Xử lý nước thải ô nhiễm dầu bằng phương pháp sinh học

yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

LͤI Mͦ Ĉ̮U
D̯u m͗ ÿã, ÿang và sͅ là ngu͛n nguyên li͏u vô cùng quý giá cͯa m͟i qu͙c gia nói
chung và toàn th͋ nhân lo̩i nói riêng. Công nghi͏p khai thác, ch͇ bi͇n và s͵ dͭng
các s̫n pẖm d̯u m͗ phát tri͋n nhanh chóng kéo theo h͏ lͭy cͯa nó là các ch̭t
th̫i nhi͍m d̯u gây ô nhi͍m môi tr˱ͥng n˱ͣc ̫nh h˱ͧng ÿ͇n h͏ sinh thái và sͱc
kh͗e cͯa con ng˱ͥi. Chính vì lͅ ÿó mà vi͏c x͵ lý n˱ͣc th̫i ô nhi͍m d̯u là m͙i
quan tâm ÿ˱ͫc ÿ̿t ra c̭p thi͇t. Trong s͙ các nhi͉u bi͏n pháp x͵ lý ÿã ÿ˱ͫc ÿ˱a
ra thì “Vi͏c x͵ lý n˱ͣc th̫i ô nhi͍m d̯u b̹ng ph˱˯ng pháp sinh h͕c” mang l̩i
hi͏u qu̫ kͿ thu̵t và kinh t͇ cao.
Em ÿã c͙ g̷ng r̭t nhi͉u, song thͥi gian nghiên cͱu còn h̩n ch͇ nên bài ti͋u lu̵n
cͯa em ch̷c ch̷n còn nhi͉u thi͇u sót. Do ÿó, chúng em r̭t mong ÿ˱ͫc s͹ giúp ÿͩ
và góp ý cͯa th̯y cùng các b̩n ÿ͋ hoàn thi͏n t͙t h˯n bài ti͋u lu̵n này.
Em xin chân thành c̫m ˯n!

ϭ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

MͬC LͬC
CHѬѪNG 1. NGUӖN GӔC CӪA NѬӞC THҦI͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϰ
Ô NHIӈM DҪU͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϰ
CHѬѪNG 2. THÀNH PHҪN VÀ TÁC HҤI CӪA ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϱ

NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϱ
I.

THÀNH PHҪN CӪA NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϱ

1.

Bҧn chҩt các loҥi nѭӟc thҧi chӫ yӃu trong khai thác và lӑc dҫu ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϱ

2.

Các sҧn phҭm hóa dҫu chӫ yӃu cùng các chҩt ô nhiӉm tѭѫng ӭng͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϲ

II.

TÁC HҤI CӪA NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϴ

CHѬѪNG III. XӰ LÍ NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU BҴNG ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϴ
PHѬѪNG PHÁP SINH HӐC͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϴ
I. QUY TRÌNH XӰ LÝ CHҨT THҦI Ô NHIӈM DҪU BҴNG PHѬѪNG PHÁP SINH
HӐC͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϵ
II.

BҦN CHҨT ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϵ

III.

NGUYÊN LÝ ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϵ

IV.

CѪ CHӂ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϬ
CÁC DҤNG CÔNG NGHӊ XӰ LÝ ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϬ

V.

CÁC PHѬѪNG PHÁP ÁP DӨNG ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϬ

VI.
1.

HiӃu khí ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϬ

2.

Kӷ khí ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϭϬ

VII.

CÁC CHӪNG VI SINH VҰT ĈѬӦC SӰ DӨNG ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϭ

VIII.

CÁC ĈIӄU KIӊN ҦNH HѬӢNG ĈӂN VI SINH VҰT ĈѬӦC SӰ DӨNG͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϯ
CÁC CÔNG NGHӊ ĈѬӦC ÁP DӨNG͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϱ

IX.
1.

Xӱ lý nѭӟc dҫu mӓ ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϱ

2.

Xӱ lý nѭӟc lүn dҫu mӣ ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϱ

3.

Xӱ lí nѭӟc thҧi lӑc dҫu ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϱ

Ϯ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ
MӜT SӔ THIӂT Bӎ ĈѬӦC SӰ DӨNG TRONG PHѬѪNG PHÁP XӰ LÝ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϴ

X.
1.

Công nghӋ lӑc dòng ngѭӧc bùn sinh hӑc USBF͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϭϴ

2.

Ao әn ÿӏnh nѭӟc thҧi ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ϮϮ

3.

Aerotank ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϯ

4.

BӇ UASB ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϱ

CHѬѪNG 5. KӂT LUҰN ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϳ
I. HIӊU QUҦ ӬNG DӨNG CÔNG NGHӊ SINH HӐC TRONG XӰ LÝ NѬӞC THҦI
NHIӈM DҪU͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ Ϯϳ
II.

Ý NGHƬA THӴC TIӈN ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϳ

III.

MӜT SӔ NHѬӦC ĈIӆM CÒN TӖN TҤI͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϴ

TÀI LI͎U THAM KH̪O͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϯϵ

ϯ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

CHѬѪNG 1. NGUӖN GӔC CӪA NѬӞC THҦI
Ô NHIӈM DҪU
Nѭӟc thҧi nhiӉm dҫu phát sinh tӯ các khu vӵc:
1. Khoan và khai thác dҫu: Phát sinh tӯ
- Nѭӟc sҧn xuҩt
- Bùn khoan.
2. Vұn chuyӇn dҫu thô và các sҧn phҭm ÿã chӃ biӃn tӯ dҫu:
- Do dҫu tràn, rӟt ra khӓi tàu chӣ dҫu.
- Nѭӟc dѭӟi hҫm tàu xҧ bӃn cҧng.
- Tàu bӏ vӥ trên ÿѭӡng vұn chuyӇn.
3. Khu vӵc cҧng tiӃp nhұn:
- Nѭӟc dҵn tàu, nѭӟc vӋ sinh tàu
- Nѭӟc ӕng dҫu (khi kéo tӯ biӇn lên boong)
- Rò rӍ trên ÿѭӡng ӕng dүn dҫu tӯ tàu vӅ kho chӭa .
4. Nhà máy lӑc dҫu:
- Nѭӟc tӯ các công ÿoҥn công nghӋ, ÿһc biӋt ӣ công ÿoҥn cracking.
- Nѭӟc thҧi nhà máy.
5. Công nghiӋp hóa dҫu: Nѭӟc thҧi nhà máy ô nhiӉm tӯ:
- Nguӗn nguyên liӋu thô
- Các dung môi
- Các chҩt xúc tác
- Các polime ӣ trҥng thái lѫ lӱng hoһc nhNJ tѭѫng.
6. Khu vӵc kho chӭa: phát sinh do các nguyên nhân chính sau:
- Súc rӱa, làm mát bӗn chӭa
- VӋ sinh máy móc, thiӃt bӏ
- Rѫi xăng dҫu xuӕng nguӗn nѭӟc
- Xҧy ra sӵ cӕ
- Nѭӟc mѭa chҧy tràn qua khu vӵc kho
Trong ÿó nѭӟc xҧ cһn tӯ quá trình súc rӱa bӗn chӭa vӟi chu kǤ 2 năm súc rӱa
1 lҫn là nguӗn thҧi có mӭc ÿӝ ô nhiӉm dҫu cao nhҩt, nӗng ÿӝ lên ÿӃn hàng chөc

ngàn ppm.

