Bài Giảng Chuẩn Đoán Phục Hồi Chức Năng

Chẩn đoán phục hồi
chức năng

Estelle Wozniak, Hôpital de Bicêtre


Nội dung

• Hỏi bệnh/khai thác bệnh sử
• Khám thực thể
• Khám lâm sàng
• Đánh giá thông khí
• Khám hệ cơ

• Đánh giá chức năng
• Bilan chẩn đoán phục hồi chức năng


Hỏi bệnh / Khai
thác bệnh sử


Hỏi bệnh/bệnh sử
•

Thông tin về bệnh nhân
 Tuổi, giới, BMI
 Nghề nghiệp, sở thích
 Hiểu biết về bệnh tật và điều trị

•

Thông tin về bệnh tật
 Lý do khám/nhập viện
 Tiền sử dùng thuốc và phẫu thuật
 Điều trị hiện tại

•

Các thông tin cụ thể về hô hấp
 Dị ứng, thuốc lá, yếu tố tiếp xúc nghề nghiệp
 Thăm khám CLS: XQ, đo CNHH, GdS.


Khám thực thể


Khám hình thái tĩnh
= Quan sát bệnh nhân
• Dị dạng về lồng ngực - ổ bụng.
 Gây ra rối loạn hô hấp… :
 Cột sống : gù, vẹo, quá ưỡn cột sống.
 Lồng ngực : lồng ngực phễu/ức gà
 Bụng : sa thành bụng, thoát vị đường trắng giữa.

 … Hoặc theo sau những rối loạn hô hấp :
 Lồng ngực hình thùng của COPD.

• Dáng đi của bệnh nhân
 Tứ thế giảm đau :
 Vai nhô cao, cúi về phía ngực.

Déformations thoraco-abdominales :
exemples


Khám hình thái động
= tập trung vào thông khí của BN
• Từ lúc nghỉ ngơi đến khi gắng sức
• Nhịp thở
• Thở bằng mũi, miệng, hoặc mũi – miệng.
 Bình thường, khi nghỉ: chỉ thở mũi
 Thở miệng là biểu hiện khó thở (giảm khoảng chết)

• Đồng thì 2 bên ngực
• Đồng thì ngực - bụng
• Có kéo cơ hô hấp (cổ, cơ liên sườn, dấu hiện Hoover…)


Khám lâm sàng


Đau
• Có thể là trở ngại thực sự trong phục hồi CNHH
• Bệnh lý đặc thù: chấn thương lồng ngực,
TDMP….

• Thường tăng lên khi hít vào hoặc thở ra mạnh,
khi ho, thay đổi tư thế.
• Điều trị giảm đau và đưa ra các lời khuyên để

giảm đau.


Ho
• Tần suất

• Thời điểm (ban ngày, ban đêm, không xác định)
• Hình thái (khàn tiếng, có đờm, khan, từng cơn, co thắt)
• Hiệu suất (tối thiểu : 260L/phút) : Sức của thành bụng.
• Yếu tố khởi phát: thay đổi tư thế, tiếp xúc di nguyên, tác
nhân kích thích…
• Yếu tố giảm nhẹ: Tư thế nửa nằm – ngồi…


Khạc đờm
• Lượng đờm
• Màu sắc
• Mùi
• Tính chất đờm : Thang điểm Keal

• Yếu tố phối hợp: máu, mủ, thức ăn (có thể lẫn
từ nhiều nguồn khác?)


Dấu hiệu lâm sàng cần tìm
• Dấu hiệu giảm oxy máu:
 Tím tái
 Nhịp tim nhanh
 Kích thích
• Dấu hiệu tăng CO2

 Run đầu chi
 Vã mồ hôi khu trú (mặt, lưng)
 Vân tím (+++ chi dưới)
 Lẫn lộn, ngủ gà, có thể tiến triển đến hôn
mê do tăng CO2 máu.


Dấu hiệu nặng
•

Khó thở khi nghỉ

•

Tím tái

•

Sp02 < 90%

•

Nhịp thở < 25/min

•

Co kéo cơ hô hấp phụ

•

Hô hấp nghịch thường

•

Tụt huyết áp

•

Run đầu chi

•

Hôn mê

•

Rối loạn nhịp


Đánh giá thông khí


Nghe phổi
• Luôn luôn nghe 2 bên và đối xứng!
• Tiếng thở bình thường
Rì rào phế nang
Tiếng khí – phế quản

• Các tiếng bất thường
Ran rít và Wheezing

Rale ngáy
Ran ẩm
Thổi ống


AFE test
• Dựa trên kỹ thuật: « tăng dòng khí thở ra ».
• Nhưng được nghiên cứu: Đo lường dòng khí
thở ra để đánh giá sự di chuyển của chất tiết ở
các mức độ khác nhau của đường thở.


Gõ
• Nguyên tắc: đặt ngón giữa vào khoang liên
sườn, gõ vào đốt thứ 2 bằng ngón giữa của
tay còn lại.
• Âm thanh thu được cho thấy mật độ thành
phần trong lồng ngực:
 Phổi bình thường : trong
 Tràn dịch/đông đặc : đục
 Tràn khí/giãn phế nang : vang


Rung thanh
• Đặt tay lên vùng ngực hoặc lưng của bệnh nhân
và yêu cầu phát âm « trente-trois », hoặc những
âm như « rugueux ».
• Âm thanh thu được phản ánh mật độ thành phần
trong lồng ngực :
 ↑ rung thanh: giảm phát tán rung

 ex : đông đặc phế nang

 ↓ hoặc mất rung thanh : do có khoảng cản âm giữa tay
khám và lưng bệnh nhân, hoặc nhu mô bị tổn thương dẫn
đến giảm dẫn truyền rung.
 ex : béo phì, TDMP, giãn phế nang.


Khám hệ cơ


Các cơ hít vào
• Cơ hoành:
 Duy nhất : chỉ đánh giá ở bệnh nhân đặt ống
bằng việc đo áp lực thực quản.

• Các cơ hít vào tổng thể
 Áp lực đường thở tối đa
 Đo lưu lượng hít vào - Sniff test (SNIP)


Các cơ thở ra
• Chủ yếu: cơ thành bụng
• Lợi ích: cho thấy sức ho, đảm bảo khả
năng khạc đờm (tối thiểu : 270L/phút).
 DEP khi ho
 Đánh giá cơ thành bụng
 Áp lực thở ra tối đa

Sniff test

PE max


Các cơ ngoại vi
• Cơ quan trọng : cơ tứ đầu đùi
 Bệnh nhân COPD: dinh dưỡng liên quan
trực tiếp đến thời gian sống thêm.

• Đánh giá :
 Kiểm tra
 Đo cơ lực