quan hệ ngang bằng trong tài chính quốc tế (tt)

QUAN
QUAN HỆ
HỆ NGANG
NGANG BẰNG
BẰNG TRONG
TRONG TÀI
TÀI CHÍNH
CHÍNH QUỐC
QUỐC TẾ
TẾ
(tt)
(tt)


1

Mối quan hệ Lãi suất & Tỷ giá

1.1 Học thuyết ngang bằng lãi suất

A. Học thuyết ngang bằng lãi suất có bảo hiểm rủi ro tỷ giá (CIP)

B. Học thuyết ngang bằng lãi suất không có bảo hiểm rủi ro tỷ giá (UIP)

1.2 Kiểm định CIP

1.3 Ứng dụng CIP


1.1 Học thuyết ngang bằng lãi suất IRP



Học thuyết ngang giá lãi suất (IRP) phát biểu rằng sự khác biệt lãi suất giữa 2 quốc gia thì cân bằng với sự khác biệt giữa tỷ giá giao ngay với
tỷ giá kỳ hạn.



Lý thuyết ngang giá lãi suất đóng vai trò quan trọng trong các thị trường ngoại hối, cho thấy mối quan hệ giữa lãi suất, tỷ giá giao ngay và tỷ giá
kỳ hạn.



Nó giải thích vì sao tỷ giá kỳ hạn khác với tỷ giá giao ngay và mức chênh lệch sẽ có. Lý thuyết này liên quan đến một thời điểm nhất định ( tỷ giá
kỳ hạn), khẳng định tỷ giá hối đoái chịu ảnh hưởng sự sai biệt trong lãi suất.

Học thuyết ngang bằng lãi suất (IRP)

Ngang bằng lãi suất có bảo hiểm rủi ro tỷ giá
(CIP)

Ngang bằng lãi suất không có bảo hiểm rủi ro tỷ giá (UIP)


A. Ngang bằng lãi suất có bảo hiểm rủi ro tỷ giá (CIP)
Các giả định của CIP

•
•
•
•

•

Thị trường tài chính hoạt động hiệu quả và cạnh tranh hoàn hảo
Chứng khoán nội địa và nước ngoài có thể thay thế cho nhau
Vốn được lưu chuyển tự do giữa các quốc gia
Không tồn tại chi phí giao dịch
Các nhà đầu tư trung lập đối với rủi ro
Nội dung CIP ( Covered Interest Parity )

Trong môi trường giả định, khi rủi ro hối đoái được bảo hiểm thông qua thị trường hối đoái kỳ hạn thì lợi tức của một tài sản tài chính ở trong nước
phải bằng lợi tức của một tài sản tài chính có những đặc tính tương tự ở nước ngoài. Điều này có nghĩa là khi rủi ro hối đoái được bảo hiểm thông qua
thị trường hối đoái kỳ hạn thì lợi tức đầu tư và thị trường tiền tệ trong nước bằng lợi tức đầu tư vào thị trường tiền tệ nước ngoài. Nếu điều kiện cân
bằng này bị vi phạm, các hoạt động kinh doanh chênh lệch lãi suất có bảo hiểm sẽ xảy ra cho đến khi điều kiện cân bằng được tái hiện.


Nội dung CIP ( Covered Interest Parity)
Thiết lập công thức

•

Giả sử ban đầu có một khoản tiền chúng ta có thể mang đi đầu tư ra nước ngoài hoặc đầu tư trong nước

•

Khi đầu tư ra nước ngoài chúng ta phải mua ngoại tệ với tỷ giá giao ngay S đồng thời dùng số tiền này đầu tư ở nước ngoài trong thời gian t

•

 

với lãi suất là => sau thời gian t chúng ta có . Cùng lúc đó chúng ta sẽ bán một hợp đồng kỳ hạn t với tỷ giá kỳ hạn Ft ở tương lai =>> sau
thời gian t số tiền chúng ta có

•
•
•

•

Cũng với số tiền đó chúng ta đầu tư trong nước sau thời gian t số tiền chúng ta có 1+i

 Vậy để CIP tồn tại

=>> lợi nhuận từ đầu tư trong nước phải bằng với lợi nhuận đầu tư ra nước ngoài =>> 1+i =

Biến đổi một chút chúng ta lại có


Nội dung CIP ( Covered Interest Parity)
Thiết lập công thức

••
•
•

Hay
 
Hay

•

Dạng gần đúng

Mà ta lại có và trong một thời gian tương đối dài lạm phát luôn dưới 2 con số ( lạm
phát <10%) =>>


