Tải bản đầy đủ (.doc) (99 trang)

Biện pháp quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao động Xã hội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (520.22 KB, 99 trang )

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
_____________

______________

ĐOÀN THỊ KIM DUNG

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG - XÃ HỘI
Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN THỊ MINH HẰNG

HÀ NỘI - 2014


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn Thạc sĩ của mình, tôi xin gửi lời cảm ơn chân
thành tới Ban giám đốc Học viện, Trung tâm sau đại học - bồi dưỡng Nhà
giáo và cán bộ quản lý, phòng Đào tạo Trường Đại học Lao động - Xã hội
và tập thể cán bộ, Thầy Cô giáo đã nhiệt tình truyền đạt những kiến thức quý
báu cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Trần Thị Minh
Hằng - người trực tiếp tận tình chỉ dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên
cứu, hoàn thành luận văn Thạc sĩ.
Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều, hạn chế về trình độ của bản thân
nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được sự chỉ


dẫn và đóng góp ý kiến của các Thầy, Cô giáo và các bạn để luận văn được
hoàn thiện.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2014

Tác giả luận văn

Đoàn Thị Kim Dung


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BGD&ĐT
BLĐTB-XH
CBCNVC
CBCT
CNH - HĐH
CNTT
CBQL
CSVC & TBDH
CV
ĐT
GV
HSSV
KHCN
KHĐT
KT-XH

NCKH
NXB
QL
QLĐT
QLGD
SV
TCCN
TTTN

Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bộ Lao động Thương binh-Xã hội
Cán bộ công nhân viên chức
Cán bộ coi thi
Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
Công nghệ thông tin
Cán bộ quản lý
Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học
Chuyên viên
Đào tạo
Giảng viên
Học sinh sinh viên
Khoa học công nghệ
Kế hoạch đào tạo
Kinh tế - Xã hội
Nghiên cứu khoa học
Nhà xuất bản
Quản lý
Quản lý đào tạo
Quản lý giáo dục
Sinh viên

Trung cấp chuyên nghiệp
Thực tập tốt nghiệp


MỤC LỤC
MỤC LỤC.........................................................................................................3
DANH MỤC BẢNG.........................................................................................7
DANH MỤC SƠ ĐỒ........................................................................................7
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................2
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu...........................................................2
5. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................2
6. Giả thuyết khoa học...................................................................................2
7. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................2
8. Cấu trúc của luận văn................................................................................3
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO CỦA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC.........................................................................................4
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................4
1.2. Một số khái niệm cơ bản........................................................................6
1.2.1. Quản lý............................................................................................6
1.2.2. Đào tạo và quản lý đào tạo..............................................................8
1.2.3. Biện pháp quản lý..........................................................................10
1.2.4. Biện pháp quản lý đào tạo.............................................................11
1.3. Chức năng, nhiệm vụ của trường đại học.............................................11
1.4. Nội dung quản lý hoạt động đào tạo của Trường Đại học...................12
1.4.1. Quản lý kế hoạch đào tạo..............................................................12



1.4.2. Quản lý nội dung, chương trình đào tạo........................................13
1.4.3. Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên................................15
1.4.4. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên.......................................16
1.4.5. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của người
học...........................................................................................................17
1.4.6. Quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ..........................................19
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đào tạo ở Trường đại
học...............................................................................................................19
1.5.1. Yếu tố con người...........................................................................19
1.5.2. Yếu tố chương trình đào tạo..........................................................20
1.5.3. Yếu tố cơ sở vật chất.....................................................................21
1.5.4. Hệ thống văn bản và các chính sách pháp luật..............................21
1.5.5. Tình hình kinh tế - xã hội và sự tiến bộ khoa học - công nghệ.....22
Tiểu kết chương 1............................................................................................23
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG - XÃ HỘI................................................23
2.1. Vài nét về Trường Đại học Lao động -Xã hội......................................23
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.................................................24
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ.....................................................................25
2.1.3. Cơ cấu tổ chức...............................................................................27
2.1.4. Đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, công nhân viên....................28
2.1.5. Hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ HĐDH................28
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao động
-Xã hội.........................................................................................................28


2.2.1. Quản lý kế hoạch đào tạo..............................................................29
2.2.2. Quản lý nội dung, chương trình đào tạo........................................32
2.2.3. Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên................................35
2.2.4. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên.......................................40