ϰ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

CHѬѪNG 2. THÀNH PHҪN VÀ TÁC HҤI CӪA
NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU
I. THÀNH PHҪN CӪA NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU:
1. Bҧn chҩt các loҥi nѭӟc thҧi chӫ yӃu trong khai thác và lӑc dҫu:
Dung tích nѭӟc,
% dung tích dҫu
khai thác

Nguӗn gӕc
Khai thác:
- Bãi giӃng dҫu
- Nѭӟc sҧn xuҩt
Khoan
Cһn dҫu và dӏch khoan
Vұn chuyӇn:
- Nѭӟc hҫm tàu
- Tàu nѭӟc sҥch

0 – 600

Các chҩt ô
nhiӉm khác

200 – 1000
TiӃp theo thiӃt bӏ
phân chia ba pha

NaCl, cát
Sét
Muӕi, bentonit
linosulfonat

( 25 – 30% dung
tích tàu dҫu)

Lӑc dҫu:
5–6
- Khӱ muӕi
- Cracking xúc tác – 6 – 10
lӓng (FCC)
- Nѭӟc mѭa
2 – 2.5
- Nѭӟc ngѭng tӯ
tháp chѭng khí
quyӇn
- Nѭӟc ngѭng tӯ
1-1.5
tháp chѭng chân

không
Các nguӗn khác
Xút ÿã dùng xҧ tӯ tháp khӱ sulfua
FCC: Phenolic caustic soda (phenol xoda)
Các tháp cracking hѫi Merox: xút – sulfua
Dҫu bôi trѫn
Dӏch chiӃt chӭa chҩt thѫm và không parafi
Mӝt lѭӧng lӟn các muӕi vô cѫ cNJng xҧ ra nhѭ:
ϱ

Hidrocacbon (mg/l)

Sau khi chӭa, trung
bình 50 – 80 sáp
parafin, 500 – 1000
nhNJ tѭѫng
50 – 150 HC nhҽ
100 – 150
BiӃn ÿӝng
50

150

NaCl, phenol,
S2S2-, RSH,
NH4+, Phenol
Cát
Phenol, NH4+
Phenol, NH4+

Các chҩt ô nhiӉm (g/l)
Phenol: 10-60
RSH, S2- : 0,3-10
S2- : 10-40, RSH: 0,3–20, phenol:
0.2-2
Furural
Metyl, etyl, xeton

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

-

NaCl khi tәng hӧp chҩt clo ( PVC và dung môi)
CaCl2 trong trѭӡng hӧp caprolactam và acrylat
ViӋc xҧ AlCl3 tѭѫng ӭng vӟi các phҧn ӭng alkyl hóa diӉn ra trong quá trình
sҧn xuҩt etilbenzen và cumen (bҵng axit H3PO4).
2. Các sҧn phҭm hóa dҫu chӫ yӃu cùng các chҩt ô nhiӉm tѭѫng ӭng:

Cracking
hѫi
Hóa

Hóa khí
tәng hӧp

Sҧn phҭm quá trình

Các chҩt ô nhiӉm

Etilen, propilen,
butadien
Metanol (chuyӇn hóa
hѫi naphta và oxi hóa
tӯng phҫn)
Ure

Phenol, các axit hӳu cѫ

Các sҧn
phҭm oxi TBA – butanol bұc ba
hóa hoһc
clorua
Axetaldehit (oxi hóa
hóa
etilen)
Axit axetic (oxi hóa
axetaldehit, methanol,
Co
Phenol (oxi hóa cumen)

Monome
ϲ

Metanol, các loҥi rѭӧu

nһng
Ure 1- 10 g/l
NH4OH 0,1 –
0,5 g/l

CO(NH2)2
(CONH2)2NH

Xӱ lý olefin cҳt mҥch C4
và C5
MTBE (ete hóa
Metanol, izo buten
izobuten)
Butanol
MEC (hidrat hóa buten)
Etilen oxit (oxi hóa trӵc
tiӃp etilen)
Propilen oxit (clohidrin)

Vinylaxetat (tӯ

Các chҩt ô
nhiӉm khác
S2-, RSH, HC

Etilen glicon,
Axetaldehit, CO2,
hidrocacbon
Ete diclopropan
diizopropilic

Propilen oxit, izobutan,
axeton
Axetaldehit, axit axetic,
oxalate
Axit formic, axetat,
axeton
Bezen, cumen
Axetaldehit, axeton,

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

Axit sulfuric,
các chҩt xúc
tác
Hidrocacbon
Nѭӟc kiӅm,
NaCl, CaCO3,
bùn cһn
Nѭӟc axit
Nѭӟc axit,
thoriiiodua
Bentonit,
AlCl3,
hidrocacbon
FeCl3

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ

's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

vinyl

axetylen)
Vinylclorua (clo hóa
etilen)
Axit acrylic, acrylat,
metaacrylat (oxi hóa
propilen)
Acrilo nitril (propilen,
oxi hóa amon)
Caprolactam (nilon 6)
theo hidroxilamin

acrolein
Dicloctan

Axit adipic
Axit terephtalic (oxi hóa
propilen)
Poliete, poliol

Xiclohexan, bezen
Axit axetic, các axit
thѫm, xilen
Polietilen glicol,
polipropilen glicol
Hidrocacbon olifinic

Monome Butadien (khӱ hidro cӫa
Elastome butan)
Neopren, policloropren
Stiren (khӱ hidro cӫa
etylbenzen)
Polieste:
- Sӧi
- Cao su
Polietilen:
- LDPE
- HDPE

ϳ

HCl, NaCl,HC

Axit axetic, acrolein

Các chҩt xúc
tác, (NH4)2SO4

CN-, axetonitril

Các chҩt xúc
tác, (NH4)2SO4
(NH4)2SO4,
chӫ yӃu tính
axit
Nitrat, NaOH
Các chҩt xúc

tác

Xiclohexan, lactam amin,
hidroxilamin

Dүn xuҩt clo
Benzen, etylbenzen

AlCl3, dҫu mӓ
diatom

Axit terephtalic, etilen
glylcol, axit adipic và axit
malenic, etilen glylcol

Polipropilen (phѭѫng
pháp khô)

Hexan, chҩt tҭy rӱa
không phân ly ion

Polistiren

Stiren

Cao su:
- SBR

Stiren và butadiene,
acrilonitril butadiene, các

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

Dҫu mӥ, các
chҩt bám theo
bөi PE, chҩt
xúc tác
Tính axit nhҽ :
Al3+, Ti4+, bөi,
sҳc tӕ
Tính axit
mҥnh: NaCl,
H3PO4, bөi PS,
chҩt tҭy rӱa
Xà phòng, các
chҩt xúc tác.