Nội dung CIP ( Covered Interest Parity)

Thiết lập công thức

••

Hệ quả

•
•

 Cở sở xác định tỷ giá kỳ hạn
Trong đó là tỷ giá kỳ hạn, S tỷ giá giao ngay hiện tại và i, i* là lãi suất
Nếu lãi suất hiện hành trong nước tăng lên so với lãi suất hiện hành nước ngoài => tỷ giá kỳ hạn phải tăng để bù đắp
mức chênh lệch lãi suất hiện hành, nghĩa là ngoại tê phải lên giá so với nội tệ. Nguyên nhân do đồng vốn có thể tự do di
chuyển giữa các quốc gia hay tính năng động của đồng tiền ( tính thanh khoản cực cao)


Ý nghĩa của CIP









CIP nói rằng trong điều kiện thị trường hoàn hảo mức độ sinh lời của đồng tiền tại
các quốc gia là như nhau. Hay các nhà đầu tư có đầu tư vào các thị trường khác
nhau những lợi nhuận thì như nhau. Nếu CIP không duy trì, sẽ xuất hiện cơ hội
đầu tư Arbitrage lãi suất có bảo hiểm CIA. Hoạt động của CIA tạo áp lực để tái
lập lại trạng thái cân bằng.
CIP dùng để xác định tỷ giá kỳ hạn
CIP dùng để đo lường mức lưu chuyển vốn quốc tế
Nếu Các thế lực thị trường được phép vận hành một cách tự do thì các nguồn tài
chính sẽ được phân bổ trên thế giới một cách tối ưu nhất
CIP giúp các doanh nghiệp đưa ra các quyết định đầu tư và tài trợ ngắn hạn


Kinh doanh CIA – Arbitrage lãi suất có bảo hiểm

Chiến lược đầu tư

Chiến lược đầu

hướng ngoại

tư hướng nội

•

Khi mà CIP bị sai lệch hay nói đúng hơn mức độ sinh lời của đồng tiền tại hai quốc gia có sự khác nhau ( vay tiền nơi lãi
suất thấp đầu tư nơi có lãi suất cao hơn)

•

Một nhà đầu tư sẽ tìm kiến cơ hội và quyết định chiến lược kinh doanh của mình : đầu tư trong nước hoặc là đầu tư ra bên
ngoài


Chiến lược đầu tư hướng ngoại

•

Chiến lược đầu tư hướng ngoại : Nhà đầu tư sẽ thực hiện bằng cách lấy số vốn của mình ( số tiền vay trong nước) đem
ra bên ngoài đầu tư với mức sinh lời của đồng tiền cao hơn.

•

Giả sử lợi nhuận từ đầu tư nước ngoài cao hơn đầu tư trong nước

Phương án 1:

•

Với số tiền ban đầu nếu để đâu tư trong nước sau thời gian t số tiền thu được cả lãi và gốc ( với lãi suất trong nước là i)
1+i
Phương án 2:

•

 

Bước 1 : Mua đồng tiền nước ngoài với tỷ giá giao ngay là S để nhận được


Chiến lược đầu tư hướng ngoại
Phương án 2:

•

•

Bước 2 : Dùng số ngoại tệ đó để đầu tư vào thị trường nước ngoài ( mua chứng khoán có bảo hiểm, gửi ngân hàng, mua trái phiếu vv…)

•

Kết quả đầu tư gốc và lãi thu được là đảm bảo những nếu chuyển đổi về đồng nội tệ thì không còn chắc chắn nữa. Để số tiền thu được ở

 

với mức lãi suất là i*. Khi đến hạn cả gốc và lãi thu được là :

tương lai là chắc chắn thì chúng ta thực hiện hợp đồng kỳ hạn để phòng ngừa rủi ro.

•

Bước 3 : Tại thời điểm đầu tư ngày hôm nay chúng ta thực hiện bán kỳ hạn gốc và lãi sẽ nhận được ở tương lai theo tỷ giá kỳ hạn =>>
sau thời gian t chúng ta sẽ thu được cả gốc và lãi là chắc chắn.

