o t V t Nam
a Vi t Nam
Bi u đ 4.3: Bi n đ n G P/n
a đo n 99 -2012
a đo n 1990-2012
i c a Vi t Nam
a đo n 1990-2012
Bi u đ 4.4: T ph n c a các khu v c kinh t tron G P
uđ
5: G P v F I
n 5 :G
t
u
V t Nam
a đo n 99 -2012
n
n
F I t
tr
n 6
F It
đ n đ n t n tr
n 6
a đo n 1995-2012
n t
n Inv st đ
n t
đ n r n r đ n t n tr
n
n t t ôn qua t
t mv on m
m tra
tr
t qu mô
n
n t
n
n
1
I.
n
tr
n
n t
tr n t
t
m tra m
n v t n tr
tr
t
u
n t
n
m n đ n va tr
s t
n t
n
n
mv
l n
n t
n
V t Nam N
n
u qu
a t
n o
utm
ôn r r n tron v
v
t
tr
n t
y ut
p p n t n tr
n t
n quan s t
a t n tr
t p n
n
n o
t
n t v mô tr
F I t n tr
ôn
P n
ot yF Im t
n
đ n t
n au
F I t
ux mp t
F I ay
s l u V t Nam t n m 99 đ n
u t tr
n ầ
t pn
n đ n
K t qu l m n m v
m
a đ u t tr
n t Tuy n
n
aF Il đ n
at
n
tr
n
n
n t
n
ao
oan
n t
t
tr
n t
2
II.
Sau 5 n m t n hành công cu
i m i, Vi t Nam đ đ t đ
G a đo n 2001 –
khá thuy t ph c v kinh t và xã h
Vi t Nam đ u đ t t
ph m tron n
v o n
m n
đ t n tr
t n 7
nhanh trên th gi
n t
% Tron
n n m n n kinh t
n đ i khá, bình quân m
n m t ng s n
n m t th p k qua, Vi t Nam ln đ
đ t n tr
c có t
c nh ng thành t u
n
cx p
ao đ ng th i có thành tích gi m nghèo
đ y l m t thành t u r t quan tr ng.
Thành t u trên là d u hi u t t c a quá trình chuy n đ i kinh t và là k t qu c a các
chính sách mà Vi t Nam đ v đan t
uy
n t v đ im
qu n lỦ đ
s n Vi t Nam n m 987 Qu c h
t n
đ ra t
s nh n đ i m i
i h i VI c a
o VIII đ t ôn qua v
an
ng C ng
n “Lu t
c ngoài t i Vi t Nam” v i m c tiêu ti p t c hồn thi n mơ tr
cho ho t đ ng s n xu t
đ ut n
n
oan n
un v mơ tr
c ngồi nói riêng. Vi t Nam đ t
230 th tr
ng c a
n
a
Hi p h i các qu
n m it
ng pháp lý cho ho t đ ng
o SE N
n m i, xu t kh u hàng hoá t i trên
FT
SE N v
đ yđ
n t
c coi là m t
Nam tham gia sáng l p Di n đ n
p tác Á- Âu
p tác kinh t Châu Á – T
Ngoài ra, Vi t Nam
n t am
a
an p
c tham gia Khu v c
đ t phá v
trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam. Ti p đ
n p vào di n đ n
n 7
c và vùng lãnh th . Tháng 7/1995 Vi t Nam đ
ôn Nam Á
u
ng pháp lý
t l p quan h ngo i giao v
qu c gia trên th gi i, m r ng quan h t
t
c nh n t ay đ i nhanh chóng
đ c bi t là xu th toàn c u o Tr n
c a n n kinh t th gi
t
c hi n tr
n đ ng
n m 99 V t
SEM v đ n n m 998 đ
n
n
ck t
PE
t ch c kinh t , tài chính qu c t nh :
n tr n p t tr n Liên H p qu c (UNDP), T ch
L
n t
c và Nông
nghi p Liên H p Qu c (FAO), T ch c phát tri n công nghi p Liên H p Qu c
(UNIDO), T ch
lao đ ng qu c t (ILO), T ch c Giáo d c, Khoa h
hoá c a Liên H p qu c (UNESCO), Ngân hàng th gi
W
trình h i nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam đ
đ quan tr n
m t
ầ
v V n
c bi t, ti n
đ tr
3
T
thành thành viên th 150 c a T ch
sau
n mđ mp n
n
WTO v o n m
7
a n p t ch c này. Vi c chính th c gia nh p WTO nói
riêng và nh ng k t qu đ t đ
2001 –
n m i th gi
c trong nh ng ho t đ ng kinh t đ i ngo
un đ đ a n n kinh t Vi t Nam h i nh p n y
a đo n
n đ yđ v i
n n kinh t khu v c và th gi i, góp ph n nâng cao v th c a Vi t Nam tr n tr
ng
qu c t .