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

-

Polibutadien

Chҩt dҿo Epoxi
Các chҩt dҿo acrilic
Chҩt dҿo poliuretan

Chҩt dҿo phenolic

Al3+, keo tө
latex, các chҩt
xúc tác, Ti4+,
NH4+, latex

hӧp chҩt vӟi oxi

Epiclohidrin, các loҥi
phenol thѫm
Dimetilmetacrilic
Diizoxianat, etepoliol,
poliestepoliol
Axetaldehit, formaldehit,
các phenol

CN-

H2SO4, chҩt
tҭy rӱa không
phân li ion

II. TÁC HҤI CӪA NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU:

Do trong nѭӟc thҧi ô nhiӉm dҫu có chӭa hàm lѭӧng các Hydrocarbon khó phân
hӫy, nhҩt là các hӧp chҩt vòng thѫm nên nӃu không ÿѭӧc xӱ lý nѭӟc thҧi triӋt ÿӇ
khi xҧ ra nguӗn nѭӟc tӵ nhiên sӁ gây ô nhiӉm nguӗn nѭӟc, ҧnh hѭӣng ÿӃn ÿӡi
sӕng sinh thái cӫa ÿӝng thӵc vұt nhѭ gây ÿӝt biӃn gen, gây suy vong giӕng nòi và
có thӇ bӏ tuyӋt chӫng. Hѫn hӃt là gây ҧnh hѭӣng không tӕt trӵc tiӃp cNJng nhѭ gián

tiӃp ÿӃn sӭc khӓe con ngѭӡi nhѭ các bӋnh ngoài da, ung thѭ,…

CHѬѪNG III. XӰ LÍ NѬӞC THҦI Ô NHIӈM DҪU BҴNG
PHѬѪNG PHÁP SINH HӐC
Trong thӵc tӃ ngѭӡi ta ÿã nghiên cӭu ra rҩt nhiӅu phѭѫng pháp xӱ lý nѭӟc thҧi ô
nhiӉm dҫu cho hiӋu quҧ cao. Các phѭѫng pháp ÿó bao gӗm:
1. Phѭѫng pháp hóa hӑc
2. Phѭѫng pháp hóa lý
3. Phѭѫng pháp sinh hӑc
Thông thѭӡng phѭѫng pháp sinh hӑc ÿѭӧc áp dөng trong giai ÿoҥn cuӕi trong các
công nghӋ xӱ lý nѭӟc thҧi nhiӉm dҫu ÿӇ xӱ lý phҫn còn lҥi mà các phѭѫng pháp
khác khó có thӇ áp dөng hiӋu quҧ. Phѭѫng pháp sinh hӑc cho hiӋu quҧ cao và triӋt
ÿӇ.

ϴ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

I.

QUY TRÌNH XӰ LÝ CHҨT THҦI Ô NHIӈM DҪU BҴNG PHѬѪNG
PHÁP SINH HӐC:
1. Xác ÿӏnh chҩt ô nhiӉm
2. Ĉánh giá khҧ năng bӏ phân hӫy bҵng VSV

3. Phân tích ÿiӅu kiӋn hóa-lý-sinh nѫi ô nhiӉm
4. Lӵa chӑn phѭѫng pháp tiӃn hành xӱ lý: Kӏ khí hay hiӃu khí hoһc cҧ 2
5. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn cҫn thiӃt cho VSV phát triӇn
6. Chӑn kӻ thuұt ÿѭӧc sӱ dөng
7. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn ҧnh hѭӣng
8. Phѭѫng pháp theo dõi, ÿánh giá hiӋu quҧ xӱ lý

II.

BҦN CHҨT:
Vi sinh vұt trong môi trѭӡng có dҫu mӓ, vӟi ÿiӅu kiӋn thích nghi chúng có thӇ “ăn”
ÿѭӧc dҫu mӓ ( nói chính xác hѫn là các vi sinh vұt sӱ dөng các hӧp phҫn dҫu mӓ
làm cѫ chҩt dinh dѭӥng nguӗn cacbon).
Bҧn chҩt cӫa công nghӋ sinh hӑc trong xӱ lý nѭӟc thҧi nhiӉm dҫu là sӱ dөng các
tұp ÿoàn vi sinh vұt có khҧ năng phân hӫy dҫu và ÿӗng thӡi tҥo ÿiӅu kiӋn tӕi ѭu ÿӇ
VSV sӱ dөng các thành phҫn cӫa dҫu trong nѭӟc thҧi ÿӇ phát triӇn và hoҥt ÿӝng.

III.

NGUYÊN LÝ:

Trong môi trѭӡng cӫa nѭӟc thҧi ô nhiӉm dҫu, các tӃ bào vi sinh vұt lҩy các thành
phҫn dҫu mӓ và các nguyên tӕ vi lѭӧng khác hoһc có sҹn trong môi trѭӡng hoһc
ÿѭӧc cung cҩp thêm tӯ bên ngoài ÿӇ biӃn ÿәi thành năng lѭӧng cho các quá trình
sinh tәng hӧp tҥo sinh khӕi, sinh trѭӣng và phát triӇn. Sau các quá trình ÿó, các
ϵ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ

yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

thành phҫn dҫu mӓ gây ô nhiӉm trong nѭӟc ÿѭӧc biӃn ÿôi thành nhӳng thành phҫn
hoһc có lӧi hoһc vô hҥi.
IV.

CѪ CHӂ:
1. Di chuyӇn các chҩt gây ô nhiӉm tӯ pha lӓng tӟi bӅ mһt cӫa tӃ bào VSV do
khuӃch tán ÿӕi lѭu và phân tӱ.
2. Di chuyӇn chҩt tӯ bӅ mһt ngoài tӃ bào qua màng bán thҩm bҵng khuӃch tán
do sӵ chênh lӋch nӗng ÿӝ các chҩt ӣ trong và ngoài tӃ bào.
3. Quá trình chuyӇn hóa các chҩt trong tӃ bào VSV vӟi sӵ sҧn sinh năng lѭӧng
và quá trình tәng hӧp các chҩt mӟi cӫa tӃ bào vӟi sӵ hҩp thө năng lѭӧng.

V.

CÁC DҤNG CÔNG NGHӊ XӰ LÝ:
1. Kích hoҥt (Biostimualation) - thêm chҩt dinh dѭӥng và oxy.
NӃu vùng cҫn xӱ lý có sҹn VSV bҧn ÿӏa có khҧ năng phân hӫy dҫu thì ta chӍ cҫn
thêm chӃ phҭm ÿӇ kích thích VSV hoҥt ÿӝng. ( Vùng thѭӡng xuyên xҧy ra ô
nhiӉm). ChӃ phҭm ӣ ÿây chính là nguӗn nito, photphat, các chҩt vi lѭӧng,…
2. Tăng cѭӡng (Bioaugmentation) - thêm VSV:
NӃu vùng cҫn xӱ lý không có sҹn VSV thì ta phҧi bә sung sinh khӕi phù hӧp và
tҥo mӑi ÿiӅu kiӋn phù hӧp ÿӇ chúng phát triӇn(Vùng mӟi xҧy ra ô nhiӉm).
3. Theo dõi quá trình làm sҥch tӵ nhiên (Bioattenuation).

VI.

CÁC PHѬѪNG PHÁP ÁP DӨNG:
1. HiӃu khí:
a. Nguyên t̷c:
Phѭѫng pháp hiӃu khí dùng ÿӇ loҥi các chҩt hӳu cѫ dӉ bӏ vi sinh phân hӫy ra khӓi
nguӗn nѭӟc. Các chҩt này ÿѭӧc các vi sinh hiӃu khí oxy hóa bҵng oxy hòa tan
trong nѭӟc.
b. Các giai ÿo̩n cͯa quá trình phân hͯy hi͇u khí:
Gÿ1)Oxi hóa các chҩt hӳu cѫ
Gÿ2)Tәng hӧp xây dӵng tӃ bào
Gÿ3)Tӵ oxi hóa chҩt liӋu tӃ bào (tӵ phân hӫy)
c. Ph˱˯ng trình chung:
sŝ ƐŝŶŚ ǀҨƚ

Chҩt hӳu cѫ + O2 + nguyên tӕ vӃt
CO2 + H2O + NH3 +…
2. Kӷ khí:
a. Nguyên t̷c:
Phѭѫng pháp kӷ khí dùng ÿӇ loҥi bӓ các chҩt hӳu cѫ có trong phҫn cһn cӫa
nѭӟc thҧi bҵng VSV tùy nghi và VSV kӷ khí.
ϭϬ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

b. Quá trình chuy͋n hóa ch̭t hͷu c˯ nhͥ vi khu̱n k͓ khí chͯ y͇u x̫y ra theo
các b˱ͣc:
¾ Lên men acid thӫy phân và chuyӇn các sҧn phҭm thӫy phân( nhѭ acid béo,
ÿѭӡng) thành các acid và rѭӧu mҥch ngҳn hѫn và cuӕi cùng thành khí CO2.
¾ Lên men metan: Phân hӫy các chҩt hӳu cѫ thành metan và khí CO2. ViӋc
lên men metan nhҥy cҧm vӟi sӵ thay ÿәi pH, pH tӕi ѭu cho quá trình tӯ
6,8-7,4.
c. Ph˱˯ng trình chung:
sŝ ƐŝŶŚ ǀҨƚ

Chҩt hӳu cѫ + nguyên tӕ vӃt
vô hҥi.
VII.