2.2.5. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của sinh viên
.................................................................................................................42
2.2.6. Thực trạng quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ và hướng dẫn,
tìm hiểu việc làm cho sinh viên sau khi ra trường...................................47
2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý đào tạo tại Trường Đại học Lao
động -Xã hội................................................................................................51
2.3.1. Những ưu điểm và thuận lợi..........................................................51
2.3.2. Những khó khăn và hạn chế..........................................................54
2.3.3. Nguyên nhân hạn chế....................................................................56
Tiểu kết chương 2............................................................................................58
Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TẠI TRƯỜNG
ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG -XÃ HỘI..................................................................60
3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp.............................................60
3.1.1. Nguyên tắc phù hợp với khả năng đáp ứng của nhà trường..........60
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa..................................................60
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ.................................................60
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi...................................................60
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao
động - Xã hội...............................................................................................61
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của cán bộ, giảng viên, sinh viên
về tầm quan trọng của công tác đào tạo..................................................61


3.2.2. Biện pháp 2: Quản lý chương trình, giáo trình theo hướng nâng
cao chất lượng đào tạo, phù hợp với nhu cầu xã hội...............................63
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường quản lý hoạt động giảng dạy của giảng
viên..........................................................................................................66
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường quản lý hoạt động học và tự học của sinh
viên..........................................................................................................70
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới quản lý hoạt động đánh giá kết quả đào tạo

.................................................................................................................73
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp...........................................................76
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp....................78
3.4.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động đào tạo....78
3.4.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý TTTN.........................79
Tiểu kết chương 3............................................................................................80
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................81
1. Kết luận...................................................................................................81
2. Khuyến nghị............................................................................................82
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................84


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Ý kiến cán bộ quản lý và giảng viên về kế hoạch đào tạo..............30
Bảng 2.2. Thực trạng quản lý nội dung, chương trình đào tạo........................33
Bảng 2.3. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên................37
Bảng 2.4. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên........................................41
Bảng 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của sinh
viên..................................................................................................................45
Bảng 2.6. Quản lý cấp phát văn bằng, chứng chỉ và hướng dấn, tìm hiểu việc
làm cho sinh viên sau khi ra trường................................................................49
Bảng 3.1: Khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý TTTN.........78
Bảng 3.2: Khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp quản lý TTTN............79

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các thành tố quản lý............................................8
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý.......................................77


1


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt
Nam chỉ rõ nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục và đào tạo: “Phát triển, nâng cao
chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khoa
học, công nghệ và kinh tế tri thức...”[10].Trong những năm qua, nền giáo dục
nước ta đã có những bước phát triển mới về quy mô và các điều kiện đảm bảo
chất lượng, góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của
đất nước. Bên cạnh đó, trong giáo dục cũng bộc lộ những bất cập, yếu kém.
Một trong những nguyên nhân đó là công tác quản lý còn hạn chế, chưa theo
kịp yêu cầu đổi mới mạnh mẽ của sự nghiệp giáo dục.
Trường Đại học Lao động - Xã hội trong những năm qua đã phát triển
không ngừng, đạt được những thành tựu và kết quả quan trọng. Một trong
những nguyên nhân chính, đó là: Sự ủng hộ của các Bộ, Ban ngành, các cơ
quan chức năng, các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, định hướng
chiến lược phát triển đúng đắn của Ban Lãnh đạo Nhà trường, sự đoàn kết và
nỗ lực phấn đấu vươn lên của đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và nhân
viên. Với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực có kiến thức chuyên môn, trình độ
lý luận và đặc biệt quan tâm đến kỹ năng nghiệp vụ cho người học, đáp ứng
nhu cầu xã hội, Trường Đại học Lao động - Xã hội đã khẳng định uy tín của
mình trong đào tạo, được thể hiện qua sự phát triển mạnh mẽ trong những
năm qua.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được, nhà trường
cũng gặp không ít khó khăn và thách thức, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu
quả đào tạo của nhà trường nói chung. Với sự phát triển nhanh về quy mô đào
tạo và số lượng HSSV, công tác quản lý hoạt động đào tạo của trường Đại
học Lao động - Xã hội rất cần có những đổi mới mạnh mẽ, nhằm ổn định và
chuẩn bị cho chiến lược phát triển trong tương lai.



2

Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Biện pháp quản lý hoạt
động đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học
Lao động - Xã hội nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đào tạo của trường
đại học.
- Phân tích thực trạng quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học
Lao động - Xã hội
- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt
động đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội.
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội.
4.2. Khách thể nghiên cứu
- Hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý đào tạo tại Trường Đại
học Lao động - Xã hội từ năm học 2011-2012 đến 2013 - 2014 nhằm đề xuất
một số biện pháp nâng cao chất lượng, đào tạo của nhà trường.
6. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội đã
đạt được những kết quả nhất định song vẫn còn tồn tại. Nếu đề xuất và áp
dụng một cách đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động đào tạo thì hiệu
quả quản lý hoạt động đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội sẽ
được nâng cao.