Các n l c c a Chính ph Vi t Nam đ đ m l i nh ng k t qu đ n
l v thu
hút v n FDI vào Vi t Nam T n đ n h t tháng 12/2012, theo th ng kê c a C
t n
v
c ngoài, B K ho
t tr c ti p n
c ngoài v i t ng v n đ n
n n đ t 71,9 t US
h u h t
u t V t Nam đ t u út đ
t u út đ
u
c 14.522 d án đ u
Ủ đ t 210,5 t US
tron đ v n gi i
c 100 qu c gia và vùng lãnh th đ n đ u t t i
l n v c quan tr n n
: ôn n
p ch bi n, ch t o, xây d ng,
thơng tin và truy n thơng, khai khống, d ch v l u trú v
nu n ầ
Khu v c có v n đ u t n
c ngồi là khu v c phát tri n n n đ ng nh t v i t
t n G P luôn ao
đ t n
t n
98% tron
l
%v
T l đ n
n m
n đ
G P
n
79%; n m
p
;
nt
a khu v
ac n
N m 995 G P
t n 9 5 %; n m
5l
%v 8
F Iv oG Pt n
98% n m
v
%; n m
nt
8 97% v o n m
p p n quan tr ng vào xu t kh u Tr
t
t khu v
tron n
Ngoài nh n đ n
vào chuy n d
n yn y
đ n yt
n
%v
ng
78%
% n m 99 l n t i 12,7%
T
đ ng c a khu v c FDI
n m
xu t kh u c a khu
xu t kh u c a
c và d n tr thành nhân t chính, thúc
đ y xu t kh u, chi m 64% t ng kim ng ch xu t kh u v o n m
ph n v o n n s
a khu v c FDI
l 8
v c FDI ch đ t 42,5% t ng kim ng ch k c d u thô. T n m
khu v c này b t đ u v
đ
F I
n
p
n t n
p v o t n tr
ng kinh t , khu v
F Iđ
p p n nh t đ nh
u kinh t thông qua vi c áp d ng khoa h c k thu t vào s n
xu t nông nghi p, t o ôn
lao đ ng gián ti p. Khu v
n v c làm cho 2 tri u lao đ ng tr c ti p và 3-4 tri u
F I
n đ
đ n
l
n
uy n giao công ngh
4
quan tr ng, góp ph n n n
ao tr n đ công ngh c a n n kinh t . Theo th ng kê,
t n m 99 đ n tháng 3/2013, Vi t Nam đ
ngh đ
c phê duy t đ n
Ủ; tron đ
95
5
p đ ng chuy n giao công
p đ ng là c a khu v c doanh nghi p
FDI, chi m 63,6% t ng s h p đ ng chuy n giao công ngh
Ủầ đ l n
ng ti n đ l m
ot
đ
c phê duy t đ n
đ ng lan t a c a khu v
F Iđ iv in n
kinh t là r t l n.
ùđ đ tđ
M
c nh ng k t qu nh t đ n n
t u út F I v
at
th mang l i. Vi t Nam
ađ
đa đ
cl
n V t Nam v n
a t n d ng
m đ u t tr c ti p n
c ngồi có
c ch n l đ m đ u t
a ph n l n
ơn ty đa
qu c gia có ti m n n l n v công ngh và s n sàng chuy n giao công ngh và tri
th c. Th c tr ng này, cùng v i áp l c c nh tranh ngày càng gay g t
v
FDI c a Trung Qu
n
n v thu hút
đan đ t ra thách th c r t l n cho
c trong khu v
Vi t Nam.
n
h un
u qu
a t u út đ
ôn x y ra.
l mt n v nđ ut
tr
s
ng là th p. C
c dòng v n FDI khá l n n
n t
đ ng lan to
m t tình th khác, v n F I đ vào m t qu c gia có th
o n n kinh t n
a tr
n đ n
ng h p tr n đ u đ
t u út F I ay
p
a ngu n v n n y v o t n
c xem là không thành cơng v i chính
a t n d ng tri t đ và lãng phí ngu n l
n y
đ
t n tr
ng kinh t . Th c tr ng này khi n cho các nhà kinh t ngày càng quan tâm
nhi u
n đ n vi
n
t
đ ng c a F I đ n t n tr
đan p t tr n tron đ
tri n kinh t n y
n đ
ngu n v n FDI t t
c th tr
n l va tr
n đ phát tri n kinh t . Vi c phát tri n th tr
t
tr
n t
n
oan
n
ng tài chính.
ng t n d ng
n t
n đ
đ nh phát tri n kinh t c a h u h t
các qu c gia trên th gi i, k c Vi t Nam P t tr n t
n
a th tr
ng tài chính r t phát tri n t
tr thành m t ph n quan tr ng trong vi c ho
t o n n mô tr
đ c bi t là c a các
V t Nam. M t y u t quan tr n đ i v i s phát
c quan tâm nhi u
Th c ti n cho th y nh n n
ng kinh t
tr
n t
n
ôn
u qu t u út v n đ u t m t o l aro – Oz an
n đ n va tr l
n truy n
n
úp t n tr
n
5
n t
m t qu
quan t m v
n
un
oa
v t n tr
c t m quan tr ng c a th tr
ng tài chính trong m i liên h gi a FDI
Vi t Nam. Nghiên c u: “
ng kinh t
”đ
l mr
tr n t
n
đ
Nh n th
a quan đ m n y đan đ
c ti n hành nh m
n v v n đ này.
Xá đ nh v
đ nghiên c u
V m t lý lu n, thông qua nh ng nghiên c u tr
t n tr
trung phân tích rõ m i liên h gi a FDI v
nghiên c u
n đ n
l i vai trò c a th tr
v t ú đ y kinh t t n tr
n
ng
đ y tr n t
gi i, chúng tôi t p
ng kinh t
ng th i, bài
ng tài chính trong vi c h p th FDI
c ta hi n nay.