CO2 + CH4 + chҩt vô cѫ + chҩt hӳu cѫ

CÁC CHӪNG VI SINH VҰT ĈѬӦC SӰ DӨNG:
Trong thӵc tӃ, các thành phҫn cӫa dҫu mӓ và khí ÿӕt là các hӧp chҩt hӳu cѫ khó bӏ
vi sinh vұt phân hӫy. Ngѭӡi ta ÿã tìm thҩy nhiӅu loài vi khuҭn thuӝc các giӕng
Pseudomonas, Alcaligenes, Nocardia, Microccus có khҧ năng phân hӫy xăng dҫu.
Ngoài ra còn thҩy các loài cӫa các giӕng Achromobacter, Acinetobacter,
Artrobacter, Bacillus, Flavobacterium… cNJng có hoҥt tính này. Ӣ ViӋt Nam ( theo
nghiên cӭu cӫa mӝt sӕ tác giҧ) ÿã phát hiӋn có mӝt sӕ loài vi khuҭn sӱ dөng ÿѭӧc
cacbuahidro trong ÿó chӫ yӃu là Pseudomonas, Microbacterium, Micrococcus,
Bacillus. Trong ÿiӅu kiӋn kӏ khí còn tìm thҩy vi khuҭn khӱ sulfat gram âm là
Desulfovibrio có khҧ năng sӱ dөng dҫu.
1. Giӕng Pseudomonas:

Hình 1: Pseudomonas ( và tӃ
bào Pseudomonas dѭӟi kính hiӇn vi ÿiӋn tӱ phóng ÿҥi 20.000 lҫn

a. Ĉ̿c ÿi͋m:

ϭϭ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

+ Pseudomonas là nhӳng trӵc khuҭn gram (-), chuyӇn ÿӝng do có tiên mao mӑc ӣ
mӝt ÿҫu.
+ Trӵc khuҭn có thӇ là hình que thҷng hoһc hѫi cong, không tҥo thành bào tӱ và
phát triӇn ӣ ÿiӅu kiӋn kӏ khí.
+ NhiӅu loài cӫa giӕng này ѭa lҥnh, nhiӋt ÿӝ tӕi thiӇu là -2 - 5oC, tӕi ÿa là 20 - 25
o
C.
+ Tҩt cҧ Pseudomonas ÿӅu có hoҥt tính amilaza và proteaza, ÿӗng thӡi lên men
ÿѭӧc nhiӅu loҥi ÿѭӡng và tҥo màng nhҫy.
b. ̪nh h˱ͧng môi tr˱ͥng ÿ͍n s͹ sinh tr˱ͧng và phát tri͋n Pseudomonas:
+ pH môi trѭӡng <5,5 sӁ kìm hãm vi khuҭn Pseudomonas phát triӇn và kìm hãm
sinh tәng hӧp proteaza.
+Nӗng ÿӝ muӕi trong nѭӟc tӟi 5-6% thì sinh trѭӣng cӫa vi khuҭn này bӏ ngѭng trӋ.
2. Vi khuҭn Bacillus:
Vi khuҭn Bacillus là trӵc khuҭn rҩt phә biӃn trong tӵ nhiên. Hay gһp nhҩt là
Bacillus subtilis (trӵc khuҭn khoai tây) và Bacillus mesentericus (trӵc khuҭn cӓ
khô).

Hình 2: Giӕng Bacillus subtilis
( />
ϭϮ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Hình 3: Bacillus subtilis TӃ bào và Khuҭn lҥc
(From MicrobeWiki, the student-edited microbiology resource)
a. Ĉ̿c ÿi͋m:
+ Chúng có hình que, gram (+) ÿӭng riêng rӁ hoһc kӃt thành chuӛi hoһc sӧi.
+ Sinh bào tӱ, sӕng hiӃu khí (hoһc kӏ khí tùy nghi).
+ Thѭӡng sinh enzim proteaza và amilaza.
b. Các ÿi͉u ki͏n ̫nh h˱ͧng:
+ Hai loài này có nhiӋt ÿӝ sinh trѭӣng thích hӧp là 35 – 45oC, tӕi ÿa ÿӃn 60oC
+ Ӣ môi trѭӡng có pH dѭӟi 4,5 chúng ngӯng phát triӇn.
VIII.
1.
2.
3.

4.

CÁC ĈIӄU KIӊN ҦNH HѬӢNG ĈӂN VI SINH VҰT ĈѬӦC SӰ DӨNG:
Khҧ năng biӃn ÿәi chҩt ô nhiӉm cӫa VSV: Chӫng loҥi, sӕ lѭӧng, hoҥt tính,…

“Bioavailability”: chҩt ô nhiӉm ӣ dҥng có khҧ năng ÿѭӧc VSV tiӃp cұn và biӃn
ÿәi.
YӃu tӕ hóa-lý môi trѭӡng ҧnh hѭӣng ÿӃn khҧ năng biӃn ÿәi chҩt ô nhiӉm bҵng
VSV( pH, nhiӋt ÿӝ, ÿӝ ҭm, ÿӝ muӕi, chҩt nhұn ÿiӋn tӱ, dinh dѭӥng, oxy, ÿӝc
tính).
Kӻ thuұt xӱ lý sӁ ÿѭӧc ӭng dөng

ϭϯ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Hình 4: Sѫ ÿӗ sӵ sinh trѭӣng cӫa các VSV khi xӱ lý nѭӟc thҧi hӳu cѫ

Hình 5: Nӗng ÿӝ giӟi hҥn cho phép cӫa các chҩt trong nѭӟc thҧi ÿӇ xӱ lý
theo biӋn pháp sinh hӑc
ϭϰ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

IX.

CÁC CÔNG NGHӊ ĈѬӦC ÁP DӨNG:
1. Xӱ lý nѭӟc dҫu mӓ:
Xӱ lý dҫu thô bҵng cách cho dҫu thô qua tách 3 pha ÿӇ thu dҫu thô, khí và nѭӟc.
Nѭӟc còn lүn dҫu mӓ tiӃn hành ӣ các thiӃt bӏ xyclon, thiӃt bӏ tách phân tҫng, loҥi
bӓ khí H2S, tuyӇn nәi cѫ hӑc, keo tө,..