•

Lợi nhuận thu được :

Tác động của CIA hướng ngoại
 

Điều kiện CIA hướng ngoại

••
•
•
•
•
•

Khi nhà đầu tư vay vốn trong nước mang đi đầu tư bên ngoài => cầu nội tệ tăng lên làm
 cho lãi suất nội địa tăng lên
Tiếp theo để có thể mang vốn ra ngoài đầu tư thì nhà đầu tư cần phải mua ngoại tệ hay cầu
ngoại tệ tăng là cho tỷ giá tăng lên
Khi số tiền đã được chuyển đổi thành ngoại tệ => nhà đầu tư sẽ đưa số vốn này vào thì
trường nước ngoài =>cung ngoại tệ tăng ( thị trường tiền tệ nước ngoài) làm cho lãi suất
tại nước ngoài giảm.
Lợi nhuận của khoảng đầu tư sau thời gian t : Nhà đầu tư sẽ bán ngoại tệ để lấy nội tệ ( thị
trường hối đoái) làm cho cung ngoại tệ tăng => tỷ giá kỳ hạn giảm
Điều chỉnh của thị trường khi xuất hiện cơ hội kinh doanh Arbitrage


Chiến lược đầu tư hướng nội
Điều kiện : Giả sử đầu tư trong nước có mức độ sinh lời hơn đầu tư ra nước ngoài.

Phương án 1:

•

Đi vay số tiền ở nước ngoài => đến thời gian t số tiền gốc và lãi phải trả là

 

Phương án 2:




 

Bước 1 : Đi vay số tiền ở nước ngoài mang về trong nước đầu tư với tỷ giá giao ngay =>> bán ngoại tệ đó để lấy nội tệ S
Bước 2 : đồng thời lấy đầu tư số tiền này sau thời t số tiền thu được là ( với lãi suất i)
S.(1+i)

•

Bước 3 : cũng ở hiện tại để sau thời gian t số tiền chúng ta thu được ( ngoại tệ) không bị ảnh hưởng bởi tỷ giá. Chúng ta thực hiện bán một hợp đồng kỳ hạn
t =>> sau thời gian t số tiền chúng ta thu được đã ( ngoại tệ )

•
•

Chúng ta thực hiện vay từ nước ngoài rồi mang về đầu tư trong nước kiếm lời
Lợi nhuận chúng ta thu được sau thời gian t

Tác động của CIA hướng nội
 Điều kiện

•

•
•
•
•
•

CIA hướng nội :

khi chúng ta đi vay tiền ở nước ngoài ( thị trường tiền tệ nước ngoài ) làm cho cầu ngoại tệ tăng => lãi suất ngoại tệ
tăng
 
Ta dùng số tiền đó bán trên thị trường ngoại hối để có nội tệ đầu tư trong nước làm cho cung ngoại tệ tăng => tỷ
giá giao ngay giảm
Với số nội tệ có được chúng ta thực hiện đầu tư làm cho cung nội tệ tăng => lãi xuất nội tệ giảm
Để chuyển lợi nhuận và vốn ra ngoại để chi trả cho khoản vậy => chúng ta mua ngoại tệ => cần ngoại tệ tăng => tỷ
giá kỳ hạn tăng
Điều chỉnh của thị trường khi xuất hiện cơ hội kinh doanh Arbitrage


B. QUY LUẬT NGANG GIÁ LÃI SUẤT KHÔNG CÓ BẢO HIỂM – UIP

1/ Giả thiết của học thuyết

- Thị trường tài chính hoạt động hiệu quả và cạnh tranh hoàn hảo.
- Chứng khoán nội địa và nước ngoài có thể thay thế cho nhau.

- Vốn được lưu chuyển tự do giữa các quốc gia.
- Không tồn tại chi phí giao dịch.

- Các nhà đầu tư trung lập đối với rủi ro.


2/ Nội dung UIP
Mặc dù rủi ro hối đoái không được bảo hiểm thông qua thị trường hối đoái kỳ hạn, lợi tức đầu tư vào một tài sản tài
chính trong nước bằng với lợi tức đầu tư vào tài sản tài chính có đặc tính tương tự nước ngoài.

Thiết lập công thức

+ Giả sử ban đầu có một khoản tiền chúng ta có thể mang đi đầu tư ra nước ngoài hoặc đầu tư trong nước.

+ Khi đầu tư ra nước ngoài chúng ta phải mua ngoại tệ với tỷ giá giao ngay S, đồng thời dùng số tiền này đầu tư
trong thời gian t với lãi suất là i.


Xét trên 1 đồng đầu tư:

- Nếu đầu tư ra nước ngoài:
 

+ Sau thời gian t thu được:

 

+ Ở hiện tại, chúng ta kỳ vọng tỷ giá giao ngay sau thời gian t là
được:

. Vậy sau thời gian t chúng ta sẽ thu


- Nếu đầu tư trong nước:
+ Sau thời gian t số tiền chúng ta có : 1+ i
 

Vậy để UIP tồn tại thì lợi nhuận từ đầu tư trong nước phải bằng với lợi nhuận đầu tư ra nước ngoài.