V m t th c nghi m, bài nghiên c u ti n hành h i quy d li u Vi t Nam t n m
99 đ n n m
út l
đ th y r đ
ng FDI và là ch t xú t
g p áp g i
c vai trò c a th tr
t ú đ y phát tri n kinh t .
u
Trong bài nghiên c u này chúng tôi s d n p
th ng kê và h
l
quy p n t
đ i chi u v i s
ún tô s d n p
pháp này cho phép d
đn l
ng,
c l y t ngu n Worl
an
W
v đ
li u c a T ng c c th ng kê Vi t Nam. Chu i quan sát kéo
dài t n m 99 đ n n m
n ođ
n p pđn tn
đ làm rõ nh ng v n đ nêu trên. V d li u đ nh
ng, d li u trong bài nghiên c u đ
đ
ng tài chính trong vi c thu
Tron tr
n p p
ng h p chu i d li u b thi u m t n m
n qu n đ đ u ch nh sót bi n P
li u đ u ch nh m i khơng làm n
n
n đ n tính tr ng y u
v đ tin c y c a k t qu mơ hình.
V cơng c , nghiên c u này s d n p
t
ng (OLS) và ph n m m th n
d li u.
n p p
Ev ws 8
n p
n n
nh t thơng
đ ti n hành phân tích và h i quy
6
N i dung nghiên c u
Trong bài nghiên c u này, chúng tơi trình bày các n i dung nghiên c u sau:
T ml
c bài nghiên c u
T ml
c lý thuy t và các nghiên c u tr
P nt
Mô t d li u, th c hi n x lý s li u và h i quy mơ hình
Phân tích k t qu th c nghi m c a mơ hình
K t lu n v
t
tr n F I v t n tr
n
ng nghiên c u m r ng
đ y
n t
V t Nam
7
III.
T NG QUAN LÝ THUY T
3.1 á
ái i
T n tr
ng kinh t trong m i th i k đ
c th hi n b i m t h th n đ
a
phù h p v i n i dung, m c tiêu c a các qu
tr
ng trong các chi n l
đ tđ
tr n
c các ch t u t n
c phát tri n kinh t , các qu c gia ln ln tìm cách khai
thác và t ch c các ngu n l c hi u qu nh t. Trong gi i h n c a m c tiêu nghiên
c u c a lu n n
th y đ
n n yt
n
c các nhân t
n au
ng t
t n tr
ng th i các v n đ v lý lu n
F Iv t
tr
n t
Khái ni m v t
T n tr
c hi n t ng quan các lý thuy t v t n tr
n
g tr
ng kinh t đ
n đ
ng kinh t t o
un
n n
ng, t đ
quan đ m kinh t
lỦ t uy t kinh t v
c t ng quan.
ng kinh t
c xem là m t trong nh ng v n đ tr ng y u nh t trong
nghiên c u kinh t phát tri n. H u h t các nhà kinh t đ u th ng nh t v i nhau r ng
t n tr
a t n t u n p hay s n l
ng kinh t là s
kinh t trong m t kho ng th i gian nh t đ n
th hi n
quy mô t n tr
tr
c s d ng v
n đ
ng ph n ánh s
Ủn
a so s n t
t
n đ
c tính cho tồn b n n
ng là m t n m S
at n n
at n đ
u hay ít, cịn t
n đ i và ph n ánh s
c
đ t n
a t n n an
hay ch m gi a các th i k . Thu nh p c a n n kinh t có th bi u hi n
i d ng
hi n v t ho c giá tr . Thu nh p b ng giá tr ph n ánh qua các ch tiêu t ng s n ph m
n GNI v đ
qu c n i (GDP), t ng thu nh p qu
t ho
tn
n qu n tr n đ u n
ái i
đ
t tr
i.
ti p
D a vào ngu n g c c a v n đ u t đ
n
đ
n o
n
c tính cho tồn th n n kinh
g Ơi
a t n đ u t tron n
v đ ut
vào quan h gi a quy n s h u và quy n s d ng v n đ u t
a t n đ u t tr c ti p v đ u t
n t p.
8
ut n
qua th tr
n
đ u t m tron đ
c ngoài gián ti p: là m t hình th
n t
đ u t t ôn
n đ tài tr , mua c phi u ho c ch ng khốn c a các cơng ty
c ngoài nh m thu lãi t ho t đ ng tín d ng, l i nhu n t c phi u ho c thu th p
o n n
t ch ng
n
u t tr c ti p n
ti p n
n o
ôn tr c ti p tham gia qu n tr v n mà h đ
ra.
c ngồi: hi n nay có nhi u khái ni m khác nhau v đ u t tr c
F I n
n s khác bi t gi a
đn n
OE
Theo t ch c H p tác và Phát tri n kinh t
a
ôn n
u.
đ u t tr c ti p n
c ngồi
ph n ánh nh ng l i ích khách quan lâu dài mà m t th c th kinh t t i m t n
n
đ ut
đ tđ
lâu dài th hi n
nghi p đ
c thông qua m t
s kinh t t i m t n n kinh t khác. L i ích
ch s t n t i m t m i quan h dài h n gi a n
đ ut
N
đ ut
vi c qu n lý doanh nghi p đ
c
đ
c n
đ u t v i doanh
ng quan tr ng và hi u qu trong
u t tr c ti p bao g m vi c th c hi n nh ng giao
d ch t đ u và t t c nh ng giao d ch v n ti p theo gi a hai th c th và các doanh
nghi p đ
c liên k t m t cách ch t ch N
v y F Il đ ut v nn
g n li n v i vi c qu n lý các ho t đ ng s n xu t
nghi p ti p nh n ph n v n đ v
t
Theo U ban Liên Hi p Qu c v T
kho n đ u t
ao
i h n lâu dài.
n m i và Phát tri n (UNCTAD), FDI là m t
ng trú
m t n n kinh t
c ngoài) trong m t doanh nghi p t
khác v i n n kinh t c a n
đ ut n
n n n
Theo Qu ti n t Qu c t (IMF), FDI là vi
M
đ
an
doanh nghi p đ
n
n
n đ
ng trú
đ ut n
c ngoài
m t n n kinh t
c ngoài
c ngoài).