Hình 6: Sѫ ÿӗ xӱ lý nѭӟc dҫu mӓ
2. Xӱ lý nѭӟc lүn dҫu mӣ:
Nѭӟc thҧi ÿѭӧc chuyӇn ÿӃn bӇ chӭa vӟi lѭu lѭӧng lӟn. BӇ này xây trên mһt
ÿҩt và lҩy ra mӝt lѭӧng thích hӧp ÿӇ xӱ lí, sau ÿó ÿә ra biӇn. Nѭӟc có thӇ lѭu
ӣ bӇ chӭa vài ngày, các chҩt rҳn sӁ lҳng và hӋ thӕng xӱ lí sӁ dѫn giҧn hѫn:
- Mӝt thiӃt bӏ loҥi bӓ dҫu sѫ bӝ, bҧo ÿҧm an toàn ( làm giҧm các ÿӍnh ô nhiӉm
HC)
- TuyӇn nәi bҵng không khí hòa tan vӟi chҩt làm ÿông tө hӳu cѫ loҥi kemazur.
- Xӱ lý bә sung ÿӇ loҥi BOD5 hoһc khӱ vӃt phenol.Có thӇ là không cҫn thiӃt,
nhѭng vүn cҫn ÿӇ dӵ phòng.
Trong trѭӡng hӧp làm sach kiӅm, các bӗn chӭa sӁ bӏ ô nhiӉm dҥng nhNJ rҩt
lӟn. ViӋc ÿiӅu chӍnh pH là rҩt cҫn thiӃt sau ÿó làm keo tө vô cѫ hay kӃt tө
FeS. HӋ thӕng này gӗm hai bӇ phҧn ӭng thay thӃ cho mӝt bӇ.
3. Xӱ lí nѭӟc thҧi lӑc dҫu:
- Cách thҧi dҫu và kích thѭӟc tҫm cӥ cӫa các nhà máy lӑc dҫu quyӃt ÿӏnh mӭc
ÿӝ ô nhiӉm cӫa nѭӟc thҧi.
Hình dѭӟi ÿây là sѫ ÿӗ nguyên lý tә chӭc xӱ lí nѭӟc thҧi cӫa nhà máy lӑc dҫu
gӗm: Nѭӟc mѭa chӭa dҫu, nѭӟc công nghӋ và nѭӟc tháo bình
ϭϱ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Hình 7: Sѫ ÿӗ nguyên lý tә chӭc xӱ lí nѭӟc thҧi cӫa nhà máy lӑc dҫu
-

-

Nѭӟc mѭa chӭa dҫu, lѭu lѭӧng rҩt khác nhau, ÿѭӧc ÿѭa vào bӇ chӭa sau ÿó
ÿѭa qua tuyӇn nәi ÿӇ loҥi bӓ dҫu. Tùy mӭc ÿӝ BOD5 và phenol, chúng có thӇ
ÿѭӧc xӱ lí bҵng phѭѫng pháp sinh hӑc.
Xӱ lí bұc ba cҫn thiӃt ÿӇ loҥi bӓ huyӅn phù cNJng nhѭ phenol dѭ thӯa bҵng các
loҥi lӑc sinh hӑc (Biofor, Biodrof, Oxidazur)
Nѭӟc công nghӋ ÿѭa tӯ thiӃt bӏ loҥi bӓ muӕi hay thiӃt bӏ cracking flo xúc tác
chӭa nhiӅu muӕi và nhNJ, có thӇ có S2- do xӱ lí sѫ bӝ khi loҥi bӓ dҫu bҵng kӃt
bông- tuyӇn nәi.
Xӱ lí nѭӟc công nghӋ có hai cách thѭӡng dùng là:
+ Xӱ lí hóa lí kӃt hӧp vӟi lӑc nhanh nѭӟc mѭa chӭa dҫu và bӇ tuyӇn nәi bҵng
không khí hòa tan
Nѭӟc công nghӋ ӣ ÿây gӗm: nѭӟc rӱa thiӃt bӏ trung gian, nѭӟc chӭa nhNJ ÿã
khӱ muӕi

ϭϲ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Hình 8: Sѫ ÿӗ xӱ lí nѭӟc thҧi cӫa nhà máy lӑc dҫu MOBIL-OIL có tuҫn hoàn
lҥi nѭӟc ÿã xӱ lí. Lѭu lѭӧng 400m3/h.
+ Nѭӟc nghèo BOD5 có chӭa muӕi cho tuҫn hoàn lҥi tӯng phҫn sau 2 giai
ÿoҥn xӱ lí sinh hӑc.
Hai loҥi nѭӟc công nghӋ và nѭӟc mѭa nhiӉm dҫu(ít muӕi) dùng cho làm mát
thiӃt bӏ làm lҥnh không khí.

Hình 9: Sѫ ÿӗ xӱ lí nѭӟc thҧi có tuyӇn nәi phân nhánh nѭӟc rӱa thiӃt bӏ lӑc
và nѭӟc loҥi bӓ muӕi. Lѭu lѭӧng 1000m3/h. Nhà máy lӑc dҫu FINANESTE(
BӍ)
- Xӱ lí nѭӟc thҧi cӫa các kho xăng dҫu.
+ Nѭӟc thҧi cӫa các kho xăng dҫu tuy hàm lѭӧng nhӳng chҩt ô nhiӉm không cao,
nhѭng cNJng có tác ÿӝng xҩu ÿӃn môi trѭӡng.
+ Nguӗn ô nhiӉm ӣ ÿây do rò rӍ ÿѭӡng ӕng, bӗn chӭa, nѭӟc súc rӱa trang thiӃt bӏ
(kӇ cҧ bӗn chӭa). Nѭӟc thҧi ô nhiӉm vӟi nӗng ÿӝ thҩp. Ĉҩt ӣ vùng chung quanh ao
ϭϳ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

hӗ chӭa nѭӟc thҧi ÿã dҫn quen vӟi sӵ ô nhiӉm này. Do vұy trong bùn hoһc ÿҩt cӫa
các hӗ này cNJng dҫn hình thành mӝt quҫn thӇ vi sinh vұt, chӫ yӃu là vi khuҭn, có
thӇ phân hӫy ÿѭӧc các hӧp chҩt cӫa xăng dҫu.
+ Ta có thӇ tiӃn hành nuôi thӱ vi sinh vұt( giӕng là cһn bùn lҩy ӣ bӇ chӭa nѭӟc thҧi
hoһc là cһn bùn cӫa các bӗn chӭa xăng dҫu), kiӇm tra và nghiên cӭu ÿӇ nhân
giӕng ÿѭa vào mô hình thӵc tӃ.
X.

MӜT SӔ THIӂT Bӎ ĈѬӦC SӰ DӨNG TRONG PHѬѪNG PHÁP XӰ
LÝ:
1. Công nghӋ lӑc dòng ngѭӧc bùn sinh hӑc USBF:
a. Ĉ̿c ÿi͋m:
Công nghӋ lӑc dòng ngѭӧc bùn sinh hӑc USBF (Upflow Sludge Blanket Filter)
ÿѭӧc thiӃt kӃ dӵa trên trên mô hình ÿӝng hӑc xӱ lý BOD, nitrate hoá (nitrification)
và khӱ nitrate hóa (denitrification) cӫa Lawrence và McCarty, Inc. lҫn ÿҫu tiên
ÿѭӧc giӟi thiӋu ӣ Mӻ nhӳng năm 1900 sau ÿó ÿѭӧc áp dөng ӣ châu âu tӯ 1998 trӣ
lҥi ÿây. Tuy nhiên, hiӋn nay trên thӃ giӟi mô hình cӫa Lawrence và McCarty ÿѭӧc
áp dөng kӃt hӧp trên nhiӅu dҥng khác nhau tùy thuӝc vào ÿһc ÿiӇm cӫa mӛi nѭӟc.
Công nghӋ này chѭa ÿѭӧc sӱ dөng ӣ ViӋt Nam, mһc dù công nghӋ bùn hoҥt tính ÿã
ÿѭӧc sӱ dөng nhѭ mӝt công nghӋ kinh ÿiӇn trong công tác xӱ lý nѭӟc thҧi phә
biӃn ӣ nѭӟc ta. Sӱ dөng mô hình công nghӋ USBF ÿӇ xӱ lý nѭӟc thҧi công nghiӋp,
là công nghӋ cҧi tiӃn cӫa quá trình bùn hoҥt tính trong ÿó kӃt hӧp 3 quá trình
Anoxic, Aeration và lӑc sinh hӑc dòng ngѭӧc trong mӝt ÿѫn vӏ xӱ lý nѭӟc thҧi.
Ĉây chính là ÿiӇm khác vӟi hӋ thӕng xӱ lý bùn hoҥt tính kinh ÿiӇn, thѭӡng tách rӡi
ba quá trình trên nên tӕc ÿӝ và hiӋu quҧ xӱ lý thҩp. Vӟi sӵ kӃt hӧp này sӁ ÿѫn giҧn
hoá hӋ thӕng xӱ lý, tiӃt kiӋm vұt liӋu và năng lѭӧng chi phí cho quá trình xây dӵng
và vұn hành hӋ thӕng. Ĉӗng thӡi hӋ thӕng có thӇ xӱ lý nѭӟc thҧi có tҧi lѭӧng hӳu
cѫ, N và P cao.
b. Mô hình:

Hình 10: Sѫ ÿӗ cҩu tҥo cӫa mô hình
ϭϴ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Chú thích:
[] Các chӳ sӕ chӍ kích thѭӟc (cm),
(A) : Mѭѫng thu nѭӟc ÿҫu vào;
(B) : Ngăn thiӃu khí;
(C) : Ngăn hiӃu khí;
(D) : Ngăn USBF;
(E) : Các thanh sөc khí;
(G) : Ӕng thu bùn;
I, II,III: Các ÿiӇm lҩy mүu ngăn thiӃu khí, hiӃu khí và sau quá trình xӱ
lý;
IV : vӏ trí tuҫn hoàn bùn
i.

Cҩu tҥo cӫa mô hình:

Mô hình gӗm 3 module chính: ngăn thiӃu khí (anoxic), ngăn hiӃu khí (aerobic) và
ngăn lӑc bùn sinh hӑc dòng ngѭӧc (USBF). Mѭѫng chҧy tràn thu nѭӟc ÿҫu vào
nhҵm hҥn chӃ tác ÿӝng cӫa dòng vào ÿӕi vӟi ngăn thiӃu khí và tăng hiӋu quҧ xáo

trӝn giӳa dòng nѭӟc thҧi ÿҫu vào và bùn tuҫn hoàn. Mѭѫng chҧy tràn và thu nѭӟc
ÿҫu ra, ӕng thu bùn, bӝ phұn sөc khí… Các thiӃt bӏ cҫn thiӃt bao gӗm: 1 máy bѫm
ÿӏnh lѭӧng bѫm nѭӟc thҧi ÿҫu vào, 1 máy bѫm bùn và 1 máy thәi khí.

Hình 11: Nguyên tҳc hoҥt ÿӝng cӫa mô hình
( />
ϭϵ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Nguyên tҳc hoҥt ÿӝng cӫa mô hình

ii.

Mô hình ÿѭӧc thiӃt kӃ nhҵm kӃt hӧp các quá trình loҥi bӓ carbon (COD, BOD),
quá trình nitrat hoá/khӱ nitrat và quá trình loҥi bӓ dinh dѭӥng (N và P). Nѭӟc thҧi
ÿѭӧc loҥi bӓ rҳn, sau ÿó, ÿѭӧc bѫm vào mѭѫng chҧy tràn thu nѭӟc ÿҫu vào cùng
trӝn lүn vӟi dòng tuҫn hoàn bùn. Hӗn hӧp nѭӟc thҧi và bùn hoҥt tính chҧy vào
ngăn thiӃu khí. Ngăn này có vai trò nhѭ là ngăn chӑn lӑc thiӃu khí (Anoxic
Selector) thӵc hiӋn hai cѫ chӃ chӑn lӑc ÿӝng hӑc (Kinetic Selection) và chӑn lӑc
trao ÿәi chҩt (Metabolism Selection) ÿӇ làm tăng cѭӡng hoҥt ÿӝng cӫa vi sinh vұt
tҥo bông nhҵm tăng cѭӡng hoҥt tính cӫa bông bùn và kìm hãm sӵ phát triӇn cӫa
các vi sinh vұt hình sӧi gây vón bùn và nәi bӑt. Quá trình loҥi bӓ C, khӱ nitrat và
loҥi bӓ P diӉn ra trong ngăn này. Sau ÿó, nѭӟc thҧi chҧy qua ngăn hiӃu khí nhӡ khe

hӣ dѭӥi ÿáy ngăn USBF. Ӣ ÿây ô xy ÿѭӧc cung cҩp nhӡ các ӕng cung cҩp khí qua
mӝt máy bѫm. Nѭӟc thҧi sau ngăn hiӃu khí chҧy vào ngăn USBF và di chuyӇn tӱ
dѭӟi lên, ngѭӧc chiӅu vӟi dòng bùn lҳng xuӕng theo phѭѫng thҷng ÿӭng. Ĉây
chính là công ÿoҥn thӇ hiӋn ѭu ÿiӇm cӫa hӋ thӕng do kӃt hӧp cҧ lӑc và xӱ lý sinh
hӑc cӫa chính khӕi bùn hoҥt tính. Phҫn nѭӟc trong ÿã ÿѭӧc xӱ lý phía trên chҧy
tràn vào mѭѫng thu nѭӟc ÿҫu ra. Mӝt phҫn hӛn hӧp nѭӟc thҧi và bùn trong ngăn
này ÿѭӧc tuҫn hoàn trӣ laӏ ngăn thiӃu khí.
c. Hi͏u qu̫ x͵ lý cͯa mô hình:
¾ HiӋu quҧ xӱ lý COD:
− HiӋu quҧ xӱ lý COD tính theo dòng vào cao nhҩt là ӣ ngăn thiӃu khí, trung bình
khoҧng 60% sau ÿó là ngăn hiӃu khí, khoҧng 26% (65% COD tính trӵc tiӃp dòng
vào ngăn) và thҩp nhҩt là ӣ ngăn USBF, khoҧng 10% (30% COD tính trӵc tiӃp
dòng vào ngăn).
− Các hӧp chҩt hӳu cѫ bӏ loҥi bӓ trong ngăn thiӃu khí là các dҥng hӳu cѫ dӉ bӏ
phân huӹ sinh hӑc, bӏ phân huӹ ӣ ngăn hiӃu khí và USBF chӫ yӃu là các dҥng hӳu
cѫ dҥng khó phân huӹ sinh hӑc hѫn . Vì vұy nhu cҫu oxy cho ngăn hiӃu khí sӁ
giҧm hѫn do phҫn lӟn COD ÿѭӧc loҥi bӓ trong ngăn thiӃu khí. ĈiӅu này chӭng tӓ
ѭu ÿiӇm cӫa viӋc kӃt hӧp các ngăn phҧn ӭng trong cùng mӝt hӋ thӕng.
Xét toàn hӋ thӕng, hiӋu quҧ xӱ lý tӕi ÿa có thӇ ÿҥt ÿѭӧc là rҩt cao khoҧng 85%
(61,596,0%). Nӗng ÿӝ COD dòng ra có thӇ ÿҥt tӯ 18,3 – 40,0 mg/L (ÿҥt ÿѭӧc tiêu
chuҭn loҥi A, TCVN 5945-1995).
¾ HiӋu quҧ xӱ lý SS:
HiӋu quҧ xӱ lý SS cho toàn bӝ hӋ thӕng tѭѫng ÿӕi cao, tӯ 75,5-95% ÿҥt nӗng ÿӝ
5,2 mg/L ӣ dòng ra,có thӇ ÿҥt chҩt lѭӧng tiêu chuҭn loҥi A (TCVN 5945-1995).
ϮϬ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ

yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Tҧi trӑng thích hӧp tӯ 2 – 14 kg SS/m3 ngày-1. Ngoài khoҧng này, hiӋu quҧ xӱ lý
giҧm.
¾ HiӋu quҧ xӱ lý BOD5:
HiӋu quҧ xӱ lý ӣ ÿây rҩt cao, thҩp nhҩt ÿҥt 80% và có thӇ ÿҥt 99,2%. Chҩt lѭӧng
cao
nhҩt cӫa dòng ra có thӇ ÿҥt ÿѭӧc là 3 mg/L, ÿҥt tiêu chuҭn loҥi A (TCVN 59451995). Ngay cҧ khi ӣ tҧi trӑng cao tӟi 4,20 kg BOD5/m3 ngày-1 hiӋu quҧ xӱ lý vүn
khá cao, ӣ mӭc 92,2%.
¾ HiӋu quҧ quá trình loҥi bӓ N:
Nӗng ÿӝ nitrit và nitrat dòng ra ÿҥt tiêu chuҭn loҥi A (TCVN 5942- 1995). Nӗng
ÿӝ nitrit và nitrat dòng ra ÿҥt ÿѭӧc rҩt thҩp chӭng tӓ quá trình nitrat hóa và khӱ
nitrat diӉn ra rҩt triӋt ÿӇ. Xét hiӋu quҧ xӱ lý cӫa quá trình loҥi bӓ N: Chҩt lѭӧng
dòng ra tӕi ÿa có thӇ ÿҥt ÿѭӧc tiêu chuҭn loҥi A (TCVN 5945-1995), hiӋu quҧ xӱ
lý có thӇ ÿҥt tӕi ÿa 94,3%. Tuy nhiên, hiӋu quҧ này còn tùy thuӝc vào thӡi gian lѭu
nѭӟc, tҧi trӑng và tuәi cӫa bùn.
¾ HiӋu quҧ quá trình loҥi bӓ P:
HiӋu quҧ này tѭѫng ÿӕi cao, tӕi ÿa ÿҥt 83,17%. Khi hiӋu quҧ xӱ lý cao nhҩt, chҩt
lѭӧng dòng ra có thӇ ÿҥt 3,08 mg/l (ÿҥt tiêu chuҭn nѭӟc loҥi A, TCVN 5945 –
1995). Tҧi trӑng P thích hӧp tӯ 0,03–0,09 kg P/m3/ngày vӟi hiӋu suҩt ÿҥt ÿѭӧc lӟn
hѫn 75%. Tҧi trӑng này tѭѫng ÿӕi nhӓ so vӟi các tҧi trӑng theo các chӍ tiêu khác.
ĈiӅu này là do hàm lѭѫng P trong nѭӟc thҧi này tѭѫng ÿӕi nhӓ.
d. K͇t lu̵n:
Mô hình USBF rҩt thích hӧp cho xӱ lý nѭӟc thҧi công nghiӋp. Bùn hoҥt tính thích
nghi rҩt nhanh vӟi ÿһc tính cӫa nѭӟc thҧi và ÿiӅu kiӋn vұn hành cӫa mô hình. ViӋc
kӃt hӧp 3 ngăn và kӃt hӧp các quá trình xӱ lý tҥo ra ѭu ÿiӇm lӟn trong viӋc nâng
cao hiӋu quҧ xӱ lý. Chҩt lѭӧng nѭӟc ÿҫu ra có thӇ ÿҥt tiêu chuҭn nѭӟc loҥi A
(TCVN 5945 – 1995).

Ϯϭ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

Hình 12: Hình ҧnh thӵc tӃ (Nguӗn: ECOfluid Systems, Inc)
2. Ao әn ÿӏnh nѭӟc thҧi:
a. Ĉ̿c ÿi͋m:
• Ao sinh hӑc là dãy ao gӗm 3 – 5 bұc, qua ÿó nѭӟc thҧi chҧy vӟi vұn tӕc nhӓ,
ÿѭӧc lҳng trong và xӱ lý sinh hӑc. Các ao ÿѭӧc ӭng dөng ÿӇ xӱ lý sinh hӑc và
xӱ lý bә sung trong tә hӧp vӟi các công trình xӱ lý khác. Ao ÿѭӧc chia thành 2
loҥi: ao thông khí tӵ nhiên và ao nhân tҥo. Ao thông khí tӵ nhiên không sâu
(0,5 – 1m) ÿѭӧc sѭӣi nóng bҵng mһt trӡi và các vi sinh vұt nѭӟc. ĈӇ hoҥt ÿӝng
bình thѭӡng cҫn phҧi ÿҥt pH tӕi ѭu và nhiӋt ÿӝ không thҩp hѫn 60C. Kích thѭӟc
ao phҧi bҧo ÿҧm thӡi gian lѭu cҫn thiӃt cӫa nѭӟc thҧi và vұn tӕc oxy hóa ÿѭӧc
ÿánh giá theo BOD cӫa chҩt phân huӹ chұm nhҩt.
• Trong phѭѫng pháp này dùng mӝt loҥi ao chӭa nѭӟc trong nhiӅu ngày phө
thuӝc vào nhiӋt ÿӝ, oxy ÿѭӧc tҥo ra qua hoҥt ÿӝng tӵ nhiên cӫa tҧo trong ao.
• Cѫ chӃ xӱ lý trong ao gӗm cҧ hai quá trình hiӃu khí và kӏ khí.
b. Phân lo̩i ao:
• Ao әn ÿӏnh chҩt thҧi hiӃu khí:
Là loҥi ao cҥn cӥ 0,3- 0,5m ÿѭӧc thiӃt kӃ sao cho ánh sang mһt trӡi thâm nhұp vào
lӟp nѭӟc nhiӅu nhҩt làm phát triӇn tҧo do hoҥt ÿӝng quang hӧp ÿӇ tҥo oxy. ĈiӅu
kiӋn không khí ÿҧm bҧo tӯ mһt ao ÿӃn ÿáy ao.

• Ao әn ÿӏnh chҩt thҧi kӏ khí:
Là loҥi ao sâu không cҫn oxy hòa tan cho hoҥt ÿӝng vi sinh. Ӣ ÿây các loҥi vi sinh
kӷ khí và vi sinh tùy nghi dùng oxy tӯ các hӧp chҩt nhѭ nitrat, sunfat ÿӇ oxy hóa
ϮϮ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

chҩt hӳu cѫ thành mêtan và CO2 . Nhѭ vұy các ao này có khҧ năng tiӃp nhұn khӕi
lѭӧng lӟn chҩt hӳu cѫ và không cҫn quá trình quang hӧp tҧo.
• Ao әn ÿӏnh chҩt thҧi tùy nghi:
Là loҥi ao hoҥt ÿӝng theo cҧ quá trình kӷ khí và hiӃu khí. Ao thѭӡng sâu tӯ 1-2m,
thích hӧp cho viӋc phát triӇn tҧo và các vi sinh tùy nghi. Ban ngày khi có ánh sáng,
quá trình xҧy ra trong ao là hiӃu khí. Ban ÿêm ӣ lӟp ÿáy ao quá trình chính là kӷ
khí. Ao әn ÿӏnh chҩt thҧi tùy nghi thѭӡng ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu hѫn hai loҥi trên. ĈӇ
tăng cѭӡng hiӋu quҧ xӱ lý nѭӟc thҧi, ta nên kӃt nӕi các ao lҥi vӟi nhau.