7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận


3

- Nghiên cứu, phân tích các tài liệu, lý luận, sách báo, mạng internet,
các văn bản, chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về hoạt động quản lý
đào tạo ở các trường Đại học.
- Nghiên cứu các tài liệu, lý luận Khoa học Giáo dục và Khoa học quản
lý giáo dục để định hướng cơ bản các biện pháp quản lý của phòng Đào tạo
nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Điều tra xã hội học: Là một trong những phương pháp chủ yếu được
sử dụng trong đề tài nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đào tạo tại
Trường Đại học Lao động - Xã hội.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Qua việc tổng kết kinh nghiệm
công tác đào tạo tại Trường Đại học Lao động - Xã hội để rút ra bài học nhằm
đề xuất các biện pháp.
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Xin ý kiến đóng góp vào phiếu
khảo sát thực trạng và hệ thống các biện pháp quản lý.
7.3. Các phương pháp thống kê toán học
- Thống kê và xử lý số liệu thực tế, số liệu khảo sát, số liệu thử nghiệm
tính khả thi của biện pháp quản lý được đề xuất.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đào tạo tại trường
Đại học
Chương 2: Thực trạng Quản lý Hoạt động Đào tạo tại Trường Đại học

Lao động - Xã hội
Chương 3: Biện pháp Quản lý Hoạt động Đào tạo tại Trường Đại học
Lao động - Xã hội.


4

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Chất lượng giáo dục Đại học là một trong những nội dung được xã hội
đặc biệt quan tâm. Quốc hội khóa 13, ngày 26 tháng 11 năm 2011 đã chỉ rõ:
“ Phải xây dựng đề án đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa –
hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Quy định chặt chẽ các điều kiện đào tạo
liên kết với nước ngoài, đào tạo từ xa, đào tạo tại chức để đảm bảo chất
lượng đào tạo đại học; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm
các cơ sở giáo dục đại học vi phạm điều kiện đảm bảo chất lượng đào
tạo”[10].
Quản lý hoạt động đào tạo nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao chất
lượng đào tạo là một trong những mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm và cấp bách
cần thực hiện trong thời gian tới. Các nội dung nghiên cứu về quản lý hoạt
động đào tạo thường quan tâm đến việc: xác định các yếu tố liên quan đến
quá trình đào tạo, nội dung quản lý hoạt động đào tạo, các giải pháp quản lý
hoạt động đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
Về vấn đề này, đã có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả đề cập
đến quản lý đào tạo. Có thể kể đến một số hoạt động và công trình nghiên cứu
cụ thể như:
- Ngày 26/04/2012, tại thành phố Hạ Long, Quảng Ninh, trường Đại học

công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội khai mạc hội thảo “Tiếp cận chuẩn
ABET trong hoạt động đào tạo và quản lý chất lượng”. Đây là hội thảo năm


5

trong khuôn khổ Tiểu dự án giáo dục Đại học II, trường Đại học công nghệ
trực tiếp thụ hưởng.
Một số trường Đại học ban hành nhiều quy định, giáo trình về quản lý
hoạt động đào tạo như:
- Trường Đại học Quốc gia Hà Nội ban hành “Quy trình tổ chức và
quản lý khóa đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn trong nước” ngày 13/12/2010.
- Trường Đại học Cần Thơ ban hành “Các quy trình, thủ tục sử dụng
trong quản lý đào tạo”, có:
+ Các quy trình cho bậc Đại học hệ chính quy
+ Các quy trình cho hệ vừa làm vừa học
- Trường Đại học Y tế cộng đồng đã ban hành “Các quy trình, quy định
quản lý đào tạo”.
Ngoài ra, có một số công trình, luận văn thạc sỹ nghiên cứu về quản lý
hoạt động đào tạo như:
- Tác giả Nguyễn Ngọc Hiếu (2010) nghiên cứu biện pháp quản lý đào
tạo nghề ở Trường Trung cấp Uông Bí, Quảng Ninh.
- Tác giả Trần Hữu San (2011) nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động
đào tạo ở Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật và du lịch Lào Cai.
- Tác giả Nguyễn Hoàng Dương (2013) nghiên cứu về quản lý hoạt
động dạy học thực hành ở Trường Cao đẳng nghề Điện, tập đoàn Điện lực
Việt Nam.
- Tác giả Đinh Hoàng Hương (2012) nghiên cứu về biện pháp quản lý
đào tạo trình độ Trung cấp nghề của Trường Cao đẳng xây dựng số 1.
- Luận án tiến sĩ của tác giả Ngô Tấn Lực (2009) nghiên cứu về tổ chức

quản lý đào tạo liên thông của Trường Cao đẳng Cộng đồng trong điều kiện
hiện nay ở Việt Nam.