đ ut v nđ
c ngoài nh m thu v nh ng l
đ ut l
n
c ngoài (doanh nghi p đ u t n
tr c ti p, doanh nghi p liên doanh ho
nghi p ho t đ ng
oan đ i v i d án, doanh
m m i quan h trong dài h n, ph n ánh l i ích và quy n ki m
sốt lâu dài c a m t th c th t
hay công ty m n
n
c ngồi có
c th c hi n
l u
các doanh
on
đ ut
c ti ng nói có hi u qu trong vi c qu n lý
n t o IMF đ u t tr c ti p n
c ngoài x y ra
n
c ngoài m r ng m t m i quan h lâu dài v i m t doanh nghi p c a n
đ ut
c ti p
9
nh n đ u t v
ph n trong doanh nghi p đ
đ duy trì m t m c
n
ng
quan tr ng trong vi c qu n lý doanh nghi p này.
W
Theo Ngân hàng Th Gi
đ n
t
đ ut
đ
F Il
n
đ ut r n
t u n) vào m t qu c gia
c quy n qu n lý lâu dài (n u n m đ
c ít nh t 10% c ph n
ng) trong m t doanh nghi p ho t đ ng trong m t n n kinh t
đ i v i ch
đ ut
T o đ u 2, Lu t
n
ut n
n
c ngoài là vi
c ngoài t i Vi t Nam (12/
đ ut n
/ 99 : “
u t tr c ti p
n o đ a v n vào Vi t Nam b ng ti n m t ho c
b t c tài s n n o đ ti n hành các ho t đ n đ u t t o quy đ nh c a Lu t n y”
ái i
Th tr
t
tr
g tƠi
ng tài chính là m t th tr
n tron đ m
n
i và các th ch có th trao
đ i các ch ng khốn tài chính, các hàng hóa, và các món giá tr có th thay th khác
v i chi phí giao d ch th p và t i các giá c ph n ánh cung và c u. Các ch ng khoán
bao g m c phi u và trái phi u, và các hàng hóa bao g m kim lo i quý ho c hàng
hóa nơng nghi p.
Có c các th tr
tr
n
n n
uy n n n
làm vi c b n
ađn
tr
oan n
mua v n
n t
tron đ
đ t nhi u n
h tìm th y nhau d
n
un
pv
n
tron đ n
u
có m t
n
n
ađ
mua v n
quan
n p
ađ
c giao d ch) và các th
c giao d ch). Th tr
n quan t m tron đ
, trong m t "n "
n M t n n kinh t ch y u d a v o
n đ phân b ngu n l c đ
t
ođ l m
o
n t
a
c g i là m t n n kinh t th
n p n v i m t n n kinh t ch huyhay m t n n kinh t phi th tr
ch ng h n n
m t n n kinh t quà t ng.
ng
ng
10
đ sâu tài chính
Khái ni
s ut
n n m
t
a
t
ln v
n n
n
t
t
n t
t
tron n
t n
t
va tr quan tr n t ú đ y n n
n
n a
n n
đ s ut
t
n l
nv n
t mt
n t
s nt
p t tr n
t
t
at
tr
n n t
n t
us ul
G P Hay n
n t
an n
v
đo s n l
t
tr
n t
n
uy n
m t
l
n t
n
n t .H t
n
n t p t tr n t ôn qua v
a
n
t
t t
ùn
u qu K
n t
lu v n đ đ u t v o n n
n u
n t
tr
n n n
n đ ut tn u nv nt n
n -G P v t
n so v
n
nv nv s n l
uv nt đ t
n t o
t n s n p m qu
t
m tt
n t p trun v o
n n
sang n
p v so s n v
n đ
n m
n
t mt
v
t
av n
n t P t tr n
m t n đ ut
s
t
at n t l
t n qu t đ s u t
t đ t n
tr
a
n l m
11
g
3.2
á
g i
t
Ph n ti p theo bài nghiên c u t p trung gi i thi u nh ng nghiên c u n n t ng v hai
v nđ
n sau đ y: m i quan h gi a F I v t n tr
n v va tr
a th tr
ng
n m
n đ u
a
tài chính trong vi c h p th FDI c a m t qu c gia.
M r n t u út n u n v n F I đan l m t tron n
n
đan p t tr n lỦ o
p tt n mtnr n F I
on
n n l
m ts t
an p
N u
tr
t
n s n xu t qu
ôn ty n
n tron n
đ t u út t m n
đ n t
su t, chuy n giao công ngh , quy tr n v
tron đ
t v t p c n th tr
c, doanh nghi p tron n
c có th đ
nhanh cơng ngh m i. Trong tình hu n
t
doanh nghi p tron n
n o
mt n n n
đ ot on nv n
n m
quy tr n m
đ nt
ng l i t s khu ch tán
lan t a ôn n
ôn ty n
u F I xu t
ao
n n qu n lỦ m
c ngoài gi i thi u s n ph m m i ho
n nv nl mv
t u
có th x y ra t
uy n san l m v
o
c. Nh ng l i ích này, ngồi vi c tài tr v n tr c ti p, FDI có
th đ n m t vai trò quan tr ng trong vi c hi n đ i hóa n n kinh t qu c gia và thúc
đ y t n tr
qu
ng. D a trên nh ng l p lu n này, các chính ph
un v V t Nam n
r n đ
ngồi thành l p ôn ty tron n
đ ti p t
Trong m t n l
nghiên c u l y Ủ t
un
p
uđ
o
ôn ty n
c
cc ah .