Hình 13: Ao sinh hӑc
3. Aerotank:
a. Ĉ̿c ÿi͋m:
Aerotank là công trình xӱ lý nѭӟc thҧi có dҥng bӇ ÿѭӧc thӵc hiӋn nhӡ bùn hoҥt
tính và cҩp oxy bҵng khí nén hoһc làm thoáng, khuҩy ÿҧo liên tөc. Vӟi ÿiӅu kiӋn
nhѭ vұy, bùn ÿѭӧc phát triӇn ӣ trҥng thái lѫ lӱng và hiӋu suҩt phân hӫy (oxy hóa)
các hӧp chҩt hӳu cѫ là khá cao. Bùn hoҥt tính là tұp hӧp nhӳng vi sinh vұt có trong
nѭӟc thҧi, hình thành nhӳng bông cһn có khҧ năng hҩp thu và phân hӫy các chҩt

hӳu cѫ khi có mһt oxy.
b. Nguyên lý làm vi͏c cͯa b͋ Aerotank:
- BӇ Aerotank ÿѭӧc ÿѭa ra và nghiên cӭu rҩt lâu (tӯ 1887-1914 áp dөng).
- BӇ Aerotank là công trình xӱ lý sinh hӑc sӱ dөng bùn hoҥt tính (ÿó là loҥi bùn
xӕp chӭa nhiӅu VS có khҧ năng oxy hoá các chҩt hӳu cѫ).
- Thӵc chҩt quá trình xӱ lý nѭӟc thҧi bҵng bӇ Aerotank vүn qua 3 giai ÿoҥn:
o Giai ÿoҥn 1: Tӕc ÿӝ oxy hoá xác ÿӏnh bҵng tӕc ÿӝ tiêu thө oxy.
Ϯϯ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

o Giai ÿoҥn 2: Bùn hoҥt tính khôi phөc khҧ năng oxy hoá, ÿӗng thӡi oxy hoá
tiӃp nhӳng chҩt hӧp chҩt chұm oxy hoá.
o Giai ÿoҥn 3: Giai ÿoҥn nitѫ hoá và các muӕi amôn.
- Khi sӱ dөng bӇ Aerotank phҧi có hӋ thӕng cҩp khí.
c. Phân lo̩i b͋ Aerotank:
- Theo nguyên lý làm viӋc:
o BӇ Aerotank thông thѭӡng: công suҩt lӟn. Vai trò cӫa Công nghӋ sinh hӑc
trong xӱ lý nѭӟc thҧi Nhóm 1 – DH07MT 25
o BӇ Aerotank xӱ lý sinh hoá không hoàn toàn (BOD20 ra ~ 60 – 80 mg/l).
o BӇ Aerotank xӱ lý sinh hoá hoàn toàn (BOD20 ra ~ 15 – 20 mg/l).
o BӇ A sӭc chӭa cao: BOD20 > 500 mg/l.
- Phân loҥi theo sѫ ÿӗ công nghӋ:
o Aerotank bұc 1.

o Aerotank bұc 2.
- Theo phѭѫng pháp làm thoáng:
o Bҵng khí nén.
o Khuҩy cѫ hӑc.
o Thoáng kӃt hӧp.
o Quҥt gió

Hình 14: BӇ Aerotank

Ϯϰ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ


yӊ ůlj ŶӇӀĐ ƚŚңŝ ƀ ŶŚŝҴŵ ĚҥƵ ďҪŶŐ ƉŚӇҿŶŐ ƉŚĄƉ ƐŝŶŚ ŚҸĐ
's, d^͘ ҽ ŝġŶ ӇҿŶŐ

4. BӇ UASB:
a. C̭u t̩o :
BӇ UASB có thӇ xây dӵng bҵng bêtông cӕt thép, thѭӡng xây dӵng hình chӳ nhұt.
ĈӇ dӉ tách khí ra khӓi nѭӟc thҧi ngѭӡi ta lҳp thêm tҩm chҳn khí có ÿӝ nghiêng >=
3500 so vѫí phѭѫng ngang. NhiӋt ÿӝ càng cao thì hiӋu quҧ xӱ lí cӫa bӇ UASB càng
cao, do ÿó bӇ này áp dөng rҩt tӕt ӣ ViӋt Nam.
b. Nguyên t̷c:
Nѭӟc thҧi sau khi ÿiӅu chӍnh pH và dinh dѭӥng ÿѭӧc dүn vào ÿáy bӇ và nѭӟc thҧi
ÿi lên vӟi vұn tӕc 0.6 – 0.9 m/h. Quá trình xӱ lý nѭӟc thҧi bҵng phѭѫng pháp kӷ
khí xҧy ra (bùn + nѭӟc thҧi) tҥo ra khí (70 – 80% CH4).
c. ˰u và nh˱ͫc ÿi͋m cͯa b͋ UASB:

• Ѭu ÿiӇm:
- Giҧm lѭӧng bùn sinh hӑc, do ÿó giҧm ÿѭӧc chi phí xӱ lí bùn. Khí sinh ra là khí
biogas (CH4) mang tính kinh tӃ cao.
- Xӱ lí ÿѭӧc hàm lѭӧng chҩt Vai trò cӫa Công nghӋ sinh hӑc trong xӱ lý nѭӟc
thҧi Nhóm 1DH07MT 26 hӳu cѫ cao, tӕi ÿa là 4000 mg/l, BOD 500 mg/l, ÿiӅu
này không thӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc ӣ các bӇ sinh hӑc hiӃu khí hay chӍ áp dөng ӣ
nhӳng bӇ ÿһc biӋt nhѭ Aerotank cao tҧi. So vӟi Aerotank (0.3 – 0.5
kgBOD/m3/ngày)thì bӇ UASB chӏu ÿѭӧc tҧi trӑng gҩp 10 lҫn khoҧng 3 – 8
kgBOD/m3/ngày, tӯ ÿó giҧm ÿѭӧc thӇ tích bӇ.
- Không tӕn năng lѭӧng cho viӋc cҩp khí vì ÿây là bӇ xӱ lí sinh hӑc kӏ khí , ÿӕi
vӟi các bӇ hiӃu khí thì năng lѭӧng này là rҩt lӟn.
- Xӱ lí các chҩt ÿӝc hҥi, chҩt hӳu cѫ khó phân hӫy rҩt tӕt.
- Khҧ năng chӏu sӕc cao do tҧi lѭӧng lӟn.
- Ít tӕn diӋn tích.
• Nhѭӧc ÿiӇm:
Khӣi ÿӝng lâu, phҧi khӣi ÿӝng mӝt tháng trѭӟc khi hoҥt ÿӝng. HiӋu quҧ xӱ lí
không әn ÿӏnh vì ÿây là quá trinh sinh hӑc xҧy ra tӵ nhiên nên chúng ta không thӇ
can thiӋp sâu vào hӋ thӕng. Lѭӧng khí sinh ra không әn ÿӏnh gây khó khăn cho vұn
hành hӋ thӕng thu khí. Xӱ lí không ÿҥt hiӋu quҧ khi nӗng ÿӝ BOD thҩp.

Ϯϱ

^ŝŶŚ ǀŝġŶ ƚŚӌĐ ŚŝҵŶ͗ ,ƵLjŶŚ ӈĐ <Lj Ͳ ,ſĂ ĚҥƵ <ϯϭ Ͳ

, YƵLJ EŚҿŶ