6

Ngoài ra, còn có một số giáo trình, tài liệu của các nhà khoa học, nhà
nghiên cứu như:
- PGS.TS Nguyễn Đức Trí với “Quản lý quá trình đào tạo trong nhà
trường”, giáo trình giảng dạy Cao học.
- PGS.TS Nguyễn Đức Trí với “Quản lý quá trình đào tạo ở trường
TCCN” (2010).
Các công trình nghiên cứu này đã đề cập đến nội dung, phương pháp
quản lý đào tạo theo nhiều cách tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, chưa có một
đề tài nào nghiên cứu về quản lý quá trình đào tạo tại Trường Đại học Lao
động- Xã hội.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Mary Parker Follett cho rằng “quản lý là nghệ thuật đạt được mục đích
thông qua người khác”. Định nghĩa này nói lên rằng những nhà quản lý đạt
được các mục tiêu của tổ chức bằng cách sắp xếp, giao việc cho những người
khác thực hiện chứ không phải hoàn thành công việc bằng chính mình.
Koontz và O’Donnell định nghĩa: “Có lẽ không có lĩnh vực hoạt động
nào của con người quan trọng hơn là công việc quản lý, bởi vì mọi nhà quản
lý ở mọi cấp độ và trong mọi cơ sở đều có một nhiệm vụ cơ bản là thiết kế và
duy trì một môi trường mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong các
nhóm có thể hoàn thành các nhiệm vụ và các mục tiêu đã định.”[14]
Một định nghĩa giải thích tương đối rõ nét về quản lý được James
Stoner và Stephen Robbins trình bày như sau: “Quản lý là tiến trình hoạch
định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát những hoạt động của các thành viên

trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác của tổ chức nhằm đạt
được mục tiêu đã đề ra”. Từ “tiến trình” trong định nghĩa này nói lên rằng
các công việc hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát phải được thực


7

hiện theo một trình tự nhất định. Khái niệm trên cũng chỉ ra rằng tất cả
những nhà quản lý phải thực hiện các hoạt động quản lý nhằm đạt được
mục tiêu mong đợi.
Qua các khái niệm khác nhau về quản lý nhưng mỗi khái niệm vẫn thể
hiện rất rõ các thành tố của quản lý đó là: chủ thể quản lý, đối tượng quản lý,
mục tiêu quản lý, công cụ quản lý, phương pháp quản lý.
- Chủ thể quản lý: có thể là cá nhân, tổ chức. Chủ thể quản lý tác động
lên đối tượng quản lý bằng các công cụ, phương pháp quản lý thích hợp.
- Đối tượng quản lý: Là nơi tiếp nhận sự tác động của chủ thể quản lý.
Tùy theo các loại đối tượng khác nhau để chia thành các cách thức quản lý
khác nhau.
- Mục tiêu quản lý: Đó là cái đích đạt được tại một thời điểm cụ thể
trong tương lai mà cá nhân hay tổ chức đã xác định từ trước.
- Công cụ quản lý: là hệ thống các văn bản, thông tin..
- Phương pháp quản lý: là tổng thể các cách thức tác động của chủ thể
quản lý tới đối tượng quản lý dựa trên những công cụ, phương tiện quản lý
phù hợp nhằm mang lại hiệu quả quản lý cao nhất trong điều kiện môi trường
nhất định.
Như vậy, có nhiều quan điểm khác nhau về QL nhưng mỗi khái niệm
vẫn thể hiện rất rõ các thành tố của QL cũng như mối liên hệ giữa các thành
tố của nó, bao gồm:



8

Phương pháp
QL QL

Chủ thể

Đối tượng

Mục tiêu

Công cụ
QL
Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các thành tố quản lý
Tuy có nhiều định nghĩa khác nhau song có thể hiểu một cách khái
quát: “Quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có chủ đích của chủ
thể quản lý tới khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt được mục đích đã đề ra”.
Trong luận văn, tác giả sử dụng khái niệm quản lý dựa trên cách tiếp
cận các chức năng quản lý: Quản lý là quá trình đạt được các mục tiêu của tổ
chức bằng cách vận dụng các chức năng: kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.
1.2.2. Đào tạo và quản lý đào tạo
1.2.2.1. Đào tạo
Theo từ điển Bách khoa Việt Nam: “Đào tạo là quá trình tác động đến
một con người làm cho con người đó lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kĩ
năng, kĩ xảo một cách có hệ thống nhằm chuẩn bị cho người đó thích nghi với
cuộc sống và có khả năng nhận một sự phân công nhất định, góp phần của
mình vào sự phát triển xã hội, duy trì và phát triển nền văn minh của loài