x m xét
t
đ ng c a FDI t
t n tr
ng kinh t ,
n t tr ng tâm g n đ y v vai trò c a các t ch c trong các tài
li u kinh t p t tr n
c bi t n
n
u n n m nh vai trị c a các t ch c tài
chính và cho r ng thi u s phát tri n c a th tr
ch kh n n
đ c bi t
a n
n t
n đap
n
t
h n
a n n kinh t đ t n d ng l i th ngo i tác lan truy n FDI ti m
n n
u t ú v l S ump t r
chính phát tri n t t
l y v n t n tr
n
9
đ n n ra t m quan tr ng c a các trung gian tài
n l n tron v
ng kinh t t
t n
n m t th k tr
n đ i m i cơng ngh , tích
c. Và các nhà kinh t h
đ
12
ch ng minh r ng m t th tr
ng tài chính phát tri n, b ng cách gi m chi phí giao
d ch và gi m b t cân x n t ôn t n đ đ m b o r ng v n s đ
nh ng d án c a
c phân ph i vào
l n v c có t su t sinh l i cao nh t và vì th t ú đ y n n
kinh t phát tri n.
n
Theo ng
u
125 n
tr
a S ump t r (1912) p n t
n đ n r n s p t tr n t
n
May m n
x y
n, s p t tr n
n m t
o n
t
uÁ
a
t
t
n t
u
n t t n tr
uy tr
ut n
t
us đ
n t
n
n t
n
n
n
ro
n
o
t
n n
ao
t
ao t
n
u Á tron
o đ góp
trao đ
pv o
un
pv
t
m
n
ao
n n u nl
t
l
u qu t
t pv
n tron n
nđ ut s
s t
n t
un
s n
m
n
a
s p t tr n
a
p t tr n s
o nt
999
n
n
n u
ôn n
m
un
n r
v
n
ùn
n n
p
đ đ
m
l r
t
t
ro n y t đ
u qua ôn ty n
n đ nt
Xu
p
n n
nv
t
n
o
n t
mt
đ
n đ t
đ t n tr
n n
n
úp
đ t
ôn n
l
n
t
p tron n
n
Va tr
đ n
nđ ut
n t
p ôn n
tron n
p
ms t
ms t
nđ ut
oan n
n v
l n quan tr
H t
n t
a đ ut đ n n
t
n
n
a
t
t n
u
u qu đ u t
m; l m t n
ađ tn
n khâu
T
n
n t
a
tron v
t
o n s ur n
n
v
ut n
n
n t n
n
pp nv ov
n t
mt t
s t o ra t n tr
n
v n theo dõi -
n tron n
n t t
đ
Các công ty
uy đ n t t
mua t ôn t n ; đ u n y
t
n
n
l u
pn n
n t
n T n tr
r tn
u qu
t
n
n t
uÁđ
u
n t ôn qua a
đ đ ut t
p
t
un đ
n
p t tr n t n tr
o n to n
p n t n n n su t
a
u
n tron v
n
n
n m n m và
pp nt
n t
n t v m t
t
ôn n
n o
ôn n
N
n
v y
qua đ
13
ù
M
u
t
oan n
pF I
đ u quan tr ng là nh n ra r n
n au tron đ t
t
tr
n t
đ ng lan t a vi c t ch c l
đ i các ho t đ n
ún n
tr t
n
l
t p
n o
n
các th tr
n t
đ c bi t đún
n
đ
ôn t n
n
a
p
c
c c n ph i thay
o tđ n
a
v lao đ ng lành ngh . M c dù
c có th tài tr cho các yêu c u m i b ng ngu n v n
Tron
nv n o t mv
ôn
un l t ch c l i c u trú
o n
v m t ôn n
các ho t đ ng hi n t i c a h và các công ngh m
n u nv nn
ut n
n lao đ n l
mua m y m i, thuê các nhà qu n lý m
n quan tr n
c, có nhi u cách khác
m i, doanh nghi p tron n
n n yv n
m t s doanh nghi p tron n
n ib
ng tài chính tron n
n l vô ùn quan tr n
bi t đ t n d ng l i th c a
c ngoài,
đ ng lan t a cho n n kinh t ch nhà có th
đ phát tri n th tr
ph thu c vào m
l
t
n ch t c a nó d a vào v n t n
uh t
tr
v
t
tl
n th c gi a
t p xú v
n
ng h p, t
oan n
n
đ
l
nn o l r t
p tron n
H n n a, vi c thi u
h n ch các doanh nghi p ti m n n
u này
s xu t hi n c a m t công ngh hoàn toàn m i mang l i nh ng
ti m n n đ khai thác không ch th tr
n tron n
m
nt
Theo McKinnon (1973) kh n đ nh r ng s phát tri n c a th tr
tr
n qu
t
ng v n l “ đ u
ki n c n v đ ” t ú đ y s “t p thu và ng d ng nh ng khoa h c k thu t th c
ti n tiên ti n nh t và phát tri n trong th c t ” N
vi c gia nh p th tr
ng tín d n đ
đ a. N u nh ng t p đo n đa qu
t
s h n ch trong
n tr s phát tri n c a các doanh nghi p n i
a đan
at đ ng trong qu c gia đ mu n
chuy n giao khoa h c công ngh , m t trong nh ng nhân t t o nên hi u ng tràn
công ngh , mà thi u v ng m t th tr
n
đa
ôn
đ ngu n l
s n xu t qu n lý tiên ti n đ
l
tr
t
ng tài chính phát tri n thì các doanh nghi p
n đ
c chuy n
c m t và ti m tàng mà qu
ti p c n và áp d ng nh ng công ngh
ao
n đ u này s
ađ
t
đ tđ
M c dù các b ng ch ng th c nghi m v F I v t n tr
ràng, s t
n t
a th tr
n t
n v t n tr
n
làm h n ch nh ng
c t ngu n FDI.