=> 1+i = (1)

 

Biến đổi (1) ta có:

 



 




 

Mà ta lại có và trong một thời gian tương đối dài lạm phát luôn dưới 2 con số (lạm phát <10%).
=>>

 

Dạng gần đúng:

=>> Mức thay đổi tỷ giá kỳ vọng bằng mức chênh lệch lãi suất của hai đồng tiền. Đồng tiền nào có lãi suất cao
hơn, đồng tiền đó sẽ giảm giá; mức giảm giá bằng với mức chênh lệch lãi suất của hai đồng tiền.


3/ Ý nghĩa của UIP

-

Tính hiệu lực thực nghiệm của UIP hàm ý các thị trường tài chính liên kết chặt chẽ với nhau mặc dù có sự
hiện hữu của rủi ro hối đoái.

-

UIP có thể sử dụng để khảo sát mối liên kết giữa lãi suất giữa các quốc gia.

-

UIP cũng có ý nghĩa đối với các quyết định đầu tư và đi vay của các doanh nghiệp.


Vốn đầu tư ban đầu (K)

•

•

Đầu tư ra nước ngoài

Đầu tư trong nước

 

IRP
Thị trường tài chính hoàn
hảo
 

•

 

 

CIP
=

•

 

 

UIP
=

 

1.2 Kiểm định CIP – Kiểm định thực tiễn
+ Thực tế cho thấy, giữa các mức lãi suất có bảo hiểm luôn tồn tại một độ lệch nhất định mà các hành vi kinh
doanh chênh lệch lãi suất vẫn không thể vào cuộc để đưa các mức lãi suất này về trạng thái cân bằng CIP.

+ Nguyên nhân sai lệch CIP:


1/ Chi phí giao dịch : Chi phí phát sinh từ các hoạt động mua/bán ngoại tệ trên thị trường ngoại hối, mua/bán
chứng khoán trên thị trường chứng khoán.

- Hành vi kinh doanh chênh lệch lãi suất chỉ xảy ra khi thu nhập từ việc kinh doanh chênh lệch lãi suất lớn hơn
chi phí giao dịch.
VD : NHTM áp dụng chênh lệch giữa tỷ giá mua và tỷ giá bán để bù đắp các chi phí và tạo lợi nhuận cho NHTM
(Tỷ giá mua vào USD: 20.800VND, tỷ giá bán ra USD : 20.860VND). Do nhà đầu tư phải gánh chịu khoản chênh
lệch này, do đó làm giảm thu nhập từ đầu tư ngoại tệ.

2/ Chi phí thu thập và xử lý thông tin : Trong thực tế, các nhà đầu tư phải mua thông tin và phải chịu chi phí
thông tin.


3/ Can thiệp của chính phủ : Hình thức can thiệp cơ bản của chính phủ là việc ấn định mức lãi suất nội tệ và tỷ giá.

Ví dụ :
+ 4/2010, NHNN yêu cầu các tổng công ty, tập đoàn có thu ngoại tệ phải bán cho Ngân hàng và kiểm soát chặt chẽ các giao
dịch mua bán ngoại tệ tại các địa điểm mua bán ngoại tệ. Ngày 18/10/2010, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá liên ngân hàng lên
hơn 2% (từ 18.544VND/USD lên 18.932VND/USD) và giữ nguyên biên độ.

+ Để hạn chế tình trạng đô la hoá, chính phủ áp dụng các biện pháp kiểm soát ngoại hối như hạn chế việc mua ngoại tệ, buộc
các khoản thu ngoại tệ phải kết hối trong một thời gian nhất định, kết quả là đầu tư ra nước ngoài bị hạn chế => do các rào

cản hành chính nên kinh doanh chênh lệch giá vẫn không thể vào cuộc.


4/ Trở ngại tài chính và thị trường không hoàn hảo :

+ Đầu tư vào ngoại tệ có bảo hiểm làm phát sinh chi phí bổ sung từ việc kí quỹ.

+ Nguồn vốn không có sẵn để dùng vào mục đích đầu tư, các NHTM áp dụng hạn mức tín dụng đối với khách hàng làm cho họ
bỏ lỡ cơ hội kinh doanh chênh lệch giá. Ngoài ra còn do tính chất không hoàn hảo của thị trường vốn như sự độc quyền, thiếu
thông tin, thị trường nhỏ bé…