9

người. Về cơ bản, đào tạo là giảng dạy và học tập trong nhà trường gắn với
giáo dục đạo đức, nhân cách”[23].
Hay đào tạo còn được hiểu là“ quá trình hoạt động có mục đích, có tổ
chức nhằm hình thành và phát triển có hệ thống tri thức, kĩ xảo, thái độ…để
hoàn thiện nhân cách cho mỗi cá nhân để tạo tiền đề cho họ có thể vào đời
hành nghề một cách có năng suất, hiệu quả”[18].
Như vậy, đào tạo và nghiên cứu khoa học là những hoạt động chính của
một trường đại học. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài luận văn, tác giả sử
dụng khái niệm đào tạo ở trường ĐH là quá trình trang bị kiến thức, kĩ năng
nghề nghiệp, giáo dục phẩm chất đạo đức, thái độ cho người học, thỏa mãn
nhu cầu tồn tại và phát triển của mỗi cá nhân, đáp ứng nhu cầu của xã hội ở
từng mức độ nhất định.
1.2.2.2. Quản lý đào tạo
Từ kết quả phân tích hai khái niệm quản lý và đào tạo, có thể đưa ra
khái niệm Quản lý đào tạo (QLĐT) như sau:
QLĐT là quá trình quản lý một hệ thống toàn vẹn bao gồm các yếu
tố: Mục tiêu ĐT, nội dung ĐT, phương pháp ĐT, hình thức tổ chức, người
dạy, người học, cơ sở vật chất - kĩ thuật phục vụ dạy - học, môi trường ĐT,
kết quả ĐT.
Hay nói cách khác: Quản lý đào tạo là các tác động có chủ đích, hợp
quy luật của chủ thể quản lý nhà trường (hiệu trưởng) đến khách thể quản lý
nhà trường (giảng viên, nhân viên, người học và các lực lượng tham gia đào
tạo khác của nhà trường) nhằm đạt tới mục tiêu đào tạo.
Quản lý đào tạo hay quản lý quá trình đào tạo là thực hiện các nhiệm
vụ chủ yếu sau:
- Quản lý mục tiêu, nội dung đào tạo: Quản lý việc xây dựng và thực
hiện mục tiêu, quản lý nội dung chương trình đào tạo, chú trọng đến việc
thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục thái độ và phát triển trí tuệ cho sinh



10

viên, học sinh trong quá trình dạy học.
- Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên và hoạt đông học tập của
sinh viên, học sinh. Quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ giảng dạy- giáo dục
của giáo viên và các nhiệm vụ học tập, rèn luyện trong việc chấp hành các
qui định, điều lệ, nội qui, chế độ…một cách nền nếp, ổn định.
- Quản lý chất lượng đào tạo: Phát hiện kịp thời các nguyên nhân đã
dẫn đến tình trạng yếu kém, đề ra và tổ chức các biện pháp khắc phục
những yếu kém nhằm đảm bảo được chất lượng yêu cầu.
- Quản lý, kiểm tra, đánh giá, xác nhận trình độ và cấp văn bằng, chứng chỉ.
- Quản lý các hoạt động ngoài lớp, ngoài nhà trường và quản lý điều
phối hoạt động của các tổ chức sư phạm trong nhà trường.
Trong phạm vi của Luận văn, tác giả chỉ nghiên cứu 6 nội dung cơ bản
của quản lý đào tạo gồm: Quản lý kế hoạch đào tạo, quản lý nội dung chương
trình, giáo trình đào tạo, quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên, quản lý
hoạt động học của sinh viên, quản lý việc kiểm tra – đánh giá kết quả học tập
của sinh viên, quản lý và cấp phát văn bằng, chứng chỉ.
1.2.3. Biện pháp quản lý
Biện pháp được hiểu là cách làm, cách thức tiến hành một vấn đề cụ thể
nào đó. Còn biện pháp quản lý chính là cách thức cụ thể để thực hiện một
mục tiêu cụ thể trong quá trình quản lý, bản thân mỗi biện pháp có thể bao
gồm một tập hợp các việc làm, tác động cụ thể. Các biện pháp quản lý thường
được đề xuất để giải quyết một loạt vấn đề trong mỗi quá trình quản lý một hệ
điều hành (một cơ sở đào tạo, một hệ thống giáo dục…). Trong đó, mỗi biện
pháp có một vai trò nhất định và có mối quan hệ với việc thực thi các biện
pháp khác.