ng kinh t là không rõ
n n đ đ
c nghiên
14
c ur n r
v đ đ t nh ng k t lu n tích c
phát tri n t t t ú đ y t n tr
v L vn v
s t n tr
l
th là, th tr
ng kinh t . Khuôn kh lý thuy t
l p trong các tài li u, v i các b ng ch ng
c u th c nghi m n
n
n đ đ
c thành
c p qu c gia báo cáo trong các nghiên
aKn v L vn
n s
ng tài chính
99 a
v
n s
a
o t y r ng h th ng tài chính là r t quan tr ng cho
ng và phát tri n s n xu t.
Trong m t phân tích v vai trò c a các lo i khác nhau c a các t ch c tài chính,
Levine và Zervos (1998) cho th y th tr
n au n
c p d ch v
n
ng ch ng khoán và các ngân hàng cung
hai tính thanh kho n th tr
ngân hàng phát tri n tích c c d đo n t n tr
su t.
n
t
ng ch ng khoán và
l y v n, và c i thi n n n
c p ngành công nghi p, Rajan và Zingales (1998) th y r ng tình tr ng phát
tri n tài chính làm gi m
t n tr
p
t
n
o
ơn ty
nn o
ng. K t h p d li u công nghi p và c p qu c gia, Wurgler (2000) cho th y
r ng ngay c khi phát tri n tài chính khơng d n đ n m
phân b đ u t
nt t
T oL vn
8
thông tin v
p
nv
o đ t ú đ y t n tr
n n t n t
ao
t
n tr
a n l : s n xu t t ôn t n đ u t
p
o oan n
oan
đa
a v qu n lỦ r
am t
t tn m
n n
am t
un
tr
n
tron n
ao
v n
đ
ng kinh t .
am t
o tđ n
t
n t
n l
n t và 5
p n
un
đ ut
v n;
pt
n n
tl
m s t đ u t v cung
n ;t ot u nl
ro; uy đ n t t
m
mv ;
m
o
n
t s trao đ
v
H u qu
N
t
p qu n tr sau
n
hàng hoá và
qu
qua đ t ú đ y
t
n
n t
t
n t
tl
n t
n n
t
s p t tr n t
n o là m t
n t
t
n t
n t
đ n đ nv
n
t
n
u
n
u đ đ
t n
a
t p n n. FDI
n
u ách, vì FDI n
n đ x m xét t
n
ơn
đ n
an
s t
l
aF Iđ
t
v
đ
tron s t n tr
t n
n l
n
n t
15
m
n man l
su t tron n
V nn
v t
u n F I lan to
uln v
n o đ
t
an n
m
an n
on
n
l aro
ôn n
v n n
n t
n t v đ ot o
n n tron n
n
n n qu n lỦ t n
t
o
đ n
pv os
n nv n
t
n t n
pp n
s
t
n
8 Tron quá trình lan to n n su t t F I
đan p t tr n.
Theo Tos
sa H rano
atn n n
châu Á đan p t tr n:
n
o n
o n vay n n
u Á x y ra đ t
an u nv nv o
n
mđ n
đ Trun Qu
n t
n m tr
v sau
u
o nl
p n
a
t p, châu Á v n n t qu n trong
uÁ
8
- 2006 c a ACKS, và
a Alfaro và Ozcan (2008) d a trên d li u c a
72 qu c gia t 1975- 995 đ l m r
nv nđ n y
ôn đ a ra
t lu n th ng
ng tài chính phát tri n đ c bi t là s phát tri n đ y đ các ch c
đ nh ch
tài chính trong th tr
truy n quan tr ng c a F I
ôn
n đ
đ n va tr l m t kênh d n
n n n m nh r ng n u th tr
đ nh ch tài chính kém phát tri n s gi i h n kh n n
d ng nh n t
n
n
n m 1990 t
a đo n t n m n m
nghiên c u g n đ y n t n m
a
yv o
u Á tron
uv
Nh ng bài nghiên c u tron
n n
lu n v n
; Tron đ u t tr
n đ u tron
nh t r ng th tr
o
n s lun lay l n; V n đ u t
n u n quan tr n
SE N đ
n
đ ng hi u ng tràn c a F I n
nghiên c u c a Zar n Mu ama v Imran
ch có nh n đ t n
c có th tr
ng và các
a n n kinh t trong vi c t n
đ l y ví d
trên. Trong bài
n đ a ra
t lu n chung r ng
ng tài chính phát tri n m i có kh n n
p th t t
F I đ t ú đ y n n kinh t phát tri n.