11

1.2.4. Biện pháp quản lý đào tạo
Các biện pháp quản lý thường được phân loại theo các dạng cơ bản của
các phương pháp quản lý (các biện pháp hành chính - tổ chức/các biện pháp
kinh tế/ các biện pháp tâm lý - xã hội); hoặc theo các chức năng của quá trình
quản lý (các biện pháp tác động và khâu kế hoạch hóa/các biện pháp tác động
và khâu tổ chức - triển khai các biện pháp kiểm tra đánh giá), có trường hợp
để nhấn mạnh vai trò một yếu tố, một khâu, một tình huống nào đó…người ta
cũng dành riêng một biện pháp để ưu tiên xử lý.
Biện pháp quản lý đào tạo thể hiện tính năng động sáng tạo của chủ thể
quản lý trong các điều kiện công tác thực tế các phương pháp quản lý quá
trình đào tạo. Hiệu quả quản lý phụ thuộc rất nhiều vào việc lựa chọn đúng và
áp dụng linh hoạt các biện pháp.
1.3. Chức năng, nhiệm vụ của trường đại học
Chức năng, nhiệm vụ của Trường đại học được quy định trong Điều lệ
Trường đại học, cụ thể như sau:
Đào tạo nhân lực có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có kiến thức và
năng lực thực hành nghề nghiệp tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ,
có năng lực thích ứng với việc làm trong xã hội, tự tạo việc làm cho mình và
cho những người khác, có khả năng hợp tác bình đẳng trong quan hệ quốc tế,
đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tiến hành nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; kết hợp đào
tạo với nghiên cứu khoa học và sản xuất, dịch vụ khoa học và công nghệ theo
quy định của Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Giáo dục và các quy định
khác của pháp luật.
Giữ gìn và phát triển những di sản và bản sắc văn hoá dân tộc.
Phát hiện và bồi dưỡng nhân tài trong những người học và trong đội
ngũ cán bộ giảng viên của trường.



12

Quản lý giảng viên, cán bộ, nhân viên; xây dựng đội ngũ giảng viên
của trường đủ về số lượng, cân đối về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ
cấu tuổi và giới.
Tuyển sinh và quản lý người học.
Phối hợp với gia đình người học, các tổ chức, cá nhân trong hoạt động
giáo dục.
Tổ chức cho giảng viên, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các
hoạt động xã hội phù hợp với ngành nghề đào tạo và nhu cầu của xã hội.
Quản lý, sử dụng đất đai, trường sở, trang thiết bị và tài chính theo quy
định của pháp luật.
Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
1.4. Nội dung quản lý hoạt động đào tạo của Trường Đại học
1.4.1. Quản lý kế hoạch đào tạo
KHĐT là bản thiết kế để thi công ĐT của một cơ sở ĐT. KHĐT
được thiết kế theo thời gian và cho từng khóa học tương ứng với từng
phương thức ĐT.
Xây dựng KHĐT là một trong những công việc quan trọng hàng đầu
trong hoạt động QLĐT. Đây được xem là bước khởi đầu, là thao tác đầu tiên
trong QLĐT.
Kế hoạch đào tạo gồm:
- Kế hoạch cho một khóa học:
KHĐT cho một khóa học phải được thiết kế trước tiên. Bởi bản KHĐT
cho một khóa học là cơ sở để xây dựng kế hoạch năm học và kế hoạch học kì.
KHĐT cho một khóa học phải bám sát chương trình ĐT và nguồn lực
ĐT. Thực chất KHĐT cho một khóa học là một bản dự toán triển khai khóa
đào tạo hay bồi dưỡng.

KHĐT cho một khóa học càng chi tiết, càng chính xác thì càng an toàn
và hiệu quả trong hoạt động đào tạo của cơ sở đào tạo.
- Kế hoạch cho một năm học:


13

KHĐT cho một năm học thực chất là kế hoạch hoạt động của cơ sở đào
tạo trong năm học đó. KHĐT trong một năm học bao gồm: Trình tự thời gian
về các hoạt động đào tạo; Trách nhiệm của các bộ phận trong và ngoài của cơ
sở đào tạo.
KHĐT cho một năm học tốt là bản kế hoạch đầy đủ chi tiết và có khả
năng theo dõi tiến độ thực hiện từng công việc trước và sau hoàn thành.
- Kế hoạch cho một học kì:
Kế hoạch cho một học kì là sự cụ thể hóa kế hoạch của một năm học và
của một khóa học. Kế hoạch học kì phải được thiết kế sớm ít nhất 2 tháng kể
từ thời điểm bắt đầu học kì, có như vậy mới đủ thời gian để phổ biến, điều
chỉnh và hoàn thiện. Đặc biệt là các bộ phận trong cơ sở đào tạo mới đủ thời
gian và dữ kiện để xây dựng kế hoạch học kì và thời khóa biểu cho mình và
chuẩn bị các nguồn lực để triển khai tốt cho học kì mới.
1.4.2. Quản lý nội dung, chương trình đào tạo
Quản lý chương trình đào tạo là quản lý việc thiết kế, thực hiện và đánh
giá chương trình đào tạo cho từng chuyên ngành trên cơ sở nội dung dạy học
và chương trình khung của Bộ GD&ĐT. Cụ thể là quản lý việc xây dựng mục
tiêu cho từng chuyên ngành đào tạo của trường, cấu trúc giữa kiến thức cơ sở
với kiến thức chuyên ngành, thiết kế hệ thống các môđun/học phần/tín chỉ và
đánh giá, bổ sung định kỳ cho chương trình đào tạo.
Quản lý nội dung, chương trình đào tạo nhằm đảm bảo chương trình
đào tạo có mục tiêu rõ ràng, cụ thể, cấu trúc hợp lý, được thiết kế một cách hệ
thống, đáp ứng yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng của đào tạo trình độ đại