T o
t
và
l aro
N u
o p ép
oan n
n t
nđ
a trun
an
t qu t n
t pn ns đ
n
t
tr
n t
ptn
n
n
n t
tn
n m
n l
n đap
av
n
a
l n
n u
t là
t
đ t n l p công ty riêng. Ngành
at n s l
oan n
qu
tr
n đan p t tr n
n
p tron n
at pn nđ
n t
n tron n
a
lo
v n
n l
hàng
n o
N
o p ép n
n
16
t n
tr
n y
n t n lan to F I V
n t
l t n tr
Tn
n p t tr n
n
un l
n
n
n t
n
am tn n
t t
ao
n t
t uy t
sn
uôn
o
F I t o
F I
n
n F Ip
n
t
n
n
n t ôn t
mô
n t n tr
n t n
u qu l m t n t
t
đ
Tron mô
n t n tr
n t
t
n t n
ôn
n n
sn m
n
sun
p
uv n
n
t p n n;
a
n đ nt
u
n t l
t
n đ nt n
n
o
uy n
ao ôn n
5 tron t p
qua đ
tr
u
n
o n vay n
đ
n m
o n t
F I
or n s
n
ns
yv o
n
a F I ao
v
on
l
n đ n um ts n
a
t un p
a t n m n v F I to n
mv
o ôn n
t
at n
n p n l n p n n m t s đ t
M ts l
n
n m qua đ F I v n
Theo Sun Dabla- Norr s
n o
amn đ
n
n
n
p
n
đ t n tr
F Ivn v n
o
a lỦ
n .
n
n T
n t
n n
n (Mello, 1997).
t p N n
n
đ n v t n tr
tr n t u n p t o đ n
m
t pt n
n t n n
n
y ut n o t
tron đ u t tr
nđ nt
m v F I v s t n tr
đ n l m ts
n nt y
đ t n tr
a n n
đ n lan t a n n su t v
t n
n
n n
đ t n tr
n t ôn qua n
l mt n t
ao
t
n t m so v
a mô
n t n tr
l y v n tron n
v n
u t
mô
aF I
n
n
xu t p t t m t tron
ôn
n
n
a đ n va tr r t quan tr n tron s p t tr n
ùn m t l
n
đ F I
đ t n tr
n p t tr n t t s t o ra a l n t n tr
y u v t
tr
xu
a m t qu
n t V
ùn m t m
n
t o ra ôn
u
n tron các
nv
u v p t tr n
l m con
n (Chaudhuri,
2010).
N
n n
m t
Norris
n F I
n t u
luôn
t
n
ôn Âu
EE
Nam v
v H
đ n
pt
MEN
tt
n
a ar z
va
đ m
p n
uv
,
ôn
vùn V n
aF I T
or n
u
n
n t l
t
l
uP
u Á M Lat n Trun
G
tmt yn
n
an
Trun v
ôn v
t qu t ú v
P
o
17
F I
r r n v p a
n o n o
o
tr
đn
uP
n s
tn
n
V s
av
m tt
nđn
t
s
Tron
n đ
a
tron v
“T
tr
n s
t
n
n
t u
n
uv F I
n đ
n t
n n
o n
tv t n
t
nào
t nt
M
n o
n
đ u t tron
đ n va tr quan tr n
t n F It
m t qu
n s
a
n t
.
t t p trun v t m quan tr n
p t tr n t
n mô tr
t u út
g
u qu
n luôn l m
av
n
n tr l y u t
n tron son son v
ađ tn
n
n p
tr
n
n t t
V t Nam
n t
n n m
n
at
tr
n t
V t Nam v n
a
s quan
n n m t u út F I
a
n p
tuy n
n
n
oan
nđ yn
đ ng c a đ u t tr c ti p n
l ut
n p
un ov v nđ n y
đ nv
o
n t v
đ ut n
t u út F I n m t ú đ y t n tr
n t
Tron
n
v
n
u
v nđ
nđn
un
n
tr
t
tr
n
a
n
t m đún m
t
m t u út
g i
s r t
uv
n tran .
n tr l đ u
á
ao
o n v n la t m
nam
a
t
đ
9n ur n s
nt p
g
3.3 T
a
o các t
n v
a
l
trong
t u
n n
n t
REER đ n
t qu n y
n m
nt
nđn
đ n t
n
v n uy tr
ođ ut t
t n
N
y v o t tr
tron
o
t
tron m
v nv n o
đ ut
ôn
lu n n t n s N uy n N
n o l nn
n mv
un
ụ
c ti p nh n đ u t ” v
ôn đ
v
n u n
p đ n va tr
at
n
Tr n Nguy n Ng
n T
n
Nam sau cu c kh ng ho ng tài chính ti n t
giá m t cách toàn di n s t
kinh t Vi t Nam.
n
u FDI
th i k n n kinh t Vi t
ôn Nam Á n
n
t qu
ađ n
đ ng tích c c và h n ch c a ho t đ n F I đ n n n
18
Lu n án ti n s
n t c a Tri u H ng C m (2004) , b n p
đ nh tính và s d n p
n p p
quy đa
n, lu n n đ x y
n
hình (g m 5 bi n) phân tích các nhân t
n p pt
đo t
ng m t mô
n đ n ho t đ ng thu hút FDI t i
Vi t Nam th i k 1988 – 2001. K t qu cho th y các bi n: t
đ u t qu c n i, t giá h
ng kê,
c, vi n tr n
đ t n tr
c ngồi có n
hút FDI t i Vi t Nam và lu n n đ t i t l p đ
ng th c,
n đ n vi c thu
c các gi i pháp nh m đ y m nh thu
hút FDI t i Vi t Nam đ xu t m t s ki n ngh nh m hoàn thi n các gi i pháp này.
Nghiên c u c a Tam Bang Vu (2008), s d n p
d li u c a 11 ngành kinh t t i Vi t Nam
lu n r ng FDI có n
tr
n đ n
Vi t Nam n
ng kinh t
i quy GLS v i b
a đo n 1988 – 2012. Tác gi đ
ôn đ
u qu
t
đ n n n su t lao đ n v t n
và tích c
n
n p p
c phân ph
đ n đ u gi a
các ngành kinh t .
Lu n án ti n s
đa
n đ nghiên c u t
t i Vi t Nam
t
n t c a H Nh t Quang (2010), s d n p
n p p
i quy
đ ng c a c a các y u t kinh t v mô đ i v i thu hút FDI
a đo n 1989 – 2009, k t qu cho th y có 4 y u t v mơ quan tr ng
đ n đ n ho t đ ng thu hút FDI là: giá tr GDP th c, giá tr tiêu dùng cu i hàng
n m tron n n kinh t , t ng giá tr t
v c nông nghi p. Lu n n
n m i qu c t
n đ a ra
đ ut n
n
n s
n ngh v
v oln
l n quan đ n
t u út đ u t F I v o V t Nam.
t
t ym
ù
n
un
n
tr
n v n v s l u t ôn v n
n
n v n
s t ay
a
a
n
n
v
pt
t
nđ t n y
n
n
u
n u nv nF I
un nn nv nđ
ađ n đ u
un ox mt
n t
tr
vùn v
n t
n o v va tr
V t Nam
a V t Nam n m
un y
n n
at
tr
n
n
n n
n t
m ty ut
n t
t m
t
o
n tron
o lỦ o
19
IV.
TH C TR NG V
NG KINH T T I VI T
N 1990 - 2013
Tr
tr
đ v o p n t
n
n t
m
V t Nam
t n tr
n
n t
n
4.1
t tr c ti p
quan
n
a F I t
n
ta tron
u tr n
y
a đo n 99 -
c ngoài t i Vi t
v
gi i đ
u t V t Nam đ t u út đ
ngoài v i t ng v n đ n
US
t u út đ
: ôn n
T
tr n F I v
sau:
u t n
c ngoài, B K
n đ u t tr c ti p n
tron đ v n gi
a
đ
c
n n đ t 71,9 t
ln
p ch bi n, ch t o, xây d ng, thơng tin và truy n
thơng, khai khống, d ch v l u trú v
đo n v
qu t v t
c 100 qu c gia và vùng lãnh th đ n đ u t t i h u h t
v c quan tr n n
Có th p n
n v t n
n 1990 ậ 2013
c 14.522 d
Ủ đ t 210,5 t US
n t
n
T n đ n h t tháng 12/2012, theo th ng kê c a C
ho
tr
nu n ầ
a đo n 1990 – 2012 thu hút FDI c a Vi t Nam thành các giai
đ m c th sau:
988 đ n 1990: v i t ng s v n đ n
và t ng s v n th c hi n l
Ủ
ôn đ n
n 1,6 t USD, t ng s d án là 211
yl t
i k kh
đ u c a FDI t i Vi t
Nam nên k t qu thu hút v n đ u t n
c ngồi cịn ít, các doanh nghi p FDI ph i
hoàn thành th t c c n thi t ngay c
đ
đ n đ n tình hình kinh t Vi t Nam
T
99
đ n 99 : đ y l n
bi n n i b t đ t đ
tr
đo n m mô tr
t
n n m n n kinh t Vi t Nam đ
o
p
Ủ
mc v nc pm
n đ ut
đ ut
n
n
at
p
n
ng chuy n
đ u khá toàn di n F I t n
c nh ng thành t u kinh t
o p t tr n kinh t – xã h i. Th i k
c xem là th i k “ ùng n ” F I t i Vi t Nam v i 1.781 d
có t ng v n đ n
F I
a đo n này.
ng nhanh và b t đ u có nhi u đ n
n yđ
c c p gi y p ép đ u t
nđ
cc p phép
v t n v n) 23,8 t US
oan t i Vi t Nam đ
oan t p so v i m t s n
lao đ ng t i Vi t Nam v i giá nhân công r , th tr
tđ uh pd n
c trong khu v c, l
yl
a
n
đ u
l
ng
ng m i. Vì v y v n F I đ vào
20
t n n an
Vi t Nam liên t
v s d án, s v n đ n
v đ n
to t i các thành ph n kinh t
tiêu kinh t xã h i c a đ t n
v i t ng s v n đ u t đ n
c. N u tron
Ủ
d án v i s v n đ u t đ n
v n F I n m 99 đ t m
997 đ n
T
:đ
Nam, ch y u o t
tr
n
đ ut
Tron
đ n
n
t US t
Ủ 7 9 t US
t US n
4.1
US
v
t n
a đo n này ch có 961 d
phép trong nh n n m tr
đ n
r n n m 995 đ t u út đ
p 5,5 l n n m 99
c 415
c bi t,
Ủ
đ ng c a cu c kh ng ho ng tài chính Châu Á và do mơi
n v nđ n
các d án có quy mơ v a và nh
T
a n m 988 – 1990 ch có 214 d án
n
Vi t Nam tr nên kém h p d n so v
nv t
đ ng lan
i s gi m sút m nh c a dòng v n F I đ vào Vi t
Ủ
1998 ch b n 8 8% n m 997 n m 999
g p
t
c vào vi c th c hi n các m c
đ n đ m g n 9,7 t USD v n đ n
tr n
n mđ uc a
Ủ
pt
Ủm
n
n tron t
nđ
c c p phép v i t ng v n
a n m sau luôn t
b ng
c trong khu v c.
n n m tr
8% n m 998
i k này, nhi u d
đ p i t m d ng tri n khai ho t đ n
nF Iđ
on
n m
y u là
cc p
đ ut
đa s t Hàn Qu c, H ng Kông).
-2012
5:
a đo n này thu hút v n c p m i (k c t n v n đ t 20,8 t
t 73% so v i m c tiêu t i Ngh quy t 09/2001/NQ-CP ngày 28/08/2001