học và đáp ứng linh hoạt nhu cầu nhân lực của thị trường lao động.
Nội dung và chương trình đào tạo phải đảm bảo tính linh hoạt, mềm
dẻo, cập nhật thường xuyên. Chương trình đào tạo phải được định kỳ bổ sung,
điều chỉnh dựa trên cơ sở tham khảo các chương trình tiên tiến, ý kiến phản


14

hồi từ nhà tuyển dụng, người tốt nghiệp, các tổ chức giáo dục nhằm đáp ứng
nhu cầu phát triển của xã hội.
Quản lý hoạt động xây dựng chương trình đào tạo bao gồm việc chủ thể
quản lý đào tạo thực hiện các chức năng quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả
các công việc chủ yếu:
- Tập hợp các chuyên gia gồm các thành phần chủ yếu như các cán bộ
quản lý, giảng viên, các nhà khoa học, đại diện cơ quan QLGD, đại diện các
tổ chức sử dụng người học…xây dựng chương trình chi tiết.
- Xác định được các yêu cầu chung của chương trình chi tiết trên cơ sở
chương trình khung của Bộ giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) và phương thức
đào tạo (theo tín chỉ hay theo niên chế, chính quy tại chức hay chuyên tu…).
- Xác định được mục tiêu đào tạo của chương trình chi tiết (kiến thức,
kỹ năng và thái độ của người học sau khi tốt nghiệp khóa học) và đối tượng
tuyển sinh.
- Thiết lập được các khối kiến thức (kiến thức chung, kiến thức cơ sở,
kiến thức chuyên ngành và kiến thức tự chọn) cùng thời lượng thực hiện trong
chương trình chi tiết.
- Xác định được các nội dung trong chương trình được phân định theo
các học phần và từng môn học của chương trình chi tiết để có chương trình
cho khóa đào tạo.
- Xác định được các điều kiện thực hiện chương trình như tài chính, thư
viện, thí nghiệm, học liệu, tài liệu tham khảo và các thiết bị dạy học khác để

phục vụ cho dạy học đào tạo.
- Xác định rõ phương thức đánh giá kết quả đào tạo như quy định về số
lượng và thời gian các bài kiểm tra, thi hết môn học, thi tốt nghiệp và đánh
giá kết quả đào tạo của khóa học theo chuyên ngành đào tạo.


15

Thực hiện việc thẩm định và ban hành chương trình đào tạo như tổ
chức hội đồng thẩm định nhiệm thu chương trình chi tiết và ra quyết định ban
hành chương trình.
- Trên cơ sở chương trình chi tiết, tổ chức việc phân công soạn thảo,
thẩm định giáo trình, in ấn giáo trình và các tài liệu tham khảo để phục vụ
hoạt động giảng dạy của giảng viên và hoạt động học tập của sinh viên.
Quản lý hoạt động tổ chức thực hiện chương trình đào tạo là quản lý
việc thực hiện nội dung đào tạo theo mục tiêu, yêu cầu đặt ra, bao hàm cả việc
quản lý nội dung truyền đạt của thầy và cách tổ chức cho người học lĩnh hội
nội dung bảo đảm các yêu cầu cơ bản về tỉ lệ các khối kiến thức, tính hợp lí
của cấu trúc chương trình, tính khoa học, tính thực tiễn của nội dung và sự
bảo đảm tính cân đối phù hợp giữa lý thuyết và thực hành, giữa cơ bản và
chuyên sâu.
1.4.3. Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên
Quản lý hoạt động dạy của giảng viên là quản lý việc thực hiện quy
chế đào tạo, kế hoạch, thời khóa biểu, nội dung, chương trình dạy học, sử
dụng các phương pháp, đổi mới phương pháp dạy học và hình thức dạy học
của giảng viên, phương pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá học tập đối với
sinh viên... Quản lý hoạt động dạy của giảng viên phải đảm bảo giảng viên,
cán bộ quản lý nhận thức đầy đủ vai trò của mình trong hoạt động đào tạo và
không ngừng nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ.
Quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên bao gồm việc chủ thể quản

lý đào tạo thực hiện các chức năng quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả các
công việc chủ yếu:
- Soạn bài giảng (giáo án) của giảng viên thông qua sự phân công của
các bộ môn trực thuộc trường hoặc các bộ môn trực thuộc mỗi khoa.


16

- Hoạt động giảng dạy trên lớp của giảng viên theo chương trình chi tiết
đối với từng môn học trên cơ sở kế hoạch giảng dạy của khóa đào tạo (chủ
yếu là theo thời khóa biểu).
- Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của giảng viên theo quy
định trong chương trình và việc triển khai đổi mới phương pháp dạy học được
thảo luận, triển khai và đánh giá từng bộ môn.
- Hoạt động thực hiện đổi mới các hình thức tổ chức dạy học được quy
định trong chương trình chi tiết và việc triển khai các hình thức tổ chức dạy
học tại các bộ môn.
- Hoạt động đánh giá kết quả học tập của sinh viên được quy định trong
chương trình như thực hiện việc ra đề, chấm bài, công bố kết quả và giải
quyết các thắc mắc của sinh viên.
- Hoạt động nghiên cứu các đề tài nghiên cứu khoa học của giảng viên
mà trong đó có các nội dung liên quan đến hoặc phục vụ cho hoạt động đào
tạo chuyên ngành.
- Tham gia một số hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên để đội ngũ
này đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đạt chuẩn về trình độ đào tạo theo
từng chuyên ngành.
1.4.4. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên
Quản lý hoạt động học của sinh viên phải đảm bảo sao cho sinh viên
không chỉ là khách thể của hoạt động dạy mà phải biến sinh viên thành chủ
thể của quá trình tiếp nhận tri thức, tích cực, chủ động, sáng tạo, độc lập trong

hoạt động chiếm lĩnh tri thức của nhân loại.
Quản lý hoạt động học tập của sinh viên cho một khóa đào tạo theo một
chuyên ngành đào tạo bao gồm việc chủ thể quản lý đào tạo thực hiện các
chức năng quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả các công việc chủ yếu:


17

- Quản lý hoạt động tuyển sinh gồm các hoạt động tổ chức thi theo các
kỳ thi quốc gia, hoạt động đón tiếp sinh viên và bố trí ở và các điều kiện sinh
hoạt cho họ.
- Tổ chức việc học tập trên lớp của sinh viên theo thời khóa biểu các
môn học trên cơ sở tổ chức lớp học, tổ học tập trong lớp để thực hiện các nền
nếp theo quy định về quyền và nghĩa vụ của sinh viên.
- Tổ chức các hoạt động tự học ngoài giờ lên lớp của sinh viên tại ký
túc xá của trường hay tại gia đình sinh viên trên cơ sở các nội quy sinh hoạt
và học tập của sinh viên trong ký túc xá.
- Tổ chức các hoạt động tập thể, hoạt động văn hóa văn nghệ thể dục
thể thao, các hoạt động xã hội khác và các hoạt động ngoại khóa của sinh viên
để phục vụ cho hoạt động đào tạo của trường.
- Tổ chức hoạt động theo lấy ý kiến của sinh viên để nhận biết các nhu
cầu của sinh viên trong học tập, sinh hoạt và tham gia các hoạt động xã hội
khác để có sự điều chỉnh trong quản lý hoạt động đào tạo.
1.4.5. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của người học
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo là hoạt động tổ
chức, chỉ đạo được sự kiểm tra đánh giá kết quả đào tạo một cách khoa học,
đáng tin cậy. Quản lý kết quả đào tạo bao gồm: Quản lý kết quả thi học kì của
từng khóa học, kết quả xét tốt nghiệp, hồ sơ khen thưởng, kỉ luật, hồ sơ cấp
phát văn bằng, chứng chỉ…cụ thể như sau:
- Tổ chức việc ra đề kiểm tra của giảng viên và trông coi việc làm bài

kiểm tra của sinh viên theo đúng quy định, trên cơ sở nội dung kiểm tra phải
bám sát mục tiêu về kiến thức, kỹ năng và thái độ của sinh viên.
- Tổ chức việc ra đề thi và việc coi thi các môn học, các học phần và thi
tốt nghiệp của sinh viên trên cơ sở quy định thi của Bộ GD&ĐT và trên cơ sở
các mục tiêu đào tạo về kiến thức, kỹ năng và thái độ sinh viên.